NIEUWS OVER INNOVATIEVE ALUMINIUM OPLOSSINGEN VAN DE SAPA GROEP 2:2015

De gouden

LICHTGEWICHT TRANSPORTTREINEN, SCHEPEN EN VRACHTWAGENSWORDEN LICHTER

COOLE AUTO’S HET FAVORIETE

METAAL IN INDIA

Door een reductie van gewicht en

uitstoot veranderen Amerikaanse

autofabrikanten hun productie

aluminiumeeuw van de Amerikaanse

auto

2

EditoriaAl Inhoud

Shapes is het magazine van de Sapa Groep dat twee keer per jaar verschijnt in 18 talen.

Hoofdredacteur: Kevin Widlic, kevin.widlic@sapagroup.com Redactieassistent: Eva Ekselius,

eva.ekselius@sapagroup.com Redactiechef: Ylva Carlsson Artdirector: Johan Nohr Coördinatie vertalingen: Inger Finell Productie: Appelberg Publishing Group Druk: V-TAB Adreswijzigingen: A.u.b. doorgeven aan uw contactpersoon bij Sapa of aan Corporate Communications via

info@sapagroup.com Shapes is ook beschikbaar op www.sapagroup.comCopyright © Sapa AS 2015 – Alle Sapa productnamen in dit magazine zijn handelsmerken van Sapa Groep.

04Aluminium zit in de liftAluminium wordt steeds populairder binnen het openbaar vervoer en de transportsector: voor vrachtwagens, bussen en treinen.

08Lichter en zuinigerDe Amerikaanse automobielindustrie zoekt naar lichtere materialen om het brandstofverbruik te doen dalen.

16Zoeken naar balansRavi Chidambar, CEO van Tata Toyo in India, heeft een passie voor warmtewisselaars én zoekt naar materialen met een optimale warmtegeleiding.

20Moderne visualisatieMet behulp van 3D-software maakt u een ontwerp van een gebouw of ruimte in een handomdraai, direct bij de klant thuis.

EN MEER

Zo zit dat 03 · Rolmodel 07 · In beeld 12 Nieuws 14 · Trends 19 · Groene oplossing 22

Groei neemt toeDE HOUDING TEN AANZIEN van alu-

minium is veranderd in de Verenigde

Staten. Aluminium werd voorheen

voornamelijk geassocieerd met blikjes

en huisgevels. Nu beginnen aannemers en consu-

menten echter de volledige potentie van alumi-

nium in te zien. Onze klanten zoeken naar de trends in hun

branche en vragen ons om hulp bij de toepassing

van aluminium in hun producten. Ontwerpen met

extrusies vormen de nieuwe standaard. Het is – als

hoofd van Sapa's extrusieteam in Amerika – een

interessante evolutie om volgen.

Bedrijven als Utility Trailer en General Truck

Body gebruiken aluminium om gewichtsbespa-

ringen te realiseren en de levensduur van hun

aanhangers te verlengen. Maxon, één van de

grootste producenten van laadplatforms voor

vrachtwagens, zegt dat klanten de uitstraling van

aluminium prachtig vinden en enthousiast

zijn over het feit dat het materiaal niet

roest. SignResource maakt prachtige

borden en zet de veelzijdigheid van

aluminium in als verkoopsargument.

Dit zijn de klanten die aluminium een

vooraanstaande positie bezorgen in

de productiesector.

Sterk, lichtgewicht en duur-

zaam aluminium verandert

de wereld om ons heen.

Bedenk hoe aluminium uw

organisatie kan helpen. De

keuze voor duurzame en

innovatieve aluminium

oplossingen biedt een toe-

gevoegde waarde.

PATRICK LAWLORExecutive vice president Sapa Extrusion Americas

08

20

04

16

Shapes is het magazi

Hoofdredacteur: eva.ekselius@sap

vertalingen: Inge

A.u.b. doorgeven

info@sapagroup

Copyright © Sapa AS zijn handelsmerken v

04

16

3

Zo zit datZo zit dat

ALUMINIUM STRIP GAAT ER snel doorheen en een serie van rollen vormt de strip tot een buis. Voor het lassen worden de randen van de strip verwarmd met HF-inductieverhitting. De uiteinden van de strip worden met behulp van rollers tegen elkaar aan gedrukt. De uiteindelijke vorm en toleranties worden ge-realiseerd door kalibratierollen en vervolgens worden de buizen op maat gesneden.

In vergelijking met extrusie, kunnen gelaste buizen veel smallere wanddiktes aanbieden. Daarnaast bieden gelaste buizen mogelijkheden voor maatwerk ten aanzien van de kernlegering en de binnen- en buiten-zijde van de buis door gebruik te maken van bekledingsmateriaal. Daarnaast kunnen er met behulp van reliëfdruk patronen worden aangebracht op de strip.

Aluminium buizen lassen

HF (High Frequency) inductieverhitting

Mogelijkheid voor reliëfbedrukking

Vormrollen

Lasrollen

Maatvoerings-/ kalibratierollen

ILLUSTRATIE PETR KOLLARČÍK

Ronde buizen

Platte ovale buizen, type B Ovale buizen Rechthoekige buizen

Alle soorten buizen zijn mogelijk.

444

Massavervoer

In zware voertuigen en andere vormen van massavervoer wordt steeds vaker aluminium toegepast. Kijk maar eens goed om u heen.TEKST KEVIN WIDLIC FOTO RICOWDE/GETTY IMAGES

Slank, groen en in beweging

555

H ET FORTUIN VAN Alfred Nobel werd gebruikt

voor het instellen van de Nobelprijzen. Hij was

wellicht de eerste persoon die aluminium toepas-

te in het zeevervoer, voor de passagiersstoomboot

Le Migron. De passagiersboot voor acht personen

werd in 1891 gebouwd voor Nobel en was gedeeltelijk gemaakt

van aluminium. Hij had een metaal gevonden dat diverse prakti-

sche voordelen bood.

