1

Lions Deventer IJsselvallei Classics

Tweede Pinksterdag 13 juni 2011

Jubileumrit

THUIS IN MOBILITEIT.Ferrari, Maserati, Renault, Dacia, Alfa Romeo, Jaguar en Chrysler. Met diverse

vestigingen in de regio en merken van naam streven we naar maximale klant-

tevredenheid. Een betrouwbaar en gemoedelijk bedrijf waar klanten zich

welkom voelen en terecht kunnen voor vakkundige dienstverlening op het

gebied van aanschaf, onderhoud, schadeherstel, verhuur, leasing en auto-

verzekering. Een gevestigde naam in Twente en omgeving, al meer dan

veertig jaar lang.

Munsterhuis Autobedrijven

www.munsterhuis.nl

2

3

Welkom in Deventer bij de vijfde IJsselvallei ClassicsDe classicscommissie van Lionsclub Deventer IJsselvallei heet u van harte welkom op de vijfde IJsselvallei Classics. Het evenement trekt jaarlijks tientallen deelnemers. Bij het sluiten van dit programmaboekje stond de teller op 65. De praktijk leert dat dat aantal in de laatste week nog groeit. Het blijft dus een verrassing hoeveel klassiekers er uiteindelijk maandag 13 juni 2011 staan te pronken in Deventer.

Welle en WellepadHet showterrein is dit jaar anders-dan-anders. De Welle en het Verlaagde Wellepad zijn onze uitvalsbasis. Dat heeft alles te maken met de Zomerkermis die de Brink (en andere pleinen in de stad) in beslag neemt. In overleg met de gemeente konden we echter uitwijken naar een uitstekend alternatief. Deelnemers zullen het vast niet erg vinden want hun klassieker kan nu worden gefotografeerd en bekeken langs het IJsselfront.

De Tobbe als zenuwcentrumBar Bistro De Tobbe vormt het kloppend hart van Welle en Verlaagde Wellepad. Logsich dus dat de IJsselvallei Classics daar ook het secretariaat heeft gevestigd tijdens deze dag.

Hoog IJsselwater zal de deelnemers op Tweede Pinksterdag zeker geen

parten spelen.

4

Toerit vanaf A1/zijde

U bereikt het showterrein en de startlocatie het beste via de westzijde (Pothoofd, Bokkingshang, Wilhelminabrug)

Voorkeur/entree tot startterrein IJsselvallei Classics

Toerit vanaf Raalte en NoordenStartpunt

(v.a. 11.30 uur)

5

Opbrengst van IJsselvallei Classics elk jaar voor voor het goede doel

De opbrengst van de IJsselvallei Classics (en van andere acties van de Lionsclub Deventer IJsselvallei) komt elk jaar ten goede van een regionaal goed doel.

In 2007: 1.500 euro naar Stichting Leergeld in 2008 : 3.000 euro naar Stichting Paardrijden Gehandicapten Deventer Gorssel e.o.,in 2009: 4.000 euro naar St. Tsjerkinin 2010: 3.750 euro voor de Deventer Jeugdmusical.

Goede doelen voor 2011 zijn:• een ‘tuinhuis’ voor het Nieuwe Veld in Diepenveen • het korfbalpaalproject voor de basisischolen in Deventer van Devinco.

• Zorgkwekerij Het Nieuwe Veld in Diepenveen. Hanne Struik is de initiatiefnemer van dit prachtige project. Zij biedt mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt de gelegenheid hier in de natuur weer richting aan hun leven te geven.

Wij willen Hanne helpen de inrichting te verzorgen van een ‘tuinhuis’ dat als verblijfsruimte kan dienen. Als kantine voor de mensen die op de kwekerij bezig zijn en als opslagruimte voor het gereedschap. In de ruimte komt een sanitaire ruimte met een rolstoeltoilet.

• Het korfbalproject van Devinco. Zij hebben het plan opgevat een korfbalpaal bij de basisscholen in de gemeente Deventer te plaatsen om de jeugd op een laagdrempelige manier in beweging te krijgen.

6

Het programma 9.30 - 10.30 uur aankomst deelnemers en opstellen in vakken11.30 uur gereedmaken voor de start 11.35 uur welkomstwoord Lions-president Frank Hulscher 11.40 uur officiële start door wethouder Marc Jan Ahne12.30 uur vertrek laatste deelnemer17.00 - 17.30 uur aankomst deelnemers bij Boode Bathmen 18.00 uur start diner-buffet (De ‘nazit’ duurt tot ca. 21 uur)

Bol - pijl en andere navigatiemethoden We rijden vandaag een deel van de route volgens het Bol-pijl-systeem. Andere delen kennen afwijkende navigatiemethodes. Let dus goed op: de methoden staan uitgebnreider beschreven op de routebeschrijving die u bij vertrek vanaf de Welle krijgt. Voor diegeen die dit nog nooit gedaan hebben: bij een bol-pijl-rit bent u de bol en u volgt de pijl.

