SPECIALE UITGAVE

DE VRIJE WERELDIe Jaargang No. 23 5 Mei 1945 Uitg. „De Patriot en Vaderlander"

WAT DE ENGELSEN ONS STURENDe RAF. heeft zich in ons land immer in een grote

populariteit mogen verheugen doch deze is in delaatste dagen wel tot ongekende hoogte gestegen.Het kostelijke voedsel waar de drie hongerprovin-cies zo reikhalzend naar uitzagen is dan eindelijkgekomen en thans niet alleen maar uit de lucht dochook per schip en per auto. Wat wordt er echtergebracht?

Van bevoegde zijde deelde men ons daaroverhet volgende mede: Op het vliegveld Vogelenzangzal tien dagen achtereen 150 ton per dag wordenafgeworpen. In deze pakketten bevindt zich: meel,gist, koffie, gedroogde eieren, melkpoeder, choco-lade, vlees, worst, corned-beef, bacon en sigaretten.

Uit Gelderland komen dagelijks 200 auto's metvijfton aan levensmiddelen. De schepente Rotterdambevatten van 1000 tot 2000 ton levensmiddelen ensteenkolen. Donderdag is in Den Helder een Zweedsschip aangekomen met 4700 ton meel.

Dagelijks worden voor de drie provincies aange-voerd 4000 ton steenkolen voor de gasfabrieken.Volgende week zal men reeds beginnen met dedistributie van chocolade en vlees.

Voor alles: orde en rust bewarenWij weten op het moment, dat wij dit schrijven, niet of Duitslandreeds officieel gecapituleerd heeft. Indien dit zo is willen wijonze lezers nog eenmaal met nadruk verzoeken rust en kalmtete bewaren en alles te vermijden wat tot incidenten met de Duitsetroepen zou kunnen leiden. Deze oorlog heeft thans genoegmensenlevens gekost. Geeft uiting aan Uw vreugde doch doe dit,zolang de geallieerde troepen nog niet hier zijn, binnenshuis.Volgt stipt de aanwijzingen op van de bevoegde autoriteiten.

EERLIJK ZULLEN WIJ ALLES DELENZelden heeft ons in de afgelopen jareneen bericht

smartelijker getroffen dan de mededeling, die wijvan verschillende getuigen te horen kregen, dat erbij het inschepen van de levensmiddelenpakkettenin de haven te HEEMSTEDE bestemd voor andereplaatsen, enige pakketten door onbevoegden zijngeopenden dat de inhoudwerd gestolen. Wij wijzenerop dat de regering dergelijke individuen als oor-logsmisdadigers heeft gebrandmerkt. Mocht de po-litie niet in staat zijn tegen zulke uitwassen op tetreden dan kan men ervan verzekerd zijn dat deondergrondse niets zal nalaten om deze misdadigersde enige juiste straf te geven die zij verdienen na-melijk de kogel.

Duizenden Nederlanders zijn zo verzwakt, dat ditvoedsel voor hen een kwestie van leven of doodis. ledereen die zich schuldig maakt aan het stelenvan pakketten plaats zich buiten het Nederlandsevolk.

De vijand is nog niet verdwenen ! ! ! !

THANK YOU, BOYSBij het Muiderpoortstation te Amsterdam hebben

Britse piloten Woensdaghun eigenvliegerrantsoenenvoor de hongerendebevolking van Amsterdam neer-geworpen. Alle pakketjes werden door buurtbe-woners verzameld en aan zieken en behoeftigenuitgedeeld. Dat was een vriendelijke geste waaropop de juiste wijze werd gereageerd.

* *

DE LAATSTE STUIPTREKKINGENVAN DEN BEZETTER

WEET GIJ:DAT de bezetter nog steeds in deze omgeving in

strijd met elke redelijke verwachting voortgaatnieuwe slachtoffers toe te voegen aan de luguberelijst?

DAT nog in de laatste dagen, in strijd met wat menelders kan constateren (b.v. in Denemarken) meer-dere arrestaties werden verricht door de S.D. enandere groepen, meestal Nederlandse S.S. ?

DAT vele Duitsers en hun handlangers voorbe-reidingen treffen om op het juisteogenblikte kunnenonderduiken o.a. door zich te voorzien van burger-kleding, van blanco persoonsbewijzen, onderduik-adressen etc?

DAT bij den waarnemend burgemeester vanHaarlem, van Driel, drie Nederlandse S.S. officierenzijn geweest om blancopersoonsbewijzen?

DAT de Grüne Polizei weermachtsuniformen heeftgekregen?

DAT Lages, Viermann, Nitsch en dergelijke be-ruchte oorlogsmisdadigers nog steeds rondsluipenen slachtoffers maken?

DAAROMBlijft voorzichtig tot de Geallieerde troepen hier

zijn. Geeft oren en ogen de kost. Ga na waar „gasten"worden opgenomen, wie kleding of voedsel levertom onderduiken van een vijand of een landverraderte bevorderen. Noteert deze gegevens en geeft zedoor. Stelselmatig zal dan opruiming worden ge-houden. Maakt aantekeningen van nog werkzameS.D. agenten, Grünen, F.G. en hun handlangers, vanelke arrestatie, en huiszoekingen waarbij vernielingof diefstal wordt gepleegd.

HET EINDE VAN DEN DUCEIn een uitzending in de Franse taal van de 8.8.C,

werd dezer dagen verteld hoe Benito Mussolini te-zamen met zijn vrienden in Como op last van denopperbevelhebber der Italiaanse bevrijdingsstrijd-krachten werd gefusilleerd. Bij zijn arrestatie ge-droeg hij zich aanvankelijk zeer rustig tot men hemoverbracht naar de plaats waar hij terechtgesteld

zou worden. Na het voorlezen van zijn vonnis vroeghij aan zijn bewakers: Is dit nodig ?

Na de executie werden de lichamenvan Mussolinien van andere vooraanstaande fascisten o. a. Fari-nacci en Scorza, beiden gewezen secretarissen vande fascistische partij, aan het yolk ten toon gesteldop dezelfde plaats waar een week tevoren twintigvrijheidsstrijders waren vermoord.

Mussolini's dood sluit tevens het tijdperk af vanhet imperialistische fascistische Italië. Ongetwijfeldheeft Mussolini 'voor Italië verdiensten gehad; zijnster begon echter snel te tanen toen hij zich tot vazalmaakte van Adolf Hitler. Met Mussolini's vriendschapvoor Hitler begon Italië's neergang. Zijn droom vande herleving van het Romeinse imperium werd eennachtmerrie voor zijn brave burgers, die eerst weliets voelden voor zijn plannen en sympathiën maarallengs, toen zij merkten dat er heus gevochtenzoumoeten worden, bakzeil haalden en de Duce zogauw ze de kans schoon zagen in zijn hemd lietenstaan. De comedie van Mussolini's afzetting begonen de Duce was als man van naam, heerser waarmen ontzag voor had geworden tot een pias vanHitler, ridder van hét droevige figuur, „leider" bijde gratie van het eens „Groot" Duitse Rijk. Onderleiding van Hitler trachtte hij weer op het paard teklimmen doch niemand nam meer notitie van hem.Anderhalve Italiaanse schoorsteenveger luisterde,maar daar was zijn zeggenschap ookmee getekend.Mussolini was als leider dood; als Duce een schim ;Hij was nog slechts geschiedenis, verleden tijd.

JUISTE BERICHTEN - MIJNE HERENDe afgelopen weken heeft bezet Nederland met

schier ondraaglijke spanningnaar deradioberichtengeluisterd om nu eindelijk zelf te horen of de oorlogwerkelijk is afgelopen, Enige malen zijn voorbarigeconclusies getrokken tengevolge van, en het spijtons dat we het moeten zeggen, onjuiste berichtenvan de overzijde. Speciaal in de uitzendingen voorDuitsland werden door de 8.8.C, nogaleens berich-ten verspreid, die op zijn zachtst uitgedrukt nietgeheel met de feiten overeenkomen. Zo horen wijenigen tijd geleden dat de „Kanadierknapp zwanzigKilometer vor Amsterdam" stonden, Wie er stonden :geen Canadezen. Daar was verder het bericht vanRadio Oranje, dat Seyss Inquart naar Duitsland wasgevlucht met medeneming van allerleikunstschatten.En enige weken later kwam de laconieke medede-ling dat Seyss Inquart met de Geallieerden o.a. PrinsBernhard had onderhandeld. Voorts de mededeling,dat Max Blokzijl in Groningen zou zijn gearresteerdterwijl ons uit Den Haag positief wordt verzekerddat de bekende Max in deWitte Brug logeert. Enfin,de oorlog is practisch ten einde dus we zullen ermaar niet te lang over nabomen maar het vervelen-de is, dat het grote publiek, dat niet naar de radioluistert wel de indruk moest krijgen dat de illegalejournalisten zo nu en dan bij gebrek aan beter ma-teriaal de bekende duim maar eens raadpleegdenterwijl ze zelf ook voor een raadsel stonden.

UITGAVE: „DE PATRIOT"

BIJLAGE „DE VRIJE WERELD"

AAN NEDERLANDwuer de toewijsing van grondgebied

De oorzaken van den oorlog1n]1914 vielen de Centrale mogendheden Europeesche

landen binnen. De „centrale" mogendheden bleek tenslotte Duitschland te zijn.Veel werd toen gestreden over de oorzaken van

dezen oorlog. Er was een opvatting, dat alle landengezamenlijk het vat met brandbare stof hadden opge-stapeld, maar dat het Duitschland ten slotte moest zijn,dat er den brand in stak. Die opvatting was afkomstigvan de tegenstanders van het kapitalisme. Men geloofdenog zoo echt in een gewone kapitalistische oorlog, maarzocht niet naar psychologische en ethnische oorzaken.De oorlog 1914—1918 werd zonder meer beschouwdals een kapitalistische oorlog, ook daarom, omdat hetsociale leven zich snel ontwikkelde en wij nu eenmaalin een ontwikkelingsperiode verkeerden, waarin allesop rekening van het kapitalisme geschoven werd. Detegenstelling was nu eenmaal zoo-- kapitalisme of so-cialisme.

Toch waren er reeds personen, die aan Duitschlandden oorlog toeschreven. Duitschland zou de schuldigezijn. In Duitschland waren 1 nu eenmaal factoren aan-wezig, waardoor een oorlog, onafhankelijk van alleandere sociale overwegingen heel gemakkelijk zou kun-nen ontstaan. Er waren er reeds, die geloofden, dat.de Duitsche volksaard naar den oorlog dreef, en telkensweer zou drijven.

Die opvatting was echter, zooals gezegd, alles behalvealgemeen. Bij de vrede erkende Duitschland wel dathet de schuld aan den oorlog droeg, maar men be-schouwde dat als een afgeperste bekentenis. Klassen-strijders en vele aanhangers van de socialistische ge-dachte bleven in den kapitalistischen oorlog geloovenen men ging Duitschland in breede kringen als dedupe van de overwinnaars beschouwen.

Echter, het jaar 1933 kwam. Zij die zich op eenDuitsch standpunt stelden, op grond van welke over-wegingen dan ook (ook steller dezes was wat men

2

„pro-Duitsch" noemde in den hoogsten graad, maartot 1933). Hitler kwam aan het bewind en er ontstondzonder twijfel een anti-Duitsche gezindheid. Er kwamweliswaar ook een „nieuwe" Duitsche strooming, maarzij kwam uit anderen kring, uit de kringen van denzoogenaamden vijfden stand, die gevormd werd doorde uit alle maatschappelijke geledingen gerecruteerdewerkloozen, de onterfden, die zich organiseerden innationaal-socialistische bewegingen, die ook aantrek-kingskracht uitoefenden op eer- en heerschzuchtigen enaldra ook op „de straat", waaruit vele dier bewegingenvoortgekomen waren en die zich dan ook opzettelijkop „de straat" richtten.

