Sl aaf k o pe n is zó ou d er wets Zo r g d at d ie …...Sl aaf k o pe n is zó ou d er wets Zo r...
1
Eeuwenlange vulde het leger de slavenpopulatie aan met krijgsgevangenen. Dat verandert. Fokkerij wordt steeds populairder. Tot ergernis van handelaren. Door Petrus Tæffer Roma. De acht mannen en drie vrou- wen hebben hun gezicht naar de grond gericht. Het elftal is met zware kettingen om hun voeten tot elkaar veroordeeld. Het lijkt er niet op dat ze begrijpen wat de handelaar over hen roept. „Germanen te koop! Hardwer- kende Germanen!” Bij een bezoek aan het Forum Ro- manum, in het hart van Rome zijn se- natoren te zien die redevoeringen houden, of met elkaar discussiëren over beleid. Maar het Forum Roma- num is ook de plaats waar slavenhan- del wordt gedreven. Slaven uit alle hoeken van het Rijk zijn hier te koop. De slaven zijn veelal krijgsgevange- nen die door het leger zijn verkocht. Vaak reizen handelaren mee met het leger om ter plekke de waar te keuren. Sommige slavenhandelaren maken zich echter zorgen dat deze eeuwen- lange traditie gaat verdwijnen. Slavenhandelaar Claudius Philetus zit al vijftien jaar in het vak. Hij is ge- wend dat mensen zich neerbuigend uitlaten over zijn beroep. „Ze zeggen dat we gewetenloos zijn. Ja, ja. Maar ondertussen profiteren die hypocrie- ten wel van het werk van slaven”, moppert Claudius. Hij verkoopt per week enkele tientallen slaven, die hij zelf heeft uitgekozen. Claudius ziet de slavernij niet ver- dwijnen. Zowel in de stad als op het platteland is veel werk te verrichten waar slaven geschikt voor zijn. De sla- venhandelaar vreest dat slavenfokke- rij populairder gaat worden. „Steeds vaker hoor ik van mensen dat hun slaaf de nakomeling is van een andere slaaf’, vertelt hij. „Straks hoeven ze hun slaaf dus niet meer te kopen, mensen moeten er alleen voor zorgen dat de slaven zich voortplanten. Dat betekent dat we het leger niet eens meer nodig hebben voor nieuwe sla- ven. Dan raak ik mijn handel mis- schien wel kwijt.” De verkoop van krijgsgevangenen is al eeuwen een van de belangrijkste manieren waarop de slavenpopulatie wordt aangevuld. Bij elke nieuwe veldslag die het Romeinse leger wint, worden krijgsgevangenen verkocht. Vijfentwintig jaar geleden werden nog 44.000 krijgsgevangenen van het Salassi-volk verkocht als slaven. De toevoer is sterk afhankelijk van hoeveel krijgsgevangenen het leger maakt. „De dag dat het Romeinse le- ger stopt met veroveren is de dag dat ik mijn handel kan opdoeken”, zegt slavenhandelaar Claudius. Hij merkt dat er in rustige periodes minder sla- ven op de markt komen. Toch is vero- vering niet de enige manier waarop het aantal slaven wordt uitgebreid. Soms worden slaven gekocht van bar- baarse volken buiten de grenzen van het Rijk, soms worden ze gevangen- genomen door piraten. Ook besluiten sommige burgers die diep in de schulden zitten om zichzelf te verkopen. „Slavenhandel zal echt niet verdwijnen”, zegt sla- veneigenaar Valerius Julianus, die meer dan honderd slaven bezit. „Mis- schien dat er een tijdje meer slaven worden gefokt dan verkocht, maar de verschillende aanvoermiddelen zul- len elkaar afwisselen.” Hoeveel sla- ven er in het Rijk zijn, is niet bekend. Volgens een ruwe schatting waren er een halve eeuw geleden in Italië al- leen al twee tot drie miljoen slaven op een bevolking van acht tot veertien miljoen. Per jaar zijn in het hele Rijk elk jaar ongeveer een half miljoen nieuwe slaven nodig. De Griekse his- toricus en geograaf Strabo, ongeveer 64 jaar oud, zegt dat op het eiland De- los dagelijks 10.000 slaven worden verkocht. Voor grootschalige ontsnappings- pogingen van slaven hoeven slavenei- genaren niet te vrezen. „Ik zou niet durven ontsnappen”, zegt de Ger- maanse slaaf Nicia in gebrekkig La- tijn. Nicia wil niet met de naam van zijn eigenaar in de krant uit angst voor lijfstraffen. Revoltes zijn on- waarschijnlijk sinds 73 jaar geleden de Thracische slaaf Spartacus pro- beerde om een opstand te regisseren. Zijn