Thuis- en daklozenmonitor 2009

Overijsselse dak- en thuislozenmonitor 2009

Overijsselse dak- en thuislozenm

onitor 2009

2.1 Dreigend daklozen

De groep mensen die dreigen dakloos te raken kan worden onderverdeeld in drie subgroepen, namelijk de zelfstandig wonende verkommerden en verloederden, de ex-gedetineerden en de ex-patiënten in de klinische zorg. Hieronder worden ze nader omschreven.

Zelfstandig wonende verkommerden en verloederdenDit zijn personen die min of meer zelfstandig wonen en waarbij sprake is van een ernstige multiproblematiek. Bij deze groep speelt langdurige zorgafhankelijkheid als gevolg van een combinatie van psychiatrische problemen, verslavings-problemen, veelpleging en zorgmijding. Uitzetting als gevolg van huurschuld of overlast ligt vaak op de loer.

Ex-gedetineerdenHierbij gaat het om ex-gedetineerden die voorafgaande aan hun detentie wel over een eigen woonruimte beschikten. Door de detentie en de daaruit volgende maatregelen, zoals het stoppen van een uitkering of het verliezen van werk, zijn zij deze kwijtgeraakt. Deze groep wordt apart benoemd om onderscheid te kunnen maken met de feitelijk dak- en thuislo-zen, waarvan sommigen veelvuldig voor kortere tijd gedetineerd zijn (geweest).

Ex-patiënten in de ‘klinische zorg’Patiënten die na een opname bij de psychiatrie, de verslavingszorg of de gehandicaptenzorg na ontslag niet over huis-vesting beschikken en een zorgvraag hebben, behoren eveneens tot de groep dreigend daklozen.

ProfielschetsIn Overijssel zijn in 2008 op enig moment minimaal 880 dreigend daklozen aanwezig geweest. Bijna twee derde (64%) van hen is man, terwijl de gemiddelde leeftijd op 36 jaar ligt. Uit de koppeling met de gegevens van Tactus verslavings-zorg blijkt dat een tiende (11%) van de dreigend daklozen bij Tactus verslavingszorg staat geregistreerd. Bijna een tiende (8%) komt voor in de registraties van de politie.

2.2 Feitelijk daklozen

Feitelijk daklozen zijn mensen die niet beschikken over een eigen woonruimte en die voor een slaapplek tenminste één nacht (in de maand) waren aangewezen op buiten slapen ofwel overnachten in de open lucht en in overdekte openbare ruimten (portieken, fietsenstallingen, stations, winkelcentra of een auto). Ook personen die binnen slapen bij passanten-verblijven van de maatschappelijke opvang, inclusief ééndaagse noodopvang, of binnen slapen bij vrienden, kennissen of familie zonder vooruitzichten op een slaapplek voor de daaropvolgende nacht behoren tot de feitelijk daklozen.

ProfielschetsHet minimum aantal feitelijk daklozen in Overijssel ligt in 2008 op zo’n 780. De groep feitelijk daklozen bestaat voor-namelijk uit mannen met een gemiddelde leeftijd van 39 jaar. Een kwart (27%) komt voor in de registratie van Tactus verslavingszorg, terwijl de helft (50%) bij de politie staat geregistreerd vanwege crimineel of overlastgevend gedrag.

2.3 Thuislozen

Residentieel daklozen oftewel thuislozen zijn personen die als bewoner staan ingeschreven bij instellingen voor maat-schappelijke opvang. Het gaat onder meer om internaten, sociale pensions, particuliere woonvoorzieningen gericht op semi-permanente bewoning door daklozen, commerciële pensions en kamerverhuurbedrijven waar voornamelijk daklo-zen wonen.

ProfielschetsIn 2008 bestaat de groep thuislozen in Overijssel minimaal uit zo’n 480 unieke personen. Het gaat hierbij voornamelijk om mannen van 42 jaar. Ruim een kwart (28%) van hen is bekend bij Tactus verslavingszorg, terwijl een vijfde (21%) in de registraties van de politie voorkomt.

5

Inhoudsopgave

Samenvatting 6

1 Inleiding 8 1.1 Aanleiding 8 1.2 Doelen Overijsselse monitor 8 1.3 De kracht van monitoring 9 1.4 De initiatiefnemers 9 1.5 Onderzoeksgebied 9 1.6 Dataverzameling 11 1.7 Leeswijzer 13

2 Doelgroepen 14 2.1 Dreigend daklozen 15 2.2 Feitelijk daklozen 15 2.3 Thuislozen 15 2.4 Zwerfjongeren 16

3 Instroom 18 3.1 Omvang dreigend daklozen 19 3.2 Huisuitzettingen door woningcorporaties 20 3.3 Preventieve woonbegeleiding 22

4 Verblijf 24 4.1 Omvang daklozen, thuislozen en zwerfjongeren 25 4.2 Opvangcapaciteit 26 4.3 Bezetting opvangvoorzieningen 27

5 Uitstroom 28 5.1 Uitstroom uit opvangvoorzieningen 29 5.2 Aanbod begeleid en beschermd wonen 30

Geraadpleegde literatuur 32

Bijlage 1 Aantallen cliënten per instelling 33Bijlage 2 Gemeenten van herkomst per doelgroep 54Bijlage 3 Aantallen uitzettingen door corporaties per gemeente 56Bijlage 4 Overzicht deelnemende corporaties per centrumgemeente 58


Zelfstandig wonende verkommerden en verloederdenDit zijn personen die min of meer zelfstandig wonen en waarbij sprake is van een ernstige multiproblematiek. Bij deze groep speelt langdurige zorgafhankelijkheid als gevolg van een combinatie van psychiatrische problemen, versla-vingsproblemen, veelpleging en zorgmijding. Uitzetting als gevolg van huurschuld of overlast ligt vaak op de loer.

Ex-gedetineerdenHierbij gaat het om ex-gedetineerden die voorafgaande aan hun detentie wel over een eigen woonruimte beschikten. Door de detentie en de daaruit volgende maatregelen, zoals het stoppen van een uitkering of het verliezen van werk, zijn zij deze kwijtgeraakt. Deze groep wordt apart benoemd om onderscheid te kunnen maken met de feitelijk dak- en thuislozen, waarvan sommigen veelvuldig voor kortere tijd gedetineerd zijn (geweest).

Ex-patiënten in de ‘klinische zorg’Patiënten die na een opname bij de psychiatrie, de verslavingszorg of de gehandicaptenzorg na ontslag niet over huisvesting beschikken en een zorgvraag hebben, behoren eveneens tot de groep dreigend daklozen.

ProfielschetsIn Overijssel zijn in 2008 op enig moment minimaal 880 dreigend daklozen aanwezig geweest. Bijna twee derde (64%) van hen is man, terwijl de gemiddelde leeftijd op 36 jaar ligt. Uit de koppeling met de gegevens van Tactus verslavingszorg blijkt dat een tiende (11%) van de dreigend daklozen bij Tactus verslavingszorg staat geregistreerd. Bijna een tiende (8%) komt voor in de registraties van de politie.


Feitelijk daklozen zijn mensen die niet beschikken over een eigen woonruimte en die voor een slaapplek tenminste één nacht (in de maand) waren aangewezen op buiten slapen ofwel overnachten in de open lucht en in overdekte openbare ruimten (portieken, fietsenstallingen, stations, winkelcentra of een auto). Ook personen die binnen slapen bij passantenverblijven van de maatschappelijke opvang, inclusief ééndaagse noodopvang, of binnen slapen bij vrienden, kennissen of familie zonder vooruitzichten op een slaapplek voor de daaropvolgende nacht behoren tot de feitelijk daklozen.

ProfielschetsHet minimum aantal feitelijk daklozen in Overijssel ligt in 2008 op zo’n 780. De groep feitelijk daklozen bestaat voornamelijk uit mannen met een gemiddelde leeftijd van 39 jaar. Een kwart (27%) komt voor in de registratie van Tactus verslavingszorg, terwijl de helft (50%) bij de politie staat geregistreerd vanwege crimineel of overlastgevend gedrag.

2.3 Thuislozen

Residentieel daklozen oftewel thuislozen zijn personen die als bewoner staan ingeschreven bij instellingen voor maat-schappelijke opvang. Het gaat onder meer om internaten, sociale pensions, particuliere woonvoorzieningen gericht op semi-permanente bewoning door daklozen, commerciële pensions en kamerverhuurbedrijven waar voornamelijk daklozen wonen.

ProfielschetsIn 2008 bestaat de groep thuislozen in Overijssel minimaal uit zo’n 480 unieke personen. Het gaat hierbij voorna-melijk om mannen van 42 jaar. Ruim een kwart (28%) van hen is bekend bij Tactus verslavingszorg, terwijl een vijfde (21%) in de registraties van de politie voorkomt.


Samenvatting

Dak- en thuislozen in OverijsselIn Overijssel waren het afgelopen jaar (2008) minimaal 780 mensen dakloos. Daarbij is er ook een grote groep mensen die ieder moment dakloos dreigt te worden. Hieronder worden de minimumaantallen per doelgroep vermeld. In totaal gaat het om zo’n 2.580 unieke personen die gekenmerkt worden door huisvestingsproblemen.

Tabel 1 Minimumaantallen en kenmerken doelgroepen Overijssel, 2008

Dreigend daklozen Feitelijk daklozen Thuislozen Zwerfjongeren

Minimale omvang 880 780 480 440

Percentage man 64 71 76 58

Gemiddelde leeftijd 36 39 42 22

Percentage verslaafd* 11 27 28 11

Percentage crimineel/ overlastgevend**

8 50 21 19

* Percentage dat bij Tactus verslavingszorg staat geregistreerd.

** Gebaseerd op politiegegevens van Enschede.

Van deze personen zijn 1.364 op enig moment in 2008 uitgestroomd uit de voorziening waar zij ingeschreven hebben gestaan. Van hen zijn 1.258 personen bij één voorziening uitgestroomd, 84 personen zijn twee maal uitgestroomd. De overige 22 personen zijn drie keer of vaker uitgestroomd.

Opvallende kenmerken• De gemiddelde leeftijd van de thuislozen is met 42 jaar het hoogst. De gemiddelde leeftijd van de zwerfjongeren is 22 jaar.• Onder de zwerfjongeren bevinden zich relatief veel meisjes (twee vijfde van deze groep).• Ruim een kwart van de thuislozen en van de feitelijk daklozen kampt met een verslavingsprobleem.• De helft van de feitelijk daklozen maakt zich wel eens schuldig aan het veroorzaken van overlast en/of criminele activiteiten.

Minimaal 455 uitzettingen bij de Overijsselse corporaties• In Overijssel is het aantal uitzettingen per 1.000 corporatiewoningen (3,9) het afgelopen jaar hoger dan het landelijk gemiddelde (3,5) in 2007 was.• Bij ruim 10% van de Overijsselse huisuitzettingen zijn kinderen betrokken.• De door de woningcorporaties aangegeven (hoofd)reden van de uitzetting betreft vrijwel altijd een huurschuld.• Van het merendeel, drie kwart, van de uitgezette huurders weten de woningcorporaties niet waar zij naar toe zijn gegaan na de uitzetting.

Aanbod beschermd en begeleid wonen op dit moment ontoereikend• Specifiek voor dak- en thuislozen is een, gezien de omvang van deze groep, (te) gering aantal beschermende en begeleidende woonvormen in Overijssel aanwezig.• Er zijn initiatieven om door middel van proefwoningen of opstapwoningen de ontbrekende trede tussen opvang en zelfstandig wonen beter in te vullen. Het huidige aanbod en gebruik ervan is vooral beperkt tot de steden. • Er zijn meerdere projecten om jongeren aan een onderkomen, baan en/of onderwijs te helpen. De grote groep zwerfjongeren onderschrijft het belang van deze zogeheten kamers met kansen en take off projecten.










2.3 Thuislozen











2.3 Thuislozen



7

Bevindingen om het onderzoek verder te verbeterenIn het onderzoek is naar voren gekomen dat niet alle gegevens voor handen zijn. Door aanpak van de onderstaande aandachtspunten kan de monitor komend jaar verder verfijnd worden.• Voor veel (kleinere) gemeenten zijn niet alle cijfers beschikbaar. Zo is alleen voor de gemeenten met opvang- en woonvoorzieningen voor feitelijk daklozen, thuislozen en zwerfjongeren de minimale omvang van deze groepen te bepalen.• Over de omvang van de daklozen die zich niet bij de opvang melden en daarnaast niet bekend zijn bij de politie (vanwege overlast of criminele activiteiten) is door middel van registratie geen uitspraak mogelijk.• De herkomst van degenen die gebruik maken van de voorzieningen wordt over het algemeen niet geregistreerd door de instellingen, zodat niet goed te beoordelen is naar welke gemeenten (jonge) dak- en thuislozen trekken op het moment dat zij dak- of thuisloos raken.• Door volgende jaren de gegevens van de dit jaar uitgezette huurders te koppelen aan de gegevens van de

maatschappelijke opvang, is te herleiden hoeveel uitgezette huurders daadwerkelijk in de opvang belanden.• Met name over verkommerden en verloederden, onderdeel van de doelgroep dreigend daklozen, is het moeilijk om

(persoons)gegevens te onderscheiden en te verzamelen.• Nog weinig gemeenten verzamelen via het Digitaal Platform Nazorg Detentie (DPAN) gegevens over inwoners die

vrijkomen na detentie. Vooral over het al dan niet aanwezig zijn van huisvestingsproblemen bij de ex-gedetineerden is weinig informatie aanwezig in dit systeem.

• Voor initiatieven als preventieve woonbegeleiding, proefwoningen of opstapwoningen speelt begripsverwarring een rol. Een eenduidige omschrijving is daarom wenselijk. Het hanteren van gelijke uitgangspunten, afbakening en definiëring legt de basis voor een goede en efficiënte samenwerking. Ook zal hierdoor de bekendheid van dergelijke initiatieven binnen de keten, maar ook bij de doelgroep worden vergroot. Het succes van deze inspanningen kan zo beter en scherper in beeld worden gebracht.

• Het bijhouden waar uitgezette huurders na de uitzetting naar toe gaan door woningcorporaties kan waardevolle informatie opleveren over de mate waarin de stadia van uitstroom (uitzetting uit corporatiewoning), instroom (in opvangvoorzieningen, beschermde of begeleide woonvorm) en uitstroom (naar - hernieuwd - zelfstandig wonen) worden doorlopen. Gemeenten, woningcorporaties, zorgen huisvestingsaanbieders krijgen hierdoor een beter zicht op het huisvestingsproces van (dreigend) dak- en thuislozen in Overijssel, en kunnen daarmee deze kwetsbare groep in de toekomst beter bedienen.


1 InleidingVoor u ligt de eerste editie van de Overijsselse dak- en thuislozenmonitor. Hieronder wordt ingegaan op de doelen van deze monitor. Daarnaast wordt het onderzoeksgebied beschreven. Tot slot wordt aangegeven op welke wijze de benodigde gegevens voor de monitor zijn verzameld en geanalyseerd.

1.1 Aanleiding

De directe aanleiding voor deze monitor is de conferentie Niemand hoeft op straat te slapen in oktober 2007. Tijdens deze conferentie constateerden de aanwezige deelnemers van zorgpartijen, overheden en woningcorporaties dat een provinciaal overzicht van de aantallen daklozen, thuislozen en zwerfjongeren en de behoefte aan beschermende woonvormen ontbrak. Ook per gemeente zijn de verschillen in bruikbare informatie groot. Het inzicht in de problematiek van dak- en thuislozen en het kennisniveau van betrokken partijen lopen hierdoor uiteen.

1.2 Doelen Overijsselse monitor

Allereerst is het doel van de monitor een beter beeld van de problematiek te geven. Met het verschijnen van deze monitor komt voor het eerst informatie beschikbaar over het aantal dak- en thuislozen in veel gemeenten en de gehele provincie Overijssel. De monitor geeft een belangrijke aanzet voor het overbruggen van de verschillen in bruikbare informatie tussen gemeenten.










2.3 Thuislozen



9

Voor een goede ketensamenwerking tussen zorgpartijen, woningcorporaties en overheden is een gedeeld inzicht in de problematiek dan ook noodzakelijk. Het tweede doel van deze monitor is dit inzicht te bieden.

De partijen verrichten veel inspanningen om te zorgen dat er in Overijssel minder mensen dakloos zijn. Het integraal meten van het resultaat van deze inspanningen is essentieel om richting te geven aan het te voeren beleid. Dit is het derde doel van de monitor.

Tot slot biedt de monitor gegevens voor nadere analyse en debat. Wat zijn verklaringen voor bepaalde trends? Welke verbanden kunnen worden getrokken? De monitor levert een uitstekende aanleiding tot het organiseren van discussie. De monitor draagt hiermee bij aan een verdieping van zowel de analyse als het debat over de problematiek. Dit is het vierde doel van de monitor.

1.3 De kracht van monitoring

Door de monitor de komende jaren te herhalen, kunnen ontwikkelingen worden gevolgd. De essentie van een monitor is het periodiek, meestal jaarlijks, verzamelen van gegevens, waardoor vergelijkingen over meerdere jaren kunnen worden gemaakt. Daarnaast zullen door aanpassingen van de registratiesystemen bij de betrokken organisaties de beschikbare gegevens zich uitbreiden. Hierdoor neemt de kracht van de monitor in de loop der tijd toe. Er is dan ook sprake van een groeimodel. De gewenste inhoud zal jaar op jaar steeds beter vorm krijgen en meer richting geven aan het te voeren beleid in Overijssel.

1.4 De initiatiefnemers

Vereniging WOON, het samenwerkingsverband van 22 woningcorporaties in Oost-Nederland, is initiatiefnemer en opdrachtgever voor deze Overijsselse dak- en thuislozenmonitor. De provincie Overijssel en de gemeenten Almelo, Deventer, Enschede en Zwolle zijn medefinancier van dit initiatief. De inhoud van de monitor is in overleg met ketenpartners - zoals Humanitas onder Dak Twente, Iriszorg, het Leger des Heils en Tactus Verslavingszorg - vormgegeven.

Veel dank is verschuldigd aan de medewerkers van gemeenten, zorgpartijen en woningcorporaties die met veel inzet en op zeer korte termijn hun gegevens hebben aangeleverd. Zonder hun inspanningen was de totstandkoming van de monitor niet mogelijk geweest.

Onderzoeks- en adviesbureau Intraval en I&O Research hebben gezamenlijk deze eerste versie van de Overijsselse dak- en thuislozenmonitor opgezet en uitgevoerd.

1.5 Onderzoeksgebied

De monitor presenteert cijfers over de provincie Overijssel. In Overijssel zijn vier centrumgemeenten, te weten Almelo, Deventer, Enschede en Zwolle. Alle gemeenten behoren tot één van deze centrumgemeenten. Een deel van deze gemeenten liggen buiten Overijssel. Deze maken wel deel uit van het onderzoek, maar zijn niet als zodanig opgenomen in de monitor.


Tabel 1.1 Centrumgemeenten en bijbehorende regiogemeenten Overijssel op 01-01-2009 (CBS)

Centrumgemeente Zwolle Almelo Enschede Deventer Totaal

Overijsselse gemeenten Dalfsen Almelo Borne Deventer

Hardenberg Hellendoorn Dinkelland Olst-Wijhe

Kampen Rijssen-Holten Enschede Raalte

Ommen Tubbergen Haaksbergen

Staphorst Twenterand Hengelo (O.)

Steenwijkerland Wierden Hof van Twente

Zwartewaterland Losser

Zwolle Oldenzaal

Totaal aantal inwoners 375336 244231 377061 152265 1148893

Gemeenten buiten Overijssel Elburg Lochem

Ermelo Zutphen

Harderwijk

Hattem

Nunspeet

Oldebroek

Putten

Totaal aantal inwoners 152564 80266 232830

Totaal per centrumgemeente 527900 244231 377061 232531 1381723

Overijsselse gemeenten










2.3 Thuislozen



11

1.6 Dataverzameling

In deze paragraaf wordt aangegeven op welke wijze de benodigde gegevens voor de monitor zijn verzameld.

AanpakIn deze eerste monitor brengen we op provinciaal niveau de omvang en samenstelling van de (dreigend) dak- en thuislozen in beeld. Naast de gegevens van Overijsselse opvang- en hulpverleningsinstellingen, overheden en woningcorporaties, is gebruik gemaakt van de stedelijke en regionale kompassen van de centrumgemeenten en bestaande monitoren over daklozen en verslaafden.

Bij het lezen van de monitor is het van belang te realiseren dat de omvang van de populatie dak- en thuislozen alleen kan worden vastgesteld voor gemeenten die beschikken over registratiegegevens van de aanwezige dak- en thuislozen. Dit is het geval in die gemeenten waar voorzieningen van de maatschappelijke opvang gevestigd zijn. Bij de maatschappelijke opvang is voornamelijk gebruik gemaakt van gegevens van de Stichting Humanitas Onder Dak Twente (SHODT), IrisZorg en het Leger des Heils. Daarnaast zijn ook overige voorzieningen voor dak- en thuislozen benaderd met het verzoek mee te werken aan de monitor. Bij de verslavingszorg en de geestelijke gezondheidszorg gaat het voornamelijk om cliënten zonder eigen woonruimte of cliënten die woonachtig zijn in een 24-uursvoorziening van de betreffende instelling. Verder zijn bij gemeenten gegevens opgevraagd over de ex-gedetineerden met huisvestingsproblemen.

In de registraties van de politie, die bij meerdere korpsen is opgevraagd, wordt voornamelijk gekeken naar meldingen, waarbij enerzijds sprake is van overlast door dak- en thuislozen en anderzijds van verdachten van misdrijven c.q. veroorzakers van overlast die geregistreerd staan als ‘zonder vaste woon- of verblijfsplaats’. De gegevens van de politie worden tevens gebruik om na te gaan welk deel van de dak- en thuislozen crimineel of overlastgevend gedrag vertoont.

Bij alle woningcorporaties in de provincie zijn gegevens opgevraagd over de uitzettingen. Tevens is bij de woningcorporaties nagevraagd in hoeverre zij op de hoogte zijn van de gemeente en/of voorziening waar de uitgezette huurders naar toe zijn gegaan. Ook zijn bij de woningcorporaties gegevens verzameld omtrent preventieve woonbegeleiding en het beschikbaar stellen van woningen aan zorginstellingen voor de uitstroom van dak- en thuislozen.

Door het (anoniem) koppelen van alle beschikbare bestanden ontstaat inzicht in de in- en doorstroom en de omvang van de dak- en thuislozen in de (centrum)gemeenten in de provincie Overijssel.

MedewerkingDe eerste meting van de monitor dak- en thuislozen Overijssel heeft in een zeer kort tijdsbestek plaats moeten vinden, namelijk in de maanden augustus en september 2009. Ondanks deze korte doorlooptijd is het gelukt om van een groot deel van alle geraadpleegde instellingen, gemeenten en woningcorporaties gegevens te ontvangen. De bereidheid tot medewerking was in de meeste gevallen groot. Op basis van alle aangeleverde informatie is waardevol inzicht te geven in dak- en thuisloosheid in Overijssel. Het is nog geen compleet beeld, maar de komende jaren gaan we hieraan bouwen.

Een aantal partijen heeft helaas om uiteenlopende redenen geen medewerking kunnen verlenen aan deze eerste monitor.

Vrouwenopvang Ruchama wilde graag meewerken, maar door een recente reorganisatie was dit praktisch niet mogelijk. Vanaf 2009 worden de gegeven centraal beheerd in Dordrecht. Voor de volgende meting zullen er dus wel gegevens voorhanden zijn. Het was voor Meerkanten, instelling voor geestelijke gezondheidszorg, niet meer mogelijk om op tijd gegevens te leveren. Volgend jaar is dat wel mogelijk. Jade Wonen (beschermd wonen) wilde niet meewerken aan de monitor.


Een groot aantal gemeenten heeft geen gegevens vastgelegd van ex-gedetineerden. Ze beschikken wel over de aantallen, maar kunnen de gevraagde gegevens niet op persoonsniveau leveren. Het gaat hier om de gemeenten Olst-Wijhe, Hardenberg, Hof van Twente, Putten, Steenwijkerland, Tubbergen, Zwolle Lochem, Harderwijk, Hattem en Putten. De gemeenten waar ex-gedetineerden wel geregistreerd worden, maar waar in 2008 geen terugplaatsing heeft plaatsgevonden zijn Haaksbergen, Rijssen-Holten, Staphorst en Oldebroek. Vanaf 2009 maakt een aantal gemeenten gebruik van het Digitaal Platform Aansluiting Nazorg (DPAN). De gegevens van ex-gedetineerden werden tot 2009 door elk van de gemeenten op hun eigen wijze verwerkt. Voor de herhalingsmetingen van deze monitor biedt dit perspectieven, omdat voor de aangesloten gemeenten de gegevens van ex-gedetineerden centraal kunnen worden geraadpleegd.

Voor het verkrijgen van toestemming voor inzage in de gegevens van de politie dient toestemming te worden gevraagd bij het ministerie van Justitie en de burgermeesters van de desbetreffende gemeenten. Het verkrijgen van deze toestemming duurt enige tijd. Uiteindelijk is wel toestemming verkregen, maar bleek de tijd te kort om de gegevens ook daadwerkelijk aan te leveren. De gegevens over verdachten (afkomstig uit het Herkenningsysteem) en overlastveroorzakers (uit het Bedrijfsprocessensysteem en Tobias) in Enschede waren reeds beschikbaar. De overige korpsen hebben aangegeven bereid te zijn de gegevens te leveren voor volgende metingen. Op basis van de gegevens in Enschede is geprobeerd om door middel van extrapolaties een zo goed mogelijk beeld te geven van de situatie in heel Overijssel.

Om inzicht te krijgen in het aantal dreigend daklozen is alle woningcorporaties in Overijssel gevraagd gegevens aan te leveren over het aantal uitzettingen in 2008. In totaal hebben 36 van de 41 benaderde corporaties hun medewerking verleend. De gegevens van de woningcorporaties Rentré Wonen (Deventer), Vestion Wonen (Twenterand), De Veste (Ommen), Woonstichting Vechthorst (Dalfsen) en Stichting Eigen Bouw (Deventer) zijn niet meegenomen. Rentree Wonen wilde niet meewerken aan de monitor. De vier overige corporaties waren bereid om mee te werken, maar konden de gevraagde gegevens niet op tijd aanleveren. In bijlage 4 is een volledig overzicht opgenomen van de woningcorporaties die gegevens hebben aangeleverd voor deze monitor.

Gegevens voor omvangOm de omvang van de doelgroepen te bepalen hebben selecties plaatsgevonden binnen de aangeleverde gegevens. Hieronder wordt per doelgroep aangegeven van welke gegevens gebruik is gemaakt. De definiëring van de onder-scheiden doelgroepen komt in het volgende hoofdstuk aan bod. Met behulp van de huidige beschikbare gegevens is per doelgroep alleen een bepaling van het minimum aantal mogelijk, aangezien niet alle leden van de doelgroepen in de registraties van de instellingen voorkomen.

Dreigend daklozenVoor het berekenen van het minimum aantal dreigend daklozen is gebruik gemaakt van de volgende gegevens:• Uitgezette huurders bij woningcorporaties van wie onbekend is waar zij na uitzetting naartoe zijn gegaan;• Gegevens van de gemeenten over ex-gedetineerden met een huisvestingsprobleem;• Gegevens preventieve woonbegeleiding;• Gegevens woonbegeleiding.

Feitelijk daklozenVoor het berekenen van het minimum aantal feitelijk daklozen zijn de personen meegenomen die in 2008 tien nachten of meer hebben doorgebracht in een nachtopvangvoorziening. Daarnaast is, voor zover beschikbaar, gebruik gemaakt van gegevens van de politie. Het gaat hierbij om gegevens over dak- en thuislozen uit het Bedrijfsprocessensysteem waarin meldingen bij de politie worden vastgelegd en gegevens uit Tobias waarin de bonnen worden vermeld die zijn uitgeschreven. Door de gegevens van de politie en de nachtopvang te koppelen en de overlap tussen deze bestanden te verwijderen is het minimum aantal feitelijk daklozen berekend.

ThuislozenHet minimum aantal thuislozen is gebaseerd op de verblijfsgegevens van de verschillende sociale pensions en 24-uurswoonvoorzieningen. Het gaat hierbij alleen om personen van 25 jaar of ouder, degenen jonger dan 25 jaar worden meegenomen bij de categorie zwerfjongeren.










2.3 Thuislozen



13

ZwerfjongerenVoor het bepalen van het minimum aantal zwerfjongeren zijn naast de verblijfsgegevens van de instellingen die zich speciaal richten op jongeren (Thuislozen-team, Twentse Opvangvoorziening, Kamers met Kansen, Coach, Stichting de Kij) eveneens verblijfsgegevens van andere instellingen over personen jonger dan 25 jaar meegenomen.

1.7 Leeswijzer

In hoofdstuk 2 wordt ingegaan op de definiëring en enkele kenmerken van de onderscheiden doelgroepen. In hoofdstuk 3 wordt de instroom in de maatschappelijke opvang beschreven. Daarbij komen onder andere de dreigend daklozen aan bod. Hoofdstuk 4 besteedt aandacht aan het verblijf in de maatschappelijke opvang. Daarbij wordt een beeld gegeven van het aantal daklozen, thuislozen en zwerfjongeren, alsmede de capaciteit en bezetting van de verschillende voorzieningen. In hoofdstuk 5 wordt vervolgens gekeken naar de uitstroom uit de maatschappelijke opvang.


1 Zie onder andere de Stedelijke en Regionale Kompassen van Deventer, Twente en Zwolle.2 Op basis van de beschikbare registratiegegevens is het slechts beperkt mogelijk om een profielschets van de verschillende doelgroepen te geven. Een goed beeld ontstaat

pas wanneer ook leden van de doelgroepen persoonlijk worden ondervraagd over hun levensgeschiedenis, problematiek en hulpbehoefte. Dergelijke gesprekken hebben in het kader van deze monitor niet plaatsgevonden. Daarom kan in dit hoofdstuk, op basis van de wel beschikbare gegevens, slechts kort worden ingegaan op enkele achtergrondkenmerken van de doelgroepen.

2 DoelgroepenIn deze monitor is aandacht voor vier doelgroepen: dreigend daklozen, feitelijk daklozen, thuislozen en zwerfjongeren. In dit hoofdstuk worden deze doelgroepen nader omschreven. De definities komen overeen met de door het Rijk en de centrumgemeenten gebruikte omschrijvingen van de doelgroepen.1 Daarnaast wordt kort ingegaan op de profielen van de doelgroepen, ofwel hoe zien de doelgroepen eruit en wat zijn hun specifieke kenmerken daarbij.2

• Overijssel telt minimaal: - 880 dreigend daklozen - 780 feitelijk daklozen - 480 thuislozen - 440 zwerfjongeren• De gemiddelde leeftijd van de thuislozen is met 42 jaar het hoogst. De gemiddelde leeftijd van de

zwerfjongeren is 22 jaar.• Onder de zwerfjongeren bevinden zich relatief veel meisjes (twee vijfde van deze groep).• Ruim een kwart van de thuislozen en van de feitelijk daklozen kampt met een verslavingsprobleem.• De helft van de feitelijk daklozen maakt zich wel eens schuldig aan het veroorzaken van overlast en/of

criminele activiteiten.










2.3 Thuislozen



15



Zelfstandig wonende verkommerden en verloederdenDit zijn personen die min of meer zelfstandig wonen en waarbij sprake is van een ernstige multiproblematiek. Bij deze groep speelt langdurige zorgafhankelijkheid als gevolg van een combinatie van psychiatrische problemen, verslavings- problemen, veelpleging en zorgmijding. Uitzetting als gevolg van huurschuld of overlast ligt vaak op de loer.





Feitelijk daklozen zijn mensen die niet beschikken over een eigen woonruimte en die voor een slaapplek tenminste één nacht (in de maand) waren aangewezen op buiten slapen ofwel overnachten in de open lucht en in overdekte openbare ruimten (portieken, fietsenstallingen, stations, winkelcentra of een auto). Ook personen die binnen slapen bij passantenverblijven van de maatschappelijke opvang, of binnen slapen bij vrienden, kennissen of familie zonder vooruitzichten op een slaapplek voor de daaropvolgende nacht behoren tot de feitelijk daklozen.


2.3 Thuislozen

Residentieel daklozen oftewel thuislozen zijn personen die als bewoner staan ingeschreven bij instellingen voor maatschappelijke opvang. Het gaat onder meer om internaten, sociale pensions, particuliere woonvoorzieningen gericht op semi-permanente bewoning door daklozen, commerciële pensions en kamerverhuurbedrijven waar voornamelijk daklozen wonen.


ProfielschetsIn 2008 bestaat de groep thuislozen in Overijssel minimaal uit zo’n 480 unieke personen. Het gaat hierbij voornamelijk om mannen van gemiddeld 42 jaar. Ruim een kwart (28%) van hen is bekend bij Tactus verslavingszorg, terwijl een vijfde (21%) in de registraties van de politie voorkomt.

2.4 Zwerfjongeren

Als laatste doelgroep worden de zwerfjongeren onderscheiden. Hieronder worden jongeren verstaan tot 25 jaar met meervoudige problemen, die dakloos zijn of in opvang verblijven. Daarbij hoort de kanttekening dat jongeren die met hun ouders in de opvang verblijven niet onder deze definitie vallen. Er is veel discussie over welke jongeren tot de categorie zwerfjongeren te rekenen. In deze monitor wordt bovenstaande definitie gebruikt, opgesteld door het Ministerie van VWS en toegepast door de Algemene Rekenkamer (2008).

ProfielschetsIn 2008 waren op enig moment minimaal zo’n 440 zwerfjongeren aanwezig in Overijssel. Ruim de helft (58%) van hen is man, de gemiddelde leeftijd is 22 jaar. Een tiende (11%) komt voor in de registraties van Tactus verslavings-zorg, terwijl een vijfde (19%) vanwege crimineel of overlastgevend gedrag bij de politie staat geregistreerd.










2.3 Thuislozen



17


3 InstroomEr is een grote groep mensen die dreigt dakloos te worden. De problemen van deze groep zijn zeer divers. In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de omvang van deze groep in Overijssel. Om de ambitie ‘Niemand hoeft op straat te slapen’ te realiseren, is het belangrijk om naast het onder dak brengen van de bestaande dak- en thuislozen, ook de nieuwe instroom te beperken. Juist bij deze groep mensen is deze inspanning hard nodig.

• Het aantal dreigend daklozen per centrumgemeente bedraagt minimaal: - 162 in Almelo - 322 in Deventer - 159 in Enschede - 239 in Zwolle• Het aantal dreigend daklozen per 1.000 inwoners is het hoogst in Deventer (2,1 tegenover 0,4 tot 0,7 in de

overige centrumgemeenten in Overijssel).• Het aantal ex-gedetineerden is zowel in absolute zin als per 1.000 inwoners het hoogst in Enschede en haar

regiogemeenten.• Het aantal huisuitzettingen in Almelo is met 5,0 per 1.000 woningen relatief hoog. Almelo scoort hiermee

hoger dan de andere (centrum)gemeenten in Overijssel (3,9) en hoger dan het landelijk gemiddelde (3,5).• Twee derde van de huisuitzettingen betreft een alleenstaande man.• Bij ruim 10% van de huisuitzettingen zijn kinderen betrokken.• De reden van de uitzetting betreft vrijwel altijd een huurschuld.• De gemiddelde kosten van een huisuitzetting bedragen € 2.500.• Van het merendeel, drie kwart, van de uitgezette huurders weten de woningcorporaties niet waar deze

huurders naar toe zijn gegaan na de uitzetting.










2.3 Thuislozen



19

3.1 Omvang dreigend daklozen

In hoofdstuk twee is beschreven dat de groep mensen die dreigen dakloos te raken bestaat uit: • Zelfstandig wonende verkommerden en verloederden • Ex-gedetineerden • Ex-patiënten in de klinische zorg

Bij ex-gedetineerde en ex-patiënten in de klinische zorg is de dreiging van dakloosheid groot doordat ze geen zelfstandige woonruimte willen, krijgen of kunnen vinden. Zo voldoen zij bijvoorbeeld vaak niet aan de voorwaarden om een woning te bemachtigen, bijvoorbeeld door een huurschuld uit het verleden. Verkommerden en verloederden dreigen juist hun dak boven het hoofd te verliezen als gevolg van huisuitzetting. Een huisuitzetting leidt in veel gevallen tot een situatie van dreigende dakloosheid. In paragraaf 3.2 wordt nader ingegaan op het aantal uitzettingen en de achtergrond hiervan.

Het aantal dreigend daklozen in OverijsselEr waren in Overijssel in 2008 minimaal 880 mensen dreigend dakloos. Dit is het minimale aantal, omdat alleen mensen zijn meegenomen die zijn uitgezet door woningcorporaties, ontslagen uit detentie of zorginstellingen en die (preventief) begeleid wonen ontvangen. Onder deze 880 dreigend daklozen bevinden zich 182 personen die jonger zijn dan 25 jaar. Hiervan zijn 30 jonger dan 12 jaar.

Tabel 3.1 Aantal dreigend daklozen per centrumgemeente Overijssel, 2008

Centrumgemeente Aantal dreigend daklozen Aantal per 1.000 inwoners

Almelo 162 0,7

Deventer 322 2,1

Enschede 159 0,4

Zwolle 239 0,6

In Deventer zijn relatief de meeste dreigend daklozen aanwezig (2,1 per 1.000 inwoners), terwijl in de regio Enschede het aantal dreigend daklozen per 1.000 inwoners het laagst ligt (0,4). De groep dreigend daklozen in Deventer bestaat voor een groot deel uit personen die woonbegeleiding ontvangen van Iriszorg.

Aantal ex-gedetineerden per 1.000 inwoners het grootst in de regio EnschedeHet aantal ex-gedetineerden in 2008 is zowel in absolute aantallen als per 1.000 inwoners het hoogste in Enschede en de bijbehorende regiogemeenten (tabel 3.2). In Almelo en haar regiogemeenten is het absolute aantal het laagst, terwijl het aantal per 1.000 inwoners daar even hoog is als in Zwolle en haar regiogemeenten.

Ex-gedetineerden met een huisvestingsprobleem vormen een deel van de dreigend daklozen. Onder de in tabel 3.2 weergegeven personen bevinden zich ook ex-gedetineerden zonder een huisvestingsprobleem. Zij gaan na hun detentie terug naar hun eigen woning. Meestal is in dat geval een partner aanwezig die tijdens de afwezigheid van de gedetineerde de huur of hypotheek doorbetaald heeft.

Tabel 3.2 Aantal ex-gedetineerden per centrumgemeente Overijssel, 2008

Centrumgemeente Aantal ex-gedetineerden Aantal per 1.000 inwoners Aantal met huisvestingsproblemen*

Regio Almelo 254 1,04 3

Regio Deventer 379 1,63 61

Regio Enschede 721 1,91 133

Regio Zwolle 549 1,04 4

* Deze aantallen hebben alleen betrekking op de centrumgemeenten zelf, niet op de regiogemeenten. De gegevens zijn bovendien niet door alle centrumgemeenten goed bijgehouden, waardoor de aantallen nogal uiteenlopen.


Nog niet alle gemeenten houden de gegevens van hun inwoners die gedetineerd zijn (geweest) bij. De beschikbare aantallen zijn dan ook minimumaantallen. Verder is alleen van de centrumgemeenten bekend hoeveel van de ex-gedetineerden huisvestingsproblemen hebben. Overigens dient ook hierbij te worden opgemerkt dat de gegevens over de ex-gedetineerden niet altijd volledig zijn.

3.2 Huisuitzettingen door woningcorporaties

Een groot deel van de dreigend daklozen wordt gevormd door uit hun huis gezette huurders. Hieronder wordt ingegaan op de huisuitzettingen die in 2008 in Overijssel hebben plaatsgevonden.

Dakloos als gevolg van huisuitzettingHuisuitzetting door woningcorporaties is één van de oorzaken van dak- en thuisloosheid. Daarnaast komt het voor dat mensen door particuliere verhuurders, ouders of partner uit huis worden gezet zonder dat daarna onderdak is geregeld.

In de meeste gevallen kan iemand (tijdelijk) terecht bij vrienden of familie. Wanneer de uitgezette huurder er niet in slaagt om een nieuw onderkomen te vinden of te behouden, komt de maatschappelijke opvang in beeld. Hoe lang het duurt voordat iemand zich meldt bij de opvang is van verschillende factoren afhankelijk, zoals de logeermogelijkheid bij vrienden en familie en de financiële middelen. Het kan ook zijn dat iemand uit principe geen beroep doet op de opvang en bewust kiest voor een leven op straat.

Minimaal 450 uitzettingen door woningcorporaties in Overijssel in 2008Het totaal aantal uitzettingen bij woningcorporaties in Overijssel in 2008 bedraagt minimaal 455. Dit komt neer op 3,8 uitzettingen per 1.000 corporatiewoningen. Dit aandeel is iets groter dan het aandeel uitzettingen in geheel Nederland. Landelijk waren er in 2007 3,5 uitzettingen per 1.000 corporatiewoningen.

Een vijftal gemeenten heeft in 2008 geen uitzettingen uit corporatiewoningen gehad. Het betreft Dalfsen, Haaksbergen, Ommen, Tubbergen en Staphorst. Gemeenten met een hoog aantal uitzettingen zijn vooral de drie grote Twentse steden. Almelo (88), Enschede (171) en Hengelo (62) zijn gezamenlijk goed voor ongeveer 70% van alle uitzettingen uit corporatiewoningen.

In tabel 3.3 is per regio het aantal uitzettingen in 2008 weergegeven. De regio’s van de centrumgemeenten Almelo en Enschede hebben een hoger aandeel uitzettingen dan de regio’s van de overige twee Overijsselse centrumgemeenten, Deventer en Zwolle. Een samenhang met de (verschillende) sociaal-economische structuur is aannemelijk.

Tabel 3.3 Aantal uitzettingen woningcorporaties per regio in Overijssel1, 2(2008)

Centrumgemeente regio Aantal uitzettingen Aantal per 1.000 corporatiewoningen

Regio Almelo 104 5,0

Regio Deventer 41 2,7

Regio Enschede 248 4,5

Regio Zwolle 62 2,3

Overijssel 455 3,8

Nederland 8500 3,5

Bron: Overijsselse woningcorporaties, CFV; bewerking: I&O Research.

1 Het totaal aantal uitzettingen per centrumgemeente betreft alleen Overijsselse gemeenten. De uitzettingen in de niet-Overijsselse gemeenten behorend tot de centrumgemeenten Zwolle en Deventer zijn in de bijlage opgenomen.

2 De uitzettingen en woningen bij corporaties die niet hebben deelgenomen aan de monitor zijn ook niet verwerkt in de tabel.










2.3 Thuislozen



21

Bij 49 uitzettingen zijn kinderen in het spelUit tabel 3.4 blijkt dat bij 49 uitzettingen één of meer kinderen in het spel zijn. Bij bijna twee derde van de uitzettingen (waarvan geslacht en huishoudensamenstelling van de uitgezette hoofdhuurder bekend is) gaat het om alleenstaande mannen zonder kinderen met een gemiddelde leeftijd van 35 jaar.

Tabel 3.4 Aantal uitgezette hoofdhuurders naar huishoudensamenstelling en geslacht in Overijssel (2008)

man vrouw onbekend totaal

Alleenstaande zonder kind(eren) 225 66 1 292

Alleenstaande met kind(eren) 5 12 1 18

Gehuwd/samenwonend zonder kind(eren) 16 1 8 25

Gehuwd/samenwonend met kind(eren) 20 6 5 31

Anders 0 0 1 1

Niet bekend 30 10 1 41

Totaal 296 95 17 408

Bron: Overijsselse woningcorporaties; bewerking: I&O Research

Een vijfde van uitgezette hoofdhuurders is 25 jaar of jongerDe gemiddelde leeftijd van de uitgezette hoofdhuurder in Overijssel is 36 jaar. Ongeveer een vijfde van de uitgezette hoofdhuurders is 25 jaar of jonger, terwijl ruim een derde (de grootste groep) behoort tot de leeftijdsklasse van 26 tot en met 35 jaar. Slechts 4% is 56 jaar of ouder.

Tabel 3.5 Leeftijdsverdeling uitgezette hoofdhuurders in Overijssel, in % (n=436; 2008)

Leeftijdscategorie %

20-25 jaar 19

26-35 jaar 38

36-45 jaar 27

46-55 jaar 12

56 en ouder 4

Totaal 100

Bron: Overijsselse woningcorporaties; bewerking: I&O Research

Vooral jongeren vormen een kwetsbare groep en dreigen bij een woninguitzetting dakloos te geraken. Van de 81 jonge uitgezette hoofdhuurders (20-25-jarigen) is twee derde in de gemeente Enschede (32%) of Almelo (31%) uitgezet. Ook de gemeenten Zwolle (11%), Hengelo (11%) en Deventer (7%) kennen verschillende uitzettingen van jonge hoofdhuurders. Vooral in de grote Overijsselse steden vindt dus uitzetting van jonge huurders plaats.

Bij 96% van de uitzettingen is huurschuld de ontbindingsgrondDe veruit belangrijkste reden voor een huisuitzetting is een huurschuld of huurachterstand (96%). Een andere, weinig opgevoerde reden is overlast (1%), waaronder illegale praktijken, zoals illegale wietteelt. Ook komt een combinatie van huurschuld en overlast voor (1%). De huurschuld vormt evenwel vaak de formele ontbindingsgrond voor woningcorporaties.


Uitgezette huurder verdwijnt snel uit het zicht van woningcorporatiesDe woningcorporaties weten in ruim drie kwart van de gevallen niet waarheen een uitgezet huishouden vertrekt (tabel 3.6). Voor de categorie huurders met kinderen is bij 20 van de 52 uitzettingen niet bekend waar ze na uitzetting onderdak hebben gezocht en gevonden. Voor zover wel bekend bij woningcorporaties, vertrekken de uitgezette huurders naar familie of vrienden, een andere woningcorporatie binnen of buiten de gemeente of de maatschappelijke opvang. Overigens wijken de plekken waar uitgezette huurders naar toe gaan tussen verschillende leeftijdscategorieën niet van elkaar af.

Tabel 3.6 Waarheen na uitzetting in Overijssel door woningcorporaties, in % (2008)

Waarheen na uitzetting %

Onbekend 76

Familie/vrienden 8

Andere woningcorporatie binnen gemeente 4

Andere woningcorporatie buiten gemeente 3

Maatschappelijke opvang 3

Verblijfplaats binnen Overijssel 2

Verblijfplaats buiten Overijssel 2

Zorginstelling 1

Anders (bijv. detentie) 1

Totaal 100

Variatie in kosten(afbakening) huisuitzettingUit de inventarisatie blijkt dat woningcorporaties op verschillende wijze de totaalkosten van een uitzetting registreren en berekenen, waarbij de ene woningcorporatie bijvoorbeeld de deurwaarderskosten wel meerekent en de andere niet. Dit maakt het berekenen van de gemiddelde kosten per uitzetting enigszins lastig. De kosten zijn dan ook opgebouwd uit verschillende posten, zoals:• Ontruimingskosten (waaronder deurwaarderskosten, herstelkosten woning);• Opslagkosten;• Huurderving;• Eventuele juridische procedures;• Eventuele begeleiding (preventief en nazorg).

Wanneer juridische procedures en begeleiding voor, tijdens en na de uitzetting buiten beschouwing worden gelaten, bedragen de gemiddelde kosten van de uitzettingen door woningcorporaties in Overijssel tussen de € 2.500 en € 3.500. De gemiddelde ontruimings- en opslagkosten liggen tussen € 1.000 en € 2.000. Een inschatting van de gemiddelde huurderving is ongeveer € 2.500.

3.3 Preventieve woonbegeleiding

Ter voorkoming en/of ter minimalisering van het aantal huisuitzettingen kunnen woningcorporaties inzetten op preventieve woonbegeleiding. Onder preventieve woonbegeleiding wordt in dit kader verstaan: begeleiding gericht op het voorkomen van een uitzetting. Bijna altijd is een huurschuld de reden van begeleiding. De wijze waarop de uitvoering van preventieve begeleiding georganiseerd is, verschilt per instelling en per woningcorporatie.

Meestal wordt de begeleiding door een zorginstelling uitgevoerd, zoals Leger des Heils, RIBW, Tactus, GGD en Humanitas. Een deel van de ontvangers van woonbegeleiding heeft een verwijzing via bemoeizorg. Bemoeizorg is een vorm van sociaal-psychiatrische hulpverlening die zich richt op de zogenoemde zorgwekkende zorgmijders. Bemoeizorg is een onderdeel van de openbare geestelijke gezondheidszorg (OGGZ). Ook een huisbezoek door de










2.3 Thuislozen



23

woningcorporatie wordt door de woningcorporaties als een vorm van preventieve woonbegeleiding gezien. In veel gevallen gaat een huisbezoek van de woningcorporatie vooraf aan een intensievere vorm van begeleiding uitgevoerd door een professionele instelling.

Uit de inventarisatie en het contact met woningcorporaties blijkt dat een goede afbakening van de term ‘preventieve woonbegeleiding’ nodig is om een eensluidend beeld te krijgen van de inspanningen die woningcorporaties, al dan niet in samenwerking met zorginstellingen, plegen om uitzetting te voorkomen. Er treedt soms verwarring op met ‘begeleid wonen’ dat een veel bredere doelgroep en een andere doelstelling kent. Ook heeft het te maken met de verschillende vormen van begeleiding (budgetbegeleiding, schuldhulpverlening, bemoeizorg) die eronder vallen. Daar komt nog bij dat preventieve woonbegeleiding een relatief nieuw begrip is dat nog niet bij alle woningcorporaties bekend is. Het is dan ook nog te vroeg om in deze monitor een volledig overzicht te kunnen presenteren van de inzet van preventieve woonbegeleiding in Overijssel.


4 VerblijfHieronder wordt ingegaan op de omvang van de feitelijk daklozen, de thuislozen en de zwerfjongeren in de vier centrumgemeenten in Overijssel. Tevens wordt aangegeven wat de opvangcapaciteit van de verschillende instellingen is voor deze doelgroepen.

• Het aantal feitelijk daklozen in de centrumgemeenten van Overijssel bedraagt minimaal: - 55 in Almelo - 174 in Deventer - 186 in Enschede - 366 in Zwolle• Het aantal feitelijk daklozen is relatief gezien het hoogst in Deventer.• Het aantal thuislozen in de centrumgemeenten van Overijssel bedraagt minimaal: - 26 in Almelo - 77 in Deventer - 325 in Enschede - 55 in Zwolle• Zowel in absolute als in relatieve (aantal per 1.000 inwoners) zin is het aantal thuislozen het grootst in

Enschede.• Het minimum aantal van zo’n 440 zwerfjongeren is als volgt verdeeld over de centrumgemeenten: - 71 in Almelo - 45 in Deventer - 246 in Enschede - 76 in Zwolle• Evenals bij het aantal thuislozen is het aantal zwerfjongeren in Enschede het hoogst.










2.3 Thuislozen



25

4.1 Omvang daklozen, thuislozen en zwerfjongeren

In deze paragraaf wordt ingegaan op het aantal feitelijk daklozen, thuislozen en zwerfjongeren.

Minimaal 781 daklozen in OverijsselHet aantal feitelijk daklozen in Overijssel bedraagt minimaal 781 (tabel 4.1). Relatief gezien is het aantal in Deventer het hoogst met 1,1 per 1.000 inwoners, gevolgd door Zwolle met 1,0 per 1.000 inwoners.

Daklozen zijn alleen geregistreerd in de steden, waar de opvanginstellingen zijn. Tot nog toe registreren de meeste opvanginstelling geen plaats van herkomst van hun cliënten. Hierdoor is niet te herleiden vanuit welke gemeenten mensen naar de stad zijn getrokken.

Tabel 4.1 Aantal feitelijk daklozen naar Centrumgemeente en geheel Overijssel, 2008

Aantal Aantal per 1.000 inwoners

Almelo 55 0,2

Deventer 174 1,1

Enschede 186 0,5

Zwolle 366 1,0

Overijssel 781 0,7

Veel thuislozen in EnschedeDe minimaal ruim 480 thuislozen in Overijssel in 2008 bevinden zich voornamelijk in Enschede en haar regiogemeenten, met name Hengelo (tabel 4.2). Ook relatief gezien is het aantal thuislozen in Enschede het hoogst.

Tabel 4.2 Aantal thuislozen naar Centrumgemeente en geheel Overijssel, 2008


Almelo 26 0,1

Deventer 77 0,5

Enschede 325 0,9

Zwolle 55 0,1

Overijssel 483 0,4

Minimaal 438 zwerfjongeren in OverijsselDe meeste van de in totaal minimaal 438 zwerfjongeren bevinden zich in de centrumgemeente Enschede (tabel 4.3). Ook hier geldt dat alleen voor de steden waar voorzieningen voor zwerfjongeren zijn getroffen gegevens beschikbaar zijn.

Tabel 4.3 Aantal zwerfjongeren naar Centrumgemeente en geheel Overijssel, 2008


Almelo 71 0,3

Deventer 45 0,3

Enschede 246 0,7

Zwolle 76 0,2

Overijssel 438 0,4


4.2 Opvangcapaciteit De hieronder weergegeven capaciteit van de verschillende opvangvoorzieningen is grotendeels compleet. De diverse mogelijkheden voor vrouwenopvang en jeugdzorg zijn buiten beschouwing gelaten, omdat zij volgens landelijke richtlijnen niet tot de maatschappelijke opvang behoren. Dit neemt overigens niet weg dat de vrouwenopvang wel een beroep doet op de woningmarkt. Vrouwen en kinderen die uit de crisisopvang komen stromen voor een deel door naar woningen of woonvormen waarbij de instellingen voor vrouwenopvang begeleiding bieden.

In totaal beschikken de instellingen in Overijssel over 95 (zomer) tot 110 (winter) plekken nachtopvang en 69 plekken crisisopvang (inclusief Voorportaal De Herberg).

AlmeloDe capaciteit van Humanitas Onder Dak in Almelo bestaat uit: • Nachtopvang, 7 plaatsen; • Crisisopvang, 2 plaatsen.

De Wonne in Almelo heeft 1 plaats nachtopvang.

DeventerIrisZorg beschikt in Deventer over 15 plaatsen nachtopvang, 15 plaatsen crisisopvang en 30 plaatsen sociaal pension.

EnschedeIn Enschede heeft de maatschappelijke opvang de volgende capaciteit:• Leger des Heils 24 plaatsen nachtopvang;• De Wonne maximaal 8 plaatsen (voor maximaal drie aaneensluitende nachten) nachtopvang;• In de winterperiode nood-nachtopvang Tactus Verslavingszorg met een capaciteit van maximaal 15 plaatsen;• Humanitas Onder Dak Twente 13 plaatsen in de Twentse Opvang Voorziening (TOV) voor dakloze jongeren.

De capaciteit van Humanitas Onder Dak in Hengelo bestaat uit:• Crisisopvang, 1 plaats.

ZwolleHet Leger des Heils heeft in de centrumgemeente Zwolle de volgende voorzieningen: • 24-uurs crisisopvang, 35 plaatsen; • Nachtopvang Nel Banninkhuis, 20 bedden.

Stichting De Herberg in Zwolle heeft een capaciteit van 41 bedden. Het voorportaal heeft 16 plaatsen, de nachtopvang 20 plaatsen en het sociaal pension 5 plaatsen. Daarnaast zijn er 20 reservebedden, een gezinsopvang en een ziekenboeg. Per 1 november 2009 betrekt Stichting De Herberg een nieuw pand met een uitbreiding van 20 plaatsen.

In Harderwijk beschikt IrisZorg over tien nachtopvangplaatsen.










2.3 Thuislozen



27

4.3 Bezetting opvangvoorzieningen

In deze paragraaf wordt ingegaan op de bezetting van de verschillende opvangvoorzieningen waarvan gegevens ten behoeve van de monitor zijn verkregen. Daarbij wordt aandacht besteed aan de gemiddelde leeftijd van de cliënten, het geslacht en waar mogelijk de verblijfsduur.

Tabel 4.4 Overzicht gegevens instellingen

Instelling Aantal cliënten 2008

Percentage man gemiddelde leeftijd Gemiddelde verblijfsduur

in dagen

Zwolle

De Herberg Zwolle 221 87 38,7 -

RIBW Kampen 8 88 42,1 -

LIMOR 22 82 45,5 -

EBC 112 49 32,1 -

LdH Zwolle 347 72 38,0 218

Almelo

SHODT Almelo 24h 55 60 30,5 236

SHODT Almelo AWB 24 48 41,5 237

SHODT Almelo Crisis 13 31 24,7 3

SHODT Almelo Nacht 91 54 38,7 22*

T-team Almelo 58 59 21,9 122

Enschede

Kamers met Kansen 13 69 20,9 195

LdH BW 127 69 37,2 284

LdH Kort 283 82 41,5 149

LdH LIBW 39 97 49,4 290

TOV 71 61 21,1 70

SHODT Enschede Pension 48 69 37,0 -

SHODT Hengelo Pension 47 56 32,1 136

SHODT Hengelo Wooneenheden 8 50 37,8 412

SHODT Hengelo Crisis 55 53 31,9 -

T-team Enschede 102 65 21,4 123

T-team Hengelo 37 42 21,8 165

Zorggroep Manna 36 81 50,2 -

Deventer

Coach Deventer 19 58 20,5 255

Stichting de Kij 28 82 22,9 425

Iriszorg 466 88 44,1 230

*Aantal nachten verblijf


5 UitstroomEen deel van de dak- en thuislozen die in opvanginstellingen verblijft, maakt op termijn de stap naar een vorm van zelfstandig of begeleid wonen. Om uitstroom mogelijk te maken, is het noodzakelijk dat er voldoende structurele woonvoorzieningen voor de doelgroep beschikbaar zijn. Als dat niet het geval is, blijven cliënten langer in de maatschappelijke opvang dan wenselijk is. Voor een grote groep dak- en thuislozen zijn de uitstroommogelijkheden beperkt. Traditionele (reguliere) zorgaanbieders kunnen vaak slecht uit de voeten met deze mensen, waardoor zij op straat blijven staan. Het gebrek aan passende en structurele huisvesting leidt tot problemen voor deze groep. Het gevolg hiervan is dat de meest kwetsbare mensen een zwervend bestaan gaan leiden en frequent wisselen van adres, waarbij zij vaak overlastgevend en (vooral bij verslavingsproblematiek) crimineel gedrag vertonen. Een bijkomend probleem is dat deze doelgroep vaak geen opvangmogelijkheden meer heeft bij familie en/of vrienden. Een veel gebruikt principe om de verschillende woonvormen aan te geven is de woonladder.

WoonladderMet de woonladder worden de diverse gradaties in woonvormen bedoeld. Het idee van de woonladder is ontstaan vanuit het groeiende besef dat tussen ‘de straat’ en het ‘gewone rijtjeshuis’ een aantal treden ontbreekt. Hierdoor kunnen bepaalde groepen niet eenvoudig worden gehuisvest. De term woonladder is gelanceerd door de kamerleden Verdaas (PvdA) en Veenendaal (VVD), die begin 2005 met een initiatiefvoorstel ”De woonladder” naar buiten traden.

De woonladder kan worden voorgesteld als een traject waarin cliënten van de maatschappelijke opvang en de geestelijke gezondheidszorg kunnen ‘opklimmen’ vanuit het leven op straat (het daadwerkelijk dakloos zijn) naar een










2.3 Thuislozen



29

bestaan waarin zelfstandig wonen mogelijk is. Dit komt goed tot uitdrukking in de notitie ‘Iedereen Onderdak in 2007’ (Verdaas en Meindertsma 2003). Een notitie die eveneens is ontstaan uit het toenemende besef dat een gewone woning niet voor iedereen is weggelegd, maar ook dat een leven op straat noch voor de betreffende personen zelf, noch voor de samenleving een oplossing is. In figuur 5.1 is weergegeven welke woonvormen in het beklimmen van de woonladder mogelijk zijn.

Figuur 5.1 De Woonladder Omschrijving Woonvormen

Zelfstandig wonen Normale woonvormen (eigen woning).

Begeleid wonen

Zelfstandig wonen (extern) met (beperkte) woonbegeleiding, bijvoorbeeld opstapwoningen.

Beschermend wonen

Woonvormen met eigen kamer of wooneenheid en intensieve (groeps) begeleiding en toezicht.

Langdurige opvang 24-uurs opvang, sociaal pensions,

klinische opnames GGz.

Laagdrempelige opvang

Nachtopvang en wisselende opvang (maatschappelijke opvang, familie, vrienden).

Straat

Buitenslapers - geen contact met de maatschappelijke opvang, zorgwekkende zorgmijders.

5.1 Uitstroom uit opvangvoorzieningen

Hieronder wordt nader ingegaan op de uitstroom uit opvangvoorzieningen naar verschillende treden op de woonladder. Dat kan uitstroom zijn naar een vorm van beschermd, begeleid of zelfstandig wonen. Naar welke voorzieningen of woonvormen de uitstroom precies plaatsvindt is (nog) niet uit de registraties te achterhalen.

Aantal uitschrijvingen in 2008De bestanden van de instellingen bevatten, indien dit voorgevallen is, data van uitschrijving. Hieruit is af te leiden hoeveel keer iemand in 2008 uitgeschreven is bij de verschillende opvangvoorzieningen (en daarmee doorgestroomd is naar een andere voorziening of een woonvorm). Het totaal aantal uitstroombewegingen in 2008 bedraagt 2.137. Hierbij zijn 1.364 unieke personen betrokken. Dat betekent dat meerdere personen ook meerdere keren zijn uitgestroomd. In totaal zijn 1.258 personen één keer uitgestroomd, 84 personen zijn twee keer uitgestroomd, terwijl 17 personen drie keer zijn uitgestroomd. Ten slotte zijn vier personen vier keer uitgeschreven, terwijl één persoon vijf keer is uitgeschreven.

Opstap-/proefwoningenDe opstapwoning is één van de uitstroommogelijkheden uit opvangvoorzieningen. Het idee van de opstapwoning is dat personen die vanwege verslaving, detentie of psychiatrische problemen in een instelling verblijven, worden voorbereid op een terugkeer in de maatschappij. Het is een woonvorm tussen verblijf in een opvanginstelling en geheel zelfstandig wonen. Men woont zelfstandig, maar het huurcontract staat nog op naam van een instelling. Ook is aan het huurcontract nog een bepaalde vorm van woonbegeleiding gekoppeld. Bij goed gedrag wordt de woning op naam van de cliënt gezet, waarna de begeleiding door de opvanginstelling vervalt. De opstapwoning wordt ook wel proefwoning of wisselwoning genoemd.


Aan de Overijsselse woningcorporaties is gevraagd of zij in 2008 woningen hebben verhuurd aan zorginstellingen die de functie van proefwoning vervulden. De grote corporaties sluiten convenanten met zorginstellingen, waarin zij afspraken maken over de verhuur van het aantal proefwoningen. Uit de inventarisatie onder corporaties blijkt dat de kleinere corporaties veelal geen afspraken maken met zorginstellingen en bovendien vaak onbekend zijn met de term ‘proefwoning’ of ‘opstapwoning’. Hier speelt mee dat in kleinere gemeenten waar geen instellingen voor maatschappelijke opvang gevestigd zijn, de vraag naar opstapwoningen of andere uitstroommogelijkheden beperkt zal zijn. Daarnaast komt in de inventarisatie naar voren dat corporaties niet altijd op de hoogte zijn van de zorgvraag van de cliënt en zijn of haar achtergrond. Eén van de corporaties geeft bijvoorbeeld aan dat de woningen die zij aan de regionale opvanginstelling verhuurt, niet gelabeld zijn. In dit geval is bij de corporatie niet bekend of en hoeveel van deze zorgwoningen als opstapwoning voor (voormalig) dak- en thuislozen worden gebruikt.

Take Off en Kamers met KansenVoor de doelgroep zwerfjongeren zijn er projecten onder de noemer ‘Kamers met Kansen’ en ‘Take Off’ die als doel hebben om jongeren met problemen aan onderwijs, een baan en een woning te helpen. De jongeren krijgen twee jaar lang via een corporatie woonruimte aangeboden. Een welzijnsinstelling biedt de jongeren begeleiding naar werk of studie en hulp bij het regelen van de financiën. Als de jongeren het traject volbrengen, krijgen ze gegarandeerd na die twee jaar direct een eigen huurwoning toegewezen. In Zwolle en Hardenberg zijn Take Off-projecten gestart en in Vroomshoop is een project in voorbereiding. In Enschede loopt onder de noemer ‘Kamers met Kansen’ een vergelijkbaar project. In Almelo en Hengelo zijn dergelijke projecten in voorbereiding.

ConclusieEr zijn initiatieven om middels proef-/opstapwoningen de ontbrekende trede tussen opvang en zelfstandig wonen beter in te vullen. Het huidige aanbod en gebruik ervan is nog beperkt en verschillend ingevuld. Samenwerking tussen corporatie, zorginstelling en gemeente is van belang, waarbij onder meer stroomlijning in definiëring, terminologie en aanpak aandacht behoeft.

5.2 Aanbod begeleid en beschermd wonen

Om uitstroom mogelijk te maken, is het noodzakelijk dat er voldoende structurele woonvoorzieningen voor de doelgroep beschikbaar zijn. Het is daarom van belang om de capaciteit (het aanbod) aan begeleid en beschermd wonen voor deze doelgroep provinciebreed in beeld te hebben. Hieronder wordt per centrumgemeente het aanbod beschreven.

OverijsselIn totaal beschikken de instellingen in Overijssel over 152 plekken in 24-uurs woonvoorzieningen, 209 plaatsen voor (ambulant) begeleid wonen (exclusief vrouwenopvang) en 712 plekken in beschermde woonvormen.

In Overijssel bieden meerdere organisaties beschermd en begeleid wonen aan voor mensen met de specifieke multiproblematiek waar de doelgroep dak- en thuislozen over het algemeen mee kampt. Het betreft Humanitas Onder Dak, Leger des Heils, RIBW (Regionale Instelling voor Begeleiding bij Wonen, Werken en Welzijn), Iriszorg, Tactus, De Wonne, Jade Wonen en Zorggroep Manna.

AlmeloDe capaciteit van Humanitas Onder Dak in Almelo bestaat uit: • 24-uurs woonvoorziening, 20 plaatsen; • Ambulante woonvoorzieningen, 5 plaatsen.Tactus heeft in samenwerking met de RIBW in Almelo een capaciteit van 4 plaatsen begeleid wonen.

De Wonne heeft een 24-uurswoonvoorziening in Almelo met een capaciteit van 8 plaatsen.










2.3 Thuislozen



31

Het Leger des Heils heeft in Almelo een capaciteit van een 10 plaatsen begeleid wonen. Daarnaast biedt het Leger des Heils in de gemeente Hellendoorn 3 plaatsen begeleid wonen, in Rijssen-Holten 1 plaats, in Wierden 1 plaats en in Twenterand 4 plaatsen begeleid wonen. Jade Wonen heeft in Almelo een capaciteit van 15 plaatsen beschermd wonen. RIBW Twente heeft in Almelo een capaciteit van 58 plaatsen beschermd wonen en in de gemeente Hellendoorn een capaciteit van 39 plaatsen.

DeventerIn de centrumgemeente Deventer levert het Leger des Heils alleen in Almen in de niet-Overijsselse gemeente Lochem. Het LIBW in Almen beschikt over 25 plaatsen. Iriszorg heeft in Deventer een 24-uurswoonvoorziening (sociaal pension) met 18 plaatsen begeleid wonen.

De RIBW Midden-IJssel heeft in Deventer een capaciteit van 72 plaatsen beschermd wonen. Verder heeft Iriszorg in samenwerking met vrouwenopvang Hera een voorziening voor begeleid wonen voor vrouwen en hun eventuele kinderen (30 plaatsen).

EnschedeDe capaciteit van Humanitas Onder Dak in Enschede bestaat uit:• 24-uurs woonvoorziening, 22 plaatsen; • Ambulante woonvoorzieningen, 5 plaatsen;• Kamers met Kansen, 8 plaatsen jongeren, 8 plaatsen jonge moeders.De capaciteit van Humanitas Onder Dak in Hengelo bestaat uit:• 24-uurs woonvoorziening, 19 plaatsen; • Ambulante woonvoorzieningen, 5 plaatsen.

Het Leger des Heils heeft in Enschede op één locatie een 24-uurswoonvoorziening (beschermd) met 30 plaatsen (24 RIBW plekken en zes sociaal pension) en op andere locaties een capaciteit van 20 plaatsen intramuraal wonen en 13 plaatsen begeleid wonen. Daarnaast heeft zij verspreid over de stad minimaal 60 plaatsen in kleinschalige beschermde woonvoorzieningen.

De Wonne heeft in Enschede 35-40 plaatsen 24-uurswoonvoorziening.

Tactus verslavingszorg heeft in Enschede een 24-uurswoonvoorziening voor 24 verslaafden en vier locaties met een capaciteit van 1 plaats begeleid wonen verspreid over de stad. Daarnaast heeft Tactus in samenwerking met de RIBW een capaciteit van 14 plaatsen begeleid wonen verspreid over 9 locaties. Tactus heeft verder in samenwerking met de RIBW een capaciteit van 4 plaatsen begeleid wonen in Hengelo, verspreid over twee locaties.

Zorggroep Manna heeft een capaciteit van 25 plaatsen begeleid wonen in Enschede.

RIBW Twente heeft in Enschede een capaciteit van ongeveer 150 plaatsen beschermd wonen verspreid over de stad. In Hengelo heeft het RIBW 75 plaatsen en in Oldenzaal 2 plaatsen.

Zwolle Het Leger des Heils heeft in de centrumgemeente Zwolle een voorziening ‘Beschermd Wonen’ met 4 plaatsen. Het LIBW (Leger des Heils Instelling voor Beschermd Wonen) te Zwolle beschikt over 25 plaatsen.

De RIBW Zwolle heeft in Zwolle een capaciteit van een 167 plaatsen, in de gemeente Hardenberg 47 plaatsen, Ommen 20 plaatsen, Kampen 18 plaatsen, Steenwijkerland 2 plaatsen en Dalfsen 9 plaatsen.









2.3 Thuislozen




Geraadpleegde literatuur

Aedes, Vereniging van Woningcorporaties (2008) Meer uitzettingen door huurachterstand. Publicatie op website (www.aedesnet.nl), bezocht op 28-08-2009.

Algemene Rekenkamer (2008)Opvang zwerfjongeren 2007. Algemene Rekenkamer, Den Haag.

Bieleman, B., M. Boendermaker, A. Kruize, M. van Zwieten (2007) Monitor verslaafden en daklozen Enschede 2007. Metingen 2001, 2002, 2003, 2004, 2005 en 2006. St. Intraval, Groningen-Rotterdam.

Biesma, S., A. Kruize, H. Naayer, C. Ogier, B. Bieleman (2005) In Hengelo van de straat. Aard- en omvang dak- en thuisloosheid en zichtbare alcohol- en drugsverslaving. St. Intraval, Groningen-Rotterdam.

Biesma, S., A. Kruize, H. Naayer, B. Bieleman (2005)Van de straat in Almelo. Aard en omvang dak- en thuislozen en zichtbare alcohol- en harddrugsverslaafden in Almelo. St. Intraval, Groningen-Rotterdam.

CIBG (2009)Website (www.cibg.nl/wtzi) bezocht op 04-09-2009.

Centraal Fonds Volkshuisvesting (2009)Website (www.cfv.nl, onderdeel corporaties) bezocht op 28-08-2009.

I&O Research (2009)Op de kaart gezet! Inventarisatie huisvesting bijzondere groepen in Twente. In opdracht van gemeente Enschede.

I&O Research (2009)Op de kaart gezet! Invenatarisatie huisvesting bijzondere groepen Enschede. In opdracht van gemeente Enschede.

Paus, R. de (2007)Stedelijk Kompas Zwolle. Richting bepalen: Zorg voor Overlast. Vertaling plan van aanpak maatschappelijke opvang rijk en G4 naar centrumgemeente Zwolle.

Snoek, A., A. van der Poel, D. van de Mheen (2008) Ontwikkeling en toetsing van cliëntprofielen ter bevordering van doorstroom in de maatschappelijke opvang. IVO, Rotterdam.










2.3 Thuislozen











2.3 Thuislozen



33

Bijlage 1 Aantallen cliënten per instelling

In deze bijlage wordt per instelling waarvan gegevens zijn ontvangen ten behoeve van de Overijsselse dak- en thuislozenmonitor aangegeven hoeveel cliënten in 2008 bij hen ingeschreven hebben gestaan. Daarbij wordt, voor zover ontvangen, ook enkele achtergrondinformatie weergegeven. Het gaat om bijvoorbeeld leeftijd, geslacht en herkomst. De eerste instelling die aan bod komt is Tactus Verslavingszorg. De gegevens van deze instelling zijn voornamelijk gebruikt om te achterhalen in hoeverre de dak- en thuislozen die bij de overige instellingen bekend zijn kampen met een verslavingsproblematiek. Daarvoor is het bestand van Tactus gekoppeld met de overige bestanden.

1 Tactus VerslavingszorgDe gemiddelde leeftijd van de in totaal 4700 cliënten van Tactus in Overijssel is 41 jaar. De cliënten die in Almelo staan ingeschreven zijn gemiddeld 42 jaar oud, in Deventer en Enschede ruim 41 jaar, terwijl de gemiddelde leeftijd van de cliënten in Zwolle 38 jaar bedraagt.

Tabel 1 Tactus verslavingszorg naar centrumgemeente 2008

Zwolle Almelo Enschede Deventer Totaal

N % N % N % N % N %

Geslacht

Man 855 78 527 75 1302 75 847 74 3531 75

Vrouw 246 22 177 25 440 25 306 26 1169 25

Totaal 1101 100 704 100 1742 100 1153 100 4700 100

Leeftijd

10 - 19 jaar 121 11 37 5 48 3 65 6 271 6

20 - 29 jaar 224 20 106 15 312 18 194 17 836 18

30 - 39 jaar 233 21 150 21 463 27 263 23 1109 24

40 - 49 jaar 276 25 225 32 501 29 329 28 1331 28

50 - 59 jaar 186 17 116 17 291 17 220 19 813 17

60 jaar of ouder 61 6 70 10 127 7 82 7 340 7

Totaal 1101 100 704 100 1742 100 1153 100 4700 100

Woonsituatie

Eigen woonruimte 259 24 369 52 921 53 655 57 2204 47

Op kamers 20 2 15 2 126 7 71 6 232 5

Ouderlijk huis 117 11 96 14 162 9 131 11 506 11

Bij familie of vrienden 169 15 23 3 85 5 42 4 319 7

Opvang dak-/ thuislozen 12 1 14 2 86 5 25 2 137 3

kosthuis/pension 7 1 6 1 28 2 5 1 46 1

zwervend 15 1 18 3 49 3 35 3 117 2

Anders 292 27 51 7 82 5 63 6 488 10

onbekend 210 19 112 16 199 11 126 11 647 14

Totaal 1101 100 704 100 1742 100 1153 100 4700 100









2.3 Thuislozen




Verslaving

Alcohol 395 36 346 49 816 47 492 43 2049 44

Cannabis 161 15 72 10 199 11 177 15 609 13

Coke 81 7 44 6 199 11 94 8 418 9

Crack 1 0 0 0 3 0 2 0 6 0

Heroine 150 14 114 16 253 15 190 17 707 15

Methadon 47 4 3 1 12 1 11 1 73 2

Overige drugs 80 7 43 6 78 5 52 5 253 5

Overige verslavingen 51 5 27 4 59 3 64 6 201 4

Geen/Onbekend 135 12 55 8 123 7 71 6 384 8

Totaal 1101 100 704 100 1742 100 1153 100 4700 100

Tabel 1 Tactus verslavingszorg naar centrumgemeente 2008 (vervolg)










2.3 Thuislozen











2.3 Thuislozen



35

Tabel 2 Overzicht herkomst cliënten Tactus per afdeling 2008*

Almelo Almere Apeldoorn Deventer Enschede Harderwijk

N % N % N % N % N % N %

Herkomst

Almelo 622 61 - - 10 3 33 2 384 8 1 0

Borne 9 1 - - - - 8 0 81 2 - -

Dalfsen - - - - - - 5 0 - - - -

Deventer 1 0 - - 132 36 1811 81 15 0 - -

Dinkelland 1 0 - - - - - - 320 0 - -

Elburg - - - - - - - - - - 55 10

Enschede 118 12 - - 18 5 54 2 2886 61 - -

Ermelo - - 2 50 11 3 1 0 - - 107 18

Haaksbergen 3 0 - - 1 0 - - 149 3 - -

Hardenberg 5 1 - - - - 1 0 10 0 - -

Harderwijk - - - - 3 1 - - - - 256 42

Hattem - - - - 3 1 1 0 - - - -

Hellendoorn 81 8 - - - - 13 1 70 2 - -

Hengelo 35 3 - - 4 1 38 2 578 12 - -

Hof van Twente 4 0 - - - - 2 0 45 1 - -

Kampen - - - - 2 1 3 0 1 0 2 0

Lochem - - - - 44 12 32 1 3 0 - -

Losser 2 0 - - - - - - 117 3 - -

Nunspeet - - 2 50 - - - - - - 73 12

Oldebroek - - - - - - - - - - 12 2

Oldenzaal 8 1 - - - - - - 258 5 - -

Olst-Wijhe - - - - - - 29 1 9 0 - -

Ommen - - - - - - - - - - - -

Putten - - - - - - - - - - 93 15

Raalte - - - - 6 2 91 4 - - - -

Rijssen-Holten 5 1 - - 1 0 3 0 - - - -

Staphorst - - - - - - - - - - - -

Steenwijkerland - - - - - - - - - - - -

Tubbergen 20 2 - - - - 1 0 23 0 - -

Twenterand 50 5 - - - - 4 0 38 1 - -

Wierden 61 6 - - - - 1 0 37 1 - -

Zutphen 1 0 - - 103 29 79 4 17 0 - -

Zwolle 2 0 - - 24 7 18 1 14 0 9 2

Totaal 1028 100 4 100 362 100 2228 100 2228 100 608 100

* Personen kunnen in 2008 van meerdere voorzieningen gebruik hebben gemaakt. Het totaal aantal personen in deze tabel (13.317) is daarom niet

het unieke aantal cliënten van Tactus (4.700).









2.3 Thuislozen




Tabel 2 Overzicht herkomst cliënten Tactus per afdeling 2008 (vervolg)*

Hengelo Lelystad Warnsveld Vaassen Marsberg Zutphen

N % N % N % N % N % N %

Herkomst

Almelo 17 4 - - 2 2 - - - - 18 1

Borne 19 0 - - - - - - - - 3 0

Dalfsen - 0 - - - - - - - - - -

Deventer 2 - - - 47 35 13 70 - - 359 20

Dinkelland 1 12 - - - - - - - - 1 0

Elburg - - - - - - - - - - -

Enschede 52 1 - - 7 5 1 5 - - 44 3

Ermelo - - 1 33 2 2 - - - - 3 0

Haaksbergen 5 - - - - - - - - - 2 0

Hardenberg - - - - - - - - - - 6 0

Harderwijk - 0 - - - - - - - - 13 1

Hattem - 72 - - - - - - - - 3 0

Hellendoorn 1 3 - - - - - - - - 1 0

Hengelo 331 - - - - - - - 1 33 22 1

Hof van Twente 14 - - - - - - - - - 8 1

Kampen - 0 - - - - - - - - 11 1

Lochem - - - - 9 7 2 10 2 67 120 7

Losser 1 - - - 3 2 - - - - - -

Nunspeet - 2 - - - - - - - - - -

Oldebroek - - - - - - - - - - 4 0

Oldenzaal 10 - - - 1 1 - - - - 4 0

Olst-Wijhe - - - - - - - - - - 6 0

Ommen - - - - - - - - - - - -

Putten - - - - 2 2 - - - - - -

Raalte - - - - 1 1 - - - - 21 1

Rijssen-Holten - - - - - - - - - - - -

Staphorst - - - - - - - - - - - -

Steenwijkerland - 1 - - - - - - - - - -

Tubbergen - 0 - - - - - - - - 1 0

Twenterand 3 0 - - 1 1 - - - - - -

Wierden 2 0 - - 1 1 - - - - - -

Zutphen 1 0 - - 55 40 3 15 - - 1094 62

Zwolle 1 0 2 67 3 2 - - - - 31 2

Totaal 460 100 3 100 134 100 19 100 3 100 1775 100












2.3 Thuislozen











2.3 Thuislozen



37

Tabel 2 Overzicht herkomst cliënten Tactus per afdeling 2008 (vervolg)*

Zwolle Beneden Leeuwen

Rekken Overig/internet

N % N % N % N %

Herkomst

Almelo - - - - 27 9 7 5

Borne - - - - 4 1 1 1

Dalfsen 18 1 - - - - - -

Deventer 4 0 - - 10 3 6 4

Dinkelland 2 0 - - 4 1 - -

Elburg 5 0 - - - - 2 1

Enschede - - 2 67 130 43 16 11

Ermelo - - - - - - 3 2

Haaksbergen - - - - 21 7 - -

Hardenberg 103 7 - - - - 5 3

Harderwijk 5 0 - - - - 4 3

Hattem 21 2 - - - - - -

Hellendoorn - - - - - - 1 1

Hengelo - - - - 55 18 12 8

Hof van Twente - - - - 2 1 1 1

Kampen 135 9 - - - - 3 2

Lochem - - - - - - - -

Losser - - - - 9 3 3 2

Nunspeet 2 0 - - - - 1 1

Oldebroek 22 2 - - - - - -

Oldenzaal - - - - 24 8 6 4

Olst-Wijhe 6 0 - - - - - -

Ommen 45 3 - - - - 2 1

Putten 1 0 - - - - - -

Raalte 8 1 - - - - - -

Rijssen-Holten - - - - - - - -

Staphorst 10 1 - - - - - -

Steenwijkerland 16 1 - - - - - -

Tubbergen - - - - - - - -

Twenterand - - - - 4 1 - -

Wierden - - - - 10 3 - -

Zutphen - - 1 33 3 1 6 4

Zwolle 1083 73 - - 1 0 66 45

Totaal 1486 100 3 100 304 100 145 100











2.3 Thuislozen




2 Regionale Instelling voor Beschermd Wonen (RIBW) KampenDe RIBW in Kampen heeft in 2008 aan acht dak- en thuislozen onderdak geboden. De gemiddelde leeftijd van deze cliënten is 42 jaar.

Tabel 3 RIBW Kampen 2008

2008

N %

Geslacht

man 7 88

vrouw 1 12

onbekend 0 0

Totaal 8 100

Leeftijd

10-19 jaar 0 0

20-29 jaar 0 0

30-39 jaar 2 25

40-49 jaar 5 63

50-59 jaar 1 12

60 jaar of ouder 0 0

Totaal 8 100

Herkomst

Kampen 4 50

Overig 4 50

Totaal 8 100

Problematiek

Alcoholverslaving 3 38

Drugsverslaving 2 25

Psychisch 2 25

Onbekend 1 12

Totaal 8 100










2.3 Thuislozen











2.3 Thuislozen



39

3 Coach DeventerCoach, gevestigd in Deventer, heeft de gegevens aangeleverd van de 19 zwerfjongeren die zij in 2008 hebben geholpen. De gemiddelde leeftijd van deze zwerfjongeren is 20 jaar.

Tabel 4 Coach Deventer 2008

2008

N %

Geslacht

man 12 63

vrouw 7 37

Totaal 19 100

Leeftijd

10-19 jaar 7 37

20-29 jaar 12 63

30-39 jaar 0 0

40-49 jaar 0 0

50-59 jaar 0 0


Totaal 19 100

Huisvesting

Dakloos 19 100

Totaal 19 100

4 De Herberg ZwolleIn 2008 hebben 221 personen gebruik gemaakt van de opvangvoorzieningen van De Herberg in Zwolle. De gemiddelde leeftijd van deze personen is 39 jaar.

Tabel 5 Stichting De Herberg Zwolle 2008

2008

N %

Geslacht

Man 194 88

Vrouw 27 12

Totaal 221 100

Leeftijd

10-19 jaar 2 1

20-29 jaar 50 23

30-39 jaar 65 29

40-49 jaar 57 26

50-59 jaar 26 12


onbekend 13 6

Totaal 221 100









2.3 Thuislozen




2008

N %

Herkomst

Almelo 4 2

Deventer 4 2

Elburg 1 1

Enschede 2 1

Hardenberg 3 1

Harderwijk 1 1

Kampen 3 1

Oldebroek 1 1

Olst 1 1

Ommen 1 1

Raalte 7 3

Zwolle 112 50

Overig 81 36

Totaal 221 100

Huisvesting

Dakloos 221 100

Dakloos totaal 221 100

5 Humanitas Onder Dak Humanitas Onder Dak heeft voorzieningen in Almelo (tabel 6), Hengelo (tabel 7) en Enschede (tabel 8).

