DE AMATEURH é t b l a d v o o r a m a t e u r t o n e e l i n L i m b u r g

LIEFDE VOOR TONEEL

EDITIE

50d e c e m b e r 2 014f e b r u a r i 2 015

EENAKTERFESTIVAL BROKSTUKKEN

ÓS LIMBURGEEN GEBODEN KIJKJE IN DE SPIEGEL DIE LIMBURG HEET

TOINE MERTENS60 JAAR LEVEN MET TONEEL APPELS

EN PERENJURERING BIJ TONEELHUIS LFA

FIJNE FEESTDAGEN

LIEFDE VOOR TONEEL2

VOORWOORDNiet zomaar een Amateur, maar de

50ste editie van dit toneel-blad. Een heuse mijlpaal! Door de tijd heen

zijn vorm en inhoud gegroeid, dooront-wikkeld en poogt de redactie elke keer

weer een actuele kijk op het Limburgse toneelveld te bieden.

Om deze koers zo optimaal mogelijk te blijven varen, hoort Toneelhuis LFA

heel graag jouw mening. Heb je ideeën voor interessante nieuwe

rubrieken of onderwerpen? Meld dit dan bij de redactie.

Ons streven is immers om De Amateur niet alleen voor toneelliefhebbers

te maken, maar vooral ook door hen.

COLOFONUitgave: De Amateur nr. 50Redactie: Alwin Grijseels, Chantal Boosten, Jos Bessems Marja Lacroix, Marnix Mulder Productie: Peijl&Boogh Fotografie: Kim Fotografeert, Nose for Photography Oplage: 1700

Redactieadres: amateur@toneelhuislfa.nl Uiterlijke aanlevertermijn voor De Amateur ‘Hoogseizoen 2015’: 19 januari 2015 Kijk voor aanleverspecificaties op www.toneelhuislfa.nl

Toneelhuis LFAp/a Huis voor de Kunsten Limburg Kapellerlaan 366040 AE Roermond Postbus 203 6040 AE Roermond

T 0475 399 261 info@toneelhuislfa.nl www.toneelhuislfa.nl

APPELS EN PEREN

LANGS DE VELDEN...MET MARNIX MULDER

Waarom maken jullie toneel? Toch zeker niet met het doel een Muulke te winnen. Iedere club maakt een zo bijzonder mogelijke voor-stelling om veel plezier te hebben tijdens de repetities en natuurlijk om hun publiek een prachtige voorstelling voor te schotelen. Ik weet ook zeker dat de reacties van het publiek en het tezamen werken aan iets speciaals veel en veel belangrijker zijn dan het winnen van een beeldje. En dat heeft overigens niets met het uiterlijk van het beeldje te maken! Een nominatie in welke categorie dan ook is een kleine maar lekkere kers op de heerlijke taart die de club zelf heeft gebakken.

Waarom dan wel jureren en waarom vinden heel veel verenigingen dit dan ook belangrijk. Voor de duidelijkheid: een juryrapport is geen recensie! Recensies vind je in de krant of in andere media. Een recensie heeft ook vaak het karakter van een beoordeling. Een jury-rapport van Toneelhuis LFA is een betrokken verhaal van een professional die verstand heeft van amateurtoneel. Het rapport is voor de vereniging enkel en alleen bedoeld om meer plezier uit het spelen van toneel te halen. Het eventuele stukje in de krant heeft

een totaal andere doelstelling en is ook direct publiek bezit. Een recensie is immers een publiekelijk verhaal en een rapport van een jury is een persoonlijk betrokken verhaal.

De focus van de toneeljury ligt altijd op de toneelgroep zelf en veel minder op de regie. Dit is uiteraard zeer lastig omdat de regisseur bij iedere voorstelling een grote stempel drukt op het geheel. Wat we daarom proberen, is de groep aan te spreken. U zult begrijpen dat dit makkelijker is gezegd dan gedaan. De jury bestaat uit gediplomeerde drama- docenten. Deze kijken dan ook minder vanuit het oogpunt van de regisseur en meer vanuit het perspectief van de spelers. In onze optiek zijn het de mensen op het toneel die een theateravond maken. Dus niet de video- projectie, niet de muren op de vloer, zelfs niet de schrijver die de woorden heeft bedacht. Het gaat om de spelers die zich van die woorden bedienen. Het zijn de gegeven omstandigheden waarin deze spelers zich bewegen. Alleen met mensen kan je mensen raken als we het over toneel hebben. Al onze adviezen zijn direct aan de spelers, de decor-bouwers en de toneelmeesters gericht. Op die manier hopen we de spelers

Dit maal gaan we in onze reis langs de velden ook daadwerkelijk langs de velden. In de maanden september, oktober en november heeft de Toneelhuis LFA-jury alweer een record aantal voorstellingen bezocht. We zitten nu al over de helft van het totaal aantal jureringen van het vorige seizoen terwijl de drukste periode (maart, april en mei) nog moet komen. Om voor alle spelers, decorbouwers, grimeurs, regisseurs en ook het bezoekend publiek helder te maken hoe het jureren precies in zijn werk gaat, zal ik het dit keer alleen over dat jureren hebben.

LIEFDE VOOR TONEEL

mondiger te maken, op die manier proberen we de decorbouwers creatiever te maken en op die manier proberen we de toneel- vereniging bewuster en zelfstandiger te maken. Bij praktisch alle clubs zijn, met oprecht alle respect, de regisseurs meer passenten en blijft de basis van een toneel-vereniging steeds dezelfde.

