Stimuleren lokale energie-initiatieven - HIER opgewekt...Bijlage 4 Voorbeeld uitwerking Business...

Deze handleiding is tot stand gekomen met steun van gemeenten Beesel, Bergen, Echt-Susteren, Gennep, Maasgouw, Nederweert, Roerdalen en

Handleiding

Stimuleren lokale

energie-initiatieven

Stichting Natuur en Milieufederatie Limburg

Nummer 306.19

Juni 2018

C. van der Zanden

_____________________________________________________________________

306.19 Handleiding Project stimuleren en ondersteunen lokale energie-initiatieven| Juni 2018 1-1

Inhoudsopgave

1 Introductie 1-2

2 Aanpak 2-3

2.1 De doelstelling 2-3

2.2 Activiteitenplan 2-3

2.2.1 Voorbereiding 2-3

2.2.2 PR & communicatie: werving betrokken inwoners 2-4

2.2.3 Organiseren workshops 2-5

2.2.4 Opvolging 2-6

3 De workshops 3-7

3.1 Workshop 1 3-7

3.2 Workshop 2 3-11

3.3 Workshop 3 3-16

4 Tenslotte 4-22

Bijlage 1 Voorbeeld brieven 4-25

Bijlage 2 Inventarisatie drijfveren, een voorbeeld 4-27

Bijlage 3 Huiswerkvragen 4-28

Bijlage 4 Voorbeeld uitwerking Business Model Canvas 4-29

_____________________________________________________________________


1 Introductie

In de periode 2016-2018 is in Limburg het project “Stimuleren en ondersteunen lokale energie-

initiatieven” uitgevoerd. De doelstelling van het project was om in díe gemeenten in Noord en

Midden Limburg waar nog geen lokale energie initiatieven bestaan deze te stimuleren en in hun

startfase te faciliteren. Dit door middel van het aanbieden/uitvoeren van telkens drie workshops.

Zelfsturing, burgerparticipatie en maatschappelijke en sociale cohesie zouden op die manier moeten

worden gestimuleerd.

De opdracht om het project uit te voeren is gegeven in zeven gemeenten, namelijk Beesel, Bergen,

Echt-Susteren, Gennep, Maasgouw, Nederweert, Roerdalen, met cofinanciering van de

projectkosten door provincie Limburg in het kader van de Subsidieregeling Duurzaam Door.

In deze handleiding wordt de aanpak beschreven die gedurende het project is ontwikkeld en

toegepast. De handleiding is geen blauwdruk voor het inrichten van projecten, geeft daar wel

handvatten voor. Uiteindelijk dient er maatwerk geleverd te worden.

Leeswijzer.

Eerst is er een algemene beschrijving van de aanpak (hoofdstuk 2). Daarna volgt in hoofdstuk 3 een

beschrijving van de drie workshops. In tekstkaders zijn suggesties toegevoegd voor diegenen die

deze aanpak willen volgen en baat kunnen hebben bij de do’s en dont’s, die op onze ervaringen zijn

gestoeld. In hoofdstuk 4 een laatste beschouwing met overzicht van de do’s en dont’s.

Speciale dank gaat uit naar de leden van de projectgroep en de ambtelijke ondersteuning vanuit de

zeven deelnemende gemeenten.

_____________________________________________________________________


2 Aanpak

2.1 De doelstelling

Doel van het project is om in een gemeente waar nog geen lokaal duurzaam energie initiatief

bestaat dit te stimuleren en in de startfase te faciliteren. Zelfsturing, burgerparticipatie en

maatschappelijke en sociale cohesie worden gestimuleerd.

2.2 Activiteitenplan

De volgende activiteiten worden onderscheiden:

1. Voorbereiding

2. PR& communicatie: werving betrokken inwoners

3. Organiseren en uitvoeren workshops

4. Opvolging

2.2.1 Voorbereiding

In gemeenten waar nog geen lokaal duurzaam initiatief is kan het kansrijk zijn om dit te stimuleren.

Een gesprek met de ambtenaar die duurzaamheid in de portefeuille heeft zal hier meer zicht op

geven. Ziet deze mogelijkheden dan is een gesprek met de wethouder wenselijk om ook daarbij het

draagvlak te sonderen en een opdracht te verwerven.

In de praktijk kan het gebeuren dat gemeente al een of meerdere projecten op het gebied van

verduurzaming heeft lopen, zoals bijvoorbeeld het stimuleren van zonnepanelen op het dak bij

eigenaar-bewoners. Dit hoeft geen bezwaar te zijn, echter het vraagt nauwgezette communicatie

teneinde de burger niet te verwarren.

Er kan ambtelijk en bestuurlijk koudwatervrees zijn. Wat gaat het betekenen als er een

burgercoöperatie komt die zelfstandig plannen gaat ontwikkelen en uitvoeren? Het helpt dan om de

wedervraag te stellen: wat betekent het voor een gemeente als iedere vorm van burgerinitiatief

ontbreekt? De energietransitie houdt een grote omslag in, in denken en doen. Het heeft ook

ruimtelijk grote gevolgen. Deze transitie kan niet zomaar aan de burger opgelegd worden. Het is

daarom zeer wenselijk dat burgers participeren opdat zij mede-eigenaar worden van het probleem

en de oplossing(en). Het werkt alleen als een dergelijk initiatief in zijn kracht staat, onafhankelijk van

de gemeente, maar wel in goede samenwerking. Het is ook wenselijk dat de gemeente faciliteert, en

een actieve rol speel in de werving.

Meerdere sporen tegelijkertijd van burgerinzet op energievraagstukken in een gemeente

leiden tot een hoger afbreukrisico.

_____________________________________________________________________


Bij het verstrekken van de opdracht tot het geven van workshops worden er ook afspraken gemaakt

over het tijdpad, de ambtelijke inzet, overlegstructuur, faciliteiten, rolverdeling. Wat betreft de

rolverdeling zal van begin af aan duidelijk moeten zijn dat gemeente de workshops faciliteert maar

niet inhoudelijk begeleidt. Doel is eigen initiatief.

2.2.2 PR & communicatie: werving betrokken inwoners

Sommige burgerinitiatieven gericht op energiebesparing en energieopwekking ontstaan

spontaan en volledig van onderaf, maar vaak is er ondersteuning nodig van overheid of

bedrijfsleven. Het succes ligt in een goede samenwerking binnen het netwerk dat soms al aan

het ontstaan is.

Deelname van een groep betrokken, deskundige en enthousiaste burgers is essentieel voor het

project. Er is een groot potentieel bij inwoners, vaak met een grote deskundigheid op bepaalde

vakgebieden. De samenstelling van de groep is van belang, waarbij een mix wordt nagestreefd

van competenties en capaciteiten. Maar ook een mix van denkers en doeners is noodzakelijk.

Werven zal naast publicaties in lokaal blad, website, sociale media, ook moeten plaatsvinden door

gebruik te maken van sleutelfiguren uit de wereld van duurzaamheid, politici, buurtcoördinatoren en

buurtverenigingen. Tevens kan gedacht worden aan inwoners die zich in het verleden al hebben

bezig gehouden met de (collectieve) aankoop van zonnepanelen, deel hebben genomen aan

Buurkracht of actief zijn geweest bij andere participatieprojecten. De gemeente heeft vaak al zicht op

welke burgers geïnteresseerd zijn te participeren in een traject rond energiebesparing en

energieopwekking.

Voor communicatie over het project “stimuleren van nieuwe energie-initiatieven” zijn

voorbeeldteksten ontwikkeld (zie bijlage 1). Deze teksten kunnen door de gemeente of een lokale

“ambassadeur” naar eigen inzicht gebruikt en aangepast worden. Betrek de

communicatieambtenaar van de gemeente bij de werving van deelnemers aan de bijeenkomsten.

Communicatiemiddelen:

- Een oproep voor de eerste bijeenkomst op een centrale plaats op de gemeentelijke website,

hier kan de lokale ambassadeur tevens naar verwijzen in de oproep naar zijn netwerk.

- Brief op naam van de bewoner, met als afzender gemeente, bijv. ondertekend door

wethouder.

Een burgerinitiatief zal vanaf het eerste begin opereren als zelfstandige organisatie, waarbij

gemeente kan faciliteren en samenwerken.

Ben als gemeente helder over de rolverdeling: gemeente faciliteert, workshopleiding stuurt op

inhoud, de deelnemer wordt/is probleemeigenaar.

Naarmate gemeente zich meer inspant om een kwalitatief goede groep bijeen te krijgen wordt

de kans van slagen van het project groter.

_____________________________________________________________________


- Facebook – oproep door de lokale ambassadeur waarbij kan worden aangegeven dat het

initiatief wordt ondersteund door de gemeente. Indien een dergelijke lokale initiatiefnemer

(ambassadeur) ontbreekt kan de gemeente ook zelf de oproep lanceren.

- Twitter – oproep door de lokale ambassadeur of de gemeente.

- Lokale Tv-zender: oproep van initiatiefnemer of gemeente aan inwoners van de gemeente

om mee te doen.

- Lokale krantje.

- Posters in winkels en cafés.

- Mailingen aan diverse doelgroepen: actieve leden uit lokale milieugroep, IVN, …

- Buurtfeesten.

- Stand op grote braderieën / “duurzame” markten / …

2.2.3 Organiseren workshops

Zodra er voldoende deelnemers (minimaal 5) bekend zijn worden er 3 workshops

georganiseerd. Wat betreft de inhoud zal naarmate de workshops vorderen in de uitwerking

steeds meer sprake zijn van op de behoeften van de deelnemers afgestemd maatwerk.

Niettemin is er een raamwerk dat er als volgt uitziet.

Workshop 1: Kennismaken. Uitleg over coöperatieve beginselen. Verkennen en vaststellen van

beweegredenen en kernwaarden, uitgewerkt in een aanzet tot missie en visie. Vormen van een

of meerdere werkgroepen.

Workshop 2: Terugkoppeling door werkgroep(en). Delen van ervaringen en wensen voor

concrete activiteiten, afhankelijk van persoonlijke interesses, kennis en ervaring. Oriëntatie op

doelstellingen voor de kortere termijn. Informatie bieden over o.a. statuten, lidmaatschap, opzet

van processen, wijze van besluitvorming en communicatie. Presentatie door ervaren

energiecoöperatie en daarvan leren. Facultatief: presentatie door Buurkracht1.

Workshop 3: Terugkoppeling door werkgroep(en). Aanzet tot werkplan/businessplan. Op gang

helpen van werkgroep(en) door training werkwijze met behulp van Business Model Canvas.

Afhankelijk van behoeften van deelnemers wordt er evt. nóg een ervaren coöperatie aan het

woord gelaten en/of Buurkracht. Verder worden praktische tips meegegeven.

1 https://www.buurkracht.nl/

Zorg vanuit de aanmeldingen voor een goede adressenlijst met naam, adres, e-mail en

telefoonnummer. Dit helpt de eerste werkgroep(en) om snel tot afspraken te kunnen komen.

Er is regelmatig bediscussieerd of de ervaren energiecoöperatie beter meteen in de eerste

workshop kan optreden. Voordeel is dat het begrip en werken van de energiecoöperatie dan

beter voor het voetlicht gebracht wordt. Nadeel is dat deelnemers makkelijk achterover kunnen

leunen en zich niet committeren aan een werkgroep.

https://www.buurkracht.nl/

_____________________________________________________________________


2.2.4 Opvolging

Na drie workshops is er een jong en vaak nog broos initiatief aan de gang. Alvorens een

coöperatie is opgericht is men minstens een half jaar verder (en dat is al snel). Zo’n initiatief

heeft er veel baat bij als zij met vragen terecht kan bij bestaande energie-coöperaties, bij

gemeente en bij een steunpunt zoals het Servicepunt Energie Lokaal Limburg. De Natuur en

Milieufederaties bieden in verschillende provincies ondersteuning, zie ook: https://www.energie-

initiatief.nl/. Daarnaast biedt het landelijke kennisplatform voor energiecoöperaties van Hier

Opgewekt heel veel informatie: https://www.hieropgewekt.nl/.

Zonder enige inbedding van het initiatief in de omgeving, wordt de kans van slagen erg klein.

Zichtbaarheid is van belang zowel voor de gemeente als voor de gemeenschap waar de

potentiële leden en vrijwilligers geworven moeten worden. Het organiseren van een

energiemarkt, liefst in samenwerking met gemeente, is een heel goede manier om je als

beginnend initiatief te laten zien, ook al heb je verder nog geen diensten/producten aan te

bieden.

https://www.energie-initiatief.nl/

https://www.energie-initiatief.nl/

https://www.hieropgewekt.nl/

_____________________________________________________________________


3 De workshops

Tijdens het project worden er drie workshops gegeven met een tussenpoos van ongeveer vier

tot zes weken. Deze tussenliggende periodes zijn belangrijk om de werkgroep(en) gelegenheid

te geven om tot zelfwerkzaamheid te komen en een onderlinge band te smeden.

3.1 Workshop 1

Workshop 1 start meest met een introductie vanuit gemeente (ambtenaar of wethouder) met

een korte uitleg over de achtergrond van het project, waarom gemeente hiertoe heeft besloten,

en dit wil faciliteren.

Volgt een kennismakingsronde waarbij afhankelijk van de grootte van de groep meer/ minder

ruimte tot uitweiden wordt gegeven. Daarna stelt cursusleiding zich voor met

achtergrondinformatie over de organisatie waarvoor je werkt. is dit een Servicepunt voor

energiecoöperaties dan kan hier meteen uitgelegd worden dat er later opvolging zal zijn.

Het programma wordt kort toegelicht, evenals heel beknopt de inhoud van de opvolgende

workshops.

Als aanwezigen gebruik willen maken van de mogelijkheid om gemeente uit te vragen over

hetgeen ze wel/niet doet aan duurzaamheid is het van belang om dit snel om te buigen naar

het doel van de avond: we zijn hier om zelf aan de slag te gaan met de vraag of een lokaal

duurzaam energie-initiatief haalbaar is; gemeente staat hier positief tegenover en wil dit

faciliteren met ruimte en ambtelijke ondersteuning.

_____________________________________________________________________


Daarna staat de vraag centraal: wat is een duurzame energiecoöperatie?

Per bullet wordt uitgelegd wat de strekking is, waar mogelijk met concrete voorbeelden en/of cijfers (bijvoorbeeld hoeveelheid duurzame opwek in betreffende gemeente, hoeveelheid te besparen energie, wat betalen de huishoudens jaarlijks?). Ook wordt getoond welke uitgangspunten gehanteerd worden door de ‘International Coöperative Alliance’ (ICA), die hierbij nauw aansluiten.

Vervolgens worden twee filmpjes getoond over energiecoöperaties, een uit Het Groene Woud

https://bit.ly/2Mm28Qb en een uit Overijssel https://bit.ly/2HH4buv.

Tenslotte een check of ieder voldoende begrijpt wat een energiecoöperatie inhoudt.

Dan volgt een cruciaal onderdeel van de workshops, namelijk een onderzoek naar de drijfveren van de aanwezigen. Dit na uitleg van het concept van de Gouden Cirkel (Simon Sinek). 2

Wat maakt een bedrijf succesvol, inspirerend? De meeste mensen passen deze gouden cirkel verkeerd toe. Volgens Sinek van buiten naar binnen in plaats van binnen naar buiten. Sinek legt uit dat alle bedrijven weten “What they do”. Sommige weten “How they do it”. Slechts enkele personen en bedrijven weten “Why they do what they do“. En bij “Why” bedoelt hij niet de winst qua geld. Dat is een resultaat. Met “Why” bedoelt hij wat is je doel, wat wil je bereiken voor je doelgroep, wat is je overtuiging, waar geloof je in, wat is je passie, vrij vertaald: “Waartoe zijn wij op aard”? En waarom is dat zo belangrijk? Als jouw (potentiële) klanten begrijpen “waarom” jij die overtuiging hebt, dan

2 Bron: thenexttrainer, zie: https://bit.ly/2GNHI06

Goede en uitvoerige uitleg over de coöperatieve vorm in algemene zin is aan te raden.

Gebleken is dat men snel zegt te begrijpen wat een energiecoöperatie is en daar in

tweede instantie op terugkomt. Vraag naar coöperaties die men kent (Rabo, DELA, VGZ,

Campina, ..) en/of waarvan men lid is, laat daarover vertellen.

https://bit.ly/2Mm28Qb

https://bit.ly/2HH4buv

https://bit.ly/2GNHI06

_____________________________________________________________________


gaan zij er zelf ook sneller in geloven. En als iemand er in gelooft, ofwel dezelfde overtuiging deelt, gaat hij anderen om zich heen daarvan ook overtuigen. De beste reclame die je kunt hebben: mond-tot-mond. Het zorgt ook voor onderlinge binding. Nederlands bekendste voorbeeld van een sterke Why, is Tony’s Chocolonely (samen maken we 100 procent slaafvrij de norm in chocolade). Ander voorbeeld is Apple met haar slogan: ‘denk anders’, letterlijk ‘think different’. Dat anders denken doen ze door producten te maken die mooi zijn en makkelijk te gebruiken (‘hoe’). Die producten zijn “toevallig” computers en smartphones. Niet iedereen wordt geraakt door het waarom van organisaties, zeggen critici. Het is vooral de voorhoede, de early adapters, die door een boodschap als die van Apple geraakt worden en daardoor overgaan tot een actie, zoals een aankoop. De grote groep mensen die niet voorop loopt, neemt haar beslissingen niet puur op basis van intuïtie, maar maakt een meer rationele afweging op basis van een aantal factoren, zoals prijs, gebruiksgemak, gedrag van peer groups of uiterlijk. De waarden en kwaliteiten van een merk dat zij belangrijk vinden, moeten bewezen zijn voor zij overgaan tot aankoop.

Na deze uitleg worden de deelnemers uitgenodigd om hun drijfveren uit te spreken. Opdracht is om dit in koppels te doen, noteer het van je buur op post-it (10-20 minuten). Daarna worden de drijfveren van de buur in de groep benoemd en genoteerd op flipover, waarbij overlappingen worden overgeslagen. Vervolgens krijgt ieder de gelegenheid om drie stickers te plakken bij de meest aansprekende drijfveren. Daarmee ontstaat een ranking die door workshopleider nadien wordt gerubriceerd en uitgewerkt (zie voorbeeld bijlage 2).

Na de pauze wordt de deelnemers gevraagd naar hun eigen doel en (facultatief) welke kennis zij willen inbrengen.

Waar ligt mijn belangstelling? En wat is mijn inbreng? Opschrijven op post-it met naamsvermelding. Mag meerdere onderwerpen zijn op aparte post-its. In groepjes van 2-3 verdelen. Eerst enkele minuten ieder voor zich nadenken en opschrijven, met naamsvermelding, dan onderling uitwisselen. Ongeveer 10-15 minuten. Vervolgens worden de post-its op flipover geplakt en door

_____________________________________________________________________


workshopleider gerangschikt op thema. Thema’s die vaak komen bovendrijven: - organisatie; - opwek; - bewustwording; - besparing; - communicatie. Workshopleider vraagt aan de deelnemers of zij zich herkennen in de groepsindeling en of ze voor de volgende workshop actief met het thema aan de slag willen gaan, mede met behulp van “huiswerk vragen” die worden meegegeven (zie bijlage 3). Deze vragen behoeven eerstvolgende workshop niet alle beantwoord te worden, ze dienen om de gesprekken in de werkgroepen enige richting te geven.

Als betrokkenen instemmen met deelnemen aan een werkgroep wordt gevraagd wie contactpersoon wil zijn voor de werkgroep. Taak van de contactpersoon is om voor volgende workshop een bijeenkomst georganiseerd te hebben. Meestal is gemeente bereid om dit te faciliteren met ruimte (mits overdag vergaderd wordt). Aan het eind van workshop 1 wordt in overleg met de deelnemers de datum voor workshop 2 bepaald. Ook wordt voorgesteld om een ervaren energiecoöperatie uit te nodigen waarop altijd bevestigend wordt geantwoord. Soms wordt het ook op prijs gesteld om Buurkracht een podium te bieden. Snel na workshop 1 krijgen alle deelnemers een e-mail met daarin de presentielijst, de presentatie, de inventarisatie van drijfveren, de bemensing van de werkgroepen, het huiswerk en de datum van workshop 2. Tenzij anders afgesproken wordt dit verzorgd door de workshopbegeleider.

Het al dan niet uitspreken van commitment is het meest spannende moment tijdens de

workshops. Veel hangt af van de eerste(n) die zich positief uitspreken, dan volgen er

meestal meer. Blijft dit uit dan valt de groep terug op vragen/opmerkingen, zoals: ik weet

niet of ik de kennis heb, wat doet een coöperatie nou eigenlijk, wat doet de gemeente, ik

wil me nog niet binden, etc. Op zich legitieme reacties, tegelijkertijd ook een manier om -

op dat moment - geen verantwoordelijkheid te willen nemen. Workshopleider kan de

gevolgen van het commitment relativeren door aan te geven dat men dit ook voor een

bepaalde tijd met een begrensde tijdsinspanning wil doen. Dan wordt de drempel lager.

Snelle en goede verslaglegging zorgt ervoor dat de deelnemers zich serieus genomen

voelen en het stimuleert de betrokkenheid. Ook de verhinderden worden zo goed

meegenomen in het proces. Het helpt later om het proces goed te beschrijven en

verantwoorden.

_____________________________________________________________________


3.2 Workshop 2

Workshop 2 start met een terugblik op de verzamelde drijfveren en daarna een terugkoppeling vanuit de werkgroep(en). Hieruit komen vaak vragen naar voren die zowel een meer theoretisch als een praktisch antwoord verdienen. Beide onderdelen zijn in workshop 2 gepland. Er is een vertegenwoordiger van een ervaren coöperatie aanwezig. Afhankelijk van de aard van de vragen en het tijdverloop wordt besloten welke volgorde wordt aangehouden. Het theoretisch deel bevat o.a. uitleg over het volgende.

Duidelijk wordt gesteld dat onderling zo snel mogelijk praktische afspraken moeten worden gemaakt om voor de goede voortgang te zorgen. Ook belangrijk is om het focus niet te breed te maken, je kunt immers niet alles tegelijk. Werk projectmatig met een projectleider, verslaglegging, beslismomenten, tijdige terugkoppeling naar stuurgroep/ bestuur.

Doorgaans wordt uit de werkgroep organisatie het eerste (voorlopige) bestuur gevormd.

Als een initiatief naar buiten treedt kan het dit doen met een naam. Er kan ook voor worden gekozen hiertoe een wedstijd uit te schrijven om zo meteen publiciteit te maken. Het maken van een huisstijl en website kan soms door een actieve deelnemer gebeuren. Een andere weg is het inschakelen van een student communicatie, bijv. als afstudeeropdracht.

_____________________________________________________________________


Samenwerken is een

kunst op zich. Het

helpt om je bewust et

zijn van bepaalde

principes zoals

weergegeven in de

Roos van Leary.

Samengedrag roept samengedrag op. Tegengedrag roept tegengedrag op. Bovengedrag roept ondergedrag op. Ondergedrag roept bovengedrag op.

Al snel wordt er over financiën gesproken, de verschillende stromen van inkomsten en uitgaven. Creatief omgaan met middelen is hierbij geboden. Maak roulerend gebruik van elkaars ruimte. Bij een eerste energiecafé kan aan aanwezigen een bijdrage gevraagd worden voor de consumpties. Bedrijven kunnen financieel bijdragen voor een plaats op de infomarkt.

Er zullen mensen met zeer verschillende achtergronden, kennis en motieven

bijeenkomen. Neem de tijd om met elkaar kennis te maken. Zoek de overeenkomsten

respecteer de verschillen. Laat eenieder in zijn/haar waarde.

_____________________________________________________________________


Er bestaan verschillende juridische vormen om een bedrijf/ organisatie op te richten en onderhouden. De coöperatieve vereniging heeft als voordeel dat commerciële activiteiten kunnen worden ondernomen met maximale zeggenschap voor de leden.

Er bestaan veel voorbeelden van statuten. Vaak zijn deze te downloaden van de website van energiecoöperaties. Erg bruikbaar is het voorbeeld dat kan worden opgehaald bij Hier Opgewekt3. Hierin wordt op basis van de statuten van Lochem Energie aan de hand van de verschillende artikelen uitgelegd welke keuze-mogelijkheden er zijn.

3 https://bit.ly/2JTtvCR

Voor de kosten in de opstartfase wordt vaak meteen gekeken naar de gemeente. Er zijn

gemeenten die zich hier royaal in opstellen, andersom komt ook voor. Het is geen sterk

bod als het initiatief hier een groot punt van maakt. Er zijn genoeg coöperaties opgestart

zonder geldelijke steun van de gemeente. Het siert een initiatief als het eerst andere

bronnen weet aan te boren. Daardoor staat het meteen in zijn kracht en zal gemeente in

een vervolgfase het initiatief zeker serieus nemen.

https://bit.ly/2JTtvCR

_____________________________________________________________________


Vervolgens wordt ingegaan op de rol van de verschillende stakeholders zoals gemeenten, bedrijven, ontwikkelende partijen, banken, adviseurs en kennisplatforms, belangenbehartigers (zoal Hier Opgewekt en SELL).

Gemeente heeft verschillende rollen. Zij kan faciliteren, kan het initiatief mee uitdragen, kan subsidiëren, zij creëert beleidskaders, gaat over vergunningen. Gemeente kan een abonnement nemen op Energie-in-beeld, een database van Enexis waarin op straatniveau het energieverbruik en opwek zichtbaar is. Door de coöperatie toegang te verlenen heeft deze een mooi instrument om bewustwording te bevorderen.

Gewezen wordt ook op de coöperatieplanner4 van de Rabobank. Een handig hulpmiddel voor startende initiatieven. Twee sporen: De vereniging volgt de lijn van het ideaal, waar geloven we in, wat verbindt ons, waar gaan we voor, hoe gaan we met elkaar om, wat spreken we af? De onderneming volgt de lijn van het resultaat: hoe pakken we het aan, waar vinden we de middelen, wat doen we eerst, hoelang gaat het duren, wat doen we daarna?

4 zie: https://bit.ly/2HzqJxv

Regel in de statuten vooral de basisuitgangspunten zonder veel detaillering. De

detaillering kan vaak ook in het huishoudelijk reglement uitgewerkt worden. Wijziging van

het huishoudelijk reglement kan kosteloos door besluitvorming in de ledenvergadering.

Wijziging van statuten moet via de notaris, en daar zijn kosten aan verbonden.

https://bit.ly/2HzqJxv

_____________________________________________________________________


Over de praktijk van de energiecoöperatie wordt verteld door de uitgenodigde aanwezige vertegenwoordiger(s). Verteld word over de ontstaansgeschiedenis. Vaak met een kleine kerngroep die inderdaad veel tijd steekt in de opstartfase. In het begin veel aandacht in werven en binden vrijwilligers op weg naar oprichting en daarna in werven leden/klanten. Aan lokaal/regionaal draagvlak bij organisaties is veel energie besteed, aan politieke samenwerking ook. Bedrijfscontacten zijn wezenlijk vanaf het begin. De startende coöperaties van ongeveer 5 jaar terug begonnen meestal met zonnepanelen trajecten voor woningeigenaren. Daarna dijen de activiteiten uit. Zon-op-school, inzet energiecoaches, led-projecten, tot voorbereiding van grootschalige projecten van opwek met wind en/of zon en opslag van energie. Tevens doet zich bij deze coöperaties de vraag voor in hoeverre de activiteiten alleen door vrijwilligers worden uitgevoerd of dat er ook betaald kan worden. Dit laatste wordt bij de grote projecten zeker aangeraden, ook omwille van de continuïteit en verantwoordelijkheid. Zij hebben ook tips meegegeven voor de startende initiatieven.

Einde workshop 2 wordt afgesproken op welk datum workshop 3 plaatsvindt en wie er evt. wordt uitgenodigd (een tweede energiecoöperatie, Buurkracht, …). De werkgroep(en) gaat/gaan tussentijds zelfstandig verder. Voor workshop 3 wordt nog afgestemd met workshopbegeleider of er speciale wensen zijn.

Tips van ervaren coöperaties: - Onderhoud goede contacten met de gemeente en bank - Profileer als zelfstandig bedrijf en ondernemende organisatie - Breed blijven in oriëntering – uitgaan van vraag - Inzet vrijwilligers zo concreet mogelijk - Transparantie in ALV - Bestuur: gemengde ervaring en expertise, geen belangenverstrengelingen - Niet te veel praten, maar gewoon doen - Niet (alleen) van idealisme uitgaan - Het is eventueel bij groei nodig om een betaalde kracht aan te stellen - Heb een concrete visie en focus op één doel - Reserveer 10% van de revenuen voor overhead kosten - Doe niet teveel projecten tegelijk - Organiseer een activiteit waar je veel publiek mee trekt - Contributie lidmaatschap per jaar (i.p.v. eenmalig) - Besteed aandacht aan je vrijwilligers (vrijwilligers avond) - Stel reële verwachtingen b.v. (ledenaantal)

_____________________________________________________________________


3.3 Workshop 3

Workshop 3 zal per project anders zijn. Veel hangt af van de door de werkgroepen ontplooide activiteiten. Meestal is er nog interesse om een tweede coöperatie aan het woord te laten. Aanvullend, soms ook workshop vullend, wordt aangeboden om kennis te nemen van en te oefenen met het Business Model Canvas5. Dit is een goed gereedschap om op organisatieniveau en projectniveau de basis van een businessplan/businesscase uit te werken. Eerst wordt het model uitgelegd en daarna (mits voldoende tijd ingeruimd) geoefend.

De 9 onderdelen van het Business Model Canvas worden toegelicht. Het werkblad is te downloaden. 6 Begin bij de waardepropositie, oftewel wat is de onderscheidende of toegevoegde waarde die jij biedt aan de klant? Definieer waarin je daadwerkelijk verschilt van de concurrentie. Bepaal dus in welke markt jouw onderneming zich begeeft en specificeer daarin weer wat je aanbiedt. De

5 Bronnen: Strategyzer AG en Rabobank, zie: https://bit.ly/1xzNTeK 6 https://bit.ly/2sUtdS8

https://bit.ly/1xzNTeK

https://bit.ly/2sUtdS8

_____________________________________________________________________


producten of diensten moeten ten eerste functioneel zijn, maar tegelijkertijd beter of uitgebreider dan de diensten of producten van de concurrentie. Het product moet aantrekkelijk zijn in gebruik, financieel voordeel bieden en de klant dient er waarde aan te hechten, zodat het nogmaals wordt besteld. Een belangrijk onderdeel hierbij is de service die je biedt, het is een cruciale factor die bijdraagt aan klanttevredenheid.

Het bepalen van de juiste doelgroep is essentieel. Breng in kaart welke specifieke klanten je wilt bedienen en onderzoek wat de behoefte is van deze doelgroep. Dit staat ook wel bekend als het segmenteren van de markt omdat je de doelgroep afbakent. Ligt de focus op mannen of

op vrouwen, op rijke pensionado’s of op middenklassers, het hele land of een bepaalde provincie? Denk verder aan opleiding, woonplaats, geloof en sociaaleconomische achtergrond. Specificeer de wensen van de doelgroep. Als er geen vraag naar jouw producten is, verkoop je niets. Zodra je weet waar de potentiële klanten behoefte aan hebben kun je hier jouw product of diensten op aanpassen.

Motivaction geeft in het Mentalitymodel https://www.motivaction.nl/mentality voorbeelden

hoe de markt kan worden gesegmenteerd en benaderd. Deze voorbeelden zijn in de

cursus aangehaald, maar spreken lang niet altijd aan. Het “hokjes denken” roept

weerstand op. Beter is het om praktijkvoorbeelden “dicht bij huis” te noemen.

https://www.motivaction.nl/mentality

_____________________________________________________________________


Klantrelaties. Bekijk op welke manier je in contact staat met klanten. Hoe onderhoud je de contacten met de verschillende klantensegmenten? Op welke manier wil elk specifiek klantensegment dat jij contact met hen onderhoudt. Welke manier is voor elk segment de juiste en meest rendabele?

Kanalen Hoe worden klanten(groepen) op de hoogte gehouden van ons aanbod? Op welke manier ervaren zij onze waarde propositie het beste? Op welke manier kunnen zij ons aanbod kopen en verkrijgen? Denk aan sociale media, energiecafé ’s, lokale media, nieuwsbrieven, platforms,

relevante data (dag van de duurzaamheid, klimaatstraatfeest, warme truien dag).

