tmp 18332 - Mars van Grunsven · 2013. 4. 10. · Dat bankiers graag de status-quo bewaren, heeft...
1
310.000 Banken blijven uiterst kwestbaar en bankiers misleiden de politici, stellen Anat Admati en Martin Hellwig. Een hoger eigen vermogen voor banken achten zij noodzakelijk om het financiële stelsel veiliger te maken. Door Mars van Grunsven W ie in de Verenigde Staten een huis wil ko- pen, dient in de regel 20 procent van de koopsom aan eigen geld in te leggen om voor een hypotheek in aanmerking te komen. De gedachte hierachter is dat de eigenaar te- gen een stootje kan wanneer het huis in waarde daalt. Immers, pas na een waardedaling van meer dan 20 procent is de hypotheek, of de schuld, hoger dan de waarde van het huis. Het is dus alleszins begrijpelijk dat banken dit van hypotheekaanvragers verlangen, zeker na de in 2008 ingezette crisis op de Amerikaanse huizenmarkt. Maar waar het hun eigen leningen betreft – en ban- ken lenen meer dan welk ander soort bedrijf dan ook – daar verlangen banken een heel andere behandeling. Net als andere bedrijven financieren banken hun in- vesteringen door middel van leningen, aandelenemis- sies of herinvesteringen van winsten. Maar veel ban- ken financieren hun investeringen voor 97 procent met geleend geld. Dat mag. In de ‘Basel-akkoorden’ (met spelregels voor het bankwezen) is immers afge- sproken dat het eigen vermogen van banken slechts 3 procent van de activa hoeft te bedragen. Hierdoor is het voor banken lastiger dan voor ande- re bedrijven om verliezen op te vangen. En dat kan, zo- als de financiële crisis heeft uitgewezen, tot kostbare bailouts (financiële reddingsoperaties) leiden. Daarom pleiten de economen Anat Admati (Graduate School of Business, Stanford) en Martin Hellwig (Max Planck In- stitut, Bonn) in hun pas verschenen The bankers’ new clo- thes ervoor, banken te verplichten een eigen vermogen van minimaal 20 procent van de activa aan te houden. Op dit wat willekeurig aandoende getal komen ze door banken gelijk te stellen aan de fictieve huiseigenaar Kate: „Als Kate 20 procent eigen geld moet inleggen, waarom zou Jamie [Dimon, topman van JPMorgan Chase, red.] dat dan niet ook moeten inleggen?” Onder verwijzing naar hun belangrijke rol als hoe- ders van spaartegoeden en managers van het beta- lingsverkeer, voeren banken aan dat eigen vermogen duur is: aandeelhouders verlangen immers een hoger rendement dan bijvoorbeeld obligatiehouders. Daarmee gaan de banken, zo betogen Admati en Hellwig, voorbij aan het feit dat ze goedkoper dan wie dan ook kunnen lenen, omdat de markt dondersgoed weet dat de overheid altijd garant zal staan voor de le- ningen van de banken – juist vanwege de cruciale rol die banken in de economie spelen, schrijven zij. Admati en Hellwig noemen deze voordelen ‘subsi- dies’. „Laten we wel wezen”, licht Admati in een tele- fonisch interview toe, „hogere kapitaaleisen hebben maar één nadeel: ze pakken slecht uit voor de mensen die bij banken werken, maar niet voor de maatschap- pij. ” Het voordeel voor de maatschappij: een veiliger financieel systeem. „Goed gefinancierde banken kun- nen ook tijdens recessies leningen verstrekken.” Dat bankiers graag de status-quo bewaren, heeft te maken met de manier waarop ze beloond worden, leg- gen de auteurs uit. De hoogte van de beloningen is ge- koppeld aan het rendement op eigen vermogen (return on equity). En de eenvoudigste manier om dit rende- ment te vergoten is zoveel mogelijk lenen. Het creëren van extra eigen vermogen, zoals Admati en Hellwig bepleiten, bijvoorbeeld door de uitgifte van nieuwe aandelen, zou het