Taalverandering op syntactisch niveau

Hoofdstuk 7 “Caught in a web”

Arne Dijkstra 3134261

Inleiding

• 2 varianten in één taal

• Belangrijke vragen

• Vergelijking met klankverandering

• Conclusietje

Voedingsbodem voor veranderingVariatie

Twee vormen naast elkaar.

Fonologisch en syntactisch.• /r/ uitgesproken I know /r/ niet uitgesproken I knows• /r/ is Goois Hun hebben dat gedaan.

/r/ is tongpunt-, huig-r Zij hebben dat gedaan.

Twee varianten in één taal

Geen verandering. Twee varianten naast elkaar

Twee opties:

Wèl verandering!

-Voorkeur voor ene variant boven de andere

Vragen over syntactische taalverandering

• Hoe komen er twee varianten in één taal?

• Op welke logische manier verandert de taal?

• Waardoor komt de verandering op gang?

Hoe komen er twee varianten in één taal?• Sluipen onmerkbaar op een “zwakke” plek de taal binnen.

Zwakke plekken: 1. Taalstructuren multi-interpretabel (ambigu):

VB: -Braz. Port.: sing & pl “eten” (come(m)) -Eng: “can” en Tok Pisin: “save” (scots “can”= ken) -Nl: Gijzelaar -> gegijzelde

2. Weglating (efficientie):VB: -Engels “Like” & “lack” (NL: bevallen & schorten) “Arthur loked on the swered and (him) liked it passynge well”

-Nl: naamvallen onnodig vanwege woordvolgorde -Maar: NL & Frans geen pro-drop

Op welke logische manier verandert de taal?

• Eerst wordt één talig item door verandering geaffecteerd (zwakke plek)

• Deze verandering neemt andere woorden/talige omgevingen over (linguïstische factoren kunnen de verandering verstoren of versnellen)VB: - Frans: “Je (ne) sais pas”. Maar niet “Touchez pas!”

- Nl: -Dit zijn gezonde, want onbespoten groenten -Deze groente is gezond, want onbespoten -Die wedstrijd wordt vanwege hevige regenval nooit gespeeld, want afgelast.

-Nederland begint dit WK goed, want met 3 punten.

Waardoor komt de verandering op gang?

• Sociale factoren laten taalnoviteit van de ene groep (nieuw=norm) naar andere groep gaan.

• Mensen raken gewend aan de verandering wanneer ze de “nieuwe” variant meer horen en gebruiken.

• Dit is vaak begin van verandering. Hoeft echter niet zo te zijn.Bv: Syntactische omgeving en druk van “bovenaf” (“Groter dá-han”). http://www.nu.nl/lifestyle/2387335/meer-kinderen-als-grootouders-babysitten.html

(waarom blijven de twee varianten niet naast elkaar bestaan?)

Vergelijking met klankverandering

• -Er is sprake van variatie• -Eerst wordt één lexicaal item geaffecteerd door

de verandering, waarna de rest (wellicht) volgt• -Er is (soms) sprake van een s-curve, net als bij

klankveranderingen. Echter: “constant rate hypotheses”VB: Eng: “Knows he?” vs. “Does he know?”

“He knows not.” vs “He doesn’t know.”

Conclusie• Geleidelijke implementatie -> variatie tussen nieuwe

en het oude -> geleidelijke verspreiding.• Een verandering raakt opeens in zwang = s-curve• Maar verandering vindt plaats in logische stappen,

van de ene linguïstische omgeving, naar de andere. • Binnen een gemeenschap worden ze de norm in een

bepaalde groep sprekers voordat ze naar de volgende groep gaan.

• Maar: Waaróm begint de verandering nou echt?