SEIZOENER 25

Inhoud26 Speelzaal Catrijntje

27 Kleuters: Het nieuwe schooljaar is weer van start

28 Eindelijk naar de eerste klas

29 De vertelstof van klas 2

30 De tweede klas

33 Zaken zijn zakenColumn Jannie Möller

35 Klas 4: De Yggdrasil

36 Het pedagogisch beleid op de BSO

37 Herfstrecept

38 Weer een nieuwe schooljaarvoor de Kalevala-kring

39 Michaëltijd in de Kalevala-kring

40 De Duivelsschuur, een Brabantse legende

43 Zicht op het bestuur

ColofonRedactie:Kirsten HammecherLeontine SchrijverAdvertenties:Brighid den EngelsmanInfo over advertenties:b_den_engelsman@hotmail.comml.schrijver@chello.nlKopij en advertenties versturen naar:raphael.seizoener@gmail.com

De Vrijeschool RaphaëlLierstraat 71312 JZ Almere036-5363147vs.raphael@planet.nl

De mooiste school van Almere?!

SEIZOENERSchoolkrant van Vrijeschool Raphaël

Vaak hoor je nieuwe ouders vol bewondering over ons schoolgebouw.

Wat een mooie school en wat een bijzondere bouw, en dat klopt. Onze school heeft

een mooie uitstraling aan de buitenkant, maar de echte schoonheid zit van binnen. Een

school die in samenwerking met de ouders bedacht is en een school die toewerkt

naar uitbreiding. Een uitbreiding aan de beide vleugelkanten en aan de achterkant bij

de zaal als alles meezit. Dan zal de school nog meer de uitstraling hebben van een vol-

wassen school, waarop verantwoord les gegeven wordt. En eigenlijk mag Almere ook

wel trots zijn, want waar zie je verder zo’n mooi onderwijsgebouw? Daar mogen uw

kinderen les krijgen. Dat is fijn, maar dan willen we natuurlijk wel weten of U tevreden

bent met de “resultaten” van ons onderwijs. Daarom zal er binnenkort weer een

ouderenquête uitgegeven worden, waarin u kunt aangeven wat U als positief en als

negatief ervaart aan ons onderwijs en alle zaken die met het onderwijs te maken heb-

ben. Aan de hand van de resultaten kunnen we daarop weer een verbeterplan maken.

Het is net als bij de onderhoud van een gebouw: steeds moet je alles weer in ogen-

schouw nemen en daar waar nodig verbeteringen aanbrengen, zodat het onderwijs

van en voor de kinderen goed verzorgd blijft. Zo blijft de waarde van het Rudolf Steiner

onderwijs behouden, want de antroposofische “fundamenten” waarop het gebouw is

gezet zijn stevig genoeg om nog lang mee te gaan.

W I L F R E D P O S T M A

Schoolleider

Namens de redactie wil ik graag René Bakx bedanken. Twee en een half jaar is hijmijn steun en toeverlaat geweest om alle kopij voor de seizoener goed, netjes encompleet aan te leveren. Geen eenvoudige taak om over te nemen.Bedankt René voor al het werk dat je hebt gedaan.

L E O N T I N E S C H R I J V E R

26 SEIZOENER

Na de zomervakantie is alles weer snel op gang

gekomen. De spullen zijn heerlijk opgepoetst en

gewassen. Ieder dingetje staat weer op z’n

vaste plek. Catrijntje ligt weer achter haar gor-

dijntje en de andere poppekindjes liggen lekker

ruikend, fris, aangekleed en met een gezonde

blos op hun wangen in de bedjes. Heerlijk om

zo weer te beginnen. Ik voelde me zeer gelukkig

en tevree.

Voor de zomervakantie was er een kans dat we eenandere lokatie hadden moeten zoeken om plaats temaken voor een gedeