TOON E EU< BIBLIOTHE. EK · 2010. 3. 4. · VAN WEELDE (a. v.). Maar 't kan ook 1/2 0/0 zijn van f...
80
TOON E EU< BIBLIOTHE. EK ONDER•LEIDING.VAN.L.51MONS ALBERT DE VRIES TWEE ZEDESPELEN IN EEN BEDRI,IF DE COURANT DE JOURNAL1STE <= =I> G EGEVEN-DOOR.DE. ATSCHAPP I) V 001S °EDE° E.N • GOEDKOOPE -LECTUUR -AMSTERDAM 40 CENT
Transcript of TOON E EU< BIBLIOTHE. EK · 2010. 3. 4. · VAN WEELDE (a. v.). Maar 't kan ook 1/2 0/0 zijn van f...
TOON E EU<BIBLIOTHE. EKONDER•LEIDING.VAN.L.51MONS
ALBERT DE VRIES
TWEE ZEDESPELENIN EEN BEDRI,IF
DE COURANT
DE JOURNAL1STE
<= =I>G EGEVEN-DOOR.DE.ATSCHAPP I) V 001S°EDE° E.N • GOEDKOOPE
-LECTUUR -AMSTERDAM
40 CENT
.E)C + + • +.4-
.113,11,1
.
g •ntR . ne•libri,s . 6P671 (.g.'----aa•-
lIO •mor5.e,st•
•
+ .: +
chouten+.s.s.rrxrgrAv . . . • • 0.
TWEE ZEDESPELEN
Frrx OONEEUWAk ,W), :-ke.1-:::15115LIOTHEEK.. .. . . ONDER LEIDING VAN L...SIMONS
.*.HET BOCK 15 DE,
•
WOOTZWIS' UITGEGEVEN DOORDE MAATSCHAPPY VOOR 6OEDE ENGOEDKOOPE LECTUURAMSTERDAM
ALBERT DE VRIES
TWEE ZEDESPELEN
DE COURANTZEDESPEL IN EEN BEDRIJF
DE JOURNAL1STEZEDESPEL IN EEN BEDRI JF
HET RECHT VAN VERTOONEN VAN DEZE /EDI-
SPELEN VOORBEHOUDEN VOLGENS DE WET ,vf'
HET AUTEURSRECHT VAN 28 JUNI ,88. STBI._ N,
DE COURANT
PERSONEN.
..............................
VAN WEELDE, Redacteur van het dagblad „Iederendag".
POST, Onderdirecteur
DE GROOT, Verslaggever
VAN WOENSEL, Directeur van „Iederendag"
TERLOOP, Meesterknecht van de zetterij
MR. V. D. ZEMIN'', advocaat
Het stuk speelt in een onzer groote provinciesteden,
in den tegenwoordigen tijd.
DE COURANT.
EERSTE TOONEEL.
VAN WEELDE zit te schrijven aan zijn bureau. POSTaan het zijne.
POST (bezig te telefoneeren).Ja, en dus wou je daar nu mee komen ? (tot van
Weelde) De Groot zegt dat ie nog iets heel belangrljksheeft gehoord in zake Van Drummelen. Hij wil erdadelijk mee komen. Schikt dat ?
VAN WEELDE (schrijft zin af; dan).hoed.
POST (telefoneert).Kom maar.
(Beiden schrijven door. Post knipt ook uit courant).
POST (op eens levendig).De Morgenstar geeft ons bericht van gisteravond tOch.
Maar erg in een hoekje. (reikt courant over).
VAN WEELDE (kijkt even in).
Konden 't ook moeilijk laten.
POST.
Nou ze durven nogal veel „laten" I En Van Drummelenis hun kliekgenoot. Ze steunen heelemaal op de bouw-
10
speculatie. Ze moeten 't voor hem opnemen, of hemlaten schieten.
VAN WEELDE.
Je bent toch nog naief. Ze zullen 't een en 't anderwel laten. Doodzwijgen of in een hoekje duwen is veelminder gevaarlijk. Tegen den tijd der verkiezingen isiedereen het geval dan wel weer vergeten.
POST.
Ala wij 't ze niet herinneren.
VAN WEELDE.
Kan niet. Wij kunnen onze lezers nog 14 dagen met't geval bezighouden, dan is 't uit. En het heele geknoeigaat den doofpot in.
POST.
Tenzij we hem er toe brengen om of to treden.
VAN WEELDE.
Dan moeten we het absolute, niet weg to redeneerenbewijs krijgen dat ie mee geprofiteerd heeft *lenszijn raadslidmaatschap. En dat vinden we niet, vrees ik.Hij kan nu aan ales nog 'n Blimp geven.
POST.
Voor wie hem gelooven willen.
VAN WEELDE.
Juist. Maar die wil ontbreekt niet erg, in z'n eigenhoek. (er wordt geklopt) Ja.
11
TWEEDE TOONEEL.
De vorigen. DE GROOT.
DE GROOT (erg in zijn schik,maar toch uiterst kalm).
Héb 't.POST (opgewonden).
Wkt zeg je ?VAN WEELDE (heel kalm).
Wat ?DE GROOT.
't Ontbrekende stuk. En nog meer. Nou is ie er toch bij.
POST (nog sterker a. v.).Wel allemachtig, kerel i Waarom telefoneer j e me dat
niet dadelijk ?DE GROOT.
Telefonen hebben soma valsch contact. U hoort 't nualleen 5 minuten later. Onder vier oogen.
VAN WEELDE (knikt instemmend,sceptisch).
't Is trouwens volstrekt niet gezegd .. .
DE GROOT (geprikkeld).Non, dat moet u niet zeggen (haalt papier uit tasch)
„Afschrift kwitantie, geteekend Van Drummelen: Ont-vangen van de Maatschappij „Hollands Welvaren", voorgenoten provisie f 6000."
VAN WEELDE.
Maar de datum ?
12
DE GROOT.
Acht dagen na het aannemen der voordracht betref-fende het buiten „Noord-Scharwou" in den Raad.
POST (heel opgewonden).Prachtig. HU is 't erbij, hoor
VAN WEELDE (kritisch).Beteekent nog niets. Het kan immers een heel andere
transactie betreffen.
DE GROOT (gepiqueerd om hetbetwijfelen van zijnmateriaal).
Heb daar natuurlijk Ook aan gedacht. Heb toen ven-der onderzocht. We waren in 't crisisjaar. „HollandsWelvaren" heeft dat heels jaar haast geen grond vanbeteekenis verkocht, behalve Noord-Scharwou. Dat isaan de Gemeente overgegaan voor zes ton. 1 percentvan zes ton is . . . (toont kwitantie).
POST.
Klopt als 'n bus.
VAN WEELDE (a. v.).Maar 't kan ook 1/2 0/0 zijn van f 1.200.000, waarvoor
men een jaar to voren die andere gronden heeft over-genomen. (Post gromt Twat ontevreden).
DE GROOT (nu heel content).06k aan gedacht en onderzocht. In diën troop waren
twee makelaars. Van Drummelen stond er totaal buiten ;hij moest toen nog kennis waken met den directeur(met beteekenis) en diens vrouw.
POST (hevig geinteresseerd).Meen je ?
13
VAN WEELDE (afwerend gebaar).
(been schandaalcolportage, he I?
DE GROOT (weer gepiqueerd).Absoluut niet. Belangrijke aanwijzing in de ziak.
Maar als u niet hooren wilt . . .
POST (nieuwsgierig).Vertel je 't mij maar !
VAN WEELDE (weer afwerend).1k zeg niet dat ik niet hooren wil. .Alleen : geen
praatjes.DE GROOT.
Heelemaal geen praatjes. Verleden jaar waren Carelsen,de directeur van „Hollands Welvaren" en vrouw samenin 't Zevengebergte. Van Drummelen ook, alleen. —Mevrouw Carelsen is 'n jong, pittig wijfje, veel te goedvoor dien makelaar-scharrelaar-droogstoppel van 'n manvan d'r. Van Drummelen heeft 'n ziekelijke vrouwthuis en mocht wel een verzetje. Had een auto gehuurd.Carelsen was bang voor z'n hachje in dat gevaarlijkeding. Mevrouw Carelsen ging veel mee uit toeren.
POST.
Hoe weet je ?
DE GROOT (afwerend).Straks vertellen. Op een avondtocht van die twee,
na een punctuur, bleek reserveband doorgesneden.Konden niet meer terug. Eenig vervoermiddel van hethotelletje een kar. Chauffeur ermee gestuurd naar naastbijestadje om nieuwen band, die ie pas volgenden ochtendkrijgen kon. Dien nacht . . .
VAN WEELDE.
Schei maar uit. Je gaat te ver.
14
POST (a. v.).
Hoe weet je?
DE GROOT.
Chauffeur is m'n partijgenoot. Hoorde volgendenochtend geval van stalknecht, die 'n standje had gehadover den doorgesneden band, en die meneer VanDrummelen avond te voren had zien zoeken in stal naarzijn verloren mes. (haalt het uit zijn zak) Bewijsstukbij me. (op portefeuille slaand) En meer . ..
VAN WEELDE.
Aangenomen. Maar dat maakt . ..
DE GROOT.
Carelsen moest weer in goed humeur gebracht.Vrouwtje had ook lust gekregen in automobielen. Maar't geld was er nog niet voor. Een groote slag wasnoodig. Toen Van Drummelen weer in stad was, heefthij voor den bouw van nieuwe Gas- en Electriciteits-fabriek, in Commissie van fabricage het eerst overNoord-Scharwou gesproken (weet dat van RaadslidPeters, m'n parttgenoot) onder bijvoeging dat 't 7 tonzou moeten kosten, en dus zeker te duur zou zijn voorhet doel, hoewel heel goed.
POST.
Allemachtig leep, dat 1
DE GROOT.
Toen is 't voor zes ton gegund. „Hollands Welvaren"was er boven op. Mevrouw Carelsen kreeg d'r auto ; enVan Drummelen kocht er ook een voor ongeveer zesmille, zijn tantiéme.
POST (opgewonden).
Prachtig kerel. Nou zit ie toch 1
15
VAN WEELDE (kalmeerend).
Ja, als ie zoo dom zou geweest zijn. Maar VanDrummelen zal toch wel zoo handig zijn geweest omzich niet in preciese percenten to laten betalen !
POST.
Kerels als hkj doen ten slot altijd domme dingen.
DE GROOT.
