TEL_02-2015

!

15 januari 2015

Meerstammige bomen

Tobias’ Tún: Oma’s tuin als inspiratie

Alternatief voor RAW-bestekken

Multifunctionele Trilo S3

Vakblad voor de groenvoorziening | 37e jaargang |

Voorplaat_2.indd 1 12-01-15 13:57

TIJDOM DOOR TE GROEIEN!

NIEUWSBRIEF

SOCIAL

TABLET

TE GROEIEN!

MOBIEL

NIEUWSBRIEF

Op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen? Door de nieuwsbrief van Tuin en Landschap ben je op de hoogte van wat er in de sector speelt. Meld je nu aan via www.tuinenlandschap.nl/nieuwsbrief en ontvang wekelijks het laatste nieuws per mail.

SOCIAL

Volg jouw vakblad ook via social media. We zijn actief op LinkedIn, Twitter (@tuinenlandschap) en Facebook.

TABLET

Tuin en Landschap is er niet alleen in de papieren versie, maar ook als website en e-magazine. Zo kan je waar en wanneer je wilt via je tablet het laatste vaknieuws lezen.

MOBIEL

Nu ook het laatste nieuws 24/7 op je smartphone, via de nieuwe en overzichtelijke mobiele website.

618271.indd 2 12-1-2015 10:40:52

!TuinenLandschap 2015| 2 |

| I!"#$%

N"#$%&& Warm 2014 zorgt voor lang seizoen groensector' ’Gemeenten gedwongen verder te bezuinigen

door oplopend tekort’( Tuinen van Appeltern gaat schilderen met planten) Ondernemers voorzichtig positief over economische

vooruitzichten voor 2015* Gebruik biomassa voor hoogwaardige toepassingen,

niet alleen voor energie+ Tuin en Landschap online

S'()"*#+),- Meerstammige bomen,. Meerstammige gecombineerd

B#,("-. #+ O(/0+"&0)"#,& DHG helpt jongeren via groen terug op de rails,( Flexibeler met contractvorm OMOP in beeld,* Zo zit dat: Welke alternatieve 1nancieringsmogelijkheden zijn er?

O+)%#(2 #+ I+("34)"+/,+ Werk in uitvoering: Aanplant bomen.- Oma’s wilde tuin als inspiratie.& Symmetrisch winterbeeld

A0+5#/ #+ O+,#(4'$,.* Moet snoei op kwekerij beter aansluiten op eindbeeld?

M034"+#& #+ G#(##,&3402/- Trilo S3 kan meer dan alleen zuigen

S#(6"3#/' Gespot: Fencefork vergemakkelijkt plaatsen schutting/( Leveranciersnieuws/* Agenda en Cursussen/+ Groene Gast: Simen Brunia

,.

,&

.&

/-

Foto

voo

rpla

at E

bben

15 januari 2015nummer 2

Inhoud.indd 3 12-01-15 13:57

4 TuinenLandschap 2015 | 2 |

N!"#$%

C&''"()**+

Aan de Amsterdamseweg in Arnhem hebben verschillende Arnhemmers zaterdag 10 januari hun afgedankte kerstboom geplant op een al jaren braakliggend bouwterrein. Het kerst-bomenbos is een initiatief van Willem Jakobs en Pieter Drift (resp. links en rechts op de foto). Zij willen de verschillende braakliggende bouwterreinen rondom het Centraal Station in Arnhem een betere uitstraling geven zolang er niet gebouwd wordt. Eerder hadden zij al succes met het recentelijk inge-richte Coehoornpak elders in de stad. Door het planten van de kerstbomen ontstaat nu een stukje Veluwe midden in de stad. In totaal zijn er vijftien bomen geplant. <

Kerstbomen planten in Arnhem

Foto

Vid

ipho

to

Warm 2014 zorgt voor lang seizoen groensector2014 is het warmste jaar sinds de regelmatige temperatuurwaar-neming begon in 1706. Vooral de zachte winter, het vroege voorjaar en de lange warme herfst zijn van invloed geweest op het werk van de groenvoorziener.

Er moest dus al snel onkruid bestreden en gras gemaaid worden. Doordat de herfst lang zacht bleef, gingen deze activi-teiten ook langer door.Hendriks: „We zijn twee weken eerder begonnen met onkruid bestrijden en daar ook twee weken langer mee doorgegaan. Bij beeldbestekken moet je natuurlijk aan de eisen blijven voldoen. Het is dan een kwestie van goed schouwen en plannen om je inzet zo effectief moge-lijk te houden wil je er niet op inleveren.”Jeroen Knol: „Door het lange seizoen en het groeizame weer hebben we veel extra rondes op de grasmaaier gemaakt. Op sommige terreinen hebben we wel 30 rondes gemaakt tegen 24 normaal gesproken.”Of het weer in 2014 gunstig of ongunstig is geweest, hangt dus vooral af van de activitei-ten van een bedrijf en of er beeld- of frequentieafspraken zijn gemaakt. <

Het meest opvallend was de zachte winter van 2013-2014, die gunstig was voor de meeste groenvoorzieners.Marvin Hendriks van groen-voorziener Wolterinck: „Wij doen in de winter veel aan boomverzorging. Daarmee konden we doorgaan zonder onwerkbare dagen.” Ook Groenvoorziening A.J. van der Werf had baat bij de zachte winter. Planner Jeroen Blok: „We konden ongehinderd door-gaan met plantklussen. Door-dat de planten beter aanslaan als ze in januari en februari de grond in gaan dan aan het eind van het seizoen, hadden we weinig inboet dit jaar.”Door de hoge temperaturen begon ook het voorjaar vroeg.

Mooi jaarBij minder gunstige tijdingen vraag ik altijd: welk nieuws wil je het eerst horen, het goede of het slechte nieuws? Meestal willen mensen dan eerst het goede nieuws horen, in de hoop dat dat het slechte nieuws enigszins verzacht.

Het goede nieuws is dat de verwachtingen voor 2015 redelijk positief zijn. Met zo’n formulering kun je nog alle kanten op. Maar feit is dat zowel de bur-gers als de bedrijven voor het eerst in jaren weer wat positiever gestemd zijn. Particulieren lijken bereid de portemonnee te trekken en weer wat geld te beste-den, onder andere aan hun tuin. Het aantrekken van de woningmarkt helpt daar ook bij. Dit leidt ertoe dat hoveniers ook wat positiever gestemd zijn over het komende jaar.

Het slechte nieuws is echter dat overheden, en met name gemeenten, de komende jaren nog fl ink moeten bezuinigen. Alle gemeenten gezamenlijk heb-

ben een oplopend tekort van !4,8 miljard bij ongewij-zigd beleid. Dat betekent dat er verder gekort zal gaan worden op onder andere groenvoorzieningen, en dus minder werk voor hoveniers en groenvoorzieners.

Ook het economisch herstel in Nederland blijft de komende periode broos en breekbaar als glas. We leven niet op een eiland, en iedere oorlogsschermut-seling of terroristische aanslag heeft onmiddellijk effect op het consumentenvertrouwen. We komen langzaam uit het ei waar we ons gedurende de lange crisisjaren in verschanst hadden, maar bij het minste gerucht kruipen we weer terug in ons schild.

Wat wel meewerkt, is het winterweer. Andermaal blijft een strenge winter de sector bespaard, waardoor er fl ink kan worden doorgewerkt. Als alle machtlus-tige heersers zich de komende tijd net als Koning Winter gedeisd houden, kan het zo maar een mooi jaar worden.

Ralph Mensvakredacteur

NieuwsPag_4-5_A_def.indd 4 12-01-15 13:57

5TuinenLandschap 2015 | 2 |

’Gemeenten gedwongen verder te bezuinigen door oplopend tekort’Volgens berekeningen van het COELO hebben Nederlandse gemeenten bij ongewijzigd beleid in 2018 gezamenlijk een gat van !4,8 miljard in hun begroting. Aangezien gemeentelijke begro-tingen in evenwicht moeten zijn, zullen gemeenten verder moeten bezuinigen, aldus het COELO.

In 2015 neemt het aandeel van de gemeenten in de totale overheidsuitgaven met naar schatting 4% toe als gevolg van decentralisaties. Een prognose van de gemeentelijke netto inkomsten en uitgaven voor de periode 2014-2018 laat een tekort zien van !4,8 miljard op jaarbasis. Dat komt overeen met !284 per inwoner; 13% van de totale netto uitgaven. Dit blijkt uit nieuwe berekeningen van het COELO (Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden).

Het gevonden verschil tussen verwachte inkomsten en uitga-ven is niet gelijkmatig verdeeld over de afzonderlijke gemeen-ten. Het is naar verhouding groot voor centrumgemeenten en gemeenten met een zwakke sociale structuur. Grote (meer dan 150.000 inwoners) en mid-delgrote gemeenten (50.000 tot 100.000 inwoners) moeten zich, gemeten in euro per inwoner, het sterkst aanpassen. Het-zelfde geldt voor gemeenten in Groningen, Friesland, Drenthe en Zuid-Holland.

BegrotingAnders dan het Rijk moeten gemeenten hun begroting laten sluiten. Hun mogelijkheden daarvoor zijn echter beperkt. Belastinginkomsten zijn zo beperkt dat zelfs een verdub-beling van de tarieven geen soelaas zou bieden. Gemeen-

ten moeten dus hun uitgaven beperken. Gezien de grote om-vang van de taakstelling zal dit niet kunnen zonder gevolgen voor het voorzieningenniveau. Uit eerder onderzoek door het COELO blijkt dat de meeste burgers hier begrip voor heb-ben, en bezuinigingen op straatverlichting, openbaar groen en sportaccommodaties accepteren.Gemeenten met een goede fi nanciële positie kunnen pijnlijke keuzes nog even voor zich uit schuiven door hun schuldenlast te laten oplopen. Dit leidt wel tot hogere rente-betalingen.

MotorVNG-voorzitter Annemarie Jorritsma stelt in een reactie op het rapport dat het hoog-nodig is om fundamenteler te kijken naar de manier waarop

gemeentelijke taken worden gefi nancierd. „Gemeenten zijn de motor van onze economie, in gemeenten begint de groei. Maar dan moeten we wel de brandstof hebben om die motor draaiende te houden. Gemeen-ten zijn nu fi nancieel te veel afhankelijk van het Rijk.”Het COELO-rapport ’Gemeenten in Perspectief’ is de opvolger van een in september 2013 ge-publiceerd onderzoek. Ook toen constateerde het COELO dat gemeenten voor een miljarden-opgave staan en dat de grote fi nanciële afhankelijkheid van het Rijk weinig andere opties open laat dan bezuinigen. Door de decentralisaties in het sociaal domein is de afhanke-lijkheid van het Rijk alleen maar groter geworden, terwijl ge-meenten wel verantwoordelijk-heid dragen voor een groter deel van de overheidsuitgaven. <

Foto

Jan

Booi

j

Vij! arencontract voor Dordrecht en BTLGemeente Dordrecht en BTL Bomendienst hebben donderdag 8 januari een samenwerkings-overeenkomst gesloten voor de duur van vijf jaar. De reden voor zo’n langdurige overeenkomst is dat de gemeente boomziekten en aantastingen gedegen, planmatig en georganiseerd wil aanpakken. Door inzicht in de actuele en toe-komstige ziekten en aantastingen kan de gemeente tijdig maatre-gelen nemen in beleid en beheer. Onderdeel van de overeenkomst is dat BTL helpt de kennis van de medewerkers van de gemeente Dordrecht en de betrokken boom-verzorgers te vergroten.Foto v.l.n.r. staand: Arnold Meulen-belt (BTL B), Jurgen Scholten, Rudy Scheper en Oege Oevering (allen Gemeente Dordrecht), zittend: Ron Schraven (BTL) en Rindert Bos-selaar (Dordrecht). <

NieuwsPag_4-5_A_def.indd 5 12-01-15 13:57

! TuinenLandschap 2015 | 2 |

N"#$%&

Vrije geestenBulderbos. Protestbos. Zegt u dat nog wat? Denk van wel, en eigenlijk nog steeds heel actueel. Zeker nadat Schiphol recent heeft aangegeven het zogenaamde Alders-akkoord te willen openbreken, voor nog meer groei. Ja, nog meer!

Een in mijn ogen nogal onzinnige gedachte. Mede door eigen ervaring ingegeven. Ik woon zelf namelijk redelijk dicht in de buurt van de luchthaven (twintig minuutjes rijden), in een omgeving waar het vroeger een zeldzaamheid was als je een vliegtuig kon spot-ten. Laat staan horen. Nu is het helaas meer regel dan uitzondering.

Zware geluidshinder, fijnstof, luchtvervuiling, gezondheidsrisico’s, verslechtering woon- en leef-kwaliteit. Kortom, Schiphol heeft zijn grenzen bereikt. Tot hier en zeker nier verder.

Twintig jaar terug, ben ik daar op locatie geweest om zelf sfeer en indrukken te proeven van dat toen-

tertijd doelbewust door de actiegroep ingeplante stuk-je polder; nietig, maar in de tijd o zo belangrijk geble-ken. Waar op meer dan ludieke wijze de aandacht van Nederland werd gevraagd en dat ook heeft gekregen.

Een actie tegen nog meer vliegtuigen in de lucht (nu denk ik met lichtelijk schaamtegevoel: had ik er toen maar stiekem een stammetje bij geplant). Het einddoel, voorkoming aanleg Polderbaan is niet ge-haald, maar toch….

Nu, twintig jaar later, is er opeens de wereld na het drama in Parijs. Laten we met elkaar een nieuw protestbos planten. Maar dan vele malen groter.

Van het vrijgekomen hout gaan we dan potloden maken. Heel veel potloden. Kunnen wij allen, als vrije geesten, schetsen ’wat’ wij willen. Kunnen wij schet-sen ’wie’ wij willen!

Bart [email protected]

Jack van Haperenontwerper/hovenier

Bart Hoestuinontwerper

Ruud Vermeerhovenier

' ( ) $ * +

Foto

Pet

er B

enni

nk

Door het hele land bomen omgewaaidDoor de harde wind zijn zaterdag 10 januari door het hele land bomen omgewaaid. Zo ook deze esdoorn in het Vondelpark in Amsterdam, die door een combinatie van rot en harde wind op zo’n 3 m hoogte afgebroken is. Het was bepaald niet het enige slachtoffer van wind. Vanuit het hele land kwamen meldingen van omgewaaide bomen. De buienlijn die zaterdag over het land trok, ging gepaard met windstoten van meer dan 110 km/u. Daarbij was het zacht voor de tijd van het jaar, bijna 10 graden warmer dan normaal. <

Tuinen van Appeltern gaat schilderen met planten

zich aanmeldt een border aan-leggen, met een maximum van 25 deelnemers. Al behoudt Ap-peltern zich wel het recht voor om van tevoren of tijdens het aanplanten in te grijpen als zij vindt dat de gekozen combina-ties niet werken. Tot nu toe hebben zich onder meer Modeste Herwig en Jac-queline van der Kloet aange-meld. Zo gaat Herwig samen met ontwerper Karin van den Hoven onder de bedrijfsnaam www.tuinontwerpbestellen.nl een border inrichten. Toch richt Appeltern zich niet alleen op bekende ontwerpers, het project is voor iedereen toegankelijk.Tot 1 maart kunnen deelnemers een beplantingsplan indienen. Op 11 april staat vervolgens het aanplantfeest gepland. De borders zullen twee tuinseizoenen (2015 en 2016) blijven liggen. Als het een succes wordt, dan wil Ap-peltern het beplantingsproject ieder jaar herhalen met telkens een ander thema. <

De plantenborder is een eer-betoon aan Vincent van Gogh, die dit jaar 125 jaar geleden is gestorven. Appeltern roept deelnemers op om planten dusdanig te combineren dat er als het ware een schilderij ontstaat. Behalve vaste planten kunnen zij ook eenjarigen en bollen toepassen. Heesters in principe niet, deze zullen snel te groot zijn voor de beperkte oppervlakte van 2,5 bij 3 m. „Of er moet een goede reden zijn om wel heesters aan te planten’’, aldus directeur Ben van Ooijen. In principe kan iedereen die

De Tuinen van Appeltern nodigt ontwerpers en kwekers uit om een border van 2,5 bij 3 m in de vorm van een schilderij in te rich-ten met hun favoriete en meest sprekende vaste planten. Er is plek voor zo’n 25 deelnemers. Bekende beplantingsdeskundigen Modeste Herwig en Jacqueline van der Kloet hebben al toege-zegd om een border in te richten.