Inkomstenstromen Waar verdienen wij nu ons geld mee? En in de toekomst? Hoe kunnen wij aanvullende bronnen van inkomsten ontwikkelen? Met het verdienmodel maak je duidelijk waar jouw inkomsten vandaan komen. Niet alleen nu, maar ook in de toekomst. Het is een van de valkuilen van startende ondernemers. Het gaat erom dat je meerwaarde creëert, meestal geld, maar dit kan ook plezier of voldoening zijn. In een verdienmodel schrijf je op hoe je dat gaat bereiken.

_____________________________________________________________________


Hoeveel klanten je nodig hebt, hoeveel omzet je nodig hebt om winst te maken, hoe je verdient aan de klanten en of je bijvoorbeeld de prijzen goed hebt bepaald.

Kern activiteiten Welke kernactiviteiten zijn essentieel om je waarde propositie te creëren of te versterken? Om de klantenrelaties te onderhouden? Om nieuwe klanten te krijgen? Maak duidelijk hoe je waarde toevoegt aan de kwaliteit van je product, aan het onderhouden

van klantrelaties en aan het werven van nieuwe klanten. Op productgebied draait dit om het ontwikkelen van een kwalitatief sterk product dat beter is dan dat van de concurrenten. Wees servicegericht en investeer daarmee in de klantrelatie. Niet alleen het werven van nieuwe klanten, acquisitie, is belangrijk voor startende ondernemers, maar het behouden van klanten is, zeker in tijden van recessie, minstens zo belangrijk.

Mensen en middelen Welke hulpbronnen heb je nodig om je waarde propositie te creëren? Voor je distributie? Om de klantenrelaties te onderhouden? Om nieuwe klanten te krijgen? Onder hulpbronnen worden de belangrijkste bedrijfsmiddelen verstaan, die nodig zijn om de waardepropositie te bewerkstelligen. Hierbij kun je denken aan fysieke middelen (bedrijfsapparatuur zoals een computer of een IR-camera), intellectuele middelen (een patent of een merk, een rekenmodel) en menselijke middelen (vrijwilligers, personeel).

_____________________________________________________________________


Regel tijdig in een huishoudelijk reglement dat onder voorwaarden ook betaald personeel aangenomen kan worden. Houd rekening met gevoeligheden bij de vrijwilligers dienaangaande.

Zoek zo gericht mogelijk naar vrijwilligers met een bepaalde expertise. Zorg voor een goede introductie. Het kan ook gebeuren dat een persoon echt niet past, durf dat dan ook aan te geven. Werving kan ook op ludieke wijze, zie bijvoorbeeld de actie van energiecoöperatie deA: https://bit.ly/2JAy3yw

Strategische partners Welke partnerships zijn essentieel om ons aanbod te maken of te co-creëren? Welke partners zijn cruciaal om nog succesvoller te zijn? Het geheel is meer dan de som der delen, luidt een oude wijsheid. Als startende ondernemer kan het soms van belang zijn om met partners samen te werken om de concurrentie met anderen aan te gaan. Beschrijf in dit deel van het model, indien van toepassing, welke partnerships belangrijk zijn om succesvol te zijn en om te kunnen groeien en concurrerend te zijn. Door te beschrijven welke strategische partners je kunt gebruiken, weet je precies welke kennis en expertise nodig is om je aan te vullen. Een tekstbureau en een videobureau kunnen bijvoorbeeld uitstekend samenwerken om interactieve websites te creëren.

https://bit.ly/2JAy3yw

_____________________________________________________________________


Kostenstructuur Welke kosten zijn essentieel om jouw business model te laten functioneren? Welke hulpbronnen en kernactiviteiten zijn het meest kostbaar? Welke kosten zijn vast, welke zijn variabel?

Oefening. Aan de deelnemers wordt gevraagd hoe ze dit model waarderen en of ze ermee willen oefenen aan de hand van een concreet bestaande vraagstelling.

Bi afsluiting van workshop 3 wordt nogmaals geattendeerd op de personen/organisaties waar men in de nabije toekomst met vragen terecht kan.

Lang niet altijd is de groep eraan toe om te oefenen met Business Model Canvas .Soms

komt het te vroeg, is men nog erg bezig in de verkennende fase. Soms is men al heel

concreet bezig met een activiteit, bijvoorbeeld het organiseren van een energiemarkt en

staat het hoofd hier niet naar. Een voorbeeld van uitkomst van een wel uitgevoerde

oefening is te vinden in bijlage 4).In alle gevallen is het model het waard om te delen,

opdat het later gebruikt kan worden.

_____________________________________________________________________


4 Tenslotte

De drie workshops ter stimulering van lokale energie-initiatieven hebben in de praktijk bewezen

te kunnen werken. Twee cruciale momenten worden daarbij aangewezen. Ten eerste de

werving. Veel hangt af van de kwaliteit van de aanwezigen. De gemeente en evt. ook de

workshopbegeleiding dienen hier een optimale inspanning te leveren.

Ten tweede de drijfveren van de deelnemers, het WHY. Er zijn altijd aanwezigen die alleen

komen consumeren, dat mag. Ook zijn er altijd aanwezigen die zich kritisch opstellen ten

opzichte van het project, de gemeenten, de workshopleiding, ook dat mag. Het succes staat of

valt bij die aanwezigen – en veel hoeven het er niet te zijn – die er echt de schouders onder

willen zetten, de “goedwillende pioniers”. Zij zijn het die bepalen of er een duurzaam energie-

initiatief komt.

Tenslotte een overzicht van de do’s en dont’s. Meerdere sporen tegelijkertijd van burgerinzet op energievraagstukken in één gemeente leiden tot een hoger afbreukrisico. Een burgerinitiatief zal vanaf het eerste begin opereren als zelfstandige organisatie, waarbij gemeente kan faciliteren en samenwerken.

Ben als gemeente helder over de rolverdeling: gemeente faciliteert, workshopleiding stuurt op

inhoud, de deelnemer wordt/is probleemeigenaar.

Naarmate gemeente zich meer inspant om een kwalitatief goede groep bijeen te krijgen wordt de

kans van slagen van het project groter.

Zorg vanuit de aanmeldingen voor een goede adressenlijst met naam, adres, e-mail en

telefoonnummer. Dit helpt de eerste werkgroep(en) om snel tot afspraken te kunnen komen.

Er is regelmatig bediscussieerd of de ervaren energiecoöperatie beter meteen in de eerste

workshop kan optreden. Voordeel is dat het begrip en werken van de energiecoöperatie dan beter

voor het voetlicht gebracht wordt. Nadeel is dat deelnemers makkelijk achterover kunnen leunen en

zich niet committeren aan een werkgroep.

Zonder enige inbedding van het initiatief in de omgeving, wordt de kans van slagen erg klein.

Zichtbaarheid is van belang zowel voor de gemeente als voor de gemeenschap waar de potentiële

leden en vrijwilligers geworven moeten worden. Het organiseren van een energiemarkt, liefst in

samenwerking met gemeente, is een heel goede manier om je als beginnend initiatief te laten zien,

ook al heb je verder nog geen diensten/producten aan te bieden.

