PB- PP B-BELGIE(N) - BELGIQUE

Driemaandelijkse uitgaveJaargang 25 – 2015 nummer 2

April – Mei - JuniAfgiftekantoor Brugge Mail - P408456

Samenlevingsopbouw West-VlaanderenTorhoutsesteenweg 100 A

8200 Brugge - Sint-Andries

Wegwijs in welzijn en gezondheidszorg | soka 3.0een bijdrage vanuit het Steunpunt Sociale Planningp. 5

ZESTIEN: column over een verbazing | wekkend getalp. 8

Bijna 3 jaar na gemeenteraadsverkiezingen en ditobeloftes, maakt Ieders Stem Telt een balans op.Worden de noden van maatschappelijk kwetsbaregroepen beter behartigd, en wat zegt ons dat voorde toekomst?

meer p.6-7

in surPLUS

Als mama’s uit de kast komen leren beleidsmen-sen en dienstverleners bij. De Sterke Mama’s vanHouthulst deden het met een boeiend rapport eneen interactieve kastententoonstelling! Integralegezinsondersteuning voor kwetsbare gezinnenloont op vele fronten.

meer p.3

ENERGIEK

WERKEN AAN

ARMOEDE

Twaalf gemeenten in de Westhoek kozen er voorom met ons mee te stappen in ons project werkenaan energiearmoede. Drie jaar werken, in feiten encijfers, maar ook het antwoord op de vraag: ‘wathebben we nu bijgeleerd?’

meer p.4

HOEVEEL

MAG EEN MENS

KOSTEN?

STERKE MAMA’S KOMEN UIT DE KAST!

STERKE MAMA’S

N

20 mei Houthulst 120 mensen (diensten en lokale beleidsma-kers) voelden de pols van de Sterke Mama’s.De Sterke Mama’s deelden er hun ervaringenen toekomstplannen aan de hand van eenkastententoonstelling en een boeiend rap-port. Via een parcours van leuke ‘speel’kast-jes kwamen de aanwezigen meer te wetenover de Sterke Mama’s, maar ook over onder-werpen als armoede, beperkte mobiliteit,dienst- en hulpverlening, sociaal isolement...Of hoe meer maatschappelijk inzicht bestleuk en creatief kan zijn!

Opnieuw doenken: lokaal en dichtbij!

Niets is blijvend behalve verandering. Het zijn niet mijn woorden, maar van een ofandere filosoof uit vervlogen tijden. Vandaag hebben we voor die verandering eenduurder woord uitgevonden: transitie. Alles lijkt wel in beweging. De regering heeft inalle toonaarden ons, burgers, duidelijk gemaakt dat we niet voort kunnen doen zoalswe bezig waren. Het zal anders moeten. Zo'n omslag gaat gepaard met protest, dis-cussie, reflectie en overleg, veerkracht en actie.

In tijden waarin vanzelfsprekendheden in vraag worden gesteld, valt het me op datsubgroepen en instellingen in onze samenleving de zwarte piet krijgen toegeschoven.Het schulddenken neemt opnieuw toe. Wanneer je werkloos bent, is het je eigenschuld. Want er is voldoende werk voorhanden. En iedereen die vindt dat hij teveelbelastingen betaalt, vindt allicht wel een gesubsidieerd initiatief waarvan hij vindt dathij er onterecht voor betaalt met zijn belastingsgeld. Tegen dergelijk populisme is geenkruid gewassen.

Met al dat vingergewijs naar elkaar gaan we er niet komen. We hebben opnieuw noodaan gemeenschapszin. Elkaar vinden, de handen in elkaar slaan, de hand aan deploeg slaan, de stier bij de horens nemen en in solidariteit iets doen dat ertoe doet, datvoor jou waarde heeft of van belang is.

Het komt erop aan om te zoeken waar je met burgers samen je eigen invloed kan voe-len en omzetten in handelen. Mensen hebben vandaag nood aan het besef dat ze zelfnog vat hebben op hun situatie. Het is het laatste wat je hen kan afpakken. Deze tijdengeven een veelheid aan kansen om het heft in eigen handen te nemen. Niet bij de pak-ken blijven zitten, maar doenken. Denken en doen en zien dat je de situatie in bewe-ging krijgt.

Ieder van ons heeft van die omgevingsplekken waar je invloed hebt en jouw houdinger toe doet. Je hoeft niet te wachten tot het vier- of vijfjaarlijkse stemhokje. Je leef- enwoonsituatie, je werkomgeving, je buurt, ... geven elke dag kansen daartoe. Het zitlokaal en dichtbij rondom je eigen omgeving en je impact is groter dan je kunt ver-moeden. Als je moeite hebt om dit te geloven, moet je maar even terugdenken aan wateen invloed een mug 's nachts in jouw slaapkamer kan hebben. En je hebt een onnoemelijk voordeel: je bent niet alleen. Deze samenleving heeft inhet verleden zo veel goeds opgebouwd dat dit landje heeft gemaakt tot 'land van melken honing'. Je vindt altijd mensen rondom of gemeenschapsvoorzieningen die mee dehanden uit de mouwen steken.

Laat ons dus elkaar opzoeken en vinden. We zullen beter in staat zijn om te weten watwe willen behouden en wat er overboord kan in tijden van transitie en verandering. Depolitiek volgt dan wel.Vergeet niet te doenken, lokaal en dichtbij jou!

Bert BooneSociaal ondernemer

JUNI 2015 2

ZORGNETWERKEN DRAAIEN OP VOLLE TOERENSamenlevingsopbouw West-Vlaanderen is sinds 2005 aan de slag rond zorgnetwerken, waarbij met behulp van vrijwilligers een aan-vullende dienstverlening op poten wordt gezet. Praktijkwerk toont aan dat dit concept effectief is bij zowel senioren en personen meteen zorgvraag als mensen in armoede. Een gloednieuw draaiboek bundelt deze jarenlange ervaringen en luidt eveneens het beginin van een ambitieus vervolgproject: zorgnetwerken 2020. Inderdaad, u hoort het goed: de zorgnetwerken blijven draaien!

Een - boek voor zorgnetwerken die hun draai zoekenHet draaiboek zorgnetwerken dat tot stand kwam in samenwerking en met steun van Cera is in eerste instantie een praktische hand-leiding voor coördinatoren van zorgnetwerken. Het bevat onder andere de richtlijnen en aandachtspunten die nodig zijn om eenzorgnetwerk op te starten. Daarnaast worden een aantal specifieke elementen van een zorgnetwerk van naderbij bekeken, zoals designaalfunctie en de inzet van vrijwilligers.

Reeds bestaande zorgnetwerken kunnen ook aan de slag met het draaiboek. Wil je graag andere mensen bereiken, naast de doel-groep waar je reeds mee in contact bent? Op zoek naar frisse insteken en vernieuwende ideeën? In deze publicatie vind je heel wattips en tricks!

Naast theorie is er dus ruime aandacht voor praktijkwerk. Zorgnetwerken krijgen immers pas vorm door en met mensen. Via concretetips, voorbeelden en een casebespreking over armoedebestrijding hopen wij te stimuleren en enthousiasmeren. Daarnaast helpenverschillende try-outs om de aangeleverde theorie om te zetten naar de praktijk.

Publicatie op papier kost 10 euro (inclusief verzendingskosten). Interesse? Neem gerust contact op met ons instituut. Een digitaleversie is gratis te downloaden op www.ontknoop.be en www.samenlevingsopbouwwvl.be (vanaf half juli).

“Dit draaiboek biedt concrete handvaten voor al wie de vermaatschappelijking van de zorg (of het inclusieverhaal) mee wil helpenrealiseren. Van theorie naar praktijk en/of van praktijk naar theorie. Zo hoor en lees ik het graag. Gemakkelijk geschreven, boordevolinteressante tips. Het stimuleert het loslaten van doelgroepen en zien dat er in de samenleving talent, kracht aanwezig is om er ietsmoois, ‘warms’ van te maken. Samenlevingsopbouw en hun zorgnetwerken: een dankbare en nog ongekende partner om meesamen te werken.” Lieven Detavernier, directeur Mariënstede vzw

“Zorgnetwerken vormen een natuurlijk en mooi antwoord op de uitdagingen rond zorg waarmee onze samenleving wordt geconfron-teerd. Het draaiboek van Samenlevingsopbouw versterkt bestaande en toekomstige zorgnetwerken met een zeer volledige en toe-gankelijke tool om zelf aan de slag te gaan. Het boek is slim samengesteld en vormgegeven waardoor je er zowel erg ‘hands-on’ alsverdiepend mee aan het werk kan. Een fijne ruggensteun die netwerken met plannen alleen maar meer goesting kan doen krijgen.”