NieuwsPag_6-7B.indd 6 12-01-15 13:38

!TuinenLandschap 2015| 2 |

Foto

Wat

ersc

hap

Aa e

n M

aas

Start met project Blues in the MarshesAannemer Martens en Van Oord is gestart met graafwerkzaam-heden in de Honderd Morgen en het Vlijmens Ven. Van 170 ha voormalige landbouwgrond wordt de toplaag afgegraven. Op de schrale grond die zo ontstaat kunnen bijzondere planten en dieren leven. De graafwerkzaamheden horen bij het natuurontwikkelingspro-ject Blues in the Marshes en de Hoogwateraanpak ’s-Herto-genbosch. Deze waterberging voorkomt een overstroming van Den Bosch bij hoogwater op de Maas. In het project Blues in the Marshes wordt voormalige landbouwgrond omgevormd tot leefgebied voor bijzondere natuur. <

Ondernemers voorzichtig positief over economische vooruitzichten voor 2015Het midden- en kleinbedrijf is over het algemeen positief gestemd over 2015. Een derde van de ondernemers verwacht dat hun omzet en !nanciële situatie het komende jaar verbeteren. Dit geldt ook voor hoveniers en groenvoorzieners.

mische groei aan tot 1,5% bbp (bruto binnenlands product). Hoewel het herstel broos blijft, groeit vooral de consump-tie harder dan vorig jaar. De werkgelegenheid neemt toe, de werkloosheid daalt naar 6,5%. Ondernemers zijn over 2015 over het algemeen positief gestemd. Zo verwacht 34% het komende jaar een hogere omzet te genereren. Slechts 18% verwacht een omzetdaling, terwijl 44% denkt dat zijn of haar omzet gelijk zal blijven.Ook voorziet bijna een derde een verbetering in de financiële situatie van hun onderneming in 2015. De goede vooruitzich-ten worden gedragen door zowel kleine als grote bedrij-ven binnen een groot aantal sectoren.

Terughoudendheid investeringenDuidelijk is echter wel dat ondernemers vooralsnog de kat uit de boom kijken. Ondanks positieve vooruitzichten voor 2015 is men voorzichtig als het gaat om het doen van

investeringen. Vooral kleinere bedrijven (maximaal vijftig me-dewerkers) zijn terughoudend. Veel ondernemers komen net uit een lastige periode en pro-beren eerst op adem te komen.Daarnaast blijft angst voor tegenvallers aanwezig. Oplo-pende spanningen in de wereld gedurende 2014 hebben het vertrouwen geen goed gedaan. De onzekerheid lijkt ten op-zichte van begin 2014 toegeno-men. Onder de belangrijkste bedreigingen voor de komende twaalf maanden wordt tegen-vallende economische groei nog altijd door 40% van de ondernemers genoemd.

Voorzichtig optimismeOnder hoveniers en groenvoor-zieners die zijn aangesloten bij de VHG heerst voorzichtig optimisme. Dat blijkt uit de Economische Barometer van de VHG. Bijna een derde van de VHG-leden is positief tot zeer positief over het eerste kwar-taal van dit jaar. Daartegenover staat dat ruim 20% negatief tot zeer negatief is.

Medio december heeft VHG haar leden gevraagd naar hun verwachtingen voor het eerste kwartaal van 2015. Denken zij een beter, gelijk of slechter re-sultaat te behalen ten opzichte van hetzelfde kwartaal van vorig jaar? 31,5% was positief en gaf aan dat het resultaat zal verbeteren.Van de ondervraagden is 20,2% negatief tot zeer negatief over het eerste kwartaal van dit jaar. Dit is in lijn met het gematigd positieve macro-economische beeld met een licht stijgend consumentenvertrouwen en bruto binnenlands product.

ResponsAan de poll namen dit keer 213 VHG-leden deel. Dat is circa 21% van de ruim 1.000 leden en een lichte stijging ten opzichte van de vorige poll. De volgende poll wordt aan het einde van het eerste kwartaal verstuurd. Dan wordt gevraagd naar de verwachtingen voor het tweede kwartaal van 2015. <

Ondernemers in het mid-den- en kleinbedrijf kenden, ondanks het beginnend economisch herstel, in veel gevallen een lastig 2014. Bijna de helft zag het ondernemings-klimaat de afgelopen twaalf maanden niet verbeteren. Slechts 17% zag een vooruit-gang, terwijl volgens 30% het ondernemingsklimaat zelfs verslechterde. Dit blijkt uit de ING InvesteringsBarometer. Ook wat betreft de financiële positie van hun bedrijf, zagen ondernemers het afgelopen jaar eerder een verslechtering dan verbetering.

Positief vooruitzichtDit jaar lijkt het tij te keren. Volgens het Centraal Plan Bureau (CPB) trekt de econo-

Foto

Pet

er B

enni

nk

NieuwsPag_6-7B.indd 7 12-01-15 13:38

U!"#$%&'()$*

Deze kolom valt onder redactionele verantwoordelijk-heid van +,#.

www.tuinenlandschap.nl

| 2 |- 2015TuinenLandschap

Gebruik biomassa voor hoogwaardige toepassingen, niet alleen voor energie„Het leek zo’n goed idee, de schadelijke CO2-uitstoot vermin-deren door fossiele grondstoffen te vervangen door plantenma-teriaal ofwel biomassa. Europa enthousiast, subsidie erop en hup, klimaatprobleem opgelost. Wat kan een mens, of mens-heid moet ik zeggen, zich toch vergissen. Wat begon als een grote, groene droom dreigt nu te eindigen in een nachtmerrie. Wat is het probleem? Biomassamisbruik! Hoezo misbruik, alle beetjes hel-pen toch? Nee dus. Want de ’on-voorziene’ indirecte nadelen van het verkeerde gebruik van bio-massa komen nu aan het licht. De waardevolle biomassa wordt veel te laagwaardig gebruikt. Opgeslokt voor energie, want

daar is de biomassa-honger het grootst en wegen de belangen het zwaarst. Met verkeerde sub-sidies verkwanselt de overheid haar schaarse euro’s aan het stimuleren van biobrandstoffen. Voor in uw tank, of als bijstook in energiecentrales.Het is niet alleen concurrentie met voedselproductie, er kleven meer nadelen aan biomassa-misbruik. Door de grotere vraag naar landbouwgrond wordt nieuw waardevol land ontgon-nen. Dit is al volop aan de gang. Het is een illusie te denken dat we dit kunnen stoppen.

Als ecoloog waarschuw ik voor nóg een nachtmerrie, misschien wel de ergste. Als ieder stukje plant geld oplevert, wordt het wel heel onaantrekkelijk om biomassa terug te geven aan de bodem. En die bodem heeft biomassa juist hard nodig om te kunnen blijven functioneren. Het enorm diverse leven ín de bodem heeft ook voedsel nodig.

Zonder teruggave van biomassa aan de bodem, verarmt deze, wordt onvruchtbaar, bevattelijk voor erosie, kan geen water meer vasthouden, en uiteinde-lijk niets meer produceren.

Biomassa is uiterst waardevol. Gebruik het voor hoogwaar-dige voedsel-, chemische en farmaceutische toepassingen. Daar liggen de kansen voor duurzame innovatie. Dat is een verantwoorde biobased economy. Grootschalig biomassa alleen voor energie gebruiken is misbruik. En ook nog onzinnig als je bedenkt dat planten heel inefficiënt zijn in het opvangen van zonlicht en het omzetten hiervan in biomassa. Hun ener-gie komt van de zon en die kun-nen wij ook direct gebruiken. Daar moeten die subsidie-euro’s heen. Stop die biomassa in uw mond of in de grond, maar bedenk: niet in uw tank!” (Bron: Vroege Vogels)

Zonder teruggave van biomassa aan de bodem

verarmt deze

Foto

NIO

O-K

NAW

Louise VetDirecteur NIOO-KNAW

GroenoplossingenRegelmatig mag ik als spreker optreden om het be-lang van groen uit te leggen. Na mijn bijna standaard openingszin ’De tijd dat groen decoratie was, is voor-bij’ geef ik in vogelvlucht aan wat de effecten van groen zijn op de leefomgeving, de biodiversiteit en de gezondheid van mensen. Op alle niveaus dringt dit belang door. Een tijdje geleden werd ik door de Europese Commissie gevraagd deel te nemen in een expertgroep om na te denken over een nieuw pro-gramma. De titel hiervan is ’Nature Based Solutions in Renaturing the Cities’, waarin we op natuur geïn-spireerde oplossingen bedenken in het verduurzamen van het stedelijke gebied. Het gaat om het weerbaar

maken van de bebouwde omgeving tegen de klimaat-verandering, het bevorderen van een duurzame stede-lijke ontwikkeling en het herstellen van beschadigde ecosystemen. De Europese Commissie heeft een stevig budget gereserveerd, zodat in de komende vijf jaar voorbeeldprojecten en toegepast wetenschappelijk onderzoek gerealiseerd kunnen worden. Een gewel-dige kans voor onze branche om nieuwe innovaties te ontwikkelen. Denk bijvoorbeeld aan groene structuren in de stad, groene buitengevels en groen in ziekenhui-zen. De Europese Commissie doet nu een oproep voor ideeën. Een kans voor u om deze aan te leveren. Neem contact met mij op als u meer wilt weten.

Egbert Roozendirecteur +,#[email protected]

vhg

NieuwsPag_8-9.indd 8 12-01-15 13:38

T!"# $# %&#'()*&+ ! " # $ " %

www.tuinenlandschap.nl Van onderstaande berichten staat een uitgebreide versie op de site van TuinenLandschap

Bij sommige artikelen in dit blad staan icoontjes, deze verwijzen naar extra informatie op de website

Foto’s Filmpjes Dossiers Documenten en links naar websites Praat mee

Stem mee over de volgende peiling:

,TuinenLandschap 2015 | 2 | Abonneer u op de TuinenLandschap

N"$!-

(./"$0

Stem mee over de volgende peiling:

Danielle Hulsebos @danielle_tuinOp mijn eerste werkdag na de vakantie meteen een aanvraag voor een TUIN ontwerp, daarwordenweblijvan! :-)

Groendak @GroendakGoed aangelegd groen rondom appartementsgebouwen redu-ceert criminaliteit met minimaal 7%.

DeBomenridders @DeBomenridders186 bomen om Zwols ziekenhuis worden gekapt - terwijl aange-toond is dat men sneller geneest in groene omgeving!

PKS Boomverzorging @Arborist_nlLindes planten, ook leuk

Henk Eikholt �@henkeikholt13Moet het gras niet gemaaid worden bij @propersonaggz Neen,overwinteringsplek voor vlinders en insecten

Monsdal neemt activiteiten NLW Groep over

Erwin Janssen van Dolmans Landscaping (links) en Peter Fleuren van NLW Groep onthullen het logo van Monsdal Buitenbeheer Limburg Noord. Monsdal voert groenopdrach-ten uit voor Horst aan de Maas, Peel en Maas en Venray.

Foto

Gé

Hird

es

Tekenwerend middel mogelijk verplichtEr is een nieuw tekenwerend middel, permetrine. Werkge-vers moeten dit wellicht aan hun medewerkers aanbieden, omdat dat in de Arbowet staat.

Norminstituut Bomen partner Vitale Groene StadHet Norminstituut Bomen is toegetreden als partner van het platform Vitale Groene Stad. Dit platform van Entente Flo-rale promoot de kennis van groen in de stedelijke omgeving.

AOC Terra gaat verder als Terra AOC Terra heeft haar naam veranderd in Terra. Ook ligt er een heel nieuwe huisstijl. Op de vestigingen van Terra werd onlangs de nieuwe naam gelanceerd.

Aantal Nederlandse gemeenten daalt onder 400Per 1 januari 2015 zijn zestien gemeenten bij een herin-deling betrokken. Daarvan zijn zes nieuwe gemeenten gevormd. Dat brengt het totaal aantal gemeenten op 393.

Samenwerking openbaar groen in het noordenErfgoedeigenaren, gemeenten en provincies gaan de moge-lijkheden verkennen voor nieuwe vormen van gebruik van openbaar groen in Noord-Nederland en Noord-Duitsland. Dat is het doel van netwerkproject Noordelijke Lustwarande. Faillissement Triple E slecht voor sector tuinenlandschap.nl

Triple E deed veel onderzoek naar de economische waarde van groen. Het faillissement is dan ook slecht nieuws voor de groen-sector. Wie gaat nu de waarde van groen in kaart brengen?

Discussieer mee in de tuinenlandschap-groep

’Groensector krijgt last van ondui-delijkheid rond verbod op chemi-

sche onkruidbestrijdingsmiddelen’

’Het’Het zachte zachte winterweer winterweer tot tot nu nu toe toe isis een een steuntje steuntje in in de de rug rug voor voor de de

groensector’groensector’

90%zei ja tegen de stelling:

NieuwsPag_8-9.indd 9 12-01-15 13:38


Sortiment

Meerstammige bomenMeerstammige bomen staan volop in de belangstelling. Het is een boom met meerdere stammen die bij voorkeur uit één individu is ont-staan. Meestal zijn de onderste zijtakken weg gesnoeid, zodat je tussen de stammen doorkijkt. Ze zijn ruimtelijk, grillig en zelfs sculpturaal. De meerstammige boom is een eyecatcher voor tuin en park.

Tekst en beeld Modeste Herwig, Ebben Boomkwekerij

De meeste bomen worden volgens tra-ditie op de kwekerij opgekweekt met

één stam. De laatste tijd is er juist veel belangstelling voor meerstammige bomen. Net als in de natuur mag een jonge plant zich met meerdere scheuten ontwikkelen, van twee tot wel acht stammen. Vaak be-gint de vertakking direct boven de grond. Zo ontstaat een karaktervolle boom met de uitstraling van een natuurlijk gevormde struik. De maat is met name afhankelijk van de soort en de snoeiwijze.

Boomkwekerij Ebben is een van de grote boomkwekerijen die gespecialiseerd is in meerstammige bomen. De geleverde maten variëren van 150-175 cm tot en met 1.000-1.200 cm. „Een deel van de boom- soorten kronen wij schermvormig op, waardoor ze een transparante groeiwijze krijgen’’, legt Wim Beining beplantings-adviseur bij boomkwekerij Ebben uit. „Hierdoor zijn ze in veel projecten makke-lijker toe te passen dan een dichte struik. Tegelijk met de open vorm is er toch een groot bladerdak. Op ooghoogte is er van de kroon al veel te zien, waardoor de beleving veel interessanter is. De grillige vorm sluit

Zelkova serrata, Japanse Zelkova. Donkergroen blad en een brede kroon, fraaie oranje herfstkleur. Afschilferende schors bij oudere exemplaren. Onopvallende bloei, boonvormige vruchten. Bloei april, hoogte tot 12 m.

Acer griseum, papieresdoorn. Een kleine boom met een bruine, afschilferende bast. Het is een langzame groeier met vrij klein blad, aan de onder-zijde grijsgroen. Fel oranjerode herfstkleur. Bloei mei, hoogte tot 10 m.

Soorten en cultivarsHet sortiment is zeer uitgebreid, te groot om hier volledig te beschrij-ven. Hierbij een selectie uit meer-stammige bomen en struiken

▸Acer. De esdoorn is heel geschikt als meerstammige boom. A. capil-lipes heeft een gestreepte schors, A. negundo ’Aureomarginatum’ heeft geelbont blad en opvallend vanwege de bloei is A. rubrum.

goed aan bij de natuurlijke stijl die in hedendaagse ontwerpen te vinden is.”

