st h · Hongarije, Slowakije en de Tsjechische Republiek. Dit vermindert de afhankelijkheid van de...

13
- 3e Jaargang/Nummer 2/14 februari 1995 st h ' O O O 7 G 0- ó Deze uitgave bestaat uit 13 pagina's lll! Copyright 1995, 101 MIDCie f t&Ü'fËtNS Info-Scoop/Nummer 2/14 februari 1995

Transcript of st h · Hongarije, Slowakije en de Tsjechische Republiek. Dit vermindert de afhankelijkheid van de...

Page 1: st h · Hongarije, Slowakije en de Tsjechische Republiek. Dit vermindert de afhankelijkheid van de laatst genoemde landen van Russische olie. In een poging om een nieuwe Servo-Kroatische

- 3e Jaargang/Nummer 2/14 februari 1995

st h 'O O O 7 G 0-

óDeze uitgave bestaat uit 13 pagina's

lll!

Copyright 1995, 101 MIDCie

f tït&Ü'fËtNS

Info-Scoop/Nummer 2/14 februari 1995

Page 2: st h · Hongarije, Slowakije en de Tsjechische Republiek. Dit vermindert de afhankelijkheid van de laatst genoemde landen van Russische olie. In een poging om een nieuwe Servo-Kroatische

Van de redactieTint E.P. Mori

In deze Inf o-Scoop kunt u een overzicht lezen van de recente ontwikkelingen in het voormalige Joegoslavië,gedurende de periode 15 januari tot 31 januari. Door omstandigheden zijn wij awt laat met publicatie,waarvoor onze excuses. De volgende Inf o-Scoop komt in de van 20 februari uit.

3T3QRTENISSEN IN BEO? VOORMALIG JOEGOSLAVIËvaan 15 januari t/m 31 januari 1995

-EEN OVERZICHT-

101 JSIDciesectie Joegoslavië Vdg's Grootendorst en Jawad

INLEIDING

In deze samenvatting wordt de situatie van 15tot 31 januari 1995 behandeld onderverdeeld in:

Republieken van het voormaligJoegoslavië

- • Bpsnië-Hercegovina:* politieke aspecten* militaire aspecten*VN en EUBalkan

REPUBLIEKENvan het voormalig Joegoslavië

KROATIËPresident Tudjman heeft openlijk gezinspeeldop de mogelijkheid van een gewapend conflictmet de Kroatische Serviërs, zodra de VN deKrajina en Kroatië heeft verlaten. Tudjman gaater van uit dat de internationale gemeenschap opzijn hand zal zijn mocht het tot een conflictkomen. Hij zei er tevens van overtuigd te zijndat het niet tot een nieuwe oorlog tussenKroatië en Servië zal komen. Hij liet zich nietnader uit in rechtstreekse bewoordingen over demogelijkheid van een oorlog tussen Kroatië en

de Kroatische Serviërs. De Kroatische oppositiemeent dat Tudjman zijn beslissing om hetmandaat niet te verlengen vooral heeft genomenom zich te verzekeren van de steun van zijnradicaal-nationalistische achterban. Op dezemanier zou hij proberen de aandacht van debevolking af te leiden van de slechteleefomstandigheden (ondanks de geringeinflatie), één van de redenen waarom zijnachterban aan het afnemen is.Ook de Kroatische regering heeft zich 18januari aangesloten bij de eis van presidentTudjman dat de VN-blauwhelmen zich na hetaflopen van het mandaat op 31 maart terugmoeten trekken uit Kroatië. De belangrijkstereden voor de eis van Tudjman is het falen vanUNPROFOR in het herstellen van het gezagvan Zagreb over de Krajina. De Kroatischeregering wil alleen instemmen metinternationale controle na 31 maart als deonderhandelingen met de Serviërs enigevooruitgang boeken. Minister van BuitenlandseZaken Granic heeft echter al gezegd dat deKroaten alleen akkoord zullen gaan metwaarnemers van de EU, de OVSE of deNAVO.Volgens een (Kroatisch) rapport zijn er in deafgelopen twee jaar (de periode dat er VNtroepen gestationeerd zijn) zeshonderd Kroatengedood en twaalfduizend door de Serviërs uithun huizen verdreven. In hetzelfde rapportworden de blauwhelmen bedankt voor hun inzeten aanwezigheid en wordt de dood van 54blauwhelmen betreurd.

Copyright 1995, 101 MIDCie Info-Scoop/Nummer 2/14 februari 1995

Page 3: st h · Hongarije, Slowakije en de Tsjechische Republiek. Dit vermindert de afhankelijkheid van de laatst genoemde landen van Russische olie. In een poging om een nieuwe Servo-Kroatische

De Veiligheidsraad heeft gezegd deongerustheid van de Kroaten te begrijpen enerkent dat de belangrijkste onderdelen van hetVN-plan voor de handhaving van de wede inKroatië nog niet zijn uitgevoerd. Inmiddelswordt wel steeds duidelijker dat Kroatië nietvan plan is van hun standpunt af te wijken.De Kroatische minister van Defensie Susak ende chef defensiestaf generaal Bobetko hebbenop 19 januari benadrukt dat het besluit om hetmandaat niet meer te verlengen onomkeerbaaris. Bobetko verwacht dat de rebellerendeServiërs in de Krajina hun toevlucht zoeken inmilitaire en politieke provocaties om aan tetonen dat vrede alleen bereikt kan worden alsde UNPROFOR troepen in Kroatië blijven.President Tudjman heeft in een interview metDer Spiegel onomwonden verklaard dat zijnleger klaarstaat om de door de Serviërs bezettegebieden in Kroatië zonodig met geweld in tenemen.

De opening van de oliepijpleiding door Kroatiëen de Krajina op 23 januari is niet doorgegaan,ondanks afspraken tussen de Kroatischeregering en de 'regering' van de KrajinaServiërs. Er moeten nog steeds reparaties aande leiding uitgevoerd worden. Ook als deleiding gerepareerd is,-blijft het de vraag hoelang het nog gaat duren voordat er weer oliedoor de leiding zal gaan stromen. Deleveranciers van de olie zijn nog steeds niethelemaal zeker of de leiding naar behoren zalfunctioneren nadat hij gedurende twee jaar nietgebruikt is.Op 27 januari werd de pijpleiding heropend.Het openen van de pijpleiding is van grooteconomisch belang voor zowel Kroatië als deKrajina. Beide landen kunnen transito-heffingeninnen voor de olie die door hun grondgebiedwordt vervoerd. Via de leiding kunnen 40.000vaten ruwe olie getransporteerd worden naarHongarije, Slowakije en de TsjechischeRepubliek. Dit vermindert de afhankelijkheidvan de laatst genoemde landen van Russischeolie.

In een poging om een nieuwe Servo-Kroatischeoorlog te voorkomen heeft de Verenigde Staten(VS) voorgesteld om een kleinere VN-macht inKroatië te plaatsen om UNPROFOR eindmaart te vervangen. Het plan, dat werdontwikkeld door de Amerikaanse ambassadeurin Zagreb, Peter Galbraith, omvat hetinkrimpen van de VN-macht van 12.000 naar

6.000-7.000 troepen. De VN-troepen zouden deUNPA's verlaten en enkel door middel vanwaarnemers aan de Kroatische kant van dec o n f r o n t a t i e l i j n e n , t oez i en op detroepenscheiding tussen de Kroaten en deKrajina Serviërs.De VN, die vreest dat men door het plan eennieuwe onmogelijke taak in de maag gesplitstzou krijgen, reageerde sceptisch. Het is verderniet duideüjk hoe Kroatië op het plan zalreageren. Enerzijds worden de inkomsten voorKroatië door de VN-aanwezigheid behouden,maar anderzijds wordt de status quo nog altijdgehandhaafd. Aleen een akkoord tussen deKroatië en de Krajina Serviërs over de politiekestatus van de "Republiek Servische Krajina" kaneen vreedzame doorbraak van de status quoopleveren. De "Zagreb Vier" (de VS, Rusland,de EU en de VN vertegenwoordigers inZagreb) proberen een plan daarvoor aan deman te brengen, dat onder meer voorziet in dedemilitarisering van Slavonië (UNPA's Oost enWest), een gefaseerde reincorporatie van deKrajina in Kroatië en vergaande vormen vanlokale autonomie voor de Krajina Serviërs.

UNPA's/SERVISCHE KRAJINAEen rechtbank in Bela Manastir (in de doorKroatische Serviërs beheerste Krajina) heeft een48-jarige Kroatische Serviër, veroordeeld tottwintig jaar gevangenisstraf wegensoorlogsmisdaden, begaan tijdens de oorlog inKroatië in 1991. De man, Dusan Boljevic, werdschuldig bevonden aan moord op zesongewapende Kroaten en Hongaren. Hij is detweede oorlogsmisdadiger die wordtveroordeeld. Eerder werd in Sarajevo eenBosnische Serviër wegens oorlogsmisdaden terdood veroordeeld.

SLOVENIËPremier Drnovsek zei op 16 januari naaraanleiding van een bezoek aan het ministerievan binnenlandse zaken en de Sloveenselegertop dat zijn regering van plan is omondanks de huidige economische problemen eenadequate defensie-capaciteit op te bouwen omzich te kunnen beschermen in de onzekereinternationale omgeving waarin het land zichbevindt.

SERVIËIn de afgelopen periode waren een aantalonderwerpen in het nieuws:

Copyright 1995, 101 MIDCie Info-Scoop/Nummer 2/14 februari 1995

Page 4: st h · Hongarije, Slowakije en de Tsjechische Republiek. Dit vermindert de afhankelijkheid van de laatst genoemde landen van Russische olie. In een poging om een nieuwe Servo-Kroatische

- de relatie tussen Servië en Kroatië- verlenging van de verlichting van de sanctiestegen Klein-Joegoslavië- oprichting 'nieuwe' krant

Een hoge functionaris van de SPS (deSocialistische Partij Servië van presidentMilosevic) heeft gedreigd de Kroatische Serviërsmilitair te ondersteunen en te hulp te komen alsde Kroaten de Kroatische Serviërs bedreigen.Door het niet verlengen van het mandaat voorde aanwezigheid van VN-troepen door deKroatische regering is een nieuwe oorlog tussenKroatië en Servië niet ondenkbaar. De Serviërshebben weinig vertrouwen in de uitspraken vande Kroatische president Tudjman dat hij eenoplossing langs vrp.Rd7.aine weg wil zoeken.Servische militaire analisten zijn onder deindruk van de zelfverzekerdheid waarmee hetKroatische leger de laatste tijd optreedt. Hetleger van Klein-Joegoslavië (Servië enMontenegro) heeft te kampen met verouderingvan materiaal en een dalende motivatie bijzowel officieren als manschappen. Het leger isechter nog steeds een formidabele vechtmachinemet veel meer tanks, a r t i l l e r ie engevcchtsvliegtuigen dan de Kroalen en is danook vee! sterker. Bijkomend feit is nog dat bijnaalle Kroatische steden binnen het bereik van deServische artillerie liggen. Een nieuwe oorlogzou dus eenvoudig kunnen leiden tot enormeaantallen slachtoffers onder de burgerbevolking.Klein-Joegoslavië heeft in een verklaring zijnbezorgdheid uitgesproken over de beëindigingvan het mandaat door Kroatië. De Serviërsdenken echter dat ze de ontstane situatie in hunvoordeel kunnen draaien. De internationalegemeenschap heeft zich afgekeerd van het planvan de Kroaten (ze zetten het resultaat van driejaar onderhandelen op het spel) en dit geeftKlein-Joegoslavië diplomatieke speelruimte. DeServiërs willen de onderhandelingen over denormalisering van de betrekkingen afbreken alsde VN-troepen werkelijk vertrekken uit Kroatië.De Kroaten kunnen de Krajina dan alleen nogvia een oorlog tegen een sterkere tegenstanderin hun bezit krijgen: de Krajina zal dan eerder(door de steun van Servië) een onafhankelijkestaat worden, precies het omgekeerde van watde Kroaten willen.

Eén van de eisen van de VN, verbonden aan deverlenging met 100 dagen van de verlichting vansancties tegen Servië, is dat het transporterenvan olie door de Serviërs naar de Krajina

Serviërs gestopt wordt. Waarnemers in Belgradohebben gerapporteerd dat er 100 vrachtwagensper week (met brandstof) naar de KroatischeServiërs gaan. Dit is geen schending van hetembargo, want de Krajina is Kroaüsch gebied.Waarschijnlijk komen deze transportendaadwerkelijk in de Krajina aan, maar het iszeer de vraag wat daarna met de olie gebeurt.,De Kroatische Serviërs kunnen zonder bezwaaren controle de brandstof weer exporteren naarde Bosnische Serviërs. Een andere mogelijkheidis dat de vrachtwagens gewoon een aantal dagenergens in Bosnië blijven staan, aftanken endaarna weer terug rijden naar Servië (allesonder valse voorwendselen, nl. vrachtbrievenvoor de RSK).De vice-president van de ultra-nationalistischeServische radicale partij, Tomaslav Nikolic,heeft gedreigd met een burgeroorlog in Servië,als Milosevic akkoord gaat met de nieuwe VNvoorwaarden (d.w.z. sluiten van de 'grenzen'met de RSK) en niet overgaat tot het uitroepenvan een gezamenlijke Servische staat. De ultra-nationalisten hebben hier wel vaker meegedreigd, maar het is de verwachting datMilosevic dit dreigement intern 7.al oplossen.

Een rechtbank in Belgrado heeft de voormaligeredactie van het dagblad Borba toestemminggegeven om te gaan publiceren onder de naam'Ons Borba'. Borba was vorige maandovergenomen door regeringsfunctionarissen vande FRY. De journalisten van Borba waren hetniet eens met de overname door de regering enbrachten een eigen illegale editie uit. De nieuwelicentie maakt het mogelijk om de krant tepubliceren onder een nieuwe naam met alseigenaar het privé-bedrijf Finninvest (gevestigdin Novi Sad). De oplage van Borba voor deovername door de regering was 35000exemplaren per dag, terwijl de illegale editieeen oplage van 5 tot 10 duizend had. Zowel deEuropese Unie als de VS hebben de overnamevan de krant door de regering veroordeeld alseen aanval op persvrijheid en de vrijheid vanmeningsuiting.