Kathleen Melis, Process manager, Sociale InnovatieFabriek

Zorgnetwerken nemen een nieuwe draai... ZORGNETWERKEN 2020!Na 10 jaar projectontwikkeling en -ondersteuning op vlak van zorgnetwerken in West-Vlaanderen is het tijd om het beproefde modelzorgnetwerken verder uit te rollen over Vlaanderen. Daarnaast willen we zoeken hoe een duurzaam ondersteuningsmodel voor zorg-netwerken op Vlaams niveau vorm kan krijgen en streven naar een structureel beleids- en ondersteuningskader. Van deze uitdagingwillen we komende periode werk maken, samen met Cera. Daarom gaan we van start met een reflectie, waarin tal van actoren worden betrokken, waaronder VVSG en organisaties die zich rich-ten tot groepen die te maken krijgen met vermaatschappelijking van de zorg (ouderen, personen met een beperking, personen metpsychische problemen, ...). Hiervoor is ondersteuning voorzien vanuit de Sociale InnovatieFabriek. Zo stapt Samenlevingsopbouwmet zorgnetwerken in het actie-onderzoek rond impactmeting van de Sociale InnovatieFabriek. Op die manier kan er beroep wordengedaan op hun expertise in het zoeken naar een duurzaam businessmodel voor de ondersteuningsstructuur op Vlaams niveau.

Ondertussen zijn ook andere instituten van Samenlevingsopbouw met zorgnetwerken aan de slag in hun regio en groeit de experti-se en samenwerking in de sector. We zijn er immers van overtuigd dat zorgnetwerken een krachtig instrument zijn in het lokaalondersteunen van kwetsbare mensen, het proactief werken, het verbinden van mensen en bevorderen van sociale cohesie.

Er komt een DENKDAG over de toekomst van zorgnetwerken en hoe zij een rol kunnen opnemen in het licht van de vermaatschappelijking van de zorg.

Save the date: donderdag 29 oktober 2015 – BrusselZorgnetwerken 2020: het begin, nu en straks

Praat u mee over de toekomst? Zorgnetwerken laten zorg voor mensen niet aan het toeval over!U hopelijk ook niet. Be there!

lieze.pareit@samenlevingsopbouw.be T 051 24 29 28 | M 0476 79 13 63nancy.van.landegem.@samenlevingsopbouw.be T 050 39 37 71

draai

DADIZELE DRIJFT OP WARME GOLF

De evolutie in het zorglandschap zet ons voor de uitdaging om ‘zorg vooriedereen’ beter te garanderen. Nog te vaak vallen mensen uit de boot, verdwij-nen senioren in de eenzaamheid, krijgen kwetsbare mensen niet de zorg die zenodig hebben, en doet professionele specialisatie de zorg door burgers uit hetoog verliezen...Het project ‘Warm dorp in zicht’, dat in eerste instantie uitgebouwd wordt inDadizele, wil deze teneur doorbreken. We scheppen een kader waarbij ONT-MOETING centraal staat. We doen dit via de uitbouw van een ontmoetingsplek, het opzetten van eensysteem van buurtzorg, het inrichten van een dorpsrestaurant en het organi-seren van dorpsactiviteiten. Deze ‘warme’ context biedt kansen om de zorg te vermaatschappelijken. Deondersteuning(zorg) wordt zowel IN als DOOR de gemeenschap geboden. In ditverhaal worden de meest kwetsbare mensen onopvallend geïntegreerd inwarme initiatieven.Dit Impulsproject loopt met steun van de Provincie West-Vlaanderen.

veerle.gevaert@samenlevingsopbouw.be T 051 24 29 28 | M 0474 91 96 64

ZOHRA, 10 jaar en nog IN DE PAMPERS

Het tiende levensjaar van ZOHRA, het zorgnetwerk in Avelgem, beloofteen echt feestjaar te worden. De werking werd onlangs nog uitgebreidmet een nieuw dienstenaanbod voor gezinnen met jonge kinderen. DePAMPERBANK zamelt luieroverschotjes in en herverdeelt ze ondergezinnen die het moeilijk hebben. De BABBELHOEK is een ontmoe-tingsplek waar ouders met hun kinderen terecht kunnen. Zo kunnen zehun sociaal netwerk uitbreiden en tips over opvoeding delen. Het DIEN-STENOVERLEG moet lokaal de strijd tegen kinderarmoede versterken.Zo wil het project ‘ZOHRA zet in op gezinsondersteuning’ een integraalondersteuningsaanbod voor gezinnen met jonge kinderen uitbouwen.Dit moet enerzijds ouders sterker maken, zodat zij beter gewapend zijnom de zorg voor hun kinderen op te nemen. Anderzijds wil dit project dekinderen ondersteunen en sterker maken, zodat hun ontwikkelings-kansen zo optimaal mogelijk zijn en zij zich als individu ten volle kun-nen ontplooien.

veerle.gevaert@samenlevingsopbouw.beT 051 24 29 28 | M 0474 91 96 64

De toekomst: op hetzelfde elan met 2 nieuweinsteken2015 luidt een nieuwe projectfase in. Met middelen van het impulsfonds Provincie West-Vlaanderen starten we met het project “O2 voor ouders en onderwijs in Houthulst”.Dit project zet de huidige werking verder, wil meer kwetsbare ouders de weg doen vindennaar hulp- en dienstverlening, en het sociaal netwerk vergroten. De Mama’s wordenambassadeurs. Vanuit gemeenschappelijke interesses ontstaan deelwerkingenwaardoor we ook nieuwe mama’s kunnen betrekken. Zo zijn er ruilmama’s, schoolma-ma’s, wandelmama’s, crea mama’s, pamperbank mama’s... Ze delen hun vaardighedenen kennis, nemen verantwoordelijkheden op en bereiken ouders die vaak buiten deradar van het huidig dienstennetwerk blijven.We zien ook een grote rol voor de onderwijssector. De kloof tussen kwetsbare ouders,school en relevante actoren moet kleiner. Daarom willen we schakels uitbouwen die dedialoog verbeteren tussen school, gezin, hulpverlening en samenleving. Zo experimen-teert Samenlevingsopbouw met onderwijsopbouwwerk light in landelijke context.

Sterke Mama’s kwamen uit de kastOp 20 mei voelden 120 mensen (diensten en lokale beleidsmakers) de pols van deSterke Mama’s. De Sterke Mama’s deelden hun ervaringen en toekomstplannen aan dehand van een kastententoonstelling (gemaakt onder begeleiding van kunstenaresEvelyn Verschoore). Via een parcours van leuke ‘speel’kastjes kwamen de aanwezigenmeer te weten over de Sterke Mama’s, maar ook over onderwerpen als armoede, beperk-te mobiliteit, dienst- en hulpverlening, sociaal isolement... Of hoe meer maatschappelijkinzicht best leuk en creatief kan zijn!“Het gaat niet louter meer om die twintig vrouwen die zich Sterke Mama’s noemen. Hetgaat om alle mensen die menen dat zij alleen staan, dat hun problematiek onoverzich-telijk en uitzichtloos is. Mensen die denken dat er niets aan te doen is. Kinderen en jon-geren die denken dat deze manier van denken de enige manier van denken is. Er zijn veel kinderen in kansarme gezinnen, er zijn veel mama’s.En er komen veel sterke mama’s als het contact en de kennis groeit. En op die maniergeven zij de samenleving een belangrijk signaal. En dat is evengoed een belangrijkerichting: als mama’s uit de kast komen, leren beleidsmensen en dienstverleners bij.”(uit rapport Allé, vooruit!)Samenlevingsopbouw beseft dat Mama’s sterker maken en lokale oplossingen zoekenniet volstaan om kinderarmoede op te lossen. Er is nood aan bovenlokaal beleid datresulteert in voldoende arbeidsplaatsen op maat, uitkeringen boven de armoedegrens,automatische rechtentoekenning, betaalbare en kwaliteitsvolle woningen, kwalitatieve,toegankelijke en betaalbare dienstverlening, gezondheidszorg, onderwijs en mobiliteit...Ook op deze nagels blijven we in de toekomst kloppen...

