Criminaliteitsrisico’s in de supermarktbranche

SupermarktenSPECIAL CRIMINALITEITSBESTRIJDING

supermarktenCriminaliteitsbestrijding

U heeft als ondernemer in de super-

marktbranche bijna dagelijks te

maken met criminaliteit. Winkel-

diefstal is en blijft een grote bron

van ergernis en bovendien een

enorme schadepost. Daarnaast kost

de angst voor een overval menig

ondernemer heel wat uurtjes nacht-

rust. En van de groeiende golf aan

plofkraken op geldautomaten word

je ook niet bepaald vrolijk.

Om u bij te staan in de strijd tegen criminaliteit, brengt Risico’s in Beeld deze special uit over de grootste criminaliteitsrisico’s in de supermarktbranche. U leest in deze gids hoe u diefstal, inbraak, ram- en plofkraken, overval en vandalisme zoveel mogelijk kunt voorkomen.

De inhoud van deze gids is samengesteld in samenwerking met het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV), een onafhankelijke stichting, die zich inzet voor een veilig en leefbaar Nederland.

Zwolle, juni 2017

32

Inhoud

54

Winkeldiefstal 7

Overval 15

Inbraak 19

Vandalisme 23

Ram- en plofkraak 27

Winkeldiefstal

Diefstal kost supermarkteigenaren jaarlijks

bakken vol geld. Een omzetderving van

1,5% klinkt niet als veel, maar is gezien

de lage netto rendementen gigantisch.

Maar wat doe je ertegen? Hendrik-Jan

Kaptein, hoofd lokale projecten van het

Centrum voor Criminaliteitspreventie

en Veiligheid (CCV), neemt u mee in de

denkwereld van winkeldieven. Hoe gaan

ze te werk? Hoe blijft u ze een stap voor?

76

Veelvoorkomend: gelegenheidsdiefstallenOmdat er nauwelijks aangifte wordt gedaan, geven politiecijfers geen goed beeld van hoe groot het probleem van winkeldiefstal is. Naar schatting wordt in slechts 27 procent van de gevallen - waarbij een dief is aangehouden - aangifte gedaan. Hendrik-Jan: ‘Het merendeel, zo’n 70 procent, van de winkeldiefstallen wordt gepleegd door zogenoemde ‘gelegenheidsdieven’: gewone klanten die een boodschapje ‘vergeten’ te betalen. Zij slaan hun slag als de gelegenheid zich voordoet, bijvoorbeeld als medewerkers niet oplettend genoeg zijn. Rond de feestdagen stijgt het aantal ‘impulsdiefstallen’, vooral van luxere voedingswaren zoals biefstuk en dure vis.’

Gewoontedieren en professionele bendesDaarnaast zijn er de ‘gewoontedieren’: deze categorie winkeldieven rekent standaard een of meerdere artikelen niet af. ‘Dat is een behoorlijke kostenpost,’ licht Hendrik-Jan toe. ‘Zeker als je bedenkt dat je twintig repen moet verkopen om die ene gejatte reep weer terug te verdienen. Maar de grootste klappers worden gemaakt door professionals. Bendes winkeldieven lopen doelbewust naar binnen en wandelen stoïcijns met zakken vol spullen weer naar buiten, meestal kostbare toiletartikelen. Deze bendes leveren op bestelling grote partijen artikelen aan malafide doorverkopers, inclusief nep-aankoopfactuur.’

Impulsdiefstallen ontmoedigenWat kun je als supermarktondernemer doen om winkeldiefstal te beperken? Hendrik-Jan: ‘Aan de doelbewuste dieven kun je weinig doen, behalve de gebruikelijke middelen zoals beveili-gingscamera’s en fysieke beveiliging. Als manager of eigenaar kun je wel zelf de eerste groep aanpakken. Dat doe je door ze op een subtiele en klantvriendelijke manier te ontmoedigen.’

Hendrik-Jan heeft de volgende preventietips:

Tip 1: Wees alert‘Laat klanten bij binnenkomst merken dat u ze heeft gezien door ze te groeten. Dat is niet alleen goed voor de verkoop - uw klant vindt het prettig dat u hem opmerkt - maar ook vervelend voor een potentiële winkeldief. Die wil liever ongezien blijven.’

