STAAT VAN DE UNIE 2017 - European … was voor iedereen immers zonneklaar dat onze Unie er niet goed...

#SOTEUec.europa.eu/soteu

STAAT VAN DE UNIE

2017 door Jean-Claude JunckerVoorzitter van de Europese Commissie13 september 2017

NL

Ieder jaar houdt de voorzitter van de Europese Commissie voor het Europees Parlement in september een toespraak over de Staat van de Unie, waarin hij de balans van het voorbije jaar opmaakt en de prioriteiten voor het komende jaar presenteert. De voorzitter zet daarin ook uiteen hoe de Europese Commissie wil inspelen op de grootste uitdagingen voor de Europese Unie. Op de toespraak volgt een plenair debat. Dat is het startsein voor het overleg met het Europees Parlement en de Raad over het werkprogramma van de Commissie voor het komende jaar.

De Staat van de Unie, die is verankerd in het Verdrag van Lissabon, maakt deel uit van het kaderakkoord van 2010 over de betrekkingen tussen het Europees Parlement en de Europese Commissie. Volgens dat akkoord moet de voorzitter ook een intentieverklaring sturen aan de voorzitter van het Europees Parlement en de voorzitter van de Raad, met een gedetailleerd overzicht van de maatregelen die de Europese Commissie tot het einde van het volgende jaar denkt te nemen in de vorm van wetgeving en andere initiatieven.

Jean-Claude Juncker, de voorzitter van de Europese Commissie, heeft op 13 september 2017 zijn derde toespraak over de Staat van de Unie gehouden.

Alle materiaal in verband daarmee is beschikbaar op http://ec.europa.eu/soteu

Voorzitter Juncker heeft een breed debat over de toekomst van Europa geopend met het witboek van de Europese Commissie van 1 maart 2017 en een reeks discussienota’s over de sociale dimensie van Europa, het in goede banen leiden van de mondialisering, het verdiepen van de economische en monetaire unie, de toekomst van de Europese defensie en de toekomst van de EU-financiën.

In heel Europa is dat debat gevoerd. In 27 lidstaten, onder meer in alle hoofdsteden, zijn in totaal 129 burgerdialogen gehouden met voorzitter Juncker en de leden van de Europese Commissie.

Voorzitter Juncker ontvouwt dit jaar in de Staat van de Unie zijn ideeën over de toekomst van Europa.

INHOUD

Staat van de Unie 2017 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

Intentieverklaring aan voorzitter Antonio Tajani en premier Jüri Ratas . . . . . . . . . 23

Voortgang inzake de tien prioriteiten van de Europese Commissie . . . . . . . . . . . . . 35

Betere regelgeving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61

De EU maakt haar belofte waar: gezamenlijke beslissingen doeltreffender afdwingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65

Staat van de publieke opinie in de EU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69

Voortgang inzake de economische situatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73

Stand van zaken politieke prioriteiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79

Het Europees Solidariteitskorps: balans van het eerste jaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89

Bezoeken aan nationale parlementen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93

Dialoog met de burger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97

Brief over de Routekaart naar een meer verenigde, sterkere en meer democratische Unie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103

Staat van de Unie 2017* . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109

* Gesproken woord.

Luxemburg: Bureau voor publicaties van de Europese Unie, 2017

© Europese Unie, 2017Hergebruik met bronvermelding toegestaan.Het beleid ten aanzien van hergebruik van documenten van de Europese Commissie is vastgelegd in Besluit 2011/833/EU (PB L 330 van 14.12.2011, blz. 39).

Voor gebruik of overname van foto’s of andere materialen die niet onder het auteursrecht van de EU vallen, moet u rechtstreeks toestemming vragen aan de houders van het desbetreffende auteursrecht.

STAAT VAN DE UNIE 2017


6

INLEIDING — DE WIND IN ONZE ZEILEN

Geachte voorzitter, geachte leden van het Europees Parlement,

Toen ik hier vorig jaar voor u stond, was de boodschap die ik in mijn toespraak bracht, in zekere zin eenvoudiger.

Het was voor iedereen immers zonneklaar dat onze Unie er niet goed voor stond.

Europa was zwaar gehavend uit een jaar gekomen dat ons op onze grondvesten had doen daveren.

We hadden maar twee keuzes. Ons verenigen rond een positieve Europese agenda of ons te-rugtrekken, elk in zijn eigen hoek.

Mijn antwoord op deze keuze was een pleidooi voor eenheid.

Ik stelde een positieve agenda voor om – zoals ik vorig jaar zei – te komen tot een Europa dat ons be-schermt, sterker maakt en verdedigt.

De afgelopen twaalf maanden heeft het Europees Parlement deze agenda mee leven ingeblazen. En we vorderen gestaag, dag na dag. Gisteravond nog was u aan het werk om een akkoord te bereiken over handelsbeschermingsinstrumenten en over het verdubbelen van de Europese investeringscapaciteit.

Ook de 27 leiders van onze lidstaten ben ik dank verschuldigd. De toespraak over de toestand van de Unie lag nog maar enkele dagen achter ons, of zij toonden zich op hun Top in Bratislava al ingenomen met mijn agenda. Daarmee trokken ook zij de kaart van de eenheid, van vereniging rond een gemeenschappelijke basis.

Samen hebben we laten zien dat Europa wel degelijk in staat is de verwachtingen van zijn burgers in te lossen wanneer en waar dat ertoe doet.

Sindsdien winnen we langzaam maar zeker aan kracht.

Dat de economische vooruitzichten in ons voordeel uitpakten, was zeker een meevaller.

Het economisch herstel is inmiddels aan zijn vijfde jaar toe en wordt uiteindelijk voelbaar in elke lidstaat.

De afgelopen twee jaar lag de groei in de Europese Unie hoger dan die in de Verenigde Staten, met een percentage van ruim 2% voor de EU als geheel en 2,2% voor de eurozone.

De werkloosheid is in negen jaar nooit zo laag geweest als nu. Tijdens deze ambtsperiode zijn tot nog toe bijna 8 miljoen banen gecreëerd. Momenteel zijn in de EU 235 miljoen mensen aan het werk, meer dan ooit tevoren.

Dit is niet alleen op het conto van de Europese Commissie te schrijven. Hoewel ik ervan overtuigd ben dat, als er 8 miljoen banen verloren zouden zijn gegaan, wij daarvoor de rekening gepresenteerd hadden gekregen.

7

STAAT VAN DE UNIE 2017 STAAT VAN DE UNIE 2017

Mede door de Europese instellingen is de wind gekeerd.

Het Europees Investeringsplan, dat tot dusver 225 miljard euro aan investeringen heeft opgeleverd, is onze verdienste. Dankzij dit plan hebben meer dan 445 000 kleine bedrijven en ruim 270 infrastructuurprojecten een lening gekregen.

Het is onze verdienste dat dankzij vastberaden optreden de Europese banken weer kapitaalkrachtig ge-noeg zijn om ondernemingen leningen te verstrekken waarmee groei en banen kunnen worden gecreëerd.

De daling van het overheidstekort van 6,6% naar 1,6% is eveneens onze verdienste en is terug te voeren op de intelligente toepassing van het stabiliteits- en groeipact. We vragen begrotingsdiscipline maar zien er nauwlettend op toe dat de groei niet in de kiem wordt gesmoord. Dit blijkt over de hele Unie goed te werken – alle kritiek ten spijt.

Tien jaar na het toeslaan van de crisis zien we dat Europa’s economie eindelijk herstelt.

En daarmee ook ons vertrouwen.

De leiders van onze 27 lidstaten, het Parlement en de Commissie geven de Unie haar Europese dimensie terug. Samen geven we de Unie haar unie terug.

Het afgelopen jaar zagen we hoe onze 27 leiders op het Capitool in Rome hun geloften aan elkaar en aan onze Unie hernieuwden.

Dit alles sterkt mij in de overtuiging: Europa heeft de wind weer in de zeilen.

We hebben nu een kans die we niet mogen missen.

Wij moeten deze kans met beide handen aangrijpen, de wind in onze zeilen vangen.

En daarvoor moeten we twee dingen doen:

Ten eerste: de koers aanhouden die vorig jaar is uitgezet. Er resten ons – Parlement, Raad en Com-missie – nog 16 maanden om reële vooruitgang te boeken. We moeten die tijd benutten om af te maken waarmee we in Bratislava zijn begonnen en moeten onze positieve agenda uitvoeren.

Ten tweede: de koers uitzetten voor de toekomst. Om het met Mark Twain te zeggen: over twintig jaar zullen we meer teleurgesteld zijn over wat we niet hebben gedaan dan over wat we wel hebben ge-daan. De tijd om te bouwen aan een meer verenigd, sterker en democratischer Europa voor 2025 is nu aangebroken.

8

DE KOERS AANHOUDEN

Geachte voorzitter, geachte Parlementsleden,

Als we naar de toekomst kijken, mogen we ons niet uit koers laten brengen.

We zijn vertrokken met de bedoeling een energie-unie, een veiligheidsunie, een kapitaalmarktenunie, een bankenunie en een digitale eengemaakte markt tot stand te brengen. Inmiddels zijn we samen al ver gekomen.

Het Parlement heeft zelf kunnen vaststellen dat de Commissie al 80% van de voorstellen die zij aan het begin van haar mandaatsperiode had beloofd, heeft ingediend. We moeten nu samenwerken om de voor-stellen in recht om te zetten en het recht in de praktijk te brengen.

Zoals altijd wordt dit een proces van geven en nemen. De voorstellen van de Commissie om het gemeenschappelijk asielstelsel te hervormen en de regels over de detachering van werknemers aan te scherpen, heeft tot controverse geleid. Om een goed resultaat te bereiken, zullen alle partijen toenadering tot elkaar moeten zoeken. Ik kan u vandaag zeggen dat zolang het eindresultaat onze Unie ten goede komt en billijk is voor alle lidstaten, de Commissie zich compromisbereid zal opstellen.

Wij zijn inmiddels klaar om de resterende 20% van de initiatieven tegen mei 2018 op tafel te leggen.

Vanochtend heb ik een intentieverklaring toegezonden aan de voorzitter van het Europees Parlement, de heer Antonio Tajani, en aan premier Jüri Ratas, met een overzicht van de prioriteiten voor het komende jaar.

Ik ben niet van plan al onze voorstellen hier op te sommen, maar wil er toch graag vijf nader toelichten vanwege het grote belang ervan.

In de eerste plaats wil ik onze Europese handelsagenda versterken.

Ja, Europa stelt zich open voor bedrijven. Maar er moet sprake zijn van wederkerigheid. Voor wat hoort wat.

Handel is niet iets abstracts. Handel gaat over banen, over het creëren van mogelijkheden voor Europese bedrijven, of die nu groot zijn of klein. Met elk extra miljard euro aan uitvoer worden 14 000 extra banen in Europa ondersteund.

Handel gaat over het exporteren van onze normen – op sociaal of op milieugebied – over gegevensbe-scherming en over voedselveiligheidsvoorschriften.

Europa is altijd een aantrekkelijke plek geweest om zaken te doen.

Maar sinds vorig jaar staan partners van over de hele wereld in de rij om handelsovereenkomsten met ons te sluiten.

Met de hulp van het Europees Parlement hebben we recent een handelsovereenkomst met Canada gesloten die vanaf volgende week voorlopig van toepassing zal zijn. Met Japan hebben we een politiek akkoord over een nieuw economisch partnerschap bereikt. We hebben er goede hoop op dat eind dit jaar een vergelijkbare regeling op tafel zal liggen voor Mexico en landen in Zuid-Amerika.

9


En vandaag stellen wij voor om handelsonderhandelingen te openen met Australië en Nieuw-Zeeland.

Ik wil dat al deze overeenkomsten voor het einde van deze mandaatsperiode worden afgerond en dat de onderhandelingen in alle transparantie verlopen.

Open handel moet hand in hand gaan met open beleidsvorming.

Het Europees Parlement krijgt het laatste woord over alle handelsovereenkomsten. Dat betekent dat de leden van het Europees Parlement, net als de leden van de nationale en regionale parlementen, vanaf dag één volledig op de hoogte moeten worden gehouden. De Commissie zal daarop toezien.

In het vervolg zal de Commissie alle onderhandelingsmandaten die we aan de Raad voorstellen, integraal bekend maken.

De burger heeft het recht te weten wat de Commissie voorstelt. Het moet uit zijn met het gebrek aan transparantie. Het moet uit zijn met de geruchten, met het steeds in twijfel trekken van de beweegredenen van de Commissie.

Ik roep de Raad op om dit voorbeeld te volgen zodra hij de definitieve onderhandelingsmandaten vaststelt.

Ik zeg het eens en voor altijd: wij zijn geen naïeve aanhangers van vrije handel.

Europa moet zijn strategische belangen te allen tijde verdedigen.

Daarom stellen wij vandaag een nieuw EU-kader voor het screenen van investeringen voor. Indien een buitenlands overheidsbedrijf in Europa een haven, energie-infrastructuur of defensietechnologiebe-drijf wil kopen, moet dit proces plaatsvinden in een kader van transparantie, controle en debat. Het is een kwestie van politieke verantwoordelijkheid te weten wat er gaande is in onze eigen achtertuin, zodat we onze collectieve veiligheid zo nodig kunnen beschermen.

In de tweede plaats wil ik onze industrie sterker en concurrerender maken.

Dit geldt met name voor onze maakindustrie en de 32 miljoen werknemers die de ruggengraat van deze sector vormen. Zij maken de producten van wereldklasse die ons een voordeel bezorgen ten opzichte van onze concurrenten. Onze auto’s bijvoorbeeld.

Ik ben trots op onze auto-industrie. Maar ik ben geschokt als consumenten willens en wetens worden misleid. Ik doe een oproep tot de auto-industrie om open kaart te spelen en de situatie recht te zetten. In plaats van op zoek te gaan naar lacunes in de regelgeving, zou zij moeten investeren in de schone auto’s van de toekomst.

De nieuwe strategie voor het industriebeleid die we vandaag presenteren, zal onze industrie helpen om wereldleider te blijven of te worden op het gebied van innovatie, digitalisering en het koolstofvrij maken van de economie.

Ten derde: ik wil dat Europa het voortouw neemt in de strijd tegen de klimaatverandering.

10

Vorig jaar hebben we de mondiale spelregels vastgelegd in de Overeenkomst van Parijs, die hier, in het Europees Parlement, is geratificeerd. De Verenigde Staten hebben die ambitie niet langer, maar Europa zal ervoor zorgen dat we onze planeet – het gemeenschappelijke erfgoed van de hele mensheid – weer groots maken.

De Commissie zal binnenkort voorstellen voorleggen ter verlaging van de koolstofuitstoot van onze vervoerssector.

Vierde prioriteit voor het komende jaar: we moeten de Europese burger in het digitale tijdperk beter beschermen.

De afgelopen drie jaar hebben we vooruitgang geboekt wat betreft de veiligheid van de Europese burger online. De nieuwe, door de Commissie voorgestelde regels zullen ons intellectueel eigendom, onze culturele diversiteit en onze persoonsgegevens beschermen. Wij hebben de strijd tegen terroristische propaganda en radicalisering via internet opgevoerd. Dat alles neemt echter niet weg dat Europa nog steeds niet goed gewapend is tegen cyberaanvallen.

Cyberaanvallen kunnen gevaarlijker zijn voor de stabiliteit van democratieën en economieën dan geweren en tanks. Alleen al vorig jaar werden er meer dan 4 000 ransomware-aanvallen per dag geteld en kreeg 80% van de Europese ondernemingen af te rekenen met ten minste één incident op het gebied van cyberveiligheid.

Cyberaanvallen kennen geen grenzen en ontzien niemand. Daarom komt de Commissie vandaag met nieu-we instrumenten, waaronder een Europees agentschap voor cyberveiligheid, om ons te beschermen tegen dergelijke aanvallen.

Ten vijfde: migratie staat nog steeds op de radar.

Ondanks de discussie en de controverse waarmee dit onderwerp gepaard gaat, is het toch gelukt goede vooruitgang te boeken, maar op veel terreinen helaas nog te weinig.

De buitengrenzen van Europa worden nu beter beveiligd. Meer dan 1 700 medewerkers van de nieuwe Europese grens- en kustwacht bieden inmiddels ondersteuning aan de patrouilles van de 100 000 nationale grenswachten in landen als Griekenland, Italië, Bulgarije en Spanje. We hebben gemeenschap-pelijke grenzen, maar bij het beschermen daarvan mogen we de lidstaten die direct aan de buitengrenzen liggen, niet aan hun lot overlaten. Gemeenschappelijke grenzen en gezamenlijke bescherming moeten hand in hand gaan.

De instroom van irreguliere migranten, waarover velen zich ernstig zorgen hebben gemaakt, hebben we weten in te dammen. Het aantal irreguliere migranten dat via de oostelijke Middellandse Zee binnen-komt, is dankzij de overeenkomst met Turkije met 97% gedaald. Sinds deze zomer hebben we de route via het centrale Middellandse Zeegebied beter onder controle gekregen, waardoor er in augustus 81% minder migranten binnen zijn gekomen dan in augustus vorig jaar.

Daardoor is ook het aantal in de Middellandse Zee omgekomen migranten drastisch gedaald. Niettemin zijn ook dit jaar bijna 2 500 mensen tragisch omgekomen. Ik zal nooit aanvaarden dat we mensen op zee laten sterven.

11


Als ik het over migratie heb, moet ik allereerst mijn grote dank betuigen aan de Italianen voor hun onver-moeibare en nobele inspanningen. De voorbije zomer heeft de Commissie weer nauw samengewerkt met premier Gentiloni en zijn kabinet om de situatie onder controle te brengen, onder meer door opleidingen te organiseren voor de Libische kustwacht. We zullen Italië operationeel en financieel krachtig blijven steunen. Want Italië redt de eer van Europa in het Middellandse Zeegebied.

We moeten ook met spoed de leefomstandigheden van migranten in Libië verbeteren. Ik ben geschokt door de onmenselijke situatie in de detentie- en opvangcentra. Europa heeft hier een gezamenlijke ver-antwoordelijkheid. De Commissie zal met de Verenigde Naties samenwerken om een eind te maken aan deze schandalige situatie, die geen moment langer mag voortduren.

Europa is zich gezamenlijk solidair blijven betonen, hoewel het mij verdriet doet dat nog niet alle lidstaten aan die solidariteit hun bijdrage leveren. Alleen al vorig jaar hebben de lidstaten meer dan 720 000 vluchtelingen hervestigd, of hun asiel verleend – driemaal zoveel als de Verenigde Staten, Canada en Australië bij elkaar. Hoewel sommigen er anders over denken, is Europa geen versterkte burcht en mag het dat nooit worden. Europa is een continent van solidariteit waar degenen die vluchten voor vervolging een toevluchtsoord kunnen vinden, en dat moet zo blijven.

Ik ben erg trots op de Europese jongeren die vrijwillig taalcursussen geven aan Syrische vluchtelingen en op de duizenden andere jonge mensen die deel uitmaken van het nieuwe Europese Solidariteitskorps. Zij brengen solidariteit in Europa tot leven.

We moeten ons nu nog krachtiger inspannen. Nog voor het einde van deze maand komt de Commissie met nieuwe voorstellen, waarbij de nadruk ligt op terugkeer, solidariteit met Afrika en nieuwe mogelijkheden voor legale migratie.

Wat terugkeer betreft: mensen die in Europa geen verblijfsrecht hebben, moeten terugkeren naar hun land van herkomst. Slechts 36% van de irreguliere migranten blijkt echter terug te keren, dus we moeten daar veel harder aan werken. Alleen dan kan Europa solidariteit tonen met vluchtelingen die werkelijk bescherming nodig hebben.

Solidariteit mag niet alleen binnen Europa gelden. We moeten ook solidair zijn met Afrika. Afrika is een prachtig continent met een jonge bevolking, de wieg van de mensheid. Met de 2,7 miljard euro van het trustfonds EU–Afrika creëren we werkgelegenheid op het hele continent. Het leeuwendeel van het budget is door de EU-begroting voorgeschoten, maar de lidstaten hebben gezamenlijk nog maar 150 miljoen euro bijgedragen. Het fonds bereikt nu zijn grenzen. We weten waar een gebrek aan financie-ring toe kan leiden: toen de middelen van het wereldvoedselprogramma van de VN in 2015 opraakten, kwam een grote migrantenstroom naar Europa op gang. Ik dring er bij alle lidstaten op aan de daad bij het woord te voegen en het trustfonds voor Afrika niet hetzelfde lot te laten ondergaan.

We zorgen ook voor nieuwe legale migratiemogelijkheden. We kunnen irreguliere migratie alleen stoppen als er reële alternatieven komen voor de gevaarlijke overtocht. Er zijn bijna 22 000 vluchtelingen vanuit Turkije, Jordanië en Libanon hervestigd in Europa en ik schaar mij achter de oproep van de hoge commissaris van de VN, Filippo Grandi, om vanuit Libië en de omringende landen nog eens 40 000 vluchtelingen te hervestigen.

12

Tegelijkertijd is legale migratie een noodzaak voor het vergrijzende Europa. De Commissie heeft het daarom voor gekwalificeerde migranten gemakkelijker gemaakt om naar Europa te komen met een blauwe kaart. Ik zou het Parlement willen bedanken voor de steun die u hebt betuigd en willen aandringen op een ambitieus en spoedig akkoord over deze belangrijke kwestie.

DE ZEILEN HIJSEN

Geachte voorzitter

Dames en heren,

Geachte Parlementsleden,

Ik heb slechts enkele van de initiatieven genoemd die we de komende zestien maanden moeten realiseren. Maar daarmee alleen kunnen we de Europeanen nog niet voor ons winnen.

We moeten nu de koers uitzetten voor de toekomst.

De Commissie heeft in maart haar Witboek over de toekomst van Europa gepresenteerd, waarin vijf scenario’s zijn opgenomen voor de manier waarop Europa in de periode tot 2025 zou kunnen evolueren. Deze scenario’s zijn besproken, kritisch bestudeerd en voor een deel in de grond geboord. Daar is niets mis mee, want daarvoor waren ze opgesteld. Mijn bedoeling was een proces op gang te brengen waarmee de Europeanen hun eigen koers uitzetten en hun eigen toekomst bepalen.

Want de toekomst van Europa kan niet per decreet worden opgelegd. De toekomst van Europa moet het resultaat zijn van een democratisch debat en uiteindelijk een brede consensus. Dit Parlement heeft aan dat proces actief deelgenomen. U hebt drie ambitieuze resoluties over de toekomst van Europa aangenomen en bijgedragen aan vele van de ruim tweeduizend openbare evenementen die de Commissie sinds maart heeft georganiseerd.

Het is nu tijd om de eerste conclusies trekken uit dit debat. Om van bezinning over te gaan tot actie. Van debat tot besluit.

Vandaag wil ik u mijn visie geven: mijn eigen „scenario zes”, zogezegd.

Dit scenario is gebaseerd op tientallen jaren ervaring uit de eerste hand. Ik heb altijd voor het Europese project geleefd en gewerkt. Ik heb zowel goede als slechte tijden meegemaakt.

Ik heb aan alle kanten van de vergadertafel gezeten: als minister, als premier, als voorzitter van de euro-groep, en nu als voorzitter van de Commissie. Ik was erbij in Maastricht, Amsterdam, Nice en Lissabon, bij de ontwikkeling en uitbreiding van de Unie.

Ik heb altijd voor Europa gevochten. Ik heb bij tijd en wijle geleden met en voor Europa en er zelfs voor gewanhoopt.

Bij voor- en tegenspoed heb ik mijn liefde voor Europa nooit verloren.

13


Maar liefde komt zelden zonder pijn.

Liefde voor Europa, want Europa en de Europese Unie hebben iets bereikt wat in onze verbrokkelende wereld uniek is: vrede binnen en buiten Europa. Welvaart voor velen, zij het niet voor allen.

We mogen dat in het Europees jaar van het cultureel erfgoed niet vergeten. 2018 moet een jaar zijn om onze culturele diversiteit te vieren.

EEN UNIE VAN WAARDEN

Onze waarden zijn ons kompas.

Europa is voor mij meer dan alleen maar een eengemaakte markt. Meer dan geld, meer dan de euro. Het ging altijd over waarden.

Mijn scenario zes gaat uit van drie beginselen die altijd een vaste waarde van onze Unie moeten blijven: vrijheid, gelijkheid en de rechtsstaat.

Europa is allereerst een Unie van vrijheid. Vrijheid van de onderdrukking en dictatuur die ons continent maar al te goed kent, en de mensen in Midden en Oost-Europa helaas het meest van ons allemaal. De vrijheid voor iedereen, als burger of als journalist, om je mening te uiten — een vrijheid die wij al te vaak vanzelfsprekend vinden. Op deze vrijheden is onze Unie gegrondvest. Maar vrijheid komt niet uit de lucht vallen. Voor vrijheid moet je vechten. In Europa en overal ter wereld.

Ten tweede moet Europa een Unie van gelijkheid zijn.

Gelijkheid tussen de leden, groot en klein, oost en west, noord en zuid.

Vergis je niet: Europa strekt zich uit van Vigo tot Varna. Van Spanje tot Bulgarije.

Van oost tot west: Europa moet met beide longen ademen. Anders komt ons continent in ademnood.

In een Unie van gelijken horen er geen tweederangsburgers te zijn. Het is onaanvaardbaar dat er in 2017 nog steeds kinderen sterven aan ziekten die in Europa allang hadden moeten zijn uitgeroeid. Kinderen in Roemenië en Italië moeten net zo goed toegang hebben tot vaccins tegen mazelen als an-dere kinderen in Europa. Zonder mitsen of maren. We werken daarom met alle lidstaten samen om hun nationale vaccinatiecampagnes te steunen. Vermijdbare sterfgevallen mogen in Europa niet voorkomen.

In een Unie van gelijken horen er geen tweederangswerknemers te zijn. Werknemers moeten voor hetzelfde werk op dezelfde plek hetzelfde loon krijgen. De Commissie heeft daarom nieuwe EU-regels voor detachering van werknemers voorgesteld. We moeten ervoor zorgen dat alle EU-regels voor arbeidsmobiliteit worden gehandhaafd op een eerlijke, eenvoudige en doeltreffende manier. Daarvoor is een nieuw Europees orgaan voor inspectie en handhaving nodig. Het is toch absurd dat we wel een Bank-autoriteit hebben die toezicht houdt op de normen voor het bankwezen, maar geen gemeenschappelijke Arbeidsautoriteit die toeziet op eerlijkheid in de eengemaakte markt. Wij zullen die autoriteit oprichten.

In een Unie van gelijken horen er geen tweederangsconsumenten te zijn. Ik aanvaard niet dat er aan de mensen in sommige delen van Europa levensmiddelen worden verkocht van mindere kwaliteit dan in andere landen, terwijl merk en verpakking identiek zijn. Slowaken verdienen niet dat er minder vis in

14

hun vissticks zit, Hongaren dat hun maaltijd minder vlees bevat, of Tsjechen dat hun chocolade een lager cacaogehalte heeft. Volgens de EU-wetgeving zijn zulke praktijken al verboden. We moeten de nationale autoriteiten nu dus meer bevoegdheden geven om illegale praktijken te bestrijden, waar ze ook voorkomen.

Ten derde is in Europa het recht van de sterkste vervangen door de kracht van het recht.

De rechtsstaat houdt in dat de wet en het recht worden gehandhaafd door een onafhankelijke rechterlijke macht.

Een Unie die gebaseerd is op de rechtsstaat houdt in dat we het definitieve oordeel van de rechter aan-vaarden en respecteren. De lidstaten hebben de bevoegdheid om een definitief oordeel te vellen aan het Europees Hof van Justitie gegeven. De uitspraken van het Hof moeten door iedereen worden gerespecteerd. Die uitspraken ondermijnen, of de onafhankelijkheid van de nationale rechters ondermijnen, komt erop neer dat we de burgers hun grondrechten afnemen.

De rechtsstaat is in de Europese Unie geen optie. Het is een noodzaak.

Onze Unie is geen staat, maar zij is wel een rechtsgemeenschap.

EEN MEER VERENIGDE UNIE


Op het fundament van deze drie beginselen moeten we een meer verenigde, sterkere en meer de-mocratische Unie bouwen.

Wanneer we het hebben over onze toekomst, weet ik uit ervaring dat „nieuwe verdragen” of „nieuwe in-stellingen” niet is wat mensen willen horen. Zulke oplossingen zijn niets meer of minder dan een middel om het doel te bereiken. Misschien zijn ze iets wat voor ons hier in Straatsburg of Brussel betekenis heeft, maar anderen hebben er weinig aan.

Institutionele hervormingen vind ik alleen interessant als ze de Unie efficiënter maken.

In plaats van ons in te dekken met oproepen om de verdragen te wijzigen (wat sowieso onvermijdelijk is) moeten we allereerst iets veranderen aan de mentaliteit die inhoudt dat je alleen kunt winnen ten koste van een ander.

Democratie betekent compromissen sluiten. Met het juiste compromis wint iedereen. Een meer verenigde Unie betekent dat we compromissen niet moeten zien als iets negatiefs, maar als de kunst om verschillen te overbruggen. De democratie kan zonder compromissen niet functioneren. Europa kan zonder compromissen niet functioneren. In het samenspel tussen Parlement, Raad en Commissie moet je altijd compromissen sluiten.

Een meer verenigde Unie moet ook inclusiever zijn.

Als we onze externe grenzen beter willen beschermen, dan moeten we het Schengengebied van vrij verkeer onmiddellijk openstellen voor Bulgarije en Roemenië. Kroatië moet een volwaardige Schengenlidstaat kunnen worden zodra het aan alle criteria voldoet.

15


Als we willen dat de euro ons continent verenigt en niet verdeelt, moet hij meer zijn dan de munt van een selecte groep landen. Het is de bedoeling dat de euro de munteenheid wordt van de hele Europese Unie. Op twee na mogen en moeten alle lidstaten tot de euro toetreden zodra zij aan alle voorwaarden voldoen.

Lidstaten die de euro willen invoeren, moeten dat kunnen doen. Ik stel daarom voor een instrument voor toetreding tot de euro in het leven te roepen, dat technische en ook financiële bijstand biedt.

Als het de bedoeling is dat alle banken in Europa volgens dezelfde regels en onder hetzelfde toezicht opereren, dan moeten wij alle lidstaten aanmoedigen zich bij de bankenunie aan te sluiten. De voltooiing van de bankenunie is een dringende noodzaak. We moeten de risico’s terugdringen die in de bankenstelsels van sommige lidstaten nog bestaan. De bankenunie kan slechts functioneren als risico-beperking en risicodeling hand in hand gaan. Zoals iedereen weet, kan dat alleen als wordt voldaan aan de voorwaarden die de Commissie in november 2015 heeft voorgesteld. Om toegang te krijgen tot een gemeenschappelijk depositoverzekeringsstelsel, moet iedereen eerst zijn huiswerk maken.

Om sociale versnippering en sociale dumping in Europa te voorkomen, zouden de lidstaten het zo snel mogelijk eens moeten worden over een Europese pijler van sociale rechten. Uiterlijk zou dat op de top van Göteborg in november moeten gebeuren. De nationale sociale stelsels zullen nog lange tijd blijven verschillen en afzonderlijk blijven bestaan. Maar op zijn minst zouden we moeten samenwerken om tot een Unie voor Europese sociale normen te komen, als gemeenschappelijke basis voor wat wij met ons allen sociaal billijk achten.

Europa kan niet functioneren als werknemers worden tegengewerkt.

Willen we meer stabiliteit in onze buurlanden, dan zullen we de landen van de westelijke Bal-kan een geloofwaardig vooruitzicht op uitbreiding moeten blijven geven.

Het is duidelijk dat er tijdens de mandaatsperiode van deze Commissie en dit Parlement geen verdere uitbreiding komt. Geen van de kandidaten is daar klaar voor. Maar daarna zal de Europese Unie meer dan 27 landen tellen. Toetredingskandidaten moeten aan de rechtsstaat, justitie en de grondrechten de allerhoogste prioriteit geven.

Dit betekent dat het EU-lidmaatschap van Turkije voor de afzienbare toekomst is uitgesloten.

Turkije verwijdert zich al enige tijd met rasse schreden van de Europese Unie.

Journalisten horen op redacties, niet in gevangenissen. Zij horen thuis waar vrijheid van menings-uiting heerst.

Tegen de machthebbers in Turkije zeg ik: laat onze journalisten vrij. En niet alleen de journalisten. Stop ermee onze lidstaten te beledigen door hun leiders fascisten en nazi’s te noemen. Europa is een continent van volwassen democratieën. Beledigingen zorgen voor wegversperringen. Ik krijg weleens de indruk dat Turkije met opzet wegversperringen creëert om Europa er de schuld van te kunnen geven als de toetre-dingsonderhandelingen mislukken.

Wij van onze kant zullen het grote Turkse volk en iedereen die bereid is om met ons samen te werken op basis van onze waarden, altijd de hand blijven reiken.

16

EEN STERKERE UNIE


Onze Unie moet ook sterker worden.

Ik wil een sterkere interne markt.

Wanneer het gaat om belangrijke eenheidsmarktkwesties zouden besluiten in de Raad vaker en vlotter met gekwalificeerde meerderheid van stemmen tot stand moeten komen – met gelijkwaardige inbreng van het Europees Parlement. Daarvoor hoeven we de Verdragen niet te wijzigen. De huidige verdragen bevatten zogeheten „passerelle”-clausules waardoor we op bepaalde gebieden voortaan kunnen stemmen met gekwalificeerde meerderheid in plaats van met eenparigheid – als alle staatshoofden en regeringsleiders dat willen.

Ook ben ik een groot voorstander van stemming met gekwalificeerde meerderheid voor besluiten over de gemeenschappelijke geconsolideerde heffingsgrondslag voor de vennootschapsbelas-ting, over de btw, over eerlijke belastingen voor de digitale industrie en over de belasting op financiële transacties. Europa moet sneller en resoluter kunnen handelen.

Ik wil een sterkere Economische en Monetaire Unie.

De eurozone is nu veerkrachtiger dan in de afgelopen jaren. We hebben nu het Europees Stabilisatieme-chanisme (ESM). Het ESM moet nu geleidelijk evolueren tot een Europees Monetair Fonds en stevig worden verankerd in onze Unie. De Commissie zal daarvoor in december concrete voorstellen uitwerken.

We hebben een Europese minister van Economische Zaken en Financiën nodig. Een Europese minister die structurele hervormingen in onze lidstaten bevordert en ondersteunt. Hij of zij kan voortbouwen op het werk dat de Commissie sinds 2015 levert met de Ondersteuningsdienst voor structurele hervormingen. De nieuwe minister moet alle Europese financiële instrumenten coördineren die kunnen worden ingezet wanneer een lidstaat door een recessie of een fundamentele crisis wordt getroffen.