Tabel 6 Humanitas Onder Dak Almelo 2008

24-uurs opvang

AWB Crisis Nachtopvang

N % N % N % N %

Geslacht

Man 33 60 10 44 4 31 0 0

Vrouw 21 38 11 48 8 61 0 0

Onbekend 1 2 2 8 1 8 91 100

Totaal 55 100 23 100 13 100 91 100

Leeftijd

Jonger dan 12 jaar* 8 15 0 0 4 31 0 0

10-19 jaar 4 7 0 0 1 8 3 3

20-29 jaar 16 29 6 26 4 31 20 22

30-39 jaar 14 26 7 30 0 0 27 30

40-49 jaar 6 11 3 13 3 23 28 331

50-59 jaar 5 9 5 22 1 8 10 11

60 jaar of ouder 2 4 2 9 0 0 3 3

Totaal 55 100 24 100 13 100 91 100

Tabel 5 Stichting De Herberg Zwolle 2008 (vervolg)










2.3 Thuislozen











2.3 Thuislozen



41

Zwolle Almelo Enschede Deventer

N % N % N % N %

Huisvesting

Dakloos 55 100 24 100 13 100 91 100

Totaal 55 100 24 100 13 100 91 100

*Dit betreft kinderen van de betrokkenen

Tabel 7 Humanitas Onder Dak Hengelo 2008

Inloop Nazorg Wooneenheden Pension Crisis

N % N % N % N % N %

Geslacht

Man 246 82 32 67 4 50 27 58 31 56

Vrouw 54 18 15 31 4 50 19 40 23 42

Onbekend 0 0 1 2 - 0 1 2 1 2

Totaal 300 100 48 100 8 100 47 100 55 100

Leeftijd

Jonger dan 12 jaar* 11 4 - 0 - 0 - 0 0 0

10-19 jaar 9 3 - 0 - 0 2 4 3 6

20-29 jaar 48 16 18 38 2 25 20 43 22 40

30-39 jaar 64 21 8 17 3 37 13 28 12 22

40-49 jaar 65 22 11 23 1 13 7 15 11 20

50-59 jaar 26 9 5 10 1 13 2 4 3 6

60 jaar of ouder 6 2 1 2 1 13 1 2 0 0

Onbekend 71 24 5 10 - 0 2 4 4 7

Totaal 300 100 48 100 8 100 47 100 55 100

Problematiek** -

Dakloos - - - - 4 50 - - 55 100

Psychisch - - 11 4 2 25 - - - -

Relationeel - - 2 1 1 13 - - 7 13

Financiëel - - 18 6 1 13 3 6 2 4

Verslaving - - 5 2 - - 1 2 - -

Mishandeling - - 2 1 - - - - - -

Overig - - 8 3 - - - - - -

*Dit betreft kinderen van de betrokkenen **Meerdere problemen per persoon mogelijk

Tabel 6 Humanitas Onder Dak Almelo 2008 (vervolg)









2.3 Thuislozen




Tabel 8 Humanitas Onder Dak Enschede 2008

Pension Begeleid wonen

N N % %

Geslacht

Man 33 69 24 62

Vrouw 15 31 15 39

Onbekend 0 0 0 0

Totaal 48 100 39 100

Leeftijd

Jonger dan 12 jaar* 1 2 0 0

12-19 jaar 2 4 1 3

20-29 jaar 10 21 10 26

30-39 jaar 15 31 13 33

40-59 jaar 19 40 12 31

60 jaar of ouder 1 2 3 8

Onbekend 0 0 0 0

Totaal 48 100 39 100

Problematiek**

Huisvesting 29 60 0 0

Psychisch 28 58 0 0

Relationeel 0 0 0 0

Financiëel 48 100 0 0

Verslaving 25 52 0 0

Mishandeling 0 0 0 0

Overig 8 17 0 0

0 0 39 100











2.3 Thuislozen











2.3 Thuislozen



43

6 T-team TwenteHet T-team in Twente komt onder andere in aanraking met zwerfjongeren. Van de zwerfjongeren waarmee zij in 2008 contact hebben gehad wordt hieronder, per gemeente, een overzicht gegeven.

Tabel 9 Zwerfjongeren T-team Twente 2008

Hengelo Almelo Enschede Totaal

N % N % N % N %

Geslacht

Man 14 38 34 59 65 64 113 57

Vrouw 19 51 24 41 37 36 80 41

Onbekend 4 11 0 0 0 0 4 2

Totaal 37 100 58 100 102 100 197 100

Leeftijd

10-19 jaar 9 25 11 19 34 33 54 27

20-29 jaar 24 65 44 76 68 67 136 69

30-39 jaar 0 0 1 2 0 0 1 1

40-49 jaar 0 0 0 0 0 0 0 0

50-59 jaar 0 0 0 0 0 0 0 0

60 jaar of ouder 0 0 0 0 0 0 0 0

Onbekend* 4 0 2 3 0 0 6 3

Totaal 37 100 58 100 102 100 197 100

Herkomst

Almelo 2 5 52 90 1 1 55 28

Borne 1 3 0 0 0 0 1 1

Deventer 0 0 0 0 1 1 1 1

Enschede 7 19 2 2 88 86 97 49

Haaksbergen 0 0 0 0 3 3 3 2

Hengelo 24 65 0 0 4 4 28 14

Losser 1 3 0 0 1 1 2 1

Oldenzaal 0 0 0 0 1 1 1 1

Rijssen-Holten 0 0 3 5 0 0 3 2

Overig 2 5 2 3 3 3 7 4

Totaal 37 100 58 100 102 100 197 100

Problematiek**

Dakloos 32 97 42 72 10 10 84 43

Geen werk/school 3 9 0 0 0 0 3 2

Gezinsproblemen 0 0 8 14 19 19 27 14

Justitie 0 0 0 0 3 3 3 2

Laag niveau 0 0 8 14 17 17 25 13

Psychisch 6 18 19 33 23 23 48 24

Schulden 18 55 12 21 20 20 50 25

Verslaving 3 9 5 9 12 12 20 10

Zwanger 3 9 1 2 6 6 10 5










2.3 Thuislozen




7 Stichting de KijOok Stichting de Kij komt in contact met Zwerfjongeren. Deze stichting heeft Deventer als werkgebied. In 2008 hebben zij 28 zwerfjongeren geholpen.

Tabel 10 Zwerfjongeren Stichting de Kij 2008

2008

N %

Geslacht

man 23 82

vrouw 5 18

Totaal 28 100

Leeftijd

10-19 jaar 3 11

20-29 jaar 25 89

30-39 jaar 0 0

40-49 jaar 0 0

50-59 jaar 0 0


Totaal 28 100

Huisvesting

Dakloos 28 100

Totaal 28 100

8 Zorggroep MannaZorggroep Manna biedt onder andere een aantal plaatsen begeleid wonen voor (voormalig) dak- en thuislozen. Deze voorziening hebben zij enkele jaren geleden overgenomen van het Leger des Heils. In 2008 hebben 36 personen, met een gemiddelde leeftijd van 50 jaar, gebruik gemaakt van de begeleid wonenvorm van Zorggroep Manna.

Tabel 11 Begeleid wonen Zorggroep Manna 2008

2008

N %

Geslacht

Man 29 81

Vrouw 7 19

Totaal 36 100

Leeftijd

10-19 jaar 0 0

20-29 jaar 1 3

30-39 jaar 7 19

40-49 jaar 9 25

50-59 jaar 13 36


Totaal 36 100










2.3 Thuislozen











2.3 Thuislozen



45

2008

N %

Herkomst

Enschede 34 94

Hengelo 2 6

Totaal 36 100

Problematiek*

Dakloos 36 100

Psychisch 17 47

Psychosociaal 35 97

Verslaving 18 50

*Meerdere problemen per persoon mogelijk

9 Twentse Opvang VoorzieningHumanitas Onder Dak heeft in Enschede een opvangvoorziening voor zwerfjongeren, TOV genaamd. In 2008 hebben 71 jongeren van deze voorziening gebruik gemaakt.

Tabel 12 Zwerfjongeren TOV 2008

2008

N %

Man 43 61

Vrouw 28 39

Onbekend - 0

Totaal 71 100

< 18 jaar 3 4

18 – 21 jaar 50 70

22 – 25 jaar 16 23

26 – 27 jaar 2 3

Totaal 71 100

Minder dan 10 dagen 5 7

10-30 dagen 14 20

31-60 dagen 16 23

Meer dan 60 dagen 36 51

Totaal 71 100

Tabel 11 Begeleid wonen Zorggroep Manna 2008 (vervolg)









2.3 Thuislozen




10 Kamers met KansenKamers met Kansen in Enschede, een mogelijkheid voor jongeren om te leren zelfstandig te wonen, heeft in 2008 13 jongeren begeleid.

Tabel 13 Kamers met kansen 2008

2008

N %

Man 9 69

Vrouw 4 31

Onbekend 0 -

Totaal 13 100

jonger dan 18 jaar 1 8

18 - 21 jaar 12 92

Totaal 13 100

Minder dan 10 dagen - -

10-30 dagen - -

31-60 dagen 1 8

Meer dan 60 dagen 12 92

Totaal 13 100

Psychosociaal 10 77

Verslaving 8 62

Psychiatrisch 3 23

11 Leger des Heils EnschedeIn Enschede wordt door het Leger des Heils op verschillende manieren opvang geboden aan dak- en thuislozen. Hieronder worden de gegevens van de clienten in 2008 bij De Borgh (sociaal pension), de reclasseringsactiviteiten van het Leger des Heils, begeleid wonen, beschermd wonen en de kortdurende opvang (voorheen de nachtopvang) weergegeven.

Tabel 14 De Borgh Leger des Heils 2008

2008

N %

Man 38 97

Vrouw 1 3

Totaal 39 100

20-29 jaar 4 10

30-39 jaar 6 15

40-59 jaar 20 51


Totaal 39 100










2.3 Thuislozen











2.3 Thuislozen



47

2008

N %

Psychische problemen 16 41

Medische/psychiatrische aandoeningen

12 31

Alcoholverslaving 4 10

Drugsverslaving - 0

Overige verslavingen 4 10

Huisvestingsproblemen 2 5

Anders 1 3

Totaal 39 100

Tabel 15 Cliënten Reclassering Leger des Heils 2008

2008

N %

12-19 jaar 14 3

20-29 jaar 186 44

30-39 jaar 114 27

40-59 jaar 98 23


Totaal 421 100

Man 336 87

Vrouw 55 13

Onbekend 0 -

Totaal 421 100

Adviesrapport 85 20

Diagnose 200 48

Leerstraf 101 24

Reïntegratie programma - 0

Toeleiding zorg 39 9

Toezicht 57 14

Trajectbegeleiding 265 63

Voorlichtingsrapport 102 24

Vroeghulpbezoek 68 16

Vroeghulpinterventie 24 6

Werkstraf 85 20

Gedragsinterventie - 0

Maatregelrapport 1 0

Geen - 0

Anders 22 5

Tabel 14 De Borgh Leger des Heils 2008 (vervolg)









2.3 Thuislozen




Tabel 16 Begeleid wonen Leger des Heils 2008

2006 2007 2008

N % N % N %

Man 79 77 82 73 88 69

Vrouw 23 23 31 27 39 31

Totaal 102 100 113 100 127 100

< 12 jaar 6 6 4 3 10 8

12-19 jaar 5 5 9 8 8 6

20-29 jaar 10 10 20 18 23 18

30-39 jaar 21 21 28 25 31 24

40-59 jaar 54 52 49 43 51 40

60 jaar of ouder 6 6 3 3 4 3

Totaal 102 100 113 100 127 100

Alcoholverslaving 7 7 8 7 9 7

Drugsverslaving 2 2 1 1 2 2

Psychische problemen 13 13 19 17 27 21

Huisvestingsproblemen 20 20 19 17 23 18

Financiële problemen 7 7 15 13 15 12

Onzelfstandig maatschappelijk handelen

8 8 25 22 16 13

Onder toezicht stelling - 0 11 10 11 9

Onbekend 29 28 1 1 2 2

Anders 16 16 14 12 22 17

Totaal 102 100 113 100 127 100

Tabel 17 Beschermd wonen en opvang Leger des Heils 2008

Beschermd wonen Kortdurende opvang Begeleid wonen

N % N % N %

Geslacht

Man 38 97 233 82 88 69

Vrouw 1 3 50 18 39 31

Totaal 39 100 283 100 127 100

Leeftijd

10 jaar of jonger - 0 1 0 8 6

10-19 jaar - 0 6 2 10 8

20-29 jaar 4 10 51 18 23 18

30-39 jaar 6 15 76 27 31 24

40-49 jaar 13 33 87 31 37 29

50-59 jaar 7 18 43 15 14 11

60 jaar of ouder 9 23 19 7 4 3

Totaal 39 100 283 100 127 100










2.3 Thuislozen











2.3 Thuislozen



49

Beschermd wonen Kortdurende opvang Begeleid wonen

N % N % N %

Herkomst

Almelo 3 8 0 0 0 0

Enschede 20 51 0 0 0 0

Epe 1 2 0 0 0 0

Hellendoorn 1 2 0 0 0 0

Hengelo 2 6 0 0 0 0

Oldenzaal 1 2 0 0 0 0

Wierden 1 2 0 0 0 0

Overig 6 16 0 0 0 0

Onbekend 4 10 283 100 0 0

Totaal 39 100 283 100 127 100

Problematiek*

Dakloos/huisvesting 2 6 50 18 23 18

Psychisch 22 43 32 11 27 21

Psychosociaal 7 18 0 0 0 0

Onzelfstandig maatschappelijke handelen

0 0 119 42 16 13

Verslaving 8 21 50 18 11 9

Overig 0 0 32 11 50 39

*Meerdere problemen per persoon mogelijk

Tabel 17 Beschermd wonen en opvang Leger des Heils 2008 (vervolg)









2.3 Thuislozen




12 Leger des Heils ZwolleHet Leger des Heils heeft in Zwolle een aantal opvangvoorzieningen in Zwolle. Hieronder worden de gegevens van de cliënten die in 2008 van deze voorzieningen gebruik hebben gemaakt weergegeven.