Tip 2: Verdacht gedrag? Ga in gesprek‘Als u ziet dat een klant zich verdacht gedraagt, ga er dan op af en begin een beleefd gesprekje. Ook als u al ziet dat iemand iets in z’n zak of tas heeft gedaan, blijft u vriendelijk. Benoem wat u ziet: “Ik zie dat u een bodylotion heeft gekozen, wist u dat we in deze geur ook douchecrème verkopen?” Of: “Ik zie dat u uw keuze heeft gemaakt en dat u uw handen vrij wilt houden. Mag ik u een winkelmandje geven, dat is gemakkelijker bij de kassa.” Daarna loopt u weg. Wacht niet af wat de verdachte gaat doen.’

Hoe herken je een winkeldief?Als je eenmaal weet waar je op moet letten, herken je een winkeldief snel - onder andere aan:• verdacht gedrag: dicht op het schap staan, veel om zich heen kijken op zoek naar bevei-

ligers en camera’s, doelloos door de winkel lopen of juist voor een bepaald schap blijven rondhangen;

• een (te) grote jas met veel zakken of een winterjas in de zomer;• helaas worden soms ook kinderwagens, rollators en scootmobielen gebruikt om spullen

ongezien in mee te nemen.

Veilig en doeltreffendAls u een dief betrapt, mag u hem natuurlijk ook aanhouden, maar deze aanpak is veiliger. Hendrik-Jan: ‘Hiermee voorkomt u agressie en bovendien geeft u ze de kans zich te bedenken en behoudt u deze klant. In 9 van de 10 gevallen leggen ze het artikel terug of betalen het alsnog. Bij herhaling of een grote bek, kunt u altijd nog kiezen voor de hardere aanpak. We weten dat een vriendelijke, preventieve aanpak, effectiever werkt dan een harde, repressieve. Een gast-vrouw is dan ook doeltreffender dan een beveiliger. Wel vergt deze aanpak enige oefening. Hoe u met dit soort situaties om moet gaan, kunt u leren in de lokale trainingen van het CCV.’

Meer informatie over de trainingen en anti-winkeldiefstaltips vindt u op: www. veiligondernemenbeginthier.nl/winkelcriminaliteit/

98

Collectief winkelverbodHet CCV biedt naast trainingen nog meer instrumenten in de strijd tegen winkeldiefstal. Die vindt u op: www.veiligondernemenbeginthier.nl Een zeer effectief middel tegen veelplegers in winkelgebieden is het Collectief Winkelverbod. Hendrik-Jan: ‘Steeds terugkerende dieven kunt u samen met uw collega-winkeliers in het winkelgebied een collectief winkelverbod opleggen. De dader mag dan een jaar lang bij geen van de aangesloten winkels nog naar binnen. Registratie gebeurt via een besloten website.’ Meer informatie over het collectief winkelverbod vindt u op: www.veiligondernemenbeginthier.nl/collectief-winkelverbod/

Interne diefstalHet is een naar idee, maar diefstal of fraude door eigen medewerkers komt helaas ook re-gelmatig voor. Op de website veiligondernemenbeginthier.nl vindt u bij ‘Interne criminaliteit’ onder andere de gratis e-learning ‘Interne criminaliteit de baas’. Ook vindt u daar een lijstje met signalen die duiden op diefstal door personeel. Denk aan verstopte goederen in het ma-gazijn of regelmatige kastekorten bij steeds dezelfde persoon. ‘Belangrijk is, dat je er alert op bent,’ licht Hendrik-Jan toe. ‘Controleer regelmatig de kassastaten, de voorraden (aantallen) en of de huisregels worden nageleefd. Heeft u het gevoel dat er iets niet klopt? Dan heeft u waarschijnlijk gelijk. Negeer dat gevoel niet, maar ga op onderzoek uit.’

Voorkomen diefstal door personeelBetrouwbaar personeel begint bij een goed aannamebeleid. Hendrik-Jan: ‘Vraag mensen die op kantoor komen te werken om een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG: een verklaring waaruit blijkt dat deze persoon geen strafbaar feit heeft gepleegd, relevant voor de betreffende functie) en om ten minste twee referenties. Neem de moeite om vorige werkgevers te bellen. Zorg dat niet dezelfde persoon de kassa’s telt én de financiële administratie doet. Laat zien dat u aandacht heeft voor het onderwerp en bespreek het. Het CCV heeft Het Dilemmaspel gemaakt, dat kan u helpen interne criminaliteit bespreekbaar te maken. U kunt het spel gratis downloaden en bestellen op www.veiligondernemenbeginthier.nl/interne-criminaliteit. Tot slot: geef het goede voorbeeld. Neem zelf nooit iets mee uit de winkel zonder het af te rekenen.’

