Bazel III

Edwin De Boeck Chief Economist KBC

Financial lounge VKW Oost-Vlaanderen 16 december 2013

2

Bazel I, II, III, ... Op zoek naar financiële stabiliteit door versterking van banken

1974 Centrale bankiers & toezichthouders G10 richten “Bazel Comité” op

1988 Basel I “Cooke” Ratio: Eigen vermogen / RWA ≥ 8%

2004 Basel II Pijler 1 : minimum kapitaal op basis van “fijnere” risicometing (modellen, ratings) en risicodifferentiatie Pijler 2 : * extra kapitaaleisen door intern risicobeheer (ICAAP) en toezichthouder ifv risicoprofiel bank Pijler 3 : meer marktwerking door transparantie

2009 Basel III (& 2.5) Meer en beter kapitaal Strengere risicometing / meer risico’s in scope Beperking “leverage” Invoering liquiditeitseisen Val Bretton Woods

Herstatt bankencrisis

Schuldencrisis Latijns- Amerika

Lehman crisis

Geen wetgevend orgaan

• omzetting in nationale wetten vereist • leden engageren zich tot implementatie • deel van ‘single rulebook’ van de Europese bankenunie

Evolutie

G10 -> wereldwijd (24 leden + consultatieve groep van niet-leden) Informatie-uitwisseling -> normering -> monitoring implementatie Microprudentieel -> macroprudentieel

Schuldencrisis Azië

3

Bazel I, II, III, ... Op zoek naar financiële stabiliteit door versterking van banken

1974 Centrale bankiers & toezichthouders G10 richten “Bazel Comité” op

1988 Basel I “Cooke” Ratio: Eigen vermogen / RWA ≥ 8%

2004 Basel II Pijler 1 : minimum kapitaal op basis van “fijnere” risicometing (modellen, ratings) en risicodifferentiatie Pijler 2 : * extra kapitaaleisen door intern risicobeheer (ICAAP) en toezichthouder ifv risicoprofiel bank Pijler 3 : meer marktwerking door transparantie

2009 Basel III (& 2.5) Meer en beter kapitaal Strengere risicometing / meer risico’s Beperking “leverage” Invoering liquiditeitseisen Val Bretton Woods

Herstatt bankencrisis

Schuldencrisis Latijns- Amerika

Lehman crisis

Geen wetgevend orgaan

• omzetting in nationale wetten vereist • leden engageren zich tot implementatie • in EU via richtlijnen en verordeningen (‘single rulebook’)

Evolutie

•Van G10 naar 24 leden (+ EC, ECB, EBA, IMF & FSI als waarnemer + consultatieve groep van niet-leden) -> wereldwijd •Van informatie-uitwisseling & coördinatie naar normering naar monitoring implementatie •Van microprudentiële naar macropruduntiële invalshoek

Schuldencrisis Azië

“It is worth reflecting (...), as we discuss the Committee’s achievements to date, that the basic problems we encounter today – poorly

run institutions, interconnectedness and financial instability – are the same as those

faced by the Committee when it was founded.”

Stefan Ingves, Chairman of the Basel Committee, 26th September 2013

(at the symposium to mark 25 years of the Basel Capital Accord)

4

Minimum van 2% naar 4,5% RWA

“capital conservation buffer”: 2,5% RWA (als minder: beperking uitkering winst, bonussen, ...)

Extra kapitaalbuffer voor systeemrelevante banken:

- Mondiaal: 1 – 3,5% RWA

- In EU: Europees/nationaal: max. 2% RWA

Mogelijkheid van “countercyclical capital buffer”: 0 – 2,5% RWA

In EU: Mogelijkheid van “systemic risk buffer” door lidstaat: 0 – 5 % RWA (meer mits goedkeuring Commissie)

Kleinere buffers aanvullend kapitaal:

Aanvullend Tier 1 kapitaal: van 2% RWA naar 1,5%

Tier 2 kapitaal: van 4% naar 2%

Strengere kwalificatiecriteria i.f.v. absorptie verliezen

Meer aftrekken (bv. goodwill, participaties, “deferred tax assets”, ...)