Tabel 18 Leger des Heils Zwolle 2008

24 uurs opvang Begeleid Wonen LIBW Zwolle Nachtopvang LIBW Almen (Lochem)

N % N % N % N % N %

Geslacht

Man 79 55 27 73 26 79 118 89 45 96

Vrouw 65 45 10 27 7 21 15 11 2 4

Totaal 144 100 37 100 33 100 133 100 47 100

Leeftijd

10 jaar of jonger 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

10-19 jaar 6 4 3 8 0 0 0 0 1 2

20-29 jaar 43 30 20 54 3 9 35 26 4 8

30-39 jaar 33 23 5 14 10 30 40 30 12 26

40-49 jaar 37 26 5 13 9 28 33 25 13 28

50-59 jaar 16 11 4 11 7 21 16 12 12 25

60 jaar of ouder 7 5 0 0 4 12 9 7 4 9

onbekend 2 1 0 0 0 0 1 2

Totaal 142 100 37 100 33 100 133 100 47 100

Herkomst

Almelo 0 0 0 0 0 0 1 1 0 0

Enschede 1 1 0 0 0 0 2 2 0 0

Epe 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Hellendoorn 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Hengelo 0 0 0 0 0 0 1 1 0 0

Oldenzaal 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Wierden 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Overig 109 75 34 92 31 94 67 47 24 51

Onbekend 34 24 3 8 2 6 62 49 23 49

Totaal 144 100 37 100 33 100 133 100 47 100










2.3 Thuislozen











2.3 Thuislozen



51

13 IrisZorgIn Deventer wordt opvang aan dak- en thuislozen geboden door IrisZorg. Hieronder worden de gegevens van de cliënten die in 2008 van deze voorzieningen gebruik hebben gemaakt weergegeven.

Tabel 19 IrisZorg Deventer 2008

Begeleid wonen De Graven

Begeleid Wonen Deventer

Begeleid wonen Hera Deventer

Beschermd wonen Deventer

Crisisopvang Deventer

N % N % N % N % N %

Geslacht

Man 21 88 11 100 1 7 14 45 97 47

Vrouw 3 12 0 0 13 93 17 55 110 53

Totaal 24 100 11 100 14 100 31 100 207 100

Leeftijd

10 jaar of jonger 0 0 0 0 2 14 11 36 29 14

10-19 jaar 0 0 0 0 2 14 6 19 24 12

20-29 jaar 2 8 0 0 3 21 2 6 62 30

30-39 jaar 5 21 1 9 5 36 8 26 42 20

40-49 jaar 11 46 3 27 2 15 3 10 32 16

50-59 jaar 5 21 3 27 0 0 1 3 15 7

60 jaar of ouder 1 4 4 37 0 0 0 0 3 1

Totaal 24 100 11 100 14 100 31 100 207 100

Tabel 19 IrisZorg Deventer 2008 (vervolg)

Nachtopvang Deventer

Preventieve woonbegeleiding

Woonzorg Deventer

Woonzorg met partiele

woonbegeleiding

N % N % N % N %

Geslacht

Man 53 87 33 46 40 100 6 100

Vrouw 8 13 39 54 0 0 0 0

Totaal 61 100 72 100 40 100 6 100

Leeftijd

10 jaar of jonger 0 0 10 14 0 0 0 0

10-19 jaar 0 0 7 10 0 0 0 0

20-29 jaar 3 5 11 15 3 8 0 0

30-39 jaar 15 24 11 15 6 15 0 0

40-49 jaar 25 41 15 21 15 37 2 33

50-59 jaar 12 20 14 19 10 25 3 50

60 jaar of ouder 6 10 4 6 6 15 1 17

Totaal 61 100 72 100 40 100 6 100









2.3 Thuislozen




14 Ex-gedetineerdenVia het Digitaal Platform Nazorg Detentie (DPAN) krijgen gemeenten gegevens van gedetineerden die op korte termijn terugkeren naar hun gemeente. Deze werkwijze is nog in ontwikkeling, waardoor de gegevens niet volledig zijn.

Tabel 20 Overzicht gemeentegegevens ex-gedetineerden 2008

Deventer Enschede Kampen Hellendoorn

N % N % N % N %

Geslacht

Man 75 94 125 35 5 83 7 100

Vrouw 5 6 17 5 1 17 0 0

Onbekend 0 0 212 60 0 0 0 0

Totaal 80 100 354 100 6 100 7 100

Leeftijd

10-19 jaar 1 1 2 1 0 0 0 0

20-29 jaar 21 26 39 11 0 0 3 43

30-39 jaar 27 34 40 11 4 67 1 14

40-49 jaar 20 25 36 10 2 33 1 14

50-59 jaar 10 13 17 5 0 0 2 29

60 jaar of ouder 1 1 6 2 0 0 0 0

Onbekend - - 214 61 0 0 0 0

Totaal 80 100 354 100 6 100 7 100

Huisvesting

Eigen woning 8 10 - - 0 0 2 29

Dakloos 10 13 - - 1 83 0 0

Overig 12 15 - - 5 17 1 14

Onbekend 50 63 - - 0 0 4 57

Totaal 80 100 - - 6 100 7 100










2.3 Thuislozen











2.3 Thuislozen



53

Tabel 20 Overzicht gemeentegegevens ex-gedetineerden 2008 (vervolg)

Hof van Twente Losser Raalte Totaal

N % N % N % N %

Geslacht

Man 4 100 1 100 1 100 218 48

Vrouw 0 0 0 0 0 0 23 5

Onbekend 0 0 0 0 0 0 212 47

Totaal 4 100 1 100 1 100 453 100

Leeftijd

10-19 jaar 0 0 0 0 0 0 3 1

20-29 jaar 1 25 0 0 0 0 64 14

30-39 jaar 0 0 0 0 0 0 72 16

40-49 jaar 1 25 1 100 1 100 62 14

50-59 jaar 2 50 0 0 0 0 31 7

60 jaar of ouder 0 0 0 0 0 0 7 1

Onbekend 0 0 0 0 0 0 214 47

Totaal 4 100 1 100 1 100 453 100

Huisvesting

Eigen woning 0 0 0 0 0 0 10 2

Dakloos 0 0 0 0 1 100 12 3

Overig 0 0 0 0 0 0 18 4

Onbekend 4 100 1 100 0 0 413 91

Totaal 4 100 1 100 1 100 453 100









2.3 Thuislozen




Bijlage 2 Gemeenten van herkomst per doelgroep

Hieronder wordt een beeld gegeven van de gemeenten van herkomst van de onderscheiden doelgroepen. Hoewel de herkomst lang niet altijd wordt geregistreerd, geeft de tabel wel een indruk van de verdeling over de regio’s. De huidige verblijfsplaats van de dak- en thuislozen betreft de locaties waar de voorzieningen zijn gevestigd.

Tabel 1 Herkomst per doelgroep naar (centrum)gemeente

Dakloos Thuisloos Dreigend Dakloos

Zwerfjongere

Zwolle

Dalfsen 2 0 1 0

Elburg 1 0 4 0

Ermelo 0 0 4 0

Hardenberg 7 1 10 1

Harderwijk 2 1 11 0

Hattem 0 0 0 0

Kampen 5 6 5 1

Nunspeet 2 0 14 0

Oldebroek 2 0 0 0

Ommen 1 0 0 0

Putten 0 0 0 0

Staphorst 0 0 0 0

Steenwijkerland 0 0 0 0

Zwartewaterland 1 0 0 0

Zwolle 126 31 101 14

Totaal 149 39 150 16

Almelo

Almelo 26 17 101 18

Hellendoorn 0 1 2 0

Rijssen-Holten 0 1 2 0

Tubbergen 0 0 0 0

Twenterand 0 0 1 0

Wierden 1 3 1 0

Totaal 27 22 106 18










2.3 Thuislozen











2.3 Thuislozen



55

Enschede

Borne 0 2 3 1

Dinkelland 0 0 0 0

Enschede 74 166 89 42

Haaksbergen 1 0 0 0

Hengelo 1 24 63 25

Hof van Twente 2 0 0 0

Losser 2 0 3 3

Oldenzaal 0 1 3 1

Totaal 80 193 161 72

Deventer

Deventer 79 13 77 13

Lochem 1 1 2 0

Olst-Wijhe 0 0 0 0

Raalte 6 1 3 1

Zutphen 3 1 26 0

Totaal 89 16 108 14

Overig 170 95 285 21

Onbekend 266 118 72 297

Totaal 781 483 882 438

Tabel 1 Herkomst per doelgroep naar (centrum)gemeente (vervolg)









2.3 Thuislozen




Bijlage 3 Aantallen uitzettingen door corporaties per gemeente

Tabel 1 Aantal uitzettingen door woningcorporaties per (centrum-)gemeente in 2008

Centrumgemeente Gemeente Aantal in alle gemeenten

Aantal binnen Overijssel

Almelo Almelo 88 88

Hellendoorn 10 10

Rijssen-Holten 1 1

Tubbergen - -

Twenterand 3 3

Wierden 2 2

subtotaal 104 104

Deventer Deventer 39 39

Lochem (geen Ov.) 2 -

Olst-Wijhe 1 1

Raalte 1 1

Zutphen (geen Ov.) 26 -

subtotaal 69 41

Enschede Borne 4 4

Dinkelland 1 1

Enschede 171 171

Haaksbergen - -

Hengelo (O.) 62 62

Hof van Twente 4 4

Losser 3 3

Oldenzaal 3 3

subtotaal 248 248










2.3 Thuislozen











2.3 Thuislozen



57

Zwolle Dalfsen - -

Elburg (geen Ov.) 4 -

Ermelo (geen Ov.) 3 -

Hardenberg 7 7

Harderwijk (geen Ov.) 6 -

Hattem (geen Ov.) - -

Kampen 1 1

Nunspeet (geen Ov.) 2 -

Oldebroek (geen Ov.) - -

Ommen - -

Putten (geen Ov.) - -

Staphorst - -

Steenwijkerland 5 5

Zwartewaterland 6 6

Zwolle 43 43

subtotaal 77 62

Totaal 498 455

Tabel 1 Aantal uitzettingen door woningcorporaties per (centrum-)gemeente in 2008 (vervolg)









2.3 Thuislozen




Bijlage 4 Overzicht deelnemende corporaties per centrumgemeente

Tabel 1 Deelnemende woningcorporaties

Centrumgemeente Woningcorporatie Actief in gemeente

Overijssel Aantal huur- woningen binnen

centrumgemeente (bron: CFV)

Almelo AWS Beter Wonen Almelo ja 6650

De Goede Woning Rijssen-Holten ja 1270

St. Joseph Almelo Almelo ja 5350

St. Wonen Wierden Enter Wierden ja 1670

Woningstichting Hellendoorn Hellendoorn ja 3040

Woningstichting Tubbergen Tubbergen ja 880

Woningstichting Vriezenveen/Westerhaar

Twenterand ja 2130

Deventer Salland Wonen Raalte ja 5300

Woonstichting De Marken Deventer ja 990

Woonbedrijf Ieder1 Deventer ja 9000

Woningstichting de Groene Waarden Lochem nee 890

Woningbedrijf Warnsveld Zutphen nee 620

Enschede Woonbeheer Borne Borne ja 2190

Bouwvereniging Ambt Delden Hof van Twente ja 230

De Woonplaats Enschede ja 11230

Dinkelborgh Woonmaatschappij Dinkelland ja 1100

Domijn Woningcorporatie Enschede ja 15090

Welbions Hengelo ja 12770

Ons Huis Enschede ja 4420

SJHT Enschede ja 770

St. Joseph Weerselo Dinkelland ja 330

WBO Wonen Oldenzaal ja 3930

Wonen Delden Hof van Twente ja 710

Viverion Hof van Twente Ja 3870

Zwolle Beter Wonen Vechtdal Hardenberg ja 3140

Stichting Beter Wonen Kampen ja 970

Woonconcept Steenwijkerland ja 3310

Wetland Wonen Groep Steenwijkerland ja 2760

Woningstichting SWZ Zwolle ja 7210

Woningstichting Openbaar Belang Zwolle ja 2110

DeltaWonen Zwolle ja 8000

Omnia Wonen Harderwijk nee 6940










2.3 Thuislozen











2.3 Thuislozen



59

Centrumgemeente Woningcorporatie Actief in gemeente

Overijssel Aantal huur- woningen binnen

centrumgemeente (bron: CFV)

Zwolle UWOON (Betere Woning) Elburg nee 1820

UWOON (CWS) Harderwijk nee 3920

UWOON (Groene Zoom) Harderwijk nee 2420

Woningstichting Putten Putten nee 1720

Woningcorporaties die niet hebben deelgenomen aan de monitor

Almelo Vestion Wonen Twenterand ja 1340

Deventer St. Eigen Bouw Deventer ja 800

Rentree Wonen Deventer ja 4180

Zwolle Woonstichting Vechthorst Dalfsen ja 2140

Woningstichting de Veste Ommen ja 2800

Tabel 1 Deelnemende woningcorporaties (vervolg)









2.3 Thuislozen













2.3 Thuislozen











2.3 Thuislozen



61









2.3 Thuislozen




Colofon De Overijsselse Dak- en Thuislozenmonitor is een initiatief van Vereniging WOON en is financieel mede mogelijk gemaakt door Provincie Overijssel, gemeenten Almelo, Deventer, Enschede en Zwolle.

De monitor is één van de acht acties die Vereniging WOON uitvoert in het kader van het project (z)onderdak.

DatumOktober 2009

Auteurs

Intraval I&O ResearchAuteurs: S. Biesma, A. Kruize en G. Wolters Auteurs: R. Esselink, J. LohuisTelefoon: 050-3134052 Telefoon: 053-4825000E-mail: [email protected] E-mail: [email protected]: www.intraval.nl Website: www.ioresearch.nl

Ontwerp en opmaakDigidee Ontwerpstudio, Enschede

BestellingenExemplaren van de monitor zijn verkrijgbaar via [email protected]. Zolang de voorraad strekt.

Het overnemen uit deze publicatie is toegestaan, mits de bron duidelijk wordt vermeld. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of anderszins, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.


Overijsselse dak- en thuislozenm

onitor 2009

Thuis- en daklozenmonitor 2009

Documents

Transcript of Thuis- en daklozenmonitor 2009