Over het algemeen zullen ook de regisseurs blij zijn met onze adviezen omdat meer eigenheid, meer durf en meer openheid in de toneelgroep ook voor iedere betrokken regisseur een zegen is. Daarbij is mijn advies aan de spelers ook altijd: ‘als je op het toneel iets moet doen wat je niet begrijpt, doe het dan niet’. Zet de regisseurs maar aan het werk; vraag ze indien nodig de oren van de kop. ‘Waarom mag ik niet opstaan?

3

Waarom denk je dat ik dit zeg? Waarom moet ik huilen als ik niet geraakt wordt?’ Iedere goede regisseur zal geprikkeld worden om antwoorden te vinden op die vragen. Als het antwoord niet klopt, dan zal ook hij beseffen dat hij een andere keuze moet maken.

Nu weer even terug naar het jureren. Een vraag die we vaak krijgen gesteld, is waarom de één wel genomineerd wordt en de ander niet. Wat betreft de nominatie voor een voorstelling gaat dit in 90% van de geval-len over het feit of een groep buiten de gren-zen van wat zij normaal plegen te doen, durft te stappen. Nu gaat dat niet alleen over de durf om een iets ander soort voorstelling te spelen. Wel gaat dit over het feit of een groep verder durft te gaan dan dat zij normaal ge-wend zijn te doen.

“Wij willen leven op het toneel zien.”

Een groep die ieder jaar een blijspel of een klucht speelt, heeft edoch evenveel kans op een nominatie als een groep die ieder jaar een totaal verschillende voorstelling speelt. Ook in een blijspel of klucht kun je enorme stappen zetten. Je kan op het toneel op veilig spelen en je kan op de vloer alle voorzichtig-heid laten varen. De jury is veelal van deze laatste vorm erg gecharmeerd. Wanneer het dan allemaal ook op zijn plaats valt, is dit uiteraard meegenomen. Lukt dit evenwel minder goed, dan nog wordt de oprechte poging door de jury enorm gewaar- deerd. Ook is de jury zo professioneel dat zij de echte durf en het harde werk direct op waarde weet te schatten. Daarom kan de jury ook goed door een voorstelling heen kijken. Als je de pech hebt dat net de avond dat de jury komt kijken er van alles mis gaat, dan nog ziet de jury de energie en de durf door alles heen. Wij willen leven op het toneel zien. Ook al is de voorstelling strak geregisseerd; de spelersgroep moet alle afspraken zijn vergeten en zij moeten alles op het moment beleven als ware het voor de eerste keer. Nog mooier is het als de regisseur de spelers voor een voorstelling aanmoedigt om alles te vergeten. Dus juist niet nog een aantal afspraken met ze doorneemt. Beter is het om alle spelers een mooie rode peper op een gevoelige plaats te steken en om dan maar te zien wat er van komt. Dus de groepen die daar het verst in durven te gaan, zullen de jury het meeste opvallen. Op deze manier kunnen we de appels, de peren, maar ook de aard- beien en de bananen toch enigszins met elkaar vergelijken.

In het nomineren van personen hanteert de jury eigenlijk dezelfde stelregel. Stapt een speler uit zijn eigen comfortzone en overleeft hij of zij deze stap, dan valt hij of zij de jury op. Bij de meest opvallende grote rollen kijkt de jury in het goede geval niet meer naar de per-soon zelf maar alleen nog naar het gespeelde ‘personage’. Door je hele ‘hebben en houwen’ in een rol te gooien; door je rol op het moment werkelijk te ‘beleven’, val je iedere kijker op. In de meest bijzondere gevallen overstijgen deze spelers vaak de gehele voorstelling. De daadwerkelijke winnaars worden gekozen na een heftig beraad waarin ieder jurylid zijn eigen genomineerde verdedigde. Kijkend naar alles wat we van de speler weten of kennen, hoopt de jury dan tot een weloverwogen keuze te komen. Als we er dan nog niet uit- komen, dan beslis ik als voorzitter en valt daar verder niet over te communiceren. Echter in de zeven jaar dat ik voorzitter ben, is dit nog nooit voorgekomen! >>

LIEFDE VOOR TONEEL4

die op de achtergrond bezig zijn met de flyer, het programmaboekje, de PR en de sociale media er ook eens uit te lichten. We weten steeds beter dat een groot deel van het publiek niet vanzelf naar de voorstelling zal komen. Er wordt door veel mensen hard gewerkt de zalen steeds maar weer vol te krijgen. Ook is het altijd leuk om door middel van een mooi dan wel grappig programma-boekje een lekker opwarmertje voor een voorstelling te krijgen. Om iedereen die zich achter de schermen over deze promotie druk maakt er eens uit te lichten, is deze nieuwe categorie in leven geroepen.

Heb allemaal zo veel mogelijk plezier in het maken van toneel. Naar ik hoop heeft een ieder nu een iets helderder beeld over hoe Toneelhuis LFA door middel van de jureringen probeert alle betrokkenen inderdaad meer plezier aan dat toneel te laten beleven. Voor vragen, opmerkingen of verduidelijking over de jureringen zijn alle juryleden en ik uiteraard altijd aanspreekbaar. Als wij zo af en toe een klein kersje op jullie taart mogen zijn, stemt ons dat in ieder geval heel gelukkig. De gemene deler die we allen hebben is tenslotte ‘Liefde voor Toneel’.