Ruimere scope: trading, effectiseringen, buitenbalans, tegenpartijrisico van derivaten, ...

Strengere meting (stress)

Minder afhankelijk van externe rating

In EU: kleinere (!) risicoweging voor KMO-kredieten

Meer kernkapitaal (Common Equity Tier 1)

Beter kapitaal

Ruimere risicoweging

Bazel III Wat is nieuw? – Versterking kapitaal

5

Minimum van 2% naar 4,5% RWA

“capital conservation buffer”: 2,5% RWA (als minder: beperking uitkering winst, bonussen, ...)

Extra kapitaalbuffer voor systeemrelevante banken:

- Mondiaal: 1 – 3,5% RWA

- In EU: Europees/nationaal: max. 2% RWA

Mogelijkheid van “countercyclical capital buffer”: 0 – 2,5% RWA

In EU: Mogelijkheid van “systemic risk buffer” door lidstaat: 0 – 5 % RWA (meer mits goedkeuring Commissie)

Kleinere buffers aanvullend kapitaal:

Aanvullend kernkapitaal: van 2% RWA naar 1,5%

Tier 2 kapitaal: van 4% naar 2%

Strengere criteria i.f.v. absorptie verliezen

Ruimere scope: trading, effictisering, buitenbalans, derivaten, ...

Strengere meting (stress)

Minder afhankelijk van externe rating

Beter kapitaal

Ruimere risicoweging

Bazel III Wat is nieuw? – Versterking kapitaal

2

4,5

2,5

2

1,5

4

2

5

2,5

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

Bazel II Bazel III

"Counter Cyclical Buffer"(CET1)Buffer SIFI/systeemrisico(CET1)Tier 2

Aanvullend T1

"Conservation buffer"(CET1)Minimum Kernkapitaal(CET1)

Macroprudentieel

Invoering tussen 1/1/14 en 1/1/19

Meer kernkapitaal (Common Equity Tier 1)

6

Bazel III Wat is nieuw? – Leverage & liquiditeit

Leverage ratio

Liquidity Coverage ratio

Net Stable Funding ratio

Ratio (3%) van Tier 1 kapitaal t.o.v. verplichtingen (on-balance & off-balance)

Geen risicoweging (dus geen meetfouten...), eenvoudig & transparant

Implementatie

Start in kader van 2de pijler

Disclosure door banken vanaf 2015 verplicht

Wetgeving in 2017, bindende norm vanaf 2018

100 % dekking ...

... van uitstroom van funding gedurende 30 dagen stress...

... met liquide activa (versoepeld door Bazel begin 2013, nog geen EU-wetgeving)

Observatieperiode gestart

Geleidelijke invoering in EU: 60% in 2015 -> 100% in 2018 (1 jaar vroeger dan Bazel III)

100% dekking van verplichtingen (on-balance & off-balance) door ‘stabiele’ funding

Horizon = 1 jaar

Uitwerking nog aan de gang

Principe geldt vanaf 2016, definitieve wetgeving tegen eind 2016; invoering: 2018

Fnuikt transformatie !

7

Kapitaal wordt schaarser, dus duurder...

... tenzij toegenomen solvabiliteit de risicopremie doet dalen...

... en/of banken minder risicovol worden door betere marktwerking (bail-in)...

... of heeft de financieringsstructuur geen invloed op de totale financieringskost ?

Ramingen van hogere kredietkost & gederfde economische groei lopen fors uiteen, waarbij de sector (IIF) veel hogere kosten raamt dan officiële instanties (OESO, Bazel Comité, IMF), ...

... wat uiteenlopende hypothesen weerspiegelt. Ook de economische en institutionele omgeving van de implementatie hebben invloed...

... en overigens is Bazel III nog niet volledig omgezet in wetgeving...

... en lang niet de enige nieuwe regelgeving.