Ik pleit niet voor zomaar een nieuwe functie. Ik pleit voor efficiëntie. De commissaris voor Economische en Financiële zaken – idealiter ook een vicevoorzitter – moet de rol op zich nemen van Minister van Econo-mische Zaken en Financiën. Hij of zij moet ook de Eurogroep voorzitten.

De Europese minister van Economische Zaken en Financiën moet verantwoording afleggen aan het Eu-ropees Parlement.

Parallelle structuren hebben we niet nodig. We hebben geen begroting voor de eurozone nodig, maar wel een sterk begrotingsonderdeel voor de eurozone binnen de begroting van de EU.

Ik ben ook niet te vinden voor een afzonderlijk parlement voor de eurozone.

Het parlement van de eurozone is het Europees Parlement.

17


De Europese Unie moet ook sterker staan in de strijd tegen het terrorisme. De afgelopen drie jaar hebben we reële vooruitgang geboekt. Maar we hebben nog niet de nodige middelen om snel te handelen bij grensoverschrijdende terreurdreigingen.

Daarom pleit ik voor een Europese inlichtingeneenheid, die ervoor zorgt dat informatie over terroris-ten en buitenlandse strijders automatisch wordt gedeeld tussen de inlichtingendiensten en met de politie.

Er valt ook veel voor te zeggen om het nieuwe Europees Openbaar Ministerie te belasten met de vervol-ging van grensoverschrijdende terreurmisdrijven.

Ik wil dat onze Unie op wereldvlak een sterkere rol gaat spelen. Om wereldwijd meer gewicht in de schaal te kunnen leggen, moeten we besluiten op het gebied van buitenlands beleid sneller kunnen nemen. Daarom wil ik dat de lidstaten bekijken welke besluiten op het gebied van buitenlands beleid met gekwalificeerde meerderheid in plaats van met eenparigheid kunnen worden genomen. Het Verdrag maakt dat reeds mogelijk, als alle lidstaten het willen.

En ik wil dat wij meer inspanningen leveren op het gebied van defensie. Er staat een nieuw Europees De-fensiefonds op stapel. Er komt ook permanente gestructureerde samenwerking op het gebied van defensie. In 2025 hebben we een volwaardige Europese defensie-unie nodig. Zonder twijfel. Ook de NAVO wil dat.

Tot slot wil ik dat onze Unie zich meer bezighoudt met wat echt telt, voortbouwend op het werk dat de Commissie al heeft verricht. De burgers willen niet dat Europa hen in hun dagelijks leven lastigvalt door elk aspect ervan te reguleren. We moeten groot zijn voor grote zaken. We mogen niet komen aanzetten met een waslijst nieuwe initiatieven, of streven naar steeds meer bevoegdheden. We moeten bevoegdheden teruggeven aan de lidstaten waar dit zinvol is.

Daarom was deze Commissie van meet af aan groot bij grote zaken en klein bij kleine zaken en heeft zij minder dan 25 nieuwe initiatieven per jaar gepresenteerd, terwijl dat er vroeger meer dan honderd waren. Wij hebben bevoegdheden teruggegeven aan nationale regeringen wanneer dat logischer was. Dankzij het prima werk van commissaris Vestager hebben we 90% van de staatssteunbesluiten gedelegeerd naar het regionale of lokale niveau.

Om het begonnen werk af te maken, zal ik nog deze maand een taskforce voor subsidiariteit en evenredigheid oprichten, die alle beleidsgebieden zeer kritisch zal bekijken om ervoor te zorgen dat we alleen daar optreden waar de EU meerwaarde biedt. Eerste vicevoorzitter Frans Timmermans, met zijn bewezen staat van dienst op het gebied van betere regelgeving, krijgt de leiding over deze taskforce. De taskforce-Timmermans, die leden van dit parlement en van nationale parlementen zou moeten omvatten, moet over een jaar verslag uitbrengen.

18

EEN MEER DEMOCRATISCHE UNIE


Mijnheer de voorzitter,

Onze Unie heeft een democratische sprong voorwaarts nodig.

Ik zou graag zien dat de Europese politieke partijen veel vroeger dan in het verleden campagne beginnen te voeren voor de volgende verkiezingen. Al te vaak waren Europese verkiezingen niet meer dan de optelsom van nationale campagnes. De Europese democratie verdient beter.

Vandaag komt de Commissie met voorstellen voor nieuwe regels voor de financiering van politieke partijen en stichtingen. We mogen de zakken van de anti-Europese extremisten niet vullen. Wij moeten Europese partijen de middelen geven om zichzelf beter te organiseren.

Ik heb ook sympathie voor het idee van transnationale lijsten, maar ik besef dat dit bij velen hier niet in goede aarde valt. Deze lijsten zouden de verkiezingen voor het Europees Parlement Europeser en de-mocratischer helpen maken.

Ik ben tevens van oordeel dat we de komende maanden de nationale parlementen en het maatschappe-lijk middenveld op nationaal, regionaal en lokaal niveau intenser moeten betrekken bij het werk aan de toekomst van Europa. De afgelopen drie jaar zijn leden van de Commissie meer dan 650 keer op bezoek geweest bij de nationale parlementen. Zij debatteerden tevens mee in meer dan 300 interactieve bur-gerdialogen in ruim 80 steden in 27 lidstaten. Maar wij kunnen nog meer doen. Daarom ondersteun ik het idee van president Macron om in heel Europa in 2018 democratische conventies te organiseren.

Naarmate het debat op stoom komt, zal ik in 2018 persoonlijk bijzondere aandacht besteden aan Est-land, Letland, Litouwen en Roemenië. Deze landen vieren dan hun honderdste verjaardag. Wie aan de toekomst van ons continent wil bouwen, moet onze gemeenschappelijke geschiedenis goed kennen en huldigen. Dit geldt ook voor die vier landen – zonder hen zou Europa niet compleet zijn.

De behoefte aan een sterkere democratie heeft ook implicaties voor de Europese Commissie. Vandaag stuur ik het Europees Parlement een nieuwe gedragscode voor leden van de Commissie toe. In de nieuwe code wordt in de eerste plaats duidelijk gesteld dat commissarissen als kandidaat kunnen deelne-men aan de Europese verkiezingen op dezelfde voorwaarden als iedereen. De nieuwe code zal uiteraard de integriteitseisen voor commissarissen versterken, zowel tijdens als na hun mandaat.

Als je de Europese democratie wil versterken, kan je onmogelijk het democratische proces omkeren dat is ontstaan met het presenteren van topkandidaten („Spitzenkandidaten”).

Ik ben ervan overtuigd dat toekomstige voorzitters heel veel zullen hebben aan de unieke ervaring van het campagne voeren in alle uithoeken van ons prachtige continent. Om de uitdagingen van de functie en de diversiteit van onze lidstaten te begrijpen, moet een toekomstig voorzitter met burgers hebben gesproken in het stadhuis van Helsinki en op de pleinen van Athene. Mijn persoonlijke ervaring is dat een dergelijke campagne je nederiger, maar ook sterker maakt tijdens je mandaat. Je zit tegenover de andere leiders in de Europese Raad als iemand die net als zij is verkozen. Dat is goed voor het evenwicht in de Unie.

19


Meer democratie leidt tot meer efficiëntie. Europa zou beter functioneren als we de functie van voorzitter van de Europese Commissie en van de Europese Raad zouden samensmelten.

Dit is niet gericht tegen mijn goede vriend Donald, met wie ik de afgelopen drie jaar probleemloos heb samengewerkt. Dit is niet gericht tegen Donald of tegen mezelf.

Europa zou bevattelijker zijn met slechts één kapitein op het schip.

Eén voorzitter zou beter passen bij de essentie van onze Europese Unie, als zowel een Unie van staten als een Unie van burgers.

ONZE ROUTEKAART


De visie op een meer verenigd, sterker en democratischer Europa die ik hier schets, combineert elementen uit alle scenario’s die ik in maart heb voorgesteld.

Maar onze toekomst moet meer zijn dan een scenario, een schets of het zoveelste idee.

We moeten vandaag werken aan de Unie van morgen.

Vanochtend heb ik voorzitter Tajani, voorzitter Tusk en de roulerende voorzitterschappen van de Raad tussen nu en maart 2019 een routekaart gestuurd, waarin onze koers wordt uitgezet.

Een belangrijk aspect zijn de plannen die de Commissie in mei 2018 zal presenteren om de toekomstige begroting van de Europese Unie te laten sporen met onze ambitie om te doen wat we beloven.

Op 29 maart 2019 verlaat het Verenigd Koninkrijk de Europese Unie. Dat wordt een triest en tragisch moment. Een moment dat we steeds zullen betreuren. Maar wij moeten de wens van de Britse bevolking eerbiedigen.

Op 30 maart 2019 zullen wij een Unie van 27 lidstaten zijn. Ik stel voor dat we ons goed op dat moment voorbereiden, met de 27 lidstaten en binnen de EU-instellingen.

Luttele weken later, in mei 2019, vinden de verkiezingen voor het Europees Parlement plaats. De Europe-anen hebben een afspraak met de democratie. Zij moeten naar de stembus met een duidelijk idee hoe de Europese Unie zich in de komende jaren zal ontwikkelen.

20

Daarom doe ik een oproep aan voorzitter Tusk en aan Roemenië, het land dat in de eerste helft van 2019 het voorzitterschap bekleedt, om op 30 maart 2019 in Roemenië een buitengewone top te hou-den. Ik hoop dat die zal worden gehouden in het prachtige oude Sibiu, of Hermannstadt, zoals ik de stad ken. Daar moeten wij samenkomen om de nodige besluiten te nemen voor een meer verenigd, sterker en democratischer Europa.

Ik hoop dat op 30 maart 2019 voor de Europeanen een Unie zal ontstaan waarin wij allen onze gemeen-schappelijke waarden verdedigen. Waarin alle lidstaten de rechtsstaat ten volle eerbiedigen. Waarin het lidmaatschap van de eurozone, de bankenunie en het Schengengebied voor alle EU-lidstaten de norm is geworden. Waarin we de fundamenten van de Economische en Monetaire Unie hebben verstevigd zodat wij onze eenheidsmunt in goede en kwade tijden kunnen verdedigen, zonder om hulp van buitenaf te vragen. Waarin onze eenheidsmarkt eerlijker wordt voor werknemers uit het oosten en het westen van Europa. Waarin we een sterke pijler van sociale normen zijn overeengekomen. Waarin winsten worden belast waar ze worden geboekt. Waarin terroristen geen misbruik meer kunnen maken van mazen in de wet. Waarin overeenstemming bestaat over een heuse Europese defensie-unie. Wanneer één voorzitter de werkzaamheden van de Commissie en van de Europese Raad leidt, en is verkozen na een democratische, Europese verkiezingscampagne.

Als onze burgers deze Unie op 30 maart 2019 aantreffen, moeten zij een paar weken later tijdens de verkiezingen voor het Europees Parlement kunnen stemmen in de vaste overtuiging dat de Unie voor hen functioneert.

21


Jean-Claude Juncker

CONCLUSIE


Europa is niet gemaakt om stil te staan. Dat mag nooit gebeuren.

Helmut Kohl en Jacques Delors hebben mij geleerd dat Europa pas met het nodige lef vooruitgaat. De eengemaakte markt, Schengen en de eenheidsmunt werden nog voor hun verwezenlijking afgedaan als hersenschimmen. En toch zijn deze drie ambitieuze projecten nu werkelijkheid.

Sommigen zeggen dat we niet te hard van stapel mogen lopen, nu het beter begint te gaan.

Maar dit is niet het moment om op kousenvoeten te lopen.

De reparatie van het dak is begonnen. Maar nu moet het werk af, zolang de zon blijft schijnen.

Want wanneer nieuwe onweerswolken verschijnen – en verschijnen zullen ze – is het al te laat.

Dus: de trossen los,

de haven uit,

en met de wind in de zeilen op naar de toekomst.


INTENTIEVERKLARING AAN VOORZITTER ANTONIO TAJANI

EN PREMIER JÜRI RATAS

24

Straatsburg, 13 september 2017

Geachte voorzitter Tajani,

Geachte premier Ratas,

De afgelopen twaalf maanden waren voor de Europese burgers en ons allen een uitdaging. 2016 was voor het Europese project in veel opzichten een „annus horibilis”. Of het nu ging om het Brexit-referendum, de terroristische aanslagen, de trage groei en de aanhoudende hoge werkloosheid in verschillende van onze lidstaten of de huidige migratiecrisis, Europa heeft voor veel uitdagingen gestaan. Onze Europese waarden en democratieën werden op de proef gesteld door ontluikende populistische krachten in binnen- en buitenland; daarnaast was er de groeiende geopolitieke onzekerheid in verband met de presidentsverkiezingen in de Verenigde Staten.

Om het Europese project in deze turbulente tijden op stoom te houden, werd van de EU-instellingen en van onze lidstaten hard werk en politiek leiderschap gevergd. Onze dank gaat uit naar u en de leden van uw instellingen, voor uw steun aan en krachtige inzet voor onze positieve agenda voor een Europa dat ons beschermt, sterker maakt en verdedigt, zoals de voorzitter van de Commissie die heeft beschreven in zijn toespraak over de Staat van de Unie van 14 september 2016. Deze agenda vond onmiddellijk een positieve weerklank in de plenaire vergadering van het Europees Parlement en werd twee dagen later tijdens de top in Bratislava ook verwelkomd door de EU-27 leiders. Samen met u hebben wij aan deze positieve agenda succesvol uitvoering gegeven, niet in de laatste plaats dankzij de gezamenlijke verklaring over de wetgevingsprioriteiten van de EU voor 2017, die op 13 december 2016 werd ondertekend door de voorzitters van het Europees Parlement, de Raad en de Europese Commissie. Ons Europees Fonds voor strategische investeringen, geruggensteund door onze gemeenschappelijke EU-begroting en ondersteund door het werk van de Europese Investeringsbank, heeft de aanzet gegeven tot al meer dan 225 miljard EUR aan investeringen. De Europese grens- en kustwacht is nu in stelling gebracht en volledig operationeel aan de buitengrenzen van de EU, of dat nu in Griekenland, Bulgarije, Italië of Spanje is. EU-middelen zijn aangewend voor de opleiding van de Libische kustwacht en de verbetering van de levens- en arbeidsomstandigheden van de meer dan 3 miljoen Syrische vluchtelingen in Turkije. De werkzaamheden voor een krachtiger richtlijn voor de bestrijding van terrorisme en efficiëntere regels voor de controle op de verwerving en het bezit van vuurwapens, hebben wij succesvol afgerond. Onze instrumenten ter bestrijding van belastingontwijking hebben wij aangescherpt. Wij zetten een nog nooit geziene stap in de richting van de instelling van een Europees Defensiefonds en bereikten voor het eerst overeenstemming om te opereren in de vorm van een permanente gestructureerde samenwerking op defensiegebied. Gezamenlijk zorgden wij voor de voorlopige inwerkingtreding van een eerlijke en evenwichtige handelsovereenkomst met Canada, een gelijkgezinde partner waar het gaat om voedings- en gezondheidsnormen en culturele diversiteit. En we effenden het pad voor een ambitieus, op waarden gebaseerd economisch partnerschap met Japan. Tezamen brachten wij de EU en Oekraïne nader tot elkaar door middel van een associatieovereenkomst die onze Oostelijke buurlanden in de hele regio mettertijd stabiliteit en welvaart moet brengen. Ondanks aanzienlijke tegenstand ratificeerden en verdedigden wij de Overeenkomst van Parijs als het beste middel om klimaatverandering te beheersen. En „last but not least” slaagden wij er in om in juni de roamingtarieven voor mobiele telefonie af te schaffen en om, met ingang van 2017, te zorgen voor vrije toegang tot wifi-hotspots op pleinen en in gemeentehuizen, parken en bibliotheken in heel Europa. Halverwege ons mandaat boeken we nu sneller en doeltreffender resultaten ten aanzien van alle tien de prioriteiten uit onze politieke beleidslijnen van 2014, wat de Europese burgers en ondernemingen ten goede komt1.

Zienderogen hervindt Europa nu zijn kracht. De economische groei wint aan snelheid, met meer dan 2 % groei dit jaar (2,2 % voor de eurozone) en strekt zich nu eindelijk uit tot elk van onze lidstaten, waarbij de Europese Unie de groeipercentages van de Verenigde Staten en Japan de afgelopen twee jaar achter zich laat. Tijdens dit

1 „The European Commission at mid-term: State of play of President Juncker’s ten priorities” („De Europese Commissie halfweg: Stand van zaken van voorzitter Junckers tien prioriteiten”), Rapport van het Europees Parlement, 11 juli 2017.

25


INTENTIEVERKLARING AAN VOORZITTER ANTONIO TAJANI EN PREMIER JÜRI RATAS

mandaat werden bijna 8 miljoen banen geschapen — niet uitsluitend, maar ook mede dankzij het optreden van de EU-instellingen, met name dankzij ons Europees Fonds voor strategische investeringen, onze jongerengarantie, onze Europese structuur- en investeringsfondsen en het monetaire beleid van de Europese Centrale Bank. Zowel economisch als politiek gezien, heeft Europa de wind nu meer in de zeilen. Recente verkiezingen in verschillende lidstaten hebben een nieuw momentum gecreëerd voor degenen die voor onze Europese waarden in de bres springen, voor degenen die globalisering willen vormgeven en in goede banen willen leiden en aan een duurzame toekomst willen bouwen, en voor degenen die de voorkeur geven aan samenwerking en integratie boven terugtrekking en isolement.

Van dit nieuwe momentum moeten we nú gebruikmaken. Deze gelegenheid kan van korte duur zijn en voor zelfgenoegzaamheid is beslist geen tijd, aangezien Europa voor aanzienlijke uitdagingen blijft staan: van instabiliteit in onze buurlanden en terroristische dreigingen tot demografische, klimaat- en technologische veranderingen, van de noodzaak van duurzame investeringen en een veerkrachtiger economische en monetaire unie tot de steeds luidere roep om meer sociale rechtvaardigheid en democratische verantwoording. Wij zullen deze uitdagingen alleen met succes kunnen aangaan wanneer wij bereid zijn om met vereende krachten nu beslissingen te nemen die Europa’s toekomst op de middellange en lange termijn verzekeren.

Het witboek van de Commissie van 1 maart 2017 schetst vijf scenario’s voor de toekomst van Europa tegen 2025 en werd gevolgd door een reeks van discussienota’s over de kwesties die voor onze toekomst het meest relevant zijn. Dit vormde het begin van een welkom debat in de lidstaten. De Commissie alleen al organiseerde 129 burgerdialogen over de toekomst van Europa in meer dan 80 grotere en kleinere steden in 27 lidstaten, onder meer met nationale parlementen.

Volgens ons is nu het moment gekomen om van bezinning en debat over te gaan tot de eerste concrete voorstellen voor de toekomst van Europa.

Vandaag delen wij u onze intenties mee voor het werkprogramma van de Commissie voor de komende zestien maanden tot eind 2018. Nu Europa de blik naar de toekomst heeft gericht, bieden wij u een routekaart naar een meer verenigde, sterkere en meer democratische Unie aan, waarmee van het huidige momentum gebruik kan worden gemaakt. Onze routekaart bestaat uit twee delen. Allereerst stellen wij maatregelen en initiatieven voor die de komende zestien maanden moeten worden voorgesteld en/of uitgevoerd, in overeenstemming met scenario 1 van het witboek en de agenda van Bratislava. In de tweede plaats stellen wij maatregelen en initiatieven voor die ambitieuzer en meer toekomstgericht zijn, die onze Unie tot 2025 vorm zullen geven, die een combinatie van de scenario’s 3, 4 en/of 5 van het witboek vormen en waarbij optimaal gebruik wordt gemaakt van de nog onbenutte mogelijkheden van het Verdrag van Lissabon.

Onze routekaart is gebaseerd op de volgende belangrijke beginselen: de verplichting onze gemeenschappelijke Europese waarden te eerbiedigen, met inbegrip van de rechtsstaat, de voortdurende aandacht voor de uitvoering en handhaving van prioritaire initiatieven die een duidelijke Europese meerwaarde hebben en Europa tot een betere plaats voor zijn burgers maken, in overeenstemming met onze politieke beleidslijnen van 2014 en onze gemeenschappelijke overtuiging dat onze Unie groot moet zijn voor grote en klein voor kleine vraagstukken, de noodzaak de burgers van alle EU-lidstaten gelijk te behandelen en nooit en te nimmer toe te staan dat er binnen onze Unie tweederangsburgers ontstaan, en een sterke nadruk op doeltreffendheid, democratie en transparantie bij al onze gemeenschappelijke acties.

De routekaart gaat er ook van uit dat het Verenigd Koninkrijk, na het inroepen van artikel 50 van het Verdrag betreffende de Europese Unie, met ingang van 29 maart 2019 niet langer lid van onze Unie zal zijn. Tot dan én daarna willen wij de eenheid van de EU27, die wij de afgelopen maanden tot stand hebben gebracht, bewaren.

26

***

Routekaart naar een meer verenigde, sterkere en meer democratische Unie (ontwerp-werkprogramma van de Commissie voor de periode tot eind 2018)

Prioriteit 1: Een nieuwe impuls voor banen, groei en investeringen

Tegen eind 2018 te nemen en/of te voltooien initiatieven

- *** Snelle vaststelling door de medewetgevers van het „EFSI 2.0”-voorstel en het Omnibus-voorstel, meer bepaald de wijzigingen in de verordening gemeenschappelijke bepalingen die het gebruik van de Europese structuur- en investeringsfondsen vereenvoudigen en de combinatie daarvan met het Europees Fonds voor strategische investeringen vergemakkelijken.

- Europees Semester voor coördinatie van het economisch beleid 2018: voor investeringen, gezonde overheidsfinanciën en structurele hervormingen zorgen en daarbij gebruik blijven maken van de passende flexibiliteit die in het stabiliteits- en groeipact is ingebouwd en sinds januari 2015 door de Commissie wordt vastgesteld, en het nieuwe sociale scorebord, dat de aanbeveling van de Commissie inzake de Europese pijler van sociale rechten vergezelt, hierin integreren.

- Uitvoering van alle aspecten van de agenda voor vaardigheden voor Europa, met name via de uitvoering van bijscholingstrajecten op nationaal niveau, met steun van het Europees Sociaal Fonds en met bijzondere aandacht voor basisvaardigheden en de behoefte aan digitale vaardigheden.

- Pakket circulaire economie ter stimulering van innovatie, banen en groei, met inbegrip van een strategie inzake plastic die ervoor zorgt dat tegen 2030 alle plastic verpakkingen op de EU-markt recycleerbaar zijn, een voorstel voor een verordening inzake het hergebruik van afvalwater, een herziening van de drinkwaterrichtlijn en een monitoringkader voor de circulaire economie.

Te nemen initiatieven met 2025 als perspectief

- *** Uitgebreid voorstel voor het toekomstig meerjarig financieel kader na 2020 (gepland voor mei 2018), gevolgd door voorstellen voor de volgende generatie programma’s en nieuwe eigen middelen.

- Discussienota „Naar een duurzaam Europa tegen 2030” inzake de follow-up van de doelstellingen voor duurzame ontwikkeling van de VN, met inbegrip van de Overeenkomst van Parijs inzake klimaatverandering.

Prioriteit 2: Een connectieve digitale eengemaakte markt


- *** Pakket cyberbeveiliging met concrete maatregelen om het hoofd te bieden aan de veranderde cyberdreigingen, waaronder een voorstel om het Agentschap voor netwerken informatiebeveiliging (Enisa) te versterken, een toolkit voor de uitvoering van de richtlijn netwerken informatiebeveiliging, een blauwdruk om doeltreffend te reageren indien cyberaanvallen verschillende lidstaten treffen, een verbetering van de strategische autonomie van de Unie door de onderzoekscapaciteit op te voeren en doeltreffende cyberdefensie, cyberhygiëne en de nodige vaardigheden te ontwikkelen, zowel binnen Europa als met partners in de hele wereld, waaronder de NAVO (de Commissie presenteert vandaag tegelijk met de toespraak over de Staat van de Unie concrete voorstellen).

27



- *** Gegevenspakket om het potentieel van de data-economie te ontsluiten door voor een vrije doorstroming van niet-persoonsgebonden gegevens in Europa te zorgen (de Commissie presenteert vandaag tegelijk met de toespraak over de Staat van de Unie een concreet voorstel).

- *** Initiatief rond online platforms om in de online-economie een eerlijk, voorspelbaar, duurzaam en betrouwbaar ondernemingsklimaat te waarborgen.

- *** Snelle vaststelling door de medewetgevers van alle 14 wetgevingsvoorstellen om de digitale eengemaakte markt te voltooien, waaronder het telecompakket, het pakket auteursrechten, geoblocking, audiovisuele en mediakaders, pakketbezorging, de e-privacyverordening en EU-regels voor de bescherming van persoonsgegevens die door de instellingen en organen van de EU worden verwerkt.

- Richtsnoeren van de Commissie om burgers, ondernemingen en overheidsdiensten voor te bereiden op de rechtstreekse toepassing vanaf 25 mei 2018 van de algemene verordening gegevensbescherming, op te stellen in nauw overleg met de Groep artikel 29 / het nieuwe Europees Comité voor gegevensbescherming.

- Herziening van de richtsnoeren van de Commissie voor de marktanalyse en de beoordeling van aanmerkelijke marktmacht in de sector elektronische communicatie.

- Initiatief voor de aanpak van de uitdagingen die online platforms met zich meebrengen voor onze democratieën door de verspreiding van valse informatie.

Prioriteit 3: Een veerkrachtige energie-unie en een toekomstgericht klimaatveranderingsbeleid


- *** Snelle vaststelling door de medewetgevers van de voorstellen van de Commissie om de energie-unie en het klimaatveranderingsbeleid uit te voeren, waaronder het pakket "Schone energie voor alle Europeanen", het klimaatpakket en het pakket "Europa in beweging".

- *** Mobiliteits- en klimaatveranderingspakket, waaronder wetgevingsvoorstellen over schone voertuigen, gemeenschappelijke voorschriften voor het gecombineerd vervoer van goederen, CO2-normen voor auto’s en bestelwagens, normen voor brandstofefficiëntie en CO2-uitstoot van vrachtwagens, bussen en touringcars, en een initiatief om de infrastructuur voor alternatieve brandstoffen sneller tot stand te brengen.

- Follow-up van het solidariteitsaspect van de energie-unie, waaronder een voorstel voor gemeenschappelijke regels voor gaspijpleidingen die de Europese interne gasmarkt binnenkomen, en een snelle uitvoering van de projecten van gemeenschappelijk belang die noodzakelijk zijn voor de koppeling van de Europese energiemarkten.

- Overeenkomstig een krachtig mandaat van de Raad (waarvan het ontwerp op 9 juni 2017 door de Commissie is aanbevolen) onderhandelingen met Rusland aanknopen over de voornaamste beginselen voor de exploitatie van het gaspijpleidingsproject Nord Stream 2.


- Mededeling over de toekomst van het energie- en klimaatbeleid van de EU, met inbegrip van de toekomst van het Euratom-Verdrag (rekening houdend met verklaring nr. 54 van vijf lidstaten, gehecht aan de Slotakte van het Verdrag van Lissabon) en over de eventuele toepassing van artikel 192, lid 2, tweede alinea, VWEU.

28

Prioriteit 4: Een diepere, billijkere interne markt met een versterkte industriële basis


- *** Een vernieuwde strategie voor het industriebeleid van de EU om de industrie competitiever, innoverender en technologisch vooruitstrevender te maken voor billijke en kwaliteitsvolle banen in de industrie en om het potentieel van digitale technologieën in alle sectoren van de industrie te benutten (vandaag tegelijk met de toespraak over de Staat van de Unie gepresenteerd).

- *** Snelle vaststelling door de medewetgevers van de diensten- en handhavingspakketten.

- *** Snelle vaststelling door de medewetgevers van het voorstel voor een scherper markttoezicht voor motorvoertuigen.

- *** Snelle vaststelling door de medewetgevers van het voorstel betreffende insolventie van ondernemingen, herstructurering en een tweede kans, om de kosten en de complexiteit van bedrijfsherstructureringen te reduceren, om ervoor te zorgen dat levensvatbare ondernemingen een tweede kans krijgen en om de rechtszekerheid te vergroten voor grensoverschrijdende investeringen in de EU.

- Pakket Europees vennootschapsrecht om de digitale oplossingen optimaal te benutten en efficiënte regels voor grensoverschrijdende activiteiten vast te stellen met inachtneming van de prerogatieven van de nationale sociale en arbeidswetgeving.

- *** Snelle vaststelling door de medewetgevers van de voorstellen om de gemeenschappelijke geconsolideerde heffingsgrondslag voor de vennootschapsbelasting (CCCTB) opnieuw te lanceren.

- *** Snelle vaststelling door de medewetgevers van het voorstel ter verbetering van het btw-klimaat voor ondernemingen in de e-commerce in de EU en van het voorstel voor gelijke regels voor het heffen van btw op e-boeken, e-kranten en hun gedrukte tegenhangers.

- *** Snelle vaststelling door de medewetgevers van de voorstellen op grond waarvan multinationals per land belangrijke fiscale informatie moeten bekendmaken, betreffende de vaststelling van nieuwe transparantieregels voor intermediairs bij fiscale planning en een gemeenschappelijke EU-lijst van niet-coöperatieve fiscale rechtsgebieden op basis van scorebordindicatoren die de Commissie heeft voorgesteld.

- *** Pakket inzake billijke belastingen voor de totstandbrenging van een eengemaakte btw-ruimte in de EU, waaronder voorstellen om de btw-richtlijn wat betreft het definitieve btw-stelsel voor grensoverschrijdende handel binnen de eengemaakte markt te wijzigen, een voorstel voor een verordening van de Raad betreffende de strijd tegen fraude op het gebied van de belasting over de toegevoegde waarde binnen de eengemaakte markt, een voorstel voor een richtlijn van de Raad betreffende het gemeenschappelijke btw-stelsel voor kleine ondernemingen, en een voorstel voor een richtlijn van de Raad betreffende de regels voor de vaststelling van btw-tarieven.

- *** Voorstel tot vaststelling van voorschriften op EU-niveau voor de belasting op door multinationals in de digitale economie gemaakte winsten.

- *** Snelle vaststelling door de medewetgevers van de voorstellen voor de hervorming van de detacheringsrichtlijn met invoering van het beginsel van "gelijk loon voor gelijk werk op dezelfde plaats" en voor de modernisering van de regels voor de coördinatie

29



van de socialezekerheidsstelsels om er onder meer voor te zorgen dat, onder dezelfde omstandigheden, dezelfde uitkeringen verschuldigd zijn voor dezelfde betaalde bijdragen.

- *** Voorstel voor de oprichting van een Europese arbeidsautoriteit om de samenwerking tussen arbeidsmarktautoriteiten op alle niveaus te versterken en grensoverschrijdende situaties beter aan te pakken, alsook verdere initiatieven om eerlijke arbeidsmobiliteit te bevorderen, zoals een Europees socialezekerheidsnummer.

- Voorstel om de richtlijn schriftelijke verklaringen te herzien, met als doel meer transparantie en juridische voorspelbaarheid van arbeidsovereenkomsten te bewerkstellingen, en een initiatief betreffende de toegang tot sociale bescherming voor atypische werknemers en zelfstandigen.

- Snelle vaststelling door de medewetgevers van het voorstel betreffende het evenwicht tussen werk en privéleven.

- *** Snelle vaststelling door de medewetgevers van alle voorstellen betreffende de kapitaalmarktenunie, waaronder het pan-Europees pensioenproduct, de wijzigingen van de verordening Europese marktinfrastructuur en de aanbeveling van de Europese Centrale Bank tot wijziging van artikel 22 van de ESCB/ECB-statuten.

- *** Pakket kapitaalmarktenunie, waaronder de herziening en versterking van de taken, de governance en de financiering van de financiële toezichthoudende autoriteiten van de EU, concrete stappen in de richting van een gemeenschappelijke Europese toezichthouder op de kapitaalmarkten en aanpassingen van het Europees Comité voor systeemrisico’s, een herzien kader voor beleggingsondernemingen, een actieplan inzake duurzame financiering met regelgevende maatregelen, een initiatief inzake financiële technologie (fintech), een Europees kader voor gedekte obligaties en wijzigingen van de richtlijn beheerders van alternatieve beleggingsinstellingen en de richtlijn betreffende instellingen voor collectieve belegging in effecten (icbe's).

- Pakket voeding, waaronder een voorstel betreffende de Europese voedselvoorzieningsketen als follow-up van de herziening van het gemeenschappelijk landbouwbeleid van de EU.

- Gezamenlijk actieplan inzake nationaal vaccinatiebeleid.


- Mededeling over de mogelijkheid tot meer stemmingen bij gekwalificeerde meerderheid en meer gewone wetgevingsprocedures voor internemarktkwesties op grond van artikel 48, lid 7, VEU.

Prioriteit 5: Een diepere en billijkere economische en monetaire unie


- *** Het pakket Economische en Monetaire Unie, waaronder voorstellen voor de omvorming van het Europees Stabiliteitsmechanisme tot een Europees Monetair Fonds, voor de invoering in de EU-begroting van een speciaal begrotingsonderdeel voor de eurozone voor (1) bijstand inzake structurele hervormingen op basis van het steunprogramma voor structurele hervormingen van de Commissie, (2) een stabiliserende functie, (3) een achtervangmechanisme voor de bankenunie, en (4) een convergentie-instrument om aan lidstaten met een derogatie pretoetredingssteun te verlenen op hun weg naar de invoering van de eenheidsmunt, en voor de integratie van de inhoud van het Verdrag inzake stabiliteit, coördinatie en bestuur in de economische en monetaire unie in de EU-wetgeving, rekening houdend met de passende

30

flexibiliteit die in het stabiliteits- en groeipact is ingebouwd en die sinds januari 2015 door de Commissie wordt vastgesteld.

- *** In de volgende aanbeveling over het economisch beleid van de eurozone een vrijwel neutraal begrotingsbeleid voor de eurozone opnemen ter ondersteuning van het monetaire beleid van de Europese Centrale Bank en van banen, groei en investeringen in de eurozone.

- Snelle vaststelling door de Raad van het voorstel van de Commissie om geleidelijk een gezamenlijke vertegenwoordiging van de eurozone in het Internationaal Monetair Fonds tot stand te brengen.

- *** Afkondiging door de EU-instellingen van de Europese pijler van sociale rechten op de sociale top van Göteborg.

- *** Snelle vaststelling door de medewetgevers van alle onderdelen van het pakket voor risicovermindering in de banksector en het voorstel voor een Europees depositoverzekeringsstelsel.