Mocht u een wegsituatie tegenkomen die niet aangegeven is in bol-pijl, vervolg dan gewoon uw weg. Dit is meestal de weg met dezelfde naam als waar u al op reed. In enkele gevallen is de afstand wat krap gemeten om u niet voorbij uw doel te laten rijden. Als u op aangegeven momenten uw (dag)teller op 0 zet (of de stand onthoudt), kunt u steeds de kilometers (of miles) optellen.

Dus na 3600 meter komt u (bolletje) vanaf onderzijde aan en gaat haaks linksaf.

Of: ga rechtdoor (over het water of een spoorweg, al naar gelang de tekening)

Wij wensen u veel rij- en kijkplezier onderweg en succes bij de

7

SecretariaatHet secretariaat van de IJsselvallei Classics bevindt zich in Bar Bistro De Tobbe op de Welle (nrs. 20-21). U moet daar inschrijven en krijgt alle benodigde zaken (van rallyschild tot consumptiebonnen) U kunt daar ook alle informatie over de dag krijgen.

ToiletAls u gebruik wilt maken van het toilet, kunt u terecht bij De Tobbe. Gebruikt u elders een consumptie bij de uitstekende horecabedrijven, dan kunt u daar vanzelfsprekend ook terecht voor een toiletbezoek.

RallyschildenU ontvangt van ons een genummerd ‘Rallyschild’. We verzoeken u vriendelijk dat schild zichtbaar aan de voorzijde van uw auto te bevestigen. We leveren u bevestigingsmateriaal, maar u mag natuurlijk ook ander materiaal gebruiken. Als extra herinneringscadeau krijgt u tevens een miniatuur-schild aangeboden.

Belangrijk om te weten

Buit eruit...Een gezellig evenement als vandaag trekt helaas soms ook minder gezellige mensen. Laat uw auto dus niet onafgesloten achter (op het plein of onderweg).

De Welle als showterreinDe Welle en het fraaie IJsselfront hebben hun charmes, maar ook enkele beperkingen. Om brandweer en hulpverleners te allen tijde vrije doorgang te kunnen geven verzoeken wij u de instructies van de organisatie ter plekke op te volgen bij het parkeren. De auto’s staan zoveel mogelijk met hun neus in ‘fotografen-richting’.om bezoekers mooie plaatjes te kunnen laten schieten.

8

VerzekeringAlle deelnemers aan de IJsselvallei Classics doen mee op eigen risico. Uit-sluitend uw eigen autoverzekering (en die van andere deelnemers) is vandaag van toepassing.

PechHebt u pech onderweg? Laat het ons weten. Samen kijken we of hulp te regelen is. U hebt vast ook het ANWB-nummer wel?

Rustig rijden: alle tijdU kunt vandaag rustig aan doen. Bij de start krijgt u de routebeschrijving. Onderweg zijn mogelijke stops opgenomen. U kunt daar pauze houden. Hoe lang u pauzeert, bepaalt u zelf.U kunt finishen vanaf 17.00 uur (Boode aan de Brink in Bathmen). Daar staat vanaf 18.00 uur het buffet gereed.

Weg kwijt?We rijden vandaag volgens meerdere navigatiesystemen. Een systeem dat vlot te begrijpen is. Op de routebeschrijving staan bovendien de adressen van tussenstops vermeld. Raakt u de weg kwijt dan kunt u naar zo’n stop rijden. Wilt u weer op het juiste pad worden geholpen? Bel dan:

06 22 97 47 82

Belangrijk om te weten

MilieumatjeGebruikt u s.v.p. op de Welle het uitgereikte milieumatje om olielekkage op het plein te voorkomen. De matjes zijn vorig jaar beschikbaar gesteld door Decokay. U wordt verzocht de matjes mee te nemen en evt. onderweg ook te gebruiken. U mag daarna het matje houden (altijd handig onderweg of volgend jaar).

9

Deventer, de Welle

Het startpunt van de toertocht is dit jaar op de ooit drukke middeleeuwse kade De Welle, en het verlaagde Wellepad. Pal aan de IJssel, de levensader van de stad. Nog steeds trekt elke Deventenaar naar onze rivier, de IJssel, om te kijken hoe hoog het water staat, om gewoon even langs te lopen, om bij mooi meer aan de oevers te picknicken. Iedereen geniet van onze mooie IJssel. En dat doen niet alleen Deventenaren. Liselore Gerritsen schreef een prachtig lied over de IJssel dat begint met: Iedereen heeft zijn rivier En ik ik heb de IJssel Langs de groene dorpen stromen Glinsterende kinderdromen Iedereen heeft zijn rivier En ik ik heb de IJssel

Wat ziet u onderweg?

10

Wat ziet u onderweg?