rendement automatisch omlaag brengen – en daarmee het inkomen van de bankiers. Bovenstaand mechanisme verklaart de voorkeuren van de bankiers en hun fanatieke lobbyen tegen her- vormingen. Het leidt ook tot het gebruik van valse ar- gumenten, schrijven Admati en Hellwig. Zo mogen Illustratie Arjen Born Van de grote internationale banken werd bij Goldman Sachs vorig jaar het meest verdiend: gemiddeld 310.000 euro per werknemer. bankiers graag het vergoten van het eigen vermogen gelijkstellen aan ‘het opzijzetten van kapitaal’, dat vervolgens ‘wordt onttrokken aan de economie’. Dit laatste is gewoon niet waar: kapitaal dat op de aandelenmarkt is aangetrokken kan net zo goed wor- den uitgeleend als kapitaal dat via een lening is verkre- gen. Admati begrijpt het wel: „Het systeem genereert de prikkels voor dit gedrag. In een vrije samenleving hebben bankiers recht op hun mening, maar dat bete- kent nog niet dat we ons door deze, door eigenbelang gevoede, meningen moeten laten misleiden. Mijn klacht geldt daarom vooral regelgevers en politici.” U sc h rijft dat p oli t i c i , en ook j ou rnali st en, z ich m ak k eli j k lat en m i slei den door bank i ers. Hoe k om t dat ? Anat Admati: „Als analist kun je beter niet negatief zijn over banken, want dan beantwoorden ze je tele- foontjes niet meer. Of je wordt geschoffeerd, zoals Mi- ke Mayo, de schrijver van Exile from Wall Street laatst overkwam. Toen hij Jamie Dimon een kritische vraag stelde, antwoordde die: ‘Daarom ben ik rijker dan jij’. Als journalist wil je je contacten houden. Hetzelfde geldt voor politici. Larry Lessig [hoogleraar rechten aan Harvard, red.] noemt het ‘corrupte afhankelijkhe- den’. Het is niet goed voor business om te zeggen dat de keizer naakt is.” W at v indt u v an de nom i nat i e v an M ary J o W h ite als h oof d v an de S E C, de A m eri k aanse beu rst oe- z ic h th ou der? Haar m an w erk t op W all S t reet en z e v ert eg enw oordi g de als adv oc aat t op bank i ers. „Mensen die haar kennen en van wie ik het oordeel ver- trouw, vertellen me dat ze integer is. Ik onthoud me van een oordeel. Ik maak me wel zorgen over verkla- ringen, zoals onlangs van Obama bij de bekendma- king van de nominatie van Jack Lew [als minister van Financiën, red.]. Obama stelde toen dat de Dodd- Frank-wet [uit 2010 over fianciële hervorming] een eind heeft gemaakt aan bailouts en crises. Want door de manier waarop die wet wordt geïmplementeerd, blijft het bancaire stelsel te fragiel en gevaarlijk.” B ep leit u , beh alv e een k ap i t aalei s v an 20 p roc ent , ook h et op brek en v an g rot e bank en, z oals bi j - v oorbeeld M I T -h oog leraar S im on J oh nson doet ? „Daarmee kom je niet aan de kern van het probleem, want ook kleine, slecht gefinancierde banken vallen om en zijn verbonden met de rest van het systeem. Na- tuurlijk maken grote banken het systeem wel het kwetsbaarst – zij krijgen de meeste subsidies en de duurste reddingsoperaties als het misgaat.” V indt u dat proprietary trading (h andelen v oor ei - g en rek eni ng ) v erboden m oet z ijn? „Het probleem is: hoe bepaal je of een transactie voor eigen rekening is of niet? Ook het nut van het scheiden van zakenbanken van gewone banken zie ik niet. Leh- man Brothers en Bear Stearns waren zakenbanken en een gevaar voor het systeem. Maar verzekeringsmaat- schappij AIG was dat ook. Dus het gaat er niet om welk stempel een bank heeft. Het is belangrijker om de schuldenlast in het systeem terug te dringen. Bij ‘han- delen voor eigen rekening’ wil ik vooral transparantie zien, opdat we zicht hebben op de risico’s. ” I n h u n h u i di g e v orm z ou den bank en ni et eens k u nnen best aan z onder ov erh eden. T eg en di e ac h t erg rond i s h et eig enli j k v erbaz i ng w ek k end h oe m oei li j k h et is om h et f i nanc ië le sy st eem te h erv orm en. Hoe k om t dat toc h? „Het is vooral een gebrek aan politieke wil. Banken en overheden hebben een erg gecompliceerde relatie, met afhankelijkheden over en weer, waarbij op een of ande- re manier het publieke belang – een gezond financieel systeem – uit het oog is geraakt.” Het lijk t v ooral m oei li j k om i nt ernat i onaal h ar- de af sp rak en t e m ak en. De B asel- ak k oorden lei d- den t ot een k ap i t aalei s v an 3 p roc ent . „Het is belachelijk. Om te beginnen zouden landen zich niets moeten aantrekken van het argument van bankiers dat er een level playing field moet zijn. Dat doen we in de auto-industrie toch ook niet? Als een ander land of regio andere veiligheidsvoorschriften heeft, dan trek je je daar niets van aan. Banken moeten met hun eigen geld spelen en het kan me niet schelen of dit betekent dat ze globaal niet succesvol zijn. De Duitsers en de Fransen hebben rond ‘Basel’ het hardst gelobbyd voor lage kapitaaleisen voor hun banken. Ik vrees dat de Fransen op pijnlijke wijze zullen ontdekken hoe- zeer hun regering vervlochten is met hun banken.” U sc h rijft dat w e z ek er een ni eu w e c ri si s k rijg en als w e niet nu v an k oers v eranderen. Z iet u al t e- k enen v an een c ri si s? „Dit systeem is ook zonder crisis al ongezond: het ver- stoort de economie dagelijks, omdat het niet de juiste leningen verstrekt en subsidies aan de maatschappij onttrekt, waardoor het oneigenlijk met andere secto- ren concurreert. In de VS zou een crisis kunnen ont- staan wanneer bijvoorbeeld de rente stijgt. Dan komen lagere overheden, die enorm veel geleend hebben, in de problemen. Als die hun leningen niet meer terugbe- talen, dan weet ik niet zo zeker of de banken daartegen bestand zijn. In Europa kijk ik vooral met angst naar Spanje: daar moeten misschien zowel de overheid als de zwakke banken straks gered worden.” Anat Admati & Martin Hellwig: The Bankers’ New Clot- hes: What’ s Wrong with Banking and What to Do about It. (Princeton, 392 p., 29,95 dollar, eBook: 16,17 dollar). Beloning grote banken omhoog De grote Amerikaanse en Europese banken hebben vorig jaar meer besteed aan beloningen dan in 2011. Persbureau Reuters onderzocht de beloningen van 35 van de grootste banken. Vorig jaar betaalden zij 275 miljard euro aan hun personeel, 10 miljard meer dan het jaar ervoor. Tweederde van de banken heeft per werknemer meer betaald, al zeggen sommige dat hierbij ook vertrekpremies zijn inbegrepen. In de on- derzochte groep zijn vorig jaar 93.000 arbeids- plaatsen verdwenen. De gemiddelde beloning voor de 3,25 miljoen medewerkers bedroeg 87.400 euro. Bij de Amerikaanse zakenbank Goldman Sachs werd gemiddeld het meest verdiend: 310.000 euro. De beloning steeg daar met 8,8 procent. Het Europees Parlement heeft in februari be- sloten dat de bonussen van bankiers in de Europese Unie beperkt moeten worden tot één jaarsalaris. Sommige Europarlementariërs zijn van mening dat regeringen die banken hebben moeten nationaliseren de salarissen moeten verlagen. Op Wall Street vinden de meeste ban- kiers juist dat zij vorig jaar te weinig verdiend hebben, zei een anonieme bankier van een grote Amerikaanse bank tegen Reuters. Hé kijk, de bankier loopt in zijn blootje!
Transcript of tmp 18332 - Mars van Grunsven · 2013. 4. 10. · Dat bankiers graag de status-quo bewaren, heeft...
-
310.000
Banken blijven uiterstkwestbaar en bankiersmisleiden de politici,stellen Anat Admati enMartin Hellwig. Eenhoger eigen vermogenvoor banken achten zijnoodzakelijk om hetfinanciële stelselveiliger te maken.
Door Mars van Grunsven
Wie in de Verenigde Staten een huis wil ko-pen, dient in de regel 20 procent van dekoopsom aan eigen geld in te leggen omvoor een hypotheek in aanmerking tekomen. De gedachte hierachter is dat de eigenaar te-gen een stootje kan wanneer het huis in waarde daalt.
Immers, pas na een waardedaling van meer dan 20procent is de hypotheek, of de schuld, hoger dan dewaarde van het huis. Het is dus alleszins begrijpelijkdat banken dit van hypotheekaanvragers verlangen,zeker na de in 2008 ingezette crisis op de Amerikaansehuizenmarkt.
Maar waar het hun eigen leningen betreft – en ban-ken lenen meer dan welk ander soort bedrijf dan ook –daar verlangen banken een heel andere behandeling.Net als andere bedrijven financieren banken hun in-vesteringen door middel van leningen, aandelenemis-sies of herinvesteringen van winsten. Maar veel ban-ken financieren hun investeringen voor 97 procentmet geleend geld. Dat mag. In de ‘B asel-akkoorden’(met spelregels voor het bankwezen) is immers afge-sproken dat het eigen vermogen van banken slechts 3procent van de activa hoeft te bedragen.
Hierdoor is het voor banken lastiger dan voor ande-re bedrijven om verliezen op te vangen. En dat kan, zo-als de financiële crisis heeft uitgewezen, tot kostbarebailouts (financiële reddingsoperaties) leiden. Daarompleiten de economen Anat Admati (Graduate School ofBusiness, Stanford) en Martin Hellwig (Max Planck In-stitut, Bonn) in hun pas verschenen The bankers’ new clo-thes ervoor, banken te verplichten een eigen vermogenvan minimaal 20 procent van de activa aan te houden.Op dit wat willekeurig aandoende getal komen ze doorbanken gelijk te stellen aan de fictieve huiseigenaarKate: „Als Kate 20 procent eigen geld moet inleggen,waarom zou Jamie [Dimon, topman van JPMorganChase, red.] dat dan niet ook moeten inleggen?”
Onder verwijzing naar hun belangrijke rol als hoe-ders van spaartegoeden en managers van het beta-lingsverkeer, voeren banken aan dat eigen vermogenduur is: aandeelhouders verlangen immers een hogerrendement dan bijvoorbeeld obligatiehouders.
Daarmee gaan de banken, zo betogen Admati enHellwig, voorbij aan het feit dat ze goedkoper dan wiedan ook kunnen lenen, omdat de markt dondersgoedweet dat de overheid altijd garant zal staan voor de le-ningen van de banken – juist vanwege de cruciale roldie banken in de economie spelen, schrijven zij.
Admati en Hellwig noemen deze voordelen ‘subsi-dies’. „Laten we wel wezen”, licht Admati in een tele-fonisch interview toe, „hogere kapitaaleisen hebbenmaar één nadeel: ze pakken slecht uit voor de mensendie bij banken werken, maar niet voor de maatschap-p ij. ” Het voordeel voor de maatschappij: een veiligerfinancieel systeem. „Goed gefinancierde banken kun-nen ook tijdens recessies leningen verstrekken.”
Dat bankiers graag de status-quo bewaren, heeft temaken met de manier waarop ze beloond worden, leg-gen de auteurs uit. De hoogte van de beloningen is ge-koppeld aan het rendement op eigen vermogen (returnon equity). En de eenvoudigste manier om dit rende-ment te vergoten is zoveel mogelijk lenen. Het creërenvan extra eigen vermogen, zoals Admati en Hellwigbepleiten, bijvoorbeeld door de uitgifte van nieuweaandelen, zou het rendement automatisch omlaagbrengen – en daarmee het inkomen van de bankiers.