Het rapport Allé, vooruit! is te downloaden op www.samenlevingsopbouwwvl.be/publi-catiesVanaf 1 september kan de kastententoonstelling ontleend worden aan lokale besturen,diensten en organisaties als inspiratiebron voor projecten rond integrale gezinsonder-steuning.

anje.huysentruyt@samenlevingsopbouw.be T 051 24 29 28 | M 0474 91 96 69miranda.bouttens@samenlevingsopbouw.be

Een Sterke Mama vertelt:“Ik ben weer en meer mens geworden!”Marie (fictieve naam) is een van de 26 vrouwen, betrokken in het project ‘Sterke Mama’s’. Marie heeftmoeilijke jaren achter de rug. En zelfs nu, blijft het worstelen om de eindjes aan elkaar te knopen, dementale wonden te helen.Twee jaar terug werd Marie uitgenodigd naar het project ‘Sterke Mama’s.’

Ze was aarzelend in het begin. Maar met een beetje push ging ze toch. Samen met andere vrouwen dieze – soms wel, soms niet – kende van vroeger. Intussen is Marie twee jaar lang een trouwe SterkeMama. Ze is veranderd. Ze glundert. ‘Eerst moest ik er niets van weten. Ik was het gewoon mijn eigenboontjes te doppen. Maar ze bleven komen; die Anja en die Miranda. Ze haalden me over de streep. Enkijk me nu. Ik zou dit niet kunnen vertellen, twee jaar terug.”

Houthulst: niet echt anders dan ergens andersOp de sociale kaart oogt Houthulst niet speciaal als ‘probleem’dorp. Wie afgaat op statistieken, merktgeen probleem. Maar Samenlevingsopbouw West-Vlaanderen kent de streek door en door. Houthulstis een plattelandsgemeente tussen Diksmuide en Roeselare. Uit cijferanalyse, verkennende gesprek-ken met gemeente, OCMW, de scholen, tal van dienst- en hulpverlenende instanties, en gesprekkenmet een aantal kwetsbare gezinnen werd het duidelijk: er was nood aan nabije dienstverlening, infor-matie, opvoedingsondersteuning, ontmoeting...En dus namen OCMW, Samenlevingsopbouw, en tal van diensten initiatief. Via de school, OCMW, enbrede kennismaking werden ouders uitgenodigd. Naderhand bleken vooral de mama’s interesse tehebben. De Sterke Mama’s waren geboren.

3 jaar project Sterke Mama’sSterke Mama’s (2013-2015) kwam tot stand door samenwerking tussen Samenlevingsopbouw West-Vlaanderen en OCMW Houthulst en kreeg steun van de Vlaamse Gemeenschap i.k.v. lokale projectenkinderarmoedebestrijding en de Provincie West-Vlaanderen.De mama’s zijn een mix van diverse generaties, diverse origine, diverse achtergronden. Ze komentweewekelijks samen in de raadzaal van OCMW-Houthulst. Ervaringen worden uitgewisseld, vormingwordt aangeboden, informatie verstrekt op vraag van de mama’s. Altijd wordt afgesloten met eengezonde maaltijd, ter plaatse bereid. Daarnaast worden activiteiten samen met de kinderen georgani-seerd en is er ook een gezinsuitstap. Iedere bijeenkomst wordt begeleid door opbouwwerkster Anjeen ervaringsdeskundige Miranda. Zo kunnen signalen snel opgepikt worden en vertolkt naar vormingof toeleiding. Miranda zorgt mee voor een gepast tempo in het groepsproces en in de contacten metdiensten. Als de mama’s omwille van werk of omstandigheden niet kunnen aanwezig zijn doen we ookhuisbezoeken. Via een facebookgroep wordt informatie gedeeld, uitnodigingen verstuurd, tussentijd-se contacten gelegd.Het project wil een aanbod creëren van integrale gezinsondersteuning voor kwetsbare gezinnen inHouthulst. In de praktijk vraagt dit een multipele aanpak. We gaan een proces met een groep mama’sen doen dit participatief. Zo kunnen we maatgericht werken. Het is ook belangrijk om draagvlak te cre-ëren en samenwerking uit te bouwen met tal van diensten betrokken op de gezinnen en kinderen. Wezoeken partners op en werken samen. Samenlevingsopbouw West-Vlaanderen, OCMW Houthulst,CAW Centraal West-Vlaanderen en Kind en Gezin zijn de kernpartners en vormen de stuurgroep rondhet project. Andere diensten worden betrokken via een zesmaandelijks informeel LOP (LokaalOverlegPlatform). Zo leren diensten elkaar ook onderling beter kennen en verloopt toeleiding, door-verwijzing, samenwerking vlotter.Deze aanpak vraagt een aanzienlijke inzet van de begeleiders en een welbepaalde begeleidershou-ding: veel empathie, geduld, positief denken, creativiteit, luisterbereidheid en vooral onbevooroor-deeld geloven in mensen.

Resultaten op verschillende terreinenResultaten en effecten na 3 jaar zijn er zeker. Niet het verhaal van de spectaculaire cijfers, maar eenverhaal van effecten op het leven van mama’s, hun kinderen en gezinnen. De Sterke Mama’s zijn per-soonlijk gegroeid. Hun netwerk is verbreed en er is een betere toegang tot hulp- en dienstverlening.Samen staan ze sterk en zijn zich bewust van grotere politiek.

‘Ik merk een enorme evolutie bij de Sterke Mama’s op vlak van schoolomgeving. Ze dragen zorg voorelkaar, ze halen elkaars kinderen op en verbreden hun sociaal netwerk. Ze nemen deel aan ontmoe-tingsmomenten en ik merk een verhoogde betrokkenheid’. Jeroen Desender, directeur VrijeBasisschool Houthulst‘Voor de mama’s naar de bijeenkomsten kwamen, hadden ze vaak een houding van overgave, vangelatenheid met hun situatie. In de loop van het project veranderde dit... Mama’s leren zien dat zij ookiets kunnen, leren langzamerhand initiatief nemen’. Kathleen Haeve, OCMW Houthulst

JUNI 2015 3

Steeds meer mensen hebben problemen om hun hoge energiefac-tuur te betalen. De voorbije drie jaar probeerde Samenlevings-opbouw zicht te krijgen op energiearmoede in 12 gemeenten in deWesthoek. Koekelare, Koksijde, Poperinge, Kortemark, Zonnebeke,De Panne, Veurne, Langemark-Poelkapelle, Nieuwpoort, Lo-Reninge, Alveringem en Vleteren waren hierbij onze partners.Samen met mensen die grote energieproblemen hadden, werktenwe acties uit om de energiekost te verminderen. We zetten in ophet energiegedrag maar ook op energiebesparende investeringenaan de woning. Vanuit deze opgebouwde ervaring willen we komentot structurele verbeterpunten voor de aanpak in de gemeente. Zohopen we energiearmoede in de Westhoek terug te dringen, en hetrecht op wonen en energie beter te garanderen.

Drie jaar werken, in feiten & cijfersWe behandelden ongeveer 450 dossiers.Die waren goed voor 1019 contacten (vooral met kwetsbare mensen)We deden 760 huisbezoeken.250 mensen namen deel aan één van onze 10 vormingen/work-shops/infomomenten.We hadden persoonlijk contact met 215 personen op zitdagen die weorganiseerden i.k.v. Durf Vergelijken Actie, Samenaankoop groene stroom, zit-dagen voor mensen met sociaal tarief bij de mutualiteit...Zo’n 1000 personen bezochten één van onze energiecafés/energie-beurzen.We kunnen met zekerheid stellen dat we de voorbije drie jaar meer dan 1800mensen bereikten en hen bewuster maakten van hun energieverbruik en hoeze dit kunnen verminderen.

En wat hebben we nu bijgeleerd?1. Tijdens de huisbezoeken gaven we heel wat tips mee waardoor mensen de

energiekosten kunnen doen dalen. We hielpen soms om heel concreteproblemen op te lossen: hoe werkt mijn thermostaat, een afbetalingsplanopstellen, V(ergelijkings) test doen en hulp bij de overstap naar een ande-re leverancier, verduidelijken van facturen, verbruik van oude elektrischetoestellen uitmeten...

2. De praktijk confronteerde ons telkens opnieuw met dezelfde problemenen we kwamen telkens weer tot dezelfde vaststellingen. Wanneer erzaken verkeerd lopen met energiefactuur, afrekeningen, verhuis, meter-standen, ... weten de meeste mensen niet hoe ze dit kunnen oplossen,waar ze terecht kunnen en wat hun rechten zijn. Vaak hebben ze meer danéén probleem waardoor dit voor hen (en voor de hulpverlener) een kluwenwordt.