Naar de overkant Op de plaats waar nu het pontje vaart, heeft eeuwenlang een schipbrug gelegen. Het toenemende verkeer op de belangrijke oost-west verbinding, de E8, kon deze brug niet aan, en in 1943 werd de Wilhelminabrug gebouwd. Twee jaar later blies het Duitse bezettingsleger bij de aftocht de brug op. De oude schipbrug werd daarom pas in 1948 uitgevaren, toen de Wilhelminabrug volgens het oorspronkelijke ontwerp met stalen bogen en natuurstenen pijlers was herbouwd.

De brug is wereldbekend geworden door de film ‘A Bridge Too Far’ waarin ze de Arnhemse Rijnbrug verbeeldt die zelf door de nabijgelegen naoorlogse bebouwing, voor de filmopnamen geen dienst kon doen.

Om de rivier meer ruimte te geven bij hoogwater, worden de uiterwaarden bij Deventer aangepast; onderdeel van het landelijke project Ruimte Voor De Rivier. Afgelopen winter nog was het spannend of de IJssel de stad zou binnenspoelen. De Welle stond al onder water, de lagere kade, het verlaagde Wellepad was niet meer te zien. De zandzakken hebben het gehouden, al is menige kelder volgestroomd. De nevengeul die straks voor het IJselhotel gegraven wordt, biedt niet alleen ruimte voor de rivier, maar ook ruimte voor recreatie en voor een aanlegplaats voor de pleziervaart en het pontje. Het huidige open en informele landschap aan de overkant blijft bewaard, en vanaf de oude landhoofden van de schipbrug wordt een pier gebouwd, in vorm geïnspireerd op de oude schipbrug.

Kunst van hier tot ginder Elk jaar wordt in de omgeving van Lettele, Okkenbroek en Oude Molen een bijzondere midzomerfietstocht georganiseerd; een interessante combinatie van kunst, cultuur en natuur. De eigenaars van de boerderijen, molens, en bedrijven stellen allemaal om niet hun locatie ter beschikking. Op deze ongebruikelijke locaties zijn theatervoorstellingen, muziek en

11

Wat ziet u onderweg?

beeldende kunst te zien en te beleven, vaak met ontmoetingen met de kunstenaars.

U komt de fietsers op de route tegen, maar we hebben geprobeerd dat zo veel mogelijk te beperken om het voor iedereen leuk en veilig te houden.

Sagen en legendes over de Holterberg De verhalen komen uit een tijd waarin de levensomstandigheden slecht waren. Er was veel armoede en ziekte. De avonden en nachten waren lang en donker. Natuurverschijnselen die nu bekend zijn, kon men toen nog niet verklaren. De Sallandse Heuvelrug was woeste grond; er waren uitgestrekte heidevelden, zandverstuivingen en bossen.

Dwaallichtjes, huilende wolven en roepende uilen joegen de mensen de stuipen op het lijf. In mist gehulde jeneverbesstruiken (hier ook wel ‘damppölle’ genoemd) werden soms aangezien voor witte wieven, geesten.

De gebeurtenissen werden mondeling overgeleverd. De een liet iets weg, de ander voegde iets toe. Men gebruikte zijn fantasie of het verhaal werd aangepast aan de omstandigheden ter plaatse. Enkele namen die nu nog voorkomen op de Sallandse Heuvelrug herinneren aan andere tijden; de Wolfsslenk, het Numendal, de Heksenweg en het Boldergat. Op het kaartje zijn deze namen terug te vinden. Hieronder staat een sage over de witte wieven. Witte wieven In een klein dorpje aan de voet van de Holterberg was de hele buurt aanwezig op een bruiloft van een van de grootste boeren. Alleen de witte wieven waren er niet. Een knecht werd er op gestuurd om hen op te halen maar hij had er geen zin in. Te paard reed hij de heuvelrug op en gooide een braadspit in de

12

Wat ziet u onderweg?

struiken (de witte wieven waren namelijk dol op gebraad). In plaats van de traditionele uitnodiging zei hij echter: ‘witte wieven wit, ik breng oe ‘n spit. Zie zelf daj ‘t gebroad d’er bie kriegt’ (Witte wieven ik breng jullie het spit. Zie zelf maar dat je het gebraad - het vlees - er bij krijgt).

Woedend renden de witte wieven de knecht achterna. Gillend van angst, bereikte hij juist op tijd de boerderij. Daar was hij veilig, want witte wieven mochten niet onder een gebouwd dak komen. Toch wisten zij nog een stuk van de paardenstaart af te snijden. Een van hen riep de knecht nog na:

‘Had ik miene learzen mar annerukt, had ik de riempjes maar vasteknupt, dan had ik oe as broad an ‘t spit edrukt!’