Wat zijn de baten in termen van grotere financiële stabiliteit ?

Zekere conclusies temidden van veel vragen: Belangrijk om overgangsfases en observatieperiodes te respecteren

Efficiënt gebruik van kapitaal wordt (meer dan ooit) cruciaal voor banken

Liquiditeitsratios beknotten transformatiefunctie van de banken

In Europa weegt dit zwaarder dan in de VS, gelet op de grotere rol van banken in de financiële intermediatie.

Bazel III Macro-economische impact

8

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

België Europa VS G-SIB

Kernkapitaalratio’s* banken (Kernkapitaal in % RWA)

2009 2012

0

1

2

3

4

België Europa VS G-SIB

Bron van verbetering kapitaalratio’s (in % RWA)

Vermindering RWA

Verhoging kapitaal

Kapitaalratio’s banken Al fors verbeterd in anticipatie op Bazel III

-20.1

5,6 12.4 7,3

België Europa VS G-SIB

Totale activa (wijziging 2009-2012, in %)

*Huidige regelgeving

9

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1800Rest van de wereldEMUBelgië

Blootstelling op:

Belgische banksector Afslanking door afstoting buitenlandse activa

Balansactiva Belgische banken (mld €)

0

1

2

3

4

5

6

7

8

Activa bankensector (% BBP)

2007 2012

Geconsolideerde basis * 2170% in 2007 & 1660% in 2012

10

0

100

200

300

400

500

Vorderingen op de Belgische economie (mld €)

Gezinnen & bedrijvenOverheidInterbancair

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Financiering van de Belgische economie door de banken* (% BBP)

InterbancairOverheidGezinnen & bedrijven

Belgische banksector Blijft Belgische economie financieren

* Uitstaande bedragen op de balansen van de in België gevestigde banken van leningen aan / effecten (excl. aandelen) van in België gevestigde gezinnen, bedrijven (nt-financiële en financiële, andere dan banken) en overheden

11

-5%

0%

5%

10%

15%

Groei van de bankleningen aan bedrijven (jaar-op-jaar in %)

BelgiëEurozone

-60

-50

-40

-30

-20

-10

0

10

20

30Bankvoorwaarden voor

bedrijfskredieten in België (saldi: > 0 = versoepeling; < 0 = verkrapping)

Invloed kapitaal- &liquiditeitspositie bankenInvloed conjunctuur

Globale evolutie

Bedrijfskrediet Huidige groeivertraging vooral conjunctureel

12

Bedrijfskrediet Invloed risicowegingen vooral n.a.v. Bazel II merkbaar

-60

-40

-20

0

20

40

60

80

Margebeleid banken ifv risico (saldi: > 0 = kleinere marge; < 0 = grotere marge)

Krediet met gemiddeld risico

Krediet met hoog risico

-5%

0%

5%

10%

15%

Groei van de bankleningen aan bedrijven (jaar-op-jaar in %)

BelgiëEurozone

13

0102030405060

Grote bedrijven

0

5

10

2000-03 2004-07 2008-11

KMO’s KapitaalBankkredietAndere*

Bedrijfskrediet Alternatieve financiering neemt toe

*Kredieten tussen bedrijven & schuldemissie

Externe financiering niet-financiële bedrijven (België, mld euro)

Bron: NBB

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

-4

-2

0

2

4

6

8

10

Netto obligatie-uitgiftes (LT) door niet-financiële bedrijven (mld euro, jaarbasis)

België (links)

EMU (rechts)

Bron: ECB

14

Bedrijfskrediet Vooral stabiliteit (in) EMU is nu belangrijk

1

2

3

4

5

6

7

Rente op nieuwe KMO-leningen (< 1 jaar & < €1 miljoen)

België

Frankrijk

Duitsland

Italië

Spanje-5%

0%

5%

10%

15%

Groei van de bankleningen aan bedrijven (jaar-op-jaar in %)

BelgiëEurozone

15

0

1

2

3

4

Wereldwijd Europees Wereldwijd Europees

Grote banken** Andere banken

Leverage Ratio (Kernkapitaal in % totale verplichtingen,

eind 2012)

Overgang naar Bazel III Best haalbaar inzake liquiditeit en leverage...