VOJVODINANTR

KOSOVOIn Kosovo zijn de spanningen in de beschrevenperiode opgelopen als gevolg van Servischebouwplannen en mislukte onderhandelingen

Copyright 1995, 101 MIDCie Info-Scoop/Nummer 2/14 februari 1995

Page 5: st h · Hongarije, Slowakije en de Tsjechische Republiek. Dit vermindert de afhankelijkheid van de laatst genoemde landen van Russische olie. In een poging om een nieuwe Servo-Kroatische

tussen de etnische Albanezen en de Servischeautoriteiten.

De Servische autoriteiten zijn een campagnebegonnen om een decreet dat op 13 januariwerd aangenomen kracht bij te zetten. In hetdecreet werden aan Serviërs die zich willenvestigen in Kosovo voordelen geboden, onderandere een lening van veertig jaar en vrij landom huizen op te bouwen. De maatregelen zijner op gericht om 100.000 Serviërs in de"autonome provincie Kosovo-Metohija" tevestigen. Op verschillende plaatsen m Kosovoworden Servische nederzettingen gebouwd.Terwijl het Servisch deel van de bevolkinggroeit, neemt het Albanees gedeelte af: In delaatste drie maanden zijn volgens de Albanesetelevisie meer dan 30.000 Albanezen Kosovoontvlucht via de heropende Tival-Bari lijntussen Italië en Montenegro. Door Serviërs inKosovo te vestigen en Albanezen tol vluchten tedwingen, hoopt men kennelijk de etnischesamenstelling van de bevolking in de streek inhet Servisch voordeel kunnen ombuigen.De president van de ondergrondse Albaneseregering, Ibrahim Rugova, riep alle politiekepartijen en andere bewegingen op om eenplatform op te zetten om de Servischekolonisatie tegen te gaan.

De leider van de Democratische Liga vanKosovo, Ibrahim Rugova, heeft gezegd dat hijgesprekken wil voeren met Belgrado onder hettoeziend oog en bemiddeling van internationaleafgezanten. Hoge Servische ambtenaren hebbenaangegeven dat ze graag willen praten enonderhandelen met etnische Albanezen uitKosovo, maar uitsluitend direct en zonderbemiddeling van genoemde afgezanten.Een delegatie van de OCSE (voorheen: CVSE)bezocht Pristina en trachtte te bemiddelen inhet conflict. De Servische autoriteiten steldenechter als voorwaarde voor elk gesprek dat deFederale Republiek Joegoslavië (FRJ) weer zoumogen toetreden tot de OVSE (het CVSE-lidmaatschap van de FRJ werd namelijkopgeschort in 1991).De OVSE-delegatie constateerde mishandelingen repressie van etnische Albanezen door deServische autoriteiten. De delegatie verwierp hetServisch verweer dat het hier om een interneaangelegenheid van de FRJ zou gaan, omdathet om schendingen van de meest basalemensenrechten gaat.De OVSE en de Albanese regering staan op het

standpunt dat de opheffing van de sanctiestegen de FRJ afhankelijk zou moeten wordengemaakt van de kwestie Kosovo.

MONTENEGROZestien Montenegrijnen werden veroordeeld totgevangenisstraffen variërend van vier maandentot twee jaar voor het aantasten van de goedenaam van Montenegro door president MomirBulatovic belachelijk te maken en voor hetverstoren van een openbare bijeenkomst tijdenseen uit de hand gelopen demonstratie een jaargeleden. Volgens het hoofd van de politie wasde demonstratie georganiseerd door deoppositionele Liberale Alliantie.

MACEDONIË (FYROM)Op 16 januari bezocht de commandant van deAmerikaanse strijdkrachten in Europa, generaalGeorge Joulwan, president Gligorov en deAmerikaanse troepen in Macedonië. Na afloopvan zijn bespreking met Gligorov verscheen eenverklaring waarin het belang van eenonafhankelijk én stabiel Macedonië werdbenadrukt, evenals het belang van de innovember 1994 geïnitieerde militairesamenwerking tussen de VS en Macedonië.

Een Macedonische krant berichtte op 17 januaridal de gemeentelijke autoriteiten van Tetovomedewerkers bij de oprichting van de AlbaneseUniversiteit misdaden ten laste hadden gelegdvoor het aanzetten tot intolerantie en hetillegaal inzamelen van geld. Onder meer derector van de universiteit, Fadil Sulejmani, zouin staat van beschuldiging zijn gesteld. Degrondwet van Macedonië staat hoger onderwijsalleen toe in de nationale taal, hetMacedonisch.Op dezelfde dag ontving president Gligorov deHoge Commissaris voor de nationaleMinderheden (HCNM), Max van der Stoel, diegekomen was om de poging van de Albaneseminderheid om een eigen universiteit op terichten te bespreken. De HCNM verklaarde datde OSCE aan minderheden het recht oponderwijs in de eigen taal toekent, maar welbinnen het kader van de grondwet. Na zijng e s p r e k k e n m e t S u l e j m a n i e nvertegenwoordigers van de FDP zei Van derStoel dat de Albanese argumenten voor eeneigen universiteit deugen, maar dat men dekwestie binnen het kader van de wet moestoplossen. Hij riep de Macedoniërs op tot meer

Copyright 1995, 101 MIDCie Info-Scoop/Nummer 2/14 februari 1995

Page 6: st h · Hongarije, Slowakije en de Tsjechische Republiek. Dit vermindert de afhankelijkheid van de laatst genoemde landen van Russische olie. In een poging om een nieuwe Servo-Kroatische

tolerantie en begrip.

De leider van de PDP, Abdurahman Alm, zeiop 18 januari dat hij niet uitsloot dat de PDPzich zou terugtrekken uit de regering met deAlliantie voor Macedonië en uit het parlement,omdat de regering een andere koers zou zijngaan varen. De deportatie naar de FRJ vanachttien etnische Albanese leden van hetopgeheven parlement van Kosovo, diebetrokken waren bij het aannemen van degrondwet waarmee Kosovo zich onafhankelijkverklaarde, heeft veel kwaad bloed gezet,evenals de rel vanwege de Albanese universiteitin Tetovo.

Een delegatie van de Servische oppositioneleDemocratische Partij (DS) bracht op 18 januarieen bezoek aan de Alliantie voor Macedonië.DS-leider Zoran Djindjic zei te hopen hetvacuüm in de betrekkingen tussen Macedoniëen de FRJ te kunnen opvullen. Hij stelde voorom liaison kantoren te openen die wellicht totambassades konden uitgroeien. Tijdens debijeenkomst werd ook gesproken over de positievan de Serviërs, de bescherming van cultureleen historische monumenten en Servischebegraafplaatsen. Volgens het Servischepersbureau Tanjug zouden de Macedoniërsbereid zijn om de Serviërs als volk in degrondwet op te nemen.