Delden We komen Delden binnen via de Lage Eschweg. Een es is een hoog gelegen akker, te vinden op de zandgronden van Noord-, Oost-, Midden- en Zuid-Nederland. In de internationale context komen essen of open fields ook voor in delen van grote delen van Noord-, West- en Oost-Europa. Naast de essen komen ook kleinere percelen bouwland voor. In Salland, de Achterhoek en Twente behoorden sommige bouwlandcomplexjes tot maar één boerderij. Deze individuele essen worden kampen genoemd. Het woord ‘es’ heeft een vergelijkbare herkomst als het Gotische woord atisk, dat ‘zaailand’ betekende. Essen worden omgeven door een eswal, ook wel wildgraaf of wildwal geheten, die ervoor moest zorgen dat wild of het eigen vee het bouwland niet konden betreden. Ook moest de eswal

13

Wat ziet u onderweg?

verstuiving tegengaan, zodat de vruchtbare grond niet zou verdwijnen.

Delden was een kleine versterkte stad met twee stadspoorten: in het westen de Goorsepoort en in het oosten de Woolderpoort. De stad met zijn omgrachting is goed te zien op de door Jacobus van Deventer gemaakte kaart. Van de oorspronkelijke vestingwerken is niets overgebleven. De restanten van de stadsgracht werden eind 19e eeuw gedempt. Uit het verloop van de straten Noord- en Zuidwal en Noorder- en Zuiderhagen kan men echter de vorm en ligging van de vroegere verdedigingswerken afleiden. Een groot gedeelte van de stadskern dateert uit de periode dat Delden stadsrechten kreeg (1333). Veel gebouwen zijn vakkundig gerestaureerd. Monumenten met historische waarde zijn de museumboerderij De Wendezoele, de Noordmolen, de Houtzaagmolen, het Zoutmuseum en de Oude en de RK Blasiuskerk. Daarnaast is overal de band voelbaar met Kasteel Twickel. De oudste vermelding van Twickel is in 1347, als Herman van Twickelo het huis Eysinck bij Delden koopt. Dit huis wordt het latere kasteel Twickel. Twickel geniet grote bekendheid wegens zijn tuinen en park. De oudste bekende tuinaanleg stamde uit het midden van de zeventiende eeuw. Het betrof een tuin ten zuiden van het kasteel met parterres in een geometrische aanleg rond een piramide van lattenwerk; verder waren er twee loofgangen. Daarnaast bevonden zich rond het kasteel boomgaarden en moestuinen. Het geheel was omgeven door een haag en de buitengracht. De tuinen zijn later verder uitgebreid en is er ook een Oranjerie gebouwd. Twentekanaal Het klinkt onwaarschijnlijk maar in dit gebied, dat toch redelijk hoog gelegen is, was vroeger veel scheepvaart. Op de Schipbeek en de Regge was een druk verkeer van kleine platbodems, de ‘zompen’.

De wegen waren tot het midden van de 19e eeuw zo slecht begaanbaar, dat men grotere vrachten vervoerde over water, ook al was dat behelpen door de lage en steeds wisselende waterstand. Toen er vanaf de Franse overheersing goed begaanbare wegen werden aangelegd, verloor de scheepvaart met de platbodems de concurrentiestrijd

14

Wat ziet u onderweg?

met het wegvervoer. Dit werd nog versneld met de komst van de eerste spoorlijnen. De vervoertarieven werden echter zo hoog dat de textielfabrikanten naar goedkoper vervoer zochten. Na een kwart eeuw ruzie over de verschillende ontwerpen, werd in 1930 met de bouw van het kanaal begonnen. Het grootste deel is gegraven als werkverschaffingsproject tijdens de crisis, door werkelozen met schop en kruiwagen. Het Twentekanaal heeft de grote Twentse industrieën weliswaar geholpen en is nog steeds een druk bevaarde waterweg, maar de verwachte economische ontwikkeling van dorpen en steden langs het kanaal is nooit werkelijkheid geworden. Voor Rijkswaterstaat is het echter een ‘succes van een mislukking’: Het kanaal is van groot belang voor de waterhuishouding gebleken.

Diepenheim Met de bijnaam ‘Stedeke’ wordt Diepenheim goed beschreven: Het is het kleinste middeleeuwse stadje van Twente, waar de industriële revolutie aan is voorbij gegaan. Door de aanwezigheid van 6 kastelen en havezaten rondom de kern heeft het zijn landelijke karakter behouden en is landbouw tot ver in de 20e eeuw de belangrijkste bron van inkomsten geweest.

Tot grote spijt van de Diepenheimse burgers komt ‘die Stadt Diepenheim’ wel voor in oude geschriften, maar heeft de stad voor zover bekend nooit officieel stadrechten gekregen. De Heer van Diepenheim zou wel een soort stadsrecht verstrekt hebben, maar dit document is waarschijnlijk bij een brand in de late middeleeuwen verloren gegaan. De bescheiden verdedigingswerken van een stadsgracht en schans van notabene meidoornhagen, zijn vrijwel geheel verdwenen, waardoor het een slaperig dorp lijkt. Schijn bedriegt: Diepenheim heeft zich op de kaart gezet als

15

Wat ziet u onderweg?

een centrum van beeldende kunst.