3. De hoogste verbruikers wonen opvallend vaak ook in woningen van slech-te kwaliteit. Werken rond gedrag is één iets maar vaak zijn ook structurelemaatregelen zoals het plaatsen van isolatie, vervangen van de ramen, ...of soms zelfs een totaalrenovatie noodzakelijk.We bereikten heel wat huurders die een slechte woning bewonen. Zij zijnafhankelijk van de eigenaar om de woning energiezuiniger te maken. Dezeziet er vaak het nut niet van in. Hij moet investeren maar heeft er zelf nietonmiddellijk voordeel bij.Bestaande maatregelen en/of premies bereiken deze kwetsbare groepniet. De meeste premies zijn gericht naar de middenklasse en naar eige-naars. Recent gaat het beleid over naar gecombineerde premies waardoordit nog minder haalbaar is. Bepaalde investeringen moeten fiscaal overdrie jaar gespreid worden, Drie jaar wachten dus op de volledige uitbeta-

Energiearmoede in de Westhoekling van de premie. De ‘doelgroep eigenaars’ die wij bereikten waren vaaknoodkopers voor wie deze maatregelen buiten hun financiële mogelijkhe-den liggen.

4.. Vaak gebruiken mensen met energieproblemen oude toestellen die hunenergiefactuur de hoogte injagen. De aankoop van een nieuw toestel issoms financieel niet haalbaar. De bestaande kortingbon bereikt niet devolledige groep energiearmen. Het bedrag is niet hoog genoeg om men-sen in de mogelijkheid te stellen een nieuw toestel te kopen, en is ookenkel geldig voor de aankoop van een koelkast en wasmachine. (Recentbesloot minister Turtelboom om het mogelijk te maken een toestel aan tekopen met een FRGE lening zie kader)

5. Hulpverleners behandelen vaak dossiers met een uitgebreide problema-tiek. Het is moeilijk om op de hoogte te zijn van (actuele) informatie oververschillende thema’s. Omtrent energie is er ook heel wat informatie dievaak verandert. Vooral in kleine OCMW’s en kleine gemeenten wordt danook veel gevraagd van de medewerkers.

Energieke plannen voor de toekomstDe voorbije jaren verwerkten we onze ervaringen in een jaarrapport. In 2015stellen we een dossier samen waarin we onze ervaringen bundelen en aan-bevelingen doen voor een verdere aanpak van energiearmoede in deWesthoek. We plannen om deze aanbevelingen in het najaar voor te stellenen toe te lichten aan de lokale besturen. Bij die gelegenheid zullen we ook onsaanbod voor de komende jaren presenteren.

1. We willen verder werken aan een structurele aanpak van de woningkwa-liteit. We focussen in eerste instantie op (sociale) dakisolatie. Daartoezetten we samen met de gemeenten uit de Westhoek acties op naar ver-huurders. Ook in het kader van de thermografische luchtfoto’s vanDiksmuide, Poperinge en Veurne zullen we acties opzetten waarbij we onsrichten naar verhuurders en de kwetsbare groepen.

2. Najaar 2015 starten we met ons pilootproject rond het financieel haal-baar maken van energiezuinige huishoudtoestellen voor mensen die zeniet kunnen betalen. We testen ons huurmodel uit en werken hiervoorsamen met een wereldspeler uit de witgoedbranche en de lokale entiteitWesthoek (Vlaamse Energielening). We starten met 60 toestellen inPoperinge.

3. In het kader van het ‘recht op wonen’ willen we de belangenverdedigingvan kwetsbare groepen opnemen bij de sociale openbare dienstverplich-tingen van de netbeheerder en de werking van de energiemarkt. We willende problemen bundelen, signaleren en voorstellen doen en richten daar-toe een meldpunt op voor mensen in nood én voor sociale diensten.

4. Samen met lokale besturen willen we verder nadenken over een goedeaanpak van energiearmoede en willen we met hen een procedure uitwer-ken om dit te realiseren. Zo zullen we bijvoorbeeld een ondersteunings-pakket voor hulpverleners samenstellen met o.a. fiches met concrete tipsen aanbevelingen (wat bij een verhuis?, verandering van leverancier...).

5. Naast deze hoofdlijnen is er ook ruimte om in te spelen op opportuniteitenen mogelijke samenwerkingen. Zo denken we momenteel aan wijk- ofdorpsgerichte campagnes waarbij we zoveel mogelijk energiebesparingwillen realiseren, tot zelfs het energieonafhankelijk maken van een dorp.Je merkt het we zitten nog steeds vol energie!

mieke.spruytte@samenlevingsopbouw.be T 051 24 29 28 | M 0474 91 96 87stefan.goemaere@samenlevingsopbouw.be T 051 24 29 28 | M 0474 91 96 65

JUNI 2015 4

Project energiezuinige toestellenwordt uitgerold... over Vlaanderen.

Ons proefproject ‘financieel haalbaar maken van energie-zuinige huishoudtoestellen voor mensen die ze niet kun-nen betalen’ is in volle voorbereiding. De eerste maandenvan dit jaar waren we vooral bezig met de organisatori-sche kant van de zaak. We zochten naar een mogelijkepartner om de financiële opvolging te doen. De lokaleentiteit van de Vlaamse Energielening leek ons een logi-sche keuze. Deze sociale kredietverstrekker kan nu alleningen geven voor energiezuinige ingrepen aan dewoning. Maar leningen zijn nog iets anders dan de huur-formule waar wij op denken... Het leaseconcept is eengekende huurformule. Waar ‘leasen’ voornamelijk tussenbedrijven gebeurt, kan dit ook voor particulieren. Dit heetdan ‘financieringshuur’. Met OCMW Poperinge spraken weaf om te bekijken hoe we een erkenning voor ‘financie-ringshuur’ kunnen aanvragen bij de FOD Economie. Begin dit jaar gingen we, samen met de collega’s uitAntwerpen Provincie ook langs bij het kabinet van deMinister van Energie Turtelboom. We stelden er onderandere onze plannen rond energiezuinige toestellenvoor. We ijverden voor een experimentele status voor deprojecten en spraken af dat we opnieuw zouden aanklop-pen met de eerste resultaten van onze experimenten. Tot onze verbazing en aangenaam verrast lazen we eindapril een persbericht van het kabinet. Daarin stond datons doel (er voor zorgen dat mensen in energiearmoedeook van energiezuinige huishoudtoestellen gebruik kun-nen maken) vanaf juli 2015 mogelijk wordt gemaakt vooralle lokale entiteiten. Momenteel zitten we in een fasevan overleg met het Vlaams Energieagentschap om te kij-ken hoe onze uitgangspunten zoveel mogelijk wordenopgenomen in de Vlaamse regelgeving. Eenmaal allevoorwaarden gekend zijn, bekijken we dan hoe wij lokaalin Poperinge (en later in de Westhoek) ons eigen experi-ment vorm zullen geven.

JUNI 2015 5

Precies een jaar geleden en zonder er al teveel ruchtbaarheid aan te geven onderging www.desociale-kaart.be een grondige upgrade. Aanleiding was het decreet van 31 mei 2013 waarbij de provinciebesturenwerden verwacht een sociale kaart op te stellen en te onderhouden: het ter beschikking stellen van actu-ele, kwalitatieve organisatiegegevens uit de welzijns- en gezondheidszorg aan zowel burgers, het werk-veld, de lokale besturen en de Vlaamse overheid.Voor de uitwerking van dit decreet vertaalden de projectpartners deze opdracht in één zeer eenvoudigevraag: ”bij wie kan ik terecht voor welke soort dienstverlening?”. Dat is dan ook het centrale uitgangspuntgeworden voor de ontwikkeling van de vernieuwde applicatie, intussen genoegzaam bekend als SOKA 3.0.De sociale kaart is vooreerst een instrument om snel en efficiënt een antwoord te bieden op de hulpvraagvan een cliënt. Welke organisaties voldoen op basis van hun specificaties het best aan de behoeften vande cliënt en situeren zich het dichtst bij zijn woonplaats? Twee zoekvelden staan daarom centraal op denieuwe homepagina. Je kan meteen zoeken naar een organisatie, een persoon of een activiteit, gecombi-neerd met het zoeken op een 'waar'-veld. Die locatie kan een fusie- of deelgemeente zijn, maar ook eenzorgregio of een bestuurlijk arrondissement. Met het locatie-icoon bovenaan de resultatenlijst zet jebovendien alle voorzieningen in een handomdraai op kaart.