Griekenland, dat in februari 1994 eenhandelsembargo tegen Macedonië had ingesteld,omdat de naam en de vlag van Macedonië tothet Grieks erfgoed zouden behoren en daaromveranderd moesten worden, liet het afweten opde herdenking van de bevrijding van Auschwitz,omdat ook de Macedonische vlag mettoestemming van de Poolse autoriteiten zouw o r d e n o p h e s e n t i j d e n s d eherdenkingsceremonie. Steeds meer Griekenbeginnen vraagtekens te plaatsen bij het beleidten opzichte van Skopje.Op l februari begon de rechtszaak van deEuropese Commissie (van de EU) tegenGriekenland betreffende het handelsembargotegen Macedonië dat strijdig is met deEuropese regelgeving over handelsbetrekkingen.Een Nederlandse jurist zal optreden alsaanklager, vanwege de hoofdrol die EU-commissaris Van den Broek heeft gespeeld bijhet aanhangig maken van de zaak. De Griekseminister van buitenlandse zaken Papoulias zeidat zijn land zelfs bij een veroordeling van

Griekenland zijn beleid niet zou veranderen(NRC Handelsblad 27/1).

BOSNJË-HERCEGOVINA

BOSNIë -HERCEGOVINAPOLITIEKDe afgelopen periode kenmerkte zich doorrelatieve militaire rust als gevolg van het staakt-het-vuren en veel moeizame onderhandelingenover de uitvoer en de controle op naleving vanhet akkoord. Hieronder volgen inchronologische volgorde de belangrijksteberichten uit de pers op politiek gebied inBosnië.

Ondanks de overeenkomst van 13 januari overvrij verkeer van en naar Sarajevo is het de VNniet gelukt om de door de Bosnische Serviërsgecontroleerde toegangswegen open ie krijgen.In eerste instantie leek het erop dat deBosnische Serviërs zich zouden houden aan deafspraken. De routes werden enkele urenopengesteld, tot de Bosnische Serviërsplotsklaps van gedachten veranderden. Er werdgeen enkel verkeer meer toegestaan en er wordtgedreigd met het beschieten van auto's. Over debeweegredenen van de VRS is niets bekend.Mogelijk zouden zij de terugtrekking vanonderdelen van hel Bosnische regeringslegerelders in het land willen afdwingen. Verder zoude VRS het oneens zijn met de BiH over walvoor soort verkeer en transport van de wegengebruik mag maken. De weg werd volgens deVRS gebruikt voor commercieel verkeer,hetgeen niet was afgesproken.Generaal Rose heeft naar aanleiding van deproblemen het hoofdkwartier van de VRS inPale bezocht om opheldering te vragen over deplotselinge Servische onwil. Volgens een VN-woordvoerder is daarbij weinig bereikt eninterpreteren de beide partijen de overeenkomstverschillend.

De VN heeft zowel de Bosnische regering alsde Bosnische Serviërs ervan beschuldigd hetbestand in Bosnië continue te schenden. Vooralde voortdurende beschietingen in de Bihacenclave bedreigen het bestand. Verder zijn erernstige problemen rond de DMZ bij Sarajevo.

Copyright 1995, 101 MIDCie Info-Scoop/Nummer 2/14 februari 1995

Page 7: st h · Hongarije, Slowakije en de Tsjechische Republiek. Dit vermindert de afhankelijkheid van de laatst genoemde landen van Russische olie. In een poging om een nieuwe Servo-Kroatische

Ondanks uitspraken van generaal Rose dat deMoslims zich volledig hebben terug getrokkenuit de DMZ, bleek uit luchtfoto's hettegenovergestelde. Nog steeds zitten tientallenMoslims op de berg Igman. Zowel dit feit alshet gekrakeel om het openstellen van deaanvoerwegen bedreigen het bestand in ernstigemate.

De Bosnische Serviërs weigeren nog steeds (17januari) om de toegangswegen naar Sarajevoopen te stellen, ondanks het feit dat voor heteerst uit luchtverkenningen is gebleken dat ookde laatste soldaten van het regeringslegervertrokken zijn van de berg Igman. DeBosnische vice-president Ganic heeft deinternationale gemeenschap opgeroepen ommaatregelen te nemen tegen de BosnischeServiërs vanwege genoemde blokkade, hetweigeren van evacuatie van zieken en gewondenen het frustreren en saboteren van dehumanitaire hulpverlening.

De pogingen van de VN om de wapenstilstandte versterken lijken te falen. Geen van beidepartijen lijkt tot compromissen bereid. Opplaatsen waar al enige maanden rust heerstezijn op donderdag 19 januari wederomgevechten uitgebroken. Rond het door deBosnische Serviërs beheerste Donji Vakufontstonden nieuwe vijandelijkheden en ook tenoosten van Tuzla kwam het tot gevechten.Verder blijft de inspectie van de DMZ bijSarajevo problemen opleveren. Nu stelden deBosnische Serviërs dusdanige voorwaarden aande inspectie dat de VN-controlevluchi moestworden afgelast. Ze wilden namelijk ook inzichtvanuit de lucht in stelling van de BiH buiten deDMZ.Eén van de cruciale punten in de overeenkomstwas de positionering van UNPROFOR troepentussen de strijdende partijen. Volgensdiplomaten in Sarajevo is dit idee gedoemd temislukken. Zoals al eerder gemeld wil metname de Bosnische regering niet aan deze eisvoldoen. Zij wil de mogelijkheid om te kunnenaanvallen openhouden, zodra blijkt dat deBosnische Serviërs niet via onderhandelingenstukken grond willen opgeven.

Uit bovenstaande berichten is duidelijk datbeide partijen niet van plan zijn enige concessiete doen. De onderhandelingen kenmerken zichdoor een wederzijds wantrouwen enbeschuldingen over en weer over het niet

nakomen van eerder gemaakte afspraken.Mogelijkerwijs heeft generaal Rose toch nogeen nieuwe doorbraak bereikt. Hij heeft bij zijnvertrek uit Bosnië namelijk aangekondigd datvanaf uiterlijk l februari de aanvoerwegen naarSarajevo opengesteld zullen worden voor allei n t e r n a t i o n a l e e n v i e r B o s n i s c h ehulporganisaties en voor burgerverkeer. Dit ishet resultaat van onderhandelingen 'op hetvliegveld van Sarajevo tussen de BiH en deVRS. Zij werden het tevens eens over deuitwisseling van gevangenen en de evacuatie vanzieken en gewonden. Er zouden reeds 100gevangenen (50 van elke partij) zijnuitgewisseld.

