Spirometrie; wat is het en wat heb je eraan?

Barend van Duin, kaderhuisarts astma/COPD

jaar 1 dec.2010

Spirometrie: de basisinfo

Spirometrie geeft informatie over:• de inhoud van de longen• (ernst van) belemmering bij uitademing

• Eerst de anamnese dan de longfunctie! Voor beleid is de anamnese richtinggevend! Spirometrie is niet meer dan een hulpmiddel, vooral om diagnose COPD te kunnen stellen; voor vervolgbeleid veel minder zinvol

Onderscheid Astma & COPDCOPD Astma

Roker of ex-roker >90% Mogelijk

Symptomen onder 35 jr Zeldzaam Vaak

Chron. productieve hoest Gewoonlijk Zelden

Kortademigheid Continu en progressief Wisselend; klachtenvrije periodes!

s’Nachts wakker kortademig

Zelden Gebruikelijk

Wisselende verschijnselen gedurende dag/etmaal

Zelden Gewoonlijk

Parameters, een “opfrisser” • Flow De luchtstroom in liters/sec.

Volume

• FEV-1 Forced Expiratory Volume in de eerste seconde (na maximaal in)

• FVC Forced Vital capacity (maximale geforceerde uitademing ma maximaal in)

• FER Forced Expiratory rateFEV-1/(F)VC (percentage FEV-1van de

FVC)

Longvolumina

• TLC: totale long capaciteit.Een optelling van FVC + RV

• RV: residuale volume.Het volume die achter blijft in de luchtwegen na een volledige uitademing; ook wel dode ruimte of restvolume genoemd. (Normaal: eigen lichaamslengte in ml)

• NB: dit zijn ziekenhuis bepalingen

FEV1

RES. VOL.

FVC

Totale

Long

Capaciteit

FEV1

RES. VOL.

FVC

FLOW

VOL

PF

FLOW-VOLUMECURVE

Technische fouten “opfrissen”

Let op inzet van de patiënt

• Stijgsnelheid opgaande deel• Langzame start• Top: spits of rond• Te vroeg gestopt (abrupt einde) / Geen plotse val naar x-as

Extra inademing• Gladde curve / Hoesten• Tong ervoor / karton fijn gebeten• Verkeerde houding• Controle inademing tot Y as? / Niet volledig ingeademd• Reproduceerbaarheid

Technische Interpretatie.

• Minimaal 3 acceptabele curves (uit maximaal 8 pogingen)

- de twee hoogste FEV1-waarden en FVC-waarden mogen onderling niet meer dan 150 ml verschillen

• Neem de beste FVC en de beste FEV1 uit de pogingen

• Vergelijk met voorspelde waardes en ook met eerder geblazen curves/waardes

Spirometrie interpretatie.p.m. Bij astma spirometrie

doorgaans normaal!!!!!

Normaal:Fev1 >80% van voorspeld

Fvc >80% van voorspeld

FER >70% absoluut.

Reversibiliteit (nieuw):Toename van 12% tov de baseline

meting!

ROER• Restrictie? FVC<80% van

pred

• Obstructie? FER<0,7 (70%) Let op bij ouderen!

• Ernst obstructie? FEV1 t.o.v. pred: mate van obstructie (GOLD)

• Reversibiliteit? Post FEV-1 >12% verbeterd tov ‘pre’waarde + minimaal 200 ml verbeterd!

  

Curve 1.

2 4 6 8

2

4

6

8

10

12

-2

-4

-6

-8

Flow (l/s)

Volume (l)

BaselinePost BD1

2 4 6 8

2

4

6

8

10

12

-2

-4

-6

-8

Flow (l/s)

Volume (l)

BaselineBaselinePost BD1Post BD1

Selected

Uitslagen curve 1Base % van

voorspeldPost BD % van

voorspeld

Fev1 2.34 73% 2.44 76% 4%

Fvc 4.65 115% 4.79 119% 3%

Pef 8.20 100% 8.67 106% 6%

FER

Fev1%50 66 51 67

Curve 2.

2 4 6 8

2

4

6

8

10

12

-2

-4

-6

-8

Flow (l/s)

Volume (l)

BaselinePost BD1

Uitslagen curve 2Base % van

voorspeldPost BD % van

voorspeld

Fev1 2.19 65% 2.31 68% 5%

Fvc 2.80 64% 2.89 66% 3%

Pef 10.84 128% 12.51 148% 15%

FER

Fev1%78 103 80 106

Restrictieve stoornis.

• Een abnormale afname van het longvolume:

• FVC verlaagd <80% van voorspeld ⇒ vermoeden

• TLC verlaagd (<80% van voorspeld) bewijs⇒

• FEV1/FVC ratio normaal (>70%)

Pleurafibrose, carcinoom

Alveolus

Interstitieel

Neuromusculair

Thorax / abdomenkyfoscoliose, Bechterew, obesitas, ascites

Beoordelen uitslag spirometrie

Optisch:• Techniek (betrouwbaar, correct, reproduceerbaar)• Vorm (voorspeld gebied, obstructie, restrictie)

Stappen in volgorde: ROER• Restrictie? FVC<80% van pred• Obstructie? FER<0,7 (70%) Let op bij ouderen!• Ernst obstructie? FEV1 t.o.v. pred: mate van obstructie (GOLD)• Reversibiliteit? Post FEV-1>12% verbeterd tov ‘pre’waarde +

minimaal 200 ml verbeterd!

COPD GOLD criteriaGOLD FER FEv1

1 <70% >80%

2 <70% 50-80%

3 <70% 30-50%

4 <70% <30%