De lay-out en de presentatie van (fiche)gegevens werden aangepast om ervoor te zorgen dat je snel denoodzakelijke informatie vindt over een organisatie: contactgegevens, openingsuren, werking en doel-groep, contactpersonen, ... Op www.desocialekaart.be kan je nog steeds anoniem op zoek gaan naar eenantwoord op jouw hulpvraag, maar een professionele hulpverlener of doorverwijzer wil misschien ietsmeer? Door het aanmaken van een profiel kan je favorieten bijhouden, zoekopdrachten opslaan, persoon-lijke commentaar toevoegen of eigenaar-beheerder worden van jouw eigen organisatiefiche(s).

De Nieuwe Stad draait dol | Oostende

Mieke

Wie dacht dat het niet doller kon, dacht verkeerd. Want na Dolle Pret, de groentetuin, kan deNieuwe Stad zich nu ook verheugen over Dolle Pluk, de nieuwe pluktuin/boomgaard.

Het idee om opnieuw een stuk van het openbaar domein in te palmen en er fruitbomen teplanten leefde al langer bij een aantal wijkbewoners. Het zou een nuttige en interessanteinvulling zijn voor een plein dat er grotendeels ongebruikt bij lag, en meteen een mooie aan-vulling vormen op de groentetuin. Het wijkbudget ‘Wijk in Beweging’ van het OostendseStadsbestuur opende perspectieven, en in februari gingen we aan de slag. Ondertussenstaan er een 40-tal fruitbomen en –struiken verspreid over het plein: appelbomen, peren-bomen, kerselaars, abrikozenbomen, mispels, een amandelboom, pruimelaars, een kwee-peerboom, moerbeistruiken, en wel 15 verschillende soorten bessen. Nu nog jong en ten-ger, over een aantal jaar in volle bloei.

Het is een vaste groep van 8 wijkbewoners die samen met de opbouwwerker het projectdraagt. Maar we kregen versterking van nog eens 20 ‘peters en meters’ uit de wijk die ookmee verantwoordelijkheid dragen over de groei en de latere oogst van de boom of struik inkwestie. En als we, hopelijk over een aantal jaar, het fruit jaarlijks oogsten, dan willen we ditmet zoveel mogelijk wijkbewoners doen, zodat het fruit zo breed mogelijk verspreid wordt.Zo blijft deze tuin niet in handen van een paar enkelingen, maar wordt het steeds meer degemeenschappelijke tuin van de wijk.

En zo slagen de wijkbewoners van de Nieuwe Stad er opnieuw in om hun stempel te druk-

Het Steunpunt Sociale Planning (SSP) werkt als een observatorium dat op statistische wijze de vinger aan de pols van de samenleving houdt. De informatie die we in SURPLUSopnemen staat steeds in verband met sociale uitsluiting en samenlevingsopbouw

ken op een stuk openbare ruimte die de sociale hoogbouwappartementen met elkaar verbindt. Waar dieopenbare ruimte enkele jaren terug nog eentonig en ongebruikt bleef, wordt ze nu geleidelijk aan een aan-eenschakeling van functionele en interessante blikvangers, die de wijkbewoners uitnodigen om er actiefgebruik van te maken en er elkaar te ontmoeten.

tineke.decroos@samenlevingsopbouw.be M 0474 91 96 36

wegwijs in welzijn en gezondheidszorg |soka 3.0

Het actueel en volledig houden van de gegevens op de sociale kaart blijft een bijzondere uitdaging. Onzemedewerkers proberen zelf proactief op zoek te gaan naar hiaten, fouten en onvolledigheden. Daartoewordt gebruik gemaakt van authentieke bronnen om de databank aan te vullen en te controleren.Anderzijds zijn we ervan overtuigd dat we dit het best kunnen realiseren door het actief betrekken van deorganisaties uit het welzijns- en gezondheidsveld. Door zelf jouw gegevens actueel te houden, zorg jeervoor dat bezoekers van de website snel de weg naar jouw voorziening kunnen vinden.Het datamodel van de nieuwe sociale kaart is klaar om op termijn zelfstandige zorgverstrekkers uitVlaanderen op te nemen, maar voorlopig zijn die enkel te raadplegen voor het Brussels gewest viawww.zorgzoeker.be. Ook het louter commerciële aanbod, de sportsector en het sociaal-cultureel werk –met uitzondering van specifieke doelgroepwerkingen – worden vooralsnog niet ontsloten via de socialekaart.Dat de sociale kaart stilaan ingeburgerd raakt, mag ten slotte blijken uit een aantal gebruikscijfers: de data-bank telt op vandaag ruim 31.000 voorzieningen waarvan dik 5.300 gevestigd in West-Vlaanderen (17%).In het eerste kwartaal van 2015 kende de sociale kaart gemiddeld ruim 67.400 raadplegingen per maandop Vlaams niveau.

Hoewel www.desocialekaart.be in oorsprong een initiatief is van de Vlaamse provinciebesturen en deBrusselse Welzijns- en Gezondheidsraad (i.o. van de Vlaamse gemeenschapscommissie van Brussel),werd de derde versie van de sociale kaart gerealiseerd in samenwerking met het Huis voor Gezondheidvzw, de Vlaamse overheid en de Samenwerkingsinitiatieven Eerstelijnsgezondheidszorg (SEL).

Sven De Meulenaere, coördinator West-Vlaanderen socialekaart@west-vlaanderen.be | 050 40 35 27

JUNI 2015 6

De gemeenteraadsverkiezingen 2012 liggen bijna drie jaar achter ons. Met decampagne Ieders Stem Telt probeert Samenlevingsopbouw samen met een indruk-wekkend aantal partners de noden van maatschappelijk kwetsbare groepen hogerop de politieke agenda te krijgen in bestuursakkoorden en beleidsprogramma’s. Opbasis van noden bij die groepen en van terreinkennis van organisaties werd eenprioriteitennota op maat gemaakt voor Oostende, Brugge, Roeselare, Kortrijk enIeper. Bedoeling was om zoveel mogelijk van die voorstellen ook om te zetten intastbaar beleid. Tijd voor een 1e balans. Dit kan binnen dit bestek niet in detail envolledig. We meten wel de temperatuur op en illustreren de voortgang.

PRIORITEITENNOTA’S ZETTEN DE AGENDAIdeeën werden verzameld, gewikt, gewogen en gebundeld in een prioriteitennota voor 5 steden. Eenpak organisaties onderschreven telkens deze nota en gaven er zo gewicht aan. In een reeks politie-ke debatten, met gerichte contacten met politieke partijen en met een zakdoekenactie bij degemeenteraad kwamen de voorstellen voor een meer insluitend sociaal beleid prominent op tafel teliggen. De prioriteitennota’s blijven actueel en een toets om op te meten in hoeverre de bestuurs-ploegen oor hadden naar de voorstellen uit de nota. Niet enkel in woorden, maar ook in daadwerke-lijk beleid mét keuzes en mét bijhorende middelen.Alle prioriteitennota’s zijn in te zien op onze website www.samenlevingsopbouwvl.be /rubriek IedersStem Telt als blijvend geheugensteuntje.

BLIJVEND OP DE NAGEL KLOPPENDe lokale werkgroepen zitten niet stil. Ze houden de aandacht voor sociale beleidskeuzes levendigen blijven daarvoor ook in dialoog met het bestuur. In de meeste steden hebben de dragende IST-organisaties zich daartoe ook blijvend georganiseerd. In Oostende via het Welzijns- enArmoedeplatform (WAP), in Brugge via Brugge Dialoogstad, ...

Dit voorjaar legden Brugge Dialoogstad en Samenlevingsopbouw de IST-prioriteitennota naast hetondertussen gevoerd sociaal beleid. In april was er een overlegmoment met Schepen en OCMW-voorzitter Dirk De fauw. Er lag een doordachte evaluatie op tafel, met een bemoedigende schouder-klop voor wat al is aangepakt, en met een aantal vragen over wat nog is blijven liggen. Een reeks the-ma’s kwam aan bod waaronder het belang van kwaliteitsvolle dienstverlening. Zo kwam de vraag ombrieven en documenten van Stad en OCMW te screenen op duidelijke en eenvoudige taal, en devraag naar een aantal aanpassingen aan de onthaalsite van het OCMW. Belangrijk is de afspraak datBrugge Dialoogstad en het OCMW ‘on speaking therms’ blijven om de uitvoering van de IST-prioritei-tennota verder op de voet te volgen.