Er is een ander contract, over een verkoop van eenstuk, grenzend aan Noord-Scharwou aan de fabriekLuna. Als Van Drummelen zal moeten kikken, zal hijzich er op beroepen dat hij 6 0/0 getrokken heeft overden verkoop ad 1 ton aan Luna. Maar — die is driemaanden na dato van deze. (toont kwitantie weer).
POST.
Raak.VAN WEELDE.
Hij kan voorschot hebben genomen op onderhande-lingen.
DE GROOT.
Neen, Luna is pas een maand later begonnen toonderhandelen, nä 't faillissement van zijn grooten con-current. Toen kreeg de fabriek schot. Dat heeft dedirecteur me gemeld — zwart op wit. (tot van Weelde)Als u nu al de stukken hebben wilt ? Aileen diekwitantie moet weer terug ; maar ze is al gefotografeerd.
VAN WEELDE.
Je hebt de zaak goed uitgeplozen. Intusschen ik wilalleen die „openbare" documenten hebben. Niets omtrentde particuliere historie van dat heerschap — (als deGroot en Post lets zeggen willen, heel nadrukkelijk)M'n beste vrienden, „surtout pas trop de zéle".„Iederendag" is geen schendblad. We moeten dat geknoei
16
met die grondspeculatie in het licht stellen ; dat isopenbaar belang. De persoon van meneer Van Drum-melen blijft er buiten.
POST.
Maar hij is leider van de kliek in den Raad, die deopenlijke huichelarij bevordert door het gewouwel enoptreden tegen. de „onzedelijkheid". Ze hebben nog paseen operette laten verbieden. Als we nu kunnen be-wijzen ...
VAN WEELDE.
Als je kunt bewijzen dat ze 't allemaal achter demouwen hebben, de Ude kliek, wat bewees je dannog? Dat er heel wat mooie schijn zit achter dien„zedelijkheidsstrijd". Maar wat heipt je dat? De men-schen op wie a steunen in dien strijd an wél echt inhun bekrompenheid. Vecht tegen die bekrompenheid.Niet tegen de personen die er zich van bedienen.
DE GROOT (mompelt).
Ja, ü ook 1 — Daar heb ik nou zoo m'n best voorgedaanl
VAN WEELDE.
Je hebt, near ik hoop, je best gedaan, uit beroeps-tver en uit liefde voor de waarheid. Mijn taak Is nuhet bests van je materiaal te gebruiken in °nuneerlijken strijd, dien we toch Bever niet bederven doorte werken met twijfelachtige middelen. Misschien kanlets van het andere to pas komen. Je kunt niet weten.Ik zal zien wat ik lit gebruiken kan en moat.
DE GROOT.
Voor van avond?
VAN WEELDE.
Weet ik nog niet. Als 't kan.
17
POST.
Van avond zou niet kwaad zijn. We moeten weer eenslag slaan.
DE GROOT.
Het publiek zit weer op den uitkijk.
VAN WEELDE.
Kassian. 't Is weer een „heerlijk schandaaltje",vrees ik.
DE GROOT.
We hebben 500 nieuwe abonne's gekregen, in de 3laatste weken.
VAN WEELDE.
Je ziet dus wel dat we tOch al aardig op het padzijn van de schandaalcolportage.
(Post en de Groot kijken elkaar veelbeteekenend aan).
POST.
Nou, non, als u 't zoo noemen wilt.
VAN WEELDE (glimlachend).
Niet zoo „Paladijnerig" doen, meen je?
(Post bloost, wordt door telefoonbel uit verlegen-heid gered).
DE GROOT.
En ik ga eens weg wezen. (slaat zich op eens tegen't voorhoofd) Maar daar zou ik waarachies m'n voor-naamste nieuwsje nog vergeten ...
POST (inmiddels aan telefoon).
Mr. v. d. Zeeuw vraagt u to spreken.
De Courant. 2
18
DE GROOT.
Sakkerloot, de advocaat van Van Drummelen. Datkan interessant worden. Ontvangt u em ? Maar eerstm'n nieuws.
POST,
Wat zal ik zeggen ? (met de hand op telefoon).
VAN WEELDE.
Liever niet. Ik heb de handers vol.
POST (telefoneert).
De hoofdredacteur is druk bezet. Als meneer eenanderen dag kan ? (luistert) Hij zegt dat 't heeldringend is.
VAN WEELDE.
In 's hemels naam dan.
DE GROOT.
Maar eerst ik nog even.
POST (telefoneert).
Laat Mr. v. d. Zeeuw dan even in 't spreekkamertje.(telefoneert af).
VAN WEELDE (tot de Groot).
Nu?
DE GROOT.
Er is groote vraag naar aandeelen in Iederendag.Iemand van buiten koopt ze op. Boven pari.
POST.
Daar zit wat achter I
DE GROOT.
Ik heb geprobeerd nit to visschen wit er achter zit.
19
Maar ik weet nog niet uit welken hoek de wind waait.In elk geval wou ik 't u vertellen.
VAN WEELDE (hartelijk).
Dank je wel. „Un homme averti" ... Laat nu Mr. v. d.Zeeuw binnenkomen. (De Groot af).
DERDE TOONEEL.
VAN WEELDE, POST.
POST.
Die de Groot is toch een echte speurhond. Zal ik bijhet gesprek blijven ?
VAN WEELDE.
Als v. d. Zeeuw over de zaak komt, stellig.
VIERDE TOONEEL.
De vorigen. MR. V. D. ZEEUW.
MR. V. D. ZEEUW (klein, gezet man, met geposeerdemanieren en gewichtig, professioneel uiterlijk.Het air van een Jeep schaakspeler, die zijnslimmigheid zoekt to verbergen onder bon-hommie. Tot Van Weelde).
Meneer Van Weelde, niet waar ? We kennen elkaarvan aanzien. Wie trouwens zou iu niet kennen, in ditstaclje ? (naar Post kijkend ; vragend) Meneer ?
VAN WEELDE (voorstellend).
De heer Post, onze onderredacteur.
20
MR. V. D. ZEEUW (buigend).
Hoogst aangenaam. (tot Van Weeide) Maar u permit-teert dat ik opmerk : mijn bezoek gold u.
VAN WEELDE.
Toch in mijn kwaliteit van Hoofdredacteur vanIederendag? De heer Post is mijn alter ego en behoortop de hoogte to blijven van wat ik behandel in mijnkwaliteit.
MR. V. D. ZEEUW.
Begrijp ik levendig. Intusschen, ik kom bij den heerVan Weelde, den hoofdredacteur, maar niet bij denhoofdredacteur. U vat de distinctie ? Ik zou niet bij elkhoofdredacteur met mijn missie gekomen an. Ik kombij den heer Van Weelde.
VAN WEELDE.
De onderscheiding doet uw advocaten-vernuft alle eeraan. (Hij en Post kijken elkaar even aan) De heer Postis zoo vriendelijk zich to retireeren.
POST.
Even m'n boeltje bij elkaar pakken. (onder 't been-gaan, v. Weelde aankijkend) Het is hier benauwd ; ikzal den ventilator even aan het work zetten. (draaiteven aan eon toestel, dat begint to snorren. Verklarendtot Van der Zeeuw) Kleine electrische batterij.
(Post af).
VIJFDE TOONEEL.
MR. VAN DER ZEEUW, VAN WEELDE.
MR. V. D. ZEEUW (als Post weg is).
Vindt u het absoluut noodig dat dit toestel onsgesprek opteekent ? Ik heb zelf zoo'n dictaat-machine
21
op kantoor. Een der handigste nieuwe uitvindingen.
VAN WEELDE.
Mel handig. Maar we kunnen er, wat mij betreft,momenteel nog wel buiten. (schakelt toestel weer uit)En nu, uw bezoek. U heeft het laten aankondigen alszëer dringend. Anders zou ik u niet ontvangen hebben.Ik heb het zëër druk.
MR. V. D. ZEEUW.
Nieuw artikel in zake Van Drummelen, naar ik magverwachten. U heeft nieuwe gegevens van uw reporter ?
VAN WEELDE (kijkt hem rustig,kalm aan).
En nu het doel van uw bezoek ?
MR. V. D. ZEEUW.
U is bezig uzeif weg te gooien.
VAN WEELDE.
Wie ? Ik ? Inderdaad!
MR. V. D. ZEEUW.
Die campagne in de zaak Van Drummelen dreigt heeluw reputatie van fatsoenlijk journalist met 66n slag tevernietigen.
VAN WEELDE.
Inderdaad? !
MR. V. D. ZEEUW.
Ook wie het niet met u eens waren, erkenden altijdde behoorlijkheid van uw bestrijding. Daarmee is hetnu uit. U insinueert al feller en grower. Laat aithanstoe dat het gebeurt. En daarmee verspeelt u naast uwreputatie ook uw positie.
22
VAN WEELDE.
1k ben zeer gevoelig voor de vriendelijke belang-stelling, die u in beide wilt betoonen. Maar het komtme voor, dat ze beter besteed zijn aan die van uwclient en — als ik me niet bedrieg — uw partijgenootVan Drummelen.
MR. V. D. ZEEUW.
Als ik u maar aanstonds even mag corrigeeren : ikben géen partijgenoot van dezen heer, die alleen mijnhulp in deze aangelegenheid heeft ingeroepen en daartoewaarschijnitk bij raij kwam, juist omdat ik niet ineenige partij-relatie tot hem sta.
VAN WEELDE.
Een soort van rehabilitatie dus ? Het publiek moetden indruk krijgen dat hij toch wel een fatsoenlijk manis, omdat u voor hem optreedt ? Gelooft u dat hij er zoogoedkoop afkomt ? Advocatenhulp is to koop.
MR. V. D. ZEEUW (zonder bizonderennadruk).
Zooals die van journalisten.
VAN WEELDE.
Dus een poging om me om to koopen?
MR. V. D. ZEEUW.
Waar denkt u aan ? 1k ben de man niet om dat todoen, en u niet om 't u to laten doen.
VAN WEELDE (buigt. Met zacht-ironischen glimlach).
Dus dan komt u me dreigen ? Met een proces ?
MR. V. D. ZEEUW.
De taak van een rechtsgeleerd raadsman is allereerst :processen voorkomen. 1k kom eens met u praten. En
23
u waarschuwen. Uw campagne mag een politiek doelhebben, hij treft een persoon. En diens familieleden engezin. Dat heeft u denkelijk niet overwogen. U Wildeden partijman treffen. Maar u raakt den mensch.