- *** Bankenuniepakket om alle aspecten van de bankenunie te voltooien, waaronder de afwerking van het achtervangmechanisme voor het gemeenschappelijk afwikkelingsfonds, aanvullende maatregelen om het aantal oninbare leningen te verminderen, en een kader voor de ontwikkeling van door overheidsobligaties gedekte effecten ter ondersteuning van de verdere portefeuillediversificatie in de banksector.


- Mededeling over de eventuele invoering van een permanente post van Europees minister van Economie en Financiën (artikel 2 van protocol nr. 14) en de institutionele implicaties ervan.

- Verkennende werkzaamheden voor de mogelijke ontwikkeling van veilige activa voor de eurozone.

Prioriteit 6: Een evenwichtig en progressief handelsbeleid om de globalisering in goede banen te leiden2


- *** Handelspakket, waaronder een mededeling over een opgewaardeerd, op waarden gebaseerd, duurzaam en transparant handelsbeleid dat ertoe bijdraagt de mondialisering in goede banen te leiden en een evenwichtige benadering voor open en eerlijke handelsovereenkomsten waarborgt, ontwerpmandaten voor het openen van onderhandelingen met Australië en Nieuw-Zeeland, een ontwerpmandaat voor een nieuw multilateraal stelsel van investeringsgerechten, een Europees kader voor het screenen van directe buitenlandse investeringen in de EU, uitgaande van de openbare orde en veiligheid (vandaag worden tegelijk met de toespraak over de Staat van de Unie concrete Commissievoorstellen gepresenteerd).

- *** Snelle vaststelling door de medewetgevers van de voorstellen betreffende de modernisering van de EU-handelsbeschermingsinstrumenten en ter wijziging van de antidumpingmethode van de EU, en van het gewijzigde voorstel betreffende een instrument voor internationale overheidsopdrachten.

- De laatste hand leggen aan overeenkomsten met Japan, Singapore en Vietnam.

2 De titel van prioriteit 6 is bijgewerkt en geografisch neutraal gemaakt vanwege het stagneren van de handelsbesprekingen met de Verenigde Staten, de nieuwe geopolitieke context en de nieuwe dynamiek van de handelsbesprekingen met andere belangrijke regio’s in de wereld. De Commissie geeft verder uitdrukking aan deze nieuwe situatie door de naam van de desbetreffende Groep van commissarissen te wijzigen in „Groep commissarissen voor handel en het in goede banen leiden van de mondialisering”.

31



- De onderhandelingen met Mexico en Mercosur voortzetten.

Prioriteit 7: Een op wederzijds vertrouwen gebaseerde ruimte van recht en grondrechten


- *** Snelle vaststelling door de medewetgevers van voorstellen betreffende de bestrijding van witwassen, het EU-inreis-/uitreissysteem, het Schengeninformatiesysteem (SIS II), het Europees Strafregisterinformatiesysteem (Ecris) en het Europees Systeem voor reisinformatie en -autorisatie (Etias).

- *** Terrorismebestrijdingspakket, waaronder maatregelen betreffende het tegengaan van radicalisering, maatregelen ter waarborging van het snel en proactief opsporen en verwijderen van illegale inhoud waarin wordt aangezet tot haat, geweld en terrorisme, acties om de toegang te blokkeren tot middelen die terroristen gebruiken om aanslagen voor te bereiden en uit te voeren, zoals gevaarlijke stoffen of de financiering van terrorisme, het begeleiden en ondersteunen van de lidstaten bij de bescherming van publieke ruimtes, en richtsnoeren inzake de bewaring van gegevens.

- *** Uitvoeren van de Europese Veiligheidsagenda, waaronder wetgevingsvoorstellen om de interoperabiliteit van EU-informatiesystemen voor veiligheids-, grens- en migratiebeheer mogelijk te maken, en een voorstel tot verbetering van de grensoverschrijdende toegang tot elektronisch bewijsmateriaal voor rechtshandhavingsinstanties.

- Kader voor adequaatheidsbesluiten, met name een adequaatheidsbesluit inzake gegevensstromen met Japan.

- *** Pakket „New deal voor consumenten”, om de coördinatie en doeltreffende actie door nationale consumenteninstanties op EU-niveau te bevorderen, publieke handhavingsacties te versterken en de consumentenrechten beter te beschermen.

- Richtsnoeren voor de interpretatie betreffende de toepassing van de richtlijn oneerlijke handelspraktijken en van de verordening betreffende de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten, teneinde afwijkende kwaliteitsnormen voor consumentenproducten te voorkomen en aan te pakken.


- Mededeling over een mogelijke uitbreiding van de taken van het nieuwe Europees Openbaar Ministerie tot terrorismebestrijding, op basis van artikel 86, lid 4, VWEU.

- Initiatief ter versterking van de handhaving van de rechtsstaat in de Europese Unie.

Prioriteit 8: Naar een nieuw migratiebeleid


- *** Snelle vaststelling door de medewetgevers van het hervormde gemeenschappelijk Europees asielstelsel, gebaseerd op zowel verantwoordelijkheid als solidariteit, met inbegrip van voorstellen betreffende de hervorming van het Dublinsysteem, de oprichting van een nieuw asielagentschap, de hervorming van Eurodac, de evaluatie van de opvangvoorzieningen voor asielzoekers, de asielnormen en de asielprocedure, en het EU-hervestigingskader.

- *** Snelle vaststelling door de medewetgevers van het voorstel betreffende de voorwaarden voor toegang en verblijf van onderdanen van derde landen met het oog op een hooggekwalificeerde baan („voorstel voor een blauwe kaart”).

32

- *** Een nieuw migratiebeheerpakket, waaronder de tussentijdse evaluatie van de Europese migratieagenda, gerichte maatregelen ter bevordering van een doeltreffendere aanpak van terugkeeroperaties, het verder bevorderen van legale routes door nieuwe verbintenissen inzake hervestiging aan te moedigen, een hervormd gemeenschappelijk visumbeleid, en het voortzetten van de solidariteit van de EU met de lidstaten die met een bijzonder hoge migratiedruk te maken hebben.

- Een pakket ter versterking van het Schengengebied waarin vrij kan worden gereisd, inclusief een voorstel om de Schengengrenscode te actualiseren, en de volledige integratie van Roemenië en Bulgarije in het Schengengebied te verzekeren.

- Snelle inwerkingstelling van het plan voor externe investeringen en implementatie van het partnerschapskader inzake migratie met belangrijke derde landen van herkomst en doorreis.

Prioriteit 9: Een krachtiger optreden op het wereldtoneel


- *** Snelle vaststelling door de medewetgevers van het industrieel ontwikkelingsprogramma voor de Europese defensie.

- *** Follow-up van het Europees defensieactieplan, met name gericht op de implementatie van het Europees Defensiefonds, met inbegrip van het financieel instrumentarium.

- Ontwerpmandaat voor de onderhandelingen over een post-Cotonoukader.


- Mededeling over de mogelijkheid tot meer stemmingen bij gekwalificeerde meerderheid op het gebied van het gemeenschappelijk buitenlands beleid, op grond van artikel 31, lid 3, VEU.

- Strategie voor een succesvolle toetreding tot de EU van Servië en Montenegro als koploper-kandidaten op de Westelijke Balkan, met bijzondere nadruk op de rechtsstaat, grondrechten en de bestrijding van corruptie, en op de algehele stabiliteit van de regio

Prioriteit 10: Een Unie van democratische verandering


- *** Democratiepakket, waaronder een herziening van de verordening over het Europees burgerinitiatief om dit toegankelijker en gebruiksvriendelijker te maken voor organisatoren en aanhangers, en een voorstel om de Europese dimensie en transparantie van Europese politieke partijen en Europese politieke stichtingen te versterken (de Commissie presenteert vandaag tegelijk met de toespraak over de Staat van de Unie concrete voorstellen).

- Voortzetten van de invoering van het Europees Solidariteitskorps samen met alle relevante spelers, en tegen het eind van het jaar een akkoord bereiken tussen de medewetgevers over het wetgevingsvoorstel.

- *** Snel bereiken van een akkoord tussen de medewetgevers over de voorgestelde wijzigingen van de comitéprocedureverordening.

- Voortzetten van het debat betreffende het Witboek over de toekomst van Europa tot aan de verkiezingen van juni 2019 (debatten, burgerdialogen, interactie met nationale parlementen, samenwerking met de regio’s.

33




- Mededeling over meer subsidiariteit, evenredigheid en betere regelgeving in de dagelijkse werking van de Europese Unie.

- Mededeling over opties voor meer efficiëntie aan het roer van de Europese Unie.

***

De intentieverklaring van vandaag en onze routekaart naar een meer verenigde, sterkere en meer democratische Unie zijn het uitgangspunt voor de interinstitutionele dialoog over de voorbereiding van het werkprogramma van de Commissie voor 2018, op basis van het Kaderakkoord over de betrekkingen tussen het Europees Parlement en de Europese Commissie en het Interinstitutioneel Akkoord over beter wetgeven. Wij hechten veel waarde aan deze belangrijke interactie met het Europees Parlement en de Raad, en met de nationale parlementen. Wij zijn van mening dat deze gedachtewisselingen een stevige basis vormen voor een politiek en doelgericht werkprogramma van de Commissie met het oog op de volgende, beslissende zestien maanden.

De komende weken zullen wij het Europees Parlement en de desbetreffende comités alsmede de Raad en het Comité van permanente vertegenwoordigers (Coreper I en II) raadplegen. De komende zestien maanden zal de Commissie ervoor blijven zorgen dat onze wetgeving doelmatig en gefundeerd is, en dat onnodige lasten worden weggenomen, onder meer door de werkzaamheden van het Refit-platform voort te zetten. Wij zullen het komende jaar bijzondere aandacht besteden aan de vaststelling en tenuitvoerlegging van hangende voorstellen. Zoals in het witboek van de Commissie wordt benadrukt, moet de kloof tussen beloven en doen worden gedicht als wij het Europese project geloofwaardiger en aantrekkelijker willen maken. Daarom kijken wij ernaar uit om met u overeenstemming te bereiken over een nieuwe gezamenlijke verklaring over de wetgevingsprioriteiten van de EU voor 2018, voortbouwend op de positieve ervaringen van dit jaar.

2017 en 2018 kunnen jaren van hoop en vernieuwing voor Europa worden als we onze gemeenschappelijke agenda doeltreffend uitvoeren en de burgers laten zien dat de Europese Unie er is om hen te beschermen, sterker te maken en te verdedigen. In de huidige geopolitieke context is een dergelijke Unie noodzakelijker dan ooit tevoren. Zoals de EU-leiders terecht zeiden toen zij in Rome bijeenkwamen ter gelegenheid van de zestigste verjaardag van de Verdragen van Rome: Wij hebben „de vaste overtuiging dat de toekomst van Europa in onze eigen handen ligt en dat de Europese Unie het beste instrument is om onze doelstellingen te verwezenlijken”. Laten wij de kans grijpen en nog harder werken om tegemoet te komen aan de bezorgdheid van onze burgers. Het is nu tijd om actie te ondernemen.

Jean-Claude Juncker Frans Timmermans


VOORTGANG INZAKE DE TIEN PRIORITEITEN VAN DE EUROPESE COMMISSIE

36

1/ Een nieuwe impuls voor banen, groei en investeringen „Als voorzitter van de Commissie zal ik de hoogste prioriteit geven aan het versterken van het concurrentievermogen van Europa en het stimuleren van de investeringen die voor banen moeten zorgen.”

Jean-Claude Juncker, Politieke beleidslijnen, 15 juli 2014

De Europese economie blijft aan stootkracht winnen. Groei, vertrouwen en stabiliteit zijn terug. De werkgelegenheid en de investeringen zijn bijna weer op het niveau van voor de crisis en de overheidstekorten nemen over de hele linie af.

Sinds het dieptepunt van de crisis in 2013 zijn er 11 miljoen nieuwe banen bijgekomen, waarvan bijna 8 miljoen sinds het aantreden van de Commissie-Juncker. De werkloosheid bevindt zich met 7,7 % op het laagste niveau in negen jaar. Meer Europeanen dan ooit tevoren zijn aan het werk; momenteel zijn er dat ruim 235 miljoen. Hoewel er grote verschillen blijven tussen de landen, zijn er overal positieve tekenen: zo is de werkloosheid in Spanje gedaald tot het laagste niveau in acht jaar — het voorbije jaar meer dan in enige andere lidstaat — en loopt ook de jeugdwerkloosheid er terug.

We beleven het vijfde jaar van economisch herstel. Dit jaar zullen de economieën van de EU naar verwachting groeien met ruim 2 % (2,2 % voor de eurozone). De groei in de EU was de afgelopen twee jaar gemiddeld groter dan die in de Verenigde Staten en Japan en strekt zich nu uit tot alle delen van Europa; de verwachting is dat alle lidstaten dit en volgend jaar groei zullen kennen. Ondanks deze positieve groeidynamiek is het economisch herstel onvolledig en nog steeds afhankelijk

van ondersteunende macro-economische beleidsmaatregelen.

De investeringen, die na de crisis op een zeer laag peil stonden, trekken geleidelijk weer aan en het plan-Juncker speelt daarbij een belangrijke rol. De kern van het plan is het Europees Fonds voor strategische investeringen (EFSI), dat tot dusver 225 miljard euro aan

investeringen in alle lidstaten heeft vrijgemaakt en meer dan 300 000 banen heeft ondersteund. Tegen 2020 zullen dat 700 000 banen zijn. Voor de Europese burgers zijn deze investeringen zichtbaar en voelbaar in de vorm van steun voor de transitie naar schone energie, de transformatie van havens en luchthavens, de aanleg van nieuwe fysieke en digitale infrastructuur, bijstand bij de integratie van vluchtelingen of ondersteuning van onze sociale agenda voor een rechtvaardige samenleving. Het EFSI steunt bijvoorbeeld de integratie van vluchtelingen op de Finse arbeidsmarkt door verstrekking van opleidingen en assistentie voor het vinden van passende banen.

Deze investeringen vormen een welkome impuls voor de lokale economie; er zijn tot dusver in totaal 296 financieringsovereenkomsten met lokale intermediaire financiële instellingen goedgekeurd waardoor 445 000 kleine en startende ondernemingen betere toegang tot financiering hebben kunnen krijgen.

Europa heeft behoefte aan meer particuliere investeringen in innovatie en onze onderzoeksbasis zou meer innovatieve ideeën en projecten moeten voortbrengen. Naast het Juncker-plan en de werkzaamheden met betrekking tot de kapitaalmarktenunie heeft de Commissie voor meer synergie

Werkloosheid is het laagst in negen jaar

Tijdens de ambtstermijn van de Commissie-Juncker zijn bijna 8 miljoen banen gecreëerd

37

STAAT VAN DE UNIE 2017 VOORTGANG INZAKE DE TIEN PRIORITEITEN VAN DE EUROPESE COMMISSIE

tussen de Europese structuur- en investeringsfondsen en andere op initiatief van de EU opgezette financieringsinstrumenten en durfkapitaalfondsen gezorgd, om de ondernemingen en bij uitbreiding de economie te helpen groeien en floreren. Deze fondsen mikken op investeringsgebieden die cruciaal zijn voor de groei. Durfkapitaalfondsen in de EU zijn momenteel maar half zo groot (gemiddeld 60 miljoen euro) als die in de Verenigde Staten, wat hun mogelijkheden beperkt om grotere investeringen te doen die gelijke tred houden met de schaalvergroting van ondernemingen. Europese durfkapitaalfondsen worden nog steeds geconfronteerd met heel wat belemmeringen om grensoverschrijdend te opereren. Om die reden heeft de Commissie in samenwerking met de Europese Investeringsbank op 22 november 2016 een pan-Europees dakfonds voor durfkapitaal gelanceerd in het kader van het starters- en opschalingsinitiatief. Sommige van de meest innovatieve Europese start-ups zien zich nog steeds genoodzaakt Europa te verlaten wegens een gebrek aan kapitaal, zodat deze steun van vitaal belang is om ze in Europa te houden, werkgelegenheid te scheppen en economische groei te genereren.

Hierop voortbouwend, hebben wij voorgesteld om het Fonds ook na 2018 voort te zetten en de financiële capaciteit ervan uit te breiden tot minstens 500 miljard euro aan investeringen (EFSI 2.0) tegen 2020. Er is een akkoord tussen het Europees Parlement en de lidstaten op handen en het fonds moet snel worden verlengd om continuïteit te bieden aan investeerders en projectontwikkelaars. Ook de kapitaalmarktenunie leidt tot betere toegang tot financiering en meer duurzame investeringen.

Het plan-Juncker is een model voor investeringen in andere delen van de wereld. Er is een akkoord over het Europees plan voor externe investeringen, dat duurzame investeringen in infrastructuur en kleine ondernemingen in Afrika en in de nabuurschapslanden van de EU moet ondersteunen met tot 44 miljard euro investeringen. Met dit plan worden tevens enkele van de diepere oorzaken van migratie aangepakt.

Het vertrouwen in de Europese economie keert terug, maar er is geen plaats voor zelfgenoegzaamheid. We mogen niet blind zijn voor de erfenis van de crisis en voor de verschillen en de ongelijkheid in Europa. In plaats daarvan moeten wij maximaal profiteren van de gunstige wind om onze groeistrategie, in combinatie met structurele hervormingen en een verantwoordelijk beleid inzake overheidsfinanciën, een boost te geven. Onze inspanningen moeten welvaart opleveren en sociale ongelijkheid verminderen.

Werkgelegenheid in Europa is de sleutel tot onze toekomst. Wij mogen geen talenten verloren laten gaan en geen middelen onbenut laten. We moeten blijven investeren in de vaardigheden, opleiding en banen van onze bevolking. De werkloosheid is aanzienlijk gedaald, maar blijft in veel landen en onder jongeren te hoog.

Bij haar aantreden heeft deze Commissie beloofd de uitrol van de jongerengarantieregeling te versnellen en te verbreden; het betreft een verbintenis van de lidstaten alle jongeren onder de 25 jaar een kwaliteitsvolle baan, voortgezet onderwijs, een plaats in het leerlingstelsel of een opleiding aan te bieden binnen vier maanden nadat zij het onderwijs hebben verlaten of werkloos zijn geworden. Met de hulp van het Europees Parlement en de Raad heeft de Commissie vervroegd meer financiële middelen uitgetrokken voor het Jongerenwerkgelegenheidsinitiatief, het specifieke EU-steunprogramma, en de lidstaten geholpen om hun deel van het Europees Sociaal Fonds vrij te maken. In totaal zijn sinds januari 2014 ruim 18 miljoen jongeren tot een jongerengarantieregeling toegetreden en zijn er 11 miljoen op een aanbod voor een baan, leerlingplaats, stage of voortgezette opleiding ingegaan. Er lopen momenteel meer dan 350 000 projecten die door het Jongerenwerkgelegenheidsinitiatief worden meegefinancierd. De werkloosheid onder jongeren is aanzienlijk en sneller dan het gemiddelde gedaald, van bijna 24 % medio 2014 tot onder 17 % vandaag. Dit komt neer op 2 miljoen minder jonge werklozen in de EU ten opzichte van juli 2014.

Om mensen aan de juiste vaardigheden te helpen en de lidstaten te helpen hun onderwijs- en opleidingsstelsels te moderniseren, hebben wij de Vaardighedenagenda voor Europa gelanceerd, dat onder andere nieuwe bijscholingtrajecten omvat om laaggeschoolde volwassenen te helpen met het verwerven van basisvaardigheden op het gebied van lezen, schrijven, rekenen en digitale vaardigheden. Deze agenda omvat eveneens een Skills Profile Tool voor onderdanen van derde landen, om hen te helpen te integreren en de Europese arbeidsmarkt te verrijken.

Het Plan-Juncker heeft gezorgd voor 225 miljard € aan investeringen en 300 000 banen ondersteund; tegen 2020 zullen dat er 700 000 zijn

38

2/ Een connectieve digitale interne „We moeten volgens mij de enorme mogelijkheden van de digitale technologie, die geen grenzen kent, nog veel beter gebruiken.”


Digitale technologie maakt ons leven gemakkelijker, thuis, op het werk, tijdens de studies of op reis. 360 miljoen Europeanen maken elke dag gebruik van internet, van wie bijna 60 % via mobiele telefoon of smartphone. Om de nieuwe mogelijkheden die hierdoor ontstaan optimaal te benutten, heeft Europa behoefte aan een echte connectieve digitale eengemaakte markt, die het leven van de burger kan vergemakkelijken, 415 miljard euro extra groei per jaar en honderdduizenden nieuwe banen kan opleveren.

Wij hebben sinds mei 2015 14 wetgevende initiatieven genomen om de digitale eengemaakte markt te verbeteren en versterken. Onze aandacht richt zich nu vooral op een snelle goedkeuring van deze voorstellen door het Europees Parlement en de Raad, zodat zij in werking kunnen treden en een geconnecteerde eengemaakte markt tot stand wordt gebracht.

2017 was een mijlpaal in de Europese digitale geschiedenis met de volledige afschaffing van roamingtarieven in juni. Dit was het eindstation van een 10 jaar durend traject waarbij de EU de kosten eerst drastisch had verlaagd. De volgende mijlpaal in het EU-beleid voor consumenten, hopelijk al volgend jaar, moet de vrije toegang tot wifi-hotspots op pleinen, in gemeentehuizen, parken, bibliotheken en andere openbare ruimten worden. Dankzij het optreden van de EU zullen Europeanen spoedig waar zij ook reizen in de EU hun abonnementen op films, sportevenementen, muziek, e-books en videospelletjes kunnen gebruiken.

De internetverbindingen en de dekking verbeteren overal in Europa, en dat is een voorwaarde voor digitale ontwikkeling en innovatie. Het akkoord over het gebruik van de 700 MHz-band

van het radiospectrum is een cruciale stap opdat deze frequentie 5G-geconnecteerde auto’s en andere digitale diensten zou kunnen ondersteunen. De herziene EU-telecomregelgeving die de Commissie heeft voorgesteld, zal na goedkeuring door het Europees Parlement en de lidstaten de investeringen aanzwengelen in de kwaliteitsvolle hogesnelheidsnetwerken die onze economie en samenleving nodig hebben.

Europeanen hebben digitale knowhow nodig voor onze veranderende arbeidsmarkt en samenleving, maar 37 % van de beroepsbevolking beschikt nog steeds niet over de vereiste elementaire digitale vaardigheden. De Coalitie voor Digitale Vaardigheden en Banen zal 1 miljoen jonge werklozen opleiden tegen 2020, en ons actieplan inzake e-overheid zal het leven van burgers en bedrijven vergemakkelijken en overheden in staat stellen nieuwe diensten aan te bieden.

14 wetgevende initiatieven om de werking van de digitale eengemaakte markt te verbeteren, liggen voor ter goedkeuring van het Parlement en de lidstaten

39


Consumenten zullen binnenkort vlotter over grenzen heen online kunnen winkelen en grensoverschrijdende pakketbezorging zal goedkoper worden, wat van cruciaal belang is voor internetwinkelen. Gemoderniseerde auteursrechtenregels moeten zorgen voor een betere toegang tot online-inhoud buiten de landsgrenzen en terzelfder tijd waarborgen dat journalisten, uitgevers en auteurs in de digitale omgeving eerlijk beloond worden voor hun werk. Dankzij ons voorstel omde Europese richtlijn voor audiovisuele mediadiensten bij te werken zullen kinderen beter beschermd worden, haatzaaiende uitlatingen op het internet worden bestreden en Europese films worden gepromoot op digitale platforms.

Data vormen de brandstof van onze moderne economieën. De Commissie werkt daarom aan een sterke Europese data-economie, door belemmeringen weg te werken voor het vrije verkeer van niet-persoonsgebonden gegevens en duidelijke en eerlijke regels uit te vaardigen voor de toegang tot, de overdracht van en de aansprakelijkheid voor gegevens. Hierdoor zou de data-economie in de EU tussen 2015 en 2020 in waarde moeten verdubbelen, van 1,9 % tot 4 % van het bbp. Met het oog op de toekomst investeren wij om van Europa een mondiale hub inzake high performance computing te maken, in staat om grote hoeveelheden gegevens in real time te analyseren, en om de weg te bereiden voor een mega-initiatief van 1 miljard euro op het gebied

van kwantumtechnologie in 2018. Wij verwachten dat tegen 2020 10,4 miljoen mensen werkzaam zullen zijn in de Europese data-economie.

Het succes van de digitale eengemaakte markt is afhankelijk van het vertrouwen van de Europeanen. De jongste maanden zijn cyberaanvallen gelanceerd tegen kritieke infrastructuur in de hele wereld, van overheidsinstanties tot gezondheidsdiensten. Vorig jaar waren er meer dan 4000 aanvallen met ransomware per dag in Europa en kregen vier op de vijf bedrijven in de EU te maken met minstens één cyberbeveiligingsincident. De kostprijs van het niet bestrijden van dergelijke bedreigingen zou kunnen oplopen tot 640 miljard euro aan potentiële economische waarde.

Daarom zal vanaf mei 2018 in de EU de allereerste gemeenschappelijke wetgeving voor cyberbeveiliging van toepassing zijn om de veiligheid van netwerken en informatiesystemen te garanderen. Er moet meer actie worden ondernomen en daarom hebben wij onze EU-cyberbeveiligingsstrategie en het mandaat van het Agentschap van de Europese Unie voor netwerken informatiebeveiliging (Enisa) afgestemd op het huidige dreigingsniveau. Wij hebben ook extra maatregelen voorgesteld op het gebied van cyberbeveiligingsnormen, met name certificering om geconnecteerde objecten veiliger te maken.

De Digitale Top in Tallinn is een scharniermoment waarop de Europese leiders een gemeenschappelijke wil kunnen tonen om de digitale eengemaakte markt te voltooien

40

3/ Een veerkrachtige energie-unie en een toekomstgericht klimaatveranderingsbeleid „[Ik wil] het Europese energiebeleid reorganiseren en omvormen tot een nieuwe Europese energie-unie. (...) We moeten ook het aandeel van hernieuwbare energie op ons continent opvoeren. Dit is niet louter een kwestie van verantwoordelijk klimaatveranderingsbeleid. Het is tegelijk een must voor het industriebeleid.”

Jean-Claude Juncker, Een nieuwe start voor Europa, 22 oktober 2014

De energie-unie is cruciaal voor de modernisering van de Europese economie. Zij zal een werkgelegenheids- en groei-impuls geven, onderzoek en innovatie een centrale rol toebedelen in onze toekomst en onze industrie klaarstomen om de Europese klimaatverplichtingen te ondersteunen. De Europese boodschap is en blijft dat de wereld op ons kan rekenen als voortrekker inzake klimaataangelegenheden.

In november 2015 heeft de EU een leidende rol gespeeld bij de totstandkoming van de historische, ambitieuze en alomvattende Klimaatovereenkomst van Parijs. 195 landen werden het met elkaar eens over een eenvoudig doel: aan toekomstige generaties een gezondere en stabielere planeet, en welvarendere, moderne en rechtvaardige samenlevingen nalaten. De ratificatie van de overeenkomst door de EU in oktober 2016, minder dan één jaar later, luidde de inwerkingtreding ervan in. Europa heeft stappen vooruitgezet waar anderen zijn teruggekrabbeld; deze overeenkomst is onomkeerbaar.

In Parijs heeft de EU zich ertoe verbonden de emissies met 40 % terug te dringen tegen 2030. Dit is een investering in onze welvaart en in de duurzaamheid van de Europese economie. Het zijn twee kanten van dezelfde medaille: tussen 1990 en 2015 daalde de uitstoot in de EU met 22 %, terwijl het bbp met 50 % groeide.

De goedkeuring van het „Schone energie voor alle Europeanen”-wetgevingspakket van de Commissie door het Europees Parlement en de lidstaten moet ons naar een hoger niveau tillen. De voorstellen zetten energie-efficiëntie op de eerste plaats, maken van Europa leider op het gebied van hernieuwbare energie, ontwerpen een

elektriciteitsmarkt die geschikt is voor het beoogde doel en stellen onze elektriciteitsvoorziening veilig.

Wij schakelen naar een hogere versnelling inzake innovatie op het vlak van schone energie en renovatie van Europa’s historisch inefficiënte gebouwen. Duidelijker en eenvoudiger etiketteringsregels betreffende de energie-efficiëntie van huishoudelijke apparaten zijn door het Europees Parlement en de lidstaten goedgekeurd en moeten huishoudens een besparing van bijna 500 euro per jaar opleveren, het bedrijfsleven 55 miljard euro per jaar extra inkomsten bezorgen en tegen 2020 zoveel energie besparen als Italië jaarlijks verbruikt.

Werkzaamheden op het gebied van energiezekerheid in het afgelopen jaar garanderen dat geen enkele Europeaan uit de boot valt. Goedgekeurde nieuwe wetgeving inzake de zekerheid van de gasvoorziening stelt solidariteit voorop. De lidstaten zijn overeengekomen buurlanden te helpen in geval van een ernstige energiecrisis. De nieuwe regels voorzien in regionale coördinatie om beter voorbereid te zijn op tekorten en deze te beheren; er zullen geen Europese

De Overeenkomst van Parijs motor van de modernisering van de Europese economie

41


huishoudens in de kou worden gelaten. Daarom blijft de Commissie steun verlenen voor de gasinfrastructuur in de Baltische regio, zoals de gasinterconnectoren tussen Polen en Litouwen en de Balticconnector tussen Finland en Estland. Voorts heeft de Commissie verder gewerkt aan de totstandbrenging van een noordelijke gascorridor die Noorwegen via Denemarken met Polen verbindt en bijdraagt tot het wegwerken van belemmeringen voor de vrije doorstroming van gas in Midden- en Zuidoost-Europa. En om te garanderen dat eventuele gasinfrastructuur wordt geëxploiteerd op een manier die in overeenstemming is met de EU-regels voor de werking van de energiemarkt en de hoofdbeginselen van het internationale en het EU-recht respecteert, heeft de Commissie de Raad om een mandaat verzocht om met Rusland te onderhandelen over de principes voor de exploitatie van het Nord Stream 2-project.

Onze werkzaamheden voor de totstandbrenging van een interne markt waarin schone energie vrij en veilig kan circuleren, waarvoor infrastructuur cruciaal is, worden voortgezet. De EU heeft in het kader van de Connecting Europe Facility 1,7 miljard euro geïnvesteerd in 96 projecten voor slimme netwerken, elektriciteits- en gasinfrastructuur. We hebben ook erop toegezien dat intergouvernementele energieovereenkomsten beter overeenstemmen met het EU-recht.

Als onderdeel van de inspanningen ter bevordering van interconnectiviteit tussen lidstaten heeft de Commissie in juni 2017 steun toegekend voor de Celtic Interconnector, de eerste koppeling tussen de Franse en Ierse elektriciteitssystemen. De Celtic Interconnector kan het equivalent van 450 000 huishoudens van stroom voorzien en brengt een rechtstreekse vezeloptische verbinding tussen de twee landen tot stand.

De werkzaamheden met het Europees Parlement en de lidstaten voor de hervorming van de EU-regeling voor de handel in emissierechten en het versnellen van de overgang naar koolstofarme emissies in andere delen van onze economie gaan voort. De Commissie heeft een strategie voor emissiearme mobiliteit voorgesteld, wetgeving voor het terugdringen van de CO2-uitstoot in de vervoerssector en een verordening voor het toezicht op en de rapportage over de CO2-uitstoot van zware bedrijfsvoertuigen. In het komende jaar zullen wij met het oog op een schonere mobiliteit voorstellen doen inzake emissienormen voor auto’s.

De financiële sector speelt een belangrijke rol bij de verwezenlijking van de klimaatdoelstellingen van de Overeenkomst van Parijs en de Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling. Het is essentieel dat meer particulier kapitaal de weg vindt naar investeringen in een koolstofarme economie. In december 2016 heeft de Commissie een deskundigengroep op hoog niveau inzake duurzame financiering opgericht om te adviseren over deze transitie, en de groep heeft zijn eerste aanbevelingen gegeven in juni 2017.

Schone energie voor alle Europeanen kan 900 000 nieuwe banen creëren en jaarlijks 177 miljard € aan investeringen vrijmaken vanaf 2021

De Commissie heeft de lidstaten om een mandaat

gevraagd om namens de EU over de principes voor de exploitatie van het Nord Stream 2-project met

de Russische Federatie te onderhandelen

42

4/ Een diepere, billijkere interne markt met een versterkte industriële basis „Onze interne markt is Europa’s sterkste troef in tijden van toenemende globalisering. Ik wil dan ook dat de volgende Commissie hierop voortbouwt en het potentieel ervan op alle vlakken ten volle benut.”


De Commissie-Juncker is actief in verschillende sectoren om het volledige potentieel van onze interne markt, de motor van onze economie, te ontsluiten. 30 miljoen ondernemingen, een half miljard mensen en vrij verkeer van goederen, diensten en kapitaal in 28 lidstaten creëren de ruimte om ons bbp van 14 biljoen euro nog verder te doen groeien.

Om het EU-bedrijfsleven en huishoudens van de voordelen te laten profiteren, hebben we sterkere kapitaalmarkten nodig die voor nieuwe bronnen van bedrijfsfinanciering zorgen. Startende ondernemingen, scale-ups en gevestigde multinationals hebben allemaal toegang nodig tot gediversifieerde financieringsbronnen om te kunnen innoveren en uitbreiden. Ook huishoudens moeten mogelijkheden hebben om in hun toekomst te investeren en te sparen voor hun pensioen. De kapitaalmarktenunie maakt goede vorderingen — bijna twee derde van de vereiste maatregelen is reeds verwezenlijkt — en zal die mogelijkheden bieden en particulier kapitaal naar meer duurzame investeringen leiden.

Er is dit jaar overeenstemming bereikt over de hervorming van de EU-durfkapitaalfondsen. Door de herziene regels zullen kleine en groeiende ondernemingen en sociale ondernemingen gemakkelijker toegang krijgen tot de financiering die zij nodig hebben, in hun eigen land of daarbuiten. Er zijn nieuwe regels inzake gestandaardiseerde en transparante securitisatiemarkten overeengekomen, die 150 miljard euro extra financiering voor Europese ondernemingen kunnen opleveren doordat capaciteit op de bankbalansen vrijkomt. Nieuwe prospectusvereisten zullen de lasten verlichten voor ondernemingen die aandelen en obligaties uitgeven, en ons recente voorstel voor een pan-Europees persoonlijk pensioenproduct zal burgers in staat stellen eender waar in Europa te beleggen voor hun pensioen. De Commissie heeft in een actieplan uiteengezet hoe het assortiment aan financiële diensten voor de Europese consument EU-breed kan worden

uitgebreid en toegankelijker gemaakt.