Hoe gevaarlijk het is om één persoon eindverantwoordelijk te maken voor de financiën, blijkt uit dit artikel in Distrifood: ‘Plus-caissière steelt kwart miljoen bij elkaar.’

Betrapt! En nu?U heeft een donkerbruin vermoeden dat een van uw medewerkers regelmatig spullen uit het magazijn meeneemt. Hendrik-Jan: ‘Dat is een heel vervelende situatie. Zeker als u een kleine zelfstandige bent en de persoon in kwestie goed kent. Ga in zo’n geval niet zelf het gesprek aan. Daarvoor kunt u een speciaal bedrijfs-recherchebureau inschakelen. U bent zelf namelijk veel te betrokken bij uw personeel om u niet te laten meeslepen door emoties.’

1110

‘Op een gegeven moment werd ik hoorndol van de diefstal in mijn bedrijf,’ vertelt Alfred. ‘Ik had er slapeloze nachten van. Maar ik word vooral gek van justitie, die doen maar één ding: seponeren, omdat ze geen zin hebben om er werk van te maken. Als ik te hard rij, is een foto al genoeg voor een boete, maar met de hd-videobeelden van winkeldiefstal in mijn winkel doen ze niets? Ik probeer ze met artikel-12-procedures alsnog tot actie te bewegen. Doen ze dat niet, dan krijgen ze met mijn advocaat te maken.’

Dezelfde veelplegersIntussen legt Alfred aan de lopende band winkeldieven een winkelverbod op. Daarmee is het hem - zonder de hulp van justitie - gelukt om het aantal diefstallen in zijn winkel drastisch om-laag te brengen. ‘Ik kwam erachter dat 80% van de winkeldiefstallen door 50 à 60 veelplegers werd gedaan,’ licht Alfred toe. ‘Iedere winkeldief die ik overdraag aan de politie krijgt van mij een winkelverbod. Vorig jaar heb ik camera’s laten ophangen met gezichstherkenningssoft-ware. Zodra ze toch weer in de winkel komen, maken ze zich schuldig aan huisvredebreuk en houden we ze aan.’

Gezamenlijke aanpakDaarnaast heeft Alfred samen met vijftien collega-eigenaars een whatsapp-groep. ‘Daarin plaatsen we foto’s van winkeldieven. Als wij die hier in de winkel zien, mag de beveiliger ze fouilleren. Ook zoeken we op de camerabeelden naar bewijs van diefstal. Als we die hebben gevonden, krijgt hij bij een volgend bezoek van mij een winkelverbod: dat scheelt er weer een.’

Veiligheid voor allesZodra er ‘toestel 50’ over de intercom klinkt, weet het personeel dat er een winkeldiefstal is gepleegd. Alfred: ‘Het liefst duiken ze met z’n allen op de dief. Vorig jaar heeft dat tot een knokpartij in de winkel geleid. Daarna heb ik het beleid aangepast, want de veiligheid van mijn mensen gaat voor alles. Nu reageren drie sterke kerels, die ik daar speciaal in heb getraind, maar ze mogen niet fysiek ingrijpen. In negen van de tien gevallen bindt de dief toch wel in als hij ze ziet.’

Hogere dievendrempel In de Jumbo van Alfred zijn er in de periode september 2016 tot en met april van dit jaar 400 winkeldieven opgepakt. Alfred: ‘Het gaat nu absoluut beter: de voorraadverschillen zijn aan-zienlijk kleiner. Een grote groep minder gewenste klanten komt niet meer. Mijn drempel is nu hoger voor veelplegers, dus gaan ze liever naar een buurman. Daardoor is niet iedereen blij met mijn aanpak, maar ik vecht voor mijn eigen zaak.’

Goed adviesWelk advies heeft Alfred voor zijn collega-supermarkteigenaars? ‘Durf te investeren! Vorig jaar heb ik een ton geïnvesteerd in camera’s en beveiligers. Daarvan is 52% belasting aftrek-baar. Tweeduizend euro per week is een ton per jaar, dus het resterende bedrag had ik snel terugverdiend. En het is niet alleen omzet die je misloopt: als je personeel zich niet veilig voelt, melden ze zich vaker ziek. Dat is ook een enorme kostenpost.’

Jumbo-ondernemer pakt winkeldiefstal aan

‘Durf te investeren!’