In 1933 kwam Hitler aan het bewind, 11 jaar nadatMussolini in Italië zegevierend Rome binnengetrokkenwas. In 1922 was er een economische crisis, zij wasop haar hevigst, in 1933 was er eveneens een econo-mische crisis en eveneens op haar hevigst. Het verbandtusschen het optreden der „nieuwe" maatschappelijkestroomingen en de crisis was duidelijk. In 19.33 werdenvelen afkeerig van Duitschland en men zag, dat zichhier stemmingen baan braken, die zonder twijfel toteen oorlog moesten leiden. Duitschland bewapendezich en ging methoden toepassen, zooals nauwelijksmogelijk scheen. Het bedreigde de beschaving.

Het jaar 1939 kwam en Duitschland stortte zich opPolen. Het kreeg oorlog met Engeland en. Frankrijk.Oostenrijk en Tsjecho-Slöwakije waren reeds als offersgevallen.

In 1940 werden Noorwegen, Denemarken, Nederlanden België overvallen. Ondanks alle beloften.

De Duitsche wreedheden waren groot, onbeschrijfe-lijk groot. Wij zullen daarop thans niet ingaan.

Meer en meer brak zich echter de overtuiging baan,dat de oorzaken van den oorlog in Duitschland lagen,dat hij een stuk van den Duitschen volksaard vertegen-woordigde. Daarvoor zijn voldoende bewijzen aan tevoeren. Het overvallen van verschillende staten werd

3

door geen enkel productiestelsel geëischt, al is het na-tuurlijk waar, dat met eiken oorlog economische belangengemoeid zijn.

Nog minder aischte een productiestelsel het begaanvan verregaande wreedheden. Engeland en de Vereenig-de Staten voeren ook oorlog, maar zij gingen niet totde Duitsche wreedheden over. Waarmede wij maarwillen zeggen, dat zij in den Duitschen volksaard lig-gen. Wij hebben in 1933, bij de kentering der geesten.Duitschland een land van sadistische romantiek genoemddie naam kan gestand blijven.

Thans zijn er geen menschen meer, die de opvattinghebben dat Duitschland feitelijk onschuldig is aan debeide wereldoorlogen. Want het thans levende geslacht

weet thans, wel heel goed, dat Duitschland ook denoorlog van 1914—1918 ontketend moet hebben, hoedan ook.

Men is er nu allerwege van overtuigd, dat Duitsch-land de schuldige is. Meer nog, iedereen weet met abso-lute stelligheid dat Duitschland opnieuw een wereld-oorlog zal ontketenen, als het daartoe in staat is. Hetzint, terwijl wij dit schrijven, reeds weer op wraak, hetwil opnieuw oorlog. Men vindt, dat de Duitsche menschden oorlog moet winnen, men is zoo heilig overtuigdvan de superioriteit van het Duitsche ras, het Duitschevolk, dat men zich eigenlijk niet kan voorstellen, datdit den oorlog verliest.

De D-titschers, Hitler c.s., hebben de opvatting inDuitschland ingang doen vinden, dat de oorlog van1914—1918 slechts een fase van den oorlog was. Deoorlog werd voortgezet in 1939. Die beide oorlogen zijneen en ondeelbaar.

Toen had Duitschland nog de opvatting, dat het zon-der twijfel den in 1939 uitgebroken oorlog zou winnen.Nu dat niet het geval is, begint men de meening te ver-kondigen, dat er nog een oorlog moet komen om Duitsch-land te doen winnen. De oorlog wordt voortgezet heerhet nu reeds, terwijl wij dit schrijven. Er zal een gueril-

4

Men wil in de toekomst oorlogen voorkomen. Dit isde vaste wil van alle betrokken landen. Hij is in Rus-land niet minder sterk dan in Nederland, in België evenkrachtig als in de Vereenigde Staten. Men moet vanden oorlog af, hoe dan ook. Men weet waar de oorzaakVan den oorlog ligt, in Duitschland. Nu weet men waar-lijk ook wel, dat er uiterlijke oorzaken voor het ont-staan van den oorlog daar zijn, sociale oorzaken. Menweet, dat de sociale oorzaken weggewerkt moeten wor-den, men weet, dat er sociale vrede moet zijn. Men kanden oorlog immers zien als een uiting van interna-tionalen klassenstrijd. Want het is zeker, dat Duitsch-land een kunstmatige klassenstrijd voerde, een interna-tionale klassenstrijd, van arme tegen rijke landen. DatDuitschland, Italië en Japan zichzelf moedwillig verarmdhadden, dat kwam niet in het geding, maar het was nietminder waar. Onder Stresemann en Walter Rathenauzou Duitschland een rijk land geworden zijn, met opengrenzen, vrije in- en uitvoer, onder Hitler werd eenstemming geschapen van vijandschap tegenover de ge-heele wereld. Men keerde zich niet alleen economischvan de wereld af, maar ook geestelijk, om zoodoendeden ander de oorzaak van de sociale ellende in Duitsch-land te kunnen aanwrijven.

Duitschland voerde op zijn manier internationalenklassenstrijd, daarbij den naam van Marx verfoeienden... . volkomen terecht. De Duitsche klassenstrijd,

la-oorlog op groote schaal gevoerd worden.Kijk bij zulk een opvatting staat het wel vast, dat de

oorzaken van den oorlog op de een of andere manierin de Duitsche volksaard schuilen. Gelukkig is mendaarvan thans overtuigd en gelukkig ook zet men denoorlog voort totdat Duitschland verslagen is. De wereldheeft geen zin om nog eens een oorlog te voeren omDuitschland van zijn wraaklust en heerschzucht af tehelpen.

Over het voorkomen van oorlogen.

5

Ziehier 4 coupletten van het veertien coupletten langegedicht, dat hier in zijn geheel echter niet thuis hoort, alis het verleidelijk het over te nemen.

Heine kende den Duitschen volksaard en hij heeftmeermalen voorspeld, dat de Duitschers over Europazouden uitzwermen en pogen Frankrijk o.a. te vernie-tigen. Hij heeft dan ook gepoogd Frankrijk angst voorDuitschland bij te brengen.

Ongetwijfeld werken ook in Duitschland sociale oor-zaken die naar een oorlog drijven; men kan het zoo

d.w.z. van land tegenover andere landen was geen pro-letarische klassenstrijd.

De Duitschers zwermden uit over de wereld. Hunklassenstrijd was roof, doodgewone roof, iets waartoe deideeën van Marx niet leiden.

Heine, die de ontwikkeling in Duitschland zoo goedvoorzien had, schreef indertijd een gedicht over:

Die Wanderratten"Es gibt zwei sorten von Ratten :Die Hungrigen und die Satten.Die Satten bleiben vergnügt zu Haus',Die Hungrigen aber wandren aus.

Sic wandren viel tausend AAeilen,Ohne rasten und weilen,gradaus in ihren grimmigen Lauf,Nicht Wind und Wetter halt sic auf.Sic klimmen wohl über die HöhenSic schwimmen wohl durch die Seeen,Zwar maneher ersauft oder bricht das GenickDie Lebenden lassen die Toten zurück.Es haben diese Kauze,Gar fürchterliche Schnauze,Sic tragen die Köpfe geschoren egal,Ganz radikal, ganz rattenkahl.

6

zeggen: Duitschland is van nature oorlogszuchtig, maarer is een sociale barometer die het eene oogenblik meer,het andere oogenblik minder in de richting van oorlogstaat. Wil men vrede hebben, dan moeten óók inDuitschland zonder twijfel sociale oorzaken weggeno-men worden, al was het alleen maar om der wille vaneigen veiligheid.

Dit wil natuurlijk niet zeggen, dat zich nu maargroote rijkdommen in Duitschland moeten ophoo-pen; het land zou daarmede maar ongewenschtedingen doen. Het moet voorloopig „zakgeld" hebben,meer niet.En daarbij komt het op de verdeeling aan, zoowillen wij maar zeggen.

Daarnaast is het echter noodzakelijk den Duitschenvolksaard te temmen, hetgeen kan geschieden door inter-nationale opvoedingsstelsels, die verschillend van aardkunnen zijn en daarnaast kan men politieke wapenenhanteeren.

Dat wil zeggen, men kan aan Duitschland alle moge-lijkheden ontnemen om oorlog te voeren.

In deze richting bewegen zich dan ook de geesten.Tot nog toe zijn sociale overwegingen ten aanzien vanDuitschland van ondergeschikt belang en al heeft menvan geallieerde zijde reeds meermalen op nieuwe opvoe-dingsstelsels (men sprak wel van het in quarantaine hou-den van Duitschland) gewezen, ook zij zullen niet directin -werking kunnen treden en het is zeer de vraag of zijinderdaad kunnen dienen. Het eigen goede voorbeeld iseen machtig ding, het is te hopen, dat Engeland, Rus-land en de Vereenigde Staten dat zullen inzien.

En dus dringt zich in de eerste plaats op den voor-grond, dat politieke middelen zullen moeten dienen.

Welke kunnen die politieke middelen zijn? De waan-zinnigste plannen zijn gelanceerd. Men heeft Duitschlandwel willen uitroeien, daarmede demonstreerende, dat dehaat tegen Duitschland inderdaad heel groot is. Geenenkele Duitscher deugt er, zoo is wel gezegd. Het mogewaar zijn, maar zij zijn er nu eenmaal en wonen op een

7

Wir wollen Preussen bleiben,Der Teufel holl' das Treiben,Das Deutschland fabriziertUnd Preussen ruiniert.

cenigszins eigenaardige plaats in Europa.Het meest streefde men er naar, om Duitschland uit-

een te rukken, om de verschillende landen waaruit hetbestaat, zooals Beieren, Baden, Pruisen enz. weer zelf-standig te maken, want in verschillende Duitsche landenbestaat nog het streven naar eigen zelfstandigheid. Erzijn nog Duitsche landen, die Duitschland een ondingvinden.

Duitsche studenten hebben niet lang voor den oorlognog de volgende strophe gelanceerd:

En een ander bekend gedichtje was

Borussia necesse est,Germania non necesse

Hoe dat zijn moge, het streven om Duitschland aanflarden te slaan is er. Wij zullen hier niet onderzoeken,in hoeverre dat mogelijk is. Er schijnt op het eerste ge-zicht iets voor te zeggen, waarbij de vraag: tot hoevergaat.de verdeeling, wel van beteekenis is. Wij weten, dathet echte Duitsche militairisme in Pruisen huist. Zuid-Duitschland en vooral het Rijnland zijn niet oorlogs-zuchtig.

Toewijzing van gebied aan andere staten.

Een ander plan, dat vooral in de Vereenigde Statennaar voren is gekomen, maar ook in Rusland (en daarop grond van practische overwegingen, d.w.z. de we-deroprichting van Polen) en in Engeland aan de ordeis gekomen, is om Duitsch grondgebied aan enkele na-buurstaten te „schenken", d.w.z. aan Polen, aan België,aan Nederland. Enkele deelen zullen zeker van Duitsch-land afgehakt worden en aan andere staten toegekend.

8

Men mag aan een ontwikkeling in die richting geendwang aandoen.... wat de Duitschers wel deden.

Er is juist den laatsten tijd herhaaldelijk op gewezen,dat het tegenwoordige Europa in het groot is, wat Frank-rijk voor de 15e eeuw geweest is, n.l. een verdeeld ge-bied. Men wil daarmede te kennen geven, dat ook Eu-ropa tot een eenheid kan groeien, zooals indertijd Frank-rijk tot een eenheid werd. Daarbij vergat men er op tewijzen, dat ook Duitschland op Fransche wijze is ge-groeid en zelfs Italië en andere landen hebben zulk eengroeiproces doorgemaakt.