VAN WEELDE.
Dat is eenmaal het onvermijdelijke. Maar de menschkan er zich makkelijk genoeg aan onttrekken als hijden partijman maar dwingt zich te retireeren. Op hetoogenblik waarop de heer Van Drummelen zijn mandaatneerlegt, houdt onze campagne op.
MR. V. D. ZEEUW.
Dat wil zeggen : zoodra hij zich schuldig bekent aanwat u hem ten laste legt. Maar hij ontkent juist.
VAN WEELDE.
Dan zullen we meer aanwijzingen moeten openbaarwaken. (legt onwillekeurig de hand op de stukken, dieDe Groot hem gegeven heeft).
MR. V. D. ZEEUW (met belangstelling.lets humoristisch).
U heeft dus nog meer ammunitie? (met veranderdestem) Laat ik u dan in uw eigen belang en in dat vanuw gezin mogen raden, die niet te gebruiken.
(Van Weelde kijkt hem aan).
MR. V. D. ZEEUW.
Want het wordt dan een kwestie van uw positie ;niet van die van mijn client.
VAN WEELDE.
Ik herhaal mijn betuiging van erkentelijkheid. Ge-lukkig staat mijn positie nogal stevig. En is er doordeze campagne wel niet minder op geworden.
24
MR. V. D. ZEEUW.
Dat zal toch afhangen van de inzichten van H.H.Commissarissen der Vennootschap.
VAN WEELDE.
Die contractueel niets te zeggen hebben over mijnhouding als redacteur. En van wie ik trouwens weetdat ze die ganschelijk goedkeuren.
MR. V. D. ZEEUW.
Met uitzondering toch wellicht van 66n der heeren,die mede voor Been onbelangrjjk bedrag geinteresseerd isin de betrokken Bouwmaatschappij : Hollands Welvaren,en tegelijk groot aandeelhouder in de VennootschapIederendag.
VAN WEELDE.
U doelt op den heer Van Vossem ?
MR. V. D. ZEEUW.
1k wijs u er alleen op, dat u niet op zoo vastenbodem staat als u wellicht denkt. En voorts dat H.H.Commissarissen toch ten slotte afhankelijk zijn van deinzichten der aandeelhouders.
VAN WEELDE.
Die zich om niets bekommeren dan om hun dividend.En dat is zoolang ik redacteur ben altijd zeer bevre-digend geweest.
MR. V. D. ZEEUW.
1k zou de laatste zijn om te willen beweren, datIederendag niet blij mag zijn met zulk een voortreffelijkleider als u. Maar het blad is een politiek orgaan. Ener kunnen aandeelhouders zijn, voor wien de inhoudvan een blad weer zegt dan het mooiste dividend.
25
VAN WEELDE.
1k heb ze nog nooit ontmoet. En betwijfel . . .
MR. V. D. ZEEUW.
Niet onder de oude. Maar wat weet u van de nieuwe ?
VAN WEELDE.
De nieuwe ? (er gaat hem opeens een licht op) Ah !dat is dus de bedoeling van dit opkoopen der aandeelen !(ziet den ander dreigend-vijandig aan).
MR. V. D. ZEEUW (heel kalm).
1k bewonder uw spionnage-, pardon, uw reportage-dienst. Maar u weet dus ? — Wél. Met de aandeelen vanden heer Van Vossem hebben wij de meerderheid ervanin handen. (Wacht op uitwerking van zijn zet).
VAN WEELDE.
Dus : Opkooperij, in plaats van Omkooperij. Ik erkendat u een modern tegenstander is. Gelukkig heb ik meindertijd ook tegen dezulken gewapend. Uw aandeel-houders kunnen niet den minsten invloed op mijnredacteurschap oefenen.
MR. V. D. ZEEUW.
Volkomen juist. Maar ze hebben een machtiger middelin handen : Ze kunnen u ontslaan. En onmiddellijk.
VAN WEELDE (opstuivend).
Wat zegt u ? (kalmer) Dat kunnen ze niet. 1k benbenoemd door Commissarissen en den Directeur derVennootschap. En zelfs dezen kunnen me niet afzettenzonder redenen.
MR. V. D. ZEEUW.
Dat kunnen ze wel. (haalt een akte uit den zak)Artikel 10, derde lid. „Directie en Commissarissen kunnenden redacteur ten alien tijde ook zonder opgaaf van
26
redenen en onmiddellijk ontslaan, mits tegen uitbetalingvan 18 maanden salaris."
VAN WEELDE (beheerscht zich).Leest u vender.
MR. V. D. ZEEUW (ietwat meelijdend).„De redacteur heeft echter beroep op de vergadering
van aandeelhouders." (kijkt den ander ironisch aan) Wel?
VAN WEELDE.
Dus eerst moeten dan toch Directeur en Commissa-rissen aanleiding vinden me te ontslaan. Dan moetenze oordeelen of die aanleiding hun 18 maanden salariswaard is. En dan nog ... (houdt opeens op).
MR. V. D. ZEEUW (knikt).Juist. Ik zie u voelt de kneep. Als de aandeelhouders
u weg willen, geeft een beroep op hen u weinig.
VAN WEELDE.
Dat is te zeggen. Ook een meerderheid kin nietalles. De minderheid en de publieke opinie zijn er ooknog. En dan, als gezegd: eerst moeten directie encommissarissen .. .
Mr. v. D. ZEEUW.
Beiden zijn afhankelijk van de aandeelhoudersver-gadering. Trouwens, twee van de heeren zijn op Onzehand. Er is een vacature, waarin wij van middag zullenvoorzien.
VAN WEELDE.
Van middag ?
MR. V. D. ZEEUW (met nadruk).
Nog-van-middag, tenzij ik er in mocht slagen u ofte houden van het voortzetten dezer erbarmelijke cam-
27
pagne tegen iemand, die u nooit een stroo in den wegheeft gelegd.
VAN WEELDE.
Neen, maar Wiens huichelarij en die van een deel vanzijn groep ons volkskarakter helpt bederven. En die Ainparticuliere belangen bevordert ten koste van de alge-meene. Dat moet den kop ingeknepen worden.
MR. V. D. ZEEUW.
Om uw beeldspraak aan te houden : als het „monster"u maar niet kapot maakt. M'n waarde heer, ik waar-deer ten voile uw belangeloosheid. Maar als men inzijn strijd voor het openbaar belang zijn eigen belangheel en al opoffert, doet men als don Quichotte. — Uheeft een vrouw en twee kinderen.
VAN WEELDE.
Pardon : drie. Maar ik heb een schoonvader gehad.En die is, kort geleden overlijdend, zoo vriendelijkgeweest ons wat fortuin achter to laten. Als dusinderdaad de heeren voor wie u opkomt den „moed"mochten hebben te handelen, zooals u me voorspiegelt,kan ik gelukkig nog „leven". En dan wind ik nog weleen andere positie. U heeft uw „slachtoffer" verkeerdgekozen.
MR. V. D. ZEEUW.
Integendeel. Ik zou me nooit met deze delicatezending belast hebben, als ik niet geweten had dat uniet bepaald tot „slachtoffer" zoudt worden. Maar uwpositie is toch, dunkt me, desalniettemin wel een con-sideratie waard. Ik kom u niet vragen jets to herroepen.Ik kom u niet vragen tegen uw eer en geweten in denheer Van Drurnmelen to rehabiliteeren. Dat zal hij zelfwel doers. En de tijd. Ik kom u alleen vragen : 't ernu bij te laten ; uw campagne verder to staken. Nietsmeer te publiceeren. Ik speel open kaart met u. Ik laat
28
u de troeven zien die uw tegenpartij in de hand heeft,en vraag u : in Maar belang en in 't uwe, ons niet tonopen die uit to spelen. Dat is al. U is Been heftig,opgewonden standje, maar een kalm bezadigd menschvan voldoende levenservaring om to weten dat u meteen „zuiveringscampagne" als u nil voert, mogelijk eenmensch kunt vernietigen, maar toch heusch de wereld,en ons beperkt wereldje hier, niet tot een Eden vanlouter rechtschapenheid zult maken, ook al offert u uweigen bestaan er aan op.
VAN WEELDE (kijkt hem aan).
Met andere woorden : Speel niet den don Quichotte.Die was een dwaas in de 17e eeuw en is het nog meerin dezen. Ik denk er niet aan. Alleen den vraag : Alsik die campagne begonnen was met het oog op per-soonlijk voordeel of uit persoonitke overwegingen, danzoudt u me als een bedenkelijk slag van journalistgequalificeerd hebben. En volkomen terecht. Welnu,als ik haar staak om dergelijke overwegingen vanpersoonlijken aard, zou die qualificatie even juist zijn.Ziedaar mijn antwoord.
MR. V. D. ZEEUW.
Dat even ronduit als verkeerd is. Omdat het overhet hoofd ziet, dat diegenen bij wie in dozen de eind-beslissing ligt : de aandeelhouders, u, door mijn mond,in het belang der onderneming die u dient, de stakingder campagne komen . . . „voorstellen".
VAN WEELDE.
Aileen — die aandeelhouders zijn niet degenen diemij benoemd hebben. Andere heeren, andere wetten ;zeker. Maar als die wetten ingaan tegen iemands ge-weten dan kan hij — ten minste Ms hij economisch kan —zeggen : dank u. En heengaan.
29
MR. V. D. ZEEUW.
Pardon, pardon. Het is me heelemaal niet te doenom zulk een uiterste. We wenschen volstrekt geen„buigen of barsten", als het te voorkomen is. En datis het, als we elkaar maar in het redelijke willen ver-staan. Kijkt u eens : die nieuwe aandeelhouders — enonder de oudere zijn velen dat eens — vinden alleendat Iederendag niet zoo agressief te werk moest gaan.In onze provincie met haar gemengde bevolking be-hoort huns inziens het provinciale blad niet zulk eenapert partijblad te wezen. Niet aldus op te treden, datvelen er aanstoot aan nemen, en weigeren moeten hette lezen. Er was kortelings sprake van, een tegenbladvan andere richting te stichten, of de Morgenstar nitte breiden tot een orgaan dat met Iederendag konconcurreeren. Dat zou Iederendag een belangrijken slaggegeven hebben. En toen nu een van de Commissarissenvan uw blad de lucht kreeg van die plannen, heeft hijde anderen eens gepolst, of niet een samenwerkingvan beide groepen mogelijk was, door Iederendag meerte maken tot een neutraal orgaan, voor de kleurloozemiddenstof.