Naast de maritieme industrie omvat massavervoer vracht-

wagens en andere zware voertuigen, bussen en treinen. Het

toenemende gebruik van aluminium in gebouwen en de auto-

motive sector is ondertussen alom gekend, maar ook binnen het

massavervoer neemt de toepassing van aluminium toe. Dankzij

de urbanisatie zal hier niet snel verandering in komen.

Volgens het Internationaal Energieagentschap (IEA) zal de

wereldwijde vraag naar transport de komende vier decennia

verdubbelen ten opzichte van het niveau van 2010.

“Omdat het deel van de wereldbevolking dat in steden woont

tot 2050 toeneemt tot 70% en het energieverbruik voor trans-

port in steden naar verwachting zal verdubbelen, is er een drin-

gende behoefte aan efficiënte en veilige transportoplossingen

met een hoge capaciteit”, aldus Maria van der Hoeven, directeur

van het IEA.

Vorig jaar onthulde de Internationale Spoorwegunie (UIC),

een internationale organisatie met 240 leden, tijdens de VN-

klimaattop in New York een ambitieus plan. Directeur-generaal

Jean-Pierre Loubinoux van de UIC presenteerde doelstellingen

voor de drastische reductie in energieverbruik en CO2-uitstoot

ten aanzien van het treinverkeer en een duurzamere balans in

manieren van transport.

Hij zegt dat de internationale spoorwegsector deze doelstel-

lingen gaat realiseren door onder meer een verbetering van de

bezettingsgraden en de aankoop van efficiëntere treinen of rol-

lend materieel.

“Klimaatverandering is de bepalende kwestie van deze tijd”,

zegt Loubinoux. “De spoorwegsector is een belangrijk onderdeel

van de oplossing vanwege de lage CO2-uitstoot.”

HoofdsegmentenMassavervoer betreft de verplaatsing van mensen en goederen. De belangrijkste marktsegmenten zijn:

G Vrachtwagens G Aanhangers G Treinen (rollend materieel) G Schepen

6

Binnen het spoorvervoer helpt aluminium

op twee manieren bij het reduceren van de

CO2-uitstoot. Ten eerste verhoogt het metaal

het laadvermogen, waardoor de transportpres-

taties toenemen en er meer goederen per rit

vervoerd kunnen worden. Ten tweede verlaagt

aluminium het totale gewicht van het voertuig

waardoor het brandstofverbruik per kilometer

afneemt.

IN KLASSE 8 VRACHTWAGENS wordt gemid-

deld ruim 500 kg aluminium gebruikt. Het

materiaal wordt toegepast voor interieur- en

exterieurtoepassingen, aanhangers, cabines en

andere belangrijke onderdelen. In 2015 zal de

productie van vrachtwagens, met name in Azië

en Noord-Amerika, naar verwachting met 7%

stijgen ten opzichte van de bijna drie miljoen

stuks die in 2014 zijn geproduceerd.

“Vrachtwagencarrosserieën worden op on-

geveer dezelfde manier gebouwd als in de jaren

50”, vertelt Dana Pearce, algemeen directeur

van General Truck Body Inc. in Montebello,

Californië. “Het is dus onze uitdaging om deze

zo voordelig mogelijk te produceren en ervoor

te zorgen dat ze lang meegaan. En hierbij komt

aluminium om de hoek kijken. Bovendien is de

kwaliteit van het materiaal beter geworden. Het

gaat ons momenteel behoorlijk voor de wind.”

Pas sinds de jaren 60 wordt er op uitgebreide

schaal aluminium toegepast in de scheepsbouw.

Toen werd de prijs van het materiaal concur-

rentieel. En nu, in 2015, worden jachten en

cruiseschepen steeds groter, defensieschepen

en passagiersveerboten kleiner en sneller, en

neemt de toepassing van aluminium op alle

fronten toe, uiteenlopend van autodekken tot

opbouwconstructies.

Net als bij de andere vormen van massaver-

voer is het grootste voordeel van aluminium

vergeleken met staal in de scheepsbouw het lage

gewicht, de hoge sterkte en de hoge mate van

vervormbaarheid. Bovendien corroderen de

legeringen die momenteel in de scheepsbouw

worden gebruikt 100 keer langzamer dan staal,

conform ISO 9223:2012.

Vier jaar na de bouw van de passagiersboot

van Nobel, won zeiljacht de Defender één van de

meest prestigieuze zeilwedstrijden ter wereld:

de America’s Cup. Dit zeiljacht was gemaakt van

aluminium. Toentertijd was het lichtgewicht

metaal echter 35 keer duurder dan staal.

Maxon is ’s werelds grootste merkfabrikant van laadplatformen voor vrachtwagens. De klanten van Maxon krijgen naast de interesse voor het lichte ge-wicht van aluminium ook steeds meer belangstelling voor de uitstraling van het metaal.

Maxon produceert laadplatformen voor lichte, middelzware en zware vrachtwagens. Het bedrijf uit Californië vertelt dat deze platformen in toene-mende mate worden verzonken in de laadklep van vrachtwagens of aanhangers en vaak ook fungeren als deur of klep.

Aluminium wordt het meest toegepast in de laadplatformen van Maxon, vaak ten koste van staal, aldus inkoopsupervisor Virginia Tejeda. “Dit heeft te maken met roest”, zegt ze.

Penske en Ryder, twee van de grootste vrachtwa-gen- en aanhangerbedrijven in de Verenigde Staten zijn daarbij toonaangevend. “Het laadplatform moet er mooi uitzien”, zegt Tejeda. “Ze willen geen roest zien, en willen niet dat hun klanten roest zien. Ze wil-len aluminium omdat dit er langer goed uitziet.”

‘Ze willen geen roest zien’

massavervoer

Collins Manufacturing Company is distributeur van Maxon laadplatformen.

Ralph Gideon van Sapa en Virginia Tejeda van Maxon bespreken de toepassing van aluminium in laadplatformen van Maxon voor Amerikaanse vrachtwagen- en aanhangerbedrijven.

FOTO

: RY

AN

SC

HU

DE

FOTO

: CO

LL

INS

MF

G.C

OM

Een lichtpuntje aan de horizon

MIRIAM URIA IS geboren in Vitoria, Noord-Spanje,

studeerde Werktuigbouwkunde aan de universiteit

en volgde een postdoctorale managementopleiding.