Beining noemt eveneens als voordeel dat de meerstammige boom zich door zijn vorm bij uitstek leent voor toepassing in parken, maar ook voor het beschaduwen van glazen gevels van scholen en kanto-ren. „Veel meerstammige bomen van de 1e of 2e grootte kweken wij zowel opge-kroond als van onderaf beveerd. Hierdoor kun je, afhankelijk van het ontwerp, onder de boomkroon verblijven of moet je er juist omheen lopen. En door op te kronen kunnen vaste planten en bodembedek-kende heesters tot aan de stam groeien.”

E!ectMeerstammige bomen zijn fraai als solitair te gebruiken, maar ook in grotere groe-pen geven ze veel effect. Omdat de boom door snoei klein kan blijven, is hij prima geschikt voor een kleine tot middelgrote tuin. Een meerstammige boom of struik groeit eveneens goed in een grote kuip waardoor je deze kan toepassen in een daktuin of op een dakterras.

Sortiment Meerstammige bomen.indd 10 08-01-15 14:47

11TuinenLandschap 2015| 2 |

Zelkova serrata, Japanse Zelkova. Donkergroen blad en een brede kroon, fraaie oranje herfstkleur. Afschilferende schors bij oudere exemplaren. Onopvallende bloei, boonvormige vruchten. Bloei april, hoogte tot 12 m.

Parrotia persica, Perzisch ijzerhout. Een sterke boom die vooral opvalt als het blad in het najaar een vlammend rode herfstkleur krijgt. Bij dikkere stam-men bladert de schors in platen af. Onopvallende bloei in maart-april, hoogte tot 8 m.

Prunus x yedoensis, Yoshino-kers. Een sierkers met een vrij brede kroon. Een grote hoeveelheid roze, later witte bloemen in het vroege voorjaar. Licht-groen blad dat een gele herfsttint krijgt. Kleine zwarte vruchten. Bloei april, hoogte tot 10 m.

Malus toringo var. sargentii, sierappel. Witte bloem, gevolgd door kleine donkerrode naar geel verkleu-rende vruchten. Een van de beste sierappels om als meerstammige boom te kweken. Een vrij ronde kroon, gele herfstkleur. Bloei mei, hoogte tot 6 m.

Acer griseum, papieresdoorn. Een kleine boom met een bruine, afschilferende bast. Het is een langzame groeier met vrij klein blad, aan de onder-zijde grijsgroen. Fel oranjerode herfstkleur. Bloei mei, hoogte tot 10 m.

Betula nigra, zwarte berk. Afbladderende rood-bruine tot bruinzwarte schors en afhangende twij-gen. Het "jne blad kleurt in de herfst geel. In het voorjaar 6-8 cm lange katjes. Kan in wat zwaardere vochtige grond. Bloei april, hoogte tot 15 m.

Quercus ilex, steeneik. Bijzonder vanwege het leerachtige, wintergroene blad en de decoratieve eikels. Beschut plaatsen in vrij droge, kalkrijke grond. De steeneik is in de jeugd wat vorst- gevoelig. Bloei mei, hoogte tot 12 m.

Fraxinus angustifolia ’Raywood’, smalbladige es. Een sierlijke boom vanwege het "jne, glimmende donkergroene blad. Groengele bloemen in plui-men. Oranje tot donker paarsrode herfstkleur. Bloei april, hoogte tot 20 m.

▸Betula. Bij de berk gaat het om de fraaie schors, de sierlijke dunne twijgen en de herfstkleur. B. utilis ’Doorenbos’ heeft de mooiste witte stam, B. albosinensis ’Fascination’ heeft een rozerode schors.

▸Cotinus coggygria ’Royal Purple’. Een opvallende solitair vanwege de aparte bloeiwijze, donkere paars-

rode bladkleur en de herfstkleur. Bloei juni-juli, hoogte tot 3 m.

▸Ginkgo biloba. Waaiervormig blad dat in de herfst opvallende geel verkleurt. Goed op daktuinen. Bloei april-mei, hoogte tot 25 m.

▸Hippophae rhamnoides. Gedoornde twijgen en smal grijs-groen blad. Een grote hoeveelheid oranjerode vruchten. Bestand

tegen zeewind, geschikt voor een daktuin. Bloei maart-april, hoogte tot 5 m.

▸Koelreuteria paniculata. Tot 35 cm lang samengesteld blad, gele bloemen in losse trossen en deco-ratieve, blaasvormige zaaddozen. Gele tot oranje herfstkleur. Bloei juli-augustus, hoogte tot 12 m.

▸Malus. Geliefd vanwege de rijke

bloei, fraaie vruchten en de opval-lende herfstkleur. Onder andere M. baccata, M. toringo ’Brouwers Beauty’ en M. ’Evereste’ zijn be-schikbaar als meerstammige boom.

▸Sorbus. Opvallend vanwege de witte bloemschermen en de grote hoeveelheid vruchten. Keuze uit onder andere S. aria, S. aucuparia en S. intermedia. <

Sortiment Meerstammige bomen.indd 11 08-01-15 14:47

!" TuinenLandschap 2015 | 2 |

S#$%&'()%

www.tuinenlandschap.nlNamen van soorten en cultivars op deze foto’s

Tekst en beeld Modeste Herwig

Meerstammige gecombineerd

Gleditsia, luchtige kroonDeze meerstammige Gleditsia triacanthos is als solitair toegepast, een blikvanger in de voortuin. Het *jne, lichtgroene blad vormt een luchtige kroon boven de stammen. Hydrangea quercifolia groeit direct onder de boom, maar krijgt toch vol-doende licht. Door verschillende tinten groen af te wisselen wordt de beplanting extra sprekend. Ook in de winterperiode zal dit tuingedeelte dankzij de vorm van de Gleditsia, de siergrassen en de wintergroene haag nog een fraai beeld op-leveren. Gleditsia is vooral geschikt voor lichte gronden, hoogte tot zo’n 20 m.

Cercis, meerstammige roodEen goed voorbeeld van de transparantie van meerstammige bomen. Tussen de stammen door kijk je verder de tuin in, onder de kroon is ruimte voor beplanting. De donkerbladige Cercis cana-densis ’Forest Pansy’ groeit hier in een grote kuip, het ontwerp zou geschikt zijn voor een daktuin. Het donkere blad is extra sprekend naast licht-groen blad van Vitis vinifera en de felgroene tint van de kussens. Deze roodbladige Judasboom krijgt in het najaar een opvallende herfsttint. Hoogte 6-8 m. Ook Cercis siliquastrum wordt meestammig gekweekt. Deze soort valt op vanwege de vroege bloei.

Ont

wer

p Je

an W

ardr

op

Loca

tie D

aktu

in B

oom

kwek

erij

Ebbe

n

Ont

wer

p P

uur G

roen

proj

ecte

n

Combinatie-meerstammig.indd 12 08-01-15 14:47

!"TuinenLandschap 2015 | 2 |

Meerstammige gecombineerd

In bakken op een daktuinOp de daktuin van Boomkwekerij Ebben zijn Carpinus betulus en Zelkova serrata als meer-stammige bomen toegepast. Ze staan in met cortenstaal afgezette bakken zonder bodem. Een vrij arm mineraal daktuinsubstraat is afgedekt met 300 mm iets rijker mineraal bovensubstraat. Het substraat kan zo’n 400 l water per m3 op-nemen, vasthouden en afgeven. Het overschot wordt afgevoerd via een kunststof drainagelaag op de dakbedekking. Door het relatief geringe doorwortelbaar volume is een watergeefsysteem hier noodzakelijk. De kluiten zijn ondergronds verankerd aan de bak met recycling autogordels op een ingelegde bouwstaalmat.

Loca

tie D

aktu

in B

oom

kwek

erij

Ebbe

n

Combinatie-meerstammig.indd 13 08-01-15 14:47


B#$%&'( #) O%*+)&,+-&#

DHG helpt jongeren via groen terug op de railsDe Hoenderloo Groep (DHG) biedt in een veilige omgeving specialisti-sche zorg aan jongeren met complexe gedragsproblemen. De jongeren worden betrokken bij het groenbeheer in Hoenderloo, en kunnen een groenopleiding volgen in het Hoenderloo College.

Tekst en beeld Dick van Doorn

Begin november hield de Hoender-loose Zaken Vereniging (HZV) de

tweejaarlijkse Doedag in het Veluwse dorp. Jongeren van DHG hielpen volop mee met diverse klussen zoals Engels hekwerk plaatsen, hanging baskets vullen en zwerfvuil opruimen.

De sfeer is al gezellig om negen uur ’s ochtends in het dorpshuis van Hoen-derloo. Zo’n tachtig bewoners en onder-nemers hebben zich verzameld. Samen met jongeren uit Hoenderloo en jongeren van DHG voeren zij deze ochtend diverse activiteiten uit om het dorp te verfraaien. „Deze zogeheten Doedag is echt bedoeld om de band met elkaar als dorpsbewo-ners te versterken. Je voelt ook de sfeer van ’samen de schouders eronder zet-ten’”, zegt Nico Heekelaar die assistent-voorman en begeleider van de jongeren van DHG is.

De Doedag en de andere activiteiten die DHG voor Hoenderloo verricht, heb-ben ook te maken met het convenant ’Hoenderloo in eigen beheer’ dat de dorpsraad van Hoenderloo heeft afge-sloten met de gemeente Apeldoorn waar het onder valt.

„Vanuit Apeldoorn is er, zoals wij het noemen, het ’kookboek’ (Het Klein Apel-doorns Dorpen Kookboek, red.), waarin staat welke ingrediënten nodig zijn om het dorp aantrekkelijk te houden. Hierbij gaat het om werkzaamheden die wij als inwoners zelf kunnen doen om het dorp schoon, netjes en aantrekkelijk te houden”, zegt Harry IJsendoorn, secreta-ris van HZV. HZV organiseert de Doedag in samenwerking met de dorpsraad van Hoenderloo. „In het convenant staat hoe

de dorpsbewoners meer ingeschakeld kunnen worden om het dorp te onder-houden. De overheid trekt zich namelijk steeds meer terug om bewoners zelf meer zeggenschap te geven in het kader van de participatiesamenleving én vanuit onze visie dat het beter kan voor dezelfde prijs.”

Naast de activiteiten in het kader van het onderhoudsplan, waar ook de Doedag onder valt, organiseert DHG zelfstandig activiteiten in het groenonderhoud. De groenploeg bestaat uit vakbekwame me-dewerkers, en jongens en meiden die bij DHG inwonen en daar stage lopen vanuit het eigen Hoenderloo College. Heekelaar: „Zo onderhoudt onze groenploeg ook de 90 ha eigen terrein om de boerderij heen waar wij als organisatie zitten.”

Duidelijk onderhoudsplanHet groenbedrijf van de gemeente Apel- doorn levert in Hoenderloo een basis-kwaliteit zoals afgesproken met de dorpsraad. Vrijwilligers en bewoners van DHG plussen dit op tot kwaliteitsniveau A. Voorheen kwam het weleens voor dat de ene dag de dorpsbewoners en jonge-ren van DHG gras maaiden en zwerfvuil opraapten, en de dag daarna mede-werkers van de gemeente voor niets kwamen. Er zijn nu duidelijke afspraken gemaakt over wie wat doet. „Dit onder-houdsplan, dat de dorpsraad in overleg met de gemeente Apeldoorn heeft opge-steld, geeft ons via weeknummers duide-lijk inzicht wanneer wij zelf aan de slag moeten”, aldus IJsendoorn.

Voor de gemeente Apeldoorn is er nog meer veranderd, sinds een deel van de

werkzaamheden zijn overgenomen door Hoenderloo. In plaats van uitgebreide beleidsvisies en nota’s, wordt nu in een klein groepje gewerkt, bestaande uit vertegenwoordigers van de dorpsraad en ambtenaren van de gemeente Apeldoorn.

Linda Hooijer, landschapsarchitecte bij de gemeente Apeldoorn, is erg enthou-siast over deze nieuwe werkwijze. „Het is heel direct, de betrokkenheid is groot en het leidt tot hele concrete en soms onver-wachte resultaten.”

Ook Heekelaar is erg blij met dit onder-houdsplan. „Zo maaien de jongeren van DHG ’s zomers onder begeleiding structu-reel wekelijks al het gras in Hoenderloo. Verder zorgen wij ervoor dat de bloem-bakken en hanging baskets met bloemen gevuld worden en dat alles op tijd water krijgt.”

Andere onderhoudstaken die DHG in het kader van het convenant uitvoert, is ruigtes maaien met de bosmaaier, snoeien van de waterlot bij lindebomen en andere snoeiwerkzaamheden. IJsen-doorn: „Op deze manier willen we het dorp ook aantrekkelijk houden voor de toeristen die hier ’s zomers massaal naar toe komen.”

Hoenderlose modelBegum Aktas heeft een jaar bij DHG gewoond. Omdat de sfeer van het dorp haar nog steeds aanspreekt, helpt ze op deze Doedag een handje mee. „In de tijd dat ik bij DHG woonde, verzorgde ik de dieren op het terrein en werkte ik mee in de groenploeg. Omdat ik dieren verzor-gen erg leuk vind, heb ik heb gekozen voor een mbo 1-opleiding Assistent-dier-verzorger op het Hoenderloo College van DHG. Dat vind ik dus prettig aan DHG, ze laten je vrij wat betreft de keuze voor een opleiding.” Naast dierverzorger kunnen jongeren kiezen voor een arbeidsgerichte leerweg groenvoorziening, horeca of hout- of metaalbewerking.

Aktas heeft inmiddels haar opleiding Assistent-dierverzorger mbo 1 gehaald. „Maar ik kreeg de mogelijkheid om verder te studeren. Ik ben nu al bezig met Dierverzorger mbo 2 bij Helicon Opleidin-

Hoenderloo.indd 14 08-01-15 14:47

!"TuinenLandschap 2015| 2 |

Jongeren helpen met het aanplanten van een beukenhaag tijdens de tweejaarlijkse Doedag in Hoenderloo.

DHG biedt jongeren uitzicht op normaal leven

Bij De Hoenderloo Groep (DHG) verblijven jongeren die tijdelijk niet meer thuis kunnen wonen. DHG werkt vanuit de ervaring dat deze jongeren – hoe dwars ze zich soms ook gedragen – een gewoon leven willen leiden. Zij werken aan hun persoonlijke ontwikkeling, door een combinatie van behandeling, activi-teiten en een schoolopleiding. Doel is om uit-eindelijk door te stromen naar een vervolg- opleiding of een geschikte baan.Bij het inpassen van de jongeren in de ver-schillende werkploegen van DHG wordt steeds een plan gemaakt waarbij de toekomst van de jongere centraal staan.Bij het groenbeheer wordt gewerkt met een beeld-kwaliteitsplan volgens de CROW-norm. De meeste organisaties waarmee DHG sa-menwerkt verlangen kwaliteitsniveau B. Aan de hand van de CROW-norm kan DHG tevens beoordelen waaraan een jongere wel of niet kan meewerken, ook gezien zijn stageplaats.

DHG helpt jongeren via groen terug op de railsgen in Apeldoorn. Er zijn overigens ook jongeren op het Hoenderloo College die voor de mbo-opleiding groenvoorziening niveau 1 kiezen.”

Volgens Heekelaar kunnen jongeren verschillende leerdoelen hebben. „Elke jongere is immers uniek wat betreft karakter, leerstijl, leermogelijkheden, werkhouding en kennisniveau. Meewer-ken bij DHG is dan ook niet ’zomaar iets doen’. We proberen de jongeren op te leiden en te laten ontdekken hoe leuk het is om te werken in de richting waar je interesse ligt. Maar ook hoe zwaar dit werk kan zijn.”