Marnix Mulder toneeladviseur

Bij de meest opvallende kleinere rollen heb je als speler een andere uitdaging. Het is namelijk goed mogelijk om een kleinere rol te laten voelen als een grote rol. Uiteraard heb je ook een dosis geluk nodig. Er zijn rollen die zitten je op zo een manier gegoten en zijn in het stuk ook nog zo opvallend dat het bijna niet anders kan dan dat je daar enorm mee opvalt. Maar ook hier zal de jury altijd kijken naar alles wat je op de spelvloer doet. Het moet altijd kloppen en alles wat je daar op dat toneel doet, is een gevolg van wat de tegen-spelers en de gegeven omstandigheden je hebben aangedaan.

Ook het nomineren van de meest bijzondere vormgeving is ieder jaar zeer lastig. De belang- rijkste reden hiervoor is het feit dat er in Limburg gewoon zeer mooie decors worden gemaakt. Het is werkelijk ongelooflijk hoe hard er door de bedenkers en bouwers van decors wordt gewerkt. Ook de kleding wordt hier veelal in mee genomen en vaak wordt de jury overdonderd. Hoe kijkt een jury dan? Voor de helderheid: de jury bestaat niet uit ervaren timmerlieden, naaisters en naaiers, ook zijn ze veelal niet handig met een pot verf en een kwast. Wat zij weer wel heel goed kunnen, is bekijken of de vormgeving een verrijking is voor de voorstelling. Er bestaat vormgeving waarin de spelers haast weg- vallen en er zijn decors waarin de spelers juist meer eruit springen. Dus in hoeverre een vormgeving de spelers op het toneel daadwerkelijk meer laat stralen, is van belang bij de keuze van de jury. Daarnaast is de inventiviteit van de vormgeving ook van groot belang. De budgetten zijn voor iedere groep altijd weer beperkt. Dus hoe slim kun je omgaan met weinig? Minder is meer. Het is een cliché, maar zoals de meeste clichés is deze wel waar. Het gaat uiteindelijk om de verbeelding van de kijker te prikkelen. De Toneelhuis LFA-juryleden worden maar al te graag geprikkeld.

Net als bij de voorstellingen voor de grote mensen kijkt de jury bij de jongerenvoorstel-ling naar wat de kleine mensen voor elkaar krijgen. Nog meer dan bij de volwassenen zit hier een educatief deel in jurering. De rapporten zijn bedoeld om de jongeren meer inzicht te geven in hun eigen spel. De nadruk ligt dan ook voornamelijk op het samenspel. Durven de jonge spelers daadwerkelijk con-tact met elkaar te maken op de vloer? Durven zij zich te laten raken door elkaar? In deze leeftijdsgroep is dat niet makkelijk maar zoals in alle categorieën wordt durf beloond, zowel door het publiek als door het juryrapport. Hoe bijzonder vaak de vormgeving, uiteindelijk gaat het erom dat we geraakt worden door de kinderen zelf. Deze jonge mensen zijn de toe-komst voor het amateurtoneel en juist daarom probeert de jury altijd streng maar betrokken, ondersteunend maar eerlijk te zijn.

Ik ga er vanuit de initiatiefprijs behoorlijk voor zich spreekt. Dit is eigenlijk de prijs voor het bestuur van een club of een organisatie. Welk bestuur durft het aan om eens rechtsaf te slaan, terwijl ze altijd naar links gingen? Wie durft het aan om verrassende samen- werkingen aan te gaan? Nu heb ik het niet over de voorstelling waarin de gehele cast in zijn blote kont op de bühne staat. Dit soort lef is zeker heel dapper en veel mensen zullen hier veel plezier aan beleven, maar wij als jury zoeken meer naar initiatieven waarin de thea-trale en niet de nudistische kanten van toneel maken worden opgezocht. Het moge ook duidelijk zijn dat de uiteindelijke uitvoering van een nieuw initiatief van minder groot belang is dan het nieuwe initiatief zelf.

Dan is er dit seizoen een nieuwe categorie. Er valt verderop in deze Amateur meer over te lezen. Welke vereniging is het meest inventief in het bereiken van hun publiek? We hebben deze categorie in het leven geroepen om de mensen van een vereniging

“Het gaat uiteindelijk om de verbeelding van de kijker

te prikkelen.”

LIEFDE VOOR TONEEL 5

Aan tafel neem ik plaats bij Chantalle ter Haar, betrokken bij de laatste productie van Toine voor Theater Ós Parkstad. En aan de overzijde vinden we Rietje. Eenvoudig ‘Riet’ genoemd door Toine, maar daarmee doen we deze liefde tekort. Zij is, na 62 jaar samen te zijn, nog altijd dé reden waar alles mee begon.

Uit naam van de liefde dus. Of ja, meer door jaloezie gedreven ging destijds de jongeman in kwestie een bezoek brengen aan vereniging BATON (Beambten Amateur Toneel Oranje Nassaumijnen). Niet voor het toneelwereldje, ben je gek. Maar om dichter bij zijn vriendinnetje te kunnen zijn. Riet was als speelster betrokken bij het gezelschap en Toine bleef wekelijks komen, om uiteindelijk

zelf als speler op de bühne te belanden. Niet voor lang, want teksten onthouden daar had hij maar een hekel aan. Dus toen begin jaren zestig de vraag kwam of hij wou uit- helpen met regisseren, viel alles op zijn plaats. Hij kwam thuis. Thuis in zijn wereld.