VAN WEELDE.
Dat de knoeiers, schacheraars, de menschen die hunslagje slaan ten koste van de Gemeenschap, de grond-speculanten, eetwarenvervalschers, dompers, zoo al nietin het gevlei komt dan wel ze toch ontziet . . . ?
MR. V. D. ZEEUW.
Heel en al niet. Dat zou een kleurloos blad worden.Saai en vervelend. Een dagblad moet pikant an. Hetmoet den koffiehuistoon moeten te pakken. Het succesvan je moderne blad wordt bepaald door het café. Delezers hebben wel graag dat er afgegeven wordt dinop die, dan op die. Alleen — het moet onpartijdig ge-beuren. De slagen moeten dan hier, dan daar vallen.En om dat te bereiken zou zoo'n blad niet moeten
30
geredigeerd worden door 66n partijman, maar door tweeredacteuren, die ieder een verschillenden kijk op hetleven hebben, die om beurten naar rechts en linksslaan, en die tevens elkaar zoover in bedwang houden,dat de slagen naar 66n zij nooit te heftig worden.
VAN WEELDE (kijkt hem weer aan).
De cameleon-journalistiek. Morgen rood, overmorgenzwart. 't Is een idee als een ander. Ik zeg niet dat ergeen toekomst zit in zoo'n blad. Alleen — u moetdaarvoor een ander genre van journalist hebben dan ikben : Iemand wiens pen en wiens overtuiging elkaarniet in den weg zitten.
MR. V. D. ZEEUW.
Nog eens weer : u verstaat me verkeerd. Ik bedoelniet dat u zelf ook maar iets zoudt schrijven tegen uwinzichten of overtuiging in. Maar als Mr. De Vos, ukept uw collega van de Morgenstar, na de samensmeltingvan beide bladen, als uw mederedacteur zijn kijk op dedingen naast de uwe stelt . . .
VAN WEELDE.
Dat zal hij niet doen, zoolang ik hier iets tozeggen heb.
MR. V. D. ZEEUW (opstaand).
Ja, als u er op staat uw ontslag te nemen.
VAN WEELDE.
U is een handig tegenstander. U wilt mij tot hetinitiatief dwingen. Maar ook al doe ik dat en vraagna de benoeming van den heer De Vos mijn ontslag ...
MR. V. D. ZEEUW.
Een benoeming, die van middag gebeuren zal enonmiddellijk ingaan .. .
31
VAN WEELDE.
Dan zal ik zelf toch nog eerst de gelegenheid vindenen het publiek de oogen openers.
MR. V. D. ZEEUW.
U is, bij al uw levenservaring als journalist, tochnaiever dan ik dacht. Herinner u eens wat kort geledenin een andere groote provinciestad gebeurd is : ook eenRedacteur uit zijn baantje geknikkerd. Hij heeft ge-sputterd. De publieke opinie te hulp geroepen. En — decourant is de courant gebleven! Met zoo'n beroep ophet publiek en met „klewang-wettende krijgsliederen"(heet 't zoo niet?) richt u heusch niets uit. Met „begin-selen" ook niet. „Belang is alles" — had Goethe moetenschrt ven.
VAN WEELDE.
Reden te meer voor hen, bij Wien „belang niet allesis," om voet bij stuk te houden.
MR. V. D. ZEEUW (haalt de schoudersop, en reikt van Weelde devingertoppen van zijn rech-terhand).
Mtn respect voor uw overtuiging, al betreur ik uwhalsstarrigheid. U neemt me niet kwalijk als ik overgatot het onvermijdeltke.
VAN WEELDE.
Als u 't uzelf niet kwalijk neemt, waarom zou ik
't doen ?
(Mr. v. d. Zeeuw met bulging al.
32
ZESDE TOONEEL.
VAN WEELDE, daarna POST en DE GROOT.
(Van Weelde staart hem in gedachten na, met eenbitter-ironischen trek om den mond. Het is duidelijkdat het gesprek een diepen indruk op hem gemaaktheeft. Hij blijft even in diep gepeins aan zijn lessenaarzitten. Post en De Groot komen na tien secondenbinnenstormen).
POST.
Wel; hij is weg. Dat heeft lang geduurd! Wat moestie ? (let opeens op dat van Weelde er aangepakt uitziet)Maar wat is er aan de hand ?
DE GROOT.
U ziet er wezenlijk ontdaan nit!
VAN WEELDE (rustig nu en zelf-beheerscht).
Er is dit : een deel der aandeelen is opgekocht. De groepvan Van Drummelen heeft de meerderheid aithans inhanden. Zij wil Iederendag samensmelten met de Morgen-star tot een „neutraal" blad dat „geen aanstoot geeft"en zeker geen campagne voert als wij doen. Ik magredacteur blijven van het vernieuwde orgaan, samenmet Mr. De Vos, van de Morgenstar.
POST (ontdaan).
En dat hebt u?
VAN WEELDE.
Raad eens . . .
POST (snel).
Natuurlijk geweigerd. (Van Weelde knikt).
33
DE GROOT.
Wel go-verdomme wat 'n ploertenboel! Maar danzullen er toch konkels zwaaien!
POST (opgewonden).
Als u diarom weggaat, smijten we allemaal de penerbij neer. Algemeene staking uit sympathie. We zullenze toonen dat Toontje Solidair ook bij ons bestaat !
DE GROOT.
Dat spreekt als 'n klok.
VAN WEELDE (kalmeerend).
M'n beste vrienden, houdt je hoofden koel. (tot Post)Jij hebt 'n vrouw en kindje ; (tot De Groot) en iii moetze thuis nog bijspringen. Als je deze positie kwijt raakt,waar heb je zoo gauw een andere? (als Post wil inde rede vallen) Je meent dat jullie door staking jetszoudt kunnen bereiken ? Maar hoe ? — Er is geen yakwaar eventueele onderkruiperij zoo makkelijk is. lederdie op een H.B.S. of Gymnasium was is een mogelijkeconcurrent en kan je vervangen.
DE GROOT.
Nou, nou, eenig talent . . .
VAN WEELDE (kalm verder).
Je bedoelt . . . er is talent voor noodig om een goedjournalist to zijn. Meer dan een nieuwe waarheid. Maareen kraut kan bestaan, en zelfs bloeien, zonder „goeiejournalistiek". Er zijn veel „penvoerders". En er is deschaar. Geen dwaasheden dus.
POST.
Dus u meent dat we rustig zouden moeten toezienals u er uitgezet wordt en de krant gemaakt tot jetswat tegen ons eigen inzicht en geweten strijdt.
De Courant. 3
34
VAN WEELDE.
Neen. Vindt je een andere plaats, ga dan gerust weg.Sterker : zoek zoo gauw mogeltk iets anders en redje ziel met je lijf. Maar geen manifestaties, die tochniets kunnen redden. Er zijn hier krachten aan hetwerk, die men met andere krachten bestrijden moetdan jullie hebt...
ZEVENDE TOONEEL.
De vorigen. VAN WOENSEL (komt naar boven ge-loopen, heel ontdaan. VAN WEELDE en de anderenkijken hem vragend aan).
VAN WOENSEL.
't Is een schande. U hebt Mr. v. d. Zeeuw hiergehad 1 Weet je wat hij me daarnet is komen brengen,voor de kraut van van avond ? Een mededeeling datalba betrekking tusschen u en de kraut verbroken is.En een verbod om iets meer op to nemen over VanDrummelen, of eenig hoofdartikel van u.
POST en DE GROOT (bijna gelijktijdig).
Wel gb-verdomme 1
POST.
Heb je ooit zoo'n smiecht 1
DE GROOT.
Daar stoort u zich toch niet aan ?
VAN WOENSEL.
Als ik me er niet aan stoor, sta ik morgen met mijngezin op straat . . . Zij hebben de macht in handers.Onder de aandeelhouders, en dan onder de Commis-sarissen.
35
POST.
Maar Trede en Van Kersten knoeien toch niet mee.
VAN WOENSEL.
Die zijn in de minderheid.
POST.
Dus u laat u de wet voorschrijven.
DE GROOT.
Maakt u medeplichtig aan 'D. gemeenheid !
POST.
't Is om te huilen I
DE GROOT.
Nee, om te vloeken ! Op hem, op die andere kerels. Bah!
VAN WEELDE (kalmeerend).
Meneer Van Woensel is niet, als ik, financieel onaf-hankelijk. Bovendien, Iederendag behoort niet aan ons,maar aan de aandeelhouders.
POST.
Maar u hebt 't gesticht . . .
VAN WEELDE.
Met him geld.
DE GROOT.
Dan is u toch geesteljjk de eigenaar.
VAN WEELDE.
Dat dacht ik ook te zijn. Mijn contract leek me heelsecuur. Maar Mr. v. d. Zeeuw heeft me aangetoond dat
36
't een securigheid is van — papier, zoodra de aandeelenvan hand verwisselen en in handen an van je tegen-stander. (er wordt geklopt) Ja 1 ?
(Post kijkt wie er is; Terloop staat aan de deur).
ACHTSTE TOONEEL.
De Vorigen. TERLOOP.
TERLOOP (kijkt rond. Hij heeft'n papiertje in de hand).
Wat mot dat ?
(Van Weelden kijkt hem vragend aan ; Van Woenseltoont, door zijn verlegenheid, te weten, wat het is).
TERLOOP (in antwoord op VanWeelden's blik).
Komt daarnet op de zetterij. Bericht van de eigenaarsvan het blad, en dat alle betrekking met u verbrokenis. Wat moet dat ? — Weet u daarvan ? — Hebt uuw ontslag genomen ?
POST (haastig).
Een gemeene streek van de partij van Van Drummelen,Terloop. Die hebben de aandeelen opgekocht. MeneerVan Weelde moet buigen en knoeien, of hij mot weg.Natuurlijk weigert ie te knoeien.
TERLOOP.
En jullie anderen, laat jullie dat zoo maar z'n ganggaan.
VAN WEELDE (kalmeerend).
Ze hebben willen staken, Terloop. Maar ik heb 't zeafgeraden. 1k ben onafhankelijk , zij niet. En 't is een
37
vak, waar tien klaar staan om je plaats in te nemen,al verstaan die tien ook niets van 't vak.