“Je kunt rustig stellen dat ik een mensen-mens ben.

Daarom past een managementfunctie ook zo goed bij

mij, hoewel een achtergrond als ingenieur zeker van

pas komt in mijn baan”, legt ze uit.

Als supply chain directeur for Sapa Building Sys-

tems Iberia, is ze verantwoordelijk voor de verkoop

aan klanten, van order tot levering, en waarborgt

ze bij iedere stap de klanttevredenheid. Ze beheert

de magazijnen in Spanje en Portugal en overziet de

productieactiviteiten waaronder het lakken, het aan-

brengen van houteffecten en de montage. Ze is ook

verantwoordelijk voor milieu, gezondheid en veilig-

heid (EHS, Environment, Health and Safety), waaraan

Sapa veel belang hecht.

“De afgelopen jaren hebben Spanje en Portugal een

uiterst zware tijd doorgemaakt”, legt Uria uit. “Sinds

het begin van de economische crisis in 2008, hebben

we ieder jaar reorganisaties moeten doorvoeren bin-

nen het bedrijf, wat geen dankbare taak is. Je moet

mensen noodgedwongen laten afvloeien en tegelijker-

tijd het overgebleven team gemotiveerd en toekomst-

gericht houden.”

Voor Uria is respect het belangrijkste bij een her-

structurering. “Een must als je mensen moet ontslaan.

Een ontslag is schrijnend voor alle betrokkenen,

vooral voor de bijna ex-werknemer. Uiteraard moet

ik me aan wettelijke verplichtingen houden, maar ik

vind het heel erg belangrijk om vriendelijk te zijn en

mensen de tijd te geven om de situatie tot zich door te

laten dringen.”

Uria hoopt dat de situatie nu inmiddels het diep-

tepunt heeft bereikt, wat betekent dat het vanaf nu

alleen maar beter kan worden. “We bevinden ons in

een fase waar de omvang van het bedrijf in Spanje en

Portugal is afgestemd op de vraag van de markt, en in

het eerste kwartaal van 2015 zijn we eindelijk weer

aan het groeien”, zegt ze.

Spanje en Portugal maken de laatste jaren een

uitdagende tijd door. Miriam Uria denkt dat we

nu het dieptepunt hebben bereikt en dat het

vanaf nu alleen maar beter kan worden.

Miriam Uria

Functie: Directeur Supply Chain voor Sapa Building Systems Iberia.Werklocatie: Miranda de Ebro in Spanje, en Lissabon, Ílhavo en Penafiel in Portugal.Gezin: Getrouwd en een doch-ter van drie.

Aantal jaar bij Sapa: Zeven.Hobby’s: Lezen, hardlopen en padel, een racketsport die een mix vormt van tennis en squash.Hoe zou je jezelf in één woord omschrijven? Gepassioneerd!

7

RolmodelTEKST ANNA MCQUEEN FOTO MIGUEL JELLISS

8

Outlook AMERIKA

“DE VRAAG NAAR ALUMINIUM in de VS is

groter dan vóór de economische crisis in 2009”,

aldus Ryan Olsen, die verantwoordelijk is voor de

informatieverstrekking en statistieken voor de

Amerikaanse handelsorganisatie Aluminum As-

sociation. De automotive sector en bouwsector

hebben gezorgd voor een impuls, met name voor

extrusie-oplossingen, op de voet gevolgd door de

transportsector.

Niet lang nadat Ford ervoor zorgde dat alumini-

um hét onderwerp van gesprek werd dankzij de in-

troductie van de lichtgewicht F-150 pick-up truck,

ondertekende president Barack Obama een execu-

tive order om de CO2-uitstoot en het energiever-

bruik in overheidsgebouwen tegen 2025 drastisch

terug te dringen. Het Witte Huis vroeg diverse

grote overheidsleveranciers dit ook te doen.

“Dit beleid bevordert de keuze van milieuvrien-

delijkere producten”, zegt Heidi Brock, voorzitter

van de Aluminum Association. “De toepassing van

aluminium in gebouwen is lange tijd een belangrijk

onderdeel geweest van de Leadership in Energy

and Environmental Design-certificering, en het

ontwerp en de constructie van gebouwen.”

Christopher Grundler is directeur van de Office

of Transportation and Air Quality voor de Envi-

ronmental Protection Agency. Hij maakte deel uit

van het team dat de eerste CO2-uitstootnormen

van het land ontwikkelde voor zowel lichte als

zware voertuigen.

Hij vertelt dat er in het komende decennium

veel veranderingen op stapel staan binnen de au-

tomobielindustrie op het gebied van geavanceerde

brandstoftechnologieën, verbrandingsmotoren, en

gewichtsreducties. Autofabrikanten als Jaguar en

Tesla geven het voorbeeld.

“Automotive engineers bevinden zich in een

gouden tijdperk waarin zij de manier waarop auto’s

worden geproduceerd kunnen veranderen”, zegt

Grundler.

“ALUMINIUM MAAKT DAAR deel van uit”, aldus

Alan Taub, hoogleraar en voormalig hoofd Global

Research and development bij General Motors.

“Alles wat we kunnen doen om gewicht te besparen

levert een positieve bijdrage aan de uitstoot en de

brandstofzuinigheid, omdat gewichtsbesparing

hieraan ongeveer 15% bijdraagt”, zegt Taub.

“Maar het is lastig te voorspellen welk materiaal

zal gaan winnen.”

Aluminium is momenteel hot in de Verenigde Staten. En de vraag naar

het metaal blijft maar groeien.TEKST KEVIN WIDLIC FOTO ED FREEMAN/GETTY IMAGES

De transformatie van Amerika

9

“ Automotive engineers bevinden zich in een gouden tijdperk waarin zij de manier waarop auto’s worden geproduceerd kunnen veranderen.”Christopher Grundler, Environmental Protection Agency VS

SignResource levert bewegwijzering aan grotere organisaties die hun visuele identiteit willen veranderen of kleinere bedrijven die hun eigen identiteit willen creëren.