119 109

126 128

Wereldwijd Europees Wereldwijd Europees

Grote banken** Andere banken

Liquidity Coverage Ratio (%, eind 2012)

60%

100%

100 96 99 99

Wereldwijd Europees Wereldwijd Europees

Grote banken** Andere banken

Net Stable Funding Ratio (%, eind 2012)

(**) T1 kapitaal > €3mld & internationaal actief

16

Overgang naar Bazel III ... en ook inzake kapitaal een haalbare kaart...

02468

10121416

Huidig BazelIII

Huidig BazelIII

Huidig BazelIII

Huidig BazelIII

Wereldwijd(100)

Europese (40) Wereldwijd(116)

Europese(122)

Grote banken** Andere banken

Impact Bazel III op totale kapitaalratio (% RWA, gewogen gemiddelde, eind 2012)

T2 kapitaal Aanvullend T1Kernkapitaal Norm totaal kapitaal*Norm kernkapitaal*

0

100

200

300

400

500

jun/

11

dec/

11

jun/

12

dec/

12

jun/

11

dec/

11

jun/

12

dec/

12

Wereldwijd Europees

Kapitaaltekort* grote banken** (mld €, eind 2012)

Kernkapitaal

Aanvullend T1

T2 kapitaal= 4.6% van kernkapitaal eind ’12 = 27.4% van de winst in 2012

* Inclusief “capital conservation buffer” & Sifi buffer * Inclusief “capital conservation buffer” (**) T1 kapitaal > €3mld & internat. actief

Aantal banken met kernkapitaalratio < 7%

10 11 6 20

17

Overgang naar Bazel III ... tenzij Asset Quality Review roet in het eten gooit

0

100

200

300

400

500

jun/

11

dec/

11

jun/

12

dec/

12

jun/

11

dec/

11

jun/

12

dec/

12

Wereldwijd Europees

Kapitaaltekort* grote banken** (mld €, eind 2012)

KernkapitaalAanvullend T1T2 kapitaal

= 4.6% van kernkapitaal eind ’12 = 27.4% van de winst in 2012

* Inclusief “capital conservation buffer” & Sifi buffer

0

5

10

15

20

25

Achterstallige leningen (NPLs) (in % van totale leningen)

2008

2011

2012

18

KBC Haalt de normen

Bazel III kernkapitaalratio

Leverage ratio : 3,7%

LCR : 125% NFSR : 107%

19

Impact Bazel III op commercieel bankieren kapitaal wordt schaarser voor alle bankactiviteiten

extra kapitaaleisen voor marktgerelateerde producten (handelsfinanciering, indekkingsproducten, ...)

gebruik van interne kredietrisicomodellen nog belangrijker dan in Bazel II

KMO-kredieten krijgen lichtere weging

fundingkost verhoogt, vooral voor krediet op lange termijn

Toekomst zonder kredietschaarste ? It takes two to tango

Reactie van bedrijfscliënteel Werk aan goede rating

Sterke financiële structuur loont

Gezond betaalverkeer en debiteurenbeheer zijn de basis voor een goede rating

Communiceer open en spontaan (ontbrekende info leidt tot hoogste risicoweging... en prijs !)

Ontwikkel “strategie” voor bankrelaties

Reactie bankier Groot belang van juiste, risicogerelateerde prijs,

inclusief alle kosten

Kredietbeslissingsniveau i.f.v. risicoprofiel cliënt

Streven naar volledige cliëntenrelatie

Invullen cliëntbehoefte verzoenen met optimalisatie kapitaalefficiëntie

Goede waarborgen

Beperking ongebruikte kredietlijnen

Alternatieve financieringsvormen (bv. leasing, factoring)

20