Welke formule daarvoor gevonden zal worden is nogniet met stelligheid te zeggen.

Met een ding moet men echter rekening houden, datis, dat het toewijzen van grondgebied met dezelfde be-woners, altijd tot groote moeilijkheden aanleiding zalgeven.

9

De samenstelling van de deelen van Frankrijk is ge-grond op een starneigen. De deelen van den tegenwoor-digen Franschen staat waren en zijn Fransen naar hunkarakter, zooals Duitschland tenslotte een van karakteris. D.w.z. er is een Duitsche taal die de verschillendegroepen Duitschers, die in den Duitschen staat zijn op-genomen vereent. Zoo is er ook een Fransche taal, dieverschillende groepen van Franschen vereent. De Fran-sche stam strekt zich tot in België uit en het het zouniet eens zoo verwonderlijk zijn, dat, als België uiteen-viel, de Fransche Belgen, de Walen, te kennen zoudengeven, dat zij maar het liefst in Fransch stamverbandopgenomen zouden worden, met de „andere" Franscheneen staatsgeheel vormend, evenmin als het verwonderingzou baren, dat in bepaalde omstandigheden de Vlamenhet liefst maar in Nederlandsch staatsverband zoudenzijn, als het niet anders zou kunnen, d.w.z. als de om-standigheden daartoe aanleiding geven.

Het is zaak, Duitsche gebiedsdeelen toe te kennenaan die staten, die reeds voor een goed deel Duitschers

Nederland en de toewijzing van Duitsche gebiedsdeelen.

Het waren belangrijke gebieden die geofferd werden,waarbij men er niet eens zeker van was, of het nu welzoo noodzakelijk was, dat juist die deelen, die men lietoverstroomen, getroffen werden. Maar, daarmede hieldde zoo voorzichtige Duitscher, debeschermer van Neder-land nu juist niet veel rekening. Zoo noodig ging men

De gedachte van de toewijzing van Duitsch grondge-bied aan nabuurstaten was reeds eenigen tijd levend,maar concrete vormen had zij toch nog niet aangenomen.De oorlog was trouwens nog niet in zijn hoogste sta-dium en dan overwegen in den regel nog sentimenteelegevoelens, terwijl de gedachten vaag blijven.

Maar de idee bestond. Door de Poolsche kwestie kwamer wat vasten vorm aan. Polen zou in zijn geheel watnaar het Westen opgeschoven worden en dat zou tenkoste van Duitsche gebiedsdeelen geschieden.

Toen de geallieerden de ondoorbreekbaren „Atlantikwal" doorbroken hadden, gingen de Duitschers hier heelkrasse methoden toepassen. Zij offerden groote deelenvan ons land aan de golven. Het water werd altijd alsvriend van Nederland beschouwd, in de opvattingen derDuitschers, die geen andere maatstaf hebben dan hetDuitsche belang, die de gevechtsterreinen altijd naar hetbuitenland verlegden, zoodat Duitschland zelf niet doorde oorlogswoede zou worden getroffen, werd Nederlandin de Duitsche sfeer betrokken en het water dus eengroot vijand van ons land.

in zich opgenomen hebben, zoodat inderdaad assimilatiekan plaats vinden.

Brengt men heterogene volken bijeen, dan ontstaatgisting en er kunnen oorlogen ontstaan.

Of er inderdaad zulk een oplossing gevonden kan wor-den, onttrekt zich hier aan onze beschouwing.

Wij kunnen slechts óp een enkel deel van het vraag-stuk ingaan.

10

De onvolledigheid der idee.De oorlog is nog niet gewonnen.

Toen de gedachte dat Nederland een deel van Duitsch-land moet hebben, verkondigd werd, bestonden allerlei

louter en alleen om zich te wreken of aan zijn haat toete geven, tot inundaties over. Hoe het zij, groote deelenvan ons land werden overstroomd en de haat in het ge-allieerde buitenland tegen den Duitscher nam daardoorniet onaanzienlijk toe. Zij naderde haar hoogtepunt.Voorwaar, men ging overal in de geallieerde landen voorde zoo zwaar getroffen Nederlanden voelen. Het mid-del was dan ook uitermate barbaarsch.

Nu bestond de idee om Duitschland het oorlogvoerenin de toekomst onmogelijk te maken en was deaanwezig, dat deelen van Duitschland aan nabuurstatentoegewezen moesten worden.

Ten aanzien van ons land ontstond de compensatie-gedachte, d.w.?. Duitschland inundeerde groote gedeel-ten van Nederland, Nederland moest daarvoor in detoekomst schadeloos gesteld worden, het zou gebieds-deelen van Duitschland toegewezen moeten krijgen.

Herhaaldelijk werd door de Amerikaansche radio„Amerika roept Nederland" gezegd: het is niet meer danbillijk, dat Nederland een deel van het Duitsche grond-gebied toegewezen krijgt. En ook in verschillende Ame-rikaansche couranten werd de gedachte verkondigd. Zoobracht de New York Herald Tribune van 7 October1944 een artikel, waarin gezegd werd, dat 17 % vanden Nederlandschen bodem door de Duitschers aan denwaterwolf was prijsgegeven en dat Nederland een groo.dccl van Duitschland moest worden toegewezen. Hoede omschrijving en motiveering precies was, bleef on-onbekend, maar wij kunnen er zeker van zijn, dat degedachte in Amerika en ook in andere geallieerde landenbestaat.

Ook in ons land zelf is zij, zooals herhaaldelijk in deillegale pers bleek, aanwezig.

11

Nederland moet compensatie hebben, zoo wordt ge-zegd en wij gaan daarmede aceoord. Maar, alle landenmoeten compensatie hebben. Is Nederland zulk een bij-zonder geval?

Als wij nagaan, wat de Duitschers in andere landenhebben gedaan, dan moeten wij, zooals de zaak op hetoogenblik staat, zeggen, dat ons land inderdaad, heel,zwaar getroffen is en dat het gebukt gaat onder een

bijna ondragelijk leed. Maar, gaan de andere landen datniet? Hoe staat het met Rusland, hoe met Tsjecho-Slo-wakije, hoe ook met België? Zijn zij minder zwaar ge-troffen?

Eenige der bezette gebieden zijn ook over groote op-pervlakten geinundeerd. De Duitschers hebben grootegebiedsdeelen in België, in Frankrijk onder water gezet.In Duitschland weet men van aanpakken! Ook in Rus-land kwamen herhaaldelijk overstroomingen voor, alseen gevolg van het optreden der Duitschers. Ook daarzullen zij moedwillig heele gebiedsdeelen onder watergezet hebben. Het ligt nu eenmaal in hun aard. Dat hetniet geholpen heeft en niet helpen zal, is natuurlijk eenheel andere kwestie. De Duitschers deden het en doenhet.

Door overstroomingen zijn inderdaad groote gebiedentijdelijk voor de productie verloren gegaan en in datopzicht is ons land waarschijnlijk wel het zwaarst ge-troffen. 17 % van den Nederlandschen bodem vernield,dat is wel heel veel.

Maar gaat het aan, op grond daarvan alleen Duitschegebiedsdeelen aan ons land toe te wijzen?

In alle landen waar de Duitschers hun voeten hebben

vage plannen over den vrede, zeker was dat menDuitschland het oorlogvoeren wil verhinderen en velenwenschten Duitschland te verdeelen. Door toevoegingvan grondgebied onder Duitsche hoogheidsrechten aanNederland, zouden beide gedachten gediend worden.

Echter, gaat het aan, om zoo maar eens een enkelelosse gedachte te verkondigen?

12

neergezet, is grondgebied verloren gegaan. Steden zijnplatgebrand, oogsten vernield enz. Dat verschilt mis-schien iets met datgene wat in ons land is geschied, maarde vraag moet worden gesteld, of dat genoeg is, omvoor Nederland een geheel afzonderlijke regeling in hetleven te roepen.

Zeker, het betreft hier Nederlandsch grondgebied, eenbijzonder object, maar in alle andere opzichten bestaattoch overeenstemming met de vernielingen in andere lan-den. Men heeft in Rusland „de aarde verschroeid", Po-len, het gemartelde Polen, zal jarenlang een achterlijkeproductie hebben. .. . moeten daarvoor nu ook afzon-derlijke regelingen in het leven geroepen worden?

Frankrijk?Italië?Noorwegen?Finland? .België?Men kan geen afzonderlijke regelingen in het leven

roepen. Men kan Rusland, dat zulk een groot deel vanzijn bodem en zijn steden tijdelijk vernield zag, geenDuitsch grondgebied toewijzen, maar aan Nederland,dat aan Duitschland grenst, kan men dat wel.

Ook ten aanzien van België is de gedachte verkon-digd, dat het iets van Duitschland moet hebben.

Wïj zullen ons met ons land bezighouden, maar stel-len op den voorgrond, dat ten aanzien van ons landgeen bijzondere regeling in het leven geroepen mag wor-den, tenzij met overweging van alle belangen, waar-mede een duurzame vrede gebaat is en gebaseerd opeen vredesverdrag, waarin alles is overzien.

Welke deelen van Duitschland moeten aan Nederlandtoegewezen worden?

Duitschland is een groot land, Nederland een kleinland. Het is nu eenmaal altijd zoo, dat groote landenbeter gebiedsdeelen in zich kunnen opnemen, dan klei-ne. Bovendien is het altijd min of meer gevaarlijk,

13

gre,nzen.Inderdaad moeten groote brokstukken van Duitschland

afgereten worden en men zal naar natuurlijke grenzenzoeken.

Nederland heeft wel eens onaangenaamheden met

Duitschland gehad over een klein stukje Eems- of Dol-lardgebied, in Oost-Friesland. Zou ons land een kleinstukje van Oost-Friesland, ofwel geheel Oost-Frieslandmoeten hebben? Voor ons land zou dat iets beteekenen,maar ten aanzien van Duitschland bereikt men daarmedeniets. Het zou er niet kleiner en niet minder machtigdodr worden.

Neen, Duitschland moet groote gebieden kwijt.Nemen wij een atlas ter band.

Een goede natuurlijke grens zou zijn:

dat een kleine iets van een groote afneemt, dan eengroote" van een kleine. Dat is ten slotte een vraagstukvan macht.

Welnu, Nederland zou een gedeelte van Duitschlandkrijgen en ons land is bijzonder klein.

Dan nog bestaat de vraag: welke deelen van Duitsch-land Nederland er bij moet krijgen. De voorstandersvan de toekenning van Duitsche deelen aan ons landhebben die vraag stellig niet onder de oogen gezien. Zijhebben wel en uitdrukkelijk gezegd, dat het een groot stukmoet zijn, maar verder gingen zij niet.

En inderdaad, er moet sprake zijn van een groot stuken wel van een heel groot stuk, anders heeft de maat-regel geen effect.

Uiteindelijk is het immers de bedoeling om oorlogente voorkomen. Dat kan alleen dan, wanneer groote brok-stukken van Duitschland afgereten worden. Van uittor-nen kan men moeilijk spreken, omdat er geen „naden"zijn waarlangs een breuk gemakkelijk kan plaats vinden.Zeker, er is altijd een streven naar natuurlijke grenzen/of, als het niet anders kan naar grenszönes, breede stroo-ken niemandsland,' maar beide hebben al heel weinigwaarde, want tenslotte zijn grenzen altijd machts-

14

De Wezer en zijn bronrivier de Eder; de waterschei-ding tusschen Eder en de Sieg is gering, de Sieg zou devoortzetting van de grens kunnen zijn. De Sieg mondtuit in de Rijn, deze groote rivier zou dus verder de grenskunnen volgen. En wel tot aan Keulen. Van Keulen isgemakkelijk een lijn naar Aken en Limburg te trekken.