In Kortrijk is er ondertussen een stevig armoedeplan van Stad én OCMW. Het plan wil op 10 fronten,met een becijferd en vastgelegd budget armoede aanpakken. Uitgangspunt is dat 11.227 menseneen inkomen heeft onder de Europese norm. Het plan bevat een samenhangende set van concreteacties die daar iets aan kunnen doen. Samenlevingsopbouw, Unie der Zorgelozen, VormingPlus enA’kzie organiseerden samen de zgn. dialoogtafels. Meer dan 100 mensen in armoede besprakensamen met medewerkers van diensten een aantal stellingen m.b.t. sociaal beleid. Een delegatie ver-trok meteen daarna van het dakcafé van het Stadhuis naar de OCMW-raad met een pak voorstellenvoor armoedebeleid in Kortrijk. Dat de OCMW-raad op eigen agenda anderhalf uur ruimte maaktevoor een rechtstreekse dialoog met betrokkenen was een echte primeur.

HOEVEEL MAG EEN MENS Ieders Stem Telt maakt balans drie jaar na de g

Wie het volledig armoedeplan ’11.227’ en het volledig verslag van de dialoogtafels wil inkijken – ziewww.samenlevingsopbouwvl.be /rubriek Ieders Stem Telt

Stoelenactie Kortrijk

JUNI 2015 7

KOSTEN?emeenteraadsverkiezingen

RESULTATEN OPGEMETENNa bijna drie jaar is het rapporttijd. We kunnen vaststellen dat voorstellen nergens in dovemansoren vielen en dat veel voor-stellen ondertussen zijn omgezet in tastbare beleidsrealisaties. Een aantal andere werden tot nu nog niet opgepikt. We vroe-gen de lokale werkgroepen om hun rapport. Hun inschatting is verwerkt in onderstaand schema. Met in de linker kolom de3 belangrijkste realisaties en in de rechterkolom werkpunten waar de werkgroep met aandrang voor blijft pleiten.

KORTRIJK realisaties werkpunten

1. ambitieus armoedeplan2. richtbudget aanvullende steun op basis van

Referentiebudget Menswaardig Inkomen (REMI)3. brugfiguren in scholen

1. meer sociale woningen en betere toegankelijk-heid sociale huisvesting

2. promotie derdebetalersregeling en opstart wijk-gezondheidscentra

3. automatische toekenning van rechten

BRUGGE realisaties werkpunten

1. armoedetoets2. stadsgezondheidscentrum 3. opgeleide ervaringsdeskundige in dienst

1. betaalbare kleine woongelegenheden en kwalitatieve kamers

2. een doortrekkersterrein voor woonwagens3. ondersteunen scholen in de strijd tegen

armoede

IEPER realisaties werkpunten

1. opmaak van jeugdarmoedeplan mét betrokkenheid van doelgroep

2. gebruik van Cambio en huurfietsen onderzocht3. behoud ʻcontactpuntʼ in binnenstad

1. één centraal inschrijvingsregister sociale huisvesting en uitbouw woonwinkel

2. opmaak armoedebestrijdingsplan i.s.m. doelgroep

3. sociaal tarief voor ophalen grof huisvuil

ROESELARE realisaties werkpunten

1. structurele ondersteuning van sociaal-artistiek initiatief Tuin der Lusten

2. aandacht voor vrijwilligerswerk en sociale activering

3. betere samenwerking rond armoede

1. voldoende investeren in aandachtswijken2. nog teveel wij-zij in diversiteitsbeleid3. werken met rechtenverkenner

OOSTENDE realisaties werkpunten

1. De oprichting van een platform armoede-bestrijding dat het lokale bestuur kan adviseren over het lokale armoedebeleid.Het Welzijns- en armoedeplatform is een formeel overleg tussen het lokaal bestuur (de administraties van het stadsbestuur en het Sociaal huis betrokken bij het sociale en armoedebeleid), en de private welzijnssector en de armoedeverenigingen. Samenlevingsopbouw maakt deel uit van deze groep en vertegenwoordigt er ook Ieders Stem Telt Oostende. Dit platform moet zorgen voor meer samenwerking en afstemming tussen verschillende diensten en voor de beleidsmatige vertaling van signalen van onderuit. Van hieruit worden ook nieuwe initiatieven gelanceerd, zoals de Oostendse rechtenbundel.

2. De installatie van een woon- en energieloketHet energieloket binnen het Sociaal huis biedt een brede waaier van ondersteuning en dienstverlening voorde meest kwetsbare Oostendenaars. Van hieruit wordt er ook proactief gewerkt naar mensen met energieschulden en/of mensen die met afsluiting bedreigd worden.

3. De oprichting van een sociale kruidenierDe sociale kruidenier is nog niet opgestart in de praktijk, maar de voorbereidingen zijn volop bezig om het nog dit jaar of in 2016 te realiseren. Ieders Stem Telt werd ook uitgenodigd om deel uit te maken van de stuurgroep die het project voorbereidt en uittekent.

1. Wonen: er zijn weliswaar een aantal initiatieven en plannen (uitbreiding SVK, plannen Housing First, verhuis daklozenopvang), maar we missen een globale visie en aanpak, en zien nog veel hiaten in het aanbod in Oostende. Prioritair blij-ven we pleiten voor een permanente nachtop-vang en woonbegeleiding voor de meest kwets-bare huurders.

2. Versnipperde bevoegdheden: armoedebestrij-ding blijft een bevoegdheid die verdeeld zit tus-sen het stadsbestuur en het sociaal huis. Dit levert verwarring op en leidt ons inziens niet tot de meest efficiënte en optimale inzet van middelen. We blijven pleiten voor één globale bevoegdheid armoedebestrijding, met één globaal plan armoedebestrijding, dat alle initia-tieven bundelt, op elkaar afstemt en coördineert.

3. Sociale economie: is wel het jaarthema van het welzijns- en armoedeplatform, maar we blijven met aandrang pleiten voor investeringen in tewerkstelling voor kansengroepen en projecten sociale en lokale diensteneconomie. Hier hinkt Oostende nog steeds zwaar achterop.

OCMW-VOORZITTERS AAN HET WOORD We peilden bij 5 betrokken OCMW-voorzitters naar de betekenis die Ieders Stem Telt vol-gens hen heeft bij het uittekenen van het sociaal beleid in hun stad. Werden elementenuit de prioriteitennota opgepikt in beleidskeuzes, of is de nota ondertussen dood enbegraven? We legden alle voorzitters 3 vragen voor. Van allen kregen we een uitgebreidantwoord. Daaruit blijkt dat de prioriteitennota overal impact had en heeft, en dat deinhoud ervan er voor hen echt wel toe doet. We knippen hieronder enkele antwoorden.

Ieders Stem Telt had en heeft de ambitie om de prioriteiten van maatschappelijkkwetsbare groepen hoger op de politieke agenda te zetten. Is dit volgens u gelukt?Waaraan merkt u dat?

Dirk De fauw (Brugge): Het initiatief “Ieders Stem Telt” maakte in Brugge mee het draag-vlak om na de gemeenteraadsverkiezingen van 2012 stevige sociale accenten in hetbeleidsprogramma van de meerderheid in te schrijven. Meerdere elementen uit ditbeleidsprogramma kwamen uit prioriteitennota van Ieders Stem Telt. Ik denk aan hetinvoeren van de armoedetoets, de opstart van een doortrekkersterrein voor woonwa-genbewoners, het aanstellen van een ervaringsdeskundige in de armoede, het belangvan klare taal, het onderzoek naar de opstart van een wijkgezondheidscentrum, promo-tie voor de derde betalersregeling, de aanwerving van een integratie-ambtenaar, ...

Philippe Decoene (Kortrijk): Bij de opstart van de nieuwe coalitie gingen we te rade bijde burger, het was de start van de campagne Kortrijk Spreekt. Hieruit kwam armoedebe-strijding als derde beleidsprioriteit bij de bevolking naar voren. Het is volgens mij zekergelukt de prioriteiten van maatschappelijk kwetsbare groepen hoger op de politiekeagenda te zetten. We hebben armoedebestrijding tot een volwaardig horizontaal beleids-domein uitgebouwd, gecoördineerd door één schepen en met een betekenisvol budget:alles samen 32 miljoen euro voor 6 jaar. Een programmaregisseur leidt het programma ingoede banen zodanig dat een armoedetoets wordt toegepast op nieuwe maatregelen.