Zowel Heekelaar als IJsendoorn zijn er-van overtuigd dat we in ons land steeds meer naar het ’Hoenderlose model’ zul-

len gaan. IJsendoorn: „Je ziet dat lagere overheden steeds meer moeten bezuini-gen en vooral in het buitengebied zullen de bewoners zelf het gebied moeten onderhouden. Als je daarbij de huidige si-tuatie voor jongeren op de arbeidsmarkt ziet. Jongeren komen moeilijker aan een baan en de banen die er zijn worden ver-geven onder het opleidingsniveau dat ze hebben behaald.” Ook voor andere kleine dorpen, gemeentes of buurtschappen zou dit volgens de begeleider en de HZV-secretaris een goede oplossing zijn.

Aktas heeft één jaar bij de groenploeg gewerkt. „Ik heb geleerd samen te wer-ken, op tijd te komen en tegen kritiek te kunnen. En als je bezig bent, hoef je even niet aan je problemen te denken.” <

Hoenderloo.indd 15 08-01-15 14:47


Terugzetten beplanting, 90%, vlak 1,70/m2Terugzetten beplanting, 90%, talud 1,95/m2Terugzetten beplanting, 50%, vlak 0,95/m2Terugzetten beplanting, 50%, talud 1,10/m2

Verwijderen begroeiing, hoogte tot ca. 1,00m 160,00/areVerwijderen begroeiing, hoogte tot ca. 2,00m 190,00/are

Aanbrengen vakbeplanting, 2 st/m2, 30-120 cm, kluit 1,70/stAanbrengen vakbeplanting, 3 st/m2, 30-120 cm, kluit 1,50/stAanbrengen vakbeplanting, 4 st/m2, 30-120 cm, kluit 1,30/st

voorgerecht

nagerecht

Beeld handhaven sierheesters kwaliteit A 1,50/m2Beeld handhaven sierheesters kwaliteit B 1,10/m2Beeld handhaven sierheesters kwaliteit C 0,85/m2

Beeld handhaven vaste planten, kwaliteit A 2,00/m2Beeld handhaven vaste planten, kwaliteit B 1,65/m2

Beeld handhaven zwerfafval , kwaliteit A, onverhard 4,30/areBeeld handhaven zwerfafval , kwaliteit A, verhard 2,75/are

Beeld handhaven zwerfafval , kwaliteit B, onverhard 2,75/areBeeld handhaven zwerfafval , kwaliteit B, verhard 2,45/are

Beeld handhaven zwerfafval , kwaliteit C, onverhard 2,95/areBeeld handhaven zwerfafval , kwaliteit C, verhard 1,65/are

Beeld handhaven grasveld, kwaliteit A, 2x graslengte 19,00/areBeeld handhaven grasveld, kwaliteit B, 2x graslengte 17,00/areBeeld handhaven grasveld, kwaliteit A, 3x graslengte 22,00/areBeeld handhaven grasveld, kwaliteit B, 3x graslengte 19,00/are

hoofdgerecht

B#$%&'( #) O%*+)&,+-&#

Flexibeler met contractvorm OMOP in beeld Adviesbureau Kragten introduceerde onlangs ’Overeenkomst met Open Posten in beeld’; een nieuw contract voor het onderhoud van de (semi-)openbare ruimte. Met name de koppeling tussen de OMOP-aanpak en beeldbestekken maakt deze contractvorm bijzonder. Volgens Kragten kunnen terreinbeheerders hierdoor .exibeler en beter sturen op budget en kwaliteit.

Tekst Ank van Lier | Beeld Adviesbureau Kragten

De RAW-systematiek is het meest gangbaar als het gaat om bestekken

voor het onderhoud van de buitenruimte. In de praktijk leiden deze RAW-bestek-ken echter regelmatig tot discussies en onenigheid, zo signaleerden ze bij Krag-ten. Dit adviesbureau voor de openbare ruimte telt ruimt 160 medewerkers en heeft vestigingen in Herten en s’ Herto-genbosch. ,,In de reguliere bestekken worden vaste prijzen bepaald voor een specifiek aantal vierkante meters groen-onderhoud dat moet worden uitgevoerd. Er wordt bijvoorbeeld een prijs vastgelegd voor het onderhoud van 9.000 m2 gazon gedurende meerdere jaren”, zegt Roy van Rijt, hoofd van de vakgroep Cultuurtech-niek van Kragten. ,,Regelmatig worden er beeldomschrijvingen aan gekoppeld. Dit houdt in dat in het contract wordt vastgelegd welk kwaliteitsniveau moet worden gehandhaafd. Voor een bepaald aantal vierkante meters wordt dan een weekprijs afgesproken. Veel gemeenten hebben echter geen goed inzicht in het aantal vierkante meters aan openbaar groen dat ze hebben. Dit leidt achteraf vaak tot discussies over de oppervlakken en de daarbij behorende prijs. Eind van het liedje is dat een gemeente vaak meer betaalt dan in het bestek is afgesproken.”

Behoefte aan !exibiliteitOok ziet Van Rijt dat veranderingen in de openbare ruimte regelmatig tot proble-men leiden. ,,In vier jaar - de reguliere looptijd van een contract - kan een hele-boel veranderen binnen een gemeente: er worden nieuwe woningen gebouwd, het aantal vierkante meters aan gazon neemt toe, et cetera. Ook dat leidt vaak tot prijsdiscussies. Wat bestekvormen

betreft, is er daarom behoefte aan meer flexibiliteit. Ook omdat burgers steeds meer een rol wensen te spelen in het groenonderhoud. Gemeenten willen hierop kunnen inspelen.”

Grip op budgetAls reactie op de geschetste problematiek ontwikkelde Kragten twee jaar geleden de contractvorm ’Overeenkomst Met Open Posten in beeld’ (OMOP in beeld). Het verschil met de reguliere contracten is dat in de aanbesteding louter een-heidsprijzen per m2 of per are worden vastgelegd. ,,In het contract worden bijvoorbeeld prijzen afgesproken voor het op een bepaald kwaliteitsniveau houden van een vierkante meter berm, gazon of perk”, legt Van Rijt uit. ,,Een OMOP in beeld-contract wordt aangegaan voor meerdere jaren. De concrete werkzaam-heden kunnen vervolgens ieder jaar worden geformuleerd in deelopdrachten. Hierin worden de afgesproken eenheids-prijzen gekoppeld aan een concreet aan-tal vierkante meters en aan een bepaald kwaliteitsniveau.”

Met deze aanpak horen discussies over prijzen en hoeveelheden volgens Van Rijt tot het verleden, zijn terreinbeheerders flexibeler in hun handelen en kunnen zij beter sturen op budget. ,,Omdat de deel-opdrachten jaarlijks worden opgesteld, is het veel makkelijker om veranderingen in de openbare ruimte te verwerken en daar het aantal vierkante meters op af te stemmen. En omdat de deelopdrachten minder veelomvattend zijn, is het voor terreinbeheerders eenvoudiger om de oppervlakken goed vast te leggen.”

Hierdoor voorkomt de nieuwe aanpak volgens Van Rijt ook discussies over

hoeveelheden en prijzen, wat ervoor zorgt dat het onderhoudsbudget minder snel wordt overschreden. ,,Doordat met deelopdrachten wordt gewerkt, weet je precies hoeveel je per jaar uitgeeft aan onderhoud. Wil je op een bepaald moment op de rem trappen, dan kun je de deelopdracht voor het volgende jaar inperken of een ander kwaliteitsniveau hanteren. OMOP in beeld geeft terreinbeheerders de kans om weer zelf de regie te nemen.”

Kosten in de hand De gemeente Roermond werkt sinds twee jaar met het OMOP in beeld- contract. Sindsdien is er minder discussie over de kosten van het groenonderhoud, zo is de ervaring van groenbeheerder Leon van Nieuwenhoven. ,,Tot twee jaar geleden werkten wij met een standaard RAW-bestek, waarin we weekprijzen vastlegden voor een bepaald aantal vier-kante meters aan groenonderhoud op een specifiek kwaliteitsniveau.’’

Het kwam echter regelmatig voor dat er discussies ontstonden over de prijzen. ,,Met OMOP in beeld hoort dat tot het verleden. We krijgen soms nog wel vragen over het aantal vierkante meters, maar dat is makkelijk meetbaar en leidt daarom niet tot discussie. En sowieso werken wij onze digitale kaarten jaarlijks bij en stellen deze ter beschikking aan onze aannemers. Actuele beheergege-vens zijn minstens zo belangrijk als de gekozen contractvorm. Heb je de oppervlakken niet goed in beeld, dan blijft sturen op budget moeilijk, zelfs wanneer je met OMOP in beeld werkt.”

De gemeente Roermond selecteerde in 2012 haar nieuwe onderhoudspartners, via een Europees aanbestedingstraject. Voor diverse onderhoudsmaatregelen in de openbare ruimte werden eenheids-prijzen vastgelegd in een OMOP in beeld-contract. ,,Nu maken we aan het begin van ieder jaar een deelopdracht voor standaard werkzaamheden. Dit gebeurt op basis van de actuele gegevens uit ons beheersysteem. Voor werkzaamheden waarvan de oppervlakken aan het begin van het jaar niet bekend zijn en inciden-tele werkzaamheden maken we door het jaar heen deelopdrachten. Op deze

Omop in beeld.indd 16 08-01-15 14:47


Terugzetten beplanting, 90%, vlak 1,70/m2Terugzetten beplanting, 90%, talud 1,95/m2Terugzetten beplanting, 50%, vlak 0,95/m2Terugzetten beplanting, 50%, talud 1,10/m2

Verwijderen begroeiing, hoogte tot ca. 1,00m 160,00/areVerwijderen begroeiing, hoogte tot ca. 2,00m 190,00/are

Aanbrengen vakbeplanting, 2 st/m2, 30-120 cm, kluit 1,70/stAanbrengen vakbeplanting, 3 st/m2, 30-120 cm, kluit 1,50/stAanbrengen vakbeplanting, 4 st/m2, 30-120 cm, kluit 1,30/st

voorgerecht

nagerecht

Beeld handhaven sierheesters kwaliteit A 1,50/m2Beeld handhaven sierheesters kwaliteit B 1,10/m2Beeld handhaven sierheesters kwaliteit C 0,85/m2

Beeld handhaven vaste planten, kwaliteit A 2,00/m2Beeld handhaven vaste planten, kwaliteit B 1,65/m2

Beeld handhaven zwerfafval , kwaliteit A, onverhard 4,30/areBeeld handhaven zwerfafval , kwaliteit A, verhard 2,75/are

Beeld handhaven zwerfafval , kwaliteit B, onverhard 2,75/areBeeld handhaven zwerfafval , kwaliteit B, verhard 2,45/are

Beeld handhaven zwerfafval , kwaliteit C, onverhard 2,95/areBeeld handhaven zwerfafval , kwaliteit C, verhard 1,65/are

Beeld handhaven grasveld, kwaliteit A, 2x graslengte 19,00/areBeeld handhaven grasveld, kwaliteit B, 2x graslengte 17,00/areBeeld handhaven grasveld, kwaliteit A, 3x graslengte 22,00/areBeeld handhaven grasveld, kwaliteit B, 3x graslengte 19,00/are

hoofdgerecht

Bureau Kragten heeft OMOP in beeld voor het artikel vrij vertaald naar een menu. Bij aanbesteding gelden de prijzen per vierkante meter of per are.

Groeiende belangstellingKragten introduceerde het OMOP in beeld-contract twee jaar geleden bij de gemeente Roermond. Inmiddels werkt ook de gemeente Tiel met de nieuwe contractvorm. Daarnaast hebben vol-gens Roy van Rijt steeds meer andere ge-meenten, woningcorporaties en overige eigenaren van buitenruimten belangstel-ling. ,,We krijgen regelmatig aanvragen van partijen die een kijkje willen nemen bij de gemeente Roermond om te zien hoe OMOP in beeld wordt geïmplemen-teerd in de dagelijkse praktijk. We ver-wachten dan ook dat deze aanpak de ko-mende jaren aan terrein zal winnen.”

Flexibeler met contractvorm OMOP in beeld

manier kunnen we de kosten beter in de hand houden.”

De gemeente kan ook eenvoudiger in-spelen op veranderingen in de openbare ruimte. ,,Verandert er gedurende het jaar iets, dan maken we een extra deelop-dracht om het verschil te overbruggen.”

Nadelen heeft van Nieuwenhoven nog niet ervaren. ,,Maar met alleen een goed contract en actuele, kloppende beheer-gegevens ben je er niet; uiteindelijk zijn de mensen die aansturen en uitvoeren bepalend voor het succes.” <

Omop in beeld.indd 17 08-01-15 14:47

18 TuinenLandschap | 2 | 2015

Zo-zit-dat

Hoe-zit-dat?Heeft u vragen of problemen die geschikt zijn voor bespreking in de rubriek Zo-zit-dat, laat het de redactie weten. Met behulp van een deskundige trach-ten wij het juiste antwoord of de juiste aanpak van uw probleem te vinden.

* Deze naam is )ctief

Welke alternatieve !nancieringsmogelijkheden zijn er?Hovenier Stephan Nieuwenhuijzen* heeft uitbreidingsplannen. Hij wil ei-gen opslagruimte en heeft hiervoor €150.000 nodig. Hiervan heeft hij €50.000 zelf, de rest wil hij lenen. De bank is niet enthousiast omdat hij onvoldoende eigen vermogen heeft opgebouwd. Stephan vraagt zich af of hij zich hier bij moet neerleggen.

Tekst Egbert Jan Blonk | Beeld Peter Moorman

De eerste kwestie die aan de orde komt is wat de effecten zijn van

deze investering op de jaarlijkse exploi-tatie van de onderneming. Vragen die je hierbij aan de orde kan stellen zijn:

▸Welke lasten en afschrijvingen brengen de investeringen met zich mee?

▸Ben ik in staat de rente en aflossings-verplichtingen te voldoen (zou moeten blijken uit een liquiditeitsbegroting).

▸Welke voordelen kan ik bereiken? Hierbij kan worden gedacht aan efficiën-ter werken (minder algemene uren), kostenbesparing op externe huisves-tingskosten, en scherper inkopen omdat inkopen ten behoeve van opdrachten wat meer kunnen worden gebundeld.

Als blijkt dat er voldoende resultaat kan worden gerealiseerd en ook aan de verplichtingen kan worden voldaan, dan is de investering economisch verantwoord.

Mogelijkheden bij bankenNieuwe aanvragen bij banken worden veel kritischer beoordeeld dan vroeger. De bank beoordeelt de ondernemer, het rendement van de bedrijfsactiviteiten en kijkt scherp naar alle risico’s die de bank zou kunnen lopen bij verstrekking van een lening.

In toenemende mate kan je constate-ren dat banken niet kunnen financieren, omdat de risico’s te groot zijn. In dat

geval moet je als ondernemer niet bij de pakken gaan neerzitten, maar afwegen welke alternatieven er voorhanden zijn.

Familie als alternatiefIn heel veel gevallen is de familie een heel goed alternatief. Ze kennen de ondernemer en maken vaak andere afwegingen dan banken. Daar kan ook een gevaar in schuilen. Bijvoorbeeld dat er te makkelijk geld wordt geleend, zonder dat de zaken goed geregeld zijn. Er worden geen zekerheden verstrekt en de verplichtingen worden niet duidelijk op papier gezet.

Ook komt het voor dat er geen rente hoeft te worden betaald. Dat is fiscaal vaak niet de beste oplossing. Bereken een zakelijke rente en als familie kan je de rente eventueel altijd nog schenken. Als er een rente wordt betaald, heeft de ondernemer een fiscale aftrekpost terwijl

de verstrekker in veel gevallen geen extra belastingen hierover betaalt.

Andere alternatievenAls andere alternatieven bij financie-

ringen tot !1 miljoen kan worden gedacht aan:

▸Qredits (die juist als alternatief voor de banken in het leven zijn geroepen).