Alfred Wisman, Jumbo-franchisenemer in

Leeuwarden, besloot vorig jaar dat de maat

vol was. Wekelijks werd er voor 2000 euro van

hem gestolen. Hij voert sindsdien een actief

opsporings- en aanhoudingsbeleid in zijn winkel. Met succes!

1312

Overval

Het aantal overvallen is de laatste jaren

aan het afnemen. Maar áls het gebeurt,

heeft het een enorme impact. Zeker als

de overval gepaard gaat met agressie en

geweld. Daarom geldt hier des te meer:

voorkomen is beter dan genezen.

1514

Wat weten we over overvallen?‘In veel gevallen blijkt er bij een overval sprake van inside information: de overvallers weten al waar de kluis staat en wat de code daarvan is,’ vertelt Hendrik-Jan Kaptein van het CCV. ‘De meeste overvallen vinden plaats bij opening of sluiting van de winkel. Er zijn ook minder professionele criminelen die het in hun hoofd halen om overdag de tabakscounter te overvallen. Dat zijn vaak jonge, beginnende criminelen, maar door hun onvoorspelbare gedrag zeker niet minder gevaarlijk.’

Hoe voorkom je een overval?Om een overval te voorkomen, zijn bouwkundige en technische maatregelen heel belangrijk. Daarnaast heeft Hendrik-Jan een aantal goede tips:• Laat zien - met stickers bij de ingang - dat u een kluis heeft met een tijdslot.• Laat ook zien dat de kassa’s worden afgeroomd.• Stimuleer pinbetalingen, zodat u zo min mogelijk contant geld in huis heeft.• Richt uw winkel zó in, dat overvallers altijd van buitenaf zichtbaar zijn: hoe opener hoe beter.

Ontmoedigen‘Het kinkt raar, maar zelfs potentiële overvallers kunt u ontmoedigen door ze vriendelijk te woord te staan,’ zegt Hendrik-Jan. ‘Ziet u bijvoorbeeld een verdachte auto, vraag dan aan de inzittenden of ze iets zoeken. Geef ook daarbij weer zoveel mogelijk informatie. Bijvoorbeeld dat u ze gisteren ook al heeft zien staan. Zo weten ze dat ze gespot zijn. Ook zullen overvallers vooraf de situatie in de winkel komen checken. Als u daar verdachte personen ziet, groet ze dan vriendelijk en vraag of u hen ergens mee kunt helpen. Aarzel niet om bij verdachte situaties direct de politie te bellen.’

Als het toch gebeurt …Het belangrijkste is, dat u bij een overval geen enkel risico neemt! Het is in het beste belang van uw veiligheid en die van uw personeel en klanten, dat u meewerkt met de overvallers. Handel volgens het RAAK-principe:- RUSTIG blijven- ACCEPTEER de situatie; de overvaller is de baas- AFGEVEN van goederen of geld- KIJKEN zodat u een goed signalement kunt geven aan de politie

Hendrik-Jan waarschuwt: ‘Neem het uw medewerker niet kwalijk als hij of zij tijdens een overval niet volgens het RAAK-principe reageert. Het is wel onverstandig natuurlijk, maar het valt nu eenmaal niet te voorspellen hoe je reageert in zo’n situatie. De ervaring leert gelukkig wel dat wanneer uw medewerkers een overvaltraining hebben gehad, de kans groter is dat zij op een verstandige manier handelen.’

Zodra de overvallers weg zijn:• Belt u direct 1-1-2 en houd vervolgens de telefoon vrij.• Sluit u de deur en laat u niemand binnen.• Komt u nergens aan in verband met achtergelaten sporen.• Stel uw klanten en personeel gerust, vraag hun medewerking als getuige.• Laat u iedereen zo snel mogelijk opschrijven wat ze gezien en gehoord hebben.

Laat je niet overvallen!Het CCV heeft verschillende instrumenten die u kunt gebruiken om uzelf en uw medewer-kers te trainen in het voorkomen en omgaan met een overval. Zo is er de gratis e-learning ‘Laat je niet overvallen!’ en een virtual reality-overvaltraining. Ook verzorgt het CCV over-valtrainingen voor groepen van maximaal 20 personen op elke gewenste locatie. Tijdens deze interactieve training gaat u dieper in op praktijksituaties en leren u en uw mede-werkers hoe u het risico op een overval kunt verkleinen en hoe u het beste kunt handelen als het toch gebeurt. Via onderstaande link vindt u meer informatie over de trainingen: www. veiligondernemenbeginthier. nl/ trainingen-voor-een-veiliger-zaak

Meer preventietips vindt u op risicosinbeeld.nl bij Criminaliteit en vandalisme/Overval

RRUSTIG BLIJVEN

AAANVAARDEN

AAFGEVEN

KKIJKEN

Blijf rustig en houd je handen in het zicht. Maak geen plotselinge bewegingen en

kondig aan wat je gaat doen.