10

Outlook AMERIKA

Schone productieDe aluminiumindustrie in de Verenigde Staten maakt gouden tijden door en dit is belangrijk voor het land. De Amerikaanse Aluminum Association rapporteert dat:

G In de Verenigde Staten ruim 155.000 arbeiders direct werkzaam zijn in de aluminiumindustrie en dat voor elk van deze banen op andere plekken binnen de economie 3,3 extra banen worden gecreëerd.

G Aangesloten bedrijven sinds 2013 uitbreidingen van en investeringen in Amerikaanse fabrieken hebben aangekondigd ter waarde van ruim $2,3 miljard wat ruim 1000 vaste en tijdelijke banen oplevert.

“Alles met betrekking tot aluminium-productie beschouwen wij als schone productie”, zegt senior adviseur David Foster van het Ministerie van Energie. “Banen in de aluminiumindustrie leveren een bijdrage aan de economie en het milieu.”

Het werkloosheidspercentage in de VS is de af-

gelopen twee jaar met bijna 2% gedaald. Ruim 80%

van de werkenden in de Verenigde Staten werkt

minimaal 35 uur per week volgens het Bureau of

Labor Statistics. De salarissen zitten in de lift. De

brandstofprijzen zijn lager. De aandelenmarkt is

stabieler en de huizenprijzen stijgen.

Het IMF meldt dat de Amerikaanse industriële

productie sneller uit het dal van de recessie van

2008/2009 is geklommen dan na andere recente

crises. The Economist citeert experts die ver-

wachten dat het land vaarwel zegt tegen low-tech

branches en gaat uitblinken in geavanceerdere

producten. Bovendien wordt produceren steeds

minder arbeidsintensief dankzij verbeterde tech-

nologieën.

HOE LANG GAAT deze opleving duren? Dat is

lastig aan te geven.

Joseph P. Quinlan, hoofd marktstrategie en

directeur van de Bank of America Investment

Strategies Group: “Zonder structurele hervor-

mingen in de Verenigde Staten, kan de huidige

groei vluchtig zijn.”

“Mensen willen zichzelf blijven

vernieuwen”, zegt Mike Jimenez

van SignResource Identity Group.

“Daar profiteren wij van.”

Signs of the times

TEKST KEVIN WIDLIC FOTO RYAN SCHUDE

11

SIGNRESOURCE IS EEN full-service producent

van bewegwijzering en identiteitsoplossingen en

de Amerikaanse leider op het gebied van LED-

toepassingen voor bedrijfsidentificatie. Het hoofd-

kantoor bevindt zich in Maywood, Californië, een

voorstad van Los Angeles, en het bedrijf bedient

sinds 1969 nationale en regionale klanten in het

gehele land.

“Wij produceren ongeveer 400 borden per

maand”, zegt Jimenez, directeur Engineering &

Quality. “Voor onder meer banken, restaurants,

een nieuwe locatie of een complete regio en dat

allemaal binnen een bepaald tijdsbestek. Daarom

moeten we de borden op een slimmere manier

produceren en willen we dat klanten van deze be-

sparingen profiteren.”

Als je door de Verenigde Staten rijdt, is de kans

groot dat je een product van SignResource tegen-

komt: op benzinestations, bij vestigingen van Wells

Fargo en bij Burger King-restaurants. Het bedrijf

heeft alleen al aan Shell Oil 500.000 bewegwijze-

ringsproducten geleverd.

De buitenborden zijn gemaakt met behulp van

aluminium extrusies en zijn voorzien van scharnie-

ren voor gemakkelijk toegang tot de verlichting. Sign-

Resource past al 22 jaar extrusies toe in zijn borden.

“Wij hebben veel klanten in de olie-industrie.

Wanneer deze bedrijven ons bezoeken om hun

controles uit te voeren, kijken ze naar alles, ook

naar de veiligheid van de borden”, zegt Jimenez.

“Regenwater is een belangrijk aspect omdat de

huidige geavanceerde producten ook elektriciteit

en verlichting bevatten. Onze geëxtrudeerde pro-

ducten voldoen aan en overtreffen de UL (Under-

writers Laboratories)-certificering.”

Als grote organisaties hun visuele identiteit

aanpassen, of kleinere bedrijven hun eigen iden-

titeit willen creëren, wordt er snelle actie van

SignResource gevraagd. Operations manager Jose

Andrade zegt dat het bedrijf vaak binnen twee we-

ken moet leveren.

“Wij verdienen ons geld met aluminium”, zegt

Jimenez. “Je kunt er gemakkelijk ontwerpen mee

maken en het zorgt voor een sneller productie-

proces. Het is lichtgewicht, wat transportkosten

bespaart, en de gewichtsverhouding ten opzichte

van de windbelasting is voordeliger met extrusies.

En het ziet er ook nog eens prachtig uit.

“We willen dat onze borden er lang mooi uit-

zien. We bieden een garantie van vijf jaar, maar

sommige borden gaan wel 20 jaar mee.”

“ We willen dat onze borden er lang mooi uitzien. We bieden een garantie van vijf jaar, maar sommige borden gaan wel 20 jaar mee.” Mike Jimenez, SignResource Identity Group

in beeld

In de wereld van Sapa is een laboratorium een ruimte of een installatie die is uitgerust voor het uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek met betrekking tot aluminium. De labwerkzaamheden kunnen bestaande producten of processen verbeteren of de weg vrijmaken voor nieuwe. Efficiëntere processen of producten kunnen kostenbesparingen opleveren.

De wetenschap staat niet stil

Dit lab staat in Karmøy aan de zuidwestkust van Noorwegen. De aluminiumfabriek van Sapa zet het lab in om de trends – uiteenlopend van de verdere ontwikkeling van coatings en legeringen tot corrosie en warmtewisselaars – voor te blijven.

TEKST KEVIN WIDLIC FOTO TERJE RIAN

Hightech

Elektrochemische metingen tonen de reacties op het raakvlak van het metaal en een electrolytoplossing.