De Moslim-Kroatische federatie in Bosnië staalonder grote druk. Het vorig jaar in maartondertekende federatie-akkoord (in feite nietmeer dan een wapenstilstand) is weinig meerdan een papieren overeenkomst. Met name deBosnische Kroaten profileren steeds vaker enduidelijker de eenzijdig uitgeroepen 'republiek'Herceg-Bosna in plaats van deze te integrerenmet het gebied van de Moslims. Er zijn tweeoorzaken aan te wijzen voor de problemen. Deeerste oorzaak is de uiteenlopende interpretatievan het akkoord van Washington: de Moslimszien in het federatie-akkoord een middel om deoude eenheidsstaat in ere te herstellen, deBosnische Kroaten zien er de 'basis in voor devorming van een federale staal waarin ze in hunHerceg-Bosna niet met maar naast de Moslimsleven. De tweede oorzaak is het wederzijdsewantrouwen, ontstaan door de oorlog die detwee groeperingen met elkaar hebben gevoerd.De federatie is en blijft daardoor een 'moetje'dat met name ontstaan is door de Amerikaansedruk op de Kroaten.Op 24 januari hebben de presidenten vanBosnië en Kroatië, Izetbegovic en Tudjman,besloten een commissie in te stellen die devorming van de federatie tussen Moslims enKroaten in Bosnië moet begeleiden. Ze sprakenaf buitenlandse hulp te zoeken voorbemiddeling tussen beide partijen. VolgensAmerikaanse functionarissen stuurt de VS opkorte termijn de generaal b.d. Frederick Franksnaar Bosnië om de Bosnische Kroaten en deMoslims bij te staan bij de integratie van hunstrijdmachten.Het enige gezamenlijke wat de twee nu hebbenis de regering, geleid door de Bosnische KroaatKresimir Zubak. Vorige week werd een zittingvan het Bosnisch-Kroatisch parlement

Copyright 1995, 101 MIDCie Info-Scoop/Nummer 2/14 februari 1995

Page 8: st h · Hongarije, Slowakije en de Tsjechische Republiek. Dit vermindert de afhankelijkheid van de laatst genoemde landen van Russische olie. In een poging om een nieuwe Servo-Kroatische

9»f

afgebroken omdat de afgevaardigden het nieteens konden worden over wie de volgendepresident van de federatie moest worden.Kroatische regeringsfunctionarissen reisdenafgelopen week naar Mostar (waarnationalistische Bosnische Kroaten en Moslimsrespectievelijk in Oost en West Mostar naastelkaar leven) om een uitweg te zoeken voor deimpasse, maar dat mislukte. Tudjman heeftbovendien in het interview in Der Spiegel flinkuitgehaald naar de Moslims. Volgens hemstreven de Moslims ernaar om Mostar geheelonder controle te krijgen en van daaruit uit tebreken naar de kust (met als uiteindelijke doelhet stichten van een Islamitische staat). Dezeproblemen zijn volgens beide presidenten echterniet onoverkomelijk. Onder leiding van Zubaken de Bosnische vice-premier Ganic zal eencommissie zich gaan buigen over de obstakelsdie de vorming en ontwikkeling van de federatiein de weg staan.Waarnemers in Zagreb menen dat desamenwerking tussen de Moslims en de Kroatenonder druk is komen te staan omdat deContactgroep de mogelijkheid bekijkt om deBosnische Serviërs toe te staan banden metServië aan te gaan. Dit was niet voorzien in hetoorspronkelijke vredesplan. President Zubakvan de federatie heeft op 24 januari laten wetenbereid te zijn de vredesonderhandelingen metde Serviërs te hervatten, wanneer deze 'opbasis' van het door hen ondertekende planplaatsvinden. Vantevoren hadden zij echtergeëist dat de Serviërs hel plan eerst zoudenondertekenen, voordat er over eventueleveranderingen onderhandeld kon worden.Hoewel een bevestiging op dit bericht door deBosnische regering in eerste instantie uitbleef,hebben de onderhandelaars van deContactgroep verheugd gereageerd op deverklaring van Zubak. Het enige wat deBosnische vice-president Ganic heeft gezegd isdat het bestandsakkoord niet verlengd zalworden na 30 april als de Bosnische Serviërsniet akkoord zijn gegaan met het vredesplan.Een dag later deelde de Bosnische regering inSarajevo mee dat het plan kan dienen alsuitgangspunt voor onderhandelingen, mits deBosnische Serviërs het eerst ondertekenen. Ookde Bosnische Serviërs willen over het planonderhandelen. De opstelling van de Moslims isiets gewijzigd. Voorheen eisten de Moslims datde Bosnische Serviërs het plan zoudenaccepteren onder dezelfde voorwaarden als zijdat hadden gedaan (slikken of stikken). Een

hoge militaire en anonieme bron heefttegenover het persbureau AP verklaard dat deContactgroep aan de Moslims wil voorstellenom de enclaves in Oost-Bosnië (Gorazde, Zepaen Srebrenica) op te geven. De VN-vredesmacht heeft al eerder gesuggereerd dathet onmogelijk is op langere termijn om deenclaves te handhaven.

De Contactgroep maakte op 25 januari bekenddat de vredesonderhandelingen warenafgebroken, omdat men er niet in was geslaagdom de Bosnische Serviërs te overreden omakkoord te gaan met het vredesplan. DeRussische en Duitse vertegenwoordigers gingennaar huis, maar de Amerikaanse, Franse enEngelse vertegenwoordigers wilden nog eenpoging wagen. They feel there is no point instaying here. The Serbs are not changing theirposition and staying on longer here onlyjeopardises the cohesion of the group and sendsthe wrong message to the Serbs", aldus eendiplomaat van de Contactgroep (Time 261.Als er geen beweging komt in deOnderhandelingen zal men van vooraf aanopnieuw moeten beginnen. Met name deVerenigde Staten wil echter binnenkort eenvredesregeling afdwingen. Het AmerikaansCongress begint steeds meer aan te dringen ophet opheffen van het wapenembargo tegen deMoslims en is in staat de president te dwingendaartoe stappen te ondernemen. De enigemanier om het Congres daarvan te weerhouden,is het tot stand brengen van een vredesregeling.

BOS NI ë-H ER C EG O VIN AMILITAIRNTR

BIHAC-POCKETIn een niet nader genoemde plaats in deenclave zijn op 15 januari twee meisjes gedooddoor artillerievuur. Bij aanhoudendebeschietingen in het weekeinde van 14 en 15januari kwamen in totaal zeven burgers om hetleven. De artillerie aanval was een reactie vande Bosnische Serviërs op een eerdere aanvaldoor het Bosnische regeringsleger (zie Bihac-stad). Volgens VN-waarnemers is er sprake vande ernstigste schendingen van hetbestandsakkoord dat op 24 december vankracht werd. In de Bihac-enclave zijn verderbeschietingen gemeld op de steden VelikaKladusa, Bosanska Krupa en Bosanska Ottoka.

Copyright 1995, 101 MIDCie Info-Scoop/Nummer 2/14 februari 1995

Page 9: st h · Hongarije, Slowakije en de Tsjechische Republiek. Dit vermindert de afhankelijkheid van de laatst genoemde landen van Russische olie. In een poging om een nieuwe Servo-Kroatische

De gevechten in de Bihac-enclave tussen deBiH en de VRS zijn weer verhevigd. Bij VelikaKladusa in het noordwesten van de enclave zijnop 19 januari zeven- tot achthonderd inslagenvan artilleriegranaten geteld. Dit is het hoogsteaantal sinds op l januari het bestand inging. Debeschietingen zijn volgens VN-waarnemersvooral het werk van de Kroatische Serviërs.Twee dagen geleden verplaatsten de SVK alzware artillerie naar de frontlijn die even tenzuiden van Velika Kladusa loopt. VN-waarnemers hadden het vervoer van de zwareartillerie waargenomen en hun bezorgdheiddaarover uitgesproken.In een gesprek met de VN hebben deverbindingsofficier van de 505' BiH brigade ende chef staf gezegd dat er een grondaanval aande gang was. De belangrijkste doelen van deaanval zijn Kosja Glavica, Latica Glavica enDisdarovica. VN-personeel heeft de frontlijnbezocht. Zij hebben gezien dat Abdic en SVKtroepen vanuit het westen artilleriegranatenafvuren. Verder is uit onbevestigde bronnenvernomen dat eenheden van het leger van Abdicgeleid worden door officieren van de SVK endal de SVK de Abdic troepen gedwongen heeftom de aanval uit te voeren.De gevechten bij Velika Kladusa namengedurende de beschreven periode verder toe.Op 26 januari werden bijvoorbeeld 579 inslagenvan artillerie-granaten geteld, vijfmaal zoveel alshet dagelijks gemiddelde.