Doe wat je overvaller van je vraagt en aanvaard wat de

overvaller zegt.

Geef af wat de overvaller van je vraagt en maak geen

plotselinge bewegingen.

Let op de uiterlijke kenmerken van de overvaller. Kijk bijvoorbeeld

naar zijn schoenen.

RUSTIG BLIJVENRUSTIG BLIJVEN

1716

Inbraak

Supermarkten zijn een aantrekkelijk

doelwit voor inbrekers. Vooral de

tabaks counter kan snel een leuke buit

opleveren. Criminelen hebben het ook

vaak gemunt op het kantoor, waar de

kluis en dure elektronica staan. Waar

ze ook op uit zijn: een inbraak betekent

schade aan uw winkel én verlies van

goederen, geld of gevoelige informatie

(wanneer een laptop wordt gestolen).

Ook de emotionele schade is vaak groot:

voor zowel ondernemer als personeel.

Hoe houdt u inbrekers buiten de deur?

1918

Hoe is uw winkel beveiligd?U kunt verschillende elektronische en bouwkundige maatregelen nemen om uw winkel te beveiligen tegen inbraak. Heeft uw winkel bijvoorbeeld al een goed elektronisch inbraakalarm dat in verbinding staat met een meldcentrale? Zijn deuren en ramen goed beveiligd? Heeft u een camerasysteem waarvan de beelden ook op afstand bekeken kunnen worden? Via de gratis dienst Live View kan de meldkamer van de politie rechtstreeks meekijken met de camerabeelden. Zo is de politie direct op de hoogte als er een inbraak wordt gepleegd.

Nieuwe mogelijkhedenDaarnaast zijn er gelukkig steeds meer innovatieve preventiemiddelen. Zo kiezen supermark-teigenaren steeds vaker voor beveiliging met een mistgenerator. Zodra de inbrekers binnen zijn, vult de generator de ingang van de winkel met een dikke mist. Inbrekers gaan onverrichter zake ervandoor (zie ook Ram- en plofkraak). De mist kan eventueel gemengd worden met een DNA-spray, wat het de politie makkelijker maakt de dader(s) te identificeren. Verder kan het verstandig zijn om rampaaltjes bij de ingang te plaatsen, om te voorkomen dat de inbrekers zich met een voertuig toegang verschaffen. Of dat kan, is natuurlijk wel afhankelijk van de ligging en de situatie van de winkel.

Tabakscounter extra beveiligenZoals gezegd is de tabakscounter een geliefd doelwit. Daarom is het verstandig om die extra te beveiligen, bijvoorbeeld door daar een versterkt compartiment van te maken. Dat kunt u het best doen met een goed zichtbare, kwalitatief sterke oplossing, zoals een stalen rolluik of rolhek. U kunt ook overwegen wieltjes te plaatsen onder de rekken met tabakswaren en die na sluiting naar een veilger plek rijden.

Beveilig ook de buitenruimteU verhoogt de drempel ‘voor inbrekers’ door de schuil- en klimmogelijkheden buiten te minimaliseren. Zorg daarom dat het terrein rond de supermarkt goed verlicht is. Zorg dat de buitenverlichting en eventuele tijdklokken goed staan afgesteld en regelmatig worden gecon-troleerd. Plaats eventueel buiten ook bewakingscamera’s.

Organisatorische maatregelenMet alleen uw winkel beveiligen bent u er niet. U zult ook een aantal organisatorische maatre-gelen moeten nemen om het inbraakrisico te verkleinen. Denk daarbij aan de volgende zaken:

• Kassa’s moeten worden leeggemaakt of vergrendeld als ze niet in gebruik zijn. • Berg alle waardevolle spullen na sluitingstijd goed op in een inbraakwerende kast of ruimte.• Maak goede afspraken over sleutelbeheer en de toegang van leveranciers en andere (zake-

lijke) bezoekers. Geef nachtleveranciers alleen toegang tot speciale, afsluitbare gedeelten van het magazijn.

• Geef een beperkt aantal medewerkers (niet-kopieerbare) sleutels.

Meer tips vindt u op risicosinbeeld.nl in het artikel ‘Organisatorische maatregelen om inbraak te voorkomen’

Achter slot en grendelWat er niet is, kan ook niet gestolen worden. Zorg er daarom voor dat u niet te veel geld in de kluis heeft liggen en stort dagelijks af bij de bank (maar niet op een vast tijdstip: dat werkt overvallers in de hand!). En wanneer het inbrekers lukt de kluis te bereiken, is het wel zo prettig als ze die niet open krijgen. Houd bij de aanschaf van een kluis deze richtlijn aan: hoe meer waarde in de kluis, hoe ‘zwaarder’ de kluis moet zijn. De Vereniging Geld- en Waardeberging (VGW), de brancheorganisatie van kluisfabrikanten en importeurs, heeft de relatie tussen Europese normering (zoals de EN 14450 en EN 1143-1) en de waarde in de kluis voor u op een rijtje gezet. U vindt deze informatie op: www.geldenwaardeberging.nl

Welke maatregelen voor uw winkel?Welke maatregelen voor uw supermarkt de beste zijn, is van een aantal factoren afhankelijk. Denk aan grootte, ligging en indeling. Om erachter te komen hoe u het beste uw winkel kunt beveiligen, kunt u de Verbeterde Risicoklasse-indeling (VRKI) voor Bedrijven gebruiken. Met dit instrument kunt u het inbraakrisico van uw winkel meten en zo bepalen welke maatregelen nodig zijn om inbraak te bemoeilijken. Bovendien: als u beveiligingsmaatregelen volgens de VRKI heeft laten uitvoeren, krijgt u van het beveiligingsbedrijf een certificaat. Bij het bepalen van de verzekeringspremie vragen verzekeraars in veel gevallen om dit certificaat. Meer informatie vindt u op de website van het CCV.

Laat uw maatregelen zien!Welke preventieve maatregelen u ook neemt: maak ze kenbaar bij de ingang van uw zaak. Laat bijvoorbeeld zien (met stickers of bordjes) dat u een kluis met een tijdvertraging heeft, dat u gebruikmaakt van DNA-spray en camera’s heeft hangen. Hiermee maakt u de winkel minder aantrekkelijk voor inbrekers. Zorg er dan wel voor dat u deze maatregelen ook daadwerkelijk hanteert.

2120

Vandalisme

Vandalisme is - net als winkeldiefstal -

een extreem irritant verschijnsel: jongeren

die uit verveling of balorigheid muren

bekladden of straatmeubilair vernielen.

Supermarktondernemers hebben vooral

last van het gevoel van onveiligheid dat

vandalisme met zich meebrengt.

2322

Rolluik Albert Cuypmarkt beplakt door Marnet Schoemaker Foto: Maik Keizer

Groot probleemZowel uit de Veiligheidsmonitor (het jaarlijks gehouden bevolkingsonderzoek naar veiligheid, leefbaarheid en slachtofferschap) als uit recente cijfers over geregistreerde misdrijven blijkt dat het aantal vandalismedelicten tussen 2012 en 2016 flink is gedaald. Met maar liefst 19 procent, zo meldt het CBS. Toch blijft vandalisme voor supermarkten een groot probleem. Vooral als die gevestigd zijn in winkelgebieden waar vandalen actief zijn. Want zeg nu zelf: een bekladde of kapotte voorkant of entree is niet bepaald bevorderlijk voor de sfeer en de veiligheidsbeleving in uw winkel.

Geef vandalen geen kansHoe kunt u vernieling of brandstichting voorkomen? Voor vandalen en pyromanen zijn afval- en rolcontainers, pallets en emballagemateriaal een aantrekkelijk doelwit. Containers kunt u daarom buiten openingstijden het beste in niet-toegankelijke, afgesloten ruimtes neerzetten of - wanneer dat niet mogelijk is - ze afsluiten met een hangslot. Plaats pallets en emballagekratten op een minimale afstand van 10 meter van de gevel. Maak goede afspraken met leveranciers die buiten openingstijden emballage komen halen of brengen.