Onderzoek met een elektronenmicro-scoop kan aan het licht brengen hoe microstructuren zich ontwikkelen tijdens de verwerking en productie van alumi-nium producten en op welke manier de microstructuurcomponenten de uitein-delijke eigenschappen beïnvloeden.

Solderen is een verbindingsproces waarbij vulmateriaal wordt verhit tot boven zijn smelttemperatuur, maar onder het smeltpunt waarop de metalen samensmelten.

14

Het aluminium ruimtepak NASA’S MARS-MISSIE MET de Curio-

sity – kosten: $ 2,5 miljard – is het meest

ambitieuze project in de geschiedenis

van ruimteverkenning met robots. Zo

was de wereld voor het eerst getuige van

een “Happy Birthday”, gezongen vanaf

het oppervlak van de rode planeet om de

eerste verjaardag van de robot op Mars te

vieren. De missie van Curiosity: ontdek-

ken of er ooit leven is geweest op Mars en

of mensen er ooit zouden kunnen wonen.

Curiosity hoeft zich daarover geen zor-

gen te maken. Voor de robot van 3 meter

lang met een gewicht van 900 kg heeft

NASA geopteerd voor een lichtgewicht,

duurzame en extreem sterke aluminium

legering. De robuuste buitenlaag vormt

een beschermende schil voor de gevoelige

elektronica aan de binnenzijde.

Je kunt de missie volgen via mars.nasa.

gov/msl en op Facebook en Twitter via

facebook.com/marscuriosity en

twitter.com/marscuriosity.

Dit zelfportret van NASA’s Curiosity Mars toont het verkenningsvoertuig in de “Mojave”-woestijn waar hij met zijn boor stukken van Mount Sharp verzamelt.

DE NIEUWSTE COLLECTIE van het Noorse brillenmerk

Kaibosh is het resultaat van

een inspirerend gesprek met

muzikant, producer en bril-

lenliefhebber Kristian Stock-

haus uit Bergen, Noorwegen.

Het aluminium montuur is

verkrijgbaar in zeven stijlen,

vernoemd naar belangrijke

momenten in het leven Stock-

haus.

NORDIC WALKING is in Fin-

land ontstaan als zomertraining

voor langlaufers, maar heeft zich

inmiddels uitgebreid over de

rest van de wereld. De populaire

workout verhoogt het energie-

verbruik en de algehele conditie.

Nordic walkers kun je ook in het

donker tegenkomen. Dankzij de

reflecterende prints op Silva’s

telescopische aluminium stok-

ken zijn de lopers gemakkelijker

te zien in het donker.

Powerwalking

Nieuws

Coole look

15

Helende kunst

van alle aluminium blikjes in Europa wordt gerecycled.

PROCENT

Ziekenhuizen hebben vaak een troostplek nodig. En dat is precies wat het monumentale kunstobject Havre van Linda Covit wil bieden. De ronde sculptuur, gemaakt van rechthoe-kige aluminium buizen en LED-projectoren, is ontworpen om een ge-voel van samenhorig-heid en hoop op te roe-pen en hult patiënten, personeel en bezoekers van het McGill Univer-sity Health Centre in

Montreal in zijn be-schermende geborgen-heid. Overdag werpt het daglicht schaduwen op het kunstwerk zodat het per uur, dag en sei-zoen verandert. Als het donker wordt, baadt de sculptuur in LED-lam-pen die subtiel hemels-blauw en blauwgroen licht verspreiden en een gevoel van lucht en water teweegbrengen: de elementen die van levensbelang zijn.

SterrentrapSAPA EXTRUSION HARDERWIJK heeft voor het Eurovisie Songfestival

van 2015 in Wenen 20 ton speciaal geëxtrudeerde aluminium buizen

geleverd voor de spectaculaire constructie van het Nederlandse

metaalbedrijf De Wilde.

Hogere speelkwaliteit voor kinderenGALOPIN, DE TOONAANGEVENDE ontwikkelaar en producent van buiten-

speeltoestellen en speelomgevingen,

gebruikt tegenwoordig aluminium pro-

fielen in plaats van houten palen voor

schommels en klimtorens.

FOTO

: MA

RC

CR

AM

ER

Gon

sp

ge

fi

sc

16

Auto’s koel houden in India

TEKST R F MAMOOWALAFOTO SAMEER BELVALKAR

In de groeiende automotive industrie in India is aluminium de logische keuze voor de ontwikke-ling van warmtewisselaars voor brandstofzuinige, milieu-vriendelijke voertuigen.

DE INDIASE AUTOMOBIELINDUSTRIE heeft

een hele evolutie doorgemaakt sinds de jaren 60

en 70. Toen moesten automobilisten die bergop

reden stoppen om, door water in de radiateur

te gieten, de moter te laten afkoelen. “Niemand

opent vandaag de dag nog de motorkap, dat zou

een belediging voor de autofabrikant zijn”, lacht

Ravi Chidambar, CEO van Tata Toyo Radiator

Ltd.

Veel jonge mensen zijn gefascineerd door

auto’s, maar Chidambar zegt dat hij altijd een

bijzondere belangstelling heeft gehad voor warm-

tewisselaars. Als werktuigbouwkundige volgde

hij in 1986 een postdoc warmtekracht en warmte-

techniek en ging werken bij Tata Toyo.

“Ik vertel het ook altijd aan mijn team: als er

beweging plaatsvindt – door auto’s, vrachtwagens

e.d. – wordt er wrijvingswarmte geproduceerd en

moeten we apparatuur ontwikkelen voor afkoe-

ling, of verwarming in koude klimaten”, zegt hij.

“Zolang er beweging is, hebben wij werk.”

Na een inzinking laat de Indiase automobiel-

industrie nu weer wat eerste tekenen van herstel

zien met een jaarlijkse groei van 4% voor perso-

nenauto’s en een groei van 8–10% voor bedrijfs-

voertuigen. India is een enorm prijsgevoelige

markt en geleidelijk aan is de autoproductie een

lokale activiteit geworden om voertuigen betaal-

baar te maken via stimuleringsmaatregelen van

de overheid en gunstige belastingen. Vanwege de

toegenomen koopkracht is de vraag naar perso-

nenauto’s gestegen. “Als de economie van India

groeit, kan geen enkele andere industrie zoveel

bijdragen aan het BBP als de automobielindus-

trie”, zegt Chidambar.