slavenleger van tienduizenden opstandelingen faalde omdat het hem niet lukte de steun van de boe- renbevolking te krijgen. „Misschien dat mijn eigenaar ooit zo goed wil zijn om me vrij te laten?” Ook hoopt Nicia dat keizer Augustus, nu 27 jaar aan de macht, het lot van de slaven zal verbeteren. „Heeft u ge- hoord wat de keizer met die Publius Vedius Pollio heeft gedaan?” De rijke man Vedius Pollio behoorde tot de ridderstand en was wreed tegenover zijn slaven. Tijdens een etentje waar Augustus bij was, liet hij een slaaf die een glas had gebroken, voor de mure- nen, agressieve vissen, gooien. De slaaf smeekte de keizer om hulp. Dat hielp, de keizer zorgde voor vrijla- ting. Of Augustus echt zo goed voor sla- ven is, moet nog blijken. Vooralsnog lijkt het moeilijker te worden voor slaven om vrij te komen. Twee jaar ge- leden voerde Rome een wet in waarin het aantal slaven dat iemand mag vrijmaken, werd beperkt. Iemand die niet meer dan tien slaven heeft mag maximaal de helft vrijlaten. Een sla- veneigenaar met honderd tot vijfhon- derd slaven, mag slechts eenvijfde van zijn slaven vrijlaten. De wet is in- gevoerd om slaveneigenaren te sti- muleren alleen slaven die zich goed gedragen vrij te laten. Daarentegen vullen vrijlatingen de schatkist: een slaveneigenaar moet de staat vijf procent van de geschatte waarde van een slaaf betalen bij vrijla- ting. Op slavenhandel zelf wordt geen belasting geheven. Een poging van het triumviraat veertig jaar gele- den om een slavenhandeltaks in te voeren, mislukte. Bronnen rondom de keizer melden echter dat hier op- nieuw over nagedacht wordt. Moge- lijk zou zo’n belasting al binnen ze- ven jaar kunnen worden ingevoerd. Dit artikel is gebaseerd op de boeken ‘De oudheid is nog niet voorbij’ van Fik Meijer, ‘Slavery and society at Rome’ van Keith Bradley en ‘Slavery from Roman times to the early transatlantic trade’ van William D. Philips.
Transcript of Sl aaf k o pe n is zó ou d er wets Zo r g d at d ie …...Sl aaf k o pe n is zó ou d er wets Zo r...
Sl aaf k o pe n is zó ou d er wetsZo r g d a t d ie mens en zi ch v oo r tp l anten, d an zijn ze gr a tis
© Eeuwenlange vulde hetleger de slavenpopulatie aanmet krijgsgevangenen.
© Dat verandert. Fokkerijwordt steeds populairder.Tot ergernis van handelaren.
Door Petrus TæfferRoma. De acht mannen en drie vrou-wen hebben hun gezicht naar degrond gericht. Het elftal is met zwarekettingen om hun voeten tot elkaarveroordeeld. Het lijkt er niet op dat zebegrijpen wat de handelaar over henroept. „Germanen te koop! Hardwer-kende Germanen!”
Bij een bezoek aan het Forum Ro-manum, in het hart van Rome zijn se-natoren te zien die redevoeringenhouden, of met elkaar discussiërenover beleid. Maar het Forum Roma-num is ook de plaats waar slavenhan-del wordt gedreven. Slaven uit allehoeken van het Rijk zijn hier te koop.De slaven zijn veelal krijgsgevange-nen die door het leger zijn verkocht.Vaak reizen handelaren mee met hetleger om ter plekke de waar te keuren.Sommige slavenhandelaren makenzich echter zorgen dat deze eeuwen-lange traditie gaat verdwijnen.
Slavenhandelaar Claudius Philetuszit al vijftien jaar in het vak. Hij is ge-wend dat mensen zich neerbuigenduitlaten over zijn beroep. „Ze zeggendat we gewetenloos zijn. Ja, ja. Maarondertussen profiteren die hypocrie-ten wel van het werk van slaven”,moppert Claudius. Hij verkoopt perweek enkele tientallen slaven, die hijzelf heeft uitgekozen.
Claudius ziet de slavernij niet ver-dwijnen. Zowel in de stad als op hetplatteland is veel werk te verrichtenwaar slaven geschikt voor zijn. De sla-venhandelaar vreest dat slavenfokke-
rij populairder gaat worden. „Steedsvaker hoor ik van mensen dat hunslaaf de nakomeling is van een andereslaaf’, vertelt hij. „Straks hoeven zehun slaaf dus niet meer te kopen,mensen moeten er alleen voor zorgendat de slaven zich voortplanten. Datbetekent dat we het leger niet eensmeer nodig hebben voor nieuwe sla-ven. Dan raak ik mijn handel mis-schien wel kwijt.”