OntmoedigingsbeleidWat kunt u nog meer doen om vandalen te ontmoedigen? Sten Meijer, adviseur van het CCV, legt uit dat een positieve veiligheidsbeleving de neiging tot overlastgevend gedrag vermindert. ‘Met andere woorden: als de omgeving schoon en prettig is, vindt er minder vandalisme plaats,’ legt Sten uit. ‘U kunt zelf actief bijdragen aan een veiliger en schone omgeving. Bijvoorbeeld door afvalbakken te plaatsen bij de ingang en de buitenkant van de winkel goed te verlichten. Daarnaast zijn er ook manieren om mensen onbewust positief te beïnvloeden.’

ZintuigbeïnvloedingHet CCV heeft in 2016 een boekje uitgebracht met voorbeelden van manieren om via het onbewuste de leefomgeving te verbeteren. Veiligheidsverleiding luidt de toepasselijke titel. ‘Onbewust worden we beïnvloed door onze omgeving,’ vertelt Sten. ‘Er wordt al een tijdje ge-experimenteerd met geuren en muziek om mensen te verleiden aankopen te doen. Met kleine aanpassingen in de openbare ruimte kunnen we op dezelfde manier bijdragen aan het gevoel van veiligheid. Bijvoorbeeld met geuren, kleuren, licht, structuren en geluid. Zo is bewezen dat rustige muziek op een treinstation tot minder ongewenst gedrag leidt.’

Gezamenlijke aanpakHet is vooral zinvol om met een heel winkelgebied te kijken hoe je samen vandalisme en over-last kunt beperken. Sten: ‘Op die manier kun je verschillende middelen inzetten en op elkaar afstemmen. Veiligheidsverleiding is één middel. Je kunt bijvoorbeeld samen besluiten om alle rolluiken in het winkelgebied te laten beschilderen. In Engeland zijn goede resultaten geboekt met portretten van buurtkinderen op muren, gemaakt door lokale graffiti-artiesten. Immers: van kinderen blijf je af en bovendien is het tegen de graffiti-code om over bestaande pieces heen te kladden. Zwerfafval en ongewenste graffiti namen in die buurt enorm af. Met hetzelfde doel zijn onlangs een groot aantal rolluiken van winkels aan de Amsterdams Albert Cuypmarkt beplakt met kunstfoto’s.’

Andere goede voorbeelden ter inspiratie:• Affiches ophangen waarop local heroes vertellen hoe trots ze zijn op hun wijk. • Het leuk maken om rommel weg te gooien, bijvoorbeeld met een feedbackgeluidje uit de

afvalbak.• Hangjongeren verplaatsen door elders een wifi-punt te maken of bankjes te verplaatsen.• Banners ophangen met ‘Fietsendief je bent gezien’; een banner met ‘Vernieler/winkeldief

je bent gezien’ bij de ingang van een winkelgebied zou een zelfde afschrikkende werking kunnen hebben.

Meer inspiratie kunt u vinden in het boek Veiligheidsverleiding, gratis te downloaden vanaf de website van het CCV: https://hetccv.nl/onderwerpen/zintuigbeinvloeding/

2524

Ram- en plofkraak

Het aantal ramkraken is vorig jaar fors

gedaald: van 30 naar 3. Maar helaas blijft

het aantal plofraken gestaag stijgen: van

56 in 2015 naar 79 in 2016. De krakers

gaan steeds agressiever te werk en

gebruiken bij plofkraken steeds zwaardere

explosieven. Hoe kunt u schade aan uw

winkel voorkomen en vooral: hoe houdt

u uw personeel, klanten, omwonenden

en toevallige passanten veilig?

2726

Maatregelen bankenDe banken hebben de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in maatregelen tegen plofkraken. Naast preventieve maatregelen, hebben ze ook ingezet op maatregelen die de opsporing van de daders vergemakkelijken, zoals het direct alarmeren van de politie, cameradetectie en inktsystemen. Toch blijft het aantal plofkraken stijgen. En doordat criminelen daarbij steeds vaker zware, vaste explosieven inzetten, neemt de kans op ongelukken toe.

Enorme schadeEen paar jaar geleden werden geldmachines vooral met een gasmengsel opgeblazen, momenteel worden er vaste explosieven gebruikt. Die zorgen voor fikse schade aan zowel de geldautomaat als de omgeving. Alleen al dit jaar zijn er van de tien plofkraken, acht met zware explosieven gepleegd. De ravage is meestal enorm. Dikwijls zijn er woningen boven supermarkten. Er zijn al diverse plofkrakers omgekomen tijdens hun daad of vlucht. Het is wachten tot onschuldige burgers het slachtoffer worden.