Over de toepassing van aluminium in hun

warmtewisselaars vertelt hij dat het de filosofie

van Tata Toyo is om milieuvriendelijkere produc-

ten te maken. Chidambar: “Omdat auto’s steeds

brandstofzuiniger worden, ben je als leverancier

van lichtere producten met een lagere uitstoot –

die in India wettelijk wordt voorgeschreven – ver-

zekerd van werk.”

Een motorvoertuig bestaat uit 20 tot 25 warm-

tewisselaars. Tata Toyo maakt er hiervan zeven

en heeft er nog meer in de pijplijn zitten. Deze

worden uitgerold als de verkoop van elektrische

auto’s en hybrides een vlucht neemt. “In sommige

warmtewisselaars passen we nu rvs toe. Dit willen

we veranderen in aluminium”, zegt hij.

Profiel RAVI CHIDAMBAR

17

Ravi Chidambar

Leeftijd: 53Functie: CEO, Tata Toyo Radiator Ltd.Location: Pune, India.Opleiding: Ingenieur mechanica met postgraduaat 'heat power & thermal engineering' aan IIT Bombay. Gezin: getrouwd en 2 kinderen. Dochter studeert kinesitherapie en zoon studeert voor ingenieur.Hobbies: Koken, tuinieren en wandelen.

Voordeel aluminiumHet belangrijkste voordeel van aluminium is de (ver)vormbaarheid en mogelijkheid voor het solderen van onderdelen in plaats van lassen. Het solderen van twee materialen heeft de voorkeur voor een optimale thermische verbinding. Tata Toyo Radiator CEO Ravi Chidambar: “Voor-heen hadden we radiators van koper en brons, koperen koelvinnen en bronzen buizen, maar de verbinding tussen de koelvin en de buis werd met lood gemaakt. Lood geleidt echter minder dan koper en brons.”

Koelvinnen en buizen van aluminium (er wordt gebruik gemaakt van drielaagse aluminium buizen) worden verbonden door solderen. Bij blootstelling aan een temperatuur net onder het smeltpunt, vormt aluminium een soort van pasta en wordt het samengesmolten voor een uitstekende thermische verbinding.

18

“De oplossingen zijn

niet in leerboeken

te vinden. Deze zijn

toepassingsgericht",

zegt Ravi Chidambar.

Aluminium is lichtgewicht en heeft een uit-

stekend warmtegeleidend vermogen, echter wel

minder dan dat van koper.

Maar nieuwe uitdagingen op het gebied van

warmtewisselaars vragen om nieuwe oplossingen.

“Ontwerpers van warmtewisselaars worden beter

door nieuwe ontwikkelingen en ervaring”, zegt

hij. “De oplossingen zijn niet in leerboeken te vin-

den. Deze zijn toepassingsgericht. Al doende leer

je en verbeter je je vaardigheden. Na enkele expe-

rimenten ontstaat zo het eindproduct.”

DE INDIASE AUTOGIGANT Tata Motors koopt

40% van de productie van het bedrijf. Export naar

de Verenigde Staten omvat nu slechts 3–4% van

de omzet, maar Chidambar wil dit aandeel de ko-

mende drie jaar verhogen naar 20%.

De automotive branche kent veel uitdagin-

gen met betrekking tot techniek en regelgeving.

Terwijl de uitstootnormen strikter worden, zijn

er ook uitdagingen op het terrein van kosten en

verpakkingen. “In personenauto’s willen mensen

meer ruimte in de auto en minder ruimte voor de

motor en de andere onderdelen”, zegt hij. “Daarom

moeten onze producten kleiner worden en meer

warmte afvoeren om de uitstoot te verminderen.”

De ontwerpen moeten voldoen aan bepaalde eisen

en grenzen. Deze uitdagingen moeten overwon-

nen worden om de technische en commerciële

doelstellingen en de doelen op het terrein van vei-

ligheid en betrouwbaarheid te realiseren. “Alleen

dan kun je een team en een fabriek creëren die

samen de kwaliteitsproducten kunnen leveren die

gevraagd worden door onze klanten, waaronder

Tata Motors, Mahindra, Volvo, Ashok Leyland en

Cummins”, zegt hij.

Chidambar zegt dat de toepassing van alumi-

nium in zijn branche alleen maar zal toenemen.

“De komende jaren zal aluminium niet voorbij-

gestreefd of vervangen worden. De uitdaging zal

echter zitten in het ontwikkelen van lichtere en

tegelijkertijd sterkere soorten, betere legeringen

en materialen en voortdurende verbeteringen,

omdat klanten steeds dunner en tegelijkertijd

sterker aluminium willen.”

Zijn grootste uitdaging is dat Indiase autoko-

pers steevast als eerste de airconditioning aanzet-

ten en willen dat de auto direct afkoelt. “Daarom

moeten we warmtewisselaars ontwikkelen die

snel voor afkoeling zorgen.”

“ Zolang er beweging is, hebben wij werk.” Ravi Chidambar, CEO van Tata Toyo Radiator Ltd.

19

trends

ALUMINIUM HEEFT DE VOORKEUR

Aluminium kost een derde van de prijs van koper en wordt steeds vaker gebruikt in absorbers van zon-necollectoren. Aluminium vervangt, vanwege zijn lagere gewicht en prijs, ook steeds vaker rvs in behuizingen en frames.

MEER TOEGEPASTIn 2050 zal de toepassing van

aluminium in fotovoltaïsche instal-laties, voornamelijk in de bevesti-gingsconstructies en frames, naar verwachting vertienvoudigd zijn. Dit komt door de sterke wereldwijde groei van de zonne-energiemarkt omdat overheden stimuleringsmaat-regelen nemen ter vervanging van fossiele brandstoffen.