Bovenstaand mechanisme verklaart de voorkeurenvan de bankiers en hun fanatieke lobbyen tegen her-vormingen. Het leidt ook tot het gebruik van valse ar-gumenten, schrijven Admati en Hellwig. Zo mogen
Illustratie Arjen Born
Van de grote internationale banken werd bijGoldman Sachs vorig jaar het meest verdiend:gemiddeld 310.000 euro per werknemer.
bankiers graag het vergoten van het eigen vermogengelijkstellen aan ‘het opzijzetten van kapitaal’, datvervolgens ‘wordt onttrokken aan de economie’.
Dit laatste is gewoon niet waar: kapitaal dat op deaandelenmarkt is aangetrokken kan net zo goed wor-den uitgeleend als kapitaal dat via een lening is verkre-gen. Admati begrijpt het wel: „Het systeem genereertde prikkels voor dit gedrag. In een vrije samenlevinghebben bankiers recht op hun mening, maar dat bete-kent nog niet dat we ons door deze, door eigenbelanggevoede, meningen moeten laten misleiden. Mijnklacht geldt daarom vooral regelgevers en politici.”
U sc h ri j f t dat p oli t i c i , en ook j ou rnali st en, z i c hm ak k eli j k lat en m i slei den door bank i ers. Hoek om t dat ?Anat Admati: „Als analist kun je beter niet negatiefzijn over banken, want dan beantwoorden ze je tele-foontjes niet meer. Of je wordt geschoffeerd, zoals Mi-ke Mayo, de schrijver van Exile from Wall Street laatstoverkwam. Toen hij Jamie Dimon een kritische vraagstelde, antwoordde die: ‘Daarom ben ik rijker dan jij’.Als journalist wil je je contacten houden. Hetzelfdegeldt voor politici. Larry Lessig [hoogleraar rechtenaan Harvard, red.] noemt het ‘corrupte afhankelijkhe-den’. Het is niet goed voor business om te zeggen datde keizer naakt is.”
W at v i ndt u v an de nom i nat i e v an M ary J o W h i t eals h oof d v an de S E C, de A m eri k aanse beu rst oe-z i c h t h ou der? Haar m an w erk t op W all S t reet enz e v ert eg enw oordi g de als adv oc aat t op bank i ers.„Mensen die haar kennen en van wie ik het oordeel ver-trouw, vertellen me dat ze integer is. Ik onthoud mevan een oordeel. Ik maak me wel zorgen over verkla-ringen, zoals onlangs van Obama bij de bekendma-king van de nominatie van Jack Lew [als minister vanFinanciën, red.]. Obama stelde toen dat de Dodd-Frank-wet [uit 2010 over fianciële hervorming] eeneind heeft gemaakt aan bailouts en crises. Want door
de manier waarop die wet wordt geïmplementeerd,blijft het bancaire stelsel te fragiel en gevaarlijk.”
B ep lei t u , beh alv e een k ap i t aalei s v an 20 p roc ent ,ook h et op brek en v an g rot e bank en, z oals bi j -v oorbeeld M I T - h oog leraar S i m on J oh nson doet ?„Daarmee kom je niet aan de kern van het probleem,want ook kleine, slecht gefinancierde banken vallenom en zijn verbonden met de rest van het systeem. Na-tuurlijk maken grote banken het systeem wel hetkwetsbaarst – zij krijgen de meeste subsidies en deduurste reddingsoperaties als het misgaat.”
V i ndt u dat proprietary trading ( h andelen v oor ei -g en rek eni ng ) v erboden m oet z i j n?„Het probleem is: hoe bepaal je of een transactie vooreigen rekening is of niet? Ook het nut van het scheidenvan zakenbanken van gewone banken zie ik niet. Leh-man Brothers en Bear Stearns waren zakenbanken eneen gevaar voor het systeem. Maar verzekeringsmaat-schappij AIG was dat ook. Dus het gaat er niet om welkstempel een bank heeft. Het is belangrijker om deschuldenlast in het systeem terug te dringen. Bij ‘han-delen voor eigen rekening’ wil ik vooral transparantiezien, opdat we zicht hebben op de risico’s. ”
I n h u n h u i di g e v orm z ou den bank en ni et eensk u nnen best aan z onder ov erh eden. T eg en di eac h t erg rond i s h et ei g enli j k v erbaz i ng w ek k endh oe m oei li j k h et i s om h et f i nanc i ë le sy st eem t eh erv orm en. Hoe k om t dat t oc h ?„Het is vooral een gebrek aan politieke wil. Banken enoverheden hebben een erg gecompliceerde relatie, metafhankelijkheden over en weer, waarbij op een of ande-re manier het publieke belang – een gezond financieelsysteem – uit het oog is geraakt.”