Op deze wijze is dns „heel gemakkelijk" een deel vanDuitschland bij ons land te trekken. Hierbij zouden wetenkele belangrijke geschilpunten kunnen ontstaan, bijv.ten aanzien van Bremen, dat aan weerszijden van deWezer. ligt. Moet Bremen, deze volkomen Duitsche stad■aan ons land toegewezen worden? Moet het een zelfrstandige stad worden? Moet het aan Duitschland wordentoegekend, waar het steeds bij hoorde. Want Bremenis een Duitsche stad, al hebben de „Groot-Friezen" danook de neiging te zeggen dat het een Friesche stad is.

Ook over het Rijngebied kunnen allerlei vraagstuk-ken ontstaan. Moet België er een deel van hebben? Moethet versnipperd worden, of wel een geheel blijven. Dienthet Duitsch te zijn of niet?

Men oordeele toch niet lichtvaardig over deze kwes-ties, zij raken het belang van groote menschenmassa's enuiteindelijk maken zij uit of er vrede tusschen de volkenzal zijn, ja of neen.

Wordt de lijn getrokken, zooals wij hierboven aanga-ven, dan komen Oldenburg bij ons land, een groot stukvan de provincie Hannover, Oost-Friesland, Westfalen,met Lippe en Waldeck, het geheele Ruhrgebied en eenbelangrijk deel van de Rijnprovincie. Een blik op dekaart doet zien, dat, als Duitschland deze gebieden zalhebben afgestaan, het inderdaad iets kwijt is, zooveel,dat de kansen om met succes een oorlog te voeren, heelwat verminderd zijn. Het zal zoo ongeveer een zesde ge-deelte van zijn land kwijt zijn, wat met het oog op decompensatie wel zoo *tmgeveer klopt en inderdaad ookpractisch effect heeft.

Vele Nederlanders zullen, als zij een en ander bezien,wel even schrikken, maar een blik op de kaart zal hun

15

Over de denaturatie van Nederland.Ons land is een deltagebied, met een zeer bijzondere

bevolking, die zich geheel op de petieterigheid van onsbodemoppervlak heeft ingesteld.

Het bestaat uit twee gedeelten, wil men, uit drie, maardan vormt het derde een zeer onaanzienlijk stukje. Hetis in het Oosten een beetje hooger dan in het Westenen in het Zuiden bestaan wat men zou kunnen noemenwat heuvels. Van een hoogland is dan ook daar geensprake. Men kan een hoogte van 300 meter geen hoog-land noemen. Nederland is dus wel geheel laagland, alwijken de genoemde deelen dan ook wel sterk in karak-ter van elkaar af, voor zoover men ten aanzien van ditkleine oppervlak van afwijkingen kan spreken.

Het is het overstroomingsgebied van de drie groote ri-vieren, Rijn, Maas en Schelde, wier water zich aan demondingen met elkaar vermengt. Hoogerop verliest hetgebied zijn karakter en kan men niet meer spreken vaneen delta.

Welnu, door zijn delta is Nederland een natuurlijkeeenheid. En heeft het een zeer bijzondere bevolking.

Zou men nu deze delta vergrflbten met groote brok-ken Duitsch gebied, dan zou Nederland zijn karakterverliezen. Het hield op een deltagebied te zijn, het zougetypeerd moeten worden naar de nieuwe gebiedsdeelen,

toch toonen, dat het moeilijk anders kan. Een kleinerstuk is er eigenlijk niet en juist als men een kleiner stukzou willen uitsnijden, zouden de kwesties die zoudenontstaan, misschien nog grooter in aantal worden. Zeerzeker zouden zij er niet op verminderen. Men zou altijdkunnen vragen: moet Nederland dan een deel in hetmidden hebben, een deel in het Noorden of een deel inhet Zuiden, ofwel een heel smal strookje, waar het nietsdan moeite aan heeft langs zijn geheele Oostgrens.

Wij zullen hieronder zien, dat er ook nog moeilijkhe-den van demografischen aard bestaan.

16

De voorstanders van het annexeeren van Duitsch ge-bied door Nederland (en wij hebben met eenigen hunnergesproken) zien wel, dat er een moeilijkheid is. Zij zeg-gen: -welnu, als het niet anders kan, dan moeten de Duit-schers in de deelen die aan ons land toegewezen wordenmaar evacueeren. Zij moeten maar weg en verderDuitschland in.

Men ziet het, dit middel is al zeer radicaal. Radicalismeis nu eenmaal een kenmerk van dezen tijd en de dingenvoegen zich ten slotte wel.

In de idee ziet men bovendien eenige wraakzucht omden hoekkijken. De Duitschers immers hebben evacuatiesop groote schaal en zonder mededoogen toegepast, latenzij nu zelf ook maar eens ondervinden wat evacuatie be-teekent.

Er is verschil tusschen oorlog en vrede. Zeker, de eva-cuaties door de Duitschers toegepast, zullen nimmer ietsvan haar hatelijk karakter verliezen, maar in oorlogstijdis zij in sommige gevallen noodzakelijk en herhaaldelijkgeschiedde zij dan ook spontaan en zelfs na overleg tus-schen de belligerenten.

Maar in vredestijd is er sprake van consolidatie en ont-wikkeling en kan men ook om psychologische overwe-gingen niet zoo gemakkelijk tot evacuaties overgaan.

En of deze evacuaties mogelijk zullen zijn?Nemen v/ij eerst de principieele zijde van de zaak.

Wij zijn ons zelf en moeten ons zelf blijven, altijd. Wijhebben de Duitsche methoden steeds afgekeurd, moetenwij nu, na den oorlog tot deze methoden overgaan?

Wij zouden dus de Duitschers moeten uitwijzen. Dat

Het uitwijzen of evacueeren der Duitschers.

die er aan togevoegd waren geworden, d.w.z. naar voor-malig Duitsch gebied.

En dat lijkt ons iets bedenkelijk, omdat men dan vandeze gebiedsdeelen uit ons land zou gaan beoordeelen.

Ook de Nederlandsche bevolking zou van aard ver-anderen.

17

Zoo is de kwestie heel beknopt gezien, tot op onder-deden kan uitwerking plaats hebben. Wij Nederlanderskunnen de Duitschers in de ons „toegewezen" gebiedenniet vervangen.

Daarbij lette men ook op het groote verschil in eco-nomische structuur. De landbouwgebieden van het deelvan West-Duitschland dat aan ons land toegewezenzou worden is op kleine stukken na niet met dat vanons land te vergelijken. De industriegebieden hebbeneen eigen karakter, dat zeer sterk van dat van ons landafwijkt. Het verkeer is voor een gedeelte op onze grootehavens ingesteld, maar heeft zich toch als een eenheidontwikkeld.

Daarbij komt, dat er een bevolking moet wordengebracht, grooter dan die van ons geheele land. Hoekomt Nederland aan de noodige menschen, om dit te

doen? Wij kunnen het niet.

is niet zoo heel gemakkelijk. Het gebied telt meer inwo-ners dan Nederland, nl. ongeveer 10 a 12 millioen. Moe-ten deze lieden uitgewezen worden? Het aantal vraag-stukken dat daarbij ontstaat is eenvoudig sprookjesach-tig. Zij zijn aan de streek aangepast, het zijn mijnwer-kers, arbeiders in de ijzer- en staalindustrie, in het ver-keerswezen, d.w.z. havenarbeiders enz. enz. Niet alleendat het zoo moeilijk is hen daar weg te krijgen, het iseveneens onmogelijk hen te vervangen. Wij zoudenhet hebben over het principieele karakter van het vraag-stuk, welnu, wij zouden personen uit ons land moetendwingen om naar de steenkoolgebieden van de Ruhr tetrekken, om West-Duitschland te bevolken. Welnu, datdwingen kunnen wij niet. Men kan zich voorstellen,dat een zekere moreele dwang op kleine schaal werdtoegepast, zooals wij die ook wel in ons land toegepasthebben, bijv. bij het vertrek van veenarbeiders vanEmmen naar het mijngebied, maar hier betreft het dwangvoor verschillende categorieën van personen op grooteschaal.

18

En denkt men, dat de uitgewezenen zich dat zonderschade aan hun ziel en ideeënwereld zoo maar laten wel-gevallen? Er is natuurlijk geen sprake van. Vondel heefteens gezegd de liefde tot zijn land is ieder ingeboren. Datgeldt ook in engeren zin voor het kleine grondstuk waar-op men woont, voor zijn stad, zijn dorp, voor welkeeenheid dan ook. Welnu, de verdrevenen zullen terug-willen. En al hebben onze radicalen dan ook de opvat-ting dat alles wel zal slijten, wij zijn er van overtuigd,dat de haatgedachte op de kinderen der verdrevenenzal overgaan, om zich te uiten wanneer daartoe de ge-legenheid is.

Wij zeggen dit nu alleen ten aanzien van de verdre-venen, maar zij waren lid van een staatkundige eenheid,van Duitschland. Dit land zal eveneens wraakgedachtenblijven koesteren en waar wij de toekomst niet kennen,zullen wij er rekening mede moeten houden, dat de wraakons wel eens kan treffen, zooals wij er van overtuigdzijn dat alle wraak zich op Duitschland zal uiten, al kun-nen wij dan ook niet alles tot wraak, maar tot verzeke-ring van eigen veiligheid mede herleiden.

Wij Nederlanders zijn een klein land en moeten zor-gen ons zelf te blijven. Wij weten bovendien, dat wij inde wereld een missie te vervullen hebben. De Duitschershebben ons verweten, dat wij weinig soldatesk zijn. Zijhebben alle moeite gedaan hier hun heldendom en solda-teske ingang te doen vinden, het is hun nimmer gelukt.De Nederlander bleef wat hij steeds geweest was, eenkleinburger, die meer belang heeft bij het handhaven vanden vrede dan bij het oorlogvoeren, een handelaar, dienooit of te nimmer soldatesk zal worden, die zijn zoostevig gefundeerde handelsmoraal nooit zal omvormen toteen dieven- en gangstersmoraal, zooals die der Duitschersis geworden.

Wij Nederlanders hebben een Hugo de Groot voort-gebracht, een de Louter, een van Vollenhoven, hier inNederland werden de vredesconferenties gehouden, niet

De rancunegedachte.

19

Over de opzuiging van Nederland door de Duitschers.Er is een andere bedenkelijke zijde aan het vraagstuk.

Als zulk een groot oppervlak van Duitschland aan Ne-derland wordt toegevoegd, als zooveel Duitschers inNederlandsch „stam"verband zullen komen, dan is hetgevaar niet denkbeeldig, dat Nederland zelf geannexeerdwordt. Ons land is er aan bezig geweest zich te annexee-ren. Het is een bekende uitdrukking van Bismarck, diezei: Nederland annexeert zich zelf reeds. Hij bedoeldedaarmede, dat ons land druk bezig was zich in het Duit-sche staatsbestel in te voegen. De Nederlandsche taal namvele Duitsche uitdrukkingen over. Zij wemelde reeds vanGermanismen. Nederland liet iedere Duitscher vrij binnenzijn grenzen. Het ging daarbij verder dan strikt genomenmocht. Het liet Duitsche moordenaars (men denke aandie van Rosa Luxemburg) vrij binnen zijn grenzen. Engedurende den 00r10g.... wel, iedere Nederlander werk-te voor Duitschland. ledere Nederlander? Het aantalwaszeer groot. Dag in dag uit gingen de Nederlandsche ar-beiders werken voor den indringer. Het aantal Neder-landsche jongelieden, dat naar Duitschland ging, geheelvrijwillig was zeer groot. Nederland was bezig zich naarDuitschland te voegen. Ons land annexeerde zich zelfreeds.

Het was tot op zekere hoogte.Zou er een groot deel van Duitschland bij Nederland

gevoegd worden, dan zou ten slotte Nederland opgaanin het Duitsche gebied. Het specifiek Nederlandsche ka-rakter zou op den achtergrond raken, het Duitsche opden voorgrond.

Afgezien van dit vraagpunt, waarover heel wat te

zonder reden, hier in Nederland werd het Vredespaleisgevestigd, het Internationale Hof van Justitie. Wij zullende „goodwill" gedachte ingang doen vinden in alle dee-len der wereld, wij moeten den vrede prediken, omdatwij, als kleine staat, daarvan voordeden zullen onder-vinden.

20

De „opvoeding" der Duitschers.Zooals hiervoor gezegd werd, wil men als een der

middelen om oorlogen in de toekomst te voorkomen, op-voeding der Duitschers tot goede wereldburgers. Dat isiets wat iedereen graag zou willen. Zij, de Duitschers,hebben bewezen, dat zij tegenover de geheele wereldstaan. Zij hebben hun eigen levensnormen, hun eigenlevenslijn, levenshouding, houden dus met anderen al heelweinig rekening, hebben een moraal die barbaarsch is,een religie die heidensch genoemd moet worden en zijhebben geen begrip van en voor de opvattingen van an-deren. Er is dus alles voor te zeggen hun educatie terhand te nemen en zij zal inderdaad grondig moeten zijn.Ons land zal zich inderdaad gaarne mede met die op-voeding belasten. Echter, het is de vraag, of dit kan ge-schieden, door Duitsch gebied aan Nederland toe tevoegen.

Hiervoor is reeds gezegd, dat het betrokken deel vanDuitschland menschelijk gezien het slechtste niet is. HetRijnland en een deel van Westfalen vormen tot op ze-kere hoogte de voortzetting van ons land. Wij voelen onsdaar dan ook niet zoo heel vreemd, al moeten wij errekening mede houden, dat wij ook hier met Duitscherste doen hebben.

Maar, moeten wij aan deze millioenen nu onze Neder-landsche taal, onze Nederlandsche gewoonten in een

zeggen is, zou zich ook dat van de administratie voegen.Amsterdam is de hoofdstad van Nederland. Het is eenstad, ver naar het Westen geschoven. Het is, als menzich de geografische positie van Nederland realiseert, denatuurlijke hoofdstad des lands. 'Door bijzondere om-standigheden werd Den Haag het administratief centrum.

Welnu, zouden Den Haag en Amsterdam hun positiekunnen blijven behouden, indien Nederland met zulkeen groot oppervlak Duitsch grondgebied „verrijkt" werd?De vraag stellen is haar beantwoorden. De Nederland-sche steden zouden denatureeren.

21

Kunnen wij, Nederlanders, met Duitschers samenleven?Het ons eventueel toe te wijzen Duitsche grondgebied

zal zich waarlijk niet op Nederland instellen, noch eco-nomisch, noch geestelijk. Het zal zich een deel vanDuitschland blijven voelen. Zij zullen zich richten naarwat Duitsche woordvoerders wier taal zij spreken endie zij zich na aan het hart voelen zeggen zullen ofgezegd hebben. Als er uit Duitschland een sein komt datzij zich op een bepaalde wijze zullen hebben te gedragen,een bepaalde opvatting moeten koesteren, dan zullen zijdat doen.

En zij zullen zich „dus" tegen ons land richten, wantvooral ten aanzien van Nederland bestond Duitschehaat, die waarlijk niet van vandaag of gisteren dateert.Tegenover de Denen zijn de Duitschers lankmoedig,tegenover de Belgen zijn zij betrekkelijk indifferent, maartegenover Nederland zijn zij fel en zij uitten bij elkevoorkomende gelegenheid hun toorn.

Dat komt mede door de minachting die de Nederlan-

paedagogisch stelsel opdringen? Moeten wij hen attentmaken op de vele fouten van het Duitsche volk,moeten wij deze fouten met wortel en tak uitroeien?

Wij zeiden het reeds, Nederland heeft een taak te ver-vullen in het internationale leven, een missie, maar daar-toe kan nooit behooren, dat wij een groot aantal Duit-schers in Nederlandsch staatsverband, opvoeden tot Ne-derlanders en daarbij tevens tot. . . . wereldburgers.

Daarvoor moeten andere middelen te baat genomenworden.

Wij zijn op deze kwestie ingegaan vooral met. de be-doeling om onzen lezers te laten inzien, dat de zaak nietvoor verwerkelijking vatbaar is. En juist daarop moetmen letten. Het gaat hier nu eenmaal niet om een hoen-derpark of een vossenfarm waarvan men de bewonersheel gemakkelijk van elkaar kan scheiden en verkoopen,het gaat hier om gebieden met menschen, om bevolkin-gen met een eigen geschiedenis en eigen opvattingen.

22

ders de Duitschers bij herhaling betoonen. Zeker, er zijnmeer landen, die Duitschland minachten. Momenteel zijnhet alle landen der wereld. Maar van het kleine Neder-land is dat toch wel iets heel bijzonders. En de minach-ting van den „Hollander" openbaart zich bij iedere voor-komende, gezochte of ongezochte gelegenheid en deDuitscher wordt er kwaad om.

Is de Nederlander ook niet een Germaan, net als deDuitscher?

De Nederlander bekommert er zich geen zier om, ofhij Germaan is of niet. Hij weet, dat dit hem maar opkosten jaagt. De Nederlander laat zich dezen eeretitddan ook niet welgevallen, hij stelt er geen prijs op en deDuitscher moet maar edelgermaan blijven. Er zijn im-mers dusdoende geen „Germanes superiores of GermanesinferioresTDe Nederlander blijft den Duitscher een mof"noemen, een ware scheldnaam. Wat kan de Duitscherer aan doen? Hij blijft een mof en geminacht. De Duit-sche straatmuzikanten zijn poepen. De naam poep is eenscheldnaam voor den Duitscher, wel niet zoo algemeenals de naam mof, maar het is een veel voorkomendescheldnaam. De Duitsche grasmaaiers, die den boer op-gaan zijn hannekemaaiers. Alle Duitschers zijn hanne-kemaaiers en zij worden geminacht. En daarbij wordt danin intellectueele kringen nog wel eens de naam „hun" ge-bezigd. Neen, de Nederlanders minachten de Duitschersen de Duitschers weten dat en zij hebben het land aan dedomme Hollanders, die zij op een bijzondere manier po-gen te pijnigen. Maar, de Nederlanders blijven over hetalgemeen wat zij waren, d.w.z. laconiek en de Duitschermaakt zich steeds boozer. Hij kent de Hollanders niet. Hijverbood het staken. De Nederlanders staakten toch. Hijverbood het luisteren naar de radio. De Nederlandersluisterden toch en konden den 18en September 1944 totstaking overgaan, omdat zij naar de radio luisterden. DeDuitschers werden steeds kwaadaardiger. Zij wilden deNederlanders tot slaven hebben, maar dezen werden nietslaafscher. Na den aanslag op Hitler betuigde Seyss-

23

Inquart dat de Nederlanders met den „Führer" mede-leefden. Even later waren de spoorwegjongens in stakinggegaan

De Nederlanders zijn zoo, dat zij niet met de Duit-schers in een staatsverband kunnen leven. Zij zoudenten ondergaan, indien dit zou moeten, en het is waarlijkgeen toeval, dat de Duitschers en de verraders der N.S. B. de Oost-Compagnie in het leven riepen, die tenslotte op een massa-deportatie van Nederlanders en ver-moording van het Nederlandsche karakter zou neerge-komen zijn.

Maar de Duitschers konden ook niet met de Neder-landers in één staatsverband leven.

Hitler riep in de meeste landen (in Rusland ging hetniet) een vijfde colonne in het leven, ook in Nederland.Als Nederlanders zich ergens vestigden, dan assimilee-ren zij zich met de oorspronkelijke bevolking, heel loyaal.De Vereenigde Staten hebben dat bewezen. Als Duit-schers Zich ergens vestigen, blijven zij Duitschers en zijbewijzen diensten aan het eigen land, wat een dubbel-zinnige houding is. Of dat nu dienstmeisjes zijn of hoof-den van gezinnen, het doet niets aan de zaak af. Menmag zich niet op zulk een verraderlijke wijze tegenovergastheeren-landen gedragen.

Welnu, in ons land hebben zich in de jaren onmid-dellijk aan den oorlog voorafgaande, vele dienstmeisjesgevestigd, terwijl er ook andere Duitschers kwamen.Wij weten thans wat zij hier deden en het stemt onsheel bitter. Reeds voor den oorlog bleek dat Nederlandverkocht en geleverd was.

Maar ook Duitschers van beteekenis hebben meerma-len bewezen dat zij ons land niet goed kunnen zetten.Zeker, er zijn personen van gezag geweest, die zich

heel vriendelijk over ons land uitgelaten hebben, maarstaan daar niet vele andere tegenover, die zich onvrien-delijk uitlieten. En met het oog op het recente verledenweten wij thans wel, dat de stemmen van de laatstenhet meest overeenkwamen met de opvattingen van dendoorsnee-Duitscher.24

„Es ist natürlich für jeden Staat ein Bedürfnis,seine Flüsse ganz in seiner Hand zu haben, und esist ein ernstlicher Uebelstand, wenn ein schiffba-rer Flüss politisch zerrissen ist. Das ist leider dasSchicksal des Rheins. Quellgebiet, Hauptlauf undMündung liegen in verschiedenen Staaten. Sokann diese herrliche Stromland mit seiner reichenSchatzen für Deutschland (het vetgedrukte is vanmij) niemals semen vollen Wert erlangen. Dassdie Mündung in fremden und dazu nicht immer inFreundeshanden liegt, (het vetgedrukte is vanmij) ist dabei das schmerzlichste. Anderseits er-langen die> Niederlande durch den Besitz dcsRhein und Scheldedelta's cine Bedeutung, die ihnensonst nicht zukommen würde".

Wat in dit citaat zoo opmerkelijk is, dat is dat hetDuitschland weer is dat alle voordeel van den Rijn moethebben. En waarom is de bevolking van de Rijnmon-ding, de Nederlanders, dikwijls zoo onvriendelijk? Hetwordt er niet bij gezegd, maar het is iets wat voor denDuitscher vanzelf spreekt.

En als de Nederlandsche rivierovergangen door denDuitscher dan ook op bijzonder krachtige manier verde-digd werden, in September e.v. 1944 dan moet men nietalleen denken aan het strategische belang dat deze rivie-ren in het delta-gebied hebben, maar vooral ook aanwat de Duitscher zich daarvan in de toekomst heeftvoorgesteld en wat hij zich in het verleden zoozeer rea-liseerde. Het was den Duitscher om de delta-gebiedenvan den Rijn begonnen. Hij heeft er alles op gezet omdie te bezitten. En hun verlies baart hem nog meer ver-driet en ergernis, dan dat hij Rusland moet missen.

Er waren andere stemmen, waarover wijlen Dr. N.Japikse iets mededeelt in zijn „Staatkundige geschiede-nis van Nederland van 1887 tot 1917". Daar is in de

Geven wij ter illustratie eenige uitingen weer:Alexander Supan in „Leitlinien der allgemeinen poli-

tischen Geographie", blz. 53:

25

eerste plaats de bekende staatsman von Treitschke, diereeds in 1869 schreef:

„Diese kleine Nation besteht mit einer selb-standigen Sprache, mit fester Eigenart und starkernSelbstgefühl, und für die Völker ist.das Daseingemeinhin schon das Recht des Daseins. Wirwürden, wenn wir je als Eroberer auf HollandsBoden, zwar schwerlich einen neven achtzig-jahrigen Krieg entzünden, wohl aber ein Volkvon untreuen meuterischen Bundesgenossen xmserwerben. Wer darf einen so zweifelhaften Ge-

, winn wünschen?"Niet steeds klonk de stem van den Duitscher barsch.