Als aanwezigen gebruik willen maken van de mogelijkheid om gemeente uit te vragen over hetgeen

ze wel/niet doet aan duurzaamheid is het van belang om dit snel om te buigen naar het doel van de

avond: we zijn hier om zelf aan de slag te gaan met de vraag of een lokaal duurzaam energie-

_____________________________________________________________________


initiatief haalbaar is; gemeente staat hier positief tegenover en wil dit faciliteren met ruimte en

ambtelijke ondersteuning.

Goede en uitvoerige uitleg over de coöperatieve vorm in algemene zin is aan te raden.

Gebleken is dat men snel zegt te begrijpen wat een energiecoöperatie is en daar in tweede

instantie op terugkomt. Vraag naar coöperaties die men kent (Rabo, DELA, VGZ, Campina, ..)

en/of waarvan men lid is, laat daarover vertellen.

Het al dan niet uitspreken van commitment is het meest spannende moment tijdens de

workshops. Veel hangt af van de eerste(n) die zich positief uitspreken, dan volgen er meestal

meer. Blijft dit uit dan valt de groep terug op vragen/opmerkingen, zoals: ik weet niet of ik de

kennis heb, wat doet een coöperatie nou eigenlijk, wat doet de gemeente, ik wil me nog niet

binden, etc. Op zich legitieme reacties, tegelijkertijd ook een manier om - op dat moment - geen

verantwoordelijkheid te willen nemen. Workshopleider kan de gevolgen van het commitment

relativeren door aan te geven dat men dit ook voor een bepaalde tijd met een begrensde

tijdsinspanning wil doen. Dan wordt de drempel lager.

Snelle en goede verslaglegging zorgt ervoor dat de deelnemers zich serieus genomen voelen

en het stimuleert de betrokkenheid. Ook de verhinderden worden zo goed meegenomen in het

proces. Het helpt later om het proces goed te beschrijven en verantwoorden.

Er zullen mensen met zeer verschillende achtergronden, kennis en motieven bijeenkomen.

Neem de tijd om met elkaar kennis te maken. Zoek de overeenkomsten respecteer de

verschillen. Laat eenieder in zijn/haar waarde.

Voor de kosten in de opstartfase wordt vaak meteen gekeken naar de gemeente. Er zijn

gemeenten die zich hier royaal in opstellen, andersom komt ook voor. Het is geen sterk bod als

het initiatief hier een groot punt van maakt. Er zijn genoeg coöperaties opgestart zonder

geldelijke steun van de gemeente. Het siert een initiatief als het eerst andere bronnen weet aan

te boren. Daardoor staat het meteen in zijn kracht en zal gemeente in een vervolgfase het

initiatief zeker serieus nemen.

Regel in de statuten vooral de basisuitgangspunten zonder veel detaillering. De detaillering kan

vaak ook in het huishoudelijk reglement uitgewerkt worden. Wijziging van het huishoudelijk

reglement kan kosteloos door besluitvorming in de ledenvergadering. Wijziging van statuten

moet via de notaris, en daar zijn kosten aan verbonden. Tips van ervaren coöperaties: - Onderhoud goede contacten met de gemeente en bank - Profileer als zelfstandig bedrijf en ondernemende organisatie - Breed blijven in oriëntering – uitgaan van vraag - Inzet vrijwilligers zo concreet mogelijk - Transparantie in ALV - Bestuur: gemengde ervaring en expertise, geen belangenverstrengelingen - Niet te veel praten, maar gewoon doen - Niet (alleen) van idealisme uitgaan - Het is eventueel bij groei nodig om een betaalde kracht aan te stellen - Heb een concrete visie en focus op één doel - Reserveer 10% van de revenuen voor overhead kosten - Doe niet teveel projecten tegelijk

_____________________________________________________________________


- Organiseer een activiteit waar je veel publiek mee trekt - Contributie lidmaatschap per jaar (i.p.v. eenmalig) - Besteed aandacht aan je vrijwilligers (vrijwilligers avond) - Stel reële verwachtingen b.v. (ledenaantal)

Motivaction geeft in het Mentalitymodel https://www.motivaction.nl/mentality voorbeelden hoe

de markt kan worden gesegmenteerd en benaderd. Deze voorbeelden zijn in de cursus

aangehaald, maar spreken lang niet altijd aan. Het “hokjes denken” roept weerstand op. Beter

is het om praktijkvoorbeelden “dicht bij huis” te nemen.

Lang niet altijd is de groep eraan toe om te oefenen met Business Model Canvas. Soms komt

het te vroeg, is men nog erg bezig in de verkennende fase. Soms is men al heel concreet bezig

met een activiteit, bijvoorbeeld het organiseren van een energiemarkt en staat het hoofd hier

niet naar. Een voorbeeld van uitkomst van een wel uitgevoerde oefening is te vinden in bijlage

4).In alle gevallen is het model het waard om te delen, opdat het later gebruikt kan worden.

https://www.motivaction.nl/mentality

_____________________________________________________________________


Bijlage 1 Voorbeeld brieven

Brief voor de inwoners van gemeente x Betreft: Bijeenkomst duurzaam lokaal energie-initiatief

Geachte inwoner,

Voor onze energiebehoefte zijn we nog steeds grotendeels afhankelijk van fossiele

brandstoffen afkomstig van grote multinationals en olieproducerende landen. Dit heeft

enorme gevolgen voor milieu en klimaat. Daarnaast raken deze bronnen steeds verder

uitgeput, merken we dat de energieprijzen de afgelopen jaren enorm gestegen zijn en

vloeit het geld dat besteed wordt aan deze fossiele brandstoffen grotendeels weg uit

onze regio.

Wilt u het heft in eigen handen nemen? Steeds meer zien we dat burgers zelf eigen

energie opwekken bijvoorbeeld door collectief een zonnepark in hun buurt te realiseren

of hun woningen isoleren door het collectief aanwerven van een (lokale) aannemer.

Het zou fantastisch zijn als we een dergelijk initiatief ook in onze gemeente konden

opzetten. Met het thema energiebesparing en lokale duurzame energieopwekking wil

de gemeente met een eerste vrijblijvende bijeenkomst geïnteresseerde inwoners van

de gemeente x de kans bieden om samen na te denken over de opstart van een

dergelijk initiatief.

Samen met u – en de Natuur en Milieufederatie Limburg - gaan we tijdens deze eerste

verkennende bijeenkomst - de behoefte van de deelnemers op het gebied van

energiebesparing en lokale duurzame energieopwekking inventariseren. Hierna zal

worden geëvalueerd of samenwerkingsverbanden tussen de deelnemers kunnen

worden opgezet die eventueel kunnen uitmonden in een duurzaam lokaal energie-

initiatief.