Het vertrouwen in onze interne markt is ook afhankelijk van de aanwezigheid van een egaal speelveld waarop ondernemingen met elkaar concurreren op basis van hun verdienste, ook op fiscaal gebied. Wij hebben de EU-staatssteunregels

gehandhaafd in belangrijke besluiten over Fiat in Luxemburg en Starbucks in Nederland, en in een besluit over Apple in Ierland, waardoor de belastingbetaler tot 13 miljard euro zal terugwinnen. Voorts zijn nieuwe regels van kracht geworden om belastingontwijking aan te pakken en ervoor te zorgen dat belastingen worden betaald waar de ondernemingen hun winsten maken. De lidstaten zijn nu verplicht om automatisch inlichtingen uit te wisselen om offshore belastingontduiking tegen te gaan. De Commissie heeft ook nieuwe regels voorgesteld ter bestrijding van het witwassen van geld en inzake tussenpersonen die adviseren over fiscale constructies waarmee hun cliënten belasting kunnen ontwijken. Deze worden momenteel door de wetgever besproken.

In ons streven om de burgers maximaal te laten meeprofiteren van de positieve bijdrage van ons mededingingsbeleid hebben

De belastingbetaler zal tot 13 miljard euro terugkrijgen door het Apple-staatssteunbesluit van de Commissie

43


wij een belangrijk antitrustbesluit ten aanzien van Google genomen wegens misbruik van zijn machtspositie door de eigen prijsvergelijkingsdienst in de zoekresultaten een hogere plaats te geven ten nadele van zijn concurrenten, met name de kleinere spelers. Wij hebben Google gelast een einde te maken aan deze concurrentievervalsing en het bedrijf een boete van ruim 2,4 miljard euro opgelegd. Bij een ander besluit hebben wij van Amazon bindende toezeggingen bedongen die tegemoetkomen aan onze bezorgdheid omtrent een aantal mededingingsbeperkende clausules in distributieovereenkomsten met uitgeverijen van e-books in Europa. Dit zal bijdragen tot eerlijke concurrentie op deze markt en voor de consument meer keuze betekenen. Bovendien ziet de Commissie toe op eerlijke concurrentie op de markt van de EU in het kader van haar controlebevoegdheden inzake fusies en concentraties van ondernemingen.

Vrij verkeer van werknemers is een belangrijke pijler van onze interne markt en er zijn nieuwe regels voorgesteld om eerlijke, effectief gelijke concurrentievoorwaarden te waarborgen, zowel wat betreft de detachering van werknemers als de onderlinge afstemming van de socialezekerheidsstelsels. De basisprincipes zijn onder andere dat gelijk werk dat op dezelfde plaats wordt verricht gelijk moet worden beloond en dat tegenover gelijke sociale premies gelijke voordelen moeten staan. Deze verbeterde regels worden momenteel door de wetgever behandeld. Tevens krijgen de lidstaten praktische ondersteuning om hun samenwerking te versterken en misbruik te bestrijden, bijvoorbeeld via het platform tegen zwartwerk en door de ontwikkeling van de elektronische uitwisseling van socialezekerheidsgegevens.

Dit jaar hebben wij gerichte steun gegeven aan een aantal bedrijfstakken en wij stellen een alomvattende strategie betreffende het industriebeleid voor. Onze Europese Industriedag 2017 heeft een debat op gang gebracht over toekomstige innovatie en het concurrentievermogen van de Europese industrie en over de middelen die tot dusver zijn ingezet, van het plan-Juncker en de energie-unie tot onderzoek en ontwikkeling, handelsbeleid, de digitale eengemaakte markt en de vaardighedenagenda voor Europa. We hebben financiering verstrekt aan de regio Nord-Pas-de-Calais ter ondersteuning van de transitie naar een koolstofarme economie, Poolse staalgroothandelaren geholpen nieuwe diensten te introduceren en nieuwe banen te creëren en steun verleend voor de bouw van een nieuwe fabriek voor biologische producten in Finland en voor de eerste Europese faciliteit voor het recyclen en omsmelten van titaan. Of het nu gaat om 3D-printen, biokunststoffen voor verpakkingen of nieuwe systemen om het waterverbruik in de chemische industrie te verminderen, de EU zal baanbrekende innovatie in de Europese industrie blijven ondersteunen door middel van fondsen en investeringen.

Het nieuwe Europees Defensiefonds zal investeringen

stimuleren, de belastingbetaler meer waar voor zijn geld bezorgen en Europa veiliger te maken, en zal tot 2020 90 miljoen euro investeren in onderzoek en 500 miljoen euro in ontwikkeling. Het fonds zal dubbele uitgaven tegengaan door nationale regeringen aan te moedigen om samen te werken op het gebied van onderzoek en ontwikkeling en defensiematerieel en -technologie gezamenlijk aan te schaffen.

De Europese toonaangevende ruimteprogramma’s blijven resultaten opleveren; de meest recente Copernicus-satelliet biedt verbeterde diensten aan voor landbouwers, vissers en andere gebruikers van landen zeekaarten. Het Europese satellietnavigatiesysteem Galileo biedt nu ook diensten aan aan overheden, bedrijven en burgers.

De Commissie heeft maatregelen genomen om het vertrouwen in de auto-industrie en in de toekomstige ontwikkeling op te krikken na de uitstootschandalen. Naast het doorduwen van een complete herziening van de technische controle van voertuigen, hebben wij initiatieven gelanceerd voor een koolstofarme mobiliteit, elektrische mobiliteit en geautomatiseerd rijden. Wij hebben dit jaar een akkoord bereikt over nieuwe regels ter verbetering van het markttoezicht op medische hulpmiddelen en het versterken van het internationale concurrentievermogen en de innovatie. Om de groei in de dienstensector te ondersteunen, heeft de Commissie voorstellen ingediend voor één digitale toegangspoort die het voor burgers en bedrijven gemakkelijker moet maken om hun administratieve formaliteiten online te beheren en ervoor te zorgen dat de gezamenlijk overeengekomen EU-regels in acht worden genomen.

Met het oog op de algehele duurzaamheid van ons industriebeleid is verdere vooruitgang geboekt bij de uitvoering van het actieplan voor de circulaire economie: er zijn richtsnoeren vastgesteld voor het omzetten van afval in energie, er is met de Europese Investeringsbank (EIB) een platform voor hulp bij financiering opgericht om investeerders en innoveerders samen te brengen en het Europees stakeholdersplatform voor de circulaire economie is gelanceerd. Het Europees Parlement en de lidstaten blijven werken aan een akkoord over de ambitieuze wetgevingsvoorstellen van de Commissie inzake afvalbeheer.

Het Europees Defensiefonds zal tot 2020 90 miljoen € investeren in onderzoek en 500 miljoen € in ontwikkeling

44

5/ Een diepere en billijkere economische en monetaire unie„De komende vijf jaar wil ik de hervorming van onze economische en monetaire unie voortzetten om de stabiliteit van onze eenheidsmunt te vrijwaren en de convergentie te versterken van het economisch, budgettair en arbeidsmarktbeleid van de lidstaten die aan de eenheidsmunt deelnemen.”


De euro is meer dan een munteenheid. De eurobiljetten en -munten belichamen de mogelijkheden die de Europese Unie biedt. Wereldwijd is de euro de op één na meest gebruikte valuta en goed voor een kwart van de deviezenreserves. Zij wordt dagelijks gebruikt door zo’n 340 miljoen Europeanen in 19 lidstaten De euro heeft onze mensen en economieën dichter bij elkaar gebracht en het leven vergemakkelijkt voor allen die in de eurozone wonen, reizen en zakendoen. Het is echter een jonge munt met meer potentieel, en daarom zetten we onze inspanningen voort om de belofte van welvaart, gelijkheid en sociale rechtvaardigheid waar te maken.

Dit jaar hebben wij een nieuwe stap gezet met het lanceren van ideeën voor de toekomst en het aanwenden van de bestaande regels en instrumenten om stabiliteit en groei te bevorderen. In de discussienota van de Commissie over de verdieping van de Economische en Monetaire Unie worden de belangrijkste volgende stappen in herinnering gebracht: een volwaardige financiële unie met een voltooide bankenunie, stabiliserings- en convergentie-instrumenten en een versterkte architectuur van de Economische en Monetaire Unie met grotere democratische verantwoording.

Een sterke sociale dimensie is een essentieel onderdeel van de Economische en Monetaire Unie, en de Commissie heeft in april 2017 de Europese pijler van sociale rechten gepresenteerd. De Commissie werkt momenteel aan een gezamenlijke verklaring met het Europees Parlement en de lidstaten. De pijler omvat een aantal basisprincipes voor goed werkende en rechtvaardige arbeidsmarkten en socialezekerheidsstelsels, zoals evenwicht tussen werk en privéleven, minimumlonen en gendergelijkheid. Hij zal ook dienst doen als kompas voor convergentie op het gebied van werken leefomstandigheden. De discussienota van de Commissie over de sociale dimensie van Europa lanceert nieuwe ideeën voor de aanpassing van onze economische en sociale systemen aan snel veranderende eisen en uitdagingen.

Deze kwesties zullen de kern vormen van de debatten tijdens de Sociale Top voor eerlijke banen en groei die de Commissie samen met de Zweedse regering op 17 november 2017 in Göteborg organiseert.

De Commissie heeft de voorbije jaren de economische governance en de beleidscoördinatie versterkt door middel van het Europees semester voor coördinatie van het economisch beleid. We verstrekken nu meer gerichte analyses aan de lidstaten in een vroeger stadium, waardoor een constructievere en zinvollere discussie met alle actoren op nationaal niveau kan plaatsvinden, en minder maar beter gerichte aanbevelingen kunnen worden gegeven. Wij hebben ook de coördinatie verbeterd door middel van de Aanbeveling over het economisch beleid van de eurozone. Deze omvatte het advies voor een positieve begrotingskoers voor de eurozone als geheel in 2017, en een oproep tot de landen met budgettaire ruimte om deze te gebruiken en tot de andere om de overheidsfinanciën op een groeivriendelijke manier te consolideren.

Er loopt nog maar tegen 3 lidstaten een procedure wegens buitensporig tekort, tegenover 24 in 2011

45


Om de lidstaten te helpen met het ontwerpen en ten uitvoer leggen van groeibevorderende hervormingen, heeft de Europese Commissie in 2015 de EU-Ondersteuningsdienst voor structurele hervormingen opgericht. Wanneer een lidstaat hierom verzoekt, brengt de dienst expertise uit heel Europa samen — van de Commissie, andere lidstaten, internationale organisaties, openbare instanties en/of de particuliere sector — om technische bijstand te verlenen op belangrijke hervormingsgebieden zoals de modernisering van de overheidsadministratie, het ondernemingsklimaat en de arbeidsmarkt. Er is geen medefinanciering vereist. De dienst heeft ook bijzondere opdrachten aangenomen, zoals assisteren bij de coördinatie van de respons op de vluchtelingencrisis in Griekenland en de uitvoering van het hulpprogramma voor de Turks-Cypriotische gemeenschap. In mei 2017 is door de EU-wetgever een speciaal steunprogramma goedgekeurd — het EU-Steunprogramma voor structurele hervormingen — en een budget van 142,8 miljoen euro voor de jaren 2017-2020 uitgetrokken. Dit programma is recentelijk in werking is getreden en de dienst is reeds bij meer dan 150 projecten in 15 landen betrokken.

Het pas opgerichte Europees Begrotingscomité dat de Commissie moet bijstaan bij de tenuitvoerlegging van de begrotingsregels van de EU en het aanwijzen van de beoogde begrotingskoers voor de eurozone, is operationeel. Vorig jaar heeft de Commissie een pakket risicobeperkende maatregelen gepresenteerd om het bankwezen te versterken. De regels van de bankenunie voor banken in moeilijkheden zijn dit jaar verscheidene malen toegepast. Er zijn concrete maatregelen genomen om de probleemleningen aan te pakken die in sommige lidstaten de balansen van de banken blijven bezwaren en hun capaciteit om de reële economie te financieren inperken.

Er wordt aangenomen dat Griekenland het meest recente land zal zijn dat de buitensporigtekortprocedure verlaat, na een aanbeveling daartoe van de Commissie. De tweede evaluatie van het programma ter ondersteuning van de stabiliteit van Griekenland is succesvol afgesloten en het land knoopt geleidelijk weer aan met groei en keert terug naar de internationale financiële markten. Griekenland doet beter dan zijn begrotingsdoelstellingen en ligt op koers om de doelstellingen inzake het primaire overschot te halen en hopelijk te overtreffen. Daarenboven is de jongste twee jaar ongeveer 11 miljard euro aan EU-middelen vrijgemaakt om de investeringen in Griekenland te ondersteunen en via het plan-Juncker worden nieuwe projecten gefinancierd.

Onze algehele hervormingsinspanningen blijven vruchten afwerpen in heel Europa, getuige de aanhoudende werkgelegenheidsgroei en de dalende overheidstekorten. Indien de Raad onze aanbeveling volgt dat Griekenland de buitensporigtekortprocedure mag verlaten, zullen enkel nog Frankrijk, Spanje en het Verenigd Koninkrijk onderworpen zijn aan het corrigerende deel van het Stabiliteits- en Groeipact, tegenover 24 lidstaten in 2011.

-2

0

2

4

6

8

10

12

14

16

Overheidstekortin % van het bruto binnenlands product (bbp)

Eurozone*

Griekenland

3 % bbp Verdragsdrempel

prognose

*19 lidstatenBron: Eurostat

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Het EU-steunprogramma voor structurele hervormingen is operationeel en beschikt over een budget van 142,8 miljoen € tot 2020

46

6/ Een evenwichtig en progressief handelsbeleid om de globalisering in goede banen te leiden1

„Ik zal niet toestaan dat de Europese normen op het gebied van veiligheid, gezondheid, sociaal beleid en gegevensbescherming of onze culturele verscheidenheid worden geofferd op het altaar van de vrijhandel. Met name op de veiligheid van het voedsel dat we eten en de bescherming van de persoonsgegevens van Europeanen valt voor mij als voorzitter van de Commissie niets af te dingen. Evenmin zal ik aanvaarden dat de jurisdictie van rechtbanken in de lidstaten wordt ingeperkt door speciale regelingen voor geschillen met investeerders. Ook in deze context valt er niet te tornen aan de rechtsstaat en het beginsel van gelijkheid voor de wet.”


Europa is de grootste handelsmogendheid en een van de meest open economieën ter wereld. Aangezien 90 % van de toekomstige mondiale groei buiten Europa zal worden gerealiseerd en handel reeds voor een derde van ons nationaal inkomen verantwoordelijk is, zullen we blijven strijden voor open markten, gelijke concurrentievoorwaarden en de strengste internationale normen. Onze economie is daarvan afhankelijk: elke 1 miljard euro uitvoer is goed voor 14 000 extra banen in Europa.

Het voorbije jaar zijn her en der stemmen opgegaan om de handel aan banden te leggen en meer protectionisme te hanteren. Europa daarentegen, heeft zich uitgesproken vóór open en eerlijke handel. Terwijl anderen barrières willen opwerpen en het schrikbeeld van protectionisme weer rondwaart, zullen wij het opnemen voor de op regels gebaseerde wereldorde waarop onze economieën steunen. Handelsakkoorden zijn meer dan alleen maar dat; zij helpen ook onze Europese waarden en beginselen wereldwijd te beschermen en daarom bevatten alle nieuwe handelsovereenkomsten die de EU sluit bepalingen inzake duurzame ontwikkeling en met name inzake milieubescherming en arbeidsomstandigheden. De overeenkomst met Japan is de allereerste handelsovereenkomst waarin een engagement ten aanzien van de Klimaatovereenkomst van Parijs is opgenomen.

In mei heeft de Commissie een discussienota uitgebracht over het in goede banen leiden van de globalisering waarin ideeën naar voren worden geschoven om de angst die handel sommigen inboezemt weg te nemen en ervoor te zorgen dat de Europese werknemers en bedrijven voorbereid zijn om het voortouw te nemen inzake internationale standaarden zonder aan concurrentievermogen in te boeten. Protectionisme biedt geen bescherming. We moeten echter wel de Europese ondernemingen en burgers blijven verdedigen tegen oneerlijke concurrentie en oneerlijke handelspraktijken.

¹ De titel van prioriteit 6 is geactualiseerd en geografisch neutraal gemaakt vanwege de vertraging van de handelsbesprekingen met de Verenigde Staten, de nieuwe geopolitieke context en de nieuwe dynamiek in de handelsbesprekingen met andere belangrijke regio’s van de wereld. De Commissie heeft deze nieuwe realiteit weerspiegeld door de naam van de desbetreffende Groep van commissarissen te veranderen in de Groep van commissarissen voor handel en het in goede banen leiden van de mondialisering.

Onze economie is van handel afhankelijk: elke 1 miljard € uitvoer draagt bij tot 14 000 banen extra in Europa

47


Europa staat voor open en eerlijke handel, maar wij zijn niet naïef en nemen net zo hard de handschoen op tegen protectionisme als tegen oneerlijke handelspraktijken en verstoring van de markt. Het voorbije jaar hebben wij maatregelen genomen tegen de overcapaciteit in de staalsector en wij reageren daadkrachtig wanneer handelspartners protectionistische maatregelen nemen die het multilaterale systeem dreigen te ondermijnen. De EU moet haar instrumenten ter bescherming van onze industrie en arbeidsplaatsen tegen oneerlijke concurrentie voortdurend

bijstellen. Het is tijd dat het Europees Parlement en de lidstaten het eens worden over de voorstellen van de Commissie voor de modernisering van de handelsbeschermingsinstrumenten van de EU en nieuwe antidumpingmethodes vaststellen. De Commissie dient ook een nieuw voorstel in met het oog op screening van directe buitenlandse investeringen die aanleiding geven tot bezorgdheid voor de nationale veiligheid of de openbare orde.

De Commissie-Juncker voert handelsbesprekingen op een transparante manier. In het kader van het begin 2015

gelanceerde transparantie-initiatief zijn de onderhandelingsteksten, verslagen na de onderhandelingsronden én toelichtende stukken

systematisch gepubliceerd. Deze transparante aanpak is sindsdien uitgebreid tot alle handelsonderhandelingen waarbij

de EU betrokken is en daarbovenop zijn gedurende het hele proces tal van politieke en technische bijeenkomsten belegd om

burgers, belanghebbenden, nationale en regionale parlementen te informeren en erbij te betrekken. De Commissie gaat nu nog een stap verder met de publicatie van de ontwerpmandaten voor de

handelsbesprekingen met Australië en Nieuw-Zeeland en voor de oprichting van een multilateraal investeringshof.

48

De staat van dienst van de Commissie waar het gaat om het sluiten van gunstige handelsovereenkomsten op een transparante en inclusieve manier, met regelmatige publicatie van onderhandelingsstandpunten, overleg met het maatschappelijk middenveld over alle onderhandelingsrondes en regelmatige rapportage aan het Europees Parlement en de lidstaten, behoeft geen betoog. Wij hebben een politiek akkoord bereikt met Japan over een economische partnerschapsovereenkomst en zullen de onderhandelingen dit jaar afronden, waardoor onze totale uitvoer naar Japan met ruim een derde zou kunnen groeien en EU-ondernemingen 1 miljard euro aan douanerechten zouden kunnen besparen. Onze overeenkomst met Canada zal met ingang van 21 september voorlopig worden toegepast, zodat onze bedrijven en burgers de voordelen ervan kunnen beginnen plukken. De onderhandelingen met Mexico en met de Mercosur-landen

in Zuid-Amerika vorderen in een bemoedigend tempo, en onderhandelingen zijn onderweg of staan op het punt te beginnen met partners uit de hele wereld, met name in Azië.

De VS is de grootste exportmarkt van de EU en een belangrijke bondgenoot, en wij zullen blijven samenwerken aan een positieve, ambitieuze en wederzijds voordelige trans-Atlantische handelsagenda. Voorzitter Juncker en President Trump zijn het in mei erover eens geworden een gezamenlijk actieplan voor de handel met de Verenigde Staten te lanceren. De onderhandelingen over het trans-Atlantisch partnerschap voor handel en investeringen (TTIP) zijn thans effectief stopgezet. De EU moet bekijken of er voldoende gemeenschappelijke ambitie en eensgezindheid zijn alvorens te beslissen of en hoe verder te gaan met nieuwe onderhandelingen.

Japanse bedrijven hebben 550 000 werknemers in de EU

Toename van de EU-uitvoer naar Japan wordt geraamd op 16 % à 24 %

Toename van de EU-uitvoer van verwerkte voedingsmiddelen naar

Japan wordt geraamd op 170 à 180 % of tot 10 miljard € extra

600,000 banen in de EU houden

verband met uitvoer naar Japan

49


Het bevorderen en beschermen van de paradepaardjes van de Europese agrovoedingssector in andere landen is een topprioriteit in alle handelsonderhandelingen van de EU. Meer dan 200 Europese producten met de status van geografische aanduiding zullen mogen worden verkocht in Japan onder de beschermde benaming (producten zoals Tiroler Speck, Jambon d’Ardenne of Münchener Bier) en meer dan 140 in Canada (van Roquefort-kaas, balsamicoazijn uit Modena tot Nederlandse Goudakaas), daarbij een bescherming tegen namaak genietend die vergelijkbaar is met die onder het EU-recht.

221 000

Aantal werknemers van Canadese bedrijven in de EU

Aantal banen in de EU die verband houden met EU-uitvoer naar Canada

865 000

Handelsakkoord EU-Canada schaft 98 % van de Canadese douaneheffingen af, een jaarlijkse besparing van 590 miljoen € voor EU-bedrijven

Wij moeten ook ervoor zorgen dat ons eigen institutionele kader doelmatig genoeg is om overeenkomsten op een effectieve wijze te kunnen ratificeren en uitvoeren, en om onze reputatie als betrouwbare onderhandelingspartner te bewaren. Wij verheugen ons erover dat het Hof van Justitie van de Europese Unie dit jaar in zijn advies betreffende de handelsovereenkomst tussen de EU en Singapore de respectieve bevoegdheden van de EU en de lidstaten in handels- en investeringsovereenkomsten heeft verduidelijkt.

In het licht van dit advies en de besprekingen met het Europees Parlement en de lidstaten zal de Commissie met voorstellen komen voor de ondertekening en bekrachtiging van de overeenkomsten met Singapore en Vietnam, naast de in de Staat van de Unie-toespraak van de voorzitter gepresenteerde voorstellen voor onderhandelingsmandaten betreffende Australië en Nieuw-Zeeland.

50

7/ Een op wederzijds vertrouwen gebaseerde ruimte van recht en grondrechten „Ik ben van plan gebruik te maken van de prerogatieven van de Commissie om — binnen ons bevoegdheidsgebied — onze gedeelde waarden, de rechtsstaat en de grondrechten te vrijwaren, rekening houdend met de diversiteit van de constitutionele en culturele tradities van de 28 lidstaten.”


Bestrijding van extremisme, radicalisering en haat is het afgelopen jaar nog acuter geworden vanwege de afschuwelijke terreurdaden die Europa andermaal hebben getroffen. Wij hebben ons gefocust op de uitvoering van de Europese veiligheidsagenda en het aanpakken van de vele en diverse bedreigingen waarmee wij geconfronteerd worden. Voorzitter Juncker heeft een commissaris voor de Veiligheidsunie aangesteld, die nauw samenwerkt met de lidstaten en EU-agentschappen om onze werkzaamheden op dit gebied te coördineren en regelmatig verslag uitbrengt aan het college

van commissarissen. Dit is een nieuwe manier van werken en een belangrijk middel om de veiligheid van onze burgers te waarborgen.

Een nieuwe wet inzake terrorismebestrijding die dit jaar is goedgekeurd, voorziet in strengere straffen voor terreurgerelateerde misdrijven en meer bevoegdheden om degenen die terroristische activiteiten steunen te vervolgen en het fenomeen van terugkerende buitenlandse strijders aan te pakken. Wij verkleinen ook de ruimte waarin terroristen kunnen

opereren door de toegang af te snijden tot financiering, vuurwapens, valse documenten en explosieve stoffen. Het betreft een wereldwijde bedreiging die om een mondiale respons vraagt, en wij werken samen met onze partners wereldwijd om het internationale terrorisme te bestrijden. Tijdens de G20-top in Hamburg was voorzitter Juncker één van de leiders die zich sterk hebben gemaakt voor een antiterreuractieplan en overeenstemming over dat plan hebben bereikt.

Het afgelopen jaar hebben we ook onze inspanningen opgevoerd om terroristische propaganda en radicalisering op internet aan banden te leggen. Via het EU-internetforum werken we samen met de grote internetbedrijven om illegale inhoud zo snel mogelijk te verwijderen. De EU-eenheid voor de melding van internetuitingen van Europol heeft tienduizenden posts aan die bedrijven gemeld. Gemiddeld wordt 90 % van die posts daarna verwijderd. De Commissie volgt van nabij hoe socialemediabedrijven de gedragscode ter bestrijding van illegale haatzaaiende uitlatingen op het internet toepassen. Het netwerk voor

voorlichting over radicalisering en het programma voor de versterking van het maatschappelijk middenveld ondersteunen de betrokkenen die zich op het terrein inspannen om te voorkomen dat toxische ideologieën ingang vinden.

Van Europa een veiliger oord maken, begint aan onze grenzen. Sinds 7 april zijn alle reizigers die de buitengrenzen van de EU overschrijden systematisch gecontroleerd met behulp van de beschikbare gegevensbanken. Het door de Commissie voorgestelde inreis-uitreissysteem draagt bij tot

Het Schengen-informatiesysteem bevat intussen 70 miljoen signaleringen en werd in 2016 4 miljard keer geraadpleegd

51


de modernisering van het beheer van de buitengrenzen. Het omvat de registratie van de naam, het soort reisdocument en biometrische gegevens van alle niet-EU-burgers die het grondgebied binnenkomen, en van de plaats waar ze de grens passeren. Ook moet overeenstemming worden bereikt over het voorstel van de Commissie betreffende een Europees systeem voor reisinformatie en -autorisatie (ETIAS) dat betere controles voorafgaand aan het reizen naar de EU moet mogelijk maken.

Dankzij de goedgekeurde nieuwe regels inzake de persoonsgegevens van passagiers (PNR) zullen hoogrisicoreizigers kunnen worden geïdentificeerd en de EU-databanken zoals het Schengeninformatiesysteem worden steeds intensiever gebruikt om een duidelijker beeld te verkrijgen van verdachte personen of voorwerpen. Het systeem bevat ondertussen 70 miljoen signaleringen en werd in 2016 4 miljard keer geraadpleegd.

We werken er ook hard aan om te verzekeren dat EU-informatiebanken in verschillende landen met elkaar kunnen samenwerken. Dit is cruciaal om te garanderen dat geen vitale informatie onderweg verloren gaat. In mei hebben we een nieuwe benadering gepresenteerd inzake de interoperabiliteit van informatiesystemen en voorstellen ter versterking van het EU-agentschap dat de essentiële systemen beheert.

Bescherming van onze burgers omvat veel meer dan louter de fysieke veiligheid. Een belangrijk onderdeel van onze persoonlijke veiligheid bestaat uit het waarborgen dat er veilig en vertrouwelijk wordt omgegaan met dat de steeds grotere hoeveelheid persoonsgegevens die wij dagelijks delen. De ingrijpende hervorming van de EU-regels inzake gegevensbescherming, zal vanaf 25 mei 2018 in werking treden en zal de burgers helpen weer controle te krijgen over hun eigen gegevens. Insgelijks moet het nieuwe EU-VS-privacyschild de grondrechten beschermen van EU-burgers van wie persoonsgegevens naar de Verenigde Staten worden doorgegeven en bedrijven juridische duidelijkheid verschaffen over hun verplichtingen.

Wij hebben belangrijke doorbraken gerealiseerd in de strijd tegen fraude. Dit jaar hebben 20 lidstaten besloten verder te gaan met het voorstel van de Commissie voor de oprichting

van een Europees openbaar ministerie. Het zal een sterk, onafhankelijk orgaan zijn dat zich toelegt op de bestrijding van financiële criminaliteit in de EU. Het zal de nodige bevoegdheden krijgen om corruptie of fraude ten nadele van de EU-begroting en grensoverschrijdende btw-fraude te onderzoeken en vervolgen. Jaarlijks wordt door de lidstaten ten minste 50 miljard EUR aan btw-inkomsten misgelopen als gevolg van grensoverschrijdende fraude. Er zullen ook voorstellen worden ingediend om financiële criminaliteit aan te pakken door de wettelijke middelen ter bestrijding van het witwassen van geld aan te scherpen. Zij omvatten krachtigere garanties inzake financiële stromen vanuit derde landen met een hoog risico, uitbreiding van de bevoegdheden van financiële-inlichtingeneenheden van de EU, het aanleggen van centrale nationale registers van banken betaalrekeningen en het aanpakken van de risico’s verbonden met virtuele valuta en anonieme prepaidkaarten.

De toegang tot justitie is verbeterd voor de Europeanen dankzij wetgeving betreffende het vermoeden van onschuld, rechtsbijstand en de bescherming van kinderen in de strafprocedure. De onderhandelingen over nieuwe voorstellen om kinderen in grensoverschrijdende gezinsconflicten beter te beschermen, worden voortgezet. De EU heeft het Verdrag van Istanbul van de Raad van Europa ter bestrijding van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld eerder dit jaar ondertekend. De rechtsstaat is een van de fundamentele beginselen van de EU, neergelegd in het Verdrag, en de Commissie heeft actie ondernomen om dit beginsel te verdedigen tegen systemische bedreigingen. Wij voeren met Polen een dialoog over de rechtsstaat om de onafhankelijkheid van de rechtbanken van het land te verdedigen en een aantal zorgen omtrent de hervorming van het gerechtelijk systeem weg te nemen.

Sinds 7 april zijn alle reizigers aan de buitengrenzen van de EU systematisch gecontroleerd

52

8/ Naar een nieuw migratiebeleid „De verschrikkelijke recente gebeurtenissen in de Middellandse Zee maken duidelijk dat Europa migratie in alle opzichten beter moet beheren. Dit is in de eerste plaats een humanitaire noodzaak. We moeten beslist nauw samenwerken - in een geest van solidariteit.”


Solidariteit en verantwoordelijkheid vormen de kern van het migratiebeleid van de EU. In de afgelopen twee en een half jaar hebben wij gezamenlijk vooruitgang geboekt bij de uitvoering van de in mei 2015 voorgestelde Europese migratieagenda. Een gemeenschappelijke aanpak van migratie krijgt geleidelijk aan vorm. Er zijn belangrijke stappen gezet in verband met de onmiddellijke uitdagingen van de vluchtelingencrisis van 2015 en het verhelpen van de zwakke punten in het juridisch kader. Er blijft nog werk te doen op alle fronten om tot een efficiënt, stabiel en eerlijker systeem te komen dat houdbaar is op lange termijn.

Wij redden levens en pakken de mensensmokkel aan. Sinds 2015 zijn 620 000 levens gered in de Egeïsche Zee en in de Middellandse Zee dankzij de Italiaanse en Griekse reddingsoperaties, de operaties Triton en Poseidon van de Europese grens- en kustwacht en operatie Sophia. Wij ontwrichten criminele netwerken voor mensensmokkel in het centrale Middellandse Zeegebied en in de Egeïsche Zee, in samenwerking met de Turkse autoriteiten en de NAVO. Sinds 2015 zijn bijna 2500 vermoedelijke mensensmokkelaars en -handelaars opgepakt en ruim 470 boten in beslag genomen.

Wij verlenen asiel aan mensen die op de vlucht zijn voor oorlog en vervolging. Europa heeft tijdens de migratiecrisis voortdurend blijk gegeven van ruimhartigheid en solidariteit jegens degenen die bescherming nodig hebben. Alleen al in 2016 hebben de EU-lidstaten asiel verleend aan 710 395 vluchtelingen;

verder konden dankzij het EU-hervestigingskader 14 205 personen die internationale bescherming nodig hadden via legale en veilige routes naar de EU komen.

Wij beschermen migrerende kinderen. Een kwart van alle asielzoekers in de EU zijn kinderen. In 2016 kwamen 96 000 van hen onbegeleid, zonder ouders of verzorgers, waardoor zij een groot risico liepen slachtoffer te worden van geweld of misbruik. Alhoewel de EU-wetgeving reeds voorziet in krachtige waarborgen voor kinderen, heeft de Commissie voorgesteld om ze bij de hervorming van het gemeenschappelijk Europees asielstelsel nog beter te beschermen, onder andere met betere voogdijsystemen en een betere bescherming tijdens asielprocedures. In april heeft de Commissie maatregelen gepresenteerd die moeten garanderen dat migrerende kinderen snel worden geïdentificeerd bij aankomst in de EU en duurzame perspectieven krijgen door middel van verbeterde toegang tot onderwijs en gezondheidszorg.

Wij beschermen onze grenzen. In oktober 2016 is het Europees grens- en kustwachtagentschap opgericht, op voorstel van de Commissie, om een Europese bescherming van de gemeenschappelijke buitengrenzen te waarborgen en Europa beter toe te rusten voor nieuwe uitdagingen op het gebied van migratie en veiligheid. Er zijn meer dan 1700 EU-agenten in Griekenland, Italië, Bulgarije en Spanje ingezet om de nationale grenswachten te ondersteunen. Er is een pool van nog eens 1500 grenswachten die onmiddellijk

Europa springt in de bres. In 2016 alleen al, heeft de EU aan 720 000 vluchtelingen asiel verleend

of voor hun hervestiging gezorgd, drie keer zoveel als Australië, Canada en de Verenigde Staten samen

117,000

Verenigde Staten

57,000

Canada

34,000

Australië

724,000

EU

53


kunnen worden ingezet wanneer een lidstaat om hulp vraagt voor zijn buitengrens. Deze pool vormt een aanvulling op de capaciteit van de lidstaten van ruim 100 000 nationale grenswachten.

Wij hebben de irreguliere instroom vanuit Turkije gestopt. Sinds de Verklaring EU-Turkije van maart 2016 daalde het dagelijkse aantal overstekers vanuit Turkije naar Griekenland van 10 000 personen per dag in oktober 2015 naar gemiddeld zo’n 76 per dag. De aankomsten op de Griekse eilanden vanuit Turkije zijn in totaal met 97 % verminderd. Daarnaast helpen wij Syrische vluchtelingen om in Turkije een menswaardig leven te leiden en een nieuw bestaan op te bouwen via onze faciliteit voor vluchtelingen in Turkije, waarvoor in 2016-2017 3 miljard euro is vrijgemaakt. Dit geld wordt bijvoorbeeld gebruikt om sociale bijstand te verlenen aan 1,3 miljoen vluchtelingen en toegang tot onderwijs voor 230 000 gevluchte studenten in Turkije tegen het einde van 2017.