Welke prioriteit uit het Ieders Stem Telt-memorandum vindt u de belangrijkste? Hoevertaalt zich dat in het lokaal sociaal beleid in uw stad?

Marieke Cloet (Ieper): Betaalbaar wonen voor iedereen en tewerkstelling op maat zijnerg belangrijke doelstellingen. Het OCMW renoveert 24 appartementen die in de loop van2016 kunnen worden aangeboden aan mensen met een klein inkomen. De huurprijswordt bepaald op basis van dit inkomen. Ook Ons Onderdak en de Woonsleutel zijn op desociale woonmarkt in Ieper heel actief. In deze moeilijke tijden proberen we het werk-aanbod voor kansengroepen op peil te houden. Samenwerking met Westlandia, hetIepers Maatwerkbedrijf, vzw Argos, Dienstencheque bedrijf Net’antWerk zorgen ervoordat er meer dan 600 arbeidsplaatsen ‘op maat’ in Ieper zijn. Wij hopen dit aanbod in detoekomst niet enkel te behouden maar ook nog uit te breiden.

Vanessa Vens (Oostende): Het is minder van belang één bepaalde prioriteit uit deze lijstnaar voor te schuiven. Een goede aanpak van armoede moet immers inzetten op de ver-schillende levensdomeinen: een stadsbrede aanpak is nodig niet enkel in de zoge-noemde zachte sectoren maar evenzeer op vlak van wonen, werk en economie. Hetlokaal sociaal beleid zal meer of minder effectief zijn, naarmate we daar meer of minderin slagen.

Hoe draagt samenwerking met Samenlevingsopbouw en de verschillende partnersdie het Ieders Stem Telt-memorandum ondertekenden bij tot een slagkrachtiger lokaalsociaal beleid?

Geert Depondt (Roeselare): De bijdrage van Ieders Stem Telt is voor mij van groot belang.Samenlevingsopbouw blijft ons een geweten schoppen en zorgt ervoor dat de aandachten zorg voor maatschappelijk kwetsbare groepen hoog op de politieke agenda blijftstaan. In crisistijden is er het risico dat iedereen op zichzelf en eigen bekommernissenterugplooit. De manier waarop jullie de politici en de goegemeente met allerlei spraak-makende initiatieven voor en ook na de verkiezingen geappelleerd hebben op die ver-antwoordelijkheid dwingt bij mij respect en bewondering af.

Alle OCMW-voorzitters deden de moeite om grondig te antwoorden op onze vraag naarimpact van Ieders Stem Telt voor armoedebeleid en lokaal sociaal beleid in hun stad.Waarvoor dank. We kunnen alle antwoorden echter niet afdrukken in dit bilanartikel.Hun volledige antwoorden zijn echter na te lezen op www.samenlevingsopbouwvl.be/rubriek Ieders Stem Telt.

chris.verstraete@samenlevingsopbouw.be T 050 39 37 71

brederbekeken

De fauw Decoene Cloet Vens Depondt

Outfit 1.uitmonstering, uitrusting2. kledij

U KRIJGT SURPLUS VOOR HET EERST IN HANDEN?Dit plezier gunnen we u 4x per jaar!

voor GRATIS ABONNEMENT SURPLUSmail dolores.pluym@samenlevingsopbouw.bemet vermelding: abonnement SurPLUS + naam en adres

ADRESWIJZIGING ABONNEESdolores.pluym@samenlevingsopbouw.be

S

België-Belgique

P.B.

8000 BRUGGE Mail

4/2458

Driemaandelijkse uitgave

Jaargang 24 – 2014 nummer 1

Jan.– Febr. – Mrt. 2014

Afgiftekantoor Brugge Mail - P408456

Samenlevingsopbouw West-Vlaanderen

Torhoutsesteenweg 100 A

8200 Brugge - Sint-Andries

De herverdeel-shock !

Samen creëren we kansen, zo scandeert de Nationale Loterij. Vele mensen wagen hun

kans door een biljet te kopen dat hopelijk geluk brengt. Ze hebben er geen idee van dat

ze daarbij goede doelen steunen. Ongeveer 30% van de inkomsten wordt gebruik om

subsidies te verstrekken aan humanitaire, sociale, culturele, wetenschappelijke en

sportieve projecten.

In vergelijking met de koers van de Nationale Loterij , mikt onze samenleving al decen-

nialang veel hoger dan het creëren van tombolakansen! Al erg lang kiezen we met z’n

allen voor ‘gelijke kansen’ voor iedereen. Die keuze voor gelijke kansen is vertaald in

diverse rechten die op hun beurt verankerd zijn in een uitgebreid systeem van socia-

le zekerheid en in tal van instellingen. Of vergis ik mij bijvoorbeeld in de lectuur van de

organieke wet van 8/7/1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk

welzijn, art. 1 ; Elke persoon heeft recht op maatschappelijke dienstverlening. Deze

heeft tot doel eenieder in de mogelijkheid te stellen een leven te leiden dat beant-

woordt aan de menselijke waardigheid.

Zullen we dan nu, omdat de middelenbomen niet echt meer tot in de hemel groeien,

doen alsof onze neus bloedt ? Als een pikkende specht zijn we de ‘gelijke kansen’ al

aan het uithollen. In een ambtelijke taal worden ‘gelijke kansen’ om het met een onbe-

staand woord te zeggen, ge-wachtlijst. Was ons engagement voor ‘gelijke kansen’

slechts een opportunistische grap ? Neen, maar de hulp wordt niet efficient en niet

steeds aan de juiste mensen besteed, hoor je wel eens beweren. Welaan dan, kriti-

sche analyses van de doelgroep en efficiëntie-oefeningen van de instellingen kunnen

inderdaad wat winst opleveren. Maar met dergelijke optimalisaties alleen zijn de bud-

gettaire en principiële krampen niet weg te masseren. Het is nodig de jarenlange

keuze voor ‘gelijke kansen’ te herbevestigen en terug te verbinden met een noodza-

kelijke herverdeling en solidariteit. Teveel wordt een foutieve tegenstelling geschetst

tussen individuele vrijheid en gelijkheid. Foutief, want het streven naar vrijheid impli-

ceert, als het niet wil ontaarden in strijd en concurrentie, in het streven naar eenzelf-

de vrijheid voor anderen.

Econoom Geert Noels slaat de nagel op de kop in z’n Econoshock 2.0: het systeem ver-

oorzaakt grote schokgolven. Bedrijven zijn er heel lang van uitgegaan dat economi-

sche groei alles kan oplossen. Vandaag weten we dat dit niet het geval is, en dat een

voortdurend streven naar grotere groei net tot heel wat onevenwicht kan leiden. We

hebben dringend meer evenwicht nodig. De toekomst zal trager, kleiner en gelukkiger

zijn. Voor een evenwicht is een fundamentele herverdeling nodig: een herverdeel-

shock ! JA zeggen tegen ‘gelijke kansen’ is JA zeggen tegen herverdeling.

Ward Dumoulin

Lector sociaal werk, onderzoeker sociale innovatie bij HOWEST

Voorzitter Samenlevingsopbouw West-Vlaanderen vzw

MOE-MIGRATIE IN WEST-VLAANDERENIn kaart gebracht door het Steunpunt Sociale

Planning p. 5

COLUMN: Afluisteren als luister p.8

De moeder aller verkiezingen komt er aan.

Samenlevingsopbouw en een breed netwerk van

organisaties start opnieuw een campagne om de

stem van maatschappelijk kwetsbare groepen

beter te laten doorklinken in het politiek debat, en

om sociale thema’s hoger op de agenda te krijgen.