Sommigen achtten het wenschelijker om vriendelijker tezijn en zoo zien we dan ook steeds een soort van vleierij,die al heel sterk tot uiting komt in een studie van FritsBeer, „Der Kampf urn das Deutschtum. Die alldeutscheBewegung und die Niederland". Omtrent 1900 drongenvele Duitschers er op aan, dat Nederland zich „weer"(wij waren voor den Westfaalschen vrede immers eendeel van Duitschland) in het Duitsche rijk zou voegen.Wij waren anders aan de heidenen overgelaten, weet je.D.w.z. de kansen op oorlog namen toe en het zou tochzoo goed zijn, indien wij ons aan den sterken arm vanDuitschland toevertrouwden. Alles wat de Duitscherdoet is grof en lomp en men merkt direct wat voorslechts hij in den zin heeft. Wij weten thans, wat deDuitsche vleierij waard is., Neen, het bestaat niet, dat wij met Duitschers in eenhetzelfde staatsverband leven.

Het Duitsche achterland.Mocht aan Nederland een deel van Duitschland toe-

gewezen worden, dan zal de structuur van ons achter-land veranderen. Ongetwijfeld zullen de verschillendeDuitsche eenheden, die mochten overblijven na het tot-standkomen van de verschillende vredesverdragen elkzich een economisch leven kiezen dat het.best aangepast

26

is aan natuurkundig milieu en volk. Dat wil zeggen, inde eene streek van Duitschland zal industrie ontstaan,in een andere streek zal de landbouw tot grootere ont-wikkeling komen en weer elders zal naast industrie land-bouw komen. Hierbij dient men in aanmerking te nemen,dat Duitschland een dichtbevolkt land is en datzich daarop ongetwijfeld een industrie zal instellen.Waar? Het is niet precies te zeggen. Ook het verkeerzal een gedaanteverandering ondergaan.

Nu moet men niet denken, dat het Nederlandsche ach-terland in eenig geval zal verdwijnen, het zal alleen ver-anderen en dat proces kan een zeer langen tijd eischen.De economische moeilijkheden die zullen ontstaan uiteen veranderde handelspolitiek zullen vele zijn.

Nu is het voor Nederland niet strikt noodzakelijk, datde verhoudingen blijven, zooals zij voor den oorlogwaren, dat wil zeggen, dat Duitschland de politieke een-heid blijft, die het nu is, maar wel is het noodzakelijkbijeen te houden wat economisch bijeen hoort. Mén kantegenwoordig niet ongestraft groote veranderingen inhet economisch leven aanbrengen. Nu weten wij na-tuurlijk wel, dat de Duitsche industrie een sterke concur-rent was van de Engelsche en die van andere landen endat de geallieerden zullen pogen de Duitsche industrieaan banden te leggen. Tot op zekere hoogte volkomenterecht, want middels zijn industrie kon Duitschland toteen zoo krachtige herbewapening komen, maar er zijnnaast de belangen der geallieerden ook nog andere, dievan de kleine staten bijv. maar vooral ook het belangwaaraan zij allen ondergeschikt zijn: het wereld-, d.i. hetmaatschappelijk belang.

Het is daarom uitermate gevaarlijk om „zoo maareens" een Duitsch gebiedsdeel aan Nederland toe te

kennen.Hier komen trouwens allerlei groote belangen in het

geding, die zich in een beknopte beschouwing als dezeniet zoo goed laten overzien, maar die zich wel spoedigkenbaar zouden maken. Duitschland moet gestraft wor-

27

Het is de bekende John Maynard Keynes, die zichlater op het gebied van de theoretische economie veelnaam heeft verworven, die in 1919 een bock schreefover de economische gevolgen van den vrede. Het boek

Men weet, dat er in de vredesverdragen van 1919e.v. fouten gemaakt zijn, vooral in de verdeeling vangrondgebieden, al is dan ook schijnbaar op den duurtoch een rustpunt verkregen.

Duitschland is vooral na 1870, toen het een eenheidwerd, voor Nederland van groot belang geworden.Steeds grooter werden de bedragen, die aan het Neder-landsche transitoverkeer, aan den Nederlandschen han-del op Duitschland toevielen. En de handel was vooralgericht op het gebied, dat eventueel, volgens ons sche-ma, aan Nederland zou toevallen. Moet dit nu in Neder-landsch verband opgenomen worden.

Langzamerhand is een wisselwerking ontstaan, eenrustpunt in de verhoudingen, die niet opeens ongedaangemaakt kan worden. Ons land zou daarvan teveel scha-de ondervinden en dat kan toch niet de bedoeling zijnvan de geallieerden, die met ons land zoo begaan zijn.Onafhankelijk van deze verwachting zou het misschiengoed zijn, dat niet direct een definitief verdesverdraggesloten werd, maar dat bepalingen die op langen ter-mijn zullen gelden daarin worden opgenomen. Men kantoch evengoed de Duitschers beletten om weer tot her-bewapening te komen.

den, zeker, maar hoe kan men dat doen, als men aanNederland (of aan andere landen) een deel toewijst?

Zeker, dit is niet direct een economisch belang, maarmen zal er, nu meer een meer personen en corporaties(men denke aan het Engelsche trade union congress)het standpunt gaan innemen, dat Duitschland een scha-devergoeding zal moeten betalen, in economici toch re-kening mede moeten houden, want dan zal ook het Ne-derlandsche dccl van Duitschland daarin worden betrok-ken. Zooals men ziet, er is niet veel eenheid van opvat-ting .

28

was misschien ook wat prematuur, maar het is toch welgoed er een paar zinnen uit aan te halen, om te doenzien, dat men heel goed den toestand reëel kan zien,d.wz. de Duitschers op een juiste wijze te beoordeelenen toch in te zien, dat het economisch leven een en on-deelbaar is.

Ziehier dan wat Keynes in 1919 schreef:„Aangespoord door krankzinnige misleiding en

roekeloozen eigenwaan, wierp het Duitsche volkde grondvesten, waarop wij allen leefden enbouwden, omver. Maar de woordvoerders vanhet Fransche en Engelsche volk hebben de ver-antwoording op zich durven nemen om de ver-nietiging, die Duitschland begon, te voltooiendoor een vrede, welke wanneer hij van krachtwordt, in plaats van herstel, ongetwijfeld nogmeer schade zal toebrengen aan het fijnvertakteen kwetsbare economische herstel (reeds zoo ge-schokt en gebroken door den oorlog), hetwelktoch het eenige is, dat aan de Europeesche vol-keren bestaans- en ontwikkelingsmogelijkhedenbiedt."

Zooals men ziet, is het oordeel over de Duitschersvolkomen juist en zouden wij er nog gaarne eenigekwalificaties aan toevoegen. Wat de Duitschers nu de-den, is nog veel kwaadaardiger dan wat zij in de perio-de 1914-1918 presteerden, maar toch moet ook rekeninggehouden worden met economische belangen. Nu zijnwij het met de laatste aangehaalde woorden van Keyneszeker niet eens, de bestaans- en ontwikkelingsmogelijk-heden van Europa liggen thans meer nog dan in 1919overzee. Als Amerika, Afrika, Azië en Australië niet be-ter kunnen helpen dan zij in de periode 1918-1938 de-den, dan ziet het er met ons oude werelddeel al heelslecht uit. Gelukkig zijn er teekenen die er op wijzen, dateen veranderde houding aangenomen zal worden.

De Duitschers hebben Europa vernield waar zij kon-den en het is onze taak, die der geallieerden, om weer

29

Duitschland zal van politieke- en economsche structuurveranderen, maar daarvan behoeven wij niet de dupete zijn.

Het bruggehoofd Nederland-België-Frankrijk.Het vraagstuk van de toewijzing van Duitsch grond-

gebied aan Nederland wordt doorkruist door allerlei fac-toren en overwegingen, die niet over het hoofd gezienkunnen worden. Een daarvan is het vormen van eenzoogenaamd bruggehoofd over de Noordzee. Uit dezenwereldoorlog n.l. zijn drie super-staten te voorschijn ge-komen, Rusland, de Vereenigde Staten van Noord-Ame-rika en het Britsche Imperium, zeggen wij kortweg En-geland. Het tweede en laatste zijn verwant aan elkaar enwij kunnen spreken dat zij een Angelsaksischen cultuur-

Dit deel van ons onderwerp is wel een van de moei-lijkste die hier aangesneden werden, maar er kan slechtseen conclusie zijn: wees voorzichtig met het wegschenkenvan grondgebied aan andere landen, aan ons land. Neemandere middelen ter hand om Duitschland te verhinderenom tot herbewapening en daarmee tot nieuwe oorlog tekomen. Er zullen ook economische middelen moeten zijn,daaronder moeten de geallieerde landen, waartoe ook onsland behoort, niet lijden.

op te bouwen, zoodat de bestaansmogelijkheden beterzullen worden dan zij tevoren ooit geweest zijn. Maar,daarbij moet men beginnen met aan te sluiten bij dat-gene wat er was. Men kan niet zeggen: het Roer- enRijngebied was er niet. Het waren twee importante eco-nomische eenheden, die juist aan Nederland toegewe-zen zouden moeten worden, dat is ook zulk een grootemoeilijkheid. Juist deze gebieden immers vormden hetdirecte achterland van ons land en men kan daarniet zoo maar eens met wat nieuws beginnen, in naamvan den wederopbouw. Wij moeten eischen dat hetRijn-en Roergebied voorloopig in het verband blijven waarinzij zijn, dat ons land althans niet de verantwoordelijk-heid voor deze streken krijgt te dragen.

30

Rusland staat daar min of meer tegenover. Alle driede statenconglomeraties van Rusland, Engeland en deV. S. moeten zich consolideeren en wij mogen, gelukkig,niet verwachten, dat zulks op korten termijn zal geschie-den, zoodat een oorlog wel naar een heel verre toekomstzal verschoven worden.

kring vormen, al is deze opvatting toch niet geheel juist,omdat de Vereenigde Staten ook invloed uitoefenen overLatijnsch-Amerika.

Nu komt daarbij het vraagstuk centraal-Europa,

Tacitus heeft aan het begin van onze jaartelling reeds op-gemerkt, dat de Teutonen strijden uit eerzucht, maar deBataven, dat zijn onze voorzaten, voor de vrijheid. Wel-nu, het gevoel voor vrijheid, hebben wij zeer zeker metonze Westelijke buren overeen.

Al is dus de gedachte aantrekkelijk, de uitvoering laatwel iets te denken over. Hoe zal het bruggehoofd er uit-zien.

Engeland voelt het voor zijn veiligheid noodzakelijk,dat er een bruggehoofd: Frankrijk, België. Nederlandkomt. De idee is niet onaantrekkelijk en als de teekenenniet bedriegen, zal het daarvan ook wel komen. Ons landbehoort nu eenmaal ook tot de Angelsaksische cultuur-kring. Met Engeland heeft het allerlei trekken gemeen enhet heeft zich daarop steeds ingesteld. De meest frequen-te wind komt nu eenmaal uit het Westen in ons land. Wijhebben meer punten van overeenkomst met Engeland,dan met Duitschland.

Rusland heeft sterk aan invloed gewonnen in Oost-Europa, Engeland in Zuid- en West-Europa.