Wij werken momenteel aan het indammen van de vluchtelingenstroom in het centrale Middellandse Zeegebied. Onze belangrijkste prioriteit is Libië, waar we nauw samenwerken met de Libische autoriteiten, de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) en de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor de vluchtelingen (UNHCR) om de situatie van migranten op het terrein te verbeteren, met name in detentiecentra waar de situatie onhoudbaar is. Een programma van 90 miljoen euro is in april 2017 aangenomen ter verbetering van de bescherming van migranten en vluchtelingen, alsook ter verbetering van de levensomstandigheden en het creëren van arbeidskansen in de gastlanden.

De EU verstrekt opleiding en uitrusting aan de Libische kustwacht om bij te dragen aan hun strijd tegen mensenhandelaars en -smokkelaars en de Libische territoriale wateren veiliger te maken, levens te redden en terzelfder tijd de migratiestromen naar Italië in te perken. In juli 2017 is een door de EU en Italië gecofinancierd project van 46,3 miljoen euro ter versterking van de grensbeheercapaciteiten in Libië goedgekeurd. Door de gezamenlijke inspanningen met de IOM is er meer begeleide vrijwillige terugkeer van migranten vanuit Libië naar hun land van herkomst; alleen al in 2017 zijn circa 7 000 mensen uit Libië, en nog eens 4 000 uit Niger, naar hun land van herkomst teruggestuurd.

Er zijn duidelijke aanwijzingen dat de maatregelen langs de route door het centrale Middellandse Zeegebied effect beginnen te sorteren: In juli 2017 gaven de irreguliere aankomsten een daling met 51 % te zien vergeleken met juli 2016, en in augustus 2017 een overeenkomstige daling met 81 % vergeleken met augustus 2016.

Wij steunen de meest getroffen lidstaten. Griekenland heeft sinds begin 2015 ruim 353 miljoen euro aan noodhulp ontvangen. Italië heeft sinds 2014 149,5 miljoen euro ontvangen. Bulgarije

heeft 167 miljoen euro noodhulp ontvangen om onderdak, voedsel en medische benodigdheden te verlenen aan migranten en de nationale grenswacht uit te rusten. Via het nieuwe noodhulpinstrument hebben wij reeds humanitaire hulp voor een bedrag van 401 miljoen euro ter beschikking gesteld ter verbetering van de leefomstandigheden van vluchtelingen in Griekenland.

We werken ook aan nieuwe manieren om Italië te helpen, zowel financieel als door intensievere samenwerking in de regio; de Europese leiders hadden dit toegezegd tijdens de Europese Raad van juni 2017 en op de bijeenkomst van de ministers van Binnenlandse Zaken van juli. Onze Europese grens- en kustwacht is aanwezig in Italië en stelt vliegtuigen, helikopters en vaartuigen ter beschikking, naast ruim 400 agenten voor de gezamenlijke operatie Triton. De Europese grens- en kustwacht helpt ook de terugkeer van migranten naar hun land van herkomst te organiseren. In totaal 70 deskundigen van het Europees Ondersteuningsbureau voor asielzaken (EASO) en 18 functionarissen van Europol verlenen ondersteuning aan het herplaatsingsproces en de uitvoering van veiligheidscontroles in Italië.

Wij openen veilige en legale routes naar Europa door middel van hervestiging. De in juli 2015 aangenomen EU-hervestigingsregeling zal naar verwachting met succes worden afgerond: de lidstaten en geassocieerde Schengenlanden

hebben reeds 17 305 van het overeengekomen aantal van 22 504 personen hervestigd. In het kader van de Verklaring EU-Turkije zijn tot nu toe in totaal 8 834 Syriërs vanuit Turkije in de EU hervestigd. Op 4 juli 2017 heeft de Commissie een nieuwe oproep tot toezeggingen voor hervestiging voor 2018 gedaan om de voortzetting van de collectieve hervestigingsinspanningen van de EU te garanderen.

De EU werkt samen met de landen van herkomst en doorreis om de onderliggende oorzaken van migratie aan te pakken en de mensen te helpen

De EU opent veilige en legale routes naar Europa via hervestiging. Het tweejarenplan van de EU om 22 000 vluchtelingen te hervestigen, is voor 77 % gerealiseerd

97%

De aankomsten in het oostelijke Middellandse Zeegebied zijn over

een periode van ruim een jaar met 97 % verminderd; die in

het centrale deel beginnen te verminderen, in augustus 2017

met 81 % vergeleken met dezelfde maand een jaar eerder

54

in hun thuisland een betere toekomst op te bouwen. Door middel van een trustfonds voor Afrika van 2,7 miljard euro stimuleert de EU economische kansen, werkgelegenheid, veiligheid en ontwikkeling. Tot dusver zijn er 169 contracten ondertekend die voornamelijk betrekking hebben op economische ontwikkeling, het scheppen van werkgelegenheid, goed bestuur, voedselzekerheid en gezondheidszorg, en migratiebeheer. Voorzitter Juncker heeft de lidstaten opgeroepen om de bijdrage van 2,7 miljard euro uit de EU-begroting te evenaren, maar tot nu toe hebben zij slechts 227,7 miljoen euro toegezegd en 152,5 miljoen euro bijgedragen. Door het plan voor externe investeringen worden de investeringen in Afrika verbeterd. Er wordt 4,1 miljard euro uit de EU-begroting en het Europees Ontwikkelingsfonds uitgetrokken, waarmee innovatieve waarborgen worden ondersteund die particuliere investeringen stimuleren en tot 44 miljard euro aan investeringen kan worden aangetrokken. De EU is ook de grootste donor van ontwikkelings- en humanitaire hulp ter wereld. De hulp die de EU biedt, is geen liefdadigheid maar een concrete investering in mensen. Voor de periode 2014-2020 zal alleen al de Europese Commissie 31 miljard euro aan officiële ontwikkelingshulp aan Afrika bieden.

De lidstaten hebben tevens besloten in september 2015 om Griekenland en Italië te helpen met een noodmechanisme voor herplaatsing. Asielzoekers die veel kans maken op een succesvolle asielaanvraag, worden vanuit deze twee landen, waar ze zijn aangekomen, overgebracht naar andere lidstaten waar hun asielaanvragen worden verwerkt. Het tempo van de herplaatsingen is in 2017 beduidend versneld en de lidstaten hebben drieënhalf keer meer herplaatsingen uitgevoerd dan in dezelfde periode in 2016. In de zomer van 2017 bedroeg het totale aantal herplaatsingen 27 700. Bijna alle lidstaten verrichten thans herplaatsingen, en Malta en Letland zelfs het volledige aantal vanuit Griekenland dat zij hadden toegezegd. Eind september zullen Finland (90 %), Litouwen en Luxemburg (beide 85 %) het merendeel van hun quotum vanuit Griekenland hebben herplaatst, terwijl Zweden, dat pas in juni met herplaatsing is begonnen, bijna 70 % van het toegezegde aantal zal hebben gerealiseerd. Tevens hebben Malta en Finland bijna hun gehele toewijzing voor Italië herplaatst. De Commissie zag zich echter genoodzaakt inbreukprocedures in te leiden tegen Tsjechië, Hongarije en Polen wegens niet-nakoming van hun wettelijke verplichtingen.

Voor een geslaagd en snel verloop van herplaatsingen en hervestigingen zijn grondige veiligheidscontroles nodig. Wij garanderen dat alle personen die bij de hotspots in Italië en Griekenland aankomen grondig en volledig worden gecontroleerd, met assistentie van de Europees grens- en kustwacht en Europol; dit houdt een volledig identificatie- en registratieproces in dat het nemen van vingerafdrukken alsmede checks in alle relevante internationale, EU- en nationale databanken omvat. Kandidaten voor herplaatsing worden aan een aanvullende screening onderworpen door de diensten van de ontvangende lidstaat.

Wij pakken de diepere oorzaken van onregelmatige migratie aan via het partnerschapskader. Wij willen iets doen aan de omstandigheden die mensen ertoe nopen op de vlucht te gaan en hen de kans geven om dichter bij huis een bestaan op te bouwen in plaats van een tocht naar Europa met vaak dodelijke afloop aan te vatten. Wij zetten nieuwe migratiepartnerschappen op met de belangrijkste landen van herkomst en doorreis, te beginnen met Mali, Niger, Nigeria, Senegal en Ethiopië.

Wij hebben een noodtrustfonds voor Afrika van 2,7 miljard euro opgericht om projecten in verband met migratie te financieren. Voorzitter Juncker heeft de lidstaten opgeroepen deze inspanningen te ondersteunen, maar tot dusver hebben zij slechts 152,5 miljoen euro ingebracht van de totale gevraagde bijdrage van 1,8 miljard euro corresponderend met de initiële bijdrage uit de EU-begroting. Tot dusver zijn er 169 contracten ondertekend, voornamelijk betrekking hebbende op economische ontwikkeling, goed bestuur, voedselzekerheid, gezondheidszorg en migratie. Het plan voor externe investeringen is geënt op het succesvolle model van het plan-Juncker en moet particuliere investeringen aantrekken die nodig zijn voor duurzame ontwikkeling en het scheppen van werkgelegenheid. Met een bijdrage van 4,1 miljard euro uit de EU-begroting wil de EU in totaal tot 44 miljard euro aan investeringen vrijmaken, wat kan oplopen tot 88 miljard euro als de lidstaten ook bijdragen.

Vrijwel alle EU-lidstaten verrichten nu herplaatsingen in de EU om de druk op Italië en Griekenland te verlichten

888 agenten in Griekenland

407 agenten in Italië

126 agenten in Bulgarije

197 agenten in Spanje

55 agenten in de Westelijke Balkan

Europese Grens- en Kustwacht: waar nu actief?

De Europese Grens- en Kustwacht zet momenteel ongeveer 1 700 agenten in bij de bescherming van de EU-grenzen, in aanvulling op de 100 000 grenswachters van de lidstaten

September 2017

55


HERPLAATSING HERVESTIGING

DESKUNDIGEN VOOR DE EURO-PESE GRENS- EN

KUSTWACHT1

FINANCIELE BIJDRAGE VOOR

TRUSTFONDS VOOR AFRIKA,

IN MILJOEN EURO (TOEGEZEGD/ONTVANGEN)

Uit Italië Uit Griekenland

Totaal Wettelijk verplicht

% gereali-seerd

Her- vestigd

Toege-zegd

% Volledig

Oostenrijk 15 0 15 1 953 1 % 1 830 1 900 96 % 48 6,0 / 3,0

België 259 677 936 3 812 25 % 905 1 100 82 % 4 10,0 / 6,0

Bulgarije 0 50 50 1 302 4 % 0 50 0 % 98 0,05 / 0,05

Kroatië 18 60 78 968 8 % 0 150 0 % 13

Cyprus 34 96 130 320 41 % 0 69 0 % 2

Tsjechië 0 12 12 2 691 0.4 % 52 400 13 % 30 0,74 / 0,74

Denemarken 481 1 000 48 % 16 6,0 / 6,0

Estland 0 141 141 329 43 % 20 20 100 % 16 1,45 / 1,45

Finland 755 1 196 1 951 2 078 94 % 293 293 100 % 21 5,0 / 5,0

Frankrijk 330 3 948 4 278 19 714 22 % 1 965 2 375 83 % 98 3,0 / 3,0

Duitsland 3 405 4 447 7 852 27 536 29 % 1 600 1 600 100 % 163 51,0 / 13,0

Griekenland 0 354 0 % 631

Hongarije 0 0 0 1 294 0 % 7 0,7 / 0,7

IJsland* 50 50 100 % 5

Ierland 0 487 487 600 81 % 520 520 100 % 3,0/ 1,2

Italië 1 152 1 989 58 % 192 102,0 / 82,0

Letland 27 294 321 481 67 % 25 50 50 % 34 0,05 / 0,05

Liechtenstein 0 10 10 20 20 100 %

Litouwen 27 355 382 671 57 % 28 70 40 % 24 0,05 / 0,05

Luxemburg 111 271 382 557 69 % 26 30 87 % 7 3,1 / 3,1

Malta 47 101 148 131 113 % 0 14 0 % 53 0,25 / 0,1

Nederland 792 1 595 2 357 5 947 40 % 1 000 1 000 100 % 114 16,4 / 13,4

Noorwegen 815 693 1 508 3 421 3 500 98 % 70 3,6 / 3,6

Polen 0 0 0 6 182 0 % 0 900 0 % 62 1,1 / 1,1

Portugal 299 1 116 1 415 2 951 48 % 76 191 40 % 152 0,45 / 0,45

Roemenië 45 682 727 4 180 17 % 0 80 0 % 125 0,1 / 0,1

Slowakije 0 16 16 902 2 % 0 100 0 % 11 0,6 / 0,6

Slovenië 45 172 217 567 38 % 0 20 0 % 8 0,05 / 0,05

Spanje 168 1 089 1 257 9 323 13 % 631 1 449 44 % 117 3,0 / 3,0

Zweden 511 1 392 1 903 3 766 51 % 491 491 100 % 28 3,0 / 3,0

Zwitzerland 778 344 1 122 519 519 100 % 4 4,1 / 3,6

Verenigd Koninkrijk 2 200 2 200 100 % 58 3,0 / 1,2

TOTAAL 8 451 19 244 27 695 98 255 28 % 17 305 22 504 77 % 1669 227,7 / 155,5

¹ De cijfers in deze kolom geven aan hoeveel personen uit elke lidstaat in januari-augustus 2017 gemiddeld per dag zijn ingezet voor operaties van de Europese Grens- en Kustwacht (in Griekenland, Italië, Bulgarije, de Westelijke Balkan en Spanje).

56

9/ Een krachtiger optreden op het wereldtoneel „Europa moet een krachtiger buitenlandbeleid voeren. De crisis in Oekraïne en de zorgwekkende situatie in het Midden-Oosten maken duidelijk hoe belangrijk het is dat Europa in het buitenland één lijn trekt.”


De Europese Unie blijft zich actief inzetten voor een op regels gebaseerde wereldorde en veiligheid en stabiliteit in onze omgeving en daarbuiten. Wij komen op voor de mensenrechten, de democratie en de rechtsstaat overal ter wereld. En wij werken nauw en constructief samen met onze internationale partners om de wereld veiliger en stabieler maken.

Europa moet meer dan ooit zelf verantwoordelijkheid nemen voor zijn eigen veiligheid. In november heeft de Commissie een Europees defensieactieplan gepresenteerd, waarin werd uiteengezet hoe een Europees defensiefonds en andere acties de lidstaten kunnen helpen om efficiënter te investeren in gezamenlijke defensievermogens en de veiligheid van de Europese burgers te verhogen. Het gebrek aan samenwerking tussen de lidstaten op het gebied van defensie en veiligheid kost jaarlijks naar schatting tussen 25 en 100 miljard euro. 80 % van de aanbestedingen en meer dan 90 % van de inspanningen op het gebied van onderzoek en technologie worden op lidstaatniveau georganiseerd. Door overheidsopdrachten te bundelen, kan tot 30 % van de jaarlijkse defensie-uitgaven worden uitgespaard.

Op het vlak van het gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid is het afgelopen jaar meer gerealiseerd dan in de tien jaar daarvoor. Er is baanbrekend werk verricht. Het nieuwe commandocentrum voor militaire opleiding en adviesmissies van de EU is thans een realiteit. Een gecoördineerde jaarlijkse evaluatie van de nationale defensiebudgetten begint vaste vorm te krijgen. De leiders hebben hun steun uitgesproken voor het ambitieuze Europese defensieactieplan, een nieuw Europees Defensiefonds en een versterkt partnerschap met de NAVO, en hebben opgeroepen tot een inclusieve, ambitieuze permanente gestructureerde samenwerking ter versterking van de Europese veiligheid en defensie.

In aansluiting op de Gezamenlijke Verklaring van voorzitter Juncker, voorzitter Tusk en secretaris-generaal Stoltenberg over de EU/NAVO-betrekkingen zijn wij het eens geworden over 42 concrete voorstellen voor gezamenlijke acties. Samen zullen wij meer inspanningen leveren om hybride bedreigingen en cyberaanvallen te counteren en onze partners te helpen crisissituaties te voorkomen of aan te pakken.

De EU heeft zich dit jaar toegespitst op de uitvoering van de integrale EU-strategie die ons en onze partnerlanden moet helpen het hoofd te bieden aan gemeenschappelijke uitdagingen, van ontwikkelingssamenwerking en de bestrijding van de klimaatverandering tot veiligheid, defensie en vredeshandhaving.

Om onze ruimere omgeving veiliger te maken, blijven wij steun verlenen aan door de VN geleide inspanningen om de vrede te herstellen in Syrië, een politieke oplossing te bewerkstelligen in Jemen en Libië te stabiliseren. Wij hebben politieke hervormingen en nationale verzoening in Irak aangemoedigd en waar nodig cruciale humanitaire en ontwikkelingssteun verleend.

Dichter bij huis hebben wij onze samenwerking met de Westelijke Balkan versterkt en bevestigd ons in te zetten

De EU heeft de visumvereisten voor Oekraïners en Georgiërs opgeheven, tegen de achtergrond van belangrijke hervormingen, met name in de strijd tegen corruptie

57


voor een EU-perspectief voor de gehele regio. Wij blijven de hervormingsinspanningen van Albanië en de voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië ondersteunen en de dialoog tussen Servië en Kosovo faciliteren. Montenegro en Servië hebben nieuwe hoofdstukken in hun toetredingsonderhandelingen geopend, terwijl Bosnië-Herzegovina zijn verzoek om toetreding heeft ingediend.

We hebben ook de partnerschappen met andere landen aan onze oostelijke grenzen verstevigd. De associatieovereenkomst met Oekraïne is in werking getreden nadat de Commissie de lidstaten heeft geholpen om de laatste obstakels voor de ratificatie weg te nemen. Wij blijven de territoriale integriteit, soevereiniteit en onafhankelijkheid van Oekraïne steunen, evenals de volledige uitvoering van de akkoorden van Minsk. Ook heeft de EU haar inspanningen opgevoerd om te assisteren bij de strijd tegen corruptie in Oekraïne, de sleutel tot transformatie van het land. Wij hebben ook onze belofte ingelost om de visumplicht voor burgers van Georgië en Oekraïne af te schaffen, nadat deze landen een aantal verregaande hervormingen hebben doorgevoerd.

De EU zet de werkzaamheden met Turkije voort. Wij hebben de poging tot staatsgreep van juli 2016 veroordeeld en onze steun betuigd aan de democratisch gekozen instellingen van het land. Wij zullen blijven pleiten voor de eerbiediging van de mensenrechten, de fundamentele vrijheden en de rechtsstaat, gebieden waarop in Turkije het afgelopen jaar sprake is geweest van aanmerkelijke achteruitgang.

Van Afghanistan tot Myanmar/Birma steunt de EU de overgang naar democratie, vrede en stabiliteit in Azië en veroordeelt zij in voorkomend geval de schendingen van de mensenrechten. Wij hebben onze banden met China, India, Iran en Zuid-Korea aangehaald en werken nauw samen op het gebied van mondiale veiligheid, klimaatactie en ontwikkelingssamenwerking. De EU verleent krachtige steun aan de bondgenoten met betrekking tot het kernwapenprogramma van Noord-Korea.

Daarnaast zijn onze bilaterale betrekkingen met Cuba een nieuwe fase binnengetreden die via intensivering van de politieke dialoog en samenwerking de weg moet effenen voor meer Europese investeringen en handel. Wij hebben Colombia politiek gesteund op weg naar vrede en een uniek steunpakket van bijna 600 miljoen euro verleend. Het lot van de democratie in Venezuela baart alle partners van het land zorgen; de EU blijft ijveren voor een politieke oplossing van de huidige crisis, maar is bereid om restrictieve maatregelen te nemen.

De EU neemt het voortouw bij de tenuitvoerlegging van de Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling van de Verenigde Naties en was in 2016 wereldwijd andermaal de grootste donor van officiële ontwikkelingshulp met 75,5 miljard euro. De nieuwe Europese consensus inzake ontwikkeling

draagt bij tot de afstemming van onze werkzaamheden op dit gebied met de Agenda 2030.

De EU is de grootste donor van ontwikkelings- en humanitaire hulp ter wereld. De hulp die de EU biedt, is geen liefdadigheid maar een concrete investering in mensen en in wederzijdse belangen. Voor de periode 2014-2020 zal alleen al de Europese Commissie 31 miljard euro aan officiële ontwikkelingshulp aan Afrika bieden. Deze financiële steun geeft een impuls aan de economie van Afrika en biedt de jeugd kansen om een toekomst op te bouwen, zorgt ervoor dat de voedselzekerheid

en de toegang tot energie kunnen worden gewaarborgd, en zorgt ervoor dat goed bestuur en eerbiediging van de mensenrechten worden verankerd. Dankzij ontwikkelingssteun van de EU hebben bijvoorbeeld meer dan 18 miljoen mensen in Afrika toegang tot energie gekregen.

De EU is de grootste donor van ontwikkelings- en humanitaire hulp ter wereld. De hulp die de EU biedt, is geen liefdadigheid maar een concrete investering in mensen en in wederzijdse belangen. Voor de periode 2014-2020 zal alleen al de Europese Commissie 31 miljard euro aan officiële ontwikkelingshulp aan Afrika bieden. Deze financiële steun geeft een impuls aan de economie van Afrika en biedt de jeugd kansen om een toekomst op te bouwen, zorgt ervoor dat de voedselzekerheid en de toegang tot energie kunnen worden gewaarborgd, en zorgt ervoor dat goed bestuur en eerbiediging van de mensenrechten worden verankerd. Dankzij ontwikkelingssteun van de EU hebben bijvoorbeeld meer dan 18 miljoen mensen in Afrika toegang tot energie gekregen.

De EU blijft een cruciale speler in de G7 en de G20. Het afgelopen jaar heeft de EU de agenda bepaald inzake vrije maar eerlijke handel, gepleit voor de strijd tegen de klimaatverandering, de regels verdedigd die zijn ontwikkeld sinds de financiële crisis om de internationale financiële stabiliteit te waarborgen en de strijd tegen internationale belastingontwijking aangevoerd.

Bron: OESO, 2017, EU = EU en haar lidstaten

De EU is de grootste donor van ontwikkelings- en humanitaire hulp

7%

24 %

30 miljard €

57 %

74 miljard €

7 %

9 miljard €

6 % Overige

8 miljard €

3 %4 miljard €

3 %4 miljard €

58

10/ Een Unie van democratische verandering „Onder mijn leiding zal de Europese Commissie ernaar streven het speciale partnerschap met het Europees Parlement nieuw leven in te blazen. […] Ook wil ik zorgen voor nog meer transparantie over de contacten met belanghebbenden en lobbyisten.”


Bij het aantreden van deze Commissie hebben wij ons voorgenomen om de zaken anders aan te pakken, om iets te doen aan het scepticisme dat sinds geruime tijd onder de Europese bevolking leeft over het functioneren van de EU en om het vertrouwen in onze instellingen en in de EU te herwinnen. Wij hebben besloten ons te concentreren op aangelegenheden waarvoor een Europese oplossing de beste optie is en nationale of lokale oplossingen niet doeltreffend zijn. Het gevolg daarvan is dat op het vlak van nieuwe wetgeving het aantal grote initiatieven is teruggebracht van 130 per jaar onder de vorige Commissies tot 23 per jaar in 2015 en 2016, en 21 in 2017 - een vermindering van meer dan 80 %. Wij willen de kloof tussen de verwezenlijkingen van de EU en de verwachtingen van de burgers dichten.

Waar de EU en overdreven bureaucratie in het verleden vaak in één adem werden genoemd, hebben wij politiek leiderschap getoond en zijn wij onze verantwoordelijkheid voor de besluitvorming van de Commissie in gevoelige dossiers, op het gebied van consumentenbescherming, volksgezondheid en milieu, niet uit de weg gegaan. Wij hebben erkend dat dit proces voorheen te technocratisch verliep en stappen ondernomen om het te hervormen. Gevoelige besluiten over glyfosaat en hormoonontregelende stoffen zijn in deze ambtsperiode meer op politiek dan op technisch niveau genomen vanwege de grote aandacht voor deze vanuit het oogpunt van de volksgezondheid belangrijke aangelegenheden. De Commissie heeft ook voorgesteld "de comitéprocedure" te hervormen om de lidstaten te verplicht om verantwoordelijkheid te nemen en een politiek standpunt in te nemen over moeilijke en gevoelige zaken, daar waar de huidige opzet hen de mogelijkheid geeft zich van stemming te onthouden en de verantwoordelijkheid op de Commissie af te schuiven.

Eerste vicevoorzitter Timmermans heeft de leiding op zich genomen van de tenuitvoerlegging van een nieuw interinstitutioneel akkoord inzake beter wetgeven met het Europees Parlement en de lidstaten. In 2016 is het werkprogramma van de Commissie voor het eerst tot stand gekomen met input van leden van het Europees Parlement en de lidstaten; vervolgens is een eerste gezamenlijke verklaring door de drie instellingen ondertekend om wetgeving sneller en efficiënter aan te nemen en tegemoet te komen aan de bekommernissen en verwachtingen van de burgers.

Met het oog op meer transparantie hebben wij voorstellen ingediend om het toepassingsgebied van het gezamenlijk transparantieregister te verruimen, zodat het op dezelfde wijze als voor de Commissie geldt voor het Europees Parlement en de Raad. In afwachting van vooruitgang bij de andere instellingen blijft de Commissie het voortouw nemen. Het gezamenlijk transparantieregister bevat nu 11 318 organisaties en individuele personen; bijna 5,000 daarvan hebben zich ingeschreven sinds de Commissie in november 2014 de regels aanpaste en registratie verplicht stelde om ontmoetingen te kunnen hebben met de hoogste beleidsmakers van de Commissie.

Wij blijven werk maken van de burgerdialogen en hebben om en bij de 312 lokale evenementen in de lidstaten georganiseerd waar burgers in debat konden gaan met Europese commissarissen, Europarlementsleden en nationale en lokale bestuurders.

De Commissie-Juncker wil de burgers alle kansen geven om te participeren in Europese burgerinitiatieven. De commissarissen bekijken nu elk voorstel om een Europees burgerinitiatief te laten registreren zodat er geen onverwachte juridische

59


hinderpalen opduiken die burgers frustreren die aan het politieke proces van de EU willen deelnemen. Wij hebben voorgesteld om verscheidene initiatieven die niet volledig binnen het toepassingsgebied van de verordening vielen toch gedeeltelijk te registreren en uitvoering gegeven aan twee arresten van het Hof van Justitie van de Europese Unie waarbij de afwijzing van registratie van een Europees burgerinitiatief door de vorige Commissie werd vernietigd.

Voor de Commissie-Juncker is het speciale partnerschap met het Europees Parlement en de burgers die het vertegenwoordigt een prioriteit. Sinds de Commissie-Juncker is aangetreden, hebben de leden van het college aan 1 274 debatten met het Europees Parlement deelgenomen; aan 98 van die debatten hebben de voorzitter zelf en de eerste vicevoorzitter deelgenomen.

De nationale parlementen hebben eveneens uiting gegeven aan de wens om een constructieve rol te spelen bij het vormgeven van de toekomst van de Unie en de Commissie blijft gecommitteerd aan het verdiepen van haar betrekkingen met hen. De leden van de Commissie hebben meer dan 650 ontmoetingen gehad met nationale parlementen om Europa dichter bij de nationale vertegenwoordigers van haar burgers te brengen.

Betere regelgeving betekent betere en beter gehandhaafde wetten. De Commissie-Juncker komt haar belofte op dit punt na en houdt strakker de hand aan de EU-regels opdat alle lidstaten deze correct toepassen. Eind 2016 liepen er 1659 inbreukprocedures tegen alle 28 lidstaten tegenover 1300 eind 2013; dit is een stijging van 20 %.

Leden van de Commissie hebben 650 ontmoetingen met nationale parlementen gehad

Leden van de Commissie hebben deelgenomen aan 1274 debatten in het Europees Parlement


BETERE REGELGEVING

Betere regelgevingVanaf dag één heeft de Commissie-Juncker gewerkt aan de uitvoering van een brede agenda voor betere regelgeving om het functioneren van de Commissie te verbeteren. Hierbij staan tien politieke prioriteiten voorop, die elk jaar worden verwerkt in de gerichte werkprogramma’s van de Commissie, die elk een beperkt aantal prioritaire initiatieven omvatten. Voorzitter Juncker streeft ernaar dat de Commissie grote zaken groot aanpakt en zaken van minder belang kleiner aanpakt. Met betere regelgeving wordt ook bedoeld dat we er steeds op moeten letten dat alle EU-wetgeving geschikt is voor het beoogde doel, dat we actief moeten luisteren naar de input van diegenen die dagelijks met de EU-wetgeving te maken hebben en dat we de huidige wetgeving moeten herzien, intrekken of vereenvoudigen wanneer dat nodig is. Tot slot houdt de agenda voor betere regelgeving ook in dat het beleid op een open manier wordt ontwikkeld. De effectbeoordelingen die de Commissie uitvoert, worden onafhankelijk getoetst. We voeren nu in elke fase van het beleidsvormingsproces raadplegingen uit, nog voordat we een letter op papier zetten. Daar gaan we mee door totdat de Commissie haar voorstel heeft vastgesteld en aan het Europees Parlement en de Raad heeft voorgelegd ter bespreking en goedkeuring.

Betere regelgeving in cijfers, 2015—2017

1002014 23

2016

212017

232015

1092015 — 2017

74 1372015 — 2017 2015 — 2017 2015 — 2017

We luisteren naar burgers en belanghebbenden gedurende de hele beleidscyclus — door middel

van openbare raadplegingen, het REFIT-programma voor resultaatgerichtheid van de wetgeving, het webportaal

„Verminder de regeldruk” en de 312 tot dusver gehouden

burgerdialogen.

Effectbeoordelingen kunnen nu niet alleen aan het begin

van het beleidsvormingsproces door de Commissie worden

uitgevoerd, maar ook door het Parlement en de Raad wanneer het voorstel van de Commissie

wordt gewijzigd.

Een onafhankelijke Raad voor regelgevingstoetsing ziet toe op de kwaliteit van de

effectbeoordelingen en evalueert de kwaliteit van de wetgeving.

Het subsidiariteitsbeginsel wordt versterkt door meer naar de nationale parlementen te

luisteren. Al meer dan 650 keer hebben Commissieleden

bezoeken gebracht aan en bijeenkomsten gehouden met

nationale parlementen.

PRIORITAIRE INITIATIEVEN INTREKKINGSVOORSTELLEN INGETROKKEN WETGEVINGINITIATIEVEN VOOR

VEREENVOUDIGING VAN DE WETGEVING

63


BETERE REGELGEVING


DE EU MAAKT HAAR BELOFTE WAAR: GEZAMENLIJKE BESLISSINGEN DOELTREFFENDER AFDWINGEN

66

De EU maakt haar belofte waar: gezamenlijke beslissingen doeltreffender afdwingenDe lidstaten zijn verantwoordelijk voor de tijdige en juiste omzetting van richtlijnen in nationale wetgeving, maar ook voor de correcte toepassing en uitvoering van alle EU-wetgeving. Als hoedster van de Verdragen ziet de Commissie erop toe dat de EU-wetgeving in alle lidstaten correct wordt toegepast. Als een EU-land zich niet houdt aan de EU-wetgeving, kan de Commissie een formele inbreukprocedure inleiden en, indien nodig, de zaak voorleggen aan het Hof van Justitie.

Betere toepassing van de EU-wetgeving is een prioriteit van de Commissie-Juncker en een cruciaal onderdeel van de agenda voor betere regelgeving. In een mededeling van december 2016, waarin haar beleid ten aanzien van inbreuken op strategischer leest wordt geschoeid, herbevestigde de Commissie haar voornemen de toepassing van het EU-recht te verbeteren. Zij heeft aangekondigd prioriteit te zullen verlenen aan de zwaarste en voor burgers en bedrijven meest nadelige inbreuken op het EU-recht. Eind 2017 liepen er 1 659 inbreukzaken: dat is een aanzienlijk meer dan de voorgaande jaren.

Inbreukprocedures die niet voor het Hof van Justitie hoefden te komen

Dankzij constructieve gesprekken met lidstaten kon een significant aantal inbreukprocedures worden afgesloten voordat de Commissie er een zaak voor het Hof van maakte.

1200

1100

1400

1600

1800

2012

1343

2013 2014 2015 2016 1 sept. '17

1300 1347 1368

1657 1659

1 200

1 100

1 400

1 600

1 800

2014 2015 2016 1 sept. '17

1 347 1 368

1 657 1 659

Lopende inbreukprocedures van eind 2014 tot 1 sept. 2017

800

2012

1,020

684 699657 646

520

2013 2014 2015 2016 2017

700

600

500

400

300

200

100

0

900

1000

800

699657 646

520

2014 2015 2016 2017

700

600

500

400

300

200

100

0

op 1 september 2017

Start van de Commissie-Juncker (November 2014)

Start van de Commissie-Juncker (november 2014)

67


DE EU MAAKT HAAR BELOFTE WAAR: GEZAMENLIJKE BESLISSINGEN DOELTREFFENDER AFDWINGEN

Een doeltreffende toepassing van de wetgeving is essentieel, willen burgers en bedrijven alle door het EU-recht geboden voordelen kunnen genieten. Vaak zijn actuele vraagstukken — zoals emissietests bij auto’s, illegale stortplaatsen of verkeersveiligheid — niet het gevolg van het ontbreken van Europese wetgeving, maar van het feit dat lidstaten deze wetgeving niet correct en doeltreffend toepassen. De interne markt van de EU is Europa’s kostbaarste troef voor miljoenen burgers en bedrijven. De Commissie is dan ook vastbesloten de tenuitvoerlegging van de EU-regelgeving goed in de gaten te houden en ervoor te zorgen dat Europeanen elke dag gebruik kunnen maken van hun vrijheid om overal in de Unie te wonen, te werken, te winkelen en handel te drijven.

Om tijdige omzetting te stimuleren, ondersteunt de Commissie de lidstaten met uitvoeringsplannen, specifieke websites en richtsnoeren, en met het uitwisselen van beste praktijken binnen deskundigengroepen.

0

20

40

60

80

100

DK EE MT LV LT NL LU SK HU FI SE BG SI RO HR IT UK FR IE AT CY PL CZ BE DE EL ES PT

2514

29

15

32

7

34

11

38

7

40

14

41

21

42

8

45

27

50

31

51

12

51

26

55

19

55

19

58

22

59

22

59

49

60

32

63

37

65

29

72

30

72

20

72

33

79

34

82

35

84

53

85

49

89

59

44

2331 26

20

34

18 19

39

2536 36 36 37

10

28 2636

4252

39 45 47

3136

30

53

97

Op 1 september 2017 hangende inbreukprocedures

Totaal aantal inbreuken

Inbreuken wegens onjuiste omzetting en/of slechte toepassing van het EU-recht

Inbreuken wegens te late omzetting

In bepaalde gevallen biedt de Commissie bijstand en bemiddelt zij tussen lidstaten in kwesties die verband houden met de tenuitvoerlegging van het EU-recht. Dat deed zij eerder dit jaar in het geschil tussen Spanje en Portugal over de bouw van een tijdelijke opslagfaciliteit voor verbruikte splijtstof in Almaraz. Door een brug te slaan tussen soms sterk van mening verschillende kampen stimuleert de Commissie de dialoog, totdat resultaten en pragmatische oplossingen, waar iedereen baat bij heeft, uit de bus komen. Het vermogen om compromissen te sluiten zit in ons Europees DNA en is onmisbaar voor de goede werking van de Unie en de naleving van het EU-recht.