In twee jaar tijd was de complete levensvisie van Toine gewijzigd. 180 graden gedraaid, zoals hij het zelf benoemd. Zijn zaak werd verkocht en hij ging zich meer en meer toeleggen op het regisseren. Hij volgde diverse cursussen en stond aan de basis van de opleiding ‘regie’ bij de Toneelacademie in Maastricht. Uiteenlopende projecten werden volbracht. Van monologen tot immense opdrachten als het Draaksteken in Beesel, waarbij 500 mensen aangestuurd moesten worden. Toine deed het allemaal. Professioneel in tijd, soms 5 dagen per week, doch amateuristisch in financiën. Het mocht het echtpaar Mertens niet deren.

Beiden spreken ze met zoveel vreugde in hun ogen over toneel. Riet als speelster, maar ook bij diverse producties van haar man betrokken voor alle randzaken achter de schermen. Toine vertelt en beseft al snel dat eigenlijk iedere voorstelling die hij heeft meegemaakt vol bijzondere momenten en

herinneringen zit. Hij neemt ons mee naar de tijden waarin veel verenigingen teerden op vaste principes, op spelers uit het dorp die al jaren de hoofdrol hadden en decor- mensen die het allemaal wel beter wisten. Juist hierbij kwam Toine’s kwaliteit als voor-malig ondernemer tot zijn recht. Hij voerde met zijn visie op toneel rigoureuze verande-ringen door. Gewaagde aanpassingen, maar altijd in zijn ogen ten goede van de voorstel-

ling. Toine beheerst een duidelijke visie op toneel en kan met krachtige hand regis-seren. Tegenspraak

wordt tijdens het repeteren op de vloer niet geduld. Hiervoor is uitgebreid tijd na afloop, aan de bar. Chantalle beaamt dit en omschrijft Toine het beste als ‘standvastig’. Hij weet wat hij wil en wijkt daar niet van af. Toine lacht en getuigt van een prima zelfkennis, verworven door de jaren. Maar hij is allang niet meer zo hard en koppig als in het begin. De eerste openbaring werd hem door een bekende aangedragen na zijn derde voorstelling. Het was zichtbaar dat het stuk door hem was geregisseerd. En warempel, hij zag het ook. Op het toneel liepen geen individuen, maar allemaal ‘Toinetjes’. Gespeelde personen, die exact deden wat hij had opgedragen.

>>

TOINE MERTENS 60 JAAR LEVEN MET TONEEL

Hoe beter een avond te beginnen, dan met koffie en een heerlijk stuk

kersenvlaai. Denk daarbij een locatie op waarschijnlijk één van de hoogste punten van Heerlen en in gezelschap

van drie enthousiaste toneelliefhebbers. Kortom, ik voel me meteen thuis bij

Toine Mertens. Zelfstandig ondernemer, bouwkundig aannemer, voormalig

bestuurslid van Toneelhuis LFA, maar bovenal: regisseur.

“Toine beheerst een duidelijke visie op toneel.”

Door Alwin Grijseels.

LIEFDE VOOR TONEEL6

Vanaf die tijd laat hij het spel ontstaan uit de acteurs en actrices en haalt hij hierbij het beste uit de speler naar boven. Duidelijk een van de leukste en meest uitdagende dingen in zijn vak. De mensen net iets verder laten gaan dan ze eigenlijk zouden durven. Prikkelen en motiveren. En toch staat de letter R bij Toine niet eens voor regisseren, maar voor relaties. Zonder relaties kom je nergens, zo omschrijft hij. Riet onderstreept dit nog eens met de toevoeging: “Je komt in ieder geval veel sneller voor uit.”

Chantalle heeft de impact die Toine door deze riante relatiekring heeft aan den lijve onder-vonden. Mensen vertelden bij het reserveren van kaarten honderduit over hun ervaringen met Toine. Als speler, productiemedewerker of op welk vlak dan ook. Hij gaf nieuwe men-sen kansen, iets waarvoor hij nog altijd op vele bedankjes kan rekenen.

Leuke momenten zijn er te over. Van een dronken wandeltocht retour na een voorstel-ling bij het Draaksteken tot een onvergetelijke dubbele pauze met diepe puntzakken friet. En van een totaal mislukte kindervoorstel-ling tot een tour met Riet langs festivals in Oost-Europa.

Eén uitzonderlijk moment waarbij hij ultiem genoot was bij de voorstelling van De Vrije Spelers in America. De speellocatie was een circustent, waarbij het publiek onderdeel uitmaakte van het geheel. Slechts de lege tent gaf Toine een herboren energie. Hij kon er met gemak een uur alleen rondwandelen en waande zich circusdirecteur. Karakteristiek voor de man die vanuit zijn zelfstandigheid en controle een groep kan binden. Hier voelt hij zich thuis.

Toine heeft meerdere onderscheidingen mo-gen ontvangen. Naast een zilveren en gouden insigne van de N.V.A. is hij in 2005 geridderd in de Orde van Oranje-Nassau. Toch is zijn meest dierbare bezit de Zilveren Rederijkers-speld. Dé hoogste onderscheiding van het Nederlands Centrum voor het Amateurtoneel. Allemaal voor zijn opmerkelijke verdiensten op diverse vlakken van toneelgebied, binnen en buiten Limburg.