TERLOOP.
Zoo. Wel, kijk u es hier. U bent niet van m'n partij.Maar ik heb respect voor u. En aan een gemeenestreek doen wij zetters niet mee. (geeft 't papiertje aanVan Woensel) Daar hebt u 't weer terug. Dat briefjewordt niet gezet.
POST.
DE GROOT.
VAN WOENSEL (niet op z'n gemak).
Dan zal ik 't aan een ander geven, Terloop.
TERLOOP.
1k zeg u, dat berichtje wordt ilia gezet. En al kwamu er zelf voor naar boven, bij 't opmaken zou ik 't ertoch heel netjes uitwippen.
VAN WOENSEL.
Dat kun je doen. Maar dan ben je, vrees ik, er zelfook gauw uitgewipt. Uit de drukkerij.
TERLOOP (spottend).
Probeert u dat eens als u durft! Dan is er vanavondgeen mensch weer op de drukkert. Daar kunt u ja enamen op zeggen. Algemeene staking. En een knappekerel als u andere menschen krijgt. Er maggen danveel lui zijn die de krant vol kunnen schrijven, maardie 'm vol kunnen zetters, aan uw zetmachines, noudat weet u net zoo goed als ik, die zijn met 'n lanta-rentje te zoeken. En Onze vakvereeniging zal, wie d'rzijn, hier wel weg houden. Dus : of meneer Van Weelde
Bravo !
Prachtig!
38
blijft, en gaat vrij z'n gang — of we leggen d'rallemaal 't bijltje bij neer. Dat is maar af. Aan smerig-heid doen wij niet mee.
VAN WEELDE (geeft hem even dehand, dan kalmeerend).
Meneer Van Woensel evenmin, Terloop. Dank jeintusschen voor je partij-kiezen. Maar zoo mag 't niet.Wat Kier gebeurt, is 's werelds beloop. 1k kan deaandeelhouders niet beletten hun aandeelen te ver-koopen en anderen niet beletten ze op te koopen endan iets anders te willen met him eigendom. Als ik erindertijd aan gedacht had, had ik 't misschien welkunnen beletten, althans in dezen krassen vorm. 't Ism'n eigen stomme schuld, dat 't niet zoo is. Met mijncontract in de hand kunnen de nieuwe heeren me opstaanden voet ontslaan, mits tegen schadevergoeding,precies zooals in de Tweede Kamer ze op slag eenminister knnnen wegsturen en jullie in je vakvereenigingeen bezoldigd bestuurder, zoodra die de meerderheidniet meer achter zich heeft. Volkomen an eigen ganggaan kan in deze wereld alleen wie heel en al eigenbaas is, ook in zijn geestelijk huis. En hoe kapitalis-tischer en — democratischer we worden, des te minderblijft er kans op zoo'n onafhankelijkheid. Ik murmureerdus niet. En hoe ik jullie hulp ook op prijs stel, ikmag ze niet aannemen. De waarheid zal ik toch welbekend waken.
(Er wordt getelefoneerd).
DE GR00T (De Groot luisterteven ; tot Van Woensel).
Voor u. (Zwijgen).
VAN WOENSEL (aan telefoon).
Ja, met wie. 0 ja, meneer v. d. Zeeuw, ja. -- Wat
39
zegt u? — Die papieren, van de Redactie? — — (heelgedrukt) 1k zal 't zeggen. (Telefoon af. Allen kijkenhem aan).
VAN WOENSEL.
Mr. v. d. Zeeuw telefoneert of ik je wil herinnerendat stukken voor de redactie, o. a. die je blijkbaar opje lessenaar hadt liggen, aan de kraut behooren. Enniet aan u. (Gebrom van Post, De Groot en Terloop).
DE GROOT.
Nou, die zitten ten minste wel in den piepzak.
POST.
Dat is nu toch ook ...
VAN WEELDEN (weer kalmeerend).
Hij heeft formeel gelijk. Alleen, hij kan moeilijkeischen dat ik ook mijn memorie hier laat. (De Grooten Post grinnikken nu genoegelijk). En in elk geval —Mijn „Tot Afscheid" zal genoeg zeggen. Dat-komt-er-van-avond-in, Terloop 1 (deze knikt nu vroolijk toe-stemmend) Daarvoor, ik zeg 't niet om meneer VanWoensel to passeeren, maar die is zoo'n vrij man niet,daarvoor reken ik op jOu. Ik ga nu naar huis koffie-drinken. Om half drie breng ik 't hier. (tot Post) Loopjij een eindje mee ? Dan praten we nog even. Dus (totVan Woensel en Terloop) mijn „Tot Afscheid" er in.En dan mag dit berichtje er oak bij.
(Van Weelde en Post af, Terloop en De Groot ook).
40
NEGENDE TOONEEL.
VAN WOENSEL alleen.
(Hij loopt eerst even besluiteloos cond. Dan zoekthij in telefoonboekje. En gaat naar telefoon).
VAN WOENSEL.
721. — Juist. Mr. v. d. Zeeuw. — Allo — KantoorMr. v. d. Zeeuw ? — Ja ? Moet meneer noodzakelljkspreken. — Van Woensel, directeur van Iederendag. —(Pauze).
Allo. — Ja. — Mr. v. d. Zeeuw zelf ? — Ja, VanWoensel, — Ja. Spijt me u te moeten storen. letsernstigs ? Ja, in dien zin . . . De drukkerij dreigdedaarnet met staking als uw bericht over Redactie er inkwam. — Ze laten staken ? — Maar geachte Heer, dankunt u het blad net zoo goed opdoeken. — Neen, geenkwestie van — die zijn heel moeilijk te vinden, en alsde vakvereeniging meegaat dan is er heelemaal geenkans op. — Wat ik gedaan heb ? — Wel, meneer VanWeelde, Juist : Van Weelde, heeft ze zelf gekalmeerd. —Aileen, een conditie. Hij wil er ook zijn eigen „TotAfscheid" in hebben. Wat moet ik doen ? — — Nee,daar is niet aan.-te denken. — — Besnoeien, zegt U ?Hij zal 't zelf wel op de drukkerij geven, en er optoezien. En m'n meesterknecht zal nu wel dubbel op-passen. — Laten mislukken, pastei-maken ? — — Nee,nee, dat is een drukkers-expressie : ik bedoel : in elkaarlaten loopen ? — 't Zou te probeeren zijn. Maar als ze't merken op de zetterij, dan is 't toch hommeles. —Liever de kraut er aan geven ? ! — Dank u wel. Danhad ik dat dadelijk kunnen doen en m'n eer ophouentegen de anderen. Wat ik dan raad ? — Eenvoudig :opnemen (herhalend) 't hoofdartikel opnemen. —Of ik gek ben ? -- Gelukkig niet, — Als we 't weigeren,
41
neemt een ander blad 't op, als we 't zelf doen, staat datveel coulanter. — Alsof wij er toch eigenlijkmaling aan h e b b e n. — We zijn net aan een mooideel van 't feuilleton. — Dat zal de meeste lezers veelmeer interesseeren dan het hoofdartikel. En over achtdagen is iedereen 't heele geval vergeten. — Dus : plaatsenzonder meer. — En uw berichtje heelemaal weglaten —niets doen om het conflict to verscherpen. — Voor't publiek is de krant de krant en niet het blad vanmeneer Van Weelde. — Afgesproken. — Dank u. (Hij legtde telefoon op 't toestel).
(Gordijn).
DE JOURNALISTE
PERSONEN.
DE HEER SANDELL, Gemeente-ambtenaar .
MEVROUW SANDELL, zijn echtgenoote . .
DOORTJE, hun dochter, 17 jaar . .....
DE HEER DERKSEN, Agent voor Buitenlandsche huizen .
RIEK, zijn dochter, 16 jaar
MELCHIOR, tooneelspeler
LIZZY BELLAFLOOR, diens zuster, tooneelspeelster
DE KELLNER
EEN RECHERCHEUR
De handeling gebeurt op het terras van het Hotel KLEIN
ZWITSERLAND in een der zomerverblijfplaatsen van ons
land. Namiddag. Alle personen, behalve de Kellner, zijn
hotel- of cafêgasten.
t-inxrira.0
DE JOURNALISTE.
EERSTE TOONEEL.
DERKSEN, RIEK.
DERKSEN.
Nee, jij blijft rustig hien Ik denk er niet aan, je meete nemen op die visite.
RIEK (bits).
Zoo. En waarom niet. Ben ik soms voor dien nieuw-bakken professor niet goed genoeg ?
DERKSEN.
Mag ik je verzoeken niet op dien toon over neef v.der Horst te spreken. Iedereen zegt dat hij meer danverdiend heeft professor te worden. Daar ben jij veelte jong voor, om daarover te oordeelen. Hoewel jij altijdschijnt te meenen, dat A over alles kunt meepraten.
RIEK.
Ten minste over meer dingen dan U.
DERKSEN (hevig geprikkeld).
Daar heb je 't alweer, jij brutale gans. Omdat je watmeer geleerd hebt dan je vader, meen je. Maar nou weetje meteen waarom ik je niet verkies mee te nemen op datbezoek! Denk je dat ik lust heb ons belachelijk temaken door al jouw waanwijsheid en wijsneuzigheid, ennog gevaar te loopen, dat je me in tegenwoordigheidvan neef de professor zoo'n onhebbelijkheid zegt!
48
RIEK.
Nou, gaat U dan maar alleen. En geef hem een indrukvan uw middenstandsgeleerdheid. Daar zal ie zich aante goed doen. Ik wed trouwens, dat ie toch niet thuisgeeft, zoo'n pedante vlerk van een prof. voor zijn neefde handelsagent !
DERKSEN (zijn stok nemend).
Saluut 1 (even wachtend) En maak jij je tijd ten minsteten nutte met wat te werken voor je herexamens,Nederlandsche taal en geschiedenis ! Als je daar weerniet doorkomt, komt er zeker nooit iets van je toe-komst terecht !
RIEK (schouderophalend).
Doet er niets toe. In mijn toekomstig vak hebben zemaling an examenwijsheid.
DERKSEN.
Jouw toekomstig vak ? Wat is dat nou weer voormalligheid ?
RIEK.
Volstrekt geen malligheid. Ik ga in de journalistiek.
DERKSEN.
En dank je dat je niks hoeft te kennen om an dekraut to werken ? Mtn vriend mr. , De Vries zegt dat't een van de moeilijkste vakken is.