STAAT VAN DE PUBLIEKE OPINIE IN DE EU

70

0 %

10 %

20 %

30 %

40 %

50 %

60 %

70 % 69

24

7 7 7 7 7 76 6 6 6 6 6 6 65 5 58 9

26 28 29 27

37 34 36

46 46 4643

38 37 36

4144 4445

6664 66

57 59 58

48 49 50 4951

5658

5350 50

56

63

20082007 2009 2014 2015 2016 20172010 2011 2012 2013

1. Optimisme over de toekomst van de EUBent u zeer optimistisch, vrij optimistisch, vrij pessimistisch of zeer pessimistisch over de toekomst van de EU?

Staat van de publieke opinie in de EU

Vergeleken met een jaar geleden zijn steeds meer inwoners van de EU optimistisch over de toekomst van de Europese Unie (56 %) en positief over de economische situatie in eigen land (46 %). Het vertrouwen in de Europese Unie neemt eveneens toe en staat nu op het hoogste punt sinds 2010. Bijna drie kwart van de bevolking in de eurozone steunt onze eenheidsmunt, de euro. Dat is de hoogste score sinds het najaar van 2004. Tot slot voelt 68 % van de Europeanen zich EU-burger, een hoger percentage dan ooit.

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 20172004 2005

0 %

10 %

20 %

30 %

40 %

50 %

60 %

70 %

80 %

90 %

62

5056

50

44

49

69

7875

7068

71 71 72 7268

63 6359 57 57 56

4 2 2 2 2 2 2 2 21 1 1 13 3 3 3 3 3 34 44

36

4741

48

29

20 23 2228 30 28 27 27 26

3134 34

38 40 39 41

52

2. Indruk van de huidige economische situatie - trendHoe oordeelt u over de huidige economische situatie in eigen land?

TOTAAL „OPTIMISTISCH”: 56 %

TOTAAL „GOED”46 %

TOTAAL „PESSIMISTISCH”: 38 %

TOTAAL „SLECHT” 51 %

6 %WEET NIET

3 %WEET NIET


OPTIMISME OVER DE TOEKOMST VAN DE EU

71

0 %

10 %

20 %

30 %

40 %

50 %

60 %

70 %

37 %42 %

36 %

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 201720052004

3431 31

3530

41

34 3432 3229 29 28

32

2428 27

2523

29 3127 27

3127

35 3538

33

43

35 34 34 32 30 31 31 33

27 28 26 2530 31

28 2832

44 45 45

57

5047 47 48

42 4341

3431 31 31 31

3740

32 3336

33

4848

3. Vertrouwen in de EU / in het nationale parlement / in de nationale regeringWij willen graag een vraag stellen over het vertrouwen dat u in bepaalde instellingen heeft. Geef voor elk van de volgende instellingen aan of u meestal wel vertrouwen in die instelling heeft of meestal niet. Antwoord: Meestal wel vertrouwen

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

0 %

10 %

20 %

30 %

40 %

50 %

60 %

70 %

80 %

90 %

70 70 70 7066 66 6664 63 6362

67 67 67 6768 69 696968 68 68 6865 65

55 55

6 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 68 88 96 6 66

25 25 25 25 2524 26 26 26 26 26 26

37 37 3736 36 36 36

6359 5960 60 60 60

52 525153 53

61 61 61

30 27 27 27 27 28 2828 29 29

56 56 56 5657

30 31 31

31 31 3134 34 33 33 3333 32

35 35

63

3840 40 40 42 41

58 58

4. Steun voor de EUWat is uw mening over het volgende? Geef telkens aan of u voor of tegen bent. Een Europese economische en monetaire unie met één munt, de euro

5. Zich een burger van de EU voelenGeef bij het volgende telkens aan in hoeverre u het ermee eens bent of niet. Ik voel mij een burger van de EU

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

0 %

10 %

20 %

30 %

40 %

50 %

60 %

70 %

80 %

1 1 1 1 1 11 12 2 2 2

37 36 38 36 3740

34 3531 34 33 32

62 62 61 63 6259

65 63 6466 6767

Bron: Eurobarometer

73 %VOOR (EUROZONE)

68 % TOTAAL „JA”

60 %VOOR (EU-28)

34 %TEGEN (EU-28

31 % TOTAAL „NEE”

22 %TEGEN (EUROZONE)

6 %WEET NIET

1 %WEET NIET

DE EUROPESE UNIE

HET NATIONALE PARLEMENT

DE NATIONALE REGERING


VOORTGANG INZAKE DE ECONOMISCHE SITUATIE

74

20182017201620152014201320122011201020092008

2017201620152014201320122011201020092008

-20

-15

-10

-5

0

5

10

15

60

80

100

120

-6

-5

-4

-3

-2

-1

0

1

2

3

4

5

2017201620152014201320122011201020092008

verkiezing van voorzitter Juncker door het Europees Parlement op voorstel van de Europese Raad

Bbp: geleidelijk herstel en groei is ruim 2 %, sneller dan de Verenigde Staten en Japan

% groei/daling van reële bbp

Investeringen: stijgen weer, na grote daling

% verschil met investeringsniveau 2008

Economisch vertrouwen: hoogste peil sinds tien jaar in de EU en in de eurozone

Bron: Europese Commissie, behalve 2017: laatste cijfers voor de VS en Japan van het IMF, voor de eurozone van de ECB,

Bron: Europese Commissie, De economische vertrouwensindex is een combinatie van verschillende sectorale vertrouwensindicatoren,

Bron: Europese Commissie

Daling van 3 % vergeleken met 2008

Daling van ruim 15 % vergeleken met 2008

prognose

prognose

EU

EU

EU

Japan

VS

111,9

Eurozone

Euro-zone

111,9

Eurozone

0,40,40,3

-1,1

-4,4-4,5-2,8-5,4

2,12,12,54,2

1,71,51,6

-0,1

-0,5-0,92,21,5

0,2-0,31,72,0

2,22,02,61,2

1,91,81,61,0

1,9*2,22,11,3

*Voor de EU; laatste prognose van de Commissie van mei 2017

1,61,22,40,3

VS Japan



Investeringen binnenkort op zelfde niveau als voor de crisis, nu 20 % van bbp

Vertrouwensindicatoren stijgen weer

vorig jaar (K2 2017 - K2 2016) is het bbp in de EU met 2,4 % en in de eurozone met 2,3 % gegroeid



75

201665

70

75

20152014201320122011201020092008

2

4

6

8

10

12

2017201620152014201320122011201020092008

-7-6-5-4-3-2-1012345678

20182017201620152014201320122011201020092008


Nieuwe werkgelegenheid: bijna 8 miljoen nieuwe banen sinds de start van deze Commissie

miljoen mensen

Werkloosheid: bereikt laagste niveau in negen jaar maar is nog te hoog

% actieve bevolking

Arbeidsparticipatie: stijgt gestaag na de crisisjaren

% van de actieve bevolking





Bron: Europese Commissie en OESO * Gegevens Verenigde Staten en Japan betreffen 15-64-jarigen, gegevens EU 20-64-jarigen

Bijna 7 miljoen banen verloren gegaan in de EU sinds 2008

11 miljoen banen geschapen in de EU sinds 2013 8 miljoen sinds K3 2014

K2 2017: 235 miljoen mensen aan het werk in de EU, het hoogste aantal ooit

K1 2017:EU: 71,7 % Eurozone: 70,4 %

K2 2017: EU: 7,7 % Eurozone: 9,2 %

EU

Japan

VSEuro-zone

EU

Japan

VS

EU

Japan

VSEurozone

Eurozone

68,4

10,9

67,7

12,0

Prognose

76

20172016201520142013201220112010200920080

-3

-6

-9

-12

-15

10

15

20

201620152014201320122011201020090

2

4

6

8

10

201620152014201320122011201020092008

50

100

110

150200250

2017201620152014201320122011201020092008

Overheidstekort: daalt in eurozone van 6 % tot 1,4 % in slechts enkele jaren

% van bbp

Staatsschuld: neemt langzaam af na hoge piek

% van bbp

Situatie banken: verbetert maar nog steeds last van erfenissen van de crisis

Oninbare leningen % van alle leningen

Kapitaalratio banken% van de totale risicogewogen activa

verkiezing van voorzitter Juncker door het Europees Parlement op voorstel van de Europese RaadBron: Europese Commissie

verkiezing van voorzitter Juncker door het Europees Parlement op voorstel van de Europese RaadBron: Europese Commissie

verkiezing van voorzitter Juncker door het Europees Parlement op voorstel van de Europese RaadBron: IMF en berekeningen van de Europese Commissie Bron: Wereldbank

prognose

prognose

EU

EU

EU

EU

EU

Japan

Japan

Japan

Japan

VS

VS

VS

VS

Eurozone

Eurozone

Euro-zone Euro-

zone

2017: EU -1,6 % Eurozone -1,4 %

2017: EU: 84,8 % Eurozone: 90,3 %

2016: EU 19,1 % Eurozone 18,0 %

K1 2017: EU 4,1 % Eurozone 4,8 %

88,494,3



77

Alle

ver

ande

ringe

n in

pro

cent

punt

en*

gege

vens

van

K1

2017

** g

een

gege

vens

ove

r Ie

rland

bes

chik

baar

: onv

oldo

ende

his

toris

che

gege

vens

***

geen

geg

even

s ov

er K

2 20

14 b

esch

ikba

ar1 in

clus

ief

aanz

ienl

ijke

stat

istis

che

herz

ieni

ng 2 p

ositi

ef g

etal

bet

eken

t ve

rbet

erin

g (v

erm

inde

ring

van

het

teko

rt)

■

Eur

ozon

e

BEL

ANG

RIJK

STE

ECO

NO

MIS

CHE

GEG

EVEN

S EU

-LID

STAT

EN

Bbp-

groe

i %

Vertr

ouw

en in

de

econ

omie

(ind

ex)

Inve

ster

inge

n

(% v

an b

bp)

Aant

al w

erke

nden

(in

milj

oene

n)

Wer

kloo

shei

d %

Ar

beid

spar

ticip

atie

%

Over

heid

stek

ort

(% v

an b

bp)

Staa

tssc

huld

(%

van

bbp

)To

tale

kap

itaal

ratio

ba

nken

On

inba

re le

ning

en

Afge

lope

n ja

ar (K

2 20

17 -

K2

2016

)

Afge

lope

n dr

ie

jaar

(K2

2017

- K2

201

4, ja

arlij

ks

gem

idde

lde)

Au-

gust

us

2017

Vera

nde-

ring

sinds

ju

ni 2

014

2016

Ve

rand

e-rin

g sin

ds

2014

K2

201

7 Ve

rand

e-rin

g sin

ds

K3 2

014

K2

2017

Vera

n-de

ring

sinds

K3

2014

K1

2017

Vera

nde-

ring

sinds

K3

201

4 20

17

Vera

n-de

ring

sinds

20

142

2017

Vera

n-de

ring

sinds

20

14

2016

Vera

nde-

ring

sinds

20

14

K1

2017

Vera

nde-

ring

sinds

K2

201

4

EU28

2,

42,

011

1,9

9,6

19,8

0,4

235,

48,

07,

7-2

,471

,72,

3-1

,61,

484

,8-3

,619

,12,

14,

1-0

,7

EA19

■

2,3

1,8

111,

96,

020

,20,

615

5,6

5,6

9,2

-2,3

70,4

2,1

-1,4

1,2

90,3

-4,0

18,0

1,4

4,8

-1

BE

1,5

1,4

103,

80,

223

,00,

14,

70,

17,

6*-0

,967

,80,

7-1

,91,

210

5,6

-1,1

18,5

0,9

2,8

-2,7

BG

3,6

3,1

109,

07,

019

,1-2

,03,

50,

06,

0-5

,569

,23,

8-0

,45,

126

,8-0

,222

,20,

214

,31,

3

CZ

4,7

3,7

107,

96,

125

,0-0

,15,

30,

23,

0-2

,977

,94,

20,

32,

236

,2-6

,016

,7-0

,38,

6**

*

DK

2,7

1,8

104,

31,

220

,10,

92,

90,

15,

7-0

,876

,30,

0-1

,3-2

,736

,7-7

,320

,72,

53,

3-0

,3

DE

2,1

1,7

111,

96,

120

,00,

044

,21,

53,

8-1

,278

,70,

90,

50,

265

,8-9

,118

,80,

81,

7-0

,2

EE

5,2

2,6

106,

78,

122

,3-2

,10,

60,

06,

5-1

,178

,74,

8-0

,3-1

,09,

5-1

,231

,8-3

,86,

2-7

,3

IE

6,6*

112

,9 1

****

31,8

11,0

2,1*

0,1

6,4

-4,7

71,6

4,3

-0,5

3,2

73,5

-31,

823

,71,

011

,8-1

0,1

EL

0,8

0,1

99,0

-6,2

11,4

-0,2

4,1

0,1

21,5

-4,8

57,0

3,6

-1,2

2,5

178,

8-0

,916

,92,

939

,813

ES

3,1

2,8

109,

35,

919

,90,

819

,41,

417

,3-6

,964

,84,

7-3

,22,

899

,2-1

,214

,81,

14,

7-2

,7

FR

1,7

1,1

110,

615

,622

,00,

227

,90,

59,

6-0

,770

,50,

8-3

,00,

996

,41,

517

,61,

23,

2-1

,3

HR

3,4

1,9

118,

416

,920

,10,

71,

6*0,

010

,9-6

,161

,91,

8-1

,14,

381

,9-4

,722

,50,

715

,9-2

,9

IT

1,5

0,8

109,

17,

217

,00,

325

,10,

711

,6*

-1,0

62,1

2,1

-2,2

0,8

133,

11,

313

,8-0

,614

,60,

8

CY

3,5

1,7

110,

712

,317

,25,

50,

40,

011

,0-5

,369

,71,

90,

29,

010

3,4

-3,7

16,3

0,9

34,4

-18,

3

LV

4,8

2,4

107,

33,

718

,3-4

,30,

90,

08,

8-2

,073

,83,

6-0

,80,

838

,5-2

,420

,10,

45,

52,

4

LT

4,0

2,6

109,

98,

518

,60,

11,

40,

07,

1-3

,075

,53,

0-0

,40,

342

,41,

919

,4-1

,95,

3-5

,8

LU

3,3*

4,5

114,

720

,617

,8-1

,10,

4*0,

05,

9-0

,170

,2-2

,10,

2-1

,222

,0-0

,424

,64,

41,

8**

*

HU

3,5

3,0

119,

55,

217

,8-4

,04,

50,

34,

3-3

,272

,85,

8-2

,3-0

,272

,6-3

,116

,4-0

,610

,4-4

,7

MT

6,2

6,7

118,

713

,823

,56,

30,

20,

04,

1-1

,769

,92,

60,

52,

555

,8-8

,516

,01,

33,

1-2

,3

NL

3,8

2,2

109,

08,

019

,91,

99,

10,

35,

0-2

,277

,82,

30,

52,

859

,8-8

,122

,44,

42,

1-0

,5

AT

2,9

1,3

110,

110

,623

,00,

34,

40,

15,

7*0,

175

,10,

9-1

,31,

482

,8-1

,618

,01,

73,

8-1

,5

PL

4,4

3,4

103,

35,

118

,1-1

,616

,40,

55,

1-3

,570

,94,

1-2

,90,

654

,64,

417

,22,

56

0,2

PT

2,9

1,6

112,

07,

514

,9-0

,14,

80,

29,

2-4

,472

,24,

2-1

,85,

412

8,5

-2,1

13,5

1,1

16,1

6,8

RO

5,7

4,3

104,

97,

822

,7-1

,68,

5-0

,15,

0-1

,967

,71,

8-3

,5-2

,139

,3-0

,119

,72,

17,

3-6

SI

5,2

3,1

112,

09,

017

,6-1

,81,

00,

17,

1-2

,672

,44,

6-1

,44,

077

,8-3

,119

,21,

18,

9-1

1,7

SK

3,1

3,3

104,

03,

320

,2-0

,22,

40,

17,

9-5

,171

,05,

0-1

,31,

451

,5-2

,118

,00,

66,

20,

4

FI

3,0

0,9

110,

05,

621

,50,

92,

50,

08,

80,

073

,60,

7-2

,21,

065

,55,

326

,84,

31,

10

SE

3,9

3,3

110,

615

,624

,11,

05,

00,

26,

7-1

,281

,81,

60,

41,

939

,1-6

,123

,15,

71

0,5

UK

1,7

2,3

109,

6-9

,516

,70,

132

,11,

24,

5*-1

,477

,81,

5-3

,02,

788

,60,

520

,83,

51,

6-0

,1


STAND VAN ZAKEN POLITIEKE PRIORITEITEN

Wetgevingsprioriteiten: stand van zaken

Op 13 december 2016 zijn het Europees Parlement, de Raad en de Europese Commissie het eens geworden over een gezamenlijke verklaring over de wetgevingsprioriteiten van de EU voor 2017. Zij benoemden 58 initiatieven die in het wetgevingsproces een prioritaire behandeling zouden moeten krijgen om in te kunnen spelen op de grootste economische, ecologische en maatschappelijke uitdagingen waar de Europese Unie voor staat. De drie instellingen zegden toe substantiële stappen te zetten en zo mogelijk vóór eind 2017 tot een afronding van de desbetreffende dossiers te komen. Over 11 van de 58 voorstellen van de Commissie hebben het Europees Parlement en de Raad al een akkoord bereikt. Die dossiers zijn dus afgerond. Over 19 andere initiatieven wordt vóór eind 2017 waarschijnlijk een akkoord bereikt als de politieke wil er bij de medewetgevers is. Bij de resterende 28 voorstellen is een akkoord of substantiële vooruitgang in 2017 niet meer waarschijnlijk; bij die voorstellen boeken het Europees Parlement en de Raad niet altijd even snel vooruitgang: soms trapt de ene instelling op de rem of het gaspedaal en soms de andere. Alle EU-instellingen zullen een sterk politiek commitment moeten tonen om deze voorstellen in 2018 te kunnen afronden.

Ingediend en akkoord bereikt

14 15 16 20 21 23 24 35 42 43 44

Akkoord mogelijk in 2017

1 2 3 4 5 6 8 11 22 25 28 29 31 33 36 37 45 46 48

Akkoord mogelijk in 2018 bij een sterk politiek commitment van alle EU-instellingen

7 9 10 12 13 17 18 19 26 27 30 32 34 38 39 40 41 47 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58

80

BELEIDSMAATREGEL OMSCHRIJVINGEuropese

CommissieEuropees Parlement

Raad van de Europese Unie

1

Europees Fonds voor strategische investeringen 2.0

De Commissie heeft dit voorstel in september 2016 inge-diend. De Raad heeft zijn onderhandelingsmandaat in de-cember 2016 vastgesteld en het Parlement in mei 2017. Er heeft een aantal trialogen plaatsgevonden, en als de politieke wil er is moet een akkoord over de wetgeving in het najaar haalbaar zijn.

2

Modernisering van de handelsbescherming

Dit voorstel ligt al meer dan vier jaar op tafel. Het Par-lement heeft zijn onderhandelingsmandaat in april 2014 vastgesteld en de Raad meer dan twee jaar later, in de-cember 2016. Er heeft een aantal trialogen plaatsgevon-den. Er bestaat een redelijke kans dat in de tweede helft van het jaar een akkoord wordt bereikt.

3Circulaire economie: afgedankte batterijen en accu’s

Voor dit pakket voorstellen uit 2015 was de Raad in mei 2017 klaar om te onderhandelen. Het Parlement was dat in maart 2017. De trialogen worden in het najaar voort-gezet. Er bestaat een redelijke kans dat eind van het jaar een akkoord wordt bereikt.

4 Circulaire economie: afval

5 Circulaire economie: storten van afval

6Circulaire economie: verpakking en verpakkingsafval

7

Europees depositoverzekeringsstelsel

Dit voorstel vormde een belangrijk onderdeel van de vol-tooiing van de bankenunie en is door de Commissie in november 2015 ingediend. Hoewel vorderingen zijn ge-boekt bij de technische werkzaamheden, is het tot dusver voor beide medewetgevers lastig gebleken om interne consensus te bereiken over de belangrijkste politieke be-palingen. Het Parlement streeft ernaar om in het najaar klaar te zijn met een onderhandelingsmandaat, terwijl dit voor de Raad nog moeilijk te voorspellen is.

8

Hervorming verordening kapitaalvereisten

Dit voorstel van november 2016 is inmiddels opgesplitst met het oog op een snellere behandeling van de kern-elementen: de aanpassing van de EU-regels voor fi-nanciële verslaglegging om deze in overeenstemming te brengen met de Internationale Financiële Verslagge-vingsstandard 9, en het omgaan met grote financiële blootstellingen. De Raad is thans klaar voor de onderhan-delingen daarover. Voor het Parlement zou dat in sep-tember het geval moeten zijn. Er bestaat een redelijke kans dat dit jaar een akkoord wordt bereikt.

9Verordening verliesabsorptie- en herkapitalisatiecapaciteit

Gezien de huidige stand van zaken in de behandeling van deze met elkaar samenhangende voorstellen uit novem-ber 2016 lijkt een akkoord in 2017 niet meer haalbaar. Het Parlement wil het uiterlijk in december eens worden over een onderhandelingsmandaat, terwijl de Raad nog geen streefdatum heeft vastgesteld.10 Richtlijn verliesabsorptie- en

herkapitalisatiecapaciteit

INGEDIEND EN AKKOORD BEREIKT AKKOORD MOGELIJK IN 2017

AKKOORD MOGELIJK IN 2018 BIJ EEN STERK POLITIEK COMMITMENT VAN ALLE EU-INSTELLINGEN

81






11

Rang van ongedekte schuldinstrumenten in de insolventierangorde

Voor dit voorstel uit november 2016 is de Raad het in juni 2017 eens geworden over een onderhandelings-mandaat. Het Parlement zet inmiddels meer vaart achter de behandeling ervan en wil in september tot een man-daat komen. Er bestaat een redelijke kans dat dit jaar een akkoord wordt bereikt.

12

Toezicht op kredietinstel-lingen en beleggingson-dernemingen: vrijgestelde entiteiten, financiële hol-dings, gemengde finan-ciële holdings, beloning, toezichtmaatregelen en -bevoegdheden en kapitaalbehoudsmaatregelen

Gezien de huidige stand van zaken is het hoogst onwaar-schijnlijk dat nog in 2017 een akkoord wordt bereikt over dit voorstel van november 2016. Het Parlement wil het uiterlijk in december eens worden over een onderhan-delingsmandaat, terwijl de Raad nog geen streefdatum heeft vastgesteld.

13

Herstel en afwikkeling van centrale tegenpartijen

Gezien de huidige stand van zaken zal het lastig worden om nog in 2017 tot een akkoord te komen over dit voor-stel uit november 2016. De Raad streeft ernaar om het uiterlijk eind van het jaar eens te worden over een onder-handelingsmandaat voor de trialogen, terwijl het Parle-ment volgens de planning pas in januari 2018 zover is.

14 Kapitaalmarktenunie - securitisatie

Er is een politiek akkoord bereikt over dit voorstel, dat in het najaar formeel zal worden aangenomen.

15Kapitaalmarktenunie - prospectus

Dit voorstel is door de medewetgevers aangenomen. Het politieke akkoord is ongeveer een jaar na de indiening in november 2015 van het voorstel van de Commissie bereikt.

16Herziening meerjarig financi-eel kader, inclusief middelen voor het jongerenwerkgele-genheidsinitiatief

Over de herziening van het EU-begrotingskader is na het voorstel van de Commissie van september 2016 een ak-koord bereikt in het eerste deel van 2017. In juni volgde de formele aanneming.

17

Coördinatie van de socialezekerheidsstelsels

De medewetgevers werken nog aan dit voorstel van de Commissie uit 2016. Tot dusver is er relatief weinig voor-uitgang geboekt. Er wordt niet verwacht dat de wetge-ving nog dit jaar wordt aangenomen. Volgens de huidige planning gaan de trialogen mogelijk in het tweede kwar-taal van 2018 van start.

18

Toegankelijkheidseisen voor producten en diensten

Gelet op de zeer trage vorderingen zal dit voorstel dat de Commissie in 2015 heeft ingediend, dit jaar niet meer worden aangenomen. Volgens de huidige planning is het Parlement in september klaar voor de trialogen, maar lijkt het onderhandelingsmandaat van de Raad op zijn vroegst eind van het jaar klaar te zijn.



82




19

Europees Solidariteitskorps Dit was het laatste van de formeel door de Commissie in te dienen wetgevingsvoorstellen in de gezamenlijke verklaring. Het dateert van mei 2017. Gezien de huidige planning van het Parlement en de Raad lijken trialogen pas in december mogelijk.

20 Inreis-uitreissysteem (slimme grenzen)

Over deze met elkaar samenhangende voorstellen om de grenscontroleprocedures voor onderdanen van derde landen die naar de EU reizen te bespoedigen, te verge-makkelijken en te versterken, is in juni tussen de mede-wetgevers een akkoord bereikt, dat in het najaar formeel zal worden aangenomen. Het Parlement en de Raad waren iets minder dan een jaar na de indiening van het voorstel door de Commissie klaar voor de trialogen en bereikten in slechts drie maanden een akkoord.

21

Inreis-uitreissysteem (slimme grenzen - Schengengrenscode)

22

Europees systeem voor reisinformatie en -autorisatie

Dit voorstel, dat zorgt voor een verbetering van de infor-matie van de lidstaten over onderdanen van derde landen die naar Europa komen, is door de Commissie in november 2016 ingediend. De Raad werd het in juni eens over een algemene aanpak (d.w.z. zijn mandaat voor de trialoog-onderhandelingen). Verwacht wordt dat het Parlement in oktober ook zover zal zijn. Er bestaat dus kans dat nog dit jaar een akkoord wordt bereikt over de wetgeving.

23

Controle op de verwerving en het voorhanden hebben van wapens

Deze maatregel, die uitermate belangrijk is voor de vei-ligheid van de Europese burger, werd eind 2015 voor-gesteld. Ongeveer een jaar later sloten de medewetge-vers daarover een akkoord, dat in mei 2017 formeel is aangenomen.

24

Richtlijn terrorisme Een andere belangrijke veiligheidsmaatregel, die ervoor zorgt dat bepaalde terroristische daden in elke lidstaat strafbaar zijn, is in december 2015 door de Commissie voorgesteld. In minder dan een jaar bereikten de mede-wetgevers een akkoord, dat in maart 2017 formeel is aangenomen.

25

Witwassen van geld en financiering van terrorisme

De Commissie kwam in 2016 met dit voorstel. In maart 2017 waren de medewetgevers klaar voor de trialogen. De besprekingen worden in het najaar voortgezet. Er be-staat een redelijke kans dat eind van het jaar een ak-koord wordt bereikt.

26

Europees Strafregisterinfor-matiesysteem

Het voorstel van de Commissie van januari 2016 is be-doeld om de uitwisseling van informatie over onderda-nen van derde landen te vergemakkelijken. De Commis-sie heeft in juni 2017 een aanvullende verordening voor dergelijke uitwisselingen voorgesteld. Op basis daarvan zullen de Raad en het Parlement in de komende maan-den toewerken naar een onderhandelingsmandaat.



83






27 Asiel: Dublinsysteem Deze hervormingen in het gemeenschappelijk Europees asielstelsel die de Commissie medio 2016 heeft gepre-senteerd, zijn nauw met elkaar verweven. In diverse af-zonderlijke dossiers is substantiële vooruitgang geboekt (zo is tussen de medewetgevers al deels een akkoord be-reikt over het asielagentschap en bevinden de databank van vingerafdrukken (Eurodac) en de Erkenningsrichtlijn zich in de trialoogfase). Voor de aanneming van het ge-hele wetgevingspakket is evenwel een politiek akkoord nodig over het Dublinsysteem, waarin is geregeld wel-ke lidstaat verantwoordelijk is voor de behandeling van individuele asielaanvragen. Er wordt van uitgegaan dat het Parlement in het najaar klaar is voor de trialogen over dit dossier, terwijl de Raad op dit moment toewerkt naar een onderhandelingsmandaat voor het eind van dit jaar of begin volgend jaar. Dit houdt in dat het gehele pakket op zijn vroegst in de eerste helft van 2018 wordt aangenomen.

28 Asielagentschap

29 Asiel: Eurodac

30 Opvangvoorzieningen

31 Asielnormen

32

Asielprocedure

33

Toegang en verblijf van onderdanen van derde landen met het oog op een hooggekwalificeerde baan

Dit voorstel voor legale migratie, ook wel bekend onder de naam „blauwekaartregeling”, is medio 2016 door de Commissie ingediend. Een jaar later hebben het Parle-ment en de Raad met hun onderhandelingsmandaat voor de trialogen ingestemd. De trialogen kunnen nog in het najaar van start gaan.

34

Nieuw hervestigingskader Dit voorstel over de hervestiging van erkende vluchtelin-gen uit niet-EU-landen, bijvoorbeeld mensen die in een vluchtelingenkamp zitten, is in juli van het afgelopen jaar door de Commissie ingediend. Het Parlement en de Raad werken nog aan hun onderhandelingsmandaat. Verwacht wordt dat zij in het najaar klaar zijn voor de trialogen. Daarmee wordt een akkoord vóór het eind van het jaar lastig.

35

Extern investeringsplan/Europees Fonds voor duurzame ontwikkeling

In juni, minder dan een jaar na de indiening van het voor-stel door de Commissie in september 2016, kwamen de medewetgevers al tot een politiek akkoord. Doel ervan is om EU-middelen als hefboom in te zetten voor particu-liere investeringen in de ontwikkeling van Afrika en ande-re delen van het EU-nabuurschap. De wetgeving wordt in principe in het najaar formeel aangenomen.

36Mandaat van de Europese Investeringsbank voor externe leningen

Deze aanverwante dossiers maken deel uit van het stre-ven om de investeringen in Afrika en andere belangrijke regio‘s te bevorderen. Nadat het voorstel in september van het afgelopen jaar door de Commissie was inge-diend, was de Raad al heel snel klaar met zijn mandaat, terwijl het Parlement zijn koers in april heeft vastgesteld. De trialoogonderhandelingen worden in september her-vat, zodat nog dit jaar een akkoord mogelijk is.

37Europese Investeringsbank: Garantiefonds voor extern optreden



84




38

Telecomhervorming: wetboek voor elektronische communicatie (+WiFi4EU)

Dit voorstel uit september 2016 wordt dit jaar waar-schijnlijk niet meer aangenomen omdat de Raad en het Parlement hun onderhandelingspositie nog niet hebben bepaald. Tegelijk volgt de Commissie ook de voortgang op van het WiFi4EU-voorstel, dat met het andere voorstel verband houdt hoewel het niet als prioriteit is bestem-peld in de gezamenlijke verklaring. In mei 2017 sloten de medewetgevers hierover een akkoord en het voorstel zou in het najaar formeel moeten worden aangenomen.

39

Telecomhervorming: orgaan van Europese regelgevende instanties voor elektronische communicatie

Deze voorgestelde hervorming van het orgaan, dat de Europese regelgevende instanties voor elektronische communicatie samenbrengt, verloopt volgens hetzelfde tijdschema als dat voor het wetboek voor elektronische communicatie (zie nr. 38). Een politiek akkoord vóór 2018 lijkt onwaarschijnlijk.

40

Richtlijn betreffende auteursrecht in de digitale eengemaakte markt

Over dit voorstel van september 2016 zouden het Par-lement en de Raad, als aan de huidige planning wordt vastgehouden, vanaf begin december trialoogonderhan-delingen kunnen voeren. Daardoor lijkt een akkoord over de wetgeving dit jaar niet meer haalbaar. Wel bestaat er een redelijke kans op een akkoord in de eerste helft van 2018.

41

Online-uitzendingen van omroeporganisaties

De trialogen over dit voorstel, ook uit september 2016, gaan waarschijnlijk eveneens op zijn vroegst eind 2017 van start: het Parlement zou zijn beginstandpunt in ok-tober moeten bepalen, terwijl de Raad op eind november mikt. Een akkoord in de eerste helft van 2018 lijkt dus mogelijk.

42

Verdrag van Marrakesh: auteursrechthervorming ten behoeve van personen die blind of visueel gehandicapt zijn

Met deze onderling samenhangende voorstellen wordt het Verdrag van Marrakesh omgezet in EU-recht. Het Verdrag van Marrakesh heeft tot doel auteursrechtelijk beschermde schriftelijke werken gemakkelijker toegan-kelijk te maken voor mensen die blind zijn of een andere leesbeperking hebben. In april 2017 waren het Parle-ment en de Raad klaar voor onderhandelingen over dit voorstel van de Commissie van september 2016. Er werd al snel een akkoord bereikt. De wetgeving wordt in sep-tember ondertekend.

43Verdrag van Marrakesh: exemplaren in toegankelijke vorm

44

Gebruik van de 470-790 MHz-frequentieband in de Unie

De Commissie heeft dit voorstel in februari 2016 inge-diend. Het voorstel heeft tot doel een effectiever gebruik van bepaalde radiofrequenties mogelijk te maken en daarmee de ontwikkeling van mobiele diensten te bevor-deren. In december 2016 bereikten de medewetgevers daarover een akkoord. De formele vaststelling van de wetgeving volgde in mei 2017.



85






45Voorkoming van ongefundeerde geoblocking

De Commissie is in mei 2016 met dit voorstel gekomen. Het wordt thans besproken in de trialogen met de me-dewetgevers die in mei 2017 van start zijn gegaan. Een akkoord vóór het eind van het jaar lijkt dus realistisch.

46Audiovisuele mediadiensten Voor dit voorstel, ook uit mei 2016, hebben beide mede-

wetgevers in mei 2017 hun beginstandpunt bepaald en is het trialoogproces inmiddels gaande. Er bestaat dus kans dat eind van het jaar een akkoord wordt bereikt.