Weer wordt mijn koffiekopje gevuld en weer zwellen de verhalen op. Zachtjes sluit ik mijn notitieboek en laat me verleiden door de vertelsels. Pure geschiedenisles over de liefde voor toneel. Dan komt ook die ene anekdote die ik niet op papier kan zetten, maar waarbij we een goed kwartier gelachen hebben. Luid geschaterd, met tranen over de wangen bij Riet. Heerlijk.

De tijd is voorbij gevlogen en ruim vier uur later stap ik uit het verhaal en maak de deur achter me dicht. Ik ben thuis. En pas dan realiseer ik me dat ik het hele artikel in de auto reeds heb geschreven. Als vanzelf, als geregisseerd door de maestro. Zoals ook de jonge Toine destijds thuis kwam bij zijn eerste kennismaking met theater.

Waarschijnlijk wil ik niet horen dat hij is gestopt met regisseren. De eigenlijke reden van mijn bezoek is vluchtig besproken. Zijn gezondheid weerhoudt hem van het verder uitvoeren van zijn passie, met pijn in het hart.

Nee, laat maar. Daarvoor is deze avond te mooi. Het is een ontmoeting die verder leeft. In mij, in ons. Laat Toine maar gewoon blij-ven. Zo is hij nog altijd bereid om te helpen met het geven van advies. Oké, prima. Dat is de oplossing die ik voor nu accepteer en duldt hierop geen tegenspraak. Advies van deze meester, die iedere regisseur nog als wijze les zou moeten ervaren.

En nog voordat ik mijn eigen voordeur betreed, stuur ik Chantalle snel een laatste bericht: “Bedankt voor de meer dan bijzondere avond. Een prachtig kijkje in de keuken van 60 jaar amateurtoneel. Leerzaam, boeiend en vooral heel erg mooi.”

BEDANKT!Op 1 oktober jl. sloot de Theatercentrale van Toneelhuis LFA na 5 jaren haar deuren. Gedurende deze periode bestierde onze vrijwilliger Peter Paar deze centrale met tomeloze inzet, enthousiasme en uitgebreide kennis. Het bestuur van Toneelhuis LFA dankt Peter voor de betrokken wijze waarop hij zich heeft ingezet voor de onder-steuning van amateurtoneel in Limburg. In de toekomst blijft Peter verbonden als vrijwilliger aan Toneelhuis LFA. Zo is hij betrokken bij de technische ondersteuning van de productie Ós Limburg en blijft hij beschikbaar voor het verlenen van technisch advies aan leden.

Eenakterfestival BrokstukkenECI Cultuurfabriek, Roermond1 maart 201513.00 - 19.00 uur

KaartverkoopOnline ticketverkoop via www.ecicultuurfabriek.nl

LIEFDE VOOR TONEEL

Toneelhuis LFA organiseert samen met ECI Cultuurfabriek de zesde editie van een bijzonder en uniek theaterevenement: Eenakterfestival Brokstukken! Maar liefst 14 Limburgse toneelverenigingen uit alle windstreken van Limburg brengen tijdens deze editie een eenakter op de planken. Eenakterfestival Brokstukken laat jaarlijks de grote verscheidenheid en de kwaliteit van het Limburgse amateurtoneel zien. Toneelgroepen presenteren een speciaal voor deze gelegenheid ingestudeerde eenakter ofwel korte passages uit toneelvoorstellingen van het nieuwe seizoen. Van kluchtige komedies tot tranentrekkende tragedies; alles kan en mag op de planken gebracht worden tijdens het festival.

Tijdens dit toneelfestival kan de bezoeker zijn eigen route door het festival bepalen. Tevens vindt er de monologenwedstrijd ‘In je Eentje’ tijdens dit festival plaats. Het publiek is de jury en bepaalt welke monoloog de publieksprijs t.w.v. € 150,- wint. Het Eenakterfestival Brokstukken biedt de theaterliefhebber een verrassend, verscheiden en mooi beeld van het amateurtheater in Limburg. Zorg dat u erbij bent!

EENAKTERFESTIVAL BROKSTUKKEN I.S.M. ECI CULTUURFABRIEK ROERMOND

EENAKTERSAlles is Drama (Maastricht)Monique HendriksSpeelgroep Expressie (Kerkrade)Speelgroep Gelre (Roermond)*Speelgroep Tosjopa (Tegelen)Theater Bonjour (Broekhuizen)Theaterduo de Sirenen (Baarlo)Theaterduo o.l.v. Tim Gladdines (Maastricht)Theatergroep Habbekrats (Maasbree)Theatertrio o.l.v. Maurice Lamers (Landgraaf)Toneelgroep Blik (Maastricht)Toneelvereniging Juliana (Einighausen)Toneelvereniging Setovera (Sevenum)Toneelvereniging Tovri (Meterik)Toneelvereniging Zet Door (Tegelen)

MONOLOGENWEDSTRIJDBert Kop (Speelgroep Gelre, Roermond)Lenie Bosma (Toneelvereniging Applaus, Thorn)Polly Bouten (Toneelvereniging Applaus, Thorn)Sharon Hegt (Theater Ós Parkstad, Heerlen)Theaterschool KIEK (Kerkrade), winnaars van de KIEK-monologenwedstrijd)Wim Vanderfeesten (R.A.T., Roggel)