BIHAC:De BiH heeft een aanval gepleegd vanuit Bihac-stad op Klokot, 5 kilometer noordwest vanBihac-stad. De BiH zou het stadje, waar zicheen voor de stad belangrijke wateropslagbevindt, inmiddels in handen hebben. De aanvalen bezetting van de stad hebben weer geleid totnieuwe aanvallen van de (Bosnische en/ofKroatische) Serviërs om het stadje te heroveren.Verder voeren de Serviërs vergeldingsaanvallenuit. De acties van de Bosnische Serviërs bestaanvooral uit artilleriebeschietingen opbuitenwijken van Bihac-stad,

NOORD-BOSNIë-HERCEGOVINATUZLA:De VN heeft een conflict gehad met deBosnische regering over het vliegveld van Tuzla.De Bosnische minister van betrekkingen met deVN, Hasan Muratovic, heeft de UNPROFOR

troepen op 17 januari een ultimatum gesteld: devredesmacht moet het vliegveld van Tuzlauiterlijk op l februari heropenen of hetoverdragen aan de BiH. De heropening van hetvliegveld (dat onder toezicht staat van de VN)wordt echter al een jaar lang verhinderd doord e B o s n i s c h e S e r v i ë r s m e tartilleriebeschietingen vanuit de omringendeheuvels. Daar komt nog bij dat de BiH sindseen week de blauwhelmen op het vliegveld en inde omgeving blokkeren, omdat de BiH kwaad isover de aanwezigheid van een liaison-officiervan de VRS op het vliegveld. In het jongstebestandsakkoord is de BiH echter met deaanwezigheid van een LSO officier akkoordgegaan. Waarschijnlijk levert vooral deaanwezigheid van juist deze liaison officierproblemen, aangezien hij de commandant vande artülerie-eenheid van de VRS is geweest dieTuzla een jaar lang heeft bestookt.De blokkade van het vliegveld van Tuzla en deVN-troepen door het Bosnische regeringslegerwerd op 23 januari opgeheven. Dat gebeurdenadat de VN de Servische verbindingsofficierGuzvie de toegang tot het vliegveld ontzegdhadden. Op 26 januari werd de blokkade echterweer hervat. Ditmal eisten de Moslims eenbeperking van de contacten tussen de VN-troepen en het regeringsleger, de beëindigingvan patrouilles van de VN en de opheffing vanVN-observatieposten in en om Tuzla. 'De VNnoemde de eisen onaanvaardbare directeschendingen van de bestandsakkoorden.

OOST-BOSNIê-HERCEGOVINAGORAZDE:De situatie in de enclave was gedurende deafgelopen periode erg rustig. Er werden geenschendingen van het bestand gemeld.

ZEPA:Ook in deze enclave werden geen schendingenvan het bestand gerapporteerd.

SREBRENICA:Volgens berichten van VN-waarnemers zijn deBosnische Serviërs verder opgedrongen naar dewestelijke confrontatielijn van de enclave. DeBosnische Serviërs en de Moslims zijn nu vlakbij elkaar gestationeerd (nabij observatiepostB). Beide partijen hebben stellingen ingereedheid gebracht en een redelijk aantalmanschappen naar de confrontatielijn gestuurd.De aanwezigheid van de strijdende partijenbedreigt de in de enclave gelegerde

Copyright 1995, 101 MIDCie Info-Scoop/Nummer 2/14 februari 1995

Page 10: st h · Hongarije, Slowakije en de Tsjechische Republiek. Dit vermindert de afhankelijkheid van de laatst genoemde landen van Russische olie. In een poging om een nieuwe Servo-Kroatische

Nederlandse militairen. De Nederlandershebben beperking van bewegingsvrijheid in deomgeving van observatiepost B opgelegdgekregen van de Moslims. Dit veroorzaakt dematige informatievoorziening vanuit de regio.Ondanks het feit dat de strijdende partijen ergdicht bij elkaar zitten, is er slechts sprake vaneen gespannen situatie en niet van gevechten.

CENTRAAL-BOSNIè-HERCEGOVINASARAJEVO:Sinds 17 januari hebben de meeste woningen inSarajevo weer permanent electriciteit. Hetvermogen is echter nog zo laag dat er niet veelmeer mogelijk is dan televisie kijken. Tot nu toewas er meestal op slechts eenpaar dagen in de week electriciteit.

Als alles goed gaat en de partijen hun woordhouden, gaan op l februari de toegangswegen(de blauwe routes) naar Sarajevo weer open.De afgelopen periode kenmerkte zich vooraldoor problemen over de controle op denaleving van het bestandsakkoord. De Moslimshebben zich een aantal malen teruggetrokkenuit de DMZ. Ook zijn BiH troepen een aantalmalen aangehouden door VN-troepen toen zezich in de richiing van de DMZ en door deDMZ verplaatsten. Er waren tevens problemenover de verkenningsvluchten over de DMZ. DeBosnische Serviërs stellen steeds nieuwe eisen,zoals inzicht ui BiH stellingen buiten de DMZ.Verder wilden de Bosnische Serviërs detoegangswegen niet openstellen. Het nieuweakkoord moet nu uitsluitsel bieden.

Op 25 januari waren in Sarajevo voor het eerstweer sluipschutters aktief. Ze beschoten ondermeer het Holiday Inn hotel waar veelbuitenlandse journalisten verblijven.

ZUID-BOSNIë-HERCEGOVINAHet Bosnisch-Kroatische militaire commando inMostar heeft zware aanvallen van BosnischeServiërs met tanks en artillerie bij de hoogtevan Livno gemeld. Nadere details ontbreken.