Preventieve maatregelen tegen ram- en plofkraakTotaal waren er in 2016 111 aanvallen op geldautomaten. Hoe zorgt u dat uw winkel niet het volgende doelwit is van een ram- of plofkraak? U kunt:

• De geldautomaat verwijderen. Dit is de simpelste oplossing, maar helaas een klantonvrien-delijke.

• Bouwkundige maatregelen nemen. Door de buitenkant van het pand te versterken, zorgt u ervoor dat criminelen niet meer - of in ieder geval niet meer zo snel - binnen kunnen komen. Denk aan rampaaltjes voor de ingang of zware rolluiken. Bedenk daarbij wel dat ook het dak of de achterkant zwakke plekken kunnen zijn. Bovendien lokt een versterkte buitenkant zwaarder inbraakmaterieel uit, waardoor het gevaar voor omwonenden en de braakschade groter wordt.

• Inkt in de geldcassettes laten doen. De eigenaars van de geldautomaten (de banken) zeggen dat inkt in de geldcassettes een afdoende maatregel is, omdat daarmee het geld onbruikbaar zou worden. Er gaan echter geruchten dat de criminelen al weten hoe ze de biljetten kunnen reinigen. Dat er waarheid schuilt in die geruchten, blijkt wel uit het feit dat het aantal plofkraken door deze maatregel niet is afgenomen.

• Een mistgenerator plaatsen. Een mistgenerator is een heel effectieve beveiligingsmethode. Zodra het inbraakalarm afgaat, verspreidt de mistmachine snel een dikke mist waardoor de criminelen niets meer zien, inclusief het doelwit. Zonder uitzondering kiezen ze het hazenpad.

Criminelen mijden mistbeveiliging Een mistgenerator heeft een sterke preventieve werking. Criminelen die bij verkenning van de situatie zien dat er een mistgenerator is, zullen al die winkel vermijden. Daarom is het belangrijk om al bij de ingang duidelijk aan te geven dat de winkel is beveiligd met een mistgenerator. Een ander voordeel is, dat met een mistgenerator ook direct de tabakscounter beveiligd kan worden.Op het YouTube-kanaal van Bandit Mistbeveiliging vindt u filmpjes die de werking van mistbe-veiliging illustreren, zoals ‘Supermarkten wapenen zich tegen plofkraak’.

2928

Notities

3130

Risico’s in Beeld bedankt de volgende personen voor hun bijdrage aan deze gids:Hendrik-Jan Kaptein, Sten Meijer en Miriam van Etten van het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV) (www.hetccv.nl en www.veiligondernemenbeginthier.nl)Alfred Wisman, franchisenemer Jumbo in Leeuwarden

Ondanks het feit dat de informatie in deze gids met de grootst mogelijke zorgvuldigheid is samengesteld, aanvaardt ABN AMRO Verzekeringen geen aansprakelijkheid voor eventuele onjuiste of onvolledige informatie in deze gids. Evenmin aanvaardt ABN AMRO Verzekeringen aansprakelijkheid voor de gevolgen van het gebruik van de informatie in deze gids.

Online hulp bij risicobeheerWilt u meer informatie? Ga dan naar de website Risico’s in Beeld. Dé vindplaats van informatie over zakelijke risico’s en preventie. Op risicosinbeeld.nl vindt u uiteenlopende informatie die u in staat stelt uw risico’s beter te beheren. Naast een overzicht van risico’s (per sector en branche) en de bijbehorende preventiemaatregelen, vindt u er tips en praktijkvoorbeelden. Meer over preventie van diefstal, overval en inbraak leest u op risicosinbeeld.nl bij Criminaliteit & Vandalisme.

Risico’s in Beeld is een initiatief van ABN AMRO Verzekeringen.

Keurmerk Veilig OndernemenHet Keurmerk Veilig Ondernemen (KVO) helpt ondernemers om samen met gemeenten, politie en brandweer de veiligheid in winkelgebieden en op bedrijventerreinen te verbeteren. Op de website www.hetkeurmerkveiligondernemen.nl vindt u verhalen uit de praktijk, maar ook uitgebreide informatie over het stappenplan en handige tools om zelf met het keurmerk aan de slag te gaan. Ook vindt u er een overzicht van KVO-adviseurs, die kosteloos ondersteuning bieden bij de start van een project. De procesondersteuning voor winkelgebieden en het beheer wordt verzorgd door het CCV.