Standpunt van Vogelbescherming Vlaanderen vzw: het Everzwijn in Vlaanderen

1. Wanneer is voor jullie sector het overleg geslaagd?

Bij een totaalanalyse van de problematiek dient men er mee rekening te houden

dat het grootste deel van de everzwijnen die momenteel in Vlaanderen rondlo-

pen, afstamt van (half)tamme individuen afkomstig uit een kweeksetting. Illega-

le uitzet van deze soort die in het Vlaamse klimaat en cultuurlandschap perfect

gedijt én zich met een zeer hoge succesratio voortplant heeft ervoor gezorgd dat

ingrijpende maatregelen noodzakelijk worden.

Het zou echter onverstandig zijn om jacht of bestrijding onder welke wettelijke

vorm dan ook ‟s nachts toe te laten of te vergemakkelijken in natuurgebied op

een soort die enkele jaren terug clandestien werd uitgezet. Indien er toch een

afschotplan voor everzwijnen waarvoor de jachtsector als uitvoerder wordt aan-

gewezen dan dringen nauwgezette controles zich op. De toegelaten jacht- of be-

strijdingsmethoden zouden zich dan enkel en alleen mogen beperken tot hetgeen

waarvoor ze bedoeld zijn, namelijk het everzwijn. Bovendien blijkt uit onderzoek

dat het wegvangen van zwijnen met specifieke vangkooien goede (zoniet nog

betere) resultaten geeft dan afschot.

Het is utopisch te stellen dat men via afschot het probleem op een duurzame en

efficiënte manier zal kunnen indijken. Het zal „verleidelijk‟ zijn om puur recreatief

een deel van de populatie kunstmatig in stand te houden. Een nulstand via af-

schot door de jachtsector lijkt ons daarom bij voorbaat een verloren zaak en ne-

fast voor het toekomstperspectief op natuurbehoud.

Het overleg zal voor onze sector geslaagd zijn als we er op kunnen vertrouwen

dat het beperkte natuurgebied dat Vlaanderen rijk is, gespaard blijft van extra

verstoringsdruk door de jachtsector. Om die reden is Vogelbescherming Vlaande-

ren voor een beheervisie op het everzwijn waarbij de Vlaamse overheid stevig de

teugels in handen houdt (controle uitoefent op de verschillende beheerzones),

gesteund op een gelijkwaardig overleg met alle partners met aandacht voor we-

tenschappelijk onderzoek.

Ten slotte zou er ook nog duidelijkheid moeten komen voor de erkende Opvang-

centra voor Vogels en Wilde Dieren wat men precies moet aanvangen met ge-

kwetste zwijnen, jonge, verweesde dieren of uit het kanaal opgeviste dieren. Dit

zal in de toekomst ongetwijfeld nog meer gebeuren indien deze soort intensief

bejaagd of bestreden wordt en deze dieren nog meer zullen uitzwermen.

2. Welke negatieve effecten heeft de aanwezigheid van everzwijn?

Specificeer dit voor jullie sector.

De erkende Limburgse opvangcentra onder onze koepel komen vooral in contact

met gekwetste everzwijnen na verkeersongevallen. Ze steken – voornamelijk ‟s

nachts – de weg over en zorgen voor extreem gevaarlijke verkeerssituaties. Re-

cent zagen we nog enkele voorbeelden van auto‟s die “total loss” verklaard wer-

den na een aanrijding met een everzwijn. De “zwarte punten” zouden in kaart

gebracht kunnen worden waarna men zou moeten nadenken over het plaatsen

van nog meer wildrasters in combinatie met de aanleg van ecoducten. Daarnaast

kan het plaatsen van waarschuwingstekens in combinatie met snelheidsbeper-

kende middelen (dynamische (verkeers)borden, drempels, verhoogde inrichtin-

gen) op strategische plekken het aantal incidenten met everzwijnen verminde-

ren. Het project van Vogelbescherming Vlaanderen, Natuurpunt en de Vlaamse

overheid „Dieren onder de wielen‟ kan daarbij een hulpmiddel zijn.

Vervolgens is schade aan professioneel geteelde gewassen (cfr. Soortenbesluit)

in bepaalde landbouwgebieden aanzienlijk. De Vlaamse overheid zou hiervoor

goede afspraken kunnen maken met gedupeerde landbouwers die kampen met

zware, economische schade. Om aanspraak te kunnen maken op financiële com-

pensatie zou daaraan de voorwaarde kunnen gekoppeld worden dat zij eerder al

maatregelen troffen om de zwijnen van hun land te houden (voorbeeld d.m.v.

lage schrikdraad rond akkers zoals dat al in Wallonië en in het buitenland ge-

beurt).

3. Welke kansen biedt de aanwezigheid van everzwijn?

Specificeer dit voor jullie sector.

Everzwijnen kunnen in sommige gebieden niet zomaar weghouden worden uit

onze streek. De draagkracht voor het everzwijn in Vlaanderen is misschien be-

perkt, maar het staat vast dat we influx uit Wallonië, Frankrijk en Duitsland niet

zomaar kunnen tegenhouden. Hun ecologische waarde kan in bepaalde natuur-

gebieden van belang zijn. Open plekken in bossen worden op natuurlijke wijze

gecreëerd door het wroetgedrag, bodems worden omgewoeld wat kan zorgen

voor hun beluchting en een snellere afbraak van biologisch materiaal wat op zich

positief kan zijn voor onze biodiversiteit.

De aanleg van ecoducten, wildrasters en snelheidsbeperkende maatregelen ter

preventie van accidenten met everzwijnen vormen op hun beurt weer kansen

voor andere soorten die evenzeer te lijden hebben onder het verkeer op onze

Vlaamse wegen bijvoorbeeld: reeën, egels, vossen, dassen, amfibieën, …

Welke mogelijke acties, maatregelen, inspanningen, … (bv. aangaande sensibi-

lisatie, schadevoorkoming, meldpunt, beheermaatregelen, …) hebben jullie bin-

nen jullie sector ondernomen rond everzwijn?

Door één van de Opvangcentra voor Wilde Dieren werd enkele jaren geleden al aan de alarmbel ge-trokken toen er eerst drie, dan vijf en daarna acht tamme everzwijnen vanuit kweek werden uitge-zet. Eén van die acht exemplaren werd destijds (met toestemming van het ANB) gevangen waarna duidelijk bleek dat het om een exemplaar met een significante imprint ging. Momenteel worden in de Limburgse omgeving nog systematisch (half)tamme everzwijnen wegge-vangen en geplaatst in dierenparken zodat men het probleem niet verder in de hand werkt. Er wordt regelmatig met de provinciale afdeling van het ANB en met het INBO teruggekoppeld over de stand van zaken rond verkeersslachtoffers in Limburg en de mogelijke aanpak daarvan op sommi-ge punten.