Thema 5. Impulsgeleiding

Lichtprikkel Zintuigbijv. oog

impuls

reactieoogdicht

grote hersenen

kleine hersenenVerlengde merg =Hersenstam

Ruggemerg

Centraalzenuwstelsel

gevoelszenuw

bewegingszenuwSpier of klierbijv. oogleden 1

2

Bst 1 Impulsen

Het zenuwstelsel Mamlberg

Het zenuwstelsel

Reflexen

De Synaps

Bouw axon

De werking van een synaps 2 (engels)

De werking van een synaps 1 ((engels)

Neurotransmitter

Actiepotentiaal 2 (engels)

Actiepotentiaal 1 (engels)

Actiepotentiaal Cartoon (engels)

Prikkelwerking

neuron

axonUitloper van het cellichaam af

DendrietNaar het cellichaam toe

Cellen van schwann: neuroglia, begeleidende cellen .

Impulsgeleiding Biodoen 5 delen

De natrium Kalium pomp 2

De natrium Kalium pomp 1

Weinig K+Veel Na+

Veel K+Weinig Na+

K+ “lekt” terug“ door diffusie

+

-

OverschrijdenDrempelwaarde Na+

Door depolarisatie Ca2+-poort open transmitterstof naar zenuwcel

= hyperpolarisatie

Drempelwaarde – Actiepotentiaal Absoluut refractaire periode – Relatieve refractaire periode

• Rustpotentiaal de binnenkant van de cel is negatief t.o.v de buitenkant

• Actiepotentiaal afname van de rustpotentiaal (depolarisatie) tot een drempelwaarde.

neurotransmitter

Wordt door de presynaptische membraan afgegeven aan de synapsspleet en door receptoreiwitten op het postsynaptisch membraan opgevangen. Hierdoor ontstaat in het postsynaptisch membraan een depolarisatie of juist een hyperpolarisatie

impulsoverdracht

• EPSP en IPSP (stimulerend en inhiberend) deze worden bij elkaar opgeteld = summatie

Beïnvloeding van synapsen

• Stimulerend of remmend zie tabel 1

• Biobits aflevering prikkelverwerking• http://teleblik.nl/media/5406007

• Biobits zenuwstelsel• http://teleblik.nl/media/5432260

neurotransmitters

• 50 verschillende stoffen• Directe beinvloeding van de ionstroom in het

postsynaptisch membraan.• Of• Indirect via second messenger

neuromodulatie

• Stoffen die de werking van neurotransmitters beïnvloeden:

SyntheseOpslagBindingAfbraak enz

• Endorfine: bij stress en pijn

• Morfine ( synthetisch endorfine)

B2. Het zintuigenstelsel

De huid

Matchpuzzel huid

De Huid Biodoen

B2. Het zintuigenstelsel

Werking smaakreceptor

B2. Het zintuigenstelsel

Smaakknop

Waar proef je wat.

B2. Het zintuigenstelsel. Het oor.

Ga naar V2. De gehoorzintuigen

Bst 3 De ogen

Bouw oog

Bouw van het oog

Puzzel oog

Matchpuzzel oog

B3. De ogen

lensformule

B3. De ogen accommoderen

Accommoderen

Accommoderen simpel

Accommoderen uitgebreid

Een oog-laseroperatie

Accommoderen

lichtbreking

• Bolle lens / positieve lens• Convergerend (bundelend)

• Holle lens / negatieve lens• Divergerend (spreidend)

B3. De ogen. Oogafwijkingen

B3. De ogen. Het netvlies

Staafjes en kegeltjes

Het netvlies

pupilreflex

B4. Het centrale zenuwstelsel

De hersenen

Het centrale zenuwstelsel

B4. Het centrale zenuwstelsel

B4. Het centrale zenuwstelsel

Een EEG

B4. Het centrale zenuwstelsel

Een foto van een CT scan

B4. Het centrale zenuwstelsel

Een foto van een MRI scan

Bouw ruggemerg en reflexboog

Zenuwknoop =ganglion

Rugzijde

Schakel-cel

Sensibele zenuwof gevoelszenuw

Grijze stof(H-vormig)

Witte stof

Gemende zenuwBuikzijde

Spierzintuig

KniepeesBewegingszintuig ofmotorische zenuw

B4. Het centrale zenuwstelsel

Reflexen

B4. Het centrale zenuwstelsel

De kniepeesrefex

Kniepeesrefelx

B4. Het centrale zenuwstelsel

Diepte zien

B4. Het centrale zenuwstelsel

Het ruggenmerg

Het ruggenmerg

B4. Het centrale zenuwstelsel

Het ruggenmerg

B4. Het centrale zenuwstelsel

Het ruggenmerg

B4. Het centrale zenuwstelselBINAS TABEL 88A Indelingen zenuwstelsel

“vervoert” prikkels die door zintuigen

(uitwendig en inwendig) worden opgevangen naar

het centrale zenuwstelsel

zorgt ervoor dat er een impuls van het

CZ naar andere delen van het

lichaam worden vervoert, bijv.

spieren

- NIET door onszelf te sturen!- We kunnen er geen invloed op uitoefenen- ONBEWUST

- WEL door onszelf te sturen!- Door onszelf te beïnvloeden.-BEWUST- In de grote hersenen!

Zorgt ervoor dat het lichaam tot rust

komtASSIMILATIE

Zorgt ervoor dat het lichaam actief wordt

DISSIMILATIE

B4. Het centrale zenuwstelsel

Beschermen van de hersenen tegen infecties.

Coördinatie van onbewuste processen als

ademhaling, hartslag, enz.

Produceren van hormonen (o.a. groeihormonen)Coördinatie van grove

motorische bewegingen.(o.a. lopen en fietsen)

Rechter en linker helft, verwerking sensorische signalen en opwekken

van motorische impulsen.