47

E-privacyrichtlijn en

gegevensbeschermings-voorschriften van EU-instel-lingen en -organen

Deze twee voorstellen van de Commissie uit januari 2017 waren aan elkaar gekoppeld in de gezamenlij-ke verklaring omdat het in beide gevallen gaat om een aanpassing aan de algemene verordening gegevensbe-scherming, maar met het ene voorstel wordt iets snel-lere vooruitgang geboekt dan met het andere. Wat de e- privacyrichtlijn betreft, bestaat er maar weinig kans dat de trialogen nog in 2017 van start gaan, omdat de Raad pas volgend jaar tot een onderhandelingsmandaat wil komen. Het Parlement is sneller en wil zijn vertrekpunt voor de trialogen in oktober bepalen. Wat de interne EU-gegevensbeschermingsvoorschriften van de EU-in-stellingen en -organen betreft, is de Raad het al eens geworden over zijn mandaat, zodat de trialogen van start kunnen gaan zodra het Parlement klaar is, hetgeen vol-gens zijn planning in oktober het geval zou zijn. Een ak-koord hetzij eind 2017 hetzij in de eerste helft van 2018 zou dus haalbaar moeten zijn indien de standpunten tot elkaar kunnen worden gebracht.

48

Richtlijn betreffende het systeem voor de handel in emissierechten

In juli 2015 heeft de Commissie hervormingen in het systeem voor de handel in emissierechten voorgesteld, maar het is niet gemakkelijk gebleken om over dit dos-sier een akkoord te bereiken: in februari 2017 hebben het Parlement en de Raad hun onderhandelingspositie kunnen bepalen en sindsdien zijn de trialogen gaande. Een akkoord dit jaar blijft dus mogelijk.

49

Verordening inzake de verdeling van de inspanningen

Deze verordening, die eveneens betrekking heeft op klimaatverandering, is in juli 2016 door de Commissie voorgesteld. Het Parlement heeft zijn vertrekpunt voor de trialogen in juni 2017 bepaald en de Raad volgt naar ver-wachting in oktober. Vervolgens kunnen de trialogen van start gaan. Er bestaat nog vooruitzicht op een akkoord in 2017 of begin 2018.

50

Broeikasgasemissies en -verwijderingen door landgebruik, verandering in landgebruik en bosbouw

Dit voorstel is in juli 2016 door de Commissie ingediend en ligt op ongeveer hetzelfde schema als de verordening inzake de verdeling van de inspanningen (nr. 49). Ver-wacht wordt dat het Parlement in september met het onderhandelingsmandaat instemt en de Raad in oktober.



86




51Energie-efficiëntie Deze twee energie-efficiëntiemaatregelen zijn in novem-

ber 2016 door de Commissie voorgesteld. Voor beide dossiers was de Raad in juni 2017 klaar met zijn ver-trekpunt voor de trialogen, maar bepaalt het Parlement waarschijnlijk pas in november zijn standpunt. Daardoor blijft er niet veel tijd over voor de trialogen, maar er kan in elk geval een begin mee worden gemaakt, zodat mis-schien in de eerste helft van 2018 de deur kan worden opengezet naar een akkoord.

52

Energieprestatie van gebouwen

53Gemeenschappelijke regels voor de interne elektriciteitsmarkt (richtlijn)

Voor het gehele pakket voorstellen voor de energie-unie, die de Commissie allemaal in november 2016 heeft ge-presenteerd, bestaat er voor dit jaar geen vooruitzicht meer op een akkoord omdat de medewetgevers hun tria-loogmandaten naar verwachting pas in de laatste weken van 2017 zullen bepalen.

54 Interne elektriciteitsmarkt (verordening)

55Europees Agentschap voor de samenwerking tussen energieregulators

56 Risicoparaatheid in de elektriciteitssector

57 Waterstof uit hernieuwbare bronnen

58 Governance van de energie-unie



87




HET EUROPEES SOLIDARITEITSKORPS:

BALANS VAN HET EERSTE JAAR

Het Europees Solidariteitskorps: balans van het eerste jaarHet Europees Solidariteitskorps werd door Commissievoorzitter Juncker aangekondigd in zijn toespraak over de Staat van de Unie voor het Europees Parlement in 2016.

Sinds het Europees Solidariteitskorps op 7 december 2016 werd gelanceerd, hebben:

• 36 294 jongeren uit alle lidstaten zich geregistreerd• 1 500 jongeren een projectplaats gekregen bij ongeveer 950 organisaties

Tegen eind 2017, een jaar na de start van de online-registratie, zullen er naar verwachting 3 600 projectplaatsen zijn.

Het Europees Solidariteitskorps in actie: helpen waar dat het hardst nodig is

In augustus 2017 kwamen de eerste 16 vrijwilligers van het Europees Solidariteitskorps aan in het Italiaanse stadje Norcia, een van de stadjes die het zwaarst getroffen werden door de hevige aardbevingen die tussen augustus 2016 en januari 2017 plaatsvonden. De vrijwilligers helpen mee bij reparatiewerken en de heropbouw van de sociale diensten voor de plaatselijke bevolking. Tegen 2020 zullen in totaal 230 vrijwilligers hebben deelgenomen aan projecten in de Italiaanse regio’s die door de aardbevingen werden getroffen.

Het Europees Solidariteitskorps is opgericht om solidariteit te tonen met de mensen die dat het hardst nodig hebben na dramatische gebeurtenissen zoals natuurrampen en om de meest kwetsbare personen in onze samenlevingen te helpen.

Aaron uit Nederland helpt als vrijwilliger in een school en dagcentrum in Berlijn, waar hij lesgeeft aan Syrische vluchtelingen en theatervoorstellingen met hen maakt om hen te helpen bij hun maatschappelijke integratie.

Denisa uit Roemenië en Andrew uit Ierland hebben een projectplaats gekregen in Rotterdam, waar zij activiteiten organiseren voor achtergestelde jongeren, zoals spelletjes, culturele en sportactiviteiten voor kinderen met bijzondere behoeften.

En Theodoros uit Griekenland werkt in Stuttgart mee aan initiatieven die de kansen van jongeren in het Donaugebied verbeteren om werk te vinden dat overeenstemt met hun vaardigheden en opleiding.

90

Meer dan vrijwilligerswerk

Vanaf het begin staat het Europees Solidariteitskorps voor meer dan alleen maar vrijwilligerswerk. De bedoeling is ook om jongeren de mogelijkheid te bieden om vaardigheden te ontwikkelen en hun kansen op de arbeidsmarkt te vergroten dankzij een baan of stage. Tegen maart 2019 zullen tot 6 000 jongeren een op solidariteit gerichte baan of stage aangeboden krijgen.

100 000 plaatsen tegen 2020

Het is de bedoeling dat 100 000 jongeren deelnemen aan het Europees Solidariteitsfonds. Om deze ambitie te verwezenlijken heeft de Commissie in mei 2017 voorgesteld om aan het Solidariteitskorps voor de volgende drie jaar een eigen budget van meer dan 340 miljoen euro toe te kennen en het soort activiteiten uit te breiden.

Jongeren die zich in de database hebben geregistreerd, worden regelmatig op de hoogte gehouden via nieuwsbrieven. In afwachting van een projectplaats kunnen jongeren ook online training volgen en zo hun kansen op een projectplaats vergroten of zich goed voorbereiden.

Surf voor registratie naar:europa.eu/solidarity-corps

TIJDSCHEMA

SOLIDARITEITSKORPS

14 september 2016

7 december 2016

20 maart 2017

30 mei 2017

17 augustus 2017

Commissievoorzitter Juncker kondigt de oprichting van een Europees Solidariteitskorps aan in zijn Staat van de Unie voor het Europees Parlement in 2016

Het Europees Solidariteitskorps wordt gelanceerd

De Commissie stelt voor om meer dan 340 miljoen euro voor het Europees Solidariteitskorps uit te trekken

De eerste vrijwilligers van het Europees Solidariteitskorps komen aan in Norcia (Italië)

Afbe

eldi

ngen

: © E

urop

ese

Uni

e, 2

016

— 2

017

De selectie van jongeren voor specifieke organisaties wordt opgestart

De eerste vrijwilliger van het Europees Solidariteitskorps begint op haar projectplaats

8 maart 2017

Eind 2017

Verwachte goedkeuring van het voorstel om het Solidariteitskorps te versterken, overeenkomstig de gezamenlijke verklaring van 13 december 2016 van het Europees Parlement, de Raad en de Commissie

91


HET EUROPEES SOLIDARITEITSKORPS: BALANS VAN HET EERSTE JAAR

http://europa.eu/solidarity-corps


BEZOEKEN AAN NATIONALE PARLEMENTEN

Eerste KamerTweede Kamer 15

1

SénatAssemblée nationale26

27Nationalrat

Bundesrat1111

Chambre des Députés 10

14

Assembleia da República 20

Βουλή των Αντιπροσώπων12

Βουλή των Ελλήνων(Vouli ton Ellinon)

(Narodno sabranie)

(Vouli ton Antiprosopon)

12

Народно събрание 6

Folketinget 20

Saeima 9

Seimas 21

Országgyűlés 12

BundesratBundestag 72

6 SenatSejm 14

2House of Lords

House of Commons1314

Houses of the Oireachtas 15

Senado Congreso de los Diputados 22

20

Kamra tad-Deputati 13

Senato della RepubblicaCamera dei Deputati 23

21

SenatCamera Deputaților 18

19

Hrvatski sabor 14Državni zbor24

SenátPoslanecká sněmovna 19

20

Riksdag 21 Riigikogu 21

Eduskunta 19

Národná rada

155

Chambre des représentants | Kamer van volksvertegenwoordigers Sénat de Belgique | Belgische Senaat

1 november 2014 - 12 september 2017 (1)

Bezoeken van leden van de Commissie aan nationale parlementen en bijeenkomsten met nationale parlementariërs sinds het aantreden van de Commissie

(1) https://ec.europa.eu/info/annual-reports-relations-national-parliaments_nl

94

https://ec.europa.eu/info/annual-reports-relations-national-parliaments_en

Eerste KamerTweede Kamer 15

1

SénatAssemblée nationale26

27Nationalrat

Bundesrat1111

Chambre des Députés 10

14

Assembleia da República 20

Βουλή των Αντιπροσώπων12

Βουλή των Ελλήνων(Vouli ton Ellinon)

(Narodno sabranie)

(Vouli ton Antiprosopon)

12

Народно събрание 6

Folketinget 20

Saeima 9

Seimas 21

Országgyűlés 12

BundesratBundestag 72

6 SenatSejm 14

2House of Lords

House of Commons1314

Houses of the Oireachtas 15

Senado Congreso de los Diputados 22

20

Kamra tad-Deputati 13

Senato della RepubblicaCamera dei Deputati 23

21

SenatCamera Deputaților 18

19

Hrvatski sabor 14Državni zbor24

SenátPoslanecká sněmovna 19

20

Riksdag 21 Riigikogu 21

Eduskunta 19

Národná rada

155

Chambre des représentants | Kamer van volksvertegenwoordigers Sénat de Belgique | Belgische Senaat

Totaal aantal bezoeken van leden van de Commissie aan nationale parlementen sinds het aantreden van de Commissie: 657

95


BEZOEKEN AAN NATIONALE PARLEMENTEN


DIALOOG MET DE BURGER

Aantal dialogen dat per lidstaat met de burger is gevoerd sinds aantreden Commissie-Juncker

Sinds aantreden Over de toekomst van Europa sinds maart 2017

Strasbourg

Stuttgart

Frankfurt/Oder

Glenties

Toruń

Kielce

Rzeszów

Kraków

Bremen

Eger

Neuruppin

Potsdam

Vaasa

TamperePori

Umeå

Luleå

Skelle�eå

Malmö

München

Linz

Dunkerque

Siracusa

Rennes

Matera

Wrocław

Göteborg

Napoli

Roma

Milano

Λευκωσία(Nikosia)

Αθήνα(Athína)

Paris

Torino

Norcia

Nice

Stockholm

Marseille

Lisboa

Grenoble

ValenciaToledo

Madrid

Dublin

Sevilla

BarcelonaBragaBarcelos

Guimarães

Santiago de Compostela

Bilbao

Funchal (Madeira)

Kilkenny

Helsinki

Praha

Warszawa

Allinge

Rēzekne

Ukmergė

Ventspils Visby - Almedalen

Esbjerg

Aarhus

Rovaniemi

Tartu

Lund

Roskilde

Kaunas

København

Iaşi

Mamaia

Варна(Varna)

Cluj-Napoca

Râșnov

Faro

Bragança

(Ruse) Русе

Maribor Kapolcs

București

София(Sofiya)

Tallinn

Košice

Θεσσαλονίκη(Thessalonica)

Ιωάννινα(Ioannina)

Wien

Budapest

RijekaZagreb

Nova GoricaGorizia

Osijek

Ljubljana

Dubrovnik

Žilina

SzegedLendava

Debrecen

Vilnius

LilleFrankfurt/MainWiesbaden

Mainz

Essen

Габрово(Gabrovo)

Münster

Sen�enbergGörlitzErfurtKöln Bonn

Riga

Trenčín

Nitra

Nowy Targ

Doornik

Eindhoven

Maastricht

St. Vith

Eupen

Brugge Antwerpen

UtrechtLeiden

RotterdamDen Haag

Amsterdam

Luxemburg

Brussel

VallettaNaxxar

Floriana

Bratislava

PortoAveiro

Coimbra

Berlin

Leipzig

MittweidaMeißen

Salzburg

Alba Iulia

New York City

België 15

Bulgarije 13

Tsjechië 6

Denemarken 9

Duitsland 27

Estland 6

Ierland 6

Griekenland 4

Spanje 11

Frankrijk 17

Kroatië 8

Italië 14

Cyprus 4

Letland 9

Litouwen 5

Luxemburg 4

Hongarije 10

Malta 4

Nederland 14

Oostenrijk 9

Polen 11

Portugal 18

Roemenië 17

Slovenië 8

Slowakije 15

Finland 14

Zweden 28

Aantal dialogen met de burger

312 dialogen sinds het aantreden van de Commissie-Juncker

In 145 steden (in 27 lidstaten) in de hele EU, van Funchal tot Rēzekne en van Rovaniemi tot Nicosia

Dialoog met de burger over de toekomst van Europa (sinds maart 2017)

129 dialogen die door voorzitter Juncker, de leden van de Commissie en hoge ambtenaren van de Commissie zijn gevoerd

In meer dan 80 steden in 27 lidstaten, niet alleen in alle hoofdsteden, maar vooral ook in de middelgrote steden in de verschillende regio’s van Europa

Bijgewoond door bijna 21 000 mensen in gemeentehuizen, op pleinen, in musea en theaters — 144 000 mensen in zes dialogen live op Facebook

In de debatten over de „toekomst van Europa” zijn 34 miljoen mensen potentieel bereikt via de (sociale) media

98

Strasbourg

Stuttgart

Frankfurt/Oder

Glenties

Toruń

Kielce

Rzeszów

Kraków

Bremen

Eger

Neuruppin

Potsdam

Vaasa

TamperePori

Umeå

Luleå

Skelle�eå

Malmö

München

Linz

Dunkerque

Siracusa

Rennes

Matera

Wrocław

Göteborg

Napoli

Roma

Milano

Λευκωσία(Nikosia)

Αθήνα(Athína)

Paris

Torino

Norcia

Nice

Stockholm

Marseille

Lisboa

Grenoble

ValenciaToledo

Madrid

Dublin

Sevilla

BarcelonaBragaBarcelos

Guimarães

Santiago de Compostela

Bilbao

Funchal (Madeira)

Kilkenny

Helsinki

Praha

Warszawa

Allinge

Rēzekne

Ukmergė

Ventspils Visby - Almedalen

Esbjerg

Aarhus

Rovaniemi

Tartu

Lund

Roskilde

Kaunas

København

Iaşi

Mamaia

Варна(Varna)

Cluj-Napoca

Râșnov

Faro

Bragança

(Ruse) Русе

Maribor Kapolcs

București

София(Sofiya)

Tallinn

Košice

Θεσσαλονίκη(Thessalonica)

Ιωάννινα(Ioannina)

Wien

Budapest

RijekaZagreb

Nova GoricaGorizia

Osijek

Ljubljana

Dubrovnik

Žilina

SzegedLendava

Debrecen

Vilnius

LilleFrankfurt/MainWiesbaden

Mainz

Essen

Габрово(Gabrovo)

Münster

Sen�enbergGörlitzErfurtKöln Bonn

Riga

Trenčín

Nitra

Nowy Targ

Doornik

Eindhoven

Maastricht

St. Vith

Eupen

Brugge Antwerpen

UtrechtLeiden

RotterdamDen Haag

Amsterdam

Luxemburg

Brussel

VallettaNaxxar

Floriana

Bratislava

PortoAveiro

Coimbra

Berlin

Leipzig

MittweidaMeißen

Salzburg

Alba Iulia

New York City

2015 2016 2017 2015, 2016, 2017 Sinds maart 2017

BENELUX

Totaal EU

Dialogen met de burger online

MALTA

2017Tot aan de Staat van

de Unie 2017

2015

5373

186

2016

99



Jean-Claude Juncker

Voorzitter van de Europese Commissie

Maroš Sefcovic

Vicevoorzitter van de Europese Commissie

Günther H. Oettinger

Begroting en Personeelszaken

Andrus Ansip


Valdis Dombrovskis


Federica Mogherini

Hoge vertegenwoordiger/vicevoorzitter van de Europese Commissie

Johannes Hahn

Europees Nabuurschapsbeleid en Uitbreidingsonderhandelingen

Frans Timmermans


Neven Mimica

Internationale Samenwerking en Ontwikkeling

Miguel Arias Cañete

Klimaatactie en Energie

Karmenu Vella

Milieu, Maritieme Zaken en Visserij

Vytenis Andriukaitis

Gezondheid en Voedselveiligheid

Dimitris Avramopoulos

Migratie, Binnenlandse Zaken en Burgerschap

De Commissie-Juncker

Jyrki Katainen


Cecilia Malmström

Handel

100

Mariya Gabriel

Digitale Economie en Samenleving

Marianne Thyssen

Werkgelegenheid, Sociale Zaken, Vaardigheden en Arbeidsmobiliteit

Pierre Moscovici

Economische en Financiële Zaken, Belastingen en Douane

Christos Stylianides

Humanitaire Hulp en Crisisbeheersing

Elżbieta Bieńkowska

Interne Markt, Industrie, Ondernemerschap en Midden- en Kleinbedrijf

Věra Jourová

Justitie, Consumentenzaken en Gendergelijkheid

Tibor Navracsics

Onderwijs, Cultuur, Jongerenzaken en Sport

Phil Hogan

Landbouw en plattelandsontwikkeling

Corina Crețu

Regionaal Beleid

Margrethe Vestager

Mededinging

Julian King

Veiligheidsunie

Carlos Moedas

Onderzoek, Wetenschap en Innovatie

Violeta Bulc

Vervoer

101




BRIEF OVER DE ROUTEKAART NAAR EEN MEER VERENIGDE, STERKERE EN MEER DEMOCRATISCHE UNIE

105



Straatsburg, 13 september 2017

Geachte voorzitter Tajani,

Geachte voorzitter Tusk,

Geachte premier Ratas,

Geachte premier Borisov,

Geachte kanselier Kern,

Geachte president Iohannis,

Vandaag heb ik voor het Europees Parlement mijn rede over de Staat van de Unie 2017 gehouden. In die rede heb ik mijn voornemens voor het werkprogramma voor de EU-instellingen voor de komende maanden uiteengezet. Ook heb ik de toekomst van onze Unie op de middellange tot lange termijn besproken.

Zoals u zich herinnert, heb ik in maart van dit jaar een Witboek over de toekomst van Europa voorgesteld, met vijf scenario’s voor hoe Europa er in 2025 zou kunnen uitzien. Drie weken later kwamen de leiders van de EU27 bijeen voor de 60ste verjaardag van de Verdragen van Rome. Bij die gelegenheid hebben zij hun verbondenheid met elkaar en met de Unie bevestigd. U was daar allemaal bij en heeft samen met mij de verklaring ondertekend: "Wij willen de Europese Unie sterker en weerbaarder maken, met nog meer onderlinge eenheid".

Om die eenheid te handhaven, en om de kloof tussen de verwachtingen van de Europeanen en onze prestaties te dichten, meen ik dat we van de huidige kansen moeten profiteren en werk moeten maken van een bredere hervorming van onze Unie. Om deze hervorming richting te geven en het debat aan te moedigen, heb ik in mijn rede vandaag een concrete Routekaart naar een meer verenigde, sterkere en democratischere Unie voorgesteld.

Graag zou ik met u samenwerken om ervoor te zorgen dat deze Routekaart door alle staatshoofden en regeringsleiders van de EU27, alle EU-instellingen en de nationale parlementen van al onze lidstaten gezamenlijk wordt besproken en uitgewerkt. Ik schaar mij achter het plan van president Macron om in 2018 overal in Europa democratische vergaderingen te organiseren ter ondersteuning van dit voor onze gemeenschappelijke toekomst zo belangrijke werk. Voor deze democratische vergaderingen kunnen we putten uit de ervaring die de Europese Commissie de voorbije drie jaar heeft opgedaan met het organiseren van meer dan 300 Burgerdialogen.

Ik zou het op prijs stellen als we de toekomst van Europa en deze concrete routekaart een eerste keer zouden kunnen bespreken tijdens ons informele diner op 28 september in Tallinn. Ook zouden we in de loop van 2018 en 2019 aanvullende vergaderingen van de EU27 kunnen organiseren om ons gemeenschappelijk werk gezamenlijk te verdiepen.

Ik kijk ernaar uit om met u samen te werken aan de verwezenlijking van deze ambitieuze routekaart. Europa moet zijn toekomst in eigen hand nemen. Het is nu tijd voor daden..

Hoogachtend,

Jean-Claude Juncker

106

September 2017

Routekaart naar een meer verenigde, sterkere en democratischere Unie De voorbije twaalf maanden zijn uitdagend geweest voor de Europese burgers. De EU-instellingen en de lidstaten moesten veel werk verzetten en politiek leiderschap tonen.

Om het Europese project op koers te houden, kwam voorzitter Juncker in zijn Staat van de Unie op 14 september 2016 met een positieve agenda voor een Europa dat ons beschermt, sterker maakt en verdedigt. Die boodschap werd goed ontvangen door het Europees Parlement en door de leiders van de EU27 op de top van Bratislava.

De Commissie heeft daarna verder aan de positieve agenda gewerkt met haar Witboek over de toekomst van Europa, met daarin vijf scenario’s voor hoe Europa er in 2025 zou kunnen uitzien. Drie weken later zijn de leiders van de EU27 bijeengekomen voor de 60ste verjaardag van de Verdragen van Rome. Bij die gelegenheid hebben zij hun verbondenheid bevestigd in de Verklaring van Rome: “Wij willen de Europese Unie sterker en weerbaarder maken, met nog meer onderlinge eenheid”.

Nu hebben we de kans om werk te maken van een bredere hervorming van onze Unie. Om deze hervorming richting te geven en het debat aan te moedigen, heeft Commissievoorzitter Juncker in zijn Staat van de Unie van 13 september 2017 een Routekaart naar een meer verenigde, sterkere en democratischere Unie voorgesteld.

13/9 Staat van de Unie door voorzitter Juncker

Informeel diner van de staatshoofden en regeringsleiders van de EU-landen rond de Toekomst van Europa in Tallinn, Estland

19-20/10 Europese Raad / Vergadering van de EU27

17/11 Sociale Top in Gotenburg, Zweden

6/12 Pakket met voorstellen voor de Economische en Monetaire Unie

• Omvorming van het Europees Stabiliteitsmechanisme tot een Europees Monetair Fonds

• Invoering van een speciale lijn op de EU-begroting voor de eurozone, met vier functies: (1) ondersteuning van structurele hervormingen, (2) een stabiliseringsfunctie, (3) een vangnet voor de bankenunie, en (4) een convergentie-instrument voor pretoetredingssteun aan lidstaten buiten de eurozone

• Opname in de EU-wetgeving van de inhoud van het Verdrag inzake stabiliteit, coördinatie en bestuur in de Economische en Monetaire Unie

• Invoering van de dubbelfunctie van Europees minister van Economische Zaken en Financiën

14/12-15/12 Europese Raad / Vergadering van de EU27

Eurotop in december (datum nog te bepalen)

Debatten over de toekomst van Europa

in parlementen, steden en regio’s

Oktober

November

December

107



Februari 2018

Mei

Juni

September

Oktober

December

Maart 2019

Juni

Debatten over de toekomst van Europa

in parlementen, steden en regio’s

Strategie voor een geslaagde toetreding tot de EU van Servië en Montene-gro als koploper-kandidaten op de Westelijke Balkan

Eventuele informele vergadering van de EU27 in Sofia, Bulgarije

Toekomstig meerjarig financieel kader voor de jaren na 2020


• Toekomst van het energie- en klimaatbeleid van de EU, met inbegrip van de toekomst van het Euratom-Verdrag

• Meer stemmingen bij gekwalificeerde meerderheid voor het gemeenschappelijk buitenlands beleid

• Meer stemmingen bij gekwalificeerde meerderheid en meer gewone wetgevingsprocedures voor internemarktkwesties, met inbegrip van sociale en fiscale zaken

• Uitbreiding van de taken van het Europees Openbaar Ministerie met terrorismebestrijding

• Meer subsidiariteit, proportionaliteit en betere regelgeving in de dagelijkse werking van de Europese Unie

• Meer efficiëntie aan het roer van de Europese Unie

Eventuele informele vergadering van de EU27 in Wenen, Oostenrijk


Initiatief ter versterking van de handhaving van de rechtsstaat in de Europese Unie


30/3 Eventuele buitengewone Europese Raad voor een definitief en unaniem besluit over de toekomst van Europa in Sibiu, Roemenië

Europese Parlementsverkiezingen

110

INLEIDING — DE WIND IN ONZE ZEILEN

Geachte voorzitter, geachte leden van het Europees Parlement,

Toen ik hier vorig jaar voor u stond, was de boodschap die ik in mijn toespraak bracht, in zekere zin eenvoudiger.

Het was voor iedereen immers zonneklaar dat onze Unie er niet goed voor stond.

Europa was zwaar gehavend uit een jaar gekomen dat ons op onze grondvesten had doen daveren.

We hadden maar twee keuzes. Ons verenigen rond een positieve Europese agenda of ons terugtrekken, elk in zijn eigen hoek.

Mijn antwoord op deze keuze was een pleidooi voor eenheid.

Ik stelde een positieve agenda voor om — zoals ik vorig jaar zei — te komen tot een Europa dat ons beschermt, een Europa dat ons sterker maakt, een Europa dat ons verdedigt.

De afgelopen twaalf maanden heeft het Europees Parlement deze agenda mee leven ingeblazen. En we vorderen gestaag, dag na dag. Gisteravond nog was u aan het werk om een akkoord te bereiken over handelsbeschermingsinstrumenten en over het verdubbelen van de Europese investeringscapaciteit. En u bent daarin geslaagd. Dank daarvoor.

Ook de 27 leiders van onze lidstaten ben ik dank verschuldigd. De toespraak over de toestand van de Unie lag nog maar enkele dagen achter ons, of zij toonden zich op hun Top in Bratislava al ingenomen met mijn agenda. Daarmee trokken ook zij de kaart van de eenheid, van vereniging rond een gemeenschappelijke basis.

Samen hebben we laten zien dat Europa wel degelijk in staat is de verwachtingen van zijn burgers in te lossen wanneer en waar dat ertoe doet.

Sindsdien winnen we langzaam maar zeker aan kracht.

Dat de economische vooruitzichten in ons voordeel uitpakten, was zeker een meevaller.

Het economisch herstel is inmiddels aan zijn vijfde jaar toe en wordt echt voelbaar in elke lidstaat.

De afgelopen twee jaar lag de groei in de Europese Unie hoger dan die in de Verenigde Staten, met een percentage van ruim 2 % voor de EU als geheel en 2,2 % voor de monetaire ruimte.

De werkloosheid is in negen jaar nooit zo laag geweest als nu. Tijdens deze ambtsperiode zijn tot nog toe bijna 8 miljoen banen gecreëerd. Momenteel zijn in de Europese Unie 235 miljoen mensen aan het werk, meer dan ooit tevoren.

Dit is niet alleen op het conto van de Europese Commissie te schrijven. Hoewel ik ervan overtuigd ben dat, als er 8 miljoen banen verloren zouden zijn gegaan, wij daarvoor de rekening gepresenteerd hadden gekregen.

111


Mede door de Europese instellingen is de wind gekeerd.

Het Europees Investeringsplan, dat tot dusver 225 miljard euro aan investeringen heeft opgeleverd, is onze verdienste. Dankzij dit plan hebben meer dan 450 000 kleine bedrijven en ruim 270 infrastructuurprojecten een lening gekregen.

Het is onze verdienste dat dankzij vastberaden optreden de Europese banken weer kapitaalkrachtig ge-noeg zijn om ondernemingen leningen te verstrekken waarmee groei en banen kunnen worden gecreëerd.

De daling van het overheidstekort van 6,6 % naar 1,6 % is eveneens onze verdienste en is terug te voeren op de intelligente toepassing van het stabiliteits- en groeipact. We vragen begrotingsdiscipline maar zien er nauwlettend op toe dat de groei niet in de kiem wordt gesmoord. Dit blijkt over de hele Unie goed te werken — alle kritiek ten spijt.

Tien jaar na het toeslaan van de crisis zien we dat Europa’s economie eindelijk herstelt.

En daarmee ook ons vertrouwen.

De leiders van onze 27 lidstaten, het Parlement en de Commissie geven de Unie haar Europese dimensie terug. En samen geven we de Unie haar unie terug.

Het afgelopen jaar zagen we hoe onze 27 leiders op het Capitool in Rome hun geloften aan elkaar en aan onze Unie hernieuwden.

Dit alles sterkt mij in de overtuiging: Europa heeft de wind weer in de zeilen.

We hebben nu een kans die we niet mogen missen.

Wij moeten deze kans met beide handen aangrijpen, de wind in onze zeilen vangen.

En daarvoor moeten we twee dingen doen:

Ten eerste: de koers aanhouden die vorig jaar is uitgezet. Er resten ons — Parlement, Raad en Commissie — nog 16 maanden om reële vooruitgang te boeken. We moeten die tijd benutten om af te maken waarmee we in Bratislava zijn begonnen en moeten onze eigen positieve agenda uitvoeren.

Ten tweede: de koers uitzetten voor de toekomst. Om het met Mark Twain te zeggen: over twintig jaar zullen we meer teleurgesteld zijn over wat we niet hebben gedaan dan over wat we wel hebben ge-daan. De tijd om te bouwen aan een meer verenigd, een sterker en een democratischer Europa voor 2025 is nu aangebroken.

112

DE KOERS AANHOUDEN

Geachte voorzitter, geachte Parlementsleden,

Als we naar de toekomst kijken, mogen we ons niet uit koers laten brengen.

We zijn vertrokken met de bedoeling een energie-unie, een veiligheidsunie, een kapitaalmarktenunie, een bankenunie en een digitale eengemaakte markt tot stand te brengen. Inmiddels zijn we samen al ver gekomen.

Het Parlement heeft zelf kunnen vaststellen dat de Commissie al 80 % van de voorstellen die zij aan het begin van haar mandaatsperiode had beloofd, heeft ingediend. We moeten nu samenwerken om de voorstellen in recht om te zetten en het recht in de praktijk te brengen.

Zoals altijd wordt dit een proces van geven en nemen. De voorstellen van de Commissie om het gemeenschappelijk asielstelsel te hervormen en de regels over de detachering van werknemers aan te scherpen, heeft tot controverse geleid — daar ben ik me van bewust. Om een goed resultaat te bereiken, zullen alle partijen het hunne moeten bijdragen zodat ze dichter bij elkaar kunnen komen. Ik kan u vandaag zeggen dat zolang het eindresultaat onze Unie ten goede komt en billijk is voor alle lidstaten, de Commissie zich compromisbereid zal opstellen.

Wij zijn inmiddels klaar om de resterende 20 % van de initiatieven tegen mei 2018 op tafel te leggen.

Vanochtend heb ik een intentieverklaring met een overzicht van de prioriteiten voor het komende jaar toegezonden aan de voorzitter van het Europees Parlement en aan de premier van Estland — die ik lof wil toezwaaien vanwege zijn krachtige inzet voor Europa.

Ik ben niet van plan — en het zou trouwens onmogelijk zijn — om al deze voorstellen hier op te sommen, maar ik wil er toch graag vijf nader toelichten vanwege het grote belang ervan.

In de eerste plaats wil ik onze Europese handelsagenda versterken.

Ja, Europa stelt zich open voor bedrijven. Maar er moet sprake zijn van wederkerigheid. Voor wat hoort wat.

Handel is niet iets abstracts. Handel gaat over banen, over het creëren van mogelijkheden voor Europese bedrijven, of die nu groot zijn of klein. Met elk extra miljard euro aan uitvoer worden 14 000 extra banen in Europa ondersteund.

Handel gaat over het exporteren van onze normen — op sociaal of op milieugebied — over gegevensbe-scherming en over voedselveiligheidsvoorschriften.

Europa is altijd een aantrekkelijke plek geweest om zaken te doen.

Maar sinds vorig jaar staan partners van over de hele wereld in de rij om handelsovereenkom-sten met ons te sluiten.

Met de hulp van dit Parlement hebben we recent een handelsovereenkomst met Canada gesloten die vanaf volgende week voorlopig van toepassing zal zijn. Met Japan hebben we een politiek akkoord over een toekomstig economisch partnerschap bereikt. En we hebben er goede hoop op dat eind dit jaar een vergelijkbare regeling op tafel zal liggen voor Mexico en landen in Zuid-Amerika.

113


Vandaag stellen wij voor om handelsonderhandelingen te openen met Australië en Nieuw-Zeeland.

Ik wil dat al deze overeenkomsten voor het einde van deze mandaatsperiode worden afgerond en dat de onderhandelingen in alle transparantie verlopen.

Open handel moet hand in hand gaan met open beleidsvorming.

Het Europees Parlement krijgt het laatste woord over alle handelsovereenkomsten. Dat betekent dat de leden van het Europees Parlement, net als de leden van de nationale en regionale parlementen, vanaf dag één volledig op de hoogte moeten worden gehouden. De Commissie zal daarop toezien.

In het vervolg zal de Commissie alle onderhandelingsmandaten die we aan de Raad voorstellen, integraal bekend maken.

De burger heeft het recht te weten wat de Commissie voorstelt. Het moet uit zijn met het gebrek aan transparantie. Het moet uit zijn met de geruchten, met het steeds in twijfel trekken van de beweegredenen van de Commissie.

Ik roep de Raad op om dit voorbeeld te volgen zodra hij de definitieve onderhandelingsmandaten vaststelt.

Ik zeg het eens en voor altijd: wij zijn geen naïeve aanhangers van vrije handel.

Europa moet zijn strategische belangen te allen tijde verdedigen.