ZONNIGE TOEPASSINGVanwege het compacte formaat

en de gebruiksvriendelijkheid zijn draagbare aluminium zonnecol-lectoren zeer geschikt voor koken op zonne-energie. Deze zijn met name praktisch op locaties met veel zon en weinig andere brandstofopties, bijv. in rampenbestrijdingssituaties.

WARMTE-OVERDRACHT

Buizen voor warmte-overdracht-vloeistof en kabels voor elektriciteit worden vanwege het enorme prijsverschil steeds vaker gemaakt van aluminium in plaats van tradi-tioneel koper. Daarnaast hebben de productie- en onderhoudstechnieken zich in rap tempo ontwikkeld om het gebruik van aluminium in deze toepassingen mogelijk te maken.

GECOAT ALUMINIUMDe toepassing van speciale

coatings verhoogt de zonnestralings-absorptiefactor van aluminium van 15% naar 95%. Deze coatings zijn on-ontbeerlijk voor zonnecollectorabsor-bers om de het conversierendement van de zonnestraling te verhogen en verlagen tegelijkertijd het gewicht en de corrosiegevoeligheid.

trends zonne-energie“Ruim een derde deel van de absorbers in zonnepanelen bevat

aluminium,” aldus Chris Laughton, directeur van The Solar Design

Company. Hij deelt zijn kennis over de trends op het gebied van

zonne-energie en aluminium toepassingen met de lezers van Shapes.

TEKST CARI SIMMONS ILLUSTRATIE CHRISTIAN MONTENEGRO

Referenties: The Solar Design Company en “Aluminium and Renewable Energy Systems – Prospects for the Sustainable Generation of Electricity and Heat”, definitieve versie in opdracht van het International Aluminium Institute”, www.solardesign.co.uk/, www.world-aluminium.org/media/filer_public/2013/01/15/fl0000407.pdf

20

Ontwikkelingen

TEKST ANNA MCQUEEN

Een serre aan uw huis toevoegen? Stelt u zich eens voor dat u binnen enkele minuten een 3D-ontwerp kunt maken waarop u alles direct kunt zien! Dit is geen toekomstmuziek, het is nu al mogelijk.

1. Maak een ontwerp van uw serre.2. Plaats er spullen in en open de schuifdeuren voor een realistischer beeld.3. Integreer uw eigen ontwerp in de foto van uw huis om het eindresultaat te zien.

Serre in een handomdraai

21

Delta Services is gevestigd in Toulouse, in het zuidoosten van Frankrijk. Het bedrijf is opgericht in 2006 en heeft momenteel 33 medewerkers in Frankrijk, Duitsland, België en Spanje. Delta Services creëert softwareoplossingen voor Sapa Building Systems en heeft wereldwijd 7000 gebruikers.

D E AFDELING DELTA Services van

Sapa Building Systems is in 2006

opgezet om computeroplossingen

te creëren voor de visualisatie van

producten van de merken Wicona,

Technal en Sapa. In 2010 werd er gezocht naar een

manier waarop de klanten van de merken gemak-

kelijker serres konden verkopen aan eindklanten.

De oplossing? Een serie 3D-softwareprogramma’s

– Tech 3D, Wic3D en Sapa3D voor resp. de merken

Technal, Wicona en Sapa. Deze programma’s zijn

uiterst gebruiksvriendelijk en creëren binnen en-

kele seconden een prachtig 3D-ontwerp om eind-

gebruikers te helpen bij hun keuze.

“Het is erg belangrijk om bij dergelijke pro-

jecten nauw samen te werken met onze klanten”,

vertelt Bertrand Assemat, directeur van Delta Ser-

vices. “We hebben de ontwikkeling van de software

uitbesteed aan een Hongaars bedrijf dat gespeciali-

seerd is in dit soort oplossingen. Op basis van onze

specifieke vereisten hebben zij in 2010 een eerste

versie van het programma geleverd. In 2014 brach-

ten wij een update van het programma uit waarin

we de feedback van onze klanten hebben meegeno-

men. Het was een uiterst positieve ervaring.”

“ARCHITECTEN VORMEN ÉÉN VAN ONZE be-

langrijkste doelgroepen voor deze producten”,

zegt Assemat. “Met deze software kunnen ze veel

Delta Services

tijd besparen bij het creëren van complexe 3D-

constructies zoals gevels, en kunnen ze binnenkort

BIM (Building Information Modeling)-data gene-

reren voor hun digitale modellen.” (Zie kader voor

meer informatie over BIM.)

Voor bedrijven die aluminium constructies

maken is de software een praktische verkoopstool.

“We wilden deze gebruikers voorzien van een ui-

terst draagbare softwareoplossing die snel onder

de knie te krijgen is. Deze tool kunnen ze meene-

men naar de eindklant om het ontwerp ter plekke

te laten zien. “De aannemer maakt een foto van het

huis van de klant en kan vervolgens binnen enkele

minuten een beeld laten zien van het huis plus de

serre. Een geweldige manier om de deal te sluiten.”

VÓÓR DE KOMST VAN DEZE 3D-software moes-

ten architecten en metaalbedrijven veel meetwerk

verrichten en potentiële klanten diverse voorbeel-

den laten zien voordat ze een schaalmodel konden

maken dat uren in beslag nam. Nu is het zo gepiept,

direct bij de klant thuis. De software maakt gebruik

van eenvoudige geometrische blokken die het

uiteindelijke ontwerp vormen. De training in het

gebruik van de software duurt ca. één dag, maar de

meeste mensen leren het gewoon in de praktijk.

Delta Services heeft ook een online versie van

de software gemaakt, waarmee klanten hun eigen

ontwerp kunnen maken. “We wilden graag net

zoiets eenvoudigs en moois als de keukenplanner

van Ikea, maar dan voor serres”, zegt Assemat. “De

informatie van het online ontwerp van de klant

wordt direct naar ons doorgestuurd zodat we hen

in contact kunnen brengen met onze dichtstbij-

zijnde partner voor een offerte.”