Engeland en Rusland zullen bedacht zijn op eigenveiligheid, ook in de toekomst. Men weet nu eenmaal nooithoe de verhoudingen zich zullen ontwikkelen. In verbanddaarmede heeft Engeland de idee der bruggehoofden,der statenblokken gelanceerd. Verkondigers van die ideewaren generaal Smuts en minister van Kleffens. Hun op-vattingen dekken elkaar niet volkomen, maar zijn tochook. niet met elkaar in strijd.

31

Nederland-België.

Duitschland in het geding. Vandaag den dag is men erin Engeland nog niet zeker van, of er nu een krachtig orverdeeld Duitschland moet komen. Een verdeeld Duitsch-land kan geen weerstand bieden aan eventueele aspira-ties van het Oosten uit, een krachtig Duitschlandwel, maar, laat men Duitschland krachtig, dan is dereme-die erger dan de kwaal. Duitschland moet verlamd wor-den. Nu schijnt de toewijzing van Duitsche gebiedsdeelenaan Nederland wel een oplossing te kunnen brengen.Niet onwaarschijnlijk is zij tevens met het oog op de vor-ming van bruggehoofden over de Noordzee gelanceerd.Als Nederland een groot Nederland wordt, dan wint hetaan invloed en kan het Engeland eventueel meer steunverleenen om een rustpunt te vormen, internationaal poli-tiek evenwicht te verkrijgen.

Daarbij voegt zich echter nog een andere zaak, dat isdie van Nederland en België. Beide landen zijn burenen Vormen, ook historisch, een lotsgemeenschap, al bleekeen innig samenleven in een enkel staatsverband dan ookeen onmogelijkheid. Voor de tachtigjarige oorlog scheen

Maar, het is zeer de vraag of men zich daarbij niet ver-rekent, want Nederland zal er niet krachtiger door wor-den. Het haalt den twistappel in zijn midden en herhaal-delijk zullen de geallieerden (een volkenbond, een inter-nationale commissie?) moeten ingrijpen, om den vrede teherstellen, zoo althans zien wij de ontwikkeling.

Maar, mocht het eens op de een of andere wijze goedgaan (dit is een absurde gedachte, maar de politiek ont-wikkelt zich herhaaldelijk absurd, want er kunnen aller-lei combinaties komen, dan zou er een krachtigNederland komen, waarmede, gezien de nieuwe eth-nische constellatie (er is dan immers een krachtig Duitschelement) internationale moeilijkheden kunnen ontstaan.Nederland is dan immers een begeerenswaard bondge-noot. Alleen al reeds om de oorlogsdreiging die er inschuilt moet de gedachte eener toewijzing van Duitschgrondgebied aan Nederland worden verworpen.

32

Echter, de verhoudingen zijn nu wel wat anders. Zeker,het is waar, dat alleen in tijden van oorlogsgevaar toe-naderingspogingen tusschen Nederland en België ont-stonden. Dat was het geval bijv. in 1848, toen KoningWillem II aan Koning Leopold I België hulp aanbood,zoo het tot strijd met Frankrijk mocht komen. In de zes-tiger jaren werden de pogingen krachtiger, toen Duitsch-land Frankrijk ging bedreigen. Frère Orban de bekendeBelgische staatsman ondernam telkens pogingen om Ne-derland en België meer bijeen te brengen. Zij werdenlater ook door anderen gedaan. Voor 1914 was de kwes-tie weer aan de orde en men zal zich maar al te goedherinneren, dat Koningin Wilhelmina en Koning Leo-pold II in de jaren aan den laatsten grooten oorlog voor-afgaande, herhaaldelijk bij elkaar „over huis" kwamen.Waren toen de beide landen slechts krachtig politiekvereenigd geweest, de oorlog zou waarschijnlijk een an-deren uitslag gehad hebben. Want men kan er o.i. opvertrouwen, dat de gewapende potentieele macht der bel-de .staten voldoende zou zijn geweest om den aanvaller

het daartoe te zullen komen. Gedurende den tachtigjari-gen oorlog werden pogingen in het werk gesteld en tel-kens scheen de ontwikkeling in een samenvoeging vanNederland en België te tendeeren.

In 1815 is het zoover gekomen. Het was de „groote"politiek, die de beide landen in het gareel bracht. Er dien-de een bolwerk tegen Frankrijk te worden geschapen,een krachtig bolwerk. Aan den anderen kant mocht hettoch ook niet zoo sterk zijn, dat het de belangen vanEngeland zou bedreigen. Want Engeland is er steeds opuit geweest om de vorming van een krachtigen staat inzijn rug, d.w.z. aan de overzijde van de Noordzee, te ver-hinderen. België en Nederland samen vormden niet zulkeen bedreiging. Toen de scheiding tusschen de beide lan-den kwam, liet dat Engeland vrij onverschillig. Het maak-te voor het groote Albion weinig verschil uit, of er nueen staat Nederland-België aan de overzijde was, danwel twee staten een Nederland en een België.

33

af te schrikken. Hoe het zij, de toenaderingspogingen,waarvan wij nog lang niet alles weten (de geschied-schrijvers eener nabije toekomst, die toegang zullen heb-ben tot de verschillende archieven, zullen er meer overkunnen vertellen) werden steeds krachtiger.

Nu is de gedachte van de vorming van een brugge-hoofd gelanceerd. Frankrijk zal wel betrekkelijk als eeneenheid, maar als Engelsch gezind blijven bestaan, maarNederland en België zullen nader tot aaneensluiting ko-men. De teekenen zijn er. Zij vormen dan een blok in eenstatenblok.

Men heeft leeren inzien, dat beide landen gezamenlijkkwaliteiten kunnen ontwikkelen, die ze alleen niet bezit-ten. Men heeft zich de les van 1939 ter harte genomen.Het is trouwens goed, dat ingezien wordt, dat beide lan-den tot de vorming van een enkel leger, van een vlootmoeten komen, zulks in het uitgesproken belang van denvrede. Als, wat wij verwachten, zal geschieden, dat er eenVolkenbond zal komen, die eiken oorlog zal weten te ver-hinderen en die dus de beschikking over militaire krachtzal hebben, dan is het goed, dat beide landen over eengewapende macht beschikken, waardoor zij aan dehandhaving der internationale orde, den vrede kunnendeelhebben.

Veronderstellen wij dus, dat Nederland en Belgiënader bij elkaar zullen komen. Er zijrt reeds verschil-lende gemeenschappelijke regelingen van handelspolitieken financieelen aard, er zijn andere in voorbereiding.Echter, als die samenwerking eer_-zoo volledig mogelijkewordt, ho£ moet het dan met het ons toegewezen deelvan Duitschland. Hoe zal België daartegenover staan?Zal België (wat wij niet aanvaarden) zelf ook eendeel van Duitschland willen hebben?

Deze gedachten moeten worden verworpen. De aan-dacht dient meer te vallen op een zoo volledig moge-lijke samenwerking tusschen Nederland en België, danop annexatie van Duitschland. Zij zullen de gedachtevan de vorming van een groot statenblok, een brugge-

34

België en Nederland komen dichter bij elkaar, maai

dat beteekent tevens, dat de idee van toewijzing vanDuitsch grondgebied aan ons land moet worden ver-worpen.

hoofd verhinderen, die eventueele annexaties. Nederlandzal de handen vol hebben aan regelingen, die het nietgeëigend vindt, België zal zich anders oriënteeren.

Ook op grond van deze overwegingen moet de ge-dachte aan toewijzing van Duitsch grondgebied aan.Nederland beslist van de hand gewezen worden. Wijhebben in het verleden gezien, dat het samengaan derbeide broedervolken, zooals het op congressen heette,niet ging, zal een samengaan van Duitsche eenhedenmet Nederland nu wel gaan?

De nieuwe Volkenbond.Zooeven hebben wij den Volkenbond terloops in ons

betoog betrokken. Langen tijd was de wereld er onkundigvan, wat er nu wel met den Volkenbond zou geschie-den. Zou hij opgeheven worden en zouden de driesuper-staten alles zelf regelen? Het scheen wel zoo enhet bracht teleurstelling. Totdat te Moskou in October1944 tot wederoprichting van den Volkenbond beslotenwerd. Het zal de „oude" volkenbond niet kunnen zijn,hij zal veel uitgebreider bevoegdheden moeten hebben.

Welnu, vcor dat er iets nader geregeld wordt, moet

de Volkenbond in zijn nieuwen vorm bestaan, wanthij zal op de een of andere wijze regelend moeten op-treden, vooral waar het zulke groote belangen betreftals de toewijzing van grondgebied.

De drie super-staten hebben niet zooveel aan eenVolkenbond als kleine of middel kleine staten. Ons landmoet er voor ijveren, dat de Volkenbond er voor ietsanders komt, met andere woorden, dat geen nadereregelingen voor den vrede worden gemaakt, voor dathij er is en hij leiding kan geven. Wij zijn er dan zekervan, dat ons land geen grondgebied krijgt toegewezen,of het moet behoorlijk gemotiveerd zijn, terwijl de pro-

35

Zij komt hierop neer: het is verkeerd Duitsch grond-gebied aan Nederland toe te voegen. De kwestie heet.zooveel aspecten, dat er van een intermedaire regelinggeen sprake kan en mag zijn. Alles moet behoorlijkworden overwogen.

porties in aanmerking zullen worden genomenEen regeling van de drie groote mogendheden zou

eenig wantrouwen kunnen ondervinden. Weliswaar on-gemotiveerd, maar men zou toch onwillekeurig aan eigenbelangen gaan denken. Een regeling door den Volken-bond zou dat opheffen.

Het zijn de geallieerden juist, die daaraan paal en perkmoeten stellen, dat is hun historische taak, een taak hundoor het wereldgeweten, door God opgelegd, want zij

De tijd is bovendien nog niet rijp, om definitieve re-gelingen te maken. De vrede die nu gemaakt wordt,moet er een op langen termijn zijn, d.w.z. pas na jarenkunnen maatregelen worden doorgevoerd, die diep Inhet leven der volken insnijden. In dien tusschentijd moetzoo hard mogelijk gewerkt woren aan nieuwe pijlersvoor onze beschaving en moet aan het vernielen vaneconomische en staatkundige banden, waaraan Duitsch-land zich maar al te zeer te buiten is gegaan, een eindeworden gemaakt.

Het toewijzen van grondgebied mag zeker niet plaatsvinden op grond van sentimenteele overwegingen, zoo-als men in Amerika volgde. Wij zijn er ten zeerste dank-baar voor, dat men ons op de een of andere wijze wilhelpen, maar dat kan op zooveel wijzen geschieden, dathet waarlijk niet noodig is een twistappel te schenken.

Men moet zoo beslissen, dat het belang der geheelemenschen maatschappij gediend wordt, niet het belangvan een enkelen staat.

Slotbeschouwing.Zoo zijn wij dan aan het einde van ons betoog ge-

komen en kunnen conclusie gaan trekken.

36

Voor men tot een definitieve uitvoering van bepaaldeideeën overgaat, dient een internationale instantie, eenVolkenbond aanwezig te zijn, die over een eventueeletoewijzing van grondgebied aan ons land heeft te oor-deden.

verschenen als „het goede" in het zoo boosaardig ont-wrichte Europa.

Zooals men weet, heeft de Nederlandsche Regeering thans bekendgemaaktwelke Duitsche gebiedsdeelen geannexeerd moeten worden.Aangezien onze gedachtengang daardoor slechts heel geringe ver-anderingen ,©ndergaat, schijnt het niet noodig in het voorafgaandeveranderingen te brengen. De regeering wenscht pas in tweedeinstantie afstand van Duitsche industriegebieden. Welnu, wat erprecies afgestaan zou moeten worden, daarover is te praten en zalzeker bij een volksstemming nader tot uiting komen.

37

Algemene beschouwing.