* Speelgroep Gelre neemt het gastheerschap tijdens deze editie voor haar rekening

7

LIEFDE VOOR TONEEL

Wanhopig verdwaald dolen Sjeng en Fien door een veel te grote stad. Daar, een vrien-delijk ogende meneer met een pet. In hun beste Nederlands vragen ze de weg naar het station. Ze komen uit Schimmert. Of ja, Sjeng komt uit Schimmert en Fien ‘oét de Mieterik’. De man stelt hun gerust. Ze zijn dichtbij en hij weet exact de route. Echter na de korte uitleg, spreekt het stelletje in een onverstaanbaar dialect verder. “Veer wille gaer veur ut duuster heim zin, want oma mot auch nao bid en veer wille Lingo hjielemaol neet misse.” Oftewel, verbijsterd laten ze de Amsterdammer achter en verdwijnen, arm in arm, richting station.

Dit is geen intro van een foute mop over twee Limburgers, maar slechts het begin van een langgekoesterde droom van diezelfde man met de pet. Inmiddels heeft hij zijn ‘roots’ namelijk gevonden in het Limburgse land en is er al jaren werkzaam met dezelfde bewoners.

Toch blijft de vragenlijst bestaan en onbeant-woord. Wat is dat toch met die stereotype Limburgers? Zijn ze nu trots op hun provincie? Of veel specifieker op hun dorp? Passen ze zich bewust niet aan? Of is het meer on- kunde en bezitten ze wellicht allemaal verfijnde neurotische trekjes? En waar zit dat venijn tussen de aangrenzende dorpen precies?

Allemaal vragen waar we het komende jaar antwoord op zullen krijgen. ‘Ós Limburg’ is de nieuwste productie van Toneelhuis LFA onder regie van toneel- adviseur Marnix Mulder. Uit een auditieoproep is een spelersgroep ontstaan van twaalf vrouwen en drie mannen, aangevuld met een regieassistente. Uit de totale provincie zijn verschillende steden en dorpen vertegen- woordigd. Haast net zo gevarieerd als de diversiteit in ervaring met toneel.

Ik mag aanschuiven bij dit bonte gezelschap voor het bijwonen van een repetitie in café- zaal ‘Aad Remunj’. Een donkerbruin café bij binnenkomst, waar het voetbal standaard op TV staat en slechte hits uit de boxen klinkt. De repetitieruimte erachter ademt dezelfde sfeer uit. Marnix doet de introductie, steunend op het biljart dat midden in de oefenruimte staat. Allemaal details die bijdragen aan de gehele sfeer. Aan het geheel, in een typisch Limburgse kroeg.

De spelersgroep vormt vanaf het begin een prachtige aanwezigheid. De diverse Limburgse dialecten klinken als samenzang door de af- gebakende ruimte. En ze laten zich gelden. Veel lol en veel spektakel vullen in rap tempo het vertrek. Een noodzakelijk goed in de zoek-tocht van de afgelopen maanden. Op grote vellen papier zijn ‘kenmerken’ van een ‘echte’ Limburger benoemd. Geroemd in

8

ÓS LIMBURGEEN GEBODEN KIJKJE IN DE SPIEGEL DIE LIMBURG HEET

Door Alwin Grijseels.

LIEFDE VOOR TONEEL 9

veel gevallen. Het is mooi om te zien hoe ieder-een zijn invulling geeft aan zijn of haar inbeel-ding van dé Limburger. Typische karakters zijn in het proces ontstaan. De voorstelronde begint en ik ben exact op tijd.

In een rijtje komen ze op en al vlug is het een personifiëring van hetgeen Limburg rijk is. Onder andere een enthousiaste sjutte- keuningin die de bedeesde doevemelker (kuch) groet. En de overtuigende prinses van de vastelaovend heeft een kort woordje met een fiere dochter van de bekker. En zo gaat het wel een tijdje door.

Gefascineerd blijf ik kijken. Noem het heus: staren. Want ze zijn er. Allemaal aanwezig, allemaal uniek en allemaal trots op hun achtergrond. De typetjes, met hun expliciete kenmerken. Ik herken ze. Natuurlijk. Ze klop-pen tot in verfijnd detail. Heel knap in deze fase

van de ontdekking van de rollen. De komende tijd moet er nog hard gewerkt worden aan de teksten, want hoewel de klok in de ruimte vijftien minuten achter loopt, holt de uitvoering al rap richting première.

Op 30 januari 2015 in Theater Karroessel (Geleen) zal de aftrap gegeven worden van een kleine theatertour door Limburg. Eén ding is zeker. Ze zullen er klaar voor zijn en de kenmerken haarfijn blootleggen. Ik merk vooral de welwillendheid in de groep. Iedereen is zich bewust van deze bijzondere productie, dit uniek project en samenspel tussen verschillende ‘afkomsten’.

Ik heb geen vraag meer gesteld. Pure obser-vatie was meer dan voldoende. Ook ik wil de Limburger leren kennen en begrijpen. Het is voor ‘os’ zelfs nog lang niet duidelijk wie we zijn en waar we staan met ons landschap,

onze cultuur en mooie geschiedenis.