RIEK.
Nou ja, die. Zoo'n deftigerd. Maar anders 1 Als je maareen kruiwagen hebt, en wat handigheid 1 Daar heb jeFrits Sandell, de broer van Doortje I Gesjeesd op de drie-jarige. De jongen kon letterlijk niks leeren. Toen heeftlater zijn vader, die de kranten noodig hebben voornieuwsjes van gin bureau, hem aan de Avondster gekre-gen. En daar schrtft ie nou over alles en nog wat, enheeft wat een behoorlijke positie.
49
DERKSEN.
Nou, als je zi:56'n soort pennelikker worden wilt! Maarik dank daarvoor. Ik verlang wat beters voor m'ndochter, na al wat ik an d'r opvoeding besteed heb.En je taal mag je toch zeker wel kennen, als je wiltschrijven.
RIEK.
Journalistentaal, zegt onze leeraar, is het afschraapselvan de literaire. Daar hoef ik waarachtig geen herexamenvoor to doen.
DERKSEN (sarkastig, onder' t afgaan).
In dat opzicht ben je wel een geboren journalist : jemoat altijd het laatste woord hebben ! (Af).
RIEK (gaat met haar boek opde bank zitten, links).
Vader wordt wezenlijk nog aardig op zijn ouden dag !(Gast zitten lezen achter haag).
TWEEDE TOONEEL.
MELCHIOR en LIZZY BELLAFLOOR komen op hetterras en gaan aan het tafeltje zitten, links voorhaag. Daarna KELLNER.
MELCHIOR (klopt).
We kunnen hier ten minste ons wachten op de stoom-tram rustig verdoen.
LIZZY.
En je denkt niet dat we in Dunkelen to laat zullenkomen ? Zouen we niet beter doen met 'n rijtuig to nemen ?
MELCHIOR.
Dank je. De boeren, burgers en buitenlui zullen toch
De Courant en Journaliste. 4
50
wel op ons dienen to wachten. (kiopt nog eens) Erg vlugis de bediening hier niet! 1k verga van den dorst.
LIZZY.
Wat zullen we van avond maken ? Heb jij een programopgegeven ?
MELCHIOR.
Doe ik nooit meer. Laat ik of hangers van het slag vande lui. 't Zal daar wel luchtige kost moeten zijn. „DeMuis", „De Stortvloed". Er tusschen door een „VanEedentje", om onze reputatie to houden. Verdomme(klop woest) wat een bediening 1
KELLNER (een onhandig man,wiens rok hem aan de mou-wen te kort is. De rechteZondagskellner).
Heeft meneer geklopt?
MELCHIOR.
Ja, driemaal. Jullie schtnt hier allemaal te slapen.Edn beiersch. En jisj ?
LIZZY.
Thee. Maar sterk.
MELCHIOR.
Begrepen ? Maar vlug wat. We hebben geen urenden tijd.
KELLNER (kijkt hem even aan).
Ja meneer 1 (Af, rechts).
LIZZY (hem achterna fluisterendtot Melchior).
Sst, kijk die eens an ? Zie je niks?
MELCHIOR.
Ja, to korte mouwen. Een echte boerenkellner.
51
LIZZY.
Mis ! Lijkt maar zoo. Ken je Koensen van de „Telefoon"niet meer ?
MELCHIOR.
Die vergifpisser, die altijd zoo op me afgaf ?
LIZZY.
Dat is-t-ie, of m'n kop d'r of !
MELCHIOR.
Och kom, wat zou die nou Kier doen ? En dan alskellner ? Hij is toch niet zoo heruntergekommen ? Ikdacht dat ik nog pas kort . . .
LIZZY.
Een reporters-verkleedpartij ! Net als die journalistenmet hun orgeltje, of de man van „Onder de menschen".Hij zal op de kopiejacht zijn.
MELCHIOR.
Sakkerloot, dat zou een buitenkansje wezen !
LIZZY.
Je woudt hem toch niet voor den mal houden ?
MELCHIOR.
Ben je dol ? Een journalist die je maken en brokenkan voor den mal houen ? Achter z'n rug, ja. Maar inz'n gezicht ? Nee. En dat nou juist nou ik m'n eigenzaak beginnen ga. Nou heb ik die pennelikkers dubbelen dwars noodig. Als je die eenmaal to goed vriendhebt, dan is je zaak gemaakt. Als jij niet toevallig eenbroer hadt, die nou directeur wordt, zou je, om goodvooruit to komen, de maitres van een directeur hebbenmoeten worden. Wel, op diezelfde manier heb ik eonpaar van die krantenschrijvers noodig, om me een zetjeto geven. En zoo'n ongezochte gelegenheid om er aaneen to komen vindt je niet iederen dag I
52
LIZZY.
Nou, an mijn lijf geen pennelikker. Maar doe it watje niet laten kunt .. .
MELCHIOR.
nil ik ook. Ook in jouw belang, zusje. Als we nietzorgen, dat we zoo'n pennewip achter ons hebben, lukt't ons toch niet. Al geef ik je al de mooiste rollen, alser niet een paar zijn die je b'lieven in de hoogte tosteken, kom je er nOg niet. Die vrouw van Lammersen —nou jij bent in je pink meer artieste dan die an derheele corpus — die hebben ze in de kranten opgehemeldals ik weet niet wä,t, terwij1 ze voor jou haast geen handop mekaar brengen. Nee, 'n trompetter hebben we noueenmaal allemaaL noodig.
LIZZY.
Wel, mijn 'n zorg. Als ik van m'n lieve publiek nogmaar eens of en toe een open doekje mag blijven krt..gen, mogen ze voor mtn part .. .
MELCHIOR.
Lieve publiek 1 't Mocht wat. Vandaag is 't alles etenen drinken en morgen laten ze je liggen voor oud vuil.Lieve publiek! Stommerikken, waar je van eten mot.Maar anders . . . I
DERDE TOONEEL.
VORIGEN. KELLNER.
KELLNER (brengt bier).
De thee komt zoo dadelijk (wil weer weggaan).
MELCHIOR.
Zoo'n haast, kellner? Kan d'r geen praatje op over-schieten. Is 't zoo druk ?
53
KELLNER.
Schikt nogal, meneer.
MELCHIOR.
Meneer? Je kent me toch wel ?
KELLNER.
Bij m'n weten niet, meneer.
MELCHIOR.
Non, anders op de planken? Maar we hebben elkaar,geloof ik, toch wel eens ontmoet ook ?
KELLNER (ietwat verschrikt).
Bij m'n weten, niet, meneer.
LIZZY (goedig).
We zullen je niet verraden, hoor. Blijf it maar in jevermomming.
MELCHIOR.
M'n zuster had je anders dadelijk in de smiezen. Eenslimmerd die, laat die maar loopen. Maar nou we elkaarhier toch zoo casueel ontmoeten, konden we meteen weleens praten over . . .
KELLNER (doet alsof ie geroepenwordt).
Verekskuus meneer, ik wor' geroepen. Thee zal klaarzijn. (haastig af).
VIERDE TOONEEL.
MELCHIOR, LiZZY.
MELCHIOR.
Non, die maakt zich ook nit de voeten as 'n haas.
54
LIZZY.
'n Bewijs dat ik gelijk heb. Die is ook bang zich teverrajen! Heb je niet gezien hoe die verschoot toen jezei dat we hem kenden?
MELCHIOR.
Zal een deun zijn om 'm zoo gauw aan de praat tekrijgen. Moeten hier anders morgen nog maar eens terugkomme. Wacht, daar valt me jets in (haalt een krantuit zn zak). Zal je d'r iets uit voorlezen, als'tie komt.
LIZZY.Daar is 't ie.
VIJFDE TOONEEL.
MELCHIOR. LIZZY. DE KELLNER.
KELLNER (brengt Lizzy haar thee).
MELCHIOR (doet alsof ie voorleest).
„Naar wij vernemen is een van onze collega's op ditoogenblik een nieuwe journalistieke ervaring aan hetopzoeken in de vermomming van een kellner". (pratend)Ondernemende lui toch, die journalisten! Ik zou Koensenvan de Telefoon zoo iets wel eens willen zien opknap-pen. Dat is een kerel met een pen! (kijkt kellner aan).
KELLNER.
Dertig centen, meneer, als je blieft.
MELCHIOR (tot Lizzy, terwij1 hijlangzaam zijn portemonnaiete voorschijn haalt).
Die houdt zich, wat jij ?
LIZZY (om hem nog aan de praatte houden, tot kellner).
't Is net 'n half uur tot Dunkelen met de tram, niet ?
55
KELLNER.
Met de tram van kwart voor zeven uur bent U erom even over half acht.
MELCHIOR (verschrikt).
Kwart voor zeven. Ben je daar zeker van ? En deconducteur zei over zevenen !
KELLNER.
Nee. Zeker. Kwart voor! - Zondagsdienst.
MELCHIOR.
Dan mogen we ons wel haasten ook, Liez. (betaalt nuvlug, tot Kellner) Dat kun je onder je ervaringen notee-ren dat je den grooten Melchior en zijn grooter zusterLizzy . ..
LIZZY (onderbrekend).
Jakkes, schei nou uit, Pim ...
MELCHIOR
in eigen persoon hebt mogen bedienen. En als wemorgen langs komen moeten we 't eens rustiger samenhebben over een paar dingen.
KELLNER.
Komen meneer en mevrouw hier logeeren?
MELCHIOR (onder 't weggaan).
Logeeren, in zoo'n gat ?! Dank je. Wat jij, Lies ?
LIZZY (id.).
Mb ook to stil. Dag Koensen ?
KELLNER (buigt).
LIZZY (tot Melchior).
Zie je, dat hij buigt. 't Is 'm hoor, of m'n kop d'raf! . . . (beiden af).
56
ZESDE TOONEEL.
(Terwijl KELLNER bier en thee wegruimt, kijkt RIEKhem van achter de heg, waar zij al dien tijdgezeten heeft, met groote belangstelling na).
RIEK.
Zou die 't werkelijk Ain, Koensen van de Telefoon ?Hoe leuk.
ZEVENDE TOONEEL.
De HEER en MEVR. SANDELL en DOORTJE komen nuhet terras op. Als zij kellner het logement zienbinnengaan, roept mevrouw hem achterna —Straks RIEK.
MEVR. SANDELL (haar toon is zeeruit de hoogte).