HET ANNEXATIE-PROBLEEM

Voor de annexatie pleit zeer veel. Zou men immershet Duitse grondgebied intact laten, dan is het buitenkijf, dat binnen een twintigtal jaren de derde wereld-oorlog voor de deur staat. Hoe zou Duitschland anderszijn oorlogsschuld moeten betalen dan door het afstaanvan gebiedsdelen ? Er zijn voorstanders van een her-leving der Duitsche industrie onder Geallieerde con-trole. Maar zal deze controle niet enige jaren na deoorlog weer verdwijnen evenals de bezetting van hetRoergebied? Er is ons inziens geen andere mogelijk-heid de Duitse agressie te weerstaan dan door hetuiteenslaan van de Duitse eenheid. Het is daaromnogniet nodig dat men kleine landen zoals Nederland grotestukken land toewijst, zij zouden die toch niet kunnenbevolken, maar wel dat men vitale Duitse gebieden

Zowel voor- als tegenstanders van de gedachte, datNederland na de oorlog Duitse gebiedsdelen zal an-nexeren, zullen het er over eens zijn, dat met dezegebiedsvermeerderingen talrijke problemen aan de ordekomen. Deze problemen zijn naar onze inzichten zoveelomvattend, dat zij alleen behandeld kunnen wordendoor experts op elk gebied. De economen, sociologen,politici en ethnologen zullen dit vraagstuk van alle zij-den moeten belichten en dan nog zullen er in de prak-tijk problemen rijzen, die men niet voorzier. had. Metnadruk willen wij, nu we in dit kort bestek, een pogingdoen om deze veelzijdige kwestie te benaderen, er opwijzen, dat een definitieve oplossing eerst gevondenkan worden door de commissie van deskun-digen. Indien men echter de vraag stelt of het in-derdaad gewenst is, dat Nederland Duits gebiedaan zijn oppervlakte toevoegt, dan durven we met eengerust hart een volmondig ja te laten horen.

38

Voor een toekomstige oorlog laten wij het probleemzien zoals het is; het kernpunt van het vredesverdragmoet toch juist een vermijding van een toekomstigewereldwaanzin zijn; zal men nodig hebben grondstoffenen een industrie afgezien natuurlijk van voedselbronnen.Grondstoffen heeft Duitsland nooit in voldoende matebezeten; een industrie echter wel. Het zal dus zaak zijnte zorgen, dat die industrie nooit meer kan opleven.Natuurlijk ontstaat hierdoor het gevaar, dat Nederlandeen achterland verliest, doch zou dit gevaar niet juistgecompenseerd worden door de toekenning van belang-rijke industriegebieden aan het Nederlandse Rijk? Ookdan zal er transitoVERKEER ZIJN en het enige ver-schil dat er is zal bestaan in het vermeerderen van deNederlandse welvaart inplaats van de Duitse. Als-«ienconcreet vraagt, welke delen zoudt ge bij Nederlandwillen voegen dan zouden wij willen antwoorden: HetRijn-Roer-gebied, Westfalen en een klein deel in Oost-Friesland. Ongetwijfeld heeft Nederland recht op com-pensatie. 17 °/o van onze bodem is geinundeerd; deoorlog heeft juist in Nederland en ditmaal niet zoalsin 1914 in België zijn hoogtepunt gevonden. Waarde-bepaling van leed is altijd moeilijk. Maar toch gelovenwij dat Nederland van alle Westelijke landen het welhet zwaarste heeft gehad. Veel zwaarder bijvoorbeelddan Denemarken en ook zwaarder dan België ofFrankrijk, ook al omdat de levensstandaard zeer hoogwas en de overgang naar het peil van het Nazi-bewinddus des te sterker werd gevoeld.

aan de Duitse eenheid onttrekt. De oorlog heeft geleerd,dat alleen autarkische landen of landengroepen strijdkunnen voeren. Is een land aangewezen op invoer, danis het zo kwetsbaar dat de kans op succesvolle afloopvan een oorlog buitengewoon gering is.

Het bevolkingsvraagstukZou men Duitse gebieden aan Nederland toevoegen

dan is een van de meest urgente , problemen het

39

De honderdduizenden Nederlanders, die in Duits-land slavenarbeid hebben verricht, hebben in iedergeval een behoorlijke scholing genoten. Zij zullen straksin de nieuwe Nederlandse, vroeger Duitse, industrie-gebieden een leidende rol vervullen. Zou hun niet eendergelijke mogelijkheid worden geboden dan ziet het

bevolkingsvraagstuk. Voorop" moet worden gesteld.datNederland een overbevolking bezit en dus zeker instaat is andere gebiedsdelen te bevolken. De krachtwaarmee de ontginning der Zuiderzeepolders ter handwerd genomen duidt er reeds op dat de Nederlandseregering reeds lang voor de oorlog zich terdege vandit probleem bewust was. Nederland zal derhalve instaat zijn een dccl van zijn overbevolking te lozen.Het komt ons voor, dat grote Duitse bevolkingsgroepenin ieder geval dwangarbeid zullen moeten verrichten.Zeer waarschijnlijk in Rusland en Polen. Een uitzwer-ming van Duitse arbeidskrachten naar alle Europeselanden lijkt ons ongewenst en zal door de betrokkenlanden ook wel niet aanvaard worden. Uit de ge-annexeerde gebieden evenwel zal men zeer zeker grotedelen der Duitse bevolking moeten laten evacueren.De Duitsers hebben in deze oorlog een virtuoze tech-niek van volksverhuizing aan de dag gelegd weliswaarvoor andere volken doch het zal deze techniek daneenmaal op het eigen yolk moeten toepassen. De so-ciale en economische problemen die daarbij naar vorenzullen komen, dienen door het Duitse yolk zelf te wordenopgelost.

Men zal echter de noodzakelijke Duitse arbeidersachter moeten houden om de kolenmijnen en de in-dustrie, nu de Nederlandse kolenmijnen en de Neder-landse industrie, weer op de been te helpen. Dit isgeen bezwaar. Ook in het Limburgse mijngebied werkental van mijnwerkers van vreemde nationaliteit, nog nooitheeft iemand daar een gevaar voor de Nederlandsevolksaard in gezien.

40

Duitsland moet na de oorlog verzwakt worden; hetkan alleen verzwakt worden door het verbreken van

er voor deze jonge Nederlanders, die eerst nog hundienstplicht zullen moeten vervullen, zeer somber uit.Komen zij terug, dan is er al een jongere generatiedie hun plaatsen reeds heeft bezet. Stellen wij henechter in de gelegenheid hun ervaring opgedaan in deDuitse fabrieken later aan de praktijk te toetsen, danis de regering van een zeer lastig probleem af en iser ook voor deze categorie van zozeer gedupeerdeNederlanders weer een toekomst vol beloften mogelijk.Waarom juist Nederland?

Waarom zou juist Nederland Duitse gebieden toe-gewezen moeten krijgen? Men kan beter zeggen waar-om óók Nederland want het zal wel overal met zeker-heid worden aangenomen, dat zowel Polen als TsjechoSlovakije eveneens Duits gebied aan hun land toezullen voegen. Oostenrijk zal als zelfstandig land her-rijzen, zodat een soort romp-Duitsland overblijft. Zeerwaarschijnlijk zal men daardoor in de toekomst en wijwezen er reeds op - elk vredesverdrag zal op de toe-

komst gebaseerd moeten zijn, een volgende wereld-oorlog worden voorkomen. Dat Nederland Duitse ge-biedsdelen krijgt toegewezen is natuurlijk hoofdzakelijkeen gevolg van zijn geografische ligging. Het waredwaasheid te gaan bekijken of ook Griekenland geenDuits gebied zou kunnen krijgen. Deze landen zulleninderdaad op andere manieren moeten worden schade-loos gesteld. De landen, dus ook Nederland, die danDuits gebied verkrijgen zouden bij het eventuele daar-door ontstane handelsverkeer aan andere, geteisterdeGeallieerde partnersbepaaldevoordelenkunnen schenken.Conclusie.

In dit schetsmatig uitgewerkte betoog kunnen we duskomen tot de volgende conclusie:

41

Er is trouwens geen andere manier waarop Duitslandzijn oorlogsschuld zou kunnen betalen dan juist doorhet afstaan van gebied.

de Duitse eenheid Daarom moeten Du'tse gebieds-delen aan anderen worden afgestaan. Ook Nederlandkomt hiervoor in aanmerking en door zijn geografischeligging èn door het feit dat 17% van zijn grondgebiedis geinundeerd. Nederland heeft een overbevolking;het kan dus 'eventueel ontvolkte of half ontvolkteDuitse gebieden van werkers voorzien. Bovendien zijner ongeveer een half millioen geschoolde arbeidersdie straks vrij komen en leidende functies in de indus-triële gebieden kunnen innemen. Voorts is het uitge-sloten dat de Duitse industrie ooit weer zal mogenherrijzen, tenzij onder geallieerde leiding. Komt dezeindustrie in Nederlandse handen, dan is ervanzelf alGeallieerd toezicht. Zou er geen annexatie komen, danzou men de Duitse industrie moeten vernietigen het-geen het gehele economische bestel in Europa en zekerook in Nederland gevoelig zou aantasten.

De RANCUNEGEDACHTE

Tenslotte nog de kwestie van de rancune. Onge-twijfeld zullen de Duitsers in de aan Nederland afge-stane gebieden heimwee voelen naar de Heimat. Ditis niet zo erg : mocht Duitsland ooit in de gelegenheidzijn weer oorlog te voeren dan zou Nederland toch,of't Duits gebied geannexeerd heeft of niet, het kind vande rekening worden. En meer wreedheden zullen deDuitsers er niet om begaan want in de afgelopen vieren een half jaar is wel gebleken dat zij zoveel misda-den plegen dat wraak of geen wraak daarbij geeneensmeer een rol spelen. Krijgt Nederland echter vitaalDuits gebied en wel het Rijn-Roer gebied dan is dekans voor Duitsland op een succesvolle oorlog uiterstgering en de verdedigingslinie van Nederland zeer gun-stig. Het Engels-Amerikaanse bruggehoofd op het vaste

42

Nederland is deze oorlog niet begonnen om Duitsgebied te verkrijgen; in feite: Nederland is uitsluitendin de oorlog getreden om zich tegen de Duitse agres-sor te verdedigen. De Nederlanders hebben nooit Duitsgebied gewenst; de drang der omstandigheden heefter toe geleid dat o.a. Minister van Kleffens deze mo-gelijkheid heeft geopperd. Op, naar wij menen, deug-delijke gronden hebben wij getracht aan te tonen datdeze eis niet gebaseerd is op imperialistische Neder-landse motieven. Het zou dwaasheid zijn Nederlanddaarvan te beschuldigen. De taak die op Nederlandseschouders zou komen te rusten bij een eventuele an-nexatie zou bijzonder zwaar zijn. Deze taak moet enzal echter vervuld worden en met Nederlandse vast-

houdendheid tot een goed einde worden gebracht.Niet alleen Nederland maar ook de andere Geallieerdelanden zullen daarvan op de duur de vruchten plukken.

land hetgeen Nederland zeker zal worden, met behoudvan onze zelfstandigheid, zou daardoor aanmerkelijk ver-stevigd worden. Dat Nederland door de annexatie vanDuits gebied van België zou vervreemden lijkt on-waarschijnlijk. De Nederlandse en Belgische aard zijnte verschillend dan dat Nederland ooit nog eens metBelgië samen zou smelten. Wij geloven eerder dat't Nederlandse katakter meer aanknopingspunten vindtmet dat der Scandinavische volkeren. Noorwegen, Zwe-den, Denenmarken en Nederland vormen er door huneconomischen structuur en door hun in hoge matezelfde aard een hechter eenheid dan een blok Neder-land, België, Frankrijk.

SLOTBESCHOUWING