Daarom stellen wij vandaag een nieuw EU-kader voor het screenen van investeringen voor. Indien een buitenlands overheidsbedrijf in Europa een haven, energie-infrastructuur of defensietechnologiebe-drijf wil kopen, moet dit proces plaatsvinden in een kader van transparantie, controle en debat. Het is een kwestie van politieke verantwoordelijkheid te weten wat er gaande is in onze eigen achtertuin, zodat we onze collectieve veiligheid zo nodig kunnen beschermen.

In de tweede plaats wil de Commissie onze industrie sterker en concurrerender maken.

Dit geldt met name voor onze maakindustrie en de 32 miljoen werknemers die de ruggengraat van deze sector vormen. Zij maken de producten van wereldklasse die ons een voordeel bezorgen ten opzichte van onze concurrenten. Onze auto’s bijvoorbeeld.

Ik ben trots op onze auto-industrie. Maar ik ben geschokt als consumenten willens en wetens worden misleid. Ik doe een oproep tot de auto-industrie om open kaart te spelen en de situatie recht te zetten. In plaats van op zoek te gaan naar lacunes in de regelgeving, zou zij moeten investeren in de schone auto’s van morgen.

Geachte Parlementsleden, de nieuwe strategie voor het industriebeleid die we vandaag presenteren, zal onze industrie helpen om de nummer 1 te blijven, of te worden, op het gebied van innovatie, digitali-sering en het koolstofvrij maken van de economie.

114

Ten derde: ik wil dat Europa het voortouw neemt in de strijd tegen de klimaatverandering.

Vorig jaar hebben we de mondiale spelregels vastgelegd in de Overeenkomst van Parijs, die hier, in het Europees Parlement, is geratificeerd. De Verenigde Staten hebben die ambitie niet langer, maar Europa moet ervoor zorgen dat we onze planeet — het gemeenschappelijke erfgoed van de hele mensheid — weer groots maken.

De Commissie zal binnenkort voorstellen voorleggen ter verlaging van de koolstofuitstoot van onze vervoerssector.

Vierde prioriteit voor het komende jaar: ik wil dat we de Europese burger in het digitale tijd-perk beter beschermen.

De afgelopen jaren hebben we duidelijke vooruitgang geboekt wat betreft de veiligheid van de Europese burger online. De nieuwe, door de Commissie voorgestelde regels zullen ons intellectueel eigendom, onze culturele diversiteit en onze persoonsgegevens beschermen. Wij hebben de strijd tegen terroristische pro-paganda en radicalisering via internet opgevoerd. Dat alles neemt echter niet weg dat Europa nog steeds niet goed gewapend is tegen cyberaanvallen.

Cyberaanvallen kunnen gevaarlijker zijn voor de stabiliteit van democratieën en economieën dan geweren en tanks. Alleen al vorig jaar werden er meer dan 4 000 ransomware-aanvallen per dag geteld en kreeg 80 % van de Europese ondernemingen af te rekenen met ten minste één incident op het gebied van cyberveiligheid.

Cyberaanvallen kennen geen grenzen en ontzien niemand. Daarom komt de Commissie vandaag met nieuwe instrumenten, waaronder een Europees agentschap voor cyberveiligheid, om ons te beschermen tegen dergelijke aanvallen.

Ten vijfde: migratie moet op de radar blijven.

Ondanks de discussie en de controverse waarmee dit onderwerp gepaard gaat, is het toch gelukt goede vooruitgang te boeken, maar op veel terreinen helaas nog te weinig.

De buitengrenzen van Europa worden nu beter beveiligd. Meer dan 1 700 medewerkers van de nieuwe Europese grens- en kustwacht bieden inmiddels ondersteuning aan de patrouilles van de 100 000 nationale grenswachten in landen als Griekenland, Italië, Bulgarije en Spanje. We hebben gemeenschap-pelijke grenzen, maar bij het beschermen daarvan mogen we de lidstaten die direct aan de buitengrenzen liggen, niet aan hun lot overlaten. Gemeenschappelijke grenzen en gezamenlijke bescherming moeten hand in hand gaan.

De instroom van irreguliere migranten, waarover velen zich ernstig zorgen hebben gemaakt, heb-ben we weten in te dammen. Het aantal irreguliere migranten dat via de oostelijke Middellandse Zee binnenkomt, is dankzij de overeenkomst met Turkije met 97 % gedaald. Sinds deze zomer hebben we de route via het centrale Middellandse Zeegebied beter onder controle gekregen, waardoor er in augustus 81 % minder migranten binnen zijn gekomen dan in augustus vorig jaar.

115


Daardoor is ook het aantal in de Middellandse Zee omgekomen migranten drastisch gedaald.

Als ik het over migratie heb, moet ik allereerst mijn grote dank betuigen aan de Italianen voor hun onver-moeibare en nobele inspanningen. De voorbije zomermaanden heeft de Commissie in perfecte harmonie met de Italiaanse premier, mijn vriend Paolo Gentiloni, en zijn kabinet samengewerkt om de situatie onder controle te brengen. We zullen dat ook blijven doen, want Italië redt de eer van Europa in het Mid-dellandse Zeegebied.

We moeten ook met spoed de leefomstandigheden van migranten in Libië verbeteren. Ik ben geschokt door de onmenselijke situatie in de detentie- en opvangcentra. Europa heeft hier een verantwoordelijkheid - een gezamenlijke verantwoordelijkheid. De Commissie zal met de Verenigde Naties samenwerken om een eind te maken aan deze schandalige situatie, die geen moment langer mag voortduren.

Europa is zich gezamenlijk solidair blijven betonen, hoewel het mij verdriet doet dat nog niet alle lidstaten aan die solidariteit hun bijdrage leveren. Alleen al vorig jaar hebben de lidstaten meer dan 720 000 vluchtelingen hervestigd, of hun asiel verleend - driemaal zoveel als de Verenigde Staten, Canada en Australië bij elkaar. Hoewel sommigen er anders over denken, is Europa geen versterkte burcht en mag het dat nooit worden. Europa is een continent van solidariteit waar degenen die vluchten voor vervolging een toevluchtsoord kunnen vinden, en dat moet zo blijven.

Ik ben erg trots op de Europese jongeren die vrijwillig taalcursussen geven aan Syrische vluchtelingen en op de duizenden andere jonge mensen die deel uitmaken van het nieuwe Europese Solidariteitskorps. Deze jonge mensen brengen leven en kleur in de Europese solidariteit.

Maar we moeten ons nu nog krachtiger inspannen. Eind deze maand komt de Commissie met nieuwe voorstel-len, waarbij de nadruk ligt op terugkeer, solidariteit met Afrika en nieuwe mogelijkheden voor legale migratie.

Wat terugkeer betreft, zou ik nogmaals willen zeggen dat mensen die in Europa geen verblijfsrecht hebben, moeten terugkeren naar hun land van herkomst. Slechts 36 % van de irreguliere migranten blijkt echter terug te keren, dus we moeten daar veel harder aan werken. Alleen dan kan Europa solidariteit tonen met vluchtelingen die werkelijk bescherming nodig hebben.

Solidariteit mag niet alleen binnen Europa gelden. We moeten ook solidair zijn met Afrika. Afrika is een prachtig continent, een continent met een jonge bevolking, de wieg van de mensheid. Met de 2,7 miljard euro van het trustfonds EU-Afrika creëren we werkgelegenheid op het hele continent. Het leeuwendeel van het budget is door de EU-begroting voorgeschoten, maar de lidstaten hebben gezamenlijk nog maar 150 miljoen euro bijgedragen. Het fonds bereikt nu zijn grenzen. We weten — of we zouden moeten weten — waar een gebrek aan financiering toe kan leiden: toen de middelen van het wereldvoedselprogramma van de VN in 2015 opraakten, kwam een grote migrantenstroom naar Europa op gang. Ik dring er bij alle lidstaten op aan de daad bij het woord te voegen en het trustfonds voor Afrika niet hetzelfde lot te laten ondergaan. Het risico is groot.

We zorgen ook voor nieuwe legale migratiemogelijkheden. We kunnen irreguliere migratie alleen stoppen als er reële alternatieven komen voor de gevaarlijke overtocht. Er zijn bijna 22 000 vluchtelingen vanuit Turkije, Jordanië en Libanon hervestigd in Europa en ik schaar mij achter de oproep van de hoge commissaris van de VN voor de vluchtelingen om vanuit Libië en de omringende landen nog eens 40 000 vluchtelingen te hervestigen.

Tegelijkertijd is legale migratie een absolute noodzaak voor het vergrijzende Europa. De Commissie

116

heeft het daarom voor gekwalificeerde migranten gemakkelijker gemaakt om naar Europa te komen met een blauwe kaart. Ik zou het Parlement willen bedanken voor zijn steun in dezen.

DE ZEILEN HIJSEN

Geachte voorzitter,

Dames en heren,


Ik heb slechts enkele van de initiatieven genoemd die we de komende zestien maanden willen en moeten realiseren. Maar daarmee alleen kunnen we de Europeanen nog niet voor ons winnen.

We moeten nu de koers uitzetten voor de toekomst.

De Commissie heeft in maart haar Witboek over de toekomst van Europa gepresenteerd, waarin vijf scena-rio’s zijn opgenomen voor de manier waarop Europa in de periode tot 2025 zou kunnen evolueren. Deze scenario’s zijn besproken, soms oppervlakkig, soms heftig. Ze zijn kritisch bestudeerd en voor een deel in de grond geboord. Daar is niets mis mee, want daarvoor waren ze opgesteld. Mijn bedoeling was een pro-ces op gang te brengen waarin de Europeanen hun eigen koers uitzetten en hun eigen toekomst bepalen.

Want de toekomst van Europa kan niet per decreet worden opgelegd. De toekomst van Europa moet het resultaat zijn van een democratisch debat en uiteindelijk een brede consensus. Dit Parlement heeft aan dat proces actief deelgenomen. U hebt drie ambitieuze resoluties over de toekomst van Europa aangenomen, waarvoor ik in het bijzonder de rapporteurs mijn dank wil betuigen. Ik bedank ook alle col-lega’s die hebben bijgedragen aan de ruim tweeduizend openbare evenementen overal in Europa die de Commissie sinds maart heeft georganiseerd.

Het is nu tijd om de eerste conclusies trekken uit dit debat. Om van bezinning over te gaan tot actie. Van debat tot besluit.

Vandaag wil ik u mijn visie geven: mijn eigen „zesde scenario”, zogezegd.

Dit scenario is gebaseerd op tientallen jaren ervaring uit de eerste hand. Ik heb altijd voor het Europese project geleefd, gevochten en gewerkt. Ik heb zowel goede als slechte tijden gezien en meegemaakt.

Ik heb aan alle kanten van de vergadertafel gezeten: als minister, als premier, als voorzitter van de euro-groep, en nu als voorzitter van de Commissie. Ik was erbij in Maastricht, Amsterdam, Nice en Lissabon, bij de ontwikkeling en uitbreiding van de Unie.

Ik heb altijd voor Europa gevochten. Ik heb bij tijd en wijle geleden voor Europa. En zelfs gewanhoopt over Europa.

Bij voor- en tegenspoed heb ik mijn liefde voor Europa nooit verloren.

Maar liefde komt, zoals we weten, zelden zonder pijn.

Liefde voor Europa, want Europa en de Europese Unie hebben iets bereikt wat in onze verbrokkelende wereld uniek is: vrede binnen en vrede buiten Europa. Welvaart voor velen, zij het niet voor allen.

117


We mogen dat in het Europees jaar van het cultureel erfgoed niet vergeten. 2018 moet een jaar zijn om onze culturele diversiteit te vieren.

EEN UNIE VAN WAARDEN

Onze waarden zijn ons kompas.

Europa is voor mij meer dan alleen maar een eengemaakte markt. Meer dan geld, meer dan een munteenheid, meer dan de euro. Het ging altijd over waarden.

Mijn zesde scenario gaat dan ook uit van drie fundamentele beginselen, drie rotsvaste principes: vrijheid, gelijkheid en de rechtsstaat.

Europa is allereerst een Unie van vrijheid. Vrijheid van de onderdrukking en dictatuur die ons conti-nent maar al te goed kent, en de mensen in de Midden- en Oost-Europese landen helaas het meest van ons allemaal. De vrijheid voor iedereen, als burger of als journalist, om je mening te uiten — een vrijheid die wij al te vaak vanzelfsprekend vinden. Op deze vrijheden is onze Unie gegrondvest. Maar vrijheid komt niet uit de lucht vallen. Voor vrijheid moet je vechten. In Europa en overal ter wereld.

Ten tweede moet Europa een Unie van gelijkheid en een Unie van gelijken zijn.

Gelijkheid tussen de leden, groot of klein, oost of west, noord of zuid.

Vergis je niet: Europa strekt zich uit van Vigo tot Varna. Van Spanje tot Bulgarije.

Van oost tot west: Europa moet met beide longen ademen. Anders komt ons continent in ademnood.

In een Unie van gelijken horen er geen tweederangsburgers te zijn. Het is onaanvaardbaar dat er in 2017 nog steeds kinderen sterven aan ziekten die in Europa allang hadden moeten zijn uitgeroeid. Kinderen in Roemenië en Italië moeten net zo goed toegang hebben tot vaccins tegen mazelen als kinderen in andere Europese landen. Zonder mitsen of maren. We werken daarom met alle lidstaten samen om hun nationale vaccinatiecampagnes te steunen. Vermijdbare sterfgevallen mogen in Europa niet voorkomen.

In een Unie van gelijken horen er geen tweederangswerknemers te zijn. Werknemers moeten voor hetzelfde werk op dezelfde plek hetzelfde loon krijgen. De Commissie heeft daarom nieuwe EU-regels voor detachering van werknemers voorgesteld. We moeten ervoor zorgen dat alle EU-regels voor arbeidsmobiliteit worden gehandhaafd op een eerlijke, eenvoudige en doeltreffende manier. Daarvoor is een nieuw Europees orgaan voor inspectie en handhaving nodig. Het is toch absurd dat we wel een Bank-autoriteit hebben die toezicht houdt op de normen voor het bankwezen, maar geen gemeenschappelijke Arbeidsautoriteit die toeziet op eerlijkheid in de eengemaakte markt. Wij zullen zo’n autoriteit oprichten.

In een Unie van gelijken horen er ook geen tweederangsconsumenten te zijn. Ik kan niet aan-vaarden dat er aan de mensen in sommige delen van Europa, in Midden- en Oost-Europa, levensmiddelen worden verkocht van mindere kwaliteit dan in andere landen, terwijl merk en verpakking identiek zijn. Slowaken verdienen niet dat er minder vis in hun vissticks zit, Hongaren dat hun maaltijd minder vlees bevat, of Tsjechen dat hun chocolade een lager cacaogehalte heeft. Volgens de EU-wetgeving zijn zulke praktijken al verboden. We moeten de nationale autoriteiten nu dus meer bevoegdheden geven om deze illegale praktijken te bestrijden, waar ze ook voorkomen.

118

Ten derde is in Europa het recht van de sterkste vervangen door de kracht van het recht.

De rechtsstaat houdt in dat de wet en het recht worden gehandhaafd door een onafhankelijke rechterlijke macht.

Een Unie die gebaseerd is op de rechtsstaat houdt in dat we het definitieve oordeel van de rechter aan-vaarden en respecteren. Onze lidstaten hebben de bevoegdheid om een definitief oordeel te vellen aan het Europees Hof van Justitie gegeven. De uitspraken van het Hof moeten door iedereen worden gerespecteerd. Die uitspraken ondermijnen, of de onafhankelijkheid van de nationale rechters ondermijnen, komt erop neer dat we de burgers hun grondrechten afnemen.

De rechtsstaat is in de Europese Unie geen optie. Het is een noodzaak.

Onze Unie is geen staat, maar zij moet wel een rechtsgemeenschap zijn.

EEN MEER VERENIGDE UNIE

Deze drie beginselen — vrijheid, gelijkheid en de rechtsstaat — moeten het fundament blijven waarop we een meer verenigde, sterkere en meer democratische Unie bouwen.

Wanneer we het hebben over de toekomst, weet ik uit ervaring dat „nieuwe verdragen” of „nieuwe instel-lingen” niet is wat de mensen willen horen. Zulke oplossingen zijn niets meer of minder dan een middel om het doel te bereiken. Misschien zijn ze iets wat voor ons hier in Straatsburg of Brussel betekenis heeft, maar anderen hebben er weinig aan.

Institutionele hervormingen vind ik alleen interessant als ze de Europese Unie efficiënter maken.

In plaats van ons in te dekken met oproepen om de verdragen te wijzigen (wat sowieso onvermijdelijk is) moeten we allereerst iets veranderen aan de mentaliteit dat je alleen kunt winnen ten koste van een ander.

Democratie betekent compromissen sluiten. Met het juiste compromis wint uiteindelijk iedereen. Een meer verenigde Unie betekent dat we compromissen niet moeten zien als iets negatiefs, maar als de kunst om verschillen te overbruggen. De democratie kan zonder compromissen niet functioneren. Europa kan zonder compromissen niet functioneren.

Een meer verenigde Unie moet ook inclusiever zijn.

Als we onze buitengrenzen willen beschermen en daarom nog meer willen versterken, dan moeten we het Schengengebied van vrij verkeer onmiddellijk openstellen voor Bulgarije en Roemenië. Kroatië moet een volwaardige Schengenlidstaat kunnen worden zodra aan alle criteria is voldaan.

Als we willen dat de euro ons continent verenigt en niet verdeelt, moet hij meer zijn dan de munt van een selecte groep landen. Het is de bedoeling dat de euro de munteenheid wordt van de hele Europese Unie. Op twee na mogen en moeten alle lidstaten tot de euro toetreden zodra zij aan alle voorwaarden voldoen.

119


Lidstaten die de euro willen invoeren, moeten dat kunnen doen. Ik stel daarom voor een instrument voor toetreding tot de euro in het leven te roepen, dat technische en ook financiële bijstand biedt.

Als het de bedoeling is dat alle banken in Europa volgens dezelfde regels en onder hetzelfde toezicht opere-ren, dan moeten wij alle lidstaten aanmoedigen zich bij de bankenunie aan te sluiten. We moeten de risico’s terugdringen die in de bankenstelsels van sommige lidstaten nog bestaan. De bankenunie kan slechts functioneren als risicobeperking en risicodeling hand in hand gaan. Zoals iedereen weet, kan dat alleen als wordt voldaan aan de voorwaarden die de Commissie in november 2015 heeft voorgesteld. Om een gemeenschappelijk depositoverzekeringsstelsel op touw te zetten, moet iedereen eerst zijn nationale huiswerk hebben gemaakt.

Om sociale versnippering en sociale dumping in Europa te voorkomen, zouden de lidstaten het zo snel mogelijk eens moeten worden over een Europese pijler van sociale rechten. Uiter-lijk zou dat op de top van Göteborg in november moeten gebeuren. De nationale sociale stelsels zullen nog lange tijd blijven verschillen en afzonderlijk blijven bestaan. Maar op zijn minst zouden we het eens moeten worden over een Unie voor Europese sociale normen, als gemeenschappelijke basis voor wat wij met ons allen op de eengemaakte markt sociaal billijk achten.

Ik ben er nog steeds vast van overtuigd dat Europa niet kan functioneren als werknemers worden tegengewerkt.

Dames en heren. Willen we meer stabiliteit in onze buurlanden, dan zullen we de landen van de westelijke Balkan ook een geloofwaardig vooruitzicht op uitbreiding moeten blijven geven.

Het is duidelijk dat er tijdens de mandaatsperiode van deze Commissie en dit Parlement geen verdere uitbreiding komt. Geen van de kandidaten is daar klaar voor. Maar daarna zal de Europese Unie meer dan 27 landen tellen. Toetredingskandidaten moeten aan de rechtsstaat, justitie en de grondrechten de allerhoogste prioriteit geven bij de onderhandelingen.

Dit betekent dat het EU-lidmaatschap van Turkije voor de afzienbare toekomst is uitgesloten.

Turkije verwijdert zich al enige tijd met rasse schreden van de Europese Unie.

Journalisten horen op redacties, niet in gevangenissen. Zij horen thuis waar vrijheid van menings-uiting heerst.

Tegen de machthebbers in Turkije zeg ik: laat onze journalisten vrij. En niet alleen die van ons. Stop ermee onze lidstaten te beledigen door hun leiders fascisten en nazi’s te noemen. Europa is een continent van volwassen democratieën. Maar opzettelijke beledigingen zorgen voor wegversperringen. Ik krijg weleens de indruk dat Turkije met opzet wegversperringen creëert om Europa er de schuld van te kunnen geven als de toetredingsonderhandelingen mislukken.

Wij van onze kant zullen het grote Turkse volk en iedereen die bereid is om met ons samen te werken op basis van onze waarden, altijd de hand blijven reiken.

120

EEN STERKERE UNIE

Dames en heren,

Onze Unie moet ook sterker worden en daarvoor hebben we een sterkere interne markt nodig.

Wanneer het gaat om belangrijke eenheidsmarktkwesties zouden besluiten in de Raad vaker en vlotter met gekwalificeerde meerderheid van stemmen tot stand moeten komen — met gelijkwaardige inbreng van het Europees Parlement. Daarvoor hoeven we de Verdragen niet te wijzigen. De huidige verdragen bevatten zogeheten „passerelle”-clausules waardoor we in bepaalde gevallen voortaan kunnen stemmen met gekwalificeerde meerderheid in plaats van met eenparigheid — als de Europese Raad daartoe unaniem beslist.

Ook ben ik een groot voorstander van stemming met gekwalificeerde meerderheid voor besluiten over de gemeenschappelijke geconsolideerde heffingsgrondslag voor de vennoot-schapsbelasting, over de btw, over eerlijke belastingen voor de digitale industrie en over de belasting op financiële transacties.

Europa moet sneller en resoluter kunnen handelen en dat geldt ook voor de Economische en Monetaire Unie.

De eurozone is nu veerkrachtiger dan in de afgelopen jaren. We hebben nu het Europees Stabilisatieme-chanisme (ESM). Het ESM moet nu geleidelijk evolueren tot een Europees Monetair Fonds, dat echter stevig moet worden verankerd in de regels en bevoegdheden van de Europese Unie. De Commissie zal daarvoor in december concrete voorstellen uitwerken.

We hebben een Europese minister van Economische Zaken en Financiën nodig. Een Europese mi-nister die structurele hervormingen in onze lidstaten bevordert en ondersteunt. Hij of zij kan voortbouwen op het werk dat de Commissie sinds 2015 levert met de Ondersteuningsdienst voor structurele hervor-mingen. De nieuwe minister moet alle Europese financiële instrumenten coördineren die kunnen worden ingezet als een lidstaat door een recessie of een fundamentele crisis wordt getroffen.

Ik pleit niet voor zomaar een nieuwe functie. Ik pleit voor efficiëntie. De commissaris voor Economische en Financiële zaken — idealiter ook een vicevoorzitter — moet de rol op zich nemen van Minister van Econo-mische Zaken en Financiën. Hij of zij moet ook de Eurogroep voorzitten.

De Europese minister van Economische Zaken en Financiën moet verantwoording afleggen aan het Eu-ropees Parlement.

Parallelle structuren hebben we niet nodig. We hebben geen begroting voor de eurozone nodig, maar wel een sterk begrotingsonderdeel voor de eurozone binnen de begroting van de EU.

Ik ben ook niet te vinden voor een afzonderlijk parlement voor de eurozone.

Het parlement van de eurozone is dit Europees Parlement.

121


De Europese Unie moet ook sterker staan in de strijd tegen het terrorisme. De afgelopen drie jaar hebben we reële vooruitgang geboekt. Maar we hebben nog niet de nodige middelen om snel te handelen bij grensoverschrijdende terreurdreigingen.

Daarom pleit ik voor het opzetten van een Europese inlichtingeneenheid, die ervoor zorgt dat informatie over terroristen en buitenlandse strijders automatisch wordt gedeeld tussen de inlichtingen-diensten en met de politie.

Er valt ook veel voor te zeggen om het nieuwe Europees Openbaar Ministerie te belasten met de vervol-ging van grensoverschrijdende terreurmisdrijven.

Ik wil dat onze Unie op wereldvlak een sterkere rol gaat spelen. Om wereldwijd meer gewicht in de schaal te kunnen leggen, moeten we besluiten op het gebied van buitenlands beleid sneller kunnen nemen. Daarom wil ik dat de lidstaten bekijken welke besluiten op het gebied van buitenlands beleid met gekwalificeerde meerderheid in plaats van met eenparigheid kunnen worden genomen. Het Verdrag maakt dat reeds mogelijk, als alle lidstaten het willen. We moeten in het buitenlands beleid beslissingen nemen met gekwalificeerde meerderheid als we efficiënt willen werken.

En ik wil dat wij meer inspanningen leveren op het gebied van defensie. Er staat een nieuw Europees Defen-siefonds op stapel. Er komt ook permanente gestructureerde samenwerking op het gebied van defensie. In 2025 hebben we een volwaardige Europese defensie-unie nodig. Zonder twijfel. Ook de NAVO wil dat.

Tot slot wil ik dat onze Unie zich meer bezighoudt met wat echt telt, voortbouwend op het werk dat de Commissie al heeft verricht. De burgers willen niet dat Europa hen in hun dagelijks leven lastigvalt door elk aspect ervan te reguleren. We moeten groot zijn voor grote zaken. We mogen niet komen aanzetten met een waslijst nieuwe initiatieven, of streven naar steeds meer bevoegdheden. We moeten bevoegdheden teruggeven aan de lidstaten waar dit zinvol is.

Daarom wilde deze Commissie van meet af aan groot zijn bij grote zaken en klein bij kleine zaken en bijgevolg heeft zij minder dan 25 nieuwe initiatieven per jaar gepresenteerd, terwijl dat er vroeger veel meer dan honderd waren.

Om het begonnen werk af te maken, zal ik nog deze maand een taskforce voor subsidiariteit en evenredigheid oprichten, die alle beleidsgebieden zeer kritisch zal bekijken om ervoor te zorgen dat we alleen daar optreden waar de EU meerwaarde biedt. De eerste vicevoorzitter, mijn vriend Frans Timmer-mans, met zijn bewezen staat van dienst op het gebied van betere regelgeving, krijgt de leiding over deze taskforce. De taskforce-Timmermans zou leden van dit parlement en van nationale parlementen moeten omvatten en moet over een jaar verslag uitbrengen.

122

EEN MEER DEMOCRATISCHE UNIE


Mijnheer de voorzitter,

Onze Unie heeft een democratische sprong voorwaarts nodig.

Ik zou graag zien dat de Europese politieke partijen veel vroeger dan in het verleden campagne beginnen te voeren voor de volgende Europese verkiezingen. Al te vaak waren Europese verkiezingen niet meer dan de optelsom van nationale campagnes. De Europese democratie verdient beter.

Vandaag komt de Commissie met voorstellen voor nieuwe regels voor de financiering van politieke partijen en stichtingen. We mogen de zakken van de anti-Europese extremisten niet vullen. Wij moeten Europese partijen de middelen geven om zichzelf beter te organiseren.

Ik heb ook sympathie voor het idee van transnationale lijsten bij de Europese verkiezingen - hoewel ik besef dat dit bij velen hier niet in goede aarde valt. Ik zal proberen de voorzitter van mijn parlements-fractie warm te maken voor deze ambitie die Europa democratie en duidelijkheid zal verschaffen.

Ik ben tevens van oordeel dat we de komende maanden de nationale parlementen en het maatschappelijk middenveld op nationaal, regionaal en lokaal niveau intenser moeten betrekken bij het werk aan de toe-komst van Europa. Zoals beloofd zijn de afgelopen drie jaar leden van de Commissie meer dan 650 keer op bezoek geweest bij de nationale parlementen. Zij debatteerden tevens mee in meer dan 300 interactieve burgerdialogen in ruim 80 steden in 27 lidstaten. Daarom ondersteun ik het idee van president Macron om in heel Europa in 2018 democratische conventies te organiseren.

Naarmate het debat op stoom komt, zal ik in 2018 persoonlijk bijzondere aandacht besteden aan Estland, aan Letland, aan Litouwen en aan Roemenië. Deze landen vieren dan hun honderdste verjaardag. Wie aan de toekomst van ons continent wil bouwen, moet onze gemeenschappelijke geschiedenis goed ken-nen en huldigen. Dit geldt ook voor die vier landen — zonder hen zou de Europese Unie niet compleet zijn.

De behoefte aan een sterkere democratie en meer transparantie heeft ook implicaties voor de Europese Commissie. Vandaag stuur ik het Europees Parlement een nieuwe gedragscode voor leden van de Commissie toe. In de nieuwe code wordt in de eerste plaats duidelijk gesteld dat commissarissen als kan-didaat kunnen deelnemen aan de Europese verkiezingen op dezelfde voorwaarden als iedereen. De nieuwe code zal uiteraard de integriteitseisen voor commissarissen versterken, zowel tijdens als na hun mandaat.

Als je de Europese democratie wil versterken, kan je onmogelijk de bescheiden democratische vooruitgang ongedaan maken die is geboekt met het presenteren van topkandidaten — „Spitzenkandidaten”. Voor mij is deze ervaring voor herhaling vatbaar.

Meer democratie leidt tot meer efficiëntie. Europa zou beter functioneren als we de functie van voorzit-ter van de Europese Raad en voorzitter van de Europese Commissie zouden samensmelten.

123


Dit is niet gericht tegen mijn goede vriend Donald, met wie ik sinds het begin van mijn mandaat nauw en probleemloos heb samengewerkt. Dit is niet gericht tegen Donald of tegen mezelf.

Europa zou bevattelijker zijn met slechts één kapitein op het schip.

Eén voorzitter zou gewoon beter passen bij de essentie van onze Europese Unie, als zowel een Unie van staten als een Unie van burgers.

ONZE ROUTEKAART

Beste collega’s,

De visie op een meer verenigd, sterker en democratischer Europa die ik hier schets, combineert elementen uit alle scenario’s die ik hier in maart heb voorgesteld.

Maar onze toekomst moet meer zijn dan een simpel scenario, een schets of het zoveelste idee.

We moeten vandaag werken aan de Unie van morgen.

Vanochtend heb ik voorzitter Tajani, voorzitter Tusk en de roulerende voorzitterschappen van de Raad tussen nu en maart 2019 een routekaart gestuurd, waarin onze koers wordt uitgezet.

Een belangrijk aspect zijn de begrotingsplannen die de Commissie in mei 2018 zal presenteren. Ook hier hebben we een keuze:

of we werken aan de streefdoelen van de Unie in het strikte kader van de bestaande begroting, of we vergroten de begrotingscapaciteit van de Europese Unie zodat zij haar ambities beter kan waarmaken. Ik ben voor de tweede optie.

Op 29 maart 2019 verlaat het Verenigd Koninkrijk de Europese Unie. Dat wordt een triest en tragisch moment. Een moment dat we steeds zullen betreuren. Maar wij moeten de wens van de Britse bevolking eerbiedigen. Wij zullen vooruitgaan, we moeten vooruitgaan omdat de Brexit niet alles is. Omdat de Brexit niet de toekomst van Europa is.

Op 30 maart 2019 zullen wij een Unie van 27 lidstaten zijn. Ik stel voor dat we ons goed op dat moment voorbereiden, met de 27 lidstaten en binnen de EU-instellingen.

Luttele weken later, in mei 2019, vinden de verkiezingen voor het Europees Parlement plaats. De Europe-anen hebben een afspraak met de democratie. Zij moeten naar de stembus met een duidelijk idee hoe de Europese Unie zich in de komende jaren zal ontwikkelen.

Daarom doe ik een oproep aan voorzitter Tusk en aan Roemenië, het land dat in de eerste helft van 2019 het voorzitterschap bekleedt, om op 30 maart 2019 in Roemenië een buitengewone top te houden. Ik hoop dat die zal worden gehouden in het prachtige Sibiu, ook bekend als Hermannstadt. Daar moeten wij dan samenkomen om de nodige besluiten te nemen voor een meer verenigd, sterker en democratischer Europa.

124

Ik hoop dat op 30 maart 2019 voor de Europeanen een Unie zal ontstaan waarin wij al onze gemeenschap-pelijke waarden verdedigen. Waarin alle lidstaten zonder uitzondering de rechtsstaat eerbiedigen. Waarin het lidmaatschap van de eurozone, de bankenunie en het Schengengebied voor allen de norm is geworden.

Waarin we de fundamenten van de Economische en Monetaire Unie hebben verstevigd zodat wij onze eenheidsmunt in goede en kwade tijden kunnen verdedigen, zonder om hulp van buitenaf te vragen. Waarin onze eenheidsmarkt eerlijker wordt voor werknemers uit het oosten en het westen van Europa.

Ik wil dat de Europeanen in een Europa zullen leven waarin we een sterke pijler van sociale normen zijn overeengekomen. Waarin winsten worden belast waar ze worden geboekt. Waarin terroristen geen misbruik meer kunnen maken van mazen in de wet. Waarin overeenstemming bestaat over een heuse Europese defensie-unie. Waarin uiteindelijk één voorzitter de werkzaamheden van de Commissie en van de Europese Raad leidt, en is verkozen na een democratische, Europese verkiezingscampagne.

Mijnheer de voorzitter, als onze burgers deze Unie op 30 maart 2019 aantreffen, zal de Europese Unie een Unie zijn die hun legitieme verwachtingen waar kan maken.

125


Jean-Claude Juncker

CONCLUSIE


Europa is niet gemaakt om stil te staan. Dat mag nooit gebeuren.

Helmut Kohl en Jacques Delors, die ik tot mijn eer heb gekend, hebben mij geleerd dat Europa pas met het nodige lef vooruitgaat. De eengemaakte markt, Schengen en de eenheidsmunt werden als idee nog voor hun verwezenlijking afgedaan als hersenschimmen. En toch maken deze drie ambitieuze projecten nu deel uit van onze dagelijkse werkelijkheid.

Nu Europa aan de beterhand is, hoor ik wel eens dat ik niet te hard van stapel mag lopen.

Maar dit is niet het moment om op kousenvoeten te lopen.

De reparatie van het Europese dak is begonnen. Maar vandaag en morgen moeten we gedul-dig, verdieping na verdieping, moment na moment, met veel inspiratie blijven voortbouwen aan het Europese huis.

We moeten het Europese huis voltooien zolang de zon schijnt en blijft schijnen.

Want wanneer nieuwe onweerswolken verschijnen — en op een dag zullen ze verschijnen — is het al te laat.

Dus: de trossen los,

de haven uit,

en met de wind in de zeilen op naar de toekomst.

Print ISBN 978-92-79-71080-3 doi:10.2775/784882 NA-04-17-682-NL-CPDF ISBN 978-92-79-71056-8 doi:10.2775/171374 NA-04-17-682-NL-N

STAAT VAN DE UNIE 2017 - European … was voor iedereen immers zonneklaar dat onze Unie er niet goed...

Documents

Transcript of STAAT VAN DE UNIE 2017 - European … was voor iedereen immers zonneklaar dat onze Unie er niet goed...