Hersenen (3 delen):- Grote hersenen- Kleine hersenen- Hersenstam

Regelen de secretie van de hypofysehormonen.

Homeostase: bijv. Warmte en koudezintuigen.

Sensorische info naar grote hersenen, motorische info

naar het lichaam.Verlengde merg:kruising impulsbanen rechts/links.

Ligging: Cardiovasculair centrum en ademcentrum

Reflexbogen van hoofd en hals

BINAS TABEL 88B1 Anatomie van de hersenen (mediane doorsnede)

B4. Het centrale zenuwstelsel

Motorisch ZS Sensorisch ZS

Schors:Bestaat uit grijze massa, de cellichamen van neuronen

liggen hier.

Merg:De uitlopers van Neuronen

De grote hersenen

B4. Het centrale zenuwstelsel

BINAS TABEL 88I Bouw ruggenmerg

info van lichaam/orgaan

naar ruggenmerg

dendriet

info van dendriet axon

doorgeven

Geeft prikkel door aan motorische zenuw (bewegingszenuw)

Overdracht van de impuls van zenuw 1 naar zenuw 2 d.m.v.

neurotransmittor

“Een zenuwknoop”Cellichamen van

sensorische zenuwen

Uitlopers van zenuwen

Hierin liggen vnl de cellichamen van de neuronen

Geeft prikkel door aan sensorische zenuw

(gevoelszenuw)

Geeft prikkel door aan motorische zenuw (bewegingszenuw)

B4. Het centrale zenuwstelsel

B5. Spieren

B5. Spieren

B5. Spieren

Glad spierweefselGeen strepen door verdeling van myosine/actine

filamentenBij ONBEWUSTE PROCESSEN betrokkenLangzame contractie (samentrekking)

Komt o.a. voor in:Bloedvaten en maag-darmkanaal

B5. Spieren

Hart spierweefsel

- Gestreept- ONBEWUST- Geeft impulsen van de ene naar de andere cel aan elkaar door- Gecoördineerd door De sinusknoop

B5. Spieren

Dwarsgestreept spierweefsel

Kenmerk: - gestreept- BEWUSTE PROCESSEN- Zelf te coördineren

Bouw dwarsgestreept spierweefsel

B5. Spieren

Dwarsgestreept spierweefsel1 spier – bundel spiervezels

Spiervezel bestaat uit myofibrillen (kleinere eenheden)Vezel: 1 cel met meerdere kernen

Schema werking spier

De werking en bouw van spieren (engels)

Structuur en funktie spier (engels)

B5. Spieren

Sacromeer

Hier gebeurt de eigenlijke bewegingMyosine filament bevat “kopjes” om vast te hechten aan actine filamenten.

A – band:Geeft de lengte van de myosine filamenten

weer.

I bandA band

I – band:Gedeelte waarbij myosine en actine elkaar

niet overlappen.

B5. SpierenSamentrekking SacromeerMet behulp van Ca2+.

Actiepotentiaal zorgt ervoor dat

Ca2+ de cel binnen komt.

B5. Spieren

Samengetrokken sacromeer

Reflexen

B5. Spieren

EB 6. leren onderzoek

Licht en geluid op de werkplek

EB7. Neuroloog

V1. Alcohol en drugs.

Alcohol en het puberbrein animatieWat doet alcohol in je lichaam?

V2. De gehoorzintuigen

Opvangen geluid

Bevatten oorsmeerkliertjes om het oor te smeren. Soepel houden van

het trommelvlies.

Regelt luchtdruk van het oor.

Bouw van het oor uitgebreid

Bouw van het oor eenvoudig

V2. De gehoorzintuigen

Binnen in het oor

Matchpuzzel oor

V2. De gehoorzintuigen

SlakkenhuisGeluid omzetten in impulsen.

Gehoorbeschadiging

V2. De gehoorzintuigen

Slakkenhuis‘echt’ filmpje: bewegende beelden van een biologische slakkenhuis die geluiden weergeven krijgt.

animatie van het slakkenhuis

V2. De gehoorzintuigen

Evenwichtsorganen

V2. De gehoorzintuigen

Evenwichtsorganen

V2. De gehoorzintuigen

Evenwichtsorgaan

V3. Leren en werken

V4. Ideeën voor onderzoek

V5. Werken met de computer

Bst 5 Spieren

Verschillende typen spierweefsel

Glad spierweefsel

• Glad spierweefsel– Geen strepen door verdeling van myosine/actine

filamenten– Bij ONBEWUSTE PROCESSEN betrokken– Langzame contractie (samentrekking)– Komt o.a. voor in:

• Bloedvaten en maag-darmkanaal

Hart spierweefsel

• Gestreept• ONBEWUST• Geeft impulsen van de ene naar de andere cel

aan elkaar door• Gecoördineerd door de sinusknoop

Dwarsgestreept spierweefsel

• Kenmerk: gestreept• BEWUSTE PROCESSEN

– Zelf te coördineren

Dwarsgestreept spierweefsel1 spier – bundel spiervezels

Spiervezel bestaat uit myofibrillen (kleinere eenhedenVezel: 1 cel met meerdere kernen

Sacromeer

• Hier gebeurt de eigenlijke beweging• Myosine filament bevat “kopjes” om vast te

hechten aan actine filamenten.

A – band:Geeft de lengte van de myosine filamenten

weer.

I bandA band

I – band:Gedeelte waarbij myosine en actine elkaar niet

overlappen.

Samentrekking Sacromeer

• Met behulp van Ca2+.– Actiepotentiaal

zorgt ervoor dat Ca2+ de cel binnen komt.

Samengetrokken sacromeer