“Wij willen eenvoudige en efficiënte tools pro-

duceren die mensen graag gebruiken en blijven

deze doorontwikkelen, upgraden en uitbreiden

met modules die het leven van architecten en

metaalconstructeurs gemakkelijker maken”, zegt

Assemat. Hij hoopt in de nabije toekomst ook

modules te introduceren voor 3D-ontwerpen van

ramen, hekken en rolluiken. “Zo zullen onze oplos-

singen vaker gebruikt of aanbevolen worden, wat

uiteindelijk uiteraard de bedoeling is.”

BIMEen belangrijk onder-deel van deze 3D-tools voor architecten is de toekomstige toevoe-ging van technologie voor het creëren van Building Information Modeling (BIM)-bestan-den voor de ontwer-pen. BIM-bestanden omvatten specifieke fysieke en functionele eigenschappen van locaties, waaronder de exacte afmetingen en informatie over nuts-voorzieningen. In di-verse Europese landen wordt er aangedrongen op BIM-normen ter verbetering van de interoperabiliteit tussen software en een betere samenwerking tussen branchespelers.

22

Groene oplossing RECYCLING

TEKST CARI SIMMONS FOTO LAURI ROTKO/GETTY IMAGES

HET RECYCLEN VAN aluminium, dat

circa 5% verbruikt van de energie die

nodig is voor het produceren van pri-

mair aluminium, is vanuit financieel

en milieutechnisch oogpunt slim.

Momenteel wordt ruim de helft van het aluminium

binnen de productie van Sapa gerecycled. Het alu-

minium is afkomstig van intern restafval en omge-

smolten aluminium van externe leveranciers.

Alleen al in Noord-Amerika gebruikt Sapa jaar-

lijks ruim 200.000 ton aangekocht schroot in zijn

acht omsmelterijen. Dit schroot is afkomstig van

diverse bronnen, waaronder schroothandelaren,

tussenpersonen en klanten van Sapa.

“De kringloopprocessen die we samen met onze

klanten hebben gecreëerd zijn een succesvolle

samenwerking gebleken”, zegt Timothy Chimera,

directeur metaalinkoop bij Sapa in Noord-Amerika.

In het gesloten recyclingsproces wordt industrieel

schroot opgekocht van klanten en vervolgens in zijn

originele staat teruggebracht voor herproductie,

wat de duurzaamheid van het product vergroot.

“Iedere klantsituatie is uniek en we zetten ons

optimaal in om aan specifieke wensen tegemoet te

komen”, zegt Chimera. “Soms werken we daarom

samen met één van onze diverse schroothandelaren

om de teruggave van het schroot te bevorderen.”

Aan de andere kant van de Atlantische Oceaan,

staan gelijksoortige programma’s op stapel. Zo zijn

er bijvoorbeeld oude lataarnpalen, vloeren en zelfs

bloemenkarren uit Nederland aangekocht van

klanten en zijn er vervolgens nieuwe producten

van gemaakt. “Klanten verkopen hun aluminium

schroot dat wij vervolgens recyclen in onze ovens

en extruderen tot nieuw aluminium”, vertelt Mick

Brennan, Senior Secondary Metal Manager binnen

Sapa’s European Metal Group.

STEEDS MEER KLANTEN hebben belangstelling

voor dit “groene” gerecyclede aluminium. “Sommi-

ge landen kopen alleen goedgekeurde gerecycleerde

materialen met garantie, dus dit is een grote aanja-

ger van onze recyclingactiviteiten”, zegt hij.

Het vinden van schroot van hoge kwaliteit kan

een uitdaging zijn, maar een nieuwe sorteerlijn in

Tibshelf, Verenigde Koninkrijk, maakt het mogelijk

om materiaal van een lagere kwaliteit te ver-

beteren door alle verontreinigingen zoals

ijzer, zink, koper, plastic, hout en stof

eruit te filteren. “De machine die be-

staat uit een versnipperaar, trommel,

wervelstroom, magnetische filter en

röntgenapparaat produceert schoner

schroot,waardoor wij tegen lagere

kosten aluminium blokken van ho-

gere kwaliteit kunnen produceren”,

zegt Brennan.

In de nieuwe sorteerlijn wordt het

materiaal versnipperd en door de wer-

velstroom geleid waar het wordt ontdaan van

plastic en papier. De magnetische scheider en het

röntgenapparaat verwijderen alle andere verontrei-

nigingen zoals rvs, koper, brons en ijzer die op hun

beurt weer verkocht worden om er aluminium ver-

harders en andere producten van te maken.

Aluminium kan steeds weer opnieuw gerecycled worden, waarbij maar een fractie van de energie wordt verbruikt die nodig is voor het produceren van primair aluminium.

Het produceren van aluminium uit gerecycleerd schroot verbruikt 1/20 van

de energie die nodig is voor het produceren van

primair aluminium. Klanten vragen steeds meer om dit

“groene” metaal.

Aluminium kan oneindig hergebruikt worden

23

Geen afval in recyclingsproces

G Aluminium kan zonder kwaliteitsverlies keer op keer gerecycleerd worden.

G Gerecycleerd aluminium verbruikt ca. 5% van energie die nodig is voor de eerste aluminiumproductie.

G Ruim 50% van het aluminium dat Sapa gebruikt binnen zijn productie is gerecycleerd of afkomstig van blokken omgesmolten aluminium.

G Ca. 75% van de bijna 1 miljard ton aluminium ooit geproduceerd is nog steeds in omloop. (Bron: The International Aluminium Institute)

24

Schroefogen voor de

bevestiging van afdekdoppen.

Sleuven voor voor printplaten.

Koelvinnen voor het

afvoeren van warmte.

Celhouders.

FSW-verbindingen maken nauwkeurige assemblagetoleranties mogelijk.

De geëxtrudeerde behuizing is bedoeld

als bescherming en helpt bij de temperatuurregulatie

van de cellen. Door het samenbrengen van diverse functies in één extrusie kan de functionaliteit er tegen

lage kosten in worden geïntegreerd.

Energieopslag in cellenEen assemblage van extrusies vormt de behuizing van de nieuwe energieopslagcellen

van Ioxus. Het bedrijf uit New York produceert ultracapacitortechnologie voor de transportsector, alternatieve energiemarkt, medische toepassingen, de

industrie en consumentenproducten.

detail