Het is elf uur, de repetitie is voorbij en iedereen gaat naar huis. Vanuit Roermond letterlijk alle windrichtingen op. De kroeg loopt leeg en ik eindig in een totale rust, met de man met de pet tegenover mij. Ik groet hem en wens hem een goedenacht. Langzaam slenter ik naar buiten, de stille avond in en denk: “Hopelijk vindt hij ook de rust en de antwoorden op de meeste van zijn vragen”. Maar bovenal bespeur ik trots die ik ook in de groep heb gezien. Trots op ons. Want hoe verschillend we ook zijn, het is en blijft: ‘Ós Limburg’.

Kijk voor meer informatie over voorstellingen van Ós Limburg op www.toneelhuislfa.nl

Kaarten kun je reserveren bij het desbetreffende theater.

VOORSTELLINGEN

30, 31 januari 2015 Theater Karroessel, Geleen 1 februari 2015 Theater Karroessel, Geleen

6, 7 februari 2015 Pesthuyspodium, Maastricht

21 februari 2015 Theater de Garage, Venlo

6 maart 2015 Theater Landgraaf

Ós Limburg-spelers Gerda Schattorjé en Ton Frissen ontbreken op dit tableau vivant, maar ook zij treden binnenkort ten tonele!

LIEFDE VOOR TONEEL10

Jubileum Naam Vereniging Plaats12½ Leon Grooten De Speelman Eys

25 Simone Dümer Kraonkel Geleen25 Paul Stevens Tosjopa Tegelen25 Math Jalhay De Vriendenkring Amby25 Lies Notten Ons Genoegen Genhout25 Rezie Vrancken-Habets Sint Joseph Schinnen25 Eppie Hilbrink Grikon Griendtsveen25 Louis Meulendijks Grikon Griendtsveen25 Jeannette van de Goor-Keijsers Setovera Sevenum

40 Harry Louvenberg Sint Donatus Nuth40 Aggie Knauf Expessie Heerlen40 Cor Bastiaans Expressie Heerlen

50 Geert Huijs Tosjopa Tegelen50 Nelly Sassen Toneelgroep Reuver Reuver

60 Wiel Lambrix De Vriendenkring Vilt60 Mia Lups-Duykers De Vriendenkring Vilt60 Annie Odekerken-Zeegers De Vriendenkring Vilt

Vermelding van jubilarissen vindt plaats in de eerstvolgende Amateur na datum van uitreiking.

JUBILARISSENMEMORABILIA

Zoals aangekondigd via de digitale nieuwsbrief en website van Toneelhuis LFA sloot de Theatercentrale per 1 oktober jl. haar deuren. Toneelhuis LFA bood haar leden vervolgens de moge-lijkheid om te bieden op de apparatuur. Inmiddels is deze veiling afgewikkeld en deelt Toneelhuis LFA graag mee dat Stichting Volkstoneel Kerkrade het meest aantrekkelijke bod uitbracht. Niet alleen deden zij het voorstel om de hele collectie over te nemen. Maar tevens zetten zij de mogelijkheid voor leden van Toneelhuis LFA voort om tegen gereduceerd tarief materiaal te kunnen blijven huren.

Per 1 november 2014 is de collectie van de Theatercentrale eigendom van Stichting Volkstoneel Kerkrade. Mocht jullie vereniging interesse hebben om in de toekomst theater-technisch materiaal te huren, neem dan contact op met Volkstoneel Kerkrade.

Stichting Volkstoneel KerkradeDhr. Jo PieferT 06 54 34 39 43jopiefer@volkstoneelkerkrade.nl

VOLKSTONEEL KERKRADE NEEMT HET STOKJE OVER VAN THEATERCENTRALE

LIEFDE VOOR TONEEL 11

Heerlijk zo’n nieuwe jas. Zeker nu het seizoen wisselt. De oude hangt aan de kapstok. Maar soms, als we nadenken over wat komen gaat, en dat doen 50-ers zegt men, hullen we ons nog even in de herinneringen om dan, opgewarmd, vooruit te kijken. Vooruit met de geit.

Deze 50ste editie van De Amateur is weer een bijzondere geworden. Een december-editie in zekere zin. De Sint en zijn nu getinte pieten en daarna de Kerstman; ze staan weer voor de deur. Dus we denken na over de voornemens die daarna weer komen. Die voor 2015. Een jaar waarin Limburg o.a. stilstaat bij het feit dat er een streep werd gezet door de ‘Koelpieten’. Die waren toen aan de buiten-kant overal even zwart, maar daaronder veel-kleurig.

De 50ste editie. Bijzonder omdat de oplage weer is gegroeid. Net zoals het aantal leden van Toneelhuis LFA. De liefde voor toneel leeft in Limburg en dat heeft de redactie toch weer mooi weten te vangen in dit blad. In al haar veelkleurigheid.De Toneelhuis LFA-productie Ós Limburg staat in de steigers; een bonte schakering van types die laat zien waarin we uniek zijn. We willen met dit initiatief een grote groep bereiken en gaan met deze productie op pad. Samen laten we zien wat we in huis hebben.

Het waarom zal duidelijk zijn: Omdat we als Toneelhuis LFA trots zijn op al dat toneel in Limburg en er maximaal willen zijn voor onze leden en de amateurtoneelwereld. Omdat we het gesprek willen aangaan. Meer nog het twee-richtingsverkeer zoeken. Nog meer de kleur en wens van onze leden willen leren kennen. Omdat we willen weten wat er leeft. Zodat we nog beter begrijpen hoe we jullie van dienst kunnen zijn, de juiste dingen kunnen oppakken om het plezier in het spelen van toneel hoog te houden. En waar vind je het antwoord nu beter dan gewoon dichtbij. Dus graag tot ziens, hoors of speels in 2015.