Het li j k t v ooral m oei li j k om i nt ernat i onaal h ar-de af sp rak en t e m ak en. De B asel- ak k oorden lei d-den t ot een k ap i t aalei s v an 3 p roc ent .„Het is belachelijk. Om te beginnen zouden landenzich niets moeten aantrekken van het argument vanbankiers dat er een level playing field moet zijn. Dat doenwe in de auto-industrie toch ook niet? Als een anderland of regio andere veiligheidsvoorschriften heeft,dan trek je je daar niets van aan. Banken moeten methun eigen geld spelen en het kan me niet schelen of ditbetekent dat ze globaal niet succesvol zijn. De Duitsersen de Fransen hebben rond ‘B asel’ het hardst gelobbydvoor lage kapitaaleisen voor hun banken. Ik vrees datde Fransen op pijnlijke wijze zullen ontdekken hoe-zeer hun regering vervlochten is met hun banken.”
U sc h ri j f t dat w e z ek er een ni eu w e c ri si s k ri j g enals w e ni et nu v an k oers v eranderen. Z i et u al t e-k enen v an een c ri si s?„Dit systeem is ook zonder crisis al ongezond: het ver-stoort de economie dagelijks, omdat het niet de juisteleningen verstrekt en subsidies aan de maatschappijonttrekt, waardoor het oneigenlijk met andere secto-ren concurreert. In de VS zou een crisis kunnen ont-staan wanneer bijvoorbeeld de rente stijgt. Dan komenlagere overheden, die enorm veel geleend hebben, inde problemen. Als die hun leningen niet meer terugbe-talen, dan weet ik niet zo zeker of de banken daartegenbestand zijn. In Europa kijk ik vooral met angst naarSpanje: daar moeten misschien zowel de overheid alsde zwakke banken straks gered worden.”
Anat Admati & Martin Hellwig: The Bankers’ New Clot-hes: What’s Wrong with Banking and What to Do aboutIt. (Princeton, 392 p., 29,95 dollar, eBook: 16,17 dollar).
Beloning grote banken omhoog
De grote Amerikaanse en Europese bankenhebben vorig jaar meer besteed aan beloningendan in 2011. Persbureau Reuters onderzocht debeloningen van 35 van de grootste banken.Vorig jaar betaalden zij 275 miljard euro aan hunpersoneel, 10 miljard meer dan het jaar ervoor.Tweederde van de banken heeft per werknemermeer betaald, al zeggen sommige dat hierbijook vertrekpremies zijn inbegrepen. In de on-derzochte groep zijn vorig jaar 93.000 arbeids-plaatsen verdwenen.De gemiddelde beloning voor de 3,25 miljoenmedewerkers bedroeg 87.400 euro. Bij deAmerikaanse zakenbank Goldman Sachs werdgemiddeld het meest verdiend: 310.000 euro.De beloning steeg daar met 8,8 procent.Het Europees Parlement heeft in februari be-sloten dat de bonussen van bankiers in deEuropese Unie beperkt moeten worden tot éénjaarsalaris. Sommige Europarlementariërs zijnvan mening dat regeringen die banken hebbenmoeten nationaliseren de salarissen moetenverlagen. Op Wall Street vinden de meeste ban-kiers juist dat zij vorig jaar te weinig verdiendhebben, zei een anonieme bankier van eengrote Amerikaanse bank tegen Reuters.
Hé kijk, debankier looptin zijn blootje!