Een Kopstukkendebat en de publiekscampagne

‘www.stemmenisgeenspel.be’ houdt de aandacht

voor sociale thema’s levendig.

meer p.7

in surPLUS

Na 5 jaar actieve inzet in Middelkerke geeft

Samenlevingsopbouw de fakkel door aan

gemeente en OCMW. De projecten Dorp inZicht in

de vijf dorpskernen in het hinterland, het

Buurthuis in Westende-Bad en het Bezoekers-

team groeiden uit tot stevige projecten. Sterke

vrijwilligers zetten dit spoor nu verder met onder-

steuning van gemeente en OCMW. We duimen

alvast voor blijvend succes!

meer p.3

deSOM vzw

deSOM is hét aanspreekpunt in West-Vlaanderen

voor alles wat met etnisch-culturele diversiteit te

maken heeft. deSOM heeft 3 deelwerkingen en

samen hebben ze 1 doel. Dat kan tellen! Diversiteit

= méér zeggen ze. Daarom deSom voor u op een

blaadje. Ze helpen jou of je organisatie maar al te

graag op weg.

meer p.6

IEDERS

STEM TELT!

2014

Onze gedrevenheid, onze bedrijvigheid,

sinds januari anders verpakt.

Meer mogelijkhedenom beter te tonen

wie we zijn en wat we doen.

Iets meer blingbling ondanks de crisis,

het oog wil immers ook wat.

Zo hopen we de band met jou en

de buitenwereld nog beter aan te halen.

Neem regelmatig een kijkje, en laat ons

weten wat je er van vindt.

Toi Toi Toi

MIDDELKERKE

www.samenlevingsopbouwwvl.be

ONZE STEK OP HET WEB

ABONNEER NU GRATIS

COLOFONSamenlevingsopbouw West-Vlaanderen vzwinfo.west-vlaanderen@samenlevingsopbouw.bewww.samenlevingsopbouwwvl.be

SECRETARIATEN:

Torhoutsesteenweg 100A 8200 BRUGGE050 39 37 71

Hoogstraat 98 bus2 8800 RUMBEKE051 24 29 28

WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER

Chris Verstraete, Karen Viaene, Stefan Goemaere, Nancy Van Landegem, Tine Vangroenweghe, Veerle Gevaert, Lieze Pareit, Tineke Decroos, Steunpunt SocialePlanning Provincie W-Vl., Bert Boone (sociaal ondernemer), Annick Vansevenant (column), Jan Loeman (cartoon)

EINDREDACTIEkatrien.decancq@samenlevingsopbouw.be

ADRESBEHEERdolores.pluym@samenlevingsopbouw.be

VORMGEVINGFOLIO Brugge

VERANTWOORDELIJKE UITGEVERChris VerstraeteTorhoutsesteenweg 100 A 8200 Brugge

Zestien

JUNI 2015 8

Wat moeten we met een getal als 16? Het is een vrij braaf en mooi even getal: symmetrisch te ontleden in vier keer twee of twee keer vier. Een wiskundig wonder. Zestien is wat mensen betreft het getal voorbij mossel noch vis. Nog steedsvroegrijp maar verre van onnozel. Maar hierover gaat het niet in deze column.

Dat Boudewijn de Groot een meisje van 16 bezong en wij – mensen met grijzend haar – dit meezongen, is een leuke herinnering. Hierover gaat het niet. Geen bijdrage dus over de verbindende kracht van kleinkunst.

Laten we to the point komen net over een onderwerp waar politici blijkbaar nooit to the point komen.

Ons land telt, na het intussen opgeveegde ViA-plan (Vlaanderen in Actie), nog altijd meer dan 16% mensen die leven in armoede. 16 is helemaal geen braaf getal: het is een beschamend cijfer, eenhardnekkige schimmel in onze sociale statistieken. Armoede treft 1 mens op 6 in een land dat zich op het Wereld Economisch Forum in Davos als klein broertje onder de rijken mag begeven.Vanuit een ander oogpunt wil 16% evengoed zeggen dat 5 mensen op 6 niet weten wat armoede is. Wat betekent een wekelijks leefgeld van 79 euro (bijna 5 keer 16)? Hierover gaat het.Een fles champagne in een sterrenrestaurant is duurder. Een tankbeurt soupeert je rantsoen nagenoeg op. Alleen al een internetabonnement gekoppeld aan een gsm-kaart maakt je monddood alshet over andere vrijetijdsbestedingen gaat. Meepraten over theater, muziekfestivals (entreekaartjes van 250 € zijn geen uitzonderingen), films of reizen wordt onmogelijk. Een bezoek aan een de-signkapper mag je vergeten. Langharige nonchalance is goedkoper.

Zuinig leven is in. Maar hierover gaat het niet.Zuinig leven is ecologisch, sociaal en het geeft de mens die het doet een aura van globale bewustwording. Maar mensen in armoede zijn niet zuinig. Zuinig leven is een keuze vanuit luxe. Armoedeis wat het leven je hier en nu in noodzaak oplegt. Een groot verschil waarover je liefst niet luidop spreekt. ‘Zuinigaards’ praten graag over hun trouvailles om het zuiniger te doen, verzilveren hun pro-fijt via interessante beleggingen en verzekeren zich zo van een goeie ouwe dag. Mensen die leven in armoede trekken hierover hun bek niet open. Ze zwijgen. Ze zwijgen beschaamd.

Eenvoudig leven is ook in. Maar hierover gaat het niet.Dicht bij de natuur, bij jezelf komen: goedkoper kan het toch niet? Forget it. Een eenvoudige theekuur kost je stukken van mensen. Maar wel eenvoudig uiteraard (en gezien de winstmarge wel eenbooming business). Net zoals de afgelegen lodge op een arm eiland: een romantisch zicht op de armoede rondom vanuit een hooggelegen jacuzzi. Wie leeft in armoede is blij met warm water uiteen lavabokraan... zolang de energiekraan niet is dichtgedraaid. Dan is het water koud ongeacht het seizoen.

Zestien procent. 16. Hierover gaat het.Meer symbolisch kan een huisnummer voor een premierwoning niet zijn. Telkens je de sleutel op de deur steekt, zie je het getal. 16. Het moet tot daden aanzetten, meneer Michel!

Volgend jaar zijn we ook 2016. Tijd voor vintage en retro en de tijd terug naar... 01 bijvoorbeeld?Annick Vansevenant

1.Een geheel getal2. Meisje van 16, B. de Groot

3.Huisnummer van de premierwoning4. Volgend jaar

Groeten uit Vlaanderen

EEN JAAR IN DE WERELD VAN DE ONGELIJKHEID Veel mensen waarmee Samenlevingsopbouwwerkt, hebben nauwelijks de middelen om aanhun basisbehoeften te voldoen. Aan de anderekant is er een kleine groep die steeds rijkerwordt. Dat contrast fascineerde GeertSchuermans van Samenlevingsopbouw Vlaan-deren vzw. Hij wilde weten waar het vandaankwam. Dit boek is het verslag van zijn zoektocht.Hij vertelt verhalen uit de praktijk, ging op dekoffie bij politici als John Crombez, Koen Geensen Peter Mertens, en sprak met specialisten alsBea Cantillon, Paul De Grauwe en Ive Marx.2015· EPO paperback (15 x 22,5 cm) - 228p. Prijs: € 24.90 bestellen www.samenlevingsopbouw.be

ZORGNETWERKEN 2020 Na 10 jaar projectontwikkeling en -ondersteu-ning rolt Samenlevingsopbouw West-Vlaan-deren het beproefde model zorgnetwerken ver-der uit over Vlaanderen. Er komt een DENKDAGover de toekomst van zorgnetwerken en hoe zijeen rol kunnen opnemen in het licht van de ver-maatschappelijking van de zorg.

COLLECTIEF GOEDSamenlevingsopbouw Antwerpen stad vzw,Dienstenthuis en CAW Antwerpen bundeldenhun kracht in de cvba-so Collectief Goed. Hetdoel van dit nieuw coöperatief woonmodel isgoede, betaalbare woningen verhuren aankwetsbare gezinnen. In Vlaanderen leven 180.000 kinderen inarmoede. Zij wonen vaak in slechte, te dure pri-vate huurwoningen. Alleen kunnen zij dit nietveranderen. Er zijn te weinig sociale woningenen kopen is geen optie. Veertien gezinnen leg-den zich hier niet bij neer. Ze zochten alternatie-ven en richtten samen met drie sociale partnersCollectief Goed op. Collectief Goed renoveertwoningen op een creatieve, degelijke manier enverhuurt ze nadien aan lage prijs. De werken zijngestart in negen huizen. Goed wonen voorkwetsbare gezinnen is mogelijk. Méér opwww.collectiefgoed.be

Save the date: donderdag 29 oktober 2015 – BrusselZorgnetwerken 2020: het begin, nu en straks

Praat u mee over de toekomst?Info: nancy.van.landegem@samenlevingsopbouw.be