▸Bedrijfsborgstellingskredieten (worden vaak door banken in de afweging wel meegenomen).

▸Crowdfunding (nog relatief onbekend, maar wel een groeiend alternatief).

▸Derden (moeilijk te vinden als je ze zelf nog niet kent).

Het zoeken van een passende finan-ciering wordt steeds meer maatwerk. Schakel daarom tijdig een adviseur in om uw mogelijkheden goed in kaart te brengen en deze liefst tegelijkertijd in gang te zetten. <

Egbert Jan Blonk is accountant bij Grant Thornton, E [email protected]

Zo-zit-dat.indd 18 08-01-15 14:48


W#$% &' (&)*+#$&',

Zelf een bijzondere aanleg- of onderhoudsklus voor deze rubriek? Mail naar

[email protected]

W!"

W#$

Aanplant bomenGemeente Geldrop-MierloEen medewerker van de buitendienst van ge-meente Geldrop-Mierlo lost een aantal Pterocarya fraxinifolia. Het grasveld waar hij aan het werk is ligt tussen de rivier de Dommel (die links achter het bosplantsoen stroomt) en een woonwijk. De gemeente wil de overgang tussen natuur en bebouwing wat geleidelijker laten verlopen. Daar-om worden er op het grasveld groepjes bomen geplant. Aan de kant van het bosplantsoen zijn

dat populieren en elzen, meer naar de woonwijk de vleugelnoten. De Bosgroep Zuid Nederland zal tussen de bomen ook nog heesters planten. Het project sluit aan op de visie van de Bosgroep om het leefgebied van de kleine ijsvogelvlinder te ver-sterken. Het gras tussen de bomen wordt minder vaak gemaaid, zodat een kruidlaag kan ontstaan. Tegen de woonwijk aan blijft er genoeg kortge-maaid gras over om te dienen als trapveldje. <

Tekst Peter BenninkBeeld Jeroen van Dijk

Wiu Geldrop Mierlo.indd 19 08-01-15 14:48


O#$%&'( &# I#')*+$)#,

Een reeks dode bomen maken een nieuw bos in Tobias’ Tún. Ze zijn gesneuveld tijdens een herfststorm in 2013 en komen uit het oude park van Vijversburg in Tytsjerk. Het is één van de kunstwerken die door Rehberger is bedacht. Het gaat om één grote dode boom, compleet met zijtakken en negentien kale stammen van exemplaren die door de storm werden geveld.

Op het oog kriskras zijn de bomen in Tobias’ Tún geplant. Het bos is nage-noeg geheel beplant met rode bomen en heesters in verschillende etages, onder meer Fagus sylvatica ’Atropunicea’, Sambucus nigra ’Thundercloud’, Coryllus avellana ’Rode Zellernoot’, Physocarpus opulifolius ’Diabolo’, Acer platanoides ’Crimson King’ en Prunus cerasifera ’Nigra’.

TobiasTun.indd 20 08-01-15 14:48


>

Oma’s wilde tuin als inspiratieGroot Vijversburg in het Friese Tytsjerk moet het grootste cul-tuur- en belevingspark van Europa worden. Met drie parken wordt de oorspronkelijke tuin uitgebreid: de Dwaalster, het Ooievaarsnest (nu Tobias’ Tún) en het Frijlân. Tobias’ Tún wordt momenteel aangelegd. Kunstenaar Tobias Rehberger legt in dit tweede artikel van een driedelige serie zijn ontwerp uit.

Tekst en Beeld Persbureau Noordoost

Een door mensen gemaakte wildernis. Dat was voor de Duitse kunstenaar

Tobias Rehberger het uitgangspunt bij het ontwerpen van het 15 ha grote Ooievaarsnest, dat inmiddels de naam Tobias’ Tún heeft gekregen. Hij putte uit de herinneringen aan zijn oma. ,,In vergelijking met de strakke tuinen in de volkswijken had mijn grootmoeder een wildernis. Ze liet de planten groeien. De geometrie ontbrak totaal, maar toch stonden er dezelfde plantensoorten als bij de buren.’’

De sfeer van de tuin van zijn groot-moeder wil Rehberger in Park Vijversburg terug laten komen. ,,Het moet voelen alsof de natuur zijn gang kan gaan. De wandelaar wordt niet gegidst door paden, hij moet zijn eigen weg zien te vinden. Toch zullen bepaalde elementen in het park de bezoeker doen realiseren dat

de ’jungle’ door mensen is gemaakt.’’In het ontwerp heeft Rehberger zijn

fantasie de vrije loop gelaten. Zo is er van wilgenvlechtwerk een tunnel gemaakt. Er zijn kronkelende slootjes met bamboe als walbeschoeiing. Onderweg zijn er veel opvallende elementen waar bezoekers bij stil kunnen staan. Bijvoorbeeld een dam-wand met kartels die een ravijn verbeeldt dat door een aardbeving is ontstaan, een hangmat die tussen fruitbomen hangt en een demonstratietuin met speciale groenterassen. Daarnaast heeft de Duitse kunstenaar een pompoenenbed, bijzon-dere vogelhuizen, picknickplekken en boomhutten voor de tuin bedacht. Deze elementen zullen veelal in de laatste fase, begin dit jaar, worden aangelegd.

Het thema ’verdwazing’ dat overigens ook in de andere parkdelen naar voren komt, is voor Tobias’ Tún een belangrijk

uitgangspunt. ,,Een afwisselend ontdek-kingsgebied vol verrassingen. Een stukje hemel op aarde”, vindt Rehberger. Voor de tuin ontwierp hij tien verschillende kunstwerken die een plekje krijgen in het park. ,,Echt een fantasietuin”, vat Piet Bonte van opdrachtgever Stichting Op Toutenburg samen.

Om de drie terreinen allemaal een an-dere uitstraling te geven, heeft de stich-ting voor twee delen een landschapsarchitect en voor één een kunstenaar gevraagd om een ontwerp te maken. ,,De uitbreiding van Park Vijversburg moet de mensen verrassen en ook totaal anders zijn dan het bestaande park. Daarom kwamen we op het idee om naast land-schapsarchitecten ook een kunstenaar te vragen.”

De stichting kwam uit bij Tobias Reh-berger, een succesvolle Duitse kunste-

Tobias Rehberger


!! TuinenLandschap 2015 | 2 |

naar. Zo was hij onder meer winnaar van de Gouden Leeuw voor het beste beeldende-kunstproject op de Biënnale van Venetië in 2009. De eerste gedachte van de stichting om Rehberger samen met een landschapsarchitect aan tafel te zetten, heeft ze snel laten varen. ,,De kunstenaar wilde dat niet”, vertelt Bonte, ,,Hij was bang dat zijn bedoelingen met bepaalde elementen door de inbreng van een deskundige verloren zouden gaan.” Bonte is blij dat de stichting de kunste-naar ’carte blanche’ heeft gegeven. ,,Uit-eindelijk heeft Rehberger weer een heel andere, verfrissende blik op de inrichting gegeven in vergelijking met de andere parkdelen.”

Rode jungleOm het verrassingselement van zijn ont-werp extra te versterken, heeft Rehberger aan de buitenzijde van het parkdeel rode esdoorns en hazelaars geplant. Vanaf de buitenzijde kun je nu niet zien wat er achter de bomen is. ,,De bladeren aan de bomen zorgen dat het geheel dichtgroeit. Bovendien kleuren ze rood. Het prikkelt de zintuigen.” Boom- en

heesterdeskundige Hein Koningen uit Amstelveen zorgde voor een beplantings-plan om de hersenspinsels van Rehber-ger in de praktijk mogelijk te maken. In totaal gaat het om meer dan vijfduizend planten die zullen worden aangeplant, waarvan het grootste deel bomen, zowel kleine als grote exemplaren. Koningen heeft de soorten bijeen gezocht en gegroepeerd. De noordkant van het park dat door de dichte begroeiing een jungle-uitstraling krijgt, wordt ingezaaid met een bloemenmengsel van de Cruydt-hoeck.

,,Het fantasiebos was wel een grote uitdaging”, legt Bonte uit. Het weiland ligt namelijk tegen het oude park Vijversburg aan. ,,De boomsingel in het bestaande park is monumentaal. De gebogen paden en het reliëf in het park zie je vanaf de weg. De Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed hecht veel waarde aan het open karakter. Het ontwerp mocht het zicht op het park niet beperken.’’ SB4 uit Wageningen werd ingehuurd voor een advies. ,,Uiteindelijk is er een compromis uitgerold met de situering van bomen in een diagonaal langs de zichtlijn van de

weg op het park. Op geen enkele manier beperkt het ontwerp van Rehberger nu het zicht op het historische park.’’

Bonte stelt dat er nog meer praktische problemen waren bij de uitwerking van het ontwerp van de kunstenaar. ,,Bij-voorbeeld het idee om een bed midden in een bloemenveld te zetten. Kinderen zouden op dat bed moeten klimmen, maar dan worden de bloemen natuurlijk allemaal platgelopen. Dat idee hebben we laten varen.” Ook met het grondwerk, dat door aannemingsbedrijf Van der Meer uit Scharnegoutum wordt uitgevoerd, moest af en toe een uitgangspunt van het ontwerp wijken voor de praktijk. ,,Dit is veengrond, dus je moet iets doen om te voorkomen dat iedereen wegzakt. Daarom hebben we met zand wel een vorm van paden aangelegd. Uiteindelijk is het wel de bedoeling dat die met gras begroeid raken zodat zijn filosofie niet helemaal weg is.” In de loop van de tijd zijn er ook ideeën bij gekomen. ,,In de herfststorm van 2013 legden enkele bo-men in het oude park het loodje. Die zijn gebruikt in Tobias’ wildernis.” <

Park VijversburgPark Vijversburg bij het Friese dorpje Tytsjerk breidt uit met ruim 31,5 ha. Er worden drie nieuwe parken aangelegd: twee van 15 en een deel van 1,5 ha waar cultuur, natuur en bele-ving centraal staan. De werkzaamheden worden eind 2014, begin 2015 voltooid. Vijversburg is volgens tuinhistorici uniek omdat de tuinelementen van het historische park goed bewaard gebleven zijn. De tuin is ontworpen in de Engelse landschapsstijl. Mogelijk Vlaskamp en voor een deel Roodbaard hebben een bijdrage geleverd. Het in stand houden van dit park is een be-langrijke drijfveer van eigenaar Stichting Op Toutenberg. Met 4,5 miljoen aan subsidies uit Europa, de provincie en de twee betrok-ken gemeenten is het mogelijk geworden om het cultuur- en belevingspark te realiseren. Om het onderhoud te bekostigen zal er in de toekomst een bescheiden entree geheven worden. Een jaarkaart gaat ongeveer "15 kosten en een los entreebewijs "2,50



Een tunnel van gevochten wilgentenen slingert door Tobias’ Tún. De vorm is alvast met oud materiaal geplant door mandenmakerij De Mythe uit Zuidschermer. Komend voorjaar worden verse groene slieten aangeplant, die gaan uitlopen tot de bedoelde groene tunnel.

Een ravijn in Tobias’ Tún is gemaakt van damwandplanken en metalen wan-den in groen en geel. Het plantwerk is van verschillende soorten bamboe, waarvan sommige soorten wel zes meter hoog kunnen worden. Dit zorgt voor een groene verticale accentuering ten opzichte van het ’ravijn’.

Boomstammen uit het bestaande park Vijversburg worden langs de sloot-kanten in Tobias’ Tún hergebruikt. Tijdens een van de herfststormen in 2013 sneuvelde een aantal.

Een medewerker van Empatec Groen plant bamboe aan in het bamboebos. Met spuitbussen wordt de belijning uitgezet. Op de heuvel komen onder meer Phyllostachys aureosulcata ’Aureocaulis’, Semiarundinaria fastuosa, Fargesia robusta ’Campbell’, Fargesia dracocephala ’Rufa’, Sasa tsuboiana, Carex morrowii ’Variegata’ en Sasaella masamuena ’Albostriata’.

Een geel geverfde stalen wand van 5,5 m hoogte, die deels in de grond zit, zorgt voor steun in Tobias’ Tún. Rehberger heeft bewust uitgesproken kleuren gebruikt om spankelingen in het park te bewerkstelligen.



O#$%&'( &# I#')*+$)#,

Symmetrisch winterbeeld

In de tuinen van ontwerper Arianne Blonk uit Dordrecht komen klassieke ele-menten als hoofdassen, ritme en symmetrie vaak terug. Een bezoek aan haar eigen wintertuin, laat zien dat Blonk ook hier haar voorliefde voor symmetrie en zichtlijnen niet onder stoelen of banken heeft geschoven.

Tekst en Beeld Hans Clauzing

TuinVanArianneBlonk_3.indd 24 08-01-15 14:49


>

Arianne Blonkwww.blonktuinontwerp.nl

De tuin staat nog vol met zomerse bloeirestanten. Die vormen samen met de snoeivormen zo een afwisselend geheel in de winter.

rond augustus/begin september een snoeibeurt. Prunus lusitanica ’Angustifolia’ is een langzame groeier en wordt in juni en eind augustus bijge-knipt. Osmanthus knipt Blonk in mei bij en nog wat later in de zomer.

WinterbeeldIn de winter, als veel tuinen grijs en kleurloos zijn, valt er in de tuin van Blonk nog volop wat te bele-ven. Opvallend en heerlijk ruikend zijn de grijze Santolina. Maar ook Salvia, de grote rozemarijn bij de keukendeur, de vroegbloeiende schijnhulst Osmanthus en niet te vergeten de struikklimop He-dera arborescens met haar zwarte bessen springen in het oog.

Om het winterbeeld te versterken heeft Blonk bewust een keuze gemaakt uit vaste planten en heesters die na de bloei opvallende zaaddozen, bottels of bessen krijgen. In de winter hoeven de zomerse restanten van de bloei niet weg, alleen lelijke stengels of pollen die plat liggen, ruimt Blonk in de herfst op. Zo is Calamagrostis brachytri-cha, diamantgras, met haar stevige structuur en uitgebloeide aren een opvallende verschijning in de winterse tuin.

Kale takkenHet is absoluut zo dat de groenblijvers de tuin structuur geven in de winter; toch moet je je ook weer niet alleen fixeren op de groenblijvers is het advies van Blonk. „Kale takken zijn ook de moeite waard, net als de combinatie van groenblijvers en beuken met de bladverliezers en afgestorven bloemhoofdjes.’’

Opvallend zijn verder de verschillende zitjes in de tuin, die ook in de winter buiten staan. Blonk: „Ook op een mooie winterdag wil ik graag even in de tuin kunnen zitten en genieten van wat de tuin op dat moment te bieden heeft.’’

De achtertuin van ontwerper Arianne Blonk is net zo breed als diep, 10 bij 10 m. Het huidige

ontwerp dateert van dertien jaar geleden. De tuin ging destijds volledig op de schop, alleen de oude perenboom mocht blijven. De tuin is in die tijd bestraat door een stratenmaker en later opnieuw door Antwan Tuin Totaal uit Rhoon. De rest van de tuin heeft Blonk zelf aangelegd.

Het is duidelijk zichtbaar dat Blonk een liefheb-ber is van symmetrie en snoeivormen. De symme-trische indeling komt overal terug in de tuin; in de twee ruime terrassen en eveneens in de twee pa-den van omgekeerde stoeptegels en waaltjes langs het middenvak, die beide zichtlijnen vormen naar het bankje en naar een stenen vaasornament.

De Engels aandoende tuinstijl vertaalt zich ook in de twee zelfgekweekte beukfiguren met hun goudbruine blad in de winter, de Taxus-sokkels met bol, Buxus-vormen, een opgeschoten Taxus-paddenstoel en een grote bol van Portugese laurier (Prunus lusitanica ’Angustifolia’). Door het gebruik van gesnoeide groenblijvende elementen, benadrukt Blonk de vormgeving van de tuin. De beplanting is weelderig, groenblijvers en bladver-liezers zijn met elkaar afgewisseld waardoor er voldoende spanning blijft in de tuin.

SnoeienHet snoeiwerk neemt Blonk voor eigen rekening. Alle snoeivormen en hagen snoeit ze meestal twee, soms drie keer per jaar. „De laatste snoei-beurt bestaat meestal uit wat bijknippen en modelleren. Ik begin vroeg met het snoeien van Buxus, in april al en een tweede keer in augustus. Eind september knip ik nog wat sprieten weg.’’

De Taxus-vormen snoeit Blonk wat later, in mei en eind augustus. In september knipt ze ze even-tueel wat bij. De beukenvormen zijn het bewerke-lijkst vanwege hun omvang en krijgen in juni en



Erysimum ’Bowles’ Mauve’ is voor Blonk een on-misbare plant in de wintertuin. Deze muurbloem staat graag op een zonnige plek in een kalkrijke omgeving. De plant gedraagt zich in ons klimaat als een tweejarige, daarom is het nodig om via zaailingen of stek nieuwe planten te verkrijgen. Erysimum bloeit bij een zachte winter het hele jaar door.

In de winter valt de symmetrie in de achtertuin van Blonk extra op. Groenblij-vende snoeivormen en de twee zelfgekweekte beuk#guren bepalen het win-terbeeld. In de Buxus-vakken staan Santolina chamaecyparissus en Erysimum ’Bowles’ Mauve’. Alleen de oude perenboom achter in de tuin is nog van voor de renovatie.

In de beschutte achtertuin zijn ook in de winter voldoende zitplaatsen om even van de tuin te genieten. Langs het middenvak lopen twee paden van omgekeerde stoeptegels en oude waaltjes. Zij vormen de zichtlijnen naar het tuinbankje en het vaasornament. Dwarspaden zorgen voor de verbinding.

Dicht bij de keuken staat een $inke Rosma-rinus o!cinalis, die ook in een zachte winter gewoon doorgaat met bloeien. Op een warme, zonnige en niet te vochtige plaats gedijt deze Mediterrane plant het best. Bij matig tot strenge vorst is bescherming nodig door stro of droog blad rond de voet aan te brengen en gebruik te maken van vliesdoek voor het afdekken van de takken.

Klassiek gesnoeide Taxus-vormen geven de ach-tertuin van Blonk een Engelse formele uitstraling. Het goudbruine blad van de beuk brengt extra sfeer in de winterse tuin. Het zilvergrijze van Santolina sorteert het mooiste e%ect door hem aan te planten in grote groepen.



U#$%&'#()$

N>

ZomerbeeldIn de zomer is het in de achtertuin van Blonk een rozenfestijn. Meer dan tien verschillende klim- en struikrozen staan dan in bloei. Bijvoorbeeld Rosa ’Blush Noisette’ met kleine roze gevul-de bloemen, de gevulde roze Rosa 'Königin von Dänemark' met haar grijsgroene blad, de herbloeiende klim-roos Rosa ’Blairii No. 2’ met roze bloe-men en de doorbloeiende heesterroos Rosa 'White Fleurette' met spierwitte bloemen en goudgele meeldraden. Drie obelisken steunen de klimrozen,

voor de lagere standaards heeft Blonk struikrozen gebruikt omdat klimrozen te hard gaan. De hogere rozen en de Akebia groeien over een scherm van be-tonijzer.De Buxus-vakken zijn gevuld met bloei-ende vaste planten in donkerrode, paar-se en witte tinten zoals Verbena hastata, Scutellaria incana, Linaria purpurea, Geranium renardii, Leucojum aestivum ’Gravetye Giant’. In de buitenste vakken zijn roze tinten terug te vinden, bijvoor-beeld van Phlox ’Rosa Pastell’.



A#$%&' &$ O$(&)*+,(

Moet snoei op kwekerij beter aansluiten op eindbeeld?Begeleidingssnoei van bomen is voer voor discussie. Eenmaal op hun uiteindelijke groeiplaats krijgen bomen vaak een heel andere behande-ling dan op de kwekerij. Is dat wel wenselijk? En hoe krijg je nou de beste resultaten?

Tekst Peter Bennink | Beeld Hans Kaljee

Kwekers, gemeenten en/of groenaan-nemers hebben allemaal het doel om

kwalitatief zo goed mogelijke bomen te krijgen. Toch verschilt de benadering van de kweker op de kwekerij van die van de boomverzorger op de uiteindelijke stand-plaats. Dat ligt onder meer aan een ander beeld van het eindproduct.

De kweker heeft over het algemeen voor ogen een mooi, gezond, jong boom-pje te leveren met een rechte doorlopen-de stam en een goed gevormde kroon erop. Dat eindbeeld is ook waar kwali-teitseisen en normeringen voor boom-kwekers op gebaseerd zijn; een boompje met een doorlopende rechte stam en een aantal goed geplaatste (meerjarige) gesteltakken.

OpgekroondDe meeste bomen verlaten de kweke-rij als ze 4-6 m hoog zijn. Het gros van deze bomen wordt vervolgens langs wegen geplant. Om een goede doorgang van het verkeer te garanderen worden deze bomen meestal opgekroond tot ze, afhankelijk van boomsoort en gewenste doorrijhoogte, 6 of 8 m takvrije stam hebben. We hebben het hier dus over bomen van de 1e en 2e grootte, immers een boom van de 3e grootte zul je niet zo hoog opkronen.

Dat opkronen gebeurt bij de begelei-dingssnoei, dat wil zeggen de snoei van de tijdelijke kroon, dus onder de opkroonhoogte. Daarbij halen boom-verzorgers probleemtakken weg zoals dubbele toppen, dikke takken en zuigers en kronen ze de boom op. Per snoeibeurt kunnen ze maar een beperkte hoeveel-

heid takken verwijderen, normaal ge-sproken 20% van de bladmassa. Afhan-kelijk van de toestand, soort en conditie van de boom kan dit eventueel meer zijn.

Boombeheerders hebben dus een eind-beeld in gedachten van een boom die 6-8 m opgekroond is. Het fraaie kroontje dat de kweker op de boom heeft ge-kweekt, verdwijnt dus in zijn geheel.

Sterker nog de boomverzorger heeft vooral last van deze kroon. Van hem wordt immers verwacht dat hij in een beperkt aantal (normaal gesproken vijf of zes, maar vaak minder) snoeibeurten niet alleen probleemtakken verwijdert, maar ook de boom opkroont tot de gewenste hoogte. Hoe meer (dik) hout er in de kroon zit, hoe moeilijker dat is, omdat per snoeibeurt maar een beperkt deel (normaal gesproken niet meer dan 20%) van de kroon verwijderd mag worden.

Gerrit-Jan van Prooijen van advies-bureau Prohold: „Begeleidingssnoei door de kweker en de boomverzorger zou één doorgaande lijn moeten zijn. Nu zit er een duidelijke knip in met verschillende benaderingen.” Beide partijen zouden volgens Van Prooijen hetzelfde eindbeeld voor ogen moeten hebben. Dat betekent in de praktijk dat boomkwekers zich vooral bezighouden met het kweken van een doorgaande spil en het verwijderen van codominante takken zoals zuigers en elleboogtakken. Zeker dikke takken zou-den ze daarbij meteen tot aan de stam moeten weghalen zodat de boomverzor-ger ze later niet nog eens tegenkomt.”

Rogier van Dijk van Quercus Advies onderschrijft deze visie: „ Het inkorten van takken in de tijdelijke kroon is alleen

maar uitstel van executie en gesteltak-ken zijn ongewenst. Kwekers zouden hierop vanuit eigenbelang al kunnen inspelen want het zou voor afnemers een aantrekkelijker product zijn als de boom alleen dun hout heeft en al verder opgekroond is.”

Andere aanpakEen aantal kwekers pakt de snoei inmid-dels daadwerkelijk anders aan, zo bleek onder meer tijdens discussies op een themadag van de KPB en de NDV afgelo-pen zomer op IJburg (zie kader).

Ronnie Nijboer van Noordplant bij-voorbeeld, geeft aan dat zijn bedrijf sinds een paar jaar de bomen op een andere manier snoeit. „We richten ons niet meer op het maken van een eindproduct, maar op het maken van een halffabrikaat. We willen dus niet meer een fraai boompje met een mooi kroontje leveren, maar een boom met een rechte stam en daarbij zo dun mogelijk zijhout.” Bijkomend voor-deel is volgens Nijboer dat de rigoureuzer gesnoeide bomen beter aanslaan omdat de kroon beter in verhouding is met de wortelpruik die door het verplanten flink verkleind wordt.

Nijboer geeft wel aan dat de mogelijk-heden per boomsoort verschillen. „Wij kweken vooral iepen en dat zijn gemak-kelijke groeiers, als je dan een wat kalere boom plant, zie je daar na een seizoen al niks meer van.”

Er zijn ook andere geluiden te horen. Volgens boomkweker Mart van den Oever zouden boomverzorgers de lijn die kwe-kers hebben ingezet moeten doorzetten. Kwekers maken doorgaans een compacte kroon omdat de bomen dicht op elkaar staan. Ze korten de takken dus in. Deze ingekorte takken zijn lichter en hebben minder blad, daardoor worden ze ook minder snel dik.

Boomverzorgers halen bij een snoei-ronde een aantal takken helemaal weg en de rest laten ze in zijn geheel zitten. Van den Oever: „Dan krijg je zo’n boom-pje met een paar lange takken eraan met veel blad. Die takken worden dan juist snel dik, vangen veel wind en oefenen

Begeleidingssnoei.indd 28 08-01-15 16:07


Begeleidingssnoei van een jonge iep op IJburg.

Themadag KPB en NDV

De Kring Praktiserende Boomverzorgers en de Nederlandse Dendrologische Vereniging organi-seerden op 14 juni een themadag over de snoei van iepen in de jeugdfase. Eén van de sprekers op deze dag was de Duitse boomkweker Reinhard Bertels. Hij pleitte ervoor dat kwekers hun manier van snoeien afstemmen op het eindbeeld van de bomen op hun uiteindelijke standplaats. Daarmee maakte hij de discussie los over de snoeiwijze van kwekers die in dit artikel besproken wordt.Op deze themadag kwam verder de snoei van diverse iepencultivars uitgebreid aan bod. Iepenklonen hebben uiteenlopende snoeiwijzen en -frequenties nodig. Zo zijn er rustige groeiers zoals ’Columella’ die eens per 3-5 jaar gesnoeid moeten worden, maar ook snelle groeiers zoals ’Rebona’ die elke 1-2 jaar gesnoeid zouden moe-ten worden. Ook vereisen notoire verga#elaars zoals ’New Horizon’, klonen die veel dikke takken maken (’Dodoens’) en iepen die moeilijk een doorgaande harttak maken (laevis) allemaal hun eigen aanpak.

Moet snoei op kwekerij beter aansluiten op eindbeeld?

veel krachten uit op de stam. Als je na een paar jaar weer terugkomt zijn het eigenlijk al te zware takken geworden.”

Je kunt volgens Van den Oever dus beter de boom rondom kort zetten zodat het hout minder snel dik wordt. „Daarbij houd je ook een mooi conisch model boompje”, aldus Van den Oever.

SnoeifrequentieDe vraag is echter of een snoeiwijze zoals op de kwekerij gebruikelijk is, haalbaar is op straat. Op de kwekerij wordt immers veel vaker, vaak meerdere keren per jaar, gesnoeid. Eenmaal op zijn definitieve

standplaats moet de boom het doen met hooguit een snoeibeurt in de twee of drie jaar.

Het belang van regelmatige snoei is overigens iets waarover alle deskundi-gen het eens zijn. Van Dijk: „Nog steeds zie je vaak dat bomen geplant worden en pas wanneer hun takken vijftien jaar later boven de weg hangen wordt er voor het eerst een boomverzorger bij gehaald die dan rigoureus moet ingrijpen. Het is goedkoper regelmatig te snoeien met kleine ingrepen. Bovendien is het resul-taat natuurlijk veel beter.” <

Begeleidingssnoei.indd 29 08-01-15 16:07

!" TuinenLandschap | 2 | 2015

M#$%&'() (' G(*((+)$%#,

Trilo S3 kan meer dan alleen z uigenDe Trilo S3 is een getrokken zuigwagen met ruim 3 m3 inhoud in de container. Hij is multifunctioneel: in plaats van de eenvoudige borstelas in de borstelmond is er ook een klepelas in te monteren of een combi-as die maait en verticuteert in één werk-gang. En uiteraard tegelijker-tijd de losgehaalde rommel opzuigt.

Tekst en beeld Marein Kolkmeijer

RotorAlle zuigmonden zijn voorzien van een borstelrotor. Optioneel is de machine uit te rusten met een verwisselbare klepelrotor. Daarbij heb je de keuze uit een maai-as, een verticuteer-as of een combi-as. Een extra hydraulisch aangedreven goot-borstel Ø 500 mm is ook een optie. De met silico-nen gevulde anti-lek volgwielen van de zuigmond zijn recht onder de as van de rotor gemonteerd zodat het terrein direct gevolgd wordt.

Hoogkippende containerOm te voorkomen dat er door de overdruk mate-riaal uit de opvangcontainer ontsnapt wordt deze afgedekt met een rooster. Er is keuze uit twee roosters, een vlakke of een gegolfde. De gegolfde heeft het dubbele -lteroppervlak vergeleken met de vlakke. Op de vlakke versie kan nog een extra stof-kap worden geplaatst. De container wordt met een hydraulische cilinder omhoog gebracht en gekan-teld om hem te legen. De kiephoogte is 1,60 m.

AftakasEr is keuze tussen een hydraulisch of mechanisch aangedreven borstelmond. Met de hydraulische versie kan je alleen de borstelrotor aandrijven. De trekker moet in staat zijn een voldoende en constante hydraulische stroom te geven. Een al-ternatief is een mechanische aandrij.ijn vanuit de aftakas. Voor het kunnen plaatsen van een maai- of verticuteerrotor is mechanische aandrijving noodzakelijk.

Trilo zuigmachine_2.indd 30 08-01-15 14:49


Ervaringen

Martijn Vergeer, coördinator Sportpark stadsdeel Oost in Amsterdam:„Wij zuigen over het algemeen alleen blad. Langs de velden het blad dat we daar bij elkaar hebben geblazen en op paden. De machine doet het hartstikke goed. Totdat het blad helemaal van de boom af is zijn we er flink mee bezig. We zijn blij dat we hem hebben. Er zit een trekker voor van rond de 35 - 40 pk. Het is een van de makkelijkste ma-chines om aan te koppelen.” Zijn medewerker Henk van der Veer heeft wel nog een paar opmerkingen: „Ik vind het werken met de slang erg zwaar en de borstel wil nog wel eens verstopt raken met een tak of zo. Dan is het lastig om die uit de zuigmond te halen.” Opmerking fabrikant: „Als je veel takken in het blad hebt, is dat op te lossen door de optionele klepelas te monteren, deze slaat de takken eerst klein voordat ze opgezogen worden.”

René Wassink,medewerker hoveniers- en boom-verzorgingsbedrijf Konijnenberg Bos en Groen in Eerbeek: „We gebruiken de Trilo alleen voor blad opruimen. Hij draait nu volop. De zuigkracht is hartstikke goed. Het is een goede compacte machine voor een redelijke prijs. We hebben een zijarm erbij om langs goten en stoepranden te vegen. Maar als daar veel ligt stopt hij. Dat valt ons wat tegen. We hebben deze machine ook ge-kocht om in parkeergarages te ve-gen omdat hij niet te hoog is. Met de grote bezem zuigt hij prima op. De slang moet je wel regelmatig schoon kloppen als er veel zand mee komt. Dat koekt vast aan de binnenkant. Dat moet je ook doen met het doek dat boven op het rooster op de container ligt. An-ders zuigt hij minder. We hebben hem nu het tweede seizoen en nog geen mankementen gehad.” Opmerking fabrikant: „De tractor dient voor bediening wel voldoen-de vermogen en olie te hebben. Zeker als dit in combinatie is met een gootborstel.”

Peter Kortlever, bedrijfsleider bij Industrie-Service BV in Farmsum:„We hebben meerdere zuig-machines uitgeprobeerd en de Trilo 3S beviel ons het beste. We waren erg te spreken over de zuigkracht, daarom hebben we hem gekocht. We hebben hem sinds eind oktober en pas een keer of vier vijf gebruikt. Veel kan ik er dus nog niet over zeggen. Hij werkt goed. We onderhouden fabrieksterreinen, bedrijfster-reinen en bijvoorbeeld ook vuilverbrandingen. We ruimen bladeren en ook zwerfvuil, met name plastic, uit bermen op. De machine wordt onder meer ingezet op gras. De zuigarm werkt goed maar onze ervaring is dat als je daar de hele dag mee loopt, je wel kapot bent. Daar is hij dus niet geschikt voor; alleen voor inci-denteel gebruik. We lossen de bak door de machine achteruit een container in te rijden.”

Trilo S3 kan meer dan alleen z uigen

SlijtpakketDe turbine heeft een waaier van Ø 700 mm en ver-plaatst 280 m3 lucht per minuut. Het opgezogen materiaal verplaatst zich door het pomphuis heen naar de container. Wanneer de binnenkant van de turbine is versleten, kun je de gehardstalen bekle-ding vervangen evenals de binnenmantel van de uitblaasbocht naar de container. Met behulp van een hendel kun je kiezen of de lucht aangezogen wordt via de zuigbak of de handslang.

Hoogkippende containerOm te voorkomen dat er door de overdruk mate-riaal uit de opvangcontainer ontsnapt wordt deze afgedekt met een rooster. Er is keuze uit twee roosters, een vlakke of een gegolfde. De gegolfde heeft het dubbele *lteroppervlak vergeleken met de vlakke. Op de vlakke versie kan nog een extra stof-kap worden geplaatst. De container wordt met een hydraulische cilinder omhoog gebracht en gekan-teld om hem te legen. De kiephoogte is 1,60 m.

AftakasEr is keuze tussen een hydraulisch of mechanisch aangedreven borstelmond. Met de hydraulische versie kan je alleen de borstelrotor aandrijven. De trekker moet in staat zijn een voldoende en constante hydraulische stroom te geven. Een al-ternatief is een mechanische aandrij+ijn vanuit de aftakas. Voor het kunnen plaatsen van een maai- of verticuteerrotor is mechanische aandrijving noodzakelijk.

Standaard S3

Werkbreedte 1,50 m Benodigd vermogen > 22 kW/30 pkHydrauliek 180 bar - 20 lContainerinhoud 3 m3

Afmetingen lxbxh 3,90 x 1,70 x 1,74 mGewicht 1.200 kgPrijs vanaf €23.500

▸Vanmac, Amersfoortwww.trilo.com

Trilo zuigmachine_2.indd 31 08-01-15 14:49

BRANCHEWIJZER

Bel of mail voor meer informatie over advertentiemogelijkheden: tel: 0342-494889, fax: 0342-494299, e-mail: [email protected] of mail voor meer informatie over advertentiemogelijkheden: tel: 0342-494889, fax: 0342-494299, e-mail: [email protected]

Automatisering

Eenvoudig meer controle

Powered by

INFOGROEN Software BVT +31 (0)172 23 54 44www.groenvision.com/hovenier

Complete softwareoplossingen voorde hovenier engroenvoorziener

ZZZ�LWJVRIWZDUH�QO

Afhaalcentrum

�6FKDUUHQEXUJHUVWHHJ��/7�/XQWHUHQ�7HOHIRRQ��)D[��ZZZ�YHOXZHSODQW�QO��LQIR#YHOXZHSODQW�QO�

,Q�GH�EXXUW�YDQ�(GH"�'DQ�QDDU�9HOXZH3ODQW��

��5XLP��KHFWDUH�&DVK��&DUU\�

��0HHU�GDQ��VWXNV�ROLMYHQ��

��RS�YRRUUDDG��

�*URHQEOLMYHQGH�OHLERPHQ��

�*URWH�VROLWDLUH�KHHVWHUV�� )RWR·V�]LHQ"�%H]RHN�RQ]H�ZHEVLWH��

DGYHUWHQWLH�7/��SDJLQD��

�9LHUNOHXUHQGUXN

GRQGHUGDJ��VHSWHPEHU��

Beton

Buiter Beton, verrassend…veelzijdig... !exibel !!

Ruim 30 jaar ervaring in:

- Siertegels

- Gebakken stenen

- Sierbestrating

- Natuursteen

- Muur-/Stapelelementen

- Voor ieder budget

www.buiterbeton.nl

ALLES VOOR UW TUIN

Automatisering Daktuinsystemen

WWW.EKOGRAS.COMSPECIALE PRIJZEN VOOR PROFESSIONALS

OOK VOOR SEDUMROLL MATTEN/PLUGS

telefoon: 06 1029 2513email: [email protected]

EasySedum tegel

MOOI EN GEMAKKELIJK!Daktuincentrum de Mient

� Verkoop drainagematerialen� Daktuinsubstraat Terra Top 40 ltr.

� Kwekerij sedumpluggen XL

1e Mientlaan 11, 2223 LG KatwijkT: 071 3646111 E: [email protected]

Daktuinsystemen

ZinCo Benelux B.V.Adviseur en leveranciervan daktuinsystemen.

Sedumdaken - DaktuinenHellende groendaken

Parkeerdaken - Gevelgroenwww.zinco.nl

[email protected].: +31(0) 20 667 4852

0413 - 28 71 09 www.espalier.nl

GROEIEN IN DE JUISTE VORMEN

Het volledige calculatieprogramma dat aansluit bij een praktische en

doeltreffende werkwijze

��B%UDQFKHZLM]HU��B��[��LQGG�� S�P�

618272.indd 32 9-1-2015 14:39:59

BRANCHEWIJZER

Bel of mail voor meer informatie over advertentiemogelijkheden: tel: 0342-494889, fax: 0342-494299, e-mail: [email protected]

KWALITEIT, VAKMANSCHAP EN GARANTIE

Het onafhankelijke keurmerk voor groene kwaliteit

Q Geaccrediteerd door de Raad voor Accreditatie

Q Aangesloten bij de Geschillencommissie Groen

Q Vermeld op Consuwijzer

Stichting GroenkeurT 030 - 659 5663 F 030 - 659 5655

E [email protected] www.groenkeur.nl

��2SPDDN�DGYHUWHQWLH��[��LQGG��

Onafhankelijk Keurmerk

Meststo"en

MachinesGroeiplaatsverbetering

www.t!4000.nlinfo@t!4000.nl

t 035-5770970f 035-5770971

m 06-10961851

�

$GYLHV�_�2QGHU]RHN�_�%HOHLG�_�%HKHHU�'HWDFKHULQJ�_�9HUJXQQLQJVDDQYUDDJ��6WHGHOLMN�JURHQ�_�/DQGVFKDS�

)ORUD�_�)DXQD�_�%RPHQ��

9DQ�3DOODQGWODDQ��_��$:�_�/DDJ�.HSSHO�7HO��_�LQIR#IRUHHVWJURHQFRQVXOW�QO�

ZZZ�IRUHHVWJURHQFRQVXOW�QO�

Groene rentmeester

Overig

MET HOVENIERSUPPORT

EEN HOGER RENDEMENT

WWW.HOVENIERSUPPORT.NL

Personeelsdiensten

'(�63(&,$/,67��9225�+29(1,(56�(1�*52(19225=,(1(56

�./'.1�� NIHJ�g�KHI�GGG�+'5$''-�� NGEG�g�KHI�NEN

GREEN-PERSONEELSDIENSTEN.NL

Natuurlijke afscheiding

- Silva Cell Groeiplaatsconstructie- Wortelschermen- Boombakken- Boomverankering- Boomstambescherming- Beluchting en Bewatering- en diverse aanverwante producten

Duurzaam groen begint met een goede basisinrichting

van het plantvak

www.greenmax.eu

Taxaties

GROEN-PROFESSIONAL,WAAR VINDT U DIE

BREDE KEUZE IN SCHERP GEPRIJSDE

NATUURLIJKE ERFAFSCHEIDING?

TUINCHAMP.NL

GROEN-

618273.indd 33 9-1-2015 14:40:27

Op één dag meer dan 100 boomkwekerijen bezoeken?

Nieuwe Grensweg 157 - 7552 PA Hengelo - Holland - Tel. 074-2917159 Fax 074-2434023 - www.menkehorst.nl - [email protected]

Nederlandse Boomkwekerij-wereld in onze 3.500 m2 grote verzendhallen.

en 400 soorten solitairplanten.

zaken mee doen.

Ja, dat kan!Op de grote Voorjaars- BEURS 2014. Van maandag 3 t/m donderdag 6 februari 2014. Van 7.30-18.00 uur.

tonen 5.000 monsterpartijen, waaronder meer dan 1.000

Alle losse monsterplanten zijn

Grote Voorjaarsbeurs 2014





zaken mee doen.





5

55





zaken mee doen.





BRANCHEWIJZER

Bel of mail voor meer informatie over advertentiemogelijkheden: tel: 0342-494889, fax: 0342-494299, e-mail: [email protected]

Zaden en bollen Zaden en bollen ZadenVijvers

.ZHNHULM�YDQ��:LOGH�%ORHPHQ]DGHQ:LOGH�%ORHPHQ]DGHQ�HQ�:LOGH�

%ORHPHQPHQJVHOVZZZ�GHEROGHULN�QHW�LQIR#GHEROGHULN�QHW�

��

618274.indd 34 12-1-2015 10:04:49


Gespot

Fencefork vergemakkelijkt plaatsen schuttingHet plaatsen van een schutting is een veelvoorkomende, maar vaak lastige klus. De schermen zijn zwaar en moeilijk te hante-ren. Hovenier Frank Vermeulen bedacht daarom de Fencefork, een hulpmiddel waarop een schuttingdeel waterpas en op de juiste hoogte steunt terwijl je het vastschroeft.

Tekst en beeld Peter Bennink

Iedere hovenier kent de ongemakken van het plaatsen van een schutting. Terwijl

de ene collega de schutting zo recht mogelijk houdt, probeert de ander snel de schroeven erin te draaien. De kleinste beweging zorgt ervoor dat het scherm scheef komt te hangen of de schroef op de grond ligt. Daarbij zijn hardhouten of composietschermen eigenlijk te zwaar om alleen te tillen.

Er zijn wel trucjes om dit probleem te lijf te gaan zoals met een balk of schep die als hefboom dient, maar echt een pasklare oplossing was er niet, zag Frank Vermeulen van hoveniersbedrijf Frank Vermeulen exclusieve tuininrichting uit Lelystad. De hovenier besloot daarom zelf een oplossing te bedenken. Hij vouwde van papier een modelletje op basis waar-van hij een prototype liet maken.

Het resultaat blinkt uit in eenvoud. Het bestaat uit twee stalen beugels die je over de twee palen hangt waartussen het schuttingdeel moet komen te staan. On-deraan de beugels zit een steuntje waarop je het scherm kunt laten rusten.

▸Contactpersoon: Sander Rijtslag

▸t 0631918031

▸e [email protected]

Je moet dus zoals gewoonlijk eerst de palen waterpas en op hoogte zet-ten en de ophangbeugels erin draaien. Vervolgens hang je de Fenceforks over de palen heen. Als je nu het scherm op de steuntjes van de Fenceforks zet, staat het meteen stevig en waterpas. Eén man volstaat nu om het scherm vast te schroeven. De Fencefork maakt het werk zo lichter, gemakkelijker en sneller.

Vermeulen heeft octrooi gekregen op de Fencefork en is nu bezig het hulp-middel op de markt te brengen. Hij is in gesprek met fabrikanten die de beugels kunnen produceren. De inzet is om een robuuste stalen variant voor hoveniers te maken en een lichtere van bijvoorbeeld aluminium voor de doe-het-zelver.

De Fencefork heeft aan de bovenkant een uitsparing van 10 cm zodat hij op palen van 9,5x9,5 en kleiner past. De steuntjes zitten precies 1,80 m lager zodat het scherm altijd op gelijke hoogte met de bovenkant van de paal komt te hangen. Levering van de Fencefork in andere maten is ook mogelijk. <

Gespot Fence Fork.indd 35 08-01-15 14:50


LeveranciersnieuwsDe informatie in deze rubriek is verstrekt door de leveranciers

Stroom in de tuin Antislipcoating voor vlondersDorlight heeft een aantal producten ontwikkeld om voedingspunten in een tuin aan te leggen. De stekkerpaal is gemaakt van larkis- of kas-tanjehout. De Timberled Connect stek-kerzuilen zijn uitgevoerd met een of twee slagvast en een weerbestendige contactdoos.

Dipaq introduceert een drie-componenten antislip vloer-coating op basis van in water gedispergeerde polyurethaan. Permagrip is speciaal ontwik-keld om diverse houtsoorten antislip te maken. Het middel is geschikt voor het antislip maken van onder andere vlonders en loopdek-

De paal is uitgerust met een kabel van 1 m, waardoor die aan te sluiten is met behulp van bijvoorbeeld een optione-le gietmof set. De stekkerpaal wordt standaard uitgevoerd in 95 x 95 mm. Op aanvraag zijn andere houtsoorten, afme-tingen, aantal contactdozen enzovoort te leveren.

ken. Permagrip is slijtvast, heeft een hoge antislipwaarde, is eenvoudig in verwerking en droogt snel. Daarnaast is het middel reukloos, bevat het geen gevaarlijke stoffen en is het in verschillende kleuren leverbaar. Een pakket bevat coating, activator, kwartskor-rels, afplaktape en een roller.

▸Dorlight | (0318) 84 36 17 | www.dorlight.nl ▸Dipaq | (078) 842 47 16 | www.dipaq.nl

Planken blijven in tactHECO komt op de markt met een nieuwe terrassengeleider met bijpassende schroef. Houten terrassen kunnen hiermee snel en eenvoudig aan de onderconstructie gemonteerd worden. Het systeem garandeert een gelijkmatige afstand tussen de terrasplanken, tijdsbesparing tijdens montage en een veilige en duurzame verbinding. De terrasgeleider is met een monta-gepunt te bevestigen. De geleider wordt in de groef van de ter-rasplank geschoven en met de bijbehorende Topix terrassen-

geleidersschroef vastgeschroefd. Het oppervlak van de plank blijft in tact en de bevestiging verdwijnt in de tussenruimtes van het terras. Dankzij de kunststoffen geleiders zijn geen afstandhouders nodig en stelt de geleider de afstand tussen de planken automatisch in. Hierdoor ontstaat een gelijkmatig voegbeeld in het terrasoppervlak.

▸HECO | (035) 541 59 58 | www.heco-scrauben.de/nl/home

Leveranciers_2NW.indd 36 12-01-15 12:16

37TuinenLandschap 2015 | 2 |

Boeken

Kort Onderwijs

In The Non Urban Garden Tuinen van de 21e eeuw worden essays en projecten getoond van kunstvereniging Diepenheim. Deze vereniging heeft een speciale belang-stelling voor tuinen en liet kunstenaars hun visie geven op de tuin van de 21e eeuw. Het boek laat vier antwoorden zien: de onbegrensde tuin, de Garden Fence, een boom- en een bijentuin.

▸The Non Urban Garden | ISBN 978 9072 60337 1 | €19,50

Jong tuin design biedt voor elke nieuwe tuin de slimste strategieën voor een stijlvol en hedendaags tuinontwerp dat met relatief eenvoudige middelen te realiseren is. Landschapsarchitect Manuel Sauer laat zien wat nodig is om jong en onconventio-neel design te laten slagen. In het boek introduceert hij tuinprojecten van Europese ontwerpers.