Kellner, wil je meteen onze thee geven ? Maar denker nu aan, sterk.
KELLNER.Ja, Mevrouw.
DOORTJE.
En Chineesche, niet die nare Ceylon.
KELLNER.
Als 't u belieft jongejuffrouw.
MEVR. SANDELL.
Och, je krijgt toch altijd dezelfde. Niet waar kellner ?
KELLNER.
Om U to dienen, mevrouw. (af).
SANDELL (zittend, luid).
Goeie hemel, wat 'n sukkel. Die zegt op alles ja en amen.
57
DOORTJE.
Net een ambtenaar, Pa !
SANDELL.Weet jij veel!
RIEK (opeens te voorschijn ko-mend, met plezier orn denheer Sandell te plagen).
U mag wel oppassen, dat U hem niet al te luid uit-scheldt. Hij is heelemaal Been sukkel. Hij is (wacht evenom het succes van haar woorden to versterken) eenjournalist. Een vermomd journalist.
SANDELL (ontdaan).Wat zeg je ?
Och kom 1
Hoe weet jij dat ?
MEVROUW.
DOORTJE.
RIEK (geheimzinnig).
Mtn geheim ! (nu uitflappend) Daarnet heel toevalliggehoord. Twee bezoekers uit Amsterdam, die hem herkendhebben. Iemand van de „Telefoon". Hij gaat brievenschrijven onder den titel : ,,In het kellnerspak". U zultzien, we komen allemaal in de krant.
DOORTJE (haar vader plagend).
„Portret van een hoofdambtenaar met vacantie." Noemtiedereen een sukkel. Heeft op ieder en alles wat aante merken, behalve op zichzelf.
RIEK.
Dat's het portret van mijn vader.
SANDELL (niets gesticht over dezeboutades van de jeugd; houdt zichintusschen alsof hij heelemaal inhun grappigheid kw-am).
En van ooze jongelui I
58
DOORTJE.
Prachtig raak !RIEK.
Onze oudelui worden geestig , de mime straks ook al!
SANDELL.
Dat komt van onzen omgang met de jeugd.
RIEK en DOORTJE (buigen gracelijk voor het com-pliment).
MEVR. SANDELL (heelemaal niet ge-sticht door 't een en ander).
Ik vind het intusschen een schandaal. Ons zoo tekomen bespionneeren ! Ik zal er den hotelhouder overaanspreken en er op staan dat hij dien indiscreetenvent op staanden voet de deur uitzet.
SANDELL (kalmeerend).
Ik zou maar geen schandaal maken, vrouwtje. Neem't geval van den aardigen leant op.
MEVR. SANDELL.
Ik kan er heelemaal niets aardigs in vinden om zoobespionneerd en dan beschreven te worden. Wat moet iknu in de kraut ?
DOORTJE.
We ztjn allemaal publiek, moeder.
RIEK (heel wijsneuzig).
En nooit iets doen tegen ons, journalisten, (de ande-ren kijken op) mevrouw. U kunt tOch nooit tegen onsop. We hebben altijd 't laatste woord en als we tegeniemand niet op kunnen, maken we hem of door 'm teridiculiseeren.
DOORTJE.
Hoor haar „ons !" 't Is of je er al aan bent.
59
SANDELL (die de partij moet op-nemen voor zijn zoon, die ookjournalist is).
Je praat over dingen, waar je niet van weet, meisje.Er mogen eens enkele journalisten zoo zijn, maar demeerderheid, 't betere deel, is stellig zoo niet !
RIEK.
Nou ja, dat zegt u nou omdat u een zoon hebt diebij het vak is. Maar vraagt u hem eens ... 1
MEVR. SANDELL (haastig).
Sst. Daar komt de spion.
ACHTSTE TOONEEL.
Vorigen. Dan KELLNER en DERKSEN.
(De houding jegens den kellner van den HEER enMEVR. SANDELL verandert nu zichtbaar).
KELLNER (brengt theeblad).
RIEK.
Heb je voor mij ook al?
KELLNER (verontschuldigend).
Nog niet, jongejuffrouw.
MEVR, SANDELL (vergoelijkend).
Je hadt ook nog niet besteld.
SANDELL.
En een kellner behoeft geen gedachtenlezer to zijn.Wat zeg jij kellner?
KELLNER (wat verbaasd over dentoon w/o men hem toespreekt).
Nee, meneer.
60
SANDELL.
Wij waken 't, met onze onnadenkende veeleischend-heid, jullie toch al lastig genoeg, he ?
RIEK (zacht tot Doortje).
Da's 'n zinnetje voor de kraut, hoor.
DOORTJE.Sst.
RIEK (nu juist heel onhebbelijktegen den kellner, om deanderen wat te verschrikken).
Nou, hoepel nou maar op en zie dat 'k m'n thee krijg.
KELLNER.
Om u te dienen juffrouw !
MEVR. SANDELL (vergoelijkend en omte toonen dat Riek haardochter niet is).
Die jongejuffrouw meent 't zoo boos niet, kellner. Zeis een halfwees, en wat vrij opgevoed.
KELLNER.
Ja mevrouw.Rim.
Vrij opgevoed! 't Mocht wat 1 Van den ochtend totden avond ben ik bebaasd en op m'n kop gezeten. Maarik heb mezelf vrijgevochten, dat heb ik. Vraag dat m'nvader maar, die daar komt aantranspireeren!
SANDELL (leuk).
De juffrouw bedoelt dat ze van de vrijgevochtenbende is, kellner.
KELLNER (onder 't afgaan, evengrinnikend).
Ja, meneer. (af)
61
NEGENDE TOONEE L.
Vorigen. Dan DERKSEN en KELLNER.
MEVR. SANDELL (tot Riek).
Je zult ons waarachtig nog voor dien man blameeren,melsje. Is dat nu 'n toon voor 'n meisje van opvoedingen beschaving ?
RIEK (onverstoord).
't Is koffiehuistoon, mevrouw. De toon van de „nieuwejournalistiek".
SANDELL.
Als ooze jonge vriend, die verkleede kellner . . .
DOORTJE (invallend, verbeterend).
De verkleede journalist, bedoelt u, Vader i
SANDELL.
Pardon. Uwe hooge wijsneuzigheid heeft gelijk. Ik wouzeggen : als die verkleede journalist zijn artikelen schrij-yen gaat, dan hoop ik van harte dat ie mu er buiten laat.
RIEK.
Dat kan u wel hopen, maar er niets aan doen. Depers is vrij. Lieve Hemel, wat ziet vader rood. (totDerksen, als die 't terras op komt zwoegen) U ziet eruit, of u in professoralen brand staat. (kan toch nietnalaten even met den professoralen bloedverwant tegeuren) Neef v. d. Horst was zeker niet thuis, dat uzoo vroeg terug bent ?
DERKSEN (komt aan 't tafeltjezitten).
Nee hij zit in Den Haag te werken aan zijn auguralerede, zei het meisje.
62
RIEK (die Sandell ziet glimlachenom het „augurale" en tochniet kan hebben dat men haarvader uitlacht).
Heerlijke stommerikken, die meiden!
DERKSEN (begrijpend zelf ietsdoms gezegd to hebben).
Zeg jij dat wel, meisje! 1k verga intusschen van dendorst. Heb jij al bij diem stommeling .. .
SANDELL, MEVR. SANDELL, DOORTJE, (kuchenalien tegelijk).
Sst; he! ; hem!
DERKSEN (verbaasd).
Wat is 't er ?SANDELL.
Hij is waarschijnlijk minder een stommerik dan eenverkleed journalist.
MEVR. SANDELL.
Althans dat beweert uw dochter.
DERKSEN (geringschattend).
0, Riek 1 (wil opstaan om kellner in 't hotel to roepen).
RIEK.
Nou, als u me niet gelooven wilt... Dan krijgen weeerstdaags in de Telefoon een mooi portret van „eenvoornaam middenstander als buitengast".
DOORTJE.Daar komt ie.
63
TIENDE TOONEEL.
Vorigen. Dan KELLNER. Daarna RECHERCHEUR.
DERKSEN (nu joviaal vriendelijktot kellner, die thee brengtvoor Riek).
Zeg, je vergeet mij niet, he ? Een beiersch! En watgoed schuimend. Je weet wel hoe ik 't graag drink.
MEVR. SANDELL (ook heel vriendelijk).
En, als 't niet te lastig is, zou ik graag nog watmelk hebben.
KELLNER.
Ja, mevrouw. Om u te dienen, meneer.
SANDELL (ook joviaal).
We zijn wel lastig, kellner, maar je moet maar den-ken : we hebben maar eens in 't jaar vacantie.
DERKSEN.
En dan is 't hek van den dam.
MEVR. SANDELL (neerbuigend-meewarig).
In jullie vak is dat wel 't vervelendste, he, kellner,dat jullie 't hardst moet werken als andere lui uitrusten.
DERKSEN.
Ja, van zitten komt dan zooveel niet in, he. Is ookminder pleizierig, he!?
KELLNER (kijkt zeer pijnlijk).
RIEK.
Vader probeert vandaag aardig te an ; mot je maargeen kiespijn van krtgen.
DERKSEN (giftig).Nou, hoor es ...
64
SANDELL (onderbrekend weer totkellner).
's Winters werk je zeker in stad he ? Ook wel in deresidentie ?
MEVR. SANDELL.
Wij Hagenaars staan zoo in den reuk van heel hoogin ons wapen te zijn. Maar je ervaring leert je zekerwel dat er toch nog voorname Hagenaars zijn, die hunmedemenschen, al zijn ze ondergeschikt, menschelijkweten tegemoet te komen.
RISK (tusschen Naar tandem).
Vooral met de heilige vrees voor de kraut in zich.
SANDELL (om dezen uitval te doenvergeten).
't Moet toch wel een aardig yak zijn, dat kellnerschap,he ? Je hebt er heel veel tact en goede manieren voornoodig. En je doet stellig ontzaglijk veel menschen-kennis op, he ?
KELLNER (kan 't niet langer uit-houden).
Ja meneer. (gaat over naar links, waar een meneerzich heeft neergezet). Meneer ?
RECHERCHEUR (die kellner preciesopneemt, langzaam).
Wat heb je voor bier, kellner ?
KELLNER.Lager en Beiersch.
RECHERCHEUR.Geen Pile ?
KELLNER.
RECHERCHEUR.
Nou, breng me dan maar Lager. (kellner af).