De initiatiefrijke Kunstvereniging Diepenheim heeft landelijke bekendheid, waar kunstenaars van naam graag komen experimenteren en exposeren. Unieke activiteiten zoals het Drawing Center, waar tekenkunst alle ruimte krijgt, vormen dan ook mede de reden waarom de Raad van Cultuur de Kunstvereniging heeft opgenomen in de Rijks Basisstructuur voor kunst en cultuur. Kasteel Warmelo Van een verdedigbaar middeleeuws kasteel is Warmelo na diverse verbouwingen, tot een statig en leefbaar huis gemaakt, dat ook nu nog wordt bewoond. Door de eeuwen heen is deze havezate door vele families met oude namen bewoond, waaronder de Oranjes. Prins Bernhard kocht het in 1952 voor zijn moeder, Prinses Armgard, die er tot haar overlijden in 1971 woonde.

Het kasteel is dan wel niet te bezichtigen, de prachtige tuinen gelukkig wel! Bijzonder aan deze tuinen is, dat zij allemaal gerestaureerde oorspronkelijke tuinen zijn, uit heel verschillende periodes. De restauraties aan de 17e eeuwse formele tuin en de 18e eeuwse Engelse landschapstuin zijn in 1920 in gang gezet door de toenmalige bewoonster, baronesse Creutz. De ‘puttuin’, een besloten symmetrische tuin heeft zij zelf laten aanleggen, waardoor er op één landgoed de geschiedenis en de schoonheid van vier eeuwen tuincultuur te zien is. Met veel liefde, zorg en inspanning worden de tuinen door de bewoners, de familie Avenarius, onderhouden.

16

Wat ziet u onderweg?

Markelo Het Markelose landschap is niet alleen door natuurkrachten bepaald. De mensen die eeuwenlang op de zandkoppen in de ‘Twentse laagte’ en op en langs de dekzandruggen in het ‘Sallandse deel’ van Markelo leefden hebben ook invloed gehad. Zo heeft het potstalsysteem bijvoorbeeld lange tijd het het landschapsbeeld bepaald.

Ruilverkaveling en landbouwmechanisatie veranderden het landschap later, waardoor streekeigen kenmerken verdwenen. Toch zijn op verschillende plaatsen nog karakteristieke Markelose gebieden, erven en gebouwen te vinden, waardoor de woon- en werkwijze van onze voorouders nog is af te lezen in het landschap. Markelo wordt wel ‘het dorp van de vijf heuvelen’ genoemd. In een straal van een paar kilometer rondom het dorp liggen inderdaad vijf heuveltoppen: de Dingspelerberg, de Markeloseberg, de Kattenberg, De Hulpe en de Herikerberg. In feite betreft het aantal kleine oneffenheden in het landschap, waarvan er geen enkele boven de 50 meter reikt. Toch verschaften deze heuvels de oorspronkelijke bewoners de variatie aan gebruiksgronden die zij nodig hadden om de touwtjes aan elkaar te kunnen knopen. Op de hoogste punten lagen de heidevelden en de bossen, op de glooiende hellingen de akkers en op de lager gelegen gronden langs de beekjes de hooi- en weilanden. Geen wonder dus, dat de Markelose heuvels als een rode draad door veel wandelroutes lopen.

Bathmen Bathmen, spreek uit: Battum, is een levendig dorp in het Sallandse land tussen Deventer en Holten, en precies zoals de bewoners dat graag willen: ‘vredig, kleinschalig en echt’. Saksische boerderijen in de groene velden met roodbonte koeien afgewisseld met prachtige gemengde bossen is het karakteristieke beeld rond Bathmen. En de Brink midden in het dorp met de oude dorpspomp ligt er nog net zo fraai bij zo als vroeger.

Dat vredige valt in het weekend overigens wel mee; sinds jaar en dag trekt

17

Wat ziet u onderweg?

jong en oud uit de wijde omtrek naar Bathmen toe om te dansen en uit te gaan. Ook op zondag. Want in tegenstelling tot wat in de streek gebruikelijk was, gingen al een halve eeuw geleden bij Boode de deuren van de discotheek en feestzaal ook op zondag open.

Het familiebedrijf, in 1850 begonnen als herberg ‘het Wapen van Deventer’, is uitgegroeid tot het moderne en toonaangevende Boode in Bathmen van nu, waar wij Tweede Pinksterdag gastvrij worden onthaald.

18

Wat ziet u onderweg?

Molenspecial Molens, wie houdt er niet van? Nou... Rembrandt bijvoorbeeld; die moest er niets van weten en liet pas gebouwde molens vaak weg in zijn landschappen omdat ze het uitzicht en de compositie bedierven. Maar 400 jaar later is de klassieke molen een icoon van het nationale landschap geworden. Gelukkig hebben we in Overijssel nog een aantal mooie oude wind- en watermolens, waarvan een aantal langs onze tocht staat.Het meest opvallend zijn natuurlijk de windmolens met hun hoge stellage en wieken. Watermolens zijn vaak lagere gebouwen die aan het water liggen, herkenbaar aan het waterrad aan de zijkant van het gebouw. Ze vallen minder op, maar de twee watermolens langs onze tocht, zijn hele mooie oude landschapselementen. De molens in dit gebied, zijn in gebruik (geweest) voor het malen van graan en olie of voor het zagen van hout. En niet, zoals veel molens in West-Nederland, voor de polderbemaling.Dat molens heel belangrijk waren voor de plaatselijke economie, blijkt wel uit het vermogen die ze konden leveren: Een watermolen kon al gauw 25 pk leveren en een windmolen met oude tuigage van de wieken zelfs 40 tot 60 pk.; een enorme verbetering ten opzichte van handmatig werk.

MolentaalWindmolens zijn hoog en worden door veel mensen gezien. Door de wieken in een bepaalde stand te zetten, kon de molenaar van oudsher berichten doorgeven, die in de wijde omtrek werden opgemerkt. Om de traditie in ere te houden, wordt dat nu nog gedaan; maar tot het midden van de vorige eeuw was dat een serieus communicatiemiddel. In de tweede wereldoorlog nog werden de molenseinen met succes gebruikt om onderduikers of mensen uit het verzet te waarschuwen voor gevaar.Als de molens waar u langs komt, niet draaien, kunt u hiermee zien wat de stand van de wieken betekent.

1. Vreugdestand; bij geboortes of andere feestelijkheden.

2. Rouwstand; als er iemand uit de familie van de molenaar is overleden.

3. Korte ruststand; als de molenaar een paar dagen niet werkt.

4. Lange ruststand; als de molenaar een paar weken niet werkt.

5. Spoedstand; Om elke wiek werd een doek gedaan, bijvoorbeeld bij brand in de buurt van de molen.

6. Feeststand.

19

Tot ongeveer 1830 stonden er rond en in de stad Deventer minstens 30 water- en windmolens. Buiten de Noordenbergpoort bestond al lang een pre-industrieel molenpark. Op 16de-eeuwse plattegronden zijn maar liefst elf molens ingetekend. In 1879 stonden er op het Molenbolwerk nog drie. Van alle molens in de stad is tegenwoordig alleen de in 1863 gebouwde

Bolwerksmolen Deventer

Bolwerksmolen, een houtzaagmolen, nog in volle glorie te bewonderen. De plaats van de molen, aan de overkant van de Welle net ten zuiden van de Wilhelminabrug, is niet voor niets gekozen: langs de molen ligt een oude waterloop, voor het inwateren van verse boomstammen, en voor de aan- en afvoer. Na grondige restauratie is de molen weer in gebruik als houtzagerij, zij het niet op commerciële basis.

De molen is diverse keren door sloop bedreigd en even zo vele keren gered. In de jaren dertig wil de molenaar de molen slopen, maar plaatselijke notabelen verzetten zich. In de oorlogsjaren blijkt de molen toch erg nuttig, windenergie is weer in, en in 1942 wordt de molen alsnog opgeknapt. Begin zestiger jaren is de molen nog steeds volop in gebruik en wordt de molen opgeknapt waarbij alle wieken weer oud Hollands worden opgehekt.In 1982 wordt de productie van mengvoeder op Oude Molen gestaakt. En weer wordt er gepraat over slopen. Plaatselijke belangengroepen en de buurtvereniging zorgen er voor dat de molen behouden blijft,

De Bolwerksmolen bij Deventer.

De Leeuw in Oude Molen (Lettele) Dat een molen belangrijk was, blijkt wel uit het feit dat de hele buurtschap hier naar genoemd is. Al in 1523 stond hier een molen, die in latere eeuwen diverse keren vervangen is. De huidige windkorenmolen ‘De Leeuw’ dateert uit

20

Wat ziet u onderweg?

en belangrijker nog: werkend op commerciële basis. Op 7 april 1990 gaat de molen weer draaien als korenmolen. De molenaar levert meel aan diverse bakkers in de naaste omgeving en is aangesloten bij het Gilde van Ambachtelijk Korenmolenaars.