▸Jong tuin design | ISBN 978 90 898 9612 4 | €29,99

Het Handboek grasveldin-secten laat een compleet overzicht zien van planten in Europese grasvelden, waarbij niet alleen de insecten worden behandeld, maar ook andere organismen die in grasvelden een rol spelen. Daarnaast bevat het boek in-formatie over methodes voor bemonstering, chemische en biologische bestrijding en ecologie.

▸Handboek grasveldinsecten | ISBN 978 90 8686 250 4 | €69,96

Het boek Rust, oud groen en stenige biotopen gaat over de natuur op kerkhoven en begraafplaatsen in Groningen. Het boek is samengesteld op basis van inventarisaties naar soortgroepen als (broed)vo-gels, zoogdieren, bomen, plan-ten en mossen. De plaatsen hebben cultuurhistorische en funeraire betekenis, maar zijn ook van ecologische waarde.

▸Rust, oud groen en stenige biotopen | www.groningsekerken.nl/winkel | €6

GroeiBalans heeft onlangs de advies- en onderzoeks-activiteiten gesplitst in twee onderdelen: GroeiBalans Teelt & Onderzoek en GroeiBalans Bedrijfsecologie. René van Gastel gaat zich bezighouden met het onderdeel Teelt & Onderzoek, René Jochems met Bedrijfsecologie.

▸GroeiBalans | (076) 599 02 51 | www.groeibalans.nl

Moso heeft het volledige pro-ductassortiment van bamboe laten certifi ceren op gebied van kwaliteit, milieu en gezondheid. Door deze cer-tifi cering behalen de bamboe-producten een hogere score in BREEAM NL en LEED, een wereldwijd duurzaam bouwen certifi ceringssysteem.

▸Moso | (0229) 26 57 32 | www.moso-bamboe.nl

Lentetuin Breezand heeft de website vernieuwd. Er is gekozen voor een responsive website, dit betekent dat het zichzelf aanpast aan de af-metingen van het scherm. De website is ook aangepast aan het nieuwe thema van 2015: 200 jaar koninkrijk.

▸www.lentetuin.nl | te bezoeken van 5 t/m 9 maart in Breezand

Wintershow Achterveld trok eind 2014 bijna 10.000 bezoe-kers. De show vond plaats op het terrein van het AGCO Ex-perience Centre in Achterveld, de thuisbasis van de Mechan-Groep. Het publiek kwam vooral af op de nieuwste mo-dellen van de merken Fendt, Valtra en Massey Ferguson.

▸Mechan Groep | www.mechan-groep.nl

In de najaarscatalogus van C.S. Weijers & Zonen staan op meer dan veertig pagina’s de bijzondere bol- en knolge-wassen uit het assortiment van de leverancier. Nieuw in het assortiment is een aantal Muscari van kwekersvereni-ging Blue Magic. C.S. Weijers biedt de catalogus tweemaal per jaar aan: een voorjaars- en een najaarseditie.

▸De catalogus is digitaal beschik-baar en aan te vragen via www.cswe-ijers.nl | (0252) 51 65 41

KruitKok Landschapsarchitec-ten hebben onlangs de vesti-ging in Oss verhuisd naar een nieuwe locatie met historie. Het nieuwe adres is Raadhuis-laan 2a. KruitKok is daarnaast gevestigd in Eindhoven.

▸KruitKok Landschapsarchitecten | (0412) 62 44 68 | www.kruitkok.nl

IPC Groene Ruimte biedt de training Medewerker schone stad aan. Bij deze cursus wor-den kennis en vaardigheid bij-gebracht om effi ciënt en veilig onderhoud te plegen in open-bare ruimtes. De cursus vindt in de eigen werkomgeving plaats of bij IPC in Arnhem.

▸ IPC Groene Ruimte | (026) 355 01 00 | www.ipcgroen.nl

De cursus Ontwerpen met natuur helpt de ontwerper bewuster om te gaan met problematiek als klimaatver-andering, verandering van biodiversiteit en verzwakking van het milieu. De cursus gaat niet over beplanting of ecolo-gie, maar wel over het inzet-ten ervan in het ontwerp.

▸het ontwerp instituut | 06 10 31 35 55 | www.ontwerpinstituut.nl

Leveranciers_2NW.indd 37 12-01-15 12:16


Agenda Cursussen

ColofonTuin en Landschap is een twee wekelijkse uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen en BDUmedia, Vak- en Publieksmedia, Issnnummer 016 533 50

Schipholweg 1 Postbus 9324, 2300 PH Leidenwww.tuinenlandschap.nl

Secretariaat: Linda Laman en Alice Hoogenboom (071) 565 96 78 [email protected]

Redactie▸ Wendy Bakker hoofdredacteur(071 565 96 55 / [email protected]▸ Peter Bennink vakredacteur(071) 565 96 53 / [email protected]▸ Ralph Mens vakredacteur(071) 565 96 52 / [email protected]▸ Miranda Vrolijk vakredacteur(071) 565 96 56 / [email protected]▸ Alice Hoogenboom redactie-assistent(071) 565 96 79 / ahoogenboom@ hortipoint.nl▸ Gerdien de Nooy fotograaf ▸ Jenny Mostert, Carolyne de Vries Lentsch, Jolanda de Wekker

bureauredacteuren▸ Diseno vormgeving

AbonnementenserviceAanvraag en wijziging abonnement naar BDUmedia, afdeling Vak- en Publieks-media Postbus 67, 3770 AB BarneveldT (0342) 49 48 44 F (0342) 41 31 41 [email protected]

Abonnementsprijs per jaar: €240 (excl. 6% btw). Studenten en scholie-ren €180 (25% korting, excl. btw). Buiten-landse abonnees betalen een toeslag voor portokosten. Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan, lopen automatisch door, tenzij uiterlijk 2 maanden voor de verval-datum is opgezegd bij de abonnementen-service. Dit kan schriftelijk, telefonisch of per e-mail. Ook voor informatie over een lopend abonnement kan contact worden opgenomen met de abonnementenservice.Voor inhoudelijke vragen en opmerkingen en voor vragen aan externe auteurs kunt u contact opnemen met de redactie.

ExploitatieBDUmedia, afdeling Vak- en Publieks- media▸ Wiljo Klein Wolterink mba uitgever (0342) 49 42 63

Advertentie-exploitatieBDUmedia, afdeling Vak- en Publieks- media▸ Gert-Jan Bloemendal media adviseur(0342) 49 48 07 / [email protected]▸ Ron van de Hoef verkoopleider (0342) 49 42 63 / [email protected]

Druk BDUprint

©BDUmedia, 2015Alle rechten voorbehouden Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.Algemene voorwaarden op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van BDUmedia zijn van toepassing de voorwaarden, welke zijn gedeponeerd ter Griffie van de Arrondissementsrechtbanken en de KvK.Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorg vul-dige wijze en naar beste weten is samengesteld; even-wel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de infor-matie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslis-singen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie.Lezers worden met nadruk aangeraden deze informa-tie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebrui-ken informatie te controleren.

Tuinprofessionaldagen 20 en 21 januari, Sint-Oedenrode.

▸www.tuinprofessionals.nl

Groendag 21 januari, Hoorn. ▸www.groendaghoorn.nl

Groenbeurs 21 en 22 januari, Haaren

▸www.groenbeurshaaren.nl

Greensales Huisbeurs, 26 t/m 31 januari, Noordscheschut.

▸www.pietervanderlinden.nl

IPM Vakbeurs, 27 t/m 30 januari, Essen, Duitsland.

▸www.ipm-essen.de

Beurs tuinplanten en boomkwekerij-gewassen 2 t/m 5 februari, Hengelo

▸www.menkehorst.nl

Voorjaarsbeurs 3 en 4 februari, Boskoop.

▸www.floralisboskoop.nl

Dag van de openbare ruimte 4 en 5 februari, Brussel, België.

▸www.openbareruimte.be

Tuinidee Beurs, 26 februari t/m 1 maart, ’s Hertogenbosch.

▸www.tuinidee.nl

Zuid-Nederlandse Groendag 5 maart, Helmond.

▸www.zuidnederlandsegroendag.nl

Huis & Tuin Beurs, 5 t/m 8 maart, Leeuwarden.

▸www.wtchuistuin.nl

Het nut van stadsgroen Lezingen-dag, 17 januari, Boskoop

▸www.dendrologie.nl

Biobased ondernemerschap Meer-daagse cursus, 22 januari, Alkmaar

▸www.onderwijsgroepnwh.nl

Tuinontwerpen Examentraining, 22 januari en 5 februari, Capelle aan den IJssel

▸www.ontwerpacademie.nl

Ruimtelijk tekenen Cursus, 22 en 28 januari, Capelle aan den IJssel


Herziene Gedragscode Flora- en faunawet Voorlichtingsbijeen-komst, 23 januari, Venlo

▸www.stadswerk.nl

Inspecteur veiligheid van speel- gelegenheden Opfriscursus, 26 januari, Utrecht

▸www.keurmerk.nl

Budgetbewaking en nacalculatie Workshop, 27 januari, 10 maart, Elspeet

▸www.hoveniersacademie.nl

De levende tuin Meerdaagse cursus, 27 januari, Alkmaar


Bedrijfsvoeren gewasbescherming Meerdaagse cursus, 27 januari, Alkmaar


Insecten Licentieverlenging, 27 januari, Alkmaar


Klanten binden, opdrachten winnen Tweedaagse workshop, 28 januari (en 11 februari), Elspeet


Klim- en werktechniek bomen Meerdaagse cursus, 28 januari, Alkmaar of Arnhem


Spuitlicentie 2 Driedaagse cursus, 29 januari, Lunteren

▸www.veluweplant.nl

Boomanatomie en -fysiologie Cursus, 29 januari, Oosterbeek

▸www.cursuscentrumcambium.nl

Bomen planten anders Tweedaag-se cursus, 29 januari, Alkmaar


BHV Herhalingscursus brand en ontruiming, 29 januari, Alkmaar


Ontwerpen en bouwen van speel-toestellen Cursus, 30 januari, Zwolle

▸www.keurmerk.nl

Arbeidsextensieve beplanting Tweedaagse cursus, 30 januari, Alkmaar


SketchUp Tweedaagse basiscursus, 30 januari, Rotterdam


Motorzagen Basiscursus, 2 t/m 4

februari, Lelystad ▸www.degroenepraktijk.nl

Herkennen van bomen, winterher-kenning Tweedaagse cursus, 3 en 4 februari, Wageningen


EHBO Tweedaagse herhalingscursus, 3 februari, Alkmaar


Projectmanagement openbare ruimte en sportvelden Start cursus, 3 februari, Den Bosch.

▸www.haskennistransfer.nl

Begroten en offertes 2 - Onder-houd Workshop, 4 februari, 11 maart, Elspeet


Flora en fauna I of II Herhalings-cursus, 4 februari, Alkmaar


Uitvoeren gwb Meerdaagse exa-mentraining, 4 februari, Alkmaar


Persoonlijke bescherming Licen-tieverlenging, 4 februari, Alkmaar


Implementatie f lora- en faunawet in gemeentelijk beleid Cursus, 5 februari, Oosterbeek


Herkennen van winterkenmerken Cursus, 5 februari, Cuijk, 10 februari, Hilversum

▸www.cobra-adviseurs.nl

Agenda_Cursus3kolomNW.indd 38 08-01-15 15:48


G#$%&% G'()

Simen Brunia is boom- adviseur bij Bomenwacht en initiatiefnemer van www.bomenbieb.nl

Foto

Wim

van

Hof

Simen BruniaTegen welke boom leunt u?„Dat is een van de Wodanseiken in Wolfheze. Een bijzonder plek omdat de tot 450 jaar oude eiken hier gewoon oud mogen worden zonder ingrijpen van de mens. Deze plek staat los van de mense-lijke invloed, het is onaanraakbaar. Uniek voor Nederland.’’

Waarom heeft u www.bomenbieb.nl opgezet?„Eigenlijk uit frustratie dat er op internet geen goede informatie over bomen te vinden was. Het-zelfde leefde bij mijn oud-collega Bram van der Weerden. We beslo-ten dat dat beter moest kunnen. Ik maak al jaren foto’s van bomen: van habitus, blad, twijg tot ziekten en plagen. Het uitgangspunt van de site werd dan ook dat de kennis visueel overdraagbaar moest zijn,

dat je zo veel mogelijk van de soort kan zien.’’

En dat allemaal in eigen tijd?„Ja, maar het voorziet duidelijk in een behoefte en dat maakt het voor mij interessant genoeg om mijn vrije uren eraan te besteden. We zijn ruim twee jaar in de lucht en hebben 7.000 unieke bezoekers per maand. Een aantal bedrijven sponsort de site omdat ze ons initiatief onderschrijven. Daarmee worden de kosten voor website-bouwer, server en hosting gedekt.’’

Vanwaar die passie voor monumentale bomen?„Directe aanleiding is het boek Monumentale bomen in Neder-land van Gerrit de Graaff. Achter in het boek staan 800 objecten en hun locatie in Nederland. Ik vond

dat geinig: ik herkende bomen en hun plaats en vroeg me af hoe de andere en hun plek eruit zouden zien. Dat leidde tot mijn ’monu-mentalebomenzoektocht’. Al zes jaar doorkruis ik Nederland, van Schiermonnikoog tot Maastricht, en heb ik inmiddels 700 objecten - solitair, laan, park of groep - gefotografeerd.’’

Wat is je favoriete soort?„De eik. De grilligste, natuurlijkste en mannelijkste boom die er is met een enorm ecosysteem.

Naast de boom nog andere liefdes?„Afgezien van mijn vriendin is dat de trombone. Dat geeft wel eens conflict, bijvoorbeeld als ik naar een bomendag wil maar er is ook een concert of belangrijke repetitie...’’ <

GroeneGast_Simen Brunia.indd 39 12-01-15 12:09

Ook in 2015 zijn wij u graag van dienst

Boomrooierij Weijtmans beschikt over 11 eigen

vrachtwagens en kan u altijd direct helpen.

Twee Euro-VI auto’s zijn onze nieuwste aanwinst.

Uniek zijn onze telescoopkranen, waarmee we

tot een hoogte van 32 meter takken vast kunnen

kunnen pakken en afzagen, voor veilig en

gecontroleerd rooien van bomen. Een derde

telescoopkraan staat in opbouw.

Onze opdrachtgevers zijn particulieren,

bedrijven, instellingen en de

overheid.

Wij zijn leerbedrijf en gecertificeerd iepenver-

wijderaar. Erbo erkend, VCA**, NEN, ISO 9001

en Groenkeur gecertificeerd. Als eerste boom-

rooierij in Nederland hebben wij het certificaat

voor de CO2 prestatieladder niveau 3 behaald.

Boomrooierij Weijtmans beschikt over goed opgeleide treeworkers

zodat ieder karwei een honderd procent tevreden klant oplevert.

Bovendien werken wij met uniek materieel en maken alleen gebruik van

materialen en brandstoffen die aan de strengste milieu-eisen voldoen.

Boomrooierij W

vrachtwagens

Twee Euro-VI a

Uniek zijn onze

tot een hoogte

kunnen pakken

gecontroleerd

telescoopk

Onze opd

Bomen rooienBomen snoeienStobben frezen / rooienInkoop van stamhoutAdviesIn-/verkoop van houtsnippersAfvoeren van bladen snoeihout

Afvoer van snoeihout en blad Eén van onze nieuwe DAF Euro-VI vrachtauto’s Ook onder winterse omstandigheden inzetbaar

[email protected]

Kreitenmolenstraat 1755071 BD Udenhout

Tel. 013-51114 83Fax 013-51143 73

Boomrooierij Weijtmansméér dan bomen rooien

Wij wensen u een

voorspoedig 2015!

Eén van onze telescoopkranen van 42 meter hoog

618275.indd 40 9-1-2015 14:39:31

TEL_02-2015

Documents

Transcript of TEL_02-2015