Nee, meneer.
65
DERKSEN.
't Is toch een geschikter baas dan je denken zou.(tegen mevr. Sandell) En u dacht nogal eergister, weetu wel, dat hij waarschijnlijk wel uw broche .. .
MEVR. SANDELL (ontdaan).
Gunst, spreek me er niet van. Ik kan nog ijzen alsik denk dat ik dien man heb kunnen verdenken! Alsie er maar niets van gehoord heeft.
DOORTJE.
Nou, dat heeft ie zeker. U hebt immers juist in Aintegenwoordigheid .. .
RIEK.
En toen zei meneer nog, dat je zien kon dat ie ver-schoot . . .
SANDELL.
Welnee, dat was geen ernst. Ik heb den man nooitwezenlijk verdacht.
DERKSEN.
Maar we mochten hem toch wel eens duidelijk latenmerken dat we die verdenking heelemaal hebben opge-geven.
RIEK.
Hoe wou u 'm dat laten blijken?
DERKSEN.
Als we hem straks eens allemaal een hand gaven!Dan ziet ie duidelijk genoeg dat we hem voor 'n fat-soenlijk man houen.
SANDELL.
Een hand geven ! Hoe komt u daaraan! Dat zou tochto gek wezen I Me dunkt onze toon ...
De Courant en Journalisten. 5
66
MEVR. SANDELL.
Laten we maar eerlijk bekennen: we zijn wel wat ergveeleischend en lastig tegenover hem geweest! En heb-ben hem wat al te duidelijk laten zien dat we hem vooreen sukkel hielden.
Rum
Wel, als hij over ons schrijft, zal ie zijn revanche welnemen. (Allen kijken onplezierig).
SANDELL.
Laten we ons voornemen den man vender met behoor-ltike consideratie te behandelen. En alles zal wel mee-vallen. Als lit een greintje besef van humor heeft, zalhij toch wel zelf inzien, did hij inderdaad, als verkleedkellner ...
DO ORTJE (verbeterend).Vader I „als verkleed journalist".
SANDELL.
Nou ja, als schijn-kellner dan, eon stumperig ftguurgeslagen heeft.
Ram
Zoo iets geeft een journalist nooit toe. (Op dit oogen-blik komt rechercheur near mevr. Sandell toe).
RECHERCHEUR (heel beleefd).Pardon dat ik u stoor, mevrouw. Maar ik meen u
zoo juist to hebben hooren spreken over 't verlies vaneen broche. Hebt u die hier verloren?
MEVROUW (heel verbaasd).Ja hier, in 't hotel.
RECHERCHEUR.
En was ie goud met paarltjes?
MEVROUW (a. v.).Jaaa I I
67
RECHERCHEUR (laat haar lets zien).Was het die ?
ALLEN (dooreen).
Gunst ja I Heerejee. Ja die was 't. Hoe komt...?
RECHERCHEUR (legt vinger op mond).
Sat. (gaat weer zitten).
KELLNER (komt op met twee bieren melk).
MEVR. SANDELL (nog onthutst. Heelhartelijk).
Dank je wel, kellner.
DERKSEN (lipt schuim af).
Prachtig 1 Famous 1 Prosit kellner 1
(Op ' t oogenblik w/o kellner 't glas voor hem neerzet,staat rechercheur op, legt arm op zijn schouder en zegt):
RECHERCHEUR.
Hein Zimsen, ken je die broche?
KELLNER (heel ontdaan, laat glasbijna vallen).
Wat bedoelt u . . . ?
RECHERCHEUR.
Ik ben Pietersen, van de recherche in Amsterdam. Jewordt gezocht wegens inbraak en diefstal. Onder ande-ren van dien rok, die je aan hebt. En dan heb ik diebroche van mevrouw di.b.r in je overjas boven gevonden.1k zal aan je kellnerschap een Bind moeten maken, enje moeten arresteeren. (voert hem mee near logement ;under 't heengaan tot mevr. Sandell, terwijl hij zijnpenning toont): Ik zal uw broche nog even moetenhouden, als stuk van overtuiging, mevrouw. Straks komik nog wel even bij u, voor 't proces-verbaal.
68
ELFDE TOONEEL.
SANDELL, MEVR. SANDELL, DERKSEN, DOORTJE en RIEK.
(Allen zijn op 't eerst stupófait van de plotselingeontknooping).
DERKSEN (spreekt 't eerst).
Wel heb ik van m'n leven i (met groote voldoeningtegen Riek) Daar is nou je neuswijsheid weer eens aanden dag gekomen I Waar blijf je nou met je assuranteverzekering dat de man een verkleed journalist is.
SANDELL (gepiqueerd).
Laat ons alien een allerzotst figuur slaan 1
MEVR. SANDELL.
Vriendelijk doen tegen een dief 1
RIEK.
Was u dan allemaal niet ineens zoo mooi weer gaanspelen toen u Ook dacht dat de man een journalist wasen u in de krant zou zetten. Ik ben niet lief tegen 'mgeweest.
DOORTJE.
En ik ook niet.
RIEK.
En u hebt me er zelfs nog over op m'n kop gegeven.
MEVR. SANDELL (zeer geprikkelc1).
„Op m'n kop gegeven" 1 Prachtig geciviliseerd praatjij toch 1
DERKSEN (id.).
Daar heeft u schoon gelijk in. Maar 't komt i niettoe 't tegen haar to zeggen.
69
SANDELL.
Laat dit nest ons dan ook met haar assurantie erniet in laten loopen.
RIEK (als Derksen nog watzeggen wily.
Vader, maak nou Been ruzie om mij. U meant dattoch niet. In uw hart geeft u meneer gelijk, dat ik eennest ben. En zou 't niet beter zijn als u (op heer enmevr. S. wijzend) eens naar binnen naar dien rechercheurgingt, om te hooren hoe dat moet met mevrouw d'rbroche ? (zwijgend gaan meneer en mevr. S. naar binnen).
DERKSEN (gauw zijn bier zuipend).
Wacht, daar moet ik toch ook 't mijne van hebben. (af).
TWAALFDE TOONEEL.
RIEK en DOORTJE.
(Als de anderen buiten gehoor zijn, barst RIEK ineen schater uit).
RIEK.
Wat zeg je van zoo'n dolle comedie ! Is die niet kos-telijk ? Als ik 't er om gedaan had: ze 'er opzettelijk inlaten loopen, had 't niet prachtiger kunnen lukken! Watwerden ze op eens anders, toen ze dachten dat ie 'nman van de kraut was ! Dadelijk waren ze bang voor'em! (opeens uitbarstend) 0 Do, 't is zoo'n verrukkelijkidee voor me, dat ik later ook zoo'n macht zal hebbenom de lui bang voor me te maken ! Heerlijk om zeallemaal op hun kop te zitten, al die lui, die 't mij noudoen. En me dan lekker te kunnen wreken op iederdie me in den weg staat!
DOORTJE.
Maar da's toch gevaarlijk, als 't in den kijker loopt I
70
RIES.
Welnee ! Ale je 't maar handig aanpakt en anoniemdoet! — leder mensch heeft z'n goeien en z'n kwajenkant, z'n deugden en z'n zwakheden. Nou let je bij delui die je mag of die je ontzien wilt, alleen op 't goeie,en bij de anderen, die je 'n hak wilt zetten, alleen op't leelijke of belachelijke. En als je dan daarbij het publiekmaar amuseert, dan ben je heel secuur. — Zeg Do, weetje wat jij doen moet als jij 'n beroemd schrigster wiltworden ? Een dagbladcriticus trouwen I Dan moeten deuitgevers en de andere critici, die zelf ook weer schrtven,je to goed vriend houen, en je bent dus altijd zeker datjewerk aangenomen wordt en dat je een goeie pers hebt.En met one drieen : hij, jij en ik, regeeren we dan oneheele landje. Wij zeggen wie groot is, en wie niet I Delui die je in den weg zitten critiseer je dood of zwjjg jedood. 't Zal een goddelijke toekomst voor ons worden !
EINDE.
VAN DENZELFDEN SCHRIJVER
zullen verschijnen uniform met deze uitgaaf:
De Zoon.Ingenaaid f 0.25 — Gebonden f 0.40
Crediet.
De Nieuwe Directeur. — Ingen. f 0.25 Gebonden f 0.40
Drie Zedespelen elk in 6en bedrijf.
TOONEEL-BIBLIOTHEEK.
Elk deeltje ingenaaid f 0.25 — Gebonden f 0.40
Tot heden verschenen:
S. LA CHAPELLE-ROOBOL : Een Boete.(3 bedr. .. 3 m., 5 yr.)
A. VAN GOGH-KAULBACH : Eigen Haard.(4 bedr. .. 3 M., 5 vr.)
J. A. SIMONS-MEES : VOOr het Diner.(1 bedr. . . 2 in., 2 yr.)
J. A. SIMONS-MEES : Zjjn Evenbeeld.(3 bedr. . . 1 M., 3 yr., 1 jongen van 10 jaar).
JOOST VAN DEN VONDEL : Lucifer.(5 bedr. . . 8 M., engelen, geesten, enz.)
Met Inleiding van L. S.SHAKESPEARE : Julius Caesar.
(5 bedr. . . 34 in., 2 vr., burgers).Vertaald door Dr. EDW. B. KOSTER.
SHERIDAN : De Rivalen (5 bedr. .. 8 m., 4 yr.)Vertaald door CARRY VAN BRUGGEN.
En zullen o. m. nog verschijnen :
WILLEM SCHüRMANN: Veertig.
HERMAN HEIJERMANS : Opgaande Zon.
Beschuit met Muisjes.
De Meid.
En zes eenakters, w. o. :
Feest.
Nummer Tachtig.
Ahasverus.
Een Mei.
Nocturne.
AUGIER EN SANDEAU: De Schoonzoon van Mijnheer
Poirier.
Vertaling van ToP NAEFF.
G. B. SHAW: Blanco Posnet's ware gedaante.
Trouwen.Vertalingen van J. KUYLMAN.
Majoor Barbara.Vertaling S. B. STOKVIS.
EMILE ZOLA: De Erfgenamen van Rabourdin.
Vertaling L. LANDRY.
![[XLS]data. · Web view0. 0. 2. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0.](https://static.fdocuments.nl/doc/165x107/5ab13df97f8b9ac66c8c4034/xlsdata-view0-0-2-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0.jpg)