De Hegeman in Dijkerhoek Windkorenmolen De Hegeman staat sinds 1890 in Dijkerhoek, maar de molen zelf is veel ouder, waarschijnlijk uit 1730. Het is namelijk een Zuid-Hollandse poldermolen, die hier als korenmolen herbouwd is. In 1890 zijn er prima molens voor afbraak te koop, vaak tegen een zeer zacht prijsje. Volgens overlevering zou de gedemonteerde molen per schip over de IJssel naar Deventer vervoerd zijn en vervolgens met paard en wagen naar Dijkerhoek.Tot 1947 blijft de molen in gebruik. Wel wordt er eerst een petroleummotor en later een dieselmotor geïnstalleerd die de maalstenen aandrijft als de wind het af laat weten. Bijna 20 jaar later wordt de ernstig vervallen molen hersteld, en wordt er af en toe weer gedraaid. Maar dat is te weinig om een molen ‘in leven’ te houden.In 1978 koopt de gemeente Holten de molen en laat alles nu echt goed restaureren. Nu wordt door vrijwilligersgraan gemalen voor een handel in veevoeders. De originele dieselmotor wordt ook regelmatig werkend gedemonstreerd.

Vreest Niet / De Hoop (molenromp) te Elsen / Schoolbuurt De in 1841 gebouwde korenmolen brandde in 1900 af. Alleen de gemetselde romp bleef staan. Hij werd hersteld met onderdelen van een Duitse molen. De kap van die molen was te klein. Om dat probleem op te lossen werd de romp hoger en taps toelopend opgemetseld.In de zomer van 1935 werd de molen onttakeld door molenaar Hartgerink. Zijn bedrijf groeide vervolgens uit tot een mengvoederfabriek, waarvoor tegen en naast de molenromp bedrijfsgebouwen verrezen. Het binnenwerk van de windmolen werd er in 1939 uitgesloopt.De huidige eigenaar wil de silo en andere bijgebouwen slopen, maar gelukkig wel de molenromp herstellen en dan deze in gebruik nemen als kantoor.

21

Wat ziet u onderweg?

De Oldemeule of Oelemölle te Oele/Hengelo Zeker sinds de 14e eeuw bevindt zich in Oele een watermolen. De huidige watermolen, De Oldemeule aan de Oelerbeek, staat er sinds 1690. De molen behoorde toen bij de havezate Oldemeule, waarvan het grachtenstelsel door de molenstuw op peil werd gehouden. Van dit adellijke huis, dat rond 1800 werd afgebroken, is nu niets meer over.De Oldemeule was oorspronkelijk een dubbele watermolen met aan de ene kant van de Oelerbeek de korenmolen en aan de andere kant een oliemolen. Die oliemolen is rond 1880 buiten werking gesteld, maar gelukkig is de korenmolen overgebleven met zijn vakwerk; een prachtig voorbeeld van een Twentse watermolen. Het is een type ‘onderslagmolen’: het water van de Oelerbeek slaat onder tegen het rad, dat zo in beweging komt. Onderslagmolens komen vooral voor in relatief vlakke delen van ons land, waar de beken en rivieren traag stromen. De drie molens aan de Oelerbeek, De Olde Meule, Houtzaagmolen Twickel en de Noordmolen, zijn maalvaardig en regelmatig open voor publiek.

Den Haller te Kerspel/Diepenheim De prachtige korenwatermolen Den Haller is een onderslagmolen, gelegen aan de Molenbeek, en dateert van vóór 1237. De watermolen is nog grotendeels in zijn oorspronkelijke vorm bewaard gebleven. Hij staat op houten palen in de molenkolk. De geteerde houten gevels en uitgesleten traptreden tonen de sporen van het verleden. De molen wordt aangedreven door het water van de Diepenheimse Molenbeek die zijn water weer uit de Schipbeek ontvangt. Vreemd genoeg was de molen lange tijd eigendom van Deventer. Het

22

stadsbestuur van Deventer had rond 1500 de Schipbeek laten graven. Langs deze kunstmatige beek kon Deventer handel drijven met een aantal plaatsen in Twente en het aangrenzende Duitse gebied. Aangezien de Diepenheimse Molenbeek de verbinding vormt tussen de Schipbeek en de Regge zouden ook goederen van en naar aartsrivaal Zwolle langs deze weg de Schipbeek kunnen bereiken. Dat was nu net niet de bedoeling. De molenaar moest er dus op toezien dat er geen goederen via de molenkolk zouden worden overgeslagen. Toen de scheepvaart over de Schipbeek en Regge niet meer van belang was, verkocht Deventer de molen aan molenaar Hallers. Naar hem wordt de molen ‘Den Haller’ genoemd.