De verkoop van krijgsgevangenenis al eeuwen een van de belangrijkstemanieren waarop de slavenpopulatiewordt aangevuld. Bij elke nieuwe
Aa n t a l k r i jg s g e va n g e n e n d a t n a u i t b r e i d i n gva n h e t Ri jk a l s s l a a f i s v e r k o c h t
Fo t o AFP
O c e a a n
Roma
500 k m
50.000
Sardiniërs10.000 20.000
30.000 30.000
Carthagenen
Spanjaarden
700 inwoners
van Liguria150.00
inwoners van Epirus
5.000
2.0002.500
Hirpini
Inwoners van Lilybaeum
Inwoners van Tarentum
inwoners v an Boeotia
Macedoniërs
NRC 241210 / YS / Bron: Zvi Yave� – Slaves and Slavery in Ancient Rome (1988)
Herkomst v an slav en
veldslag die het Romeinse leger wint,worden krijgsgevangenen verkocht.Vijfentwintig jaar geleden werdennog 44.000 krijgsgevangenen van hetSalassi-volk verkocht als slaven.
De toevoer is sterk afhankelijk vanhoeveel krijgsgevangenen het legermaakt. „De dag dat het Romeinse le-ger stopt met veroveren is de dag datik mijn handel kan opdoeken”, zegtslavenhandelaar Claudius. Hij merktdat er in rustige periodes minder sla-ven op de markt komen. Toch is vero-vering niet de enige manier waarophet aantal slaven wordt uitgebreid.
Soms worden slaven gekocht van bar-baarse volken buiten de grenzen vanhet Rijk, soms worden ze gevangen-genomen door piraten.
Ook besluiten sommige burgersdie diep in de schulden zitten omzichzelf te verkopen. „S l av e n h a n d e lzal echt niet verdwijnen”, zegt sla-veneigenaar Valerius Julianus, diemeer dan honderd slaven bezit. „Mis-schien dat er een tijdje meer slavenworden gefokt dan verkocht, maar deverschillende aanvoermiddelen zul-len elkaar afwisselen.” Hoeveel sla-ven er in het Rijk zijn, is niet bekend.Volgens een ruwe schatting waren ereen halve eeuw geleden in Italië al-leen al twee tot drie miljoen slaven opeen bevolking van acht tot veertienmiljoen. Per jaar zijn in het hele Rijkelk jaar ongeveer een half miljoennieuwe slaven nodig. De Griekse his-toricus en geograaf Strabo, ongeveer64 jaar oud, zegt dat op het eiland De-los dagelijks 10.000 slaven wordenv e r k o ch t .
Voor grootschalige ontsnappings-pogingen van slaven hoeven slavenei-genaren niet te vrezen. „Ik zou nietdurven ontsnappen”, zegt de Ger-maanse slaaf Nicia in gebrekkig La-tijn. Nicia wil niet met de naam vanzijn eigenaar in de krant uit angstvoor lijfstraffen. Revoltes zijn on-
waarschijnlijk sinds 73 jaar geledende Thracische slaaf Spartacus pro-beerde om een opstand te regisseren.Zijn slavenleger van tienduizendenopstandelingen faalde omdat hethem niet lukte de steun van de boe-renbevolking te krijgen.
„Misschien dat mijn eigenaar ooitzo goed wil zijn om me vrij te laten?”Ook hoopt Nicia dat keizer Augustus,nu 27 jaar aan de macht, het lot van deslaven zal verbeteren. „Heeft u ge-hoord wat de keizer met die PubliusVedius Pollio heeft gedaan?” De rijkeman Vedius Pollio behoorde tot deridderstand en was wreed tegenoverzijn slaven. Tijdens een etentje waarAugustus bij was, liet hij een slaaf dieeen glas had gebroken, voor de mure-nen, agressieve vissen, gooien. Deslaaf smeekte de keizer om hulp. Dathielp, de keizer zorgde voor vrijla-ting .
Of Augustus echt zo goed voor sla-ven is, moet nog blijken. Vooralsnoglijkt het moeilijker te worden voorslaven om vrij te komen. Twee jaar ge-leden voerde Rome een wet in waarinhet aantal slaven dat iemand magvrijmaken, werd beperkt. Iemand dieniet meer dan tien slaven heeft magmaximaal de helft vrijlaten. Een sla-veneigenaar met honderd tot vijfhon-derd slaven, mag slechts eenvijfdevan zijn slaven vrijlaten. De wet is in-gevoerd om slaveneigenaren te sti-muleren alleen slaven die zich goedgedragen vrij te laten.
Daarentegen vullen vrijlatingen deschatkist: een slaveneigenaar moet de
staat vijf procent van de geschattewaarde van een slaaf betalen bij vrijla-ting. Op slavenhandel zelf wordtgeen belasting geheven. Een pogingvan het triumviraat veertig jaar gele-den om een slavenhandeltaks in tevoeren, mislukte. Bronnen rondomde keizer melden echter dat hier op-nieuw over nagedacht wordt. Moge-lijk zou zo’n belasting al binnen ze-ven jaar kunnen worden ingevoerd.
Dit artikel is gebaseerd op de boeken ‘Deoudheid is nog niet voorbij’ van Fik Meijer,‘Slavery and society at Rome’ van KeithBradley en ‘Slavery from Roman times tothe early transatlantic trade’ van WilliamD. Philips.
Br o n n en r o n d o md e keizer meld en:s l aven han d el t ak swo rdt missch ient och in ge v o erd §