VERENIGDE NATIES/EUROPESE UNIE

V E R E N I G D E N A T I E S /EUROPESE UNIE/ NAVO

Op 23 januari heeft Igen Rose het commandoover de UNPROFOR-troepen in Bosnië-Herzegowina overgedragen aan de Britseluitenant-generaal Rupert Smith (51). Smithheeft zijn sporen verdiend in Kenia, BritsGuyana, Australië, Malta, Libië, Cyprus,Maleisië, Belize (Brits Honduras), Zimbabwe,Noord-Ierland, Frankrijk en Duitsland. Hij wascommandant van de le Pantserdivisie tijdens deGolfoorlog. Zijn laatste functie was assistentchef van de defensiestaf, waardoor hij nauwbetrokken was bij de vredesbewaking in hetvoormalige Joegoslavië. De Britten hebben daarnamelijk 3700 man gestationeerd. Tenslotteheeft hij een belangrijke rol gespeeld bij hetbriefen van de ministers van BuitenlandseZaken van de Contactgroep bij hun vergaderingin Genève in juli 1994.Generaal Rose was de eerste commandant diezijn benoeming van één jaar volledig heeftuitgediend.Donderdag 26 januari is Smith in Sarajevoaangekomen. Smith wil ernaar streven hetwankele bestandsakkoord om te zetten in eenduurzame vrede, maar hij werd in Sarajevodirect geconfronteerd met de koppige houdingvan beide s t r i jdende pa r t i j en . Deonderhandelingen tussen de leden van deinternationale contactgroep en de BosnischeServiërs (waar Smith bij aanwezig was) liepenvast, omdat de Bosnische Serviërs blijvenweigeren om het vredesplan eerst te tekenen ente aanvaarden als uitgangspunt voor verderoverleg,

VN-onderhandelaar Stoltenberg is door deherhaalde schendingen van het staakt-het-vurenminder optimistisch geworden over het bereikenvan vrede voor heel Bosnië-Herzegowina. DeBosnische Serviërs ( inmiddels geboycot doorde Serviërs) zijn ook begonnen met het wijzigenvan hun eisen. ' Recently they are not sointerested in a confederation with Serbia, but inan independent entity in Bosnia-Herzegovina',aldus Stoltenberg. Stoltenberg heeft verdertoegegeven dat over het plan van de

Copyright 1995, 101 MIDCie 10 Info-Scoop/Nummer 2/14 februari 1995

Page 11: st h · Hongarije, Slowakije en de Tsjechische Republiek. Dit vermindert de afhankelijkheid van de laatst genoemde landen van Russische olie. In een poging om een nieuwe Servo-Kroatische

Contactgroep om Bosnië te verdelen teonderhandelen valt.Een Amerikaanse diplomaat, Charles Thomas,heeft 22 januari in Pale gesproken met de leidervan de Bosnische Serviërs Radovan Karadzic.Dit bezoek past niet in de Amerikaansepolitieke opstelling om de Bosnische Serviërszoveel mogelijk te isoleren. De nieuweopstelling van de Amerikanen heeft te makenmet hun idee dat er weer een kans is om deonderhandelingen met de Serviërs op gang tebrengen. Dit heeft de Amerikaanse minister vanBuitenlandse Zaken Christopher geschreven ineen brief aan president Izetbegovic. DeAmerikanen proberen op deze manier tebereiken dat de Bosnische regering zich watf l e x i b e l e r g a a t o p s t e l l e n b i jheronderhandelingen over het vredesplan vande Contactgroep. De Moslims lijken echter nogniet erg onder de indruk van deze pogingen.Premier Silajdzic verklaarde verontwaardigd datonderhandelingen nergens toe zullen leidenwanneer de Bosnische Serviërs niet onder drukworden gezet het plan ongewijzigd teaanvaarden. Verder wijzen de Moslims op eenresolutie van de VN Veiligheidsraad waarincontact met de Bosnische Serviërs behalve doorde VN wordt verboden.Thomas heeft zich in de besprekingen metKaradzic met name geconcentreerd op dekwestie van de heropening van de aanvoerwegenvan en naar Sarajevo. In de besprekingen heeftKaradzic gezegd dat hij bereid is te praten overhet plan van de Contactgroep. De BosnischeServiërs zijn volgens Karadzic bereid om delenvan hun grondgebied (70% van Bosnië) op tegeven, maar hij stelde -daarbij de onmogelijkevoorwaarde dat Sarajevo en Tuzla Servischzouden moeten worden.De besprekingen van Thomas waren devoorbereidingen voor overleg van de heleContactgroep in Sarajevo met beide partijen.Nadat de Veiligheidsraad in de nacht van 24januari had bepaald dat het contact van Thomasmet de Bosnische Serviërs niet in strijd was meteerder afgekondigde resoluties, heeft Thomaswederom gesproken met Karadzic. Als alleleden van de Contactgroep gearriveerd zijn zaleerst overleg plaats vinden met de Moslims envervolgens met de Bosnische Serviërs in Pale.

De VN-vredesmacht UNPROFOR heeft begindeze maand om meer troepen en materieelgevraagd om in staat te zijn toezicht te houdenop de naleving van het huidige bestand.

Inmiddels begint de uitbreiding gestalte tekrijgen. Er is gemeld dat elf landen troepen enmateriaal hebben aangedragen. Pakistan boodmet 1350 soldaten en twintig waarnemers hetmeeste aan. Nederland heeft voorlopig delevering van vier helikopters met bijbehorendpersoneel toegezegd.

Senator Dole heeft besloten dat de stemmingover zijn wetsvoorstel om het wapenembargotegen de Moslims stop te zetten, niet per directhoeft plaats te vinden. Hij verklaarde dat hetwetsvoorstel wel een hoge prioriteit heeft, maarbronnen in Washington beweren dat Doleonzeker is of zijn voorstel het wel haalt op ditmoment. Er is namelijk een sterke lobby opgang gekomen tegen het voorstel van Dole. Eénvan de argumenten, die gebruikt worden, is: hetvoorstel ondermijnt het huidige staakt-het-vurenen de vredesonderhandelingen; Verder voorzieteen groot gedeelte van de Amerikaanse senaatdat Amerikaanse troepen ingezet moetenworden om de terugtrekking van VN-troepen teverzekeren.

Volgens bronnen binnen de VN en de NAVOzou' de VN-commandant in Bosnië, generaalRose, geheime strijdplannen van de NAVOhebben willen geven aan de Bosnische Serviërsin een poging om hun medewerking te krijgen.Een woordvoerder van Rose verklaarde dal ernog geen document van dien aard wasoverhandigd. Het doel van een dergelijke actieis niet echt duidelijk omschreven. Waarschijnlijkwas het de bedoeling om op deze manier deBosnische Serviërs tot concessies te dwingenmet betrekking tot de acceptatie van hetvredesplan van de contactgroep en hetbestandsakkoord (plan Carter). Sommige hogeVN-functionarissen in Bosnië waren voor hetplan, andere daarentegen vonden het eenernstige bedreiging van de veiligheid van huntroepen.

Via de BBC is bekend geworden dat een naastemedewerker van Karadzic heeft gedreigd meteen totale oorlog als de VN represailles zouhebben uitgevoerd na de aanval van deBosnische Serviërs op het veilige gebied Bihac(november 1994). De VN hebben sindsdienNAVO-luchtaanvallen op Servische doelenvoorkomen.