Deze eerste bijeenkomst vindt plaats op datum, ter plaatse van locatie van 19.00 uur

tot ongeveer 21.30 uur.

U kunt zich tot datum aanmelden voor de bijeenkomst via [email protected]

Dit om de grootte van de zaal te bepalen en om voldoende koffie of thee klaar te

zetten.

Ik hoop u op datum te mogen begroeten,

Met vriendelijke groet,

Naam

mailto:[email protected]

_____________________________________________________________________


Functie

Gemeente

Oproep deelname bijeenkomst collectieve

energie initiatieven

Beste mede-inwoner van gemeente X,

Het extreme weer van de afgelopen maanden heeft ons duidelijk gemaakt dat

klimaatverandering geen loze kreet is, maar dat de gevolgen al zichtbaar zijn. Steeds

sterker worden de signalen dat hier iets aan moet gebeuren en wij zijn de laatste

generatie die er iets aan kan doen. Bijdragen aan een schonere toekomst voor onszelf

en onze (klein)kinderen, waarbij we ook minder afhankelijk zijn van de import van

kolen uit Zuid Amerika of gas uit Rusland. Steeds meer zien we dat groepen mensen

niet langer willen wachten tot de overheid ingrijpt, maar zelf aan de slag gaan. Ze

isoleren hun woning, leggen zonnepanelen op hun dak of gaan nog een stap verder en

leggen collectief zonneparken aan of bouwen mee aan een windpark.

Vind je het leuk om samen te kijken wat we kunnen doen? Vele handen maken licht

werk en samen weten we veel! De gemeente X biedt ons een kans om daar een

goede start mee te maken. Heb jij ideeën over hoe we samen binnen onze gemeente

met energiebesparing en energieopwekking aan de slag kunnen gaan en wil jij jouw

kennis, ervaring en energie hiervoor inzetten? Of wil je hier samen over nadenken?

Op datum + tijd vindt er in locatie een eerste bijeenkomst plaats waarbij we samen

zullen inventariseren voor welke maatregelen er interesse leeft en wat daarvan

gezamenlijk uitvoerbaar is. Deze bijeenkomst wordt begeleid door de Natuur en

Milieufederatie Limburg en ondersteund door de gemeente X.

Wil jij meedoen? Meld je dan voor datum aan door een mail te sturen naar:

[email protected] (email gemeente)

Naam ambassadeur,

Handtekening

mailto:[email protected]

_____________________________________________________________________


Bijlage 2 Inventarisatie drijfveren, een voorbeeld

Tijdens de bijeenkomst zijn de drijfveren van de aanwezigen geïnventariseerd. Deze

laten zich als volgt rubriceren, gerangschikt naar score.

Kernwaarden (wie zijn we, waar staan we voor, hoe gaan we met elkaar om?)

- kennisdeling en ervaring (10x)

- onafhankelijkheid van derden (8x)

- verantwoordelijkheid voor de wereld en natuur (6x)

- samen slimmer (5x)

- collectief meer mogelijk dan individueel (2x)

Visie (waar willen we naartoe?)

- drukken van energiekosten (12x)

- minder verbruik (4x)

- geen fossiel (3x)

- rendabel kleinschalige geothermische energie (3x)

- andere vorm van windenergie (2x)

- nadenken over opslag (2x)

- kleine projecten creëren makkelijker draagvlak

Hoe? (welke middelen zetten we in?)

- gemeente X mag wat gaan doen (9x)

- investeerders zoeken (1x)

- beleid op geothermie beïnvloeden (1x)

- bestaande verwarmingsbronnen vervangen (1x)

- design om projecten aantrekkelijker te maken (1x)

- informatie vergaren

- lastenverlichting op energie

- organische producten gebruiken

_____________________________________________________________________


Bijlage 3 Huiswerkvragen

Huiswerk bij start energie-initiatief

Bij de start van een energie-initiatief zijn er veel vragen te beantwoorden. Het is belangrijk om deze gezamenlijk te ordenen. Hierbij enkele vragen die daarbij kunnen helpen. Deze kunnen nog niet uitputtend beantwoord worden. Het gaat erom samen een denkrichting in te gaan die later meer gedetailleerd wordt ingevuld. Vraag 1: Hoe breed willen we insteken, wat zijn onze doelen? Er zijn veel thema’s te benoemen die om een keuze en prioritering vragen. Bijvoorbeeld: energiebesparing, bewustwording duurzaamheid (trias energetica), lokale opwekking, onafhankelijkheid, medezeggenschap, burgerparticipatie, zorgvuldig omgaan met grondstoffen, energieneutraliteit, CO2-neutraliteit, versterking lokale economie, versterken gemeenschap, glasvezel, kringloop, …. Vraag 2: Welke producten/diensten willen we gaan leveren, en aan wie? Gaan we ons bezighouden met verkoop van energie? En doen we dat zelf of in samenwerking met anderen? Richten we ons op besparen door particulieren of ook op bedrijven? Er zijn veel manieren van energieopwekking. Welke gaan wij stimuleren? Wat is “laaghangend fruit”? Aspect bewustwording, op welke doelgroepen richten we ons? Leveren we alleen aan de leden of ook aan niet-leden? Vraag 3: Hoe gaan we draagvlak en draagkracht organiseren? Eerst leden werven of een project opzetten, daarmee klanten werven en die lid maken? Wanneer en hoe treden we verder naar buiten? Naamgeving kan zelf dan wel via een wedstrijd. Website kopiëren of zelf bouwen? Energiecafé starten? Hoe krijg je actieve vrijwilligers? Vraag 4: Hoe zien we relatie tot omgeving ? Welke lokale partijen zijn relevant? Welk gedeeld belang ligt er tussen de lokale partijen en hoe daarbij aansluiten? Of trekken we ons eigen plan met risico partijen te vervreemden?

Vraag 5: Zijn er financiën voor handen? Hoeveel geld is er nodig bij de opstart? Met de pet rond? Zijn er fondsen te benaderen? Zijn er andere middelen voor opstartkosten? Vraag 6: Welke werkafspraken verder te maken? Rolverdeling en taakverdeling. Welke groep trekt in de opstartfase? Taakverdeling, voorzitten, verslaglegging, …? Systeem van onderling informeren?

_____________________________________________________________________


Bijlage 4 Voorbeeld uitwerking Business Model

Canvas

Stimuleren lokale energie-initiatieven - HIER opgewekt...Bijlage 4 Voorbeeld uitwerking Business...

Documents

Transcript of Stimuleren lokale energie-initiatieven - HIER opgewekt...Bijlage 4 Voorbeeld uitwerking Business...