Jos BessemsVoorzitter

EIN WEURTJE

Niet alleen voor de schermen wordt hard gewerkt, ook achter de schermen spatten de vonken eraf gedurende het toneelseizoen. De eerste repetitie op de vloer vormt voor de commissie PR het start-sein om te brainstormen, ideeën uit te werken, posters te ontwerpen, flyers te vouwen, enzovoorts. En dat allemaal voor het welslagen van de nieuwe mediacampagne van hun nieuwste voorstelling. Talloze uren en tonnen energie steken velen in deze bezigheid. Vrijwillig en uit liefde voor toneel en hun vereniging. Opdat bij het openen van het doek de zaal uit haar voegen barst van publiek. Om deze betrokkenen te waarderen én te stimuleren kondigde Toneelhuis LFA tijdens de Aovend van ’t Muulke 2014 haar nieuwste categorie ‘De Meest Bijzondere Promotie van een Voorstelling’ aan.

Maar hoe kun je nou precies meedingen in deze categorie? Het antwoord is simpel. Hebben jullie een verrassende en opvallende mediacampagne ontwikkeld? Dan kun je het materiaal insturen naar Toneelhuis LFA. Niets is te gek! Of het nu een prachtige affiche betreft, een rigoureus doch effectief social-media offensief, ludieke acties om bekendheid te vragen voor jullie voorstelling, een gekke radio- of tv-commercial op jullie lokale zender, een slim bedachte inzamelingsactie, bedenk het maar.

Bij het nomineren wordt gelet op de volgende criteria: originaliteit, vindingrijkheid, creativiteit en de inhoudelijke link met jullie voorstelling. Met deze bril bekijkt de jury niet alleen het gehanteerde concept, maar ook de wijze van uitvoering in de praktijk. Zo kan een ‘simpel’ idee immers groots in uitvoering zijn!

Schroom dus niet en stuur jullie mediacampagne in naar info@toneelhuislfa.nl

NIEUWE CATEGORIE BIJ AOVEND VAN ’T MUULKE

DE MEEST BIJZONDERE PROMOTIE VAN EEN

VOORSTELLING

DE MEEST BIJZONDERE PROMOTIE VAN EEN

VOORSTELLING

Toneelvereniging Onder Ons (Wijlre)De Blötsj5, 6, 7 december | Gemeenschapshuis Wielderhoes, WijlreVoorstellingen starten om 20.00 uur

Toneelvereniging Triekeltrak (Heerlen)Pension de Richel7 december | Mondriaan Zorgroep, Heerlen | 14.30 uur (toegankelijk voor iedereen)13 december | Theater Karroessel, Geleen | 20.00 uur

Toneelvereniging Kunst & Vermaak (Posterholt)De Heksehaof12, 13 december | Cultureel Centrum de Beuk, Posterholt | 20.00 uur14 december | Cultureel Centrum de Beuk, Posterholt | 14.00 uur en 20.00 uur

Toneelvereniging de Vriendenkring (Amby)Kerst-In20 december | Amyerhoof, Amby | 20.00 uur21 december | Amyerhoof, Amby | 16.00 uur

Huis voor de Kunsten LimburgPrinses Zoekt PrinsSprookjeswinterwandeling voor de allerkleinsten28 december | binnenstad, Sittard | 13.00 uur, 14.30 uur, 16.00 uur Voor meer informatie: www.hklimburg.nl

Theaterduo Bert Kop & Geerte Schmitz Bok & Geit12 december | Theatercafé de Grenadeer, Gronsveld | 20.30 uur24 januari | De Ontmoeting, Herkenbosch | 20.30 uur

Speelgroep ExpressieVriendendienst9, 10, 11 januari | Pesthuyspodium, Maastricht | 20.00 uur

Toneelgroep Papaver (Maastricht)Sneeuwwitje en de Zeven Dwergen16, 17, 18, 23, 24, 25 januari 2015 | Pesthuyspodium, Maastricht Voorstellingen starten op vrijdag en zaterdag om 20.00 uur en op zondag om 15.00 uur

Toneelhuis LFAÓs Limburg30, 31 januari | Theater Karroessel, Geleen 1 februari | Theater Karroessel, Geleen6, 7 februari | Pesthuyspodium, Maastricht 21 februari | Theater de Garage, Venlo6 maart | Theater Landgraaf, LandgraafVoorstellingen starten om 20.00 uurReserveren via het desbetreffende theater

Speelgroep Facet (Geleen)Amateurs28 februari | Theater Karroessel, Geleen 1, 4, 6, 7, 8 maart | Theater Karroessel, GeleenVoorstellingen starten om 20.00 uur

AGENDA

Ook jullie nieuwste voorstelling hier aankondigen? Stuur het persbericht naar amateur@toneelhuislfa.nl Deze pagina geeft een overzicht van wat er speelt. Alle detailinformatie komt terecht op www.toneelhuislfa.nl

LIEFDE VOOR TONEEL12

Toneelhuis LFA is aangesloten bijSchrijf je in de voor de digitale nieuwsbrief:www.toneelhuislfa.nl

‘Like’ ons op Facebook

FIJNE FEESTDAGENBestuur en team van Toneelhuis LFA wensen iedereen

fijne feestdagen en een nieuw jaar vol passie

en speelplezier. We maken er een mooi jaar van!