De VN is begonnen met de voorbereidingen vande terugtocht van 15 duizend blauwhelmen uit

Copyright 1995, 101 MIDCie 11 Info-Scoop/Nummer 2/14 februari 1995

Page 12: st h · Hongarije, Slowakije en de Tsjechische Republiek. Dit vermindert de afhankelijkheid van de laatst genoemde landen van Russische olie. In een poging om een nieuwe Servo-Kroatische

Kroatië. Volgens verwachting van hoge VN-functionarissen za! de terugtrekking groteproblemen opleveren:- de troepen kunnen tijdens de evacuatiebetrokken raken bij nieuwe conflicten tussenServiërs en Kroaten.- De VN-troepen bewaken de zogeheten'blauwe buffer' (zie kaartje). Bij terugtrekken ishet te verwachten dat de Kroaten en de KrajinaServiërs proberen gunstige posities in de blauwebuffer in te nemen. De VN zijn bang datschietpartijen in de buffer zullen escaleren toteen nieuwe oorlog voordat de VN volledig isteruggetrokken.- De terugtocht is een ingewikkelde logistiekeoperatie. Er zijn slechts een paar wegen die uithet bergachtige gebied leiden. De VN houdenrekening met een klassiek truc: blokkades vande wegen door vrouwen en kinderen. Desnoodszal de VN gebruik moeten maken van traangasen de wapenstok.- De evacuatie van de VN-troepen zal door deVN alleen geklaard moeten worden. Ze hoevenniet te rekenen op steun van de NAVO, wantde NAVO wordt na de luchtaanval op hetvliegveld van Udbina als vijand beschouwd doorde Krajina Serviërs.Het vertrek van de VN uit Kroatië is vaninvloed op de situatie in Bosnië en met name desituatie in de moslim enclave Bihac. Devoedselkonvooien voor de blauwhelmen en deMoslims in Bihac gaan via Kroatië en deKrajina. Als de VN vertrokken is uit Kroatië ende Krajina kan de enclave alleen nogbevoorraad worden door middel van droppings.De handhaving van VN-troepen 'm de enclavewordt dan onhoudbaar. De NAVO heeftnamelijk tot nu toe dergelijke droppings altijdgeweigerd, vanwege het gevaar dat de langzametransportvliegtuigen het doelwit worden vanServisch luchtafweergeschut.Als gevolg van de dreigende situatie gaat deNAVO een plan uitwerken voor deterugtrekking van de VN-macht uit Bosnië.

De voorzitter van de OVSE, de Hongaarseminister van Buitenlandse Zaken Kovacs, werdop 21 januari in Sarajevo verwacht om aldaarhet 'Mcnsenrechlenbureau1 van de OVSE teopenen. Kovacs was in gezelschap van desecretaris-generaal van de OVSE, de Duitsediplomaat Höynck. De belangrijkste taak van deOVSE in Sarajevo zal het opzetten van eenhulpsysteem voor slachtoffers van etnischezuiveringen zijn.

De 'Commission on Global Governance' heeftin een rapport (26 januari, 'Our GlobalNeighbourhood') geadviseerd om de VN teherstructureren om mondiaal beheer in detoekomst te verzekeren. Volgens de commissiezijn de VN niet voldoende uitgerust om in de21ste eeuw leiding te geven aan de mondialegemeenschap. De commissie bestaat uit 28,leden, waaronder de Nederlandse minister vanOntwikkelingssamenwerking Jan Pronk.Diverse commissies hebben in het verledenaanbevelingen gedaan om het functioneren vande VN te verbeteren, maar tot nu toe is van dievoorstellen weinig terecht gekomen. MinisterPronk hoopt dit jaar op een doorbraak, omdater nu veel meer ontevredenheid is over dewerking van het VN-systeem, ook bij regeringen.Ondanks de kritiek op de VN is de commissieervan overtuigd dat de VN een centrale rolmoet blijven vervullen, aangezien het het enigeforum is waar regeringen op voet van gelijkheidmet elkaar kunnen discussiëren.Een aantal voorstellen ter verbetering zijn:- Er moet een VN-vrijwilligerslcger komen vanmaximaal tien duizend man, onder toezicht vande V-raad;- De samenstelling van de V-raad moeiveranderen. Er moeten vijf permanente ledenextra bijkomen: twee uit industrielanden, één uitAzië, Afrika en Latijns Amerika en op denduur moet het vetorecht van de oude vijf landenverdwijnen;- Instellen van een economische V-raad, zonderveto-recht;- De secretaris-generaal van de VN mag maaréén termijn aanblijven;- De macht van het Internationale Gerechtbofin Den Haag moet worden versterkt en er moeteen Internationaal Strafrechthof komen.

VN-TRIBÜNAAL:NTR

VN-INCIDENTENIn bovenstaande tekst zijn de belangrijksteincidenten gedurende de afgelopen periodebeschreven. Hier volgt in het kort eenopsomming:- de blokkade van het onder VN-toezichtstaande vliegveld bij Tuzla en de VN-militairenin de directe omgeving.- de schendingen van het bestand, met alsernstigste schending de zware artillerie aanval in

Copyright 1995, 101 MIDCie 12 Info-Scoop/Nummer 2/14 februari 1995

Page 13: st h · Hongarije, Slowakije en de Tsjechische Republiek. Dit vermindert de afhankelijkheid van de laatst genoemde landen van Russische olie. In een poging om een nieuwe Servo-Kroatische

de Bihac-pocket.- het niet meer verlengen van het VN-mandaatdoor Kroatië, met grote gevolgen voor de VN-vredesmacht aldaar.

NEDERLANDSE VN-MILÏTAIRENAls gevolg van de opgelopen spanningen tussende BiH en de VRS aan de westelijkeconfrontatielijn van de enclave Srebrenica,moeten een aantal militairen van het Dutchbatlanger in de enclave verblijven. De commandantvan Dutchbat wil voor de zekerheid wat extramensen achter de hand hebben. De militairendie achterblijven zullen hierdoor later dangepland naar huis terug keren.De BiH blijft de Nederlandse militairenbeperking van bewegingsvrijheid opleggen. Hetis onmogelijk om de omgeving van eenobservatiepost in het westen van de enclave teinspecteren. In de omgeving van dieobservatiepost zijn de spanningen tussen de BiHen de VRS opgelopen.

De vervanging van 12 Infbat lumbl door 13Infbat lumbl is in de afgelopen weken zo goedals voltooid. Alle militairen van 12 Infbat zijninmiddels veilig thuis aangekomen. Op ditmoment is de opleiding van de militairen voorDutchbat 4 'Griffen' in volle gang. Dutchbat 4zal bestaan uit militairen van 42 BLJ (BatLimburgse Jagers,' 41 Ltbrig uit Seedorf) pluseen Support Command. Ook het SupportCommand zal gevuld worden met mensen uitSeedorf, aangevuld met militairen uit andereonderdelen van de KL.

COLOFON

INFO-SCOQP

Is een tweewekelijkse uitgavevan

101 MBDCieon SteviafcazerneMPC13D

Postbus 90126710 HC Ede

Telefoon:

ptt 08380 - 83056mdtn 678 - 3056fax 678 - 3Q57

Redactie:

maj L. Hakvoorttint Mori

vdg Grootendorst

Vormgeving:

101 MIDCie.

1NFO-SCQQP wordt verzonden aan desecties 2 van bataljons en brigades als-mede ai die onderdelen van de krijgs-macht welke functioneel belang hebben bijactuele informatie.

Zrj dieïNFO-SCÓOP nog niet ontvangenmaar dit wel wensen kunnen hierovercontact opnemen met 101 MIDCie opbovenstaand..telefoonnummer onder op-gaaf van redenen waarom zij INFO-SCOQP wensen te ontvangen.

Copyright 1995, 101 MIDCie 13 Info-Scoop/Nummer 2/14 februari 1995