23

1 Peter Huisman Fiat Spider 2000 USA 1979 2 Arnoud Jacobs Robin Hood S7 body sports 1984 3 Elzo Springer Citroen CX Limousine 1981 4 Jan Spil Morgan 8 1987 5 Leo Jansen Citroen CX 20 RE 1987 6 Dini Wieringa Basten Mercedes Benz 230 SL 1966 7 Frits Bekker MG MGB 1964 8 Pieter Lem MG TD 1953 9 Hans de Raad Mercedes Benz 230.4 W115 197510 Franc Kleissen Porsche 911 RS 197311 Marco Martens Porsche 911 3.2 198512 Meino Binnema Morgan 8 199213 MeindertRinsma Triumph TR-6 197414 Tjibbe Reitsma VW Golf Cabrio 55 KW E2 199615 Peter (Lion) Bottema Alfa Romeo Spider 1600 junior 197716 Harman Vosmeijer VW Kever cabriolet 197717 Niels Jalving BMW 2002 tii 197318 Peter Rengerink Mercedes Benz type 250

(model W123) 197719 Ad Segers Mercedes 380SL 198320 Ida de Beere Dellevoet BMW 318I cabrio E2 199521 Evert Kluin Citroen 2 cv 198622 Olaf Oosterbroek SAAB 900 Turbo Red Arrow 198723 J.H. Questro Mercedes sl 500 198924 Paul van der Meché Mazda mx5-na 199025 Evert Dikker Hupkes Mercedes 300SL 198726 Frans Pel Triumph TR 6 197227 Jacques Zweemer MG B 197628 Hans Wierbosch Jaguar XK 120 195329 Henk Petersen MG B 197230 Harm Klein MG B 197231 Karel Jansen Jaguar E-type series 1 dhc 196332 Eward Everts Triumph TR-6 197233 Roel Luxwolda MG MGB 197234 Maja E. Zuurmond Triumph Spitfire Mk3 196735 Leendert Zuurmond MG F 199636 Cees Faeseler MG Midget 1500 1978

nr Deelnemer Merk en type Bouwjaar

24

37 Herman Wesselink Mercedes 280sl 198138 Apotheek Olst Citroën D16 197439 Geert van Remmen Mercedes 280 SL 196940 Richard van Remmen MG B 196941 Wim Kappert Peugeot 604 197842 Chrys Kappert Jaquar 420 196743 Diether Suer Mercedes 450sl cabrio 197344 Willem De Rode Alfa Romeo Giulia GT Junior 197345 Jon Kristninsson Peugeot 505 familiale GR 198746 Els Messina VW T2 bus 197947 Leo Linthorst Saab 900 S Cabrio 199348 Eric Garvelink Citroen 11 BL sport 195249 Peter Langeveldt Mercedes Benz W110 Heckflosse 196750 Frank Hulscher Mercedes GD300 198551 Bert de Regt Volvo 960 executuve verlengd 199452 Jan Koster MG B race uitvoering 197053 R. Odink Peugeot 403 196354 Ton van Loon Mercedes Benz 220S 195655 Roelof Vossebeld Volkswagen T2 bus 197556 Wim Nijenhuis Pontiac Trans Am WS6 Ram Air 199857 Marc-Jan Ahne Nekaf Jeep 195458 M. Segers Mercedes Benz 500SL 199159 Dirk Ettema Renault Twingo 199660 Dirk Ettema Mercedes G klasse 198461 Rob Prenger Saab 96V4 jubileum 197962 Niels Schurink Volvo Amazon 197063 Hans de Bruijn Triumph Spitfire MK IV 197364 A. Selink Jaguar MK II 196265 Arnold Buld Jaguar XJ-S Convertible 199266 ................................ ................................................. ...........67 ................................ ................................................. ...........68 ................................ ................................................. ...........69 ................................ ................................................. ...........70 ................................ ................................................. ...........71 ................................ ................................................. ...........72 ................................ ................................................. ...........

nr Deelnemer Merk en type Bouwjaar

25

1 2 3

6

8

11 12

7

5

10

4

9

26

17

24

15

1816

14

21

23

13

19 20

27

30

33

34 35

3231

37

2928

2725 26

28

4645

50

39

44

48

47

49

4241

4038

29

61

58

52 53

55 5654

62

59 60

63

51

30

NotitieruimteMaak hier uw aantekeningen tijdens de dag.Leidt dat tot tips of suggesties aan de organisatie, mail die dan na afloop naar info@lionsclassics.nl..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

31

32

Lions Deventer IJsselvallei Classics

Tweede Pinksterdag 13 juni 2011

Jubileumrit

THUIS IN MOBILITEIT.Ferrari, Maserati, Renault, Dacia, Alfa Romeo, Jaguar en Chrysler. Met diverse

vestigingen in de regio en merken van naam streven we naar maximale klant-

tevredenheid. Een betrouwbaar en gemoedelijk bedrijf waar klanten zich

welkom voelen en terecht kunnen voor vakkundige dienstverlening op het

gebied van aanschaf, onderhoud, schadeherstel, verhuur, leasing en auto-

verzekering. Een gevestigde naam in Twente en omgeving, al meer dan

veertig jaar lang.

Munsterhuis Autobedrijven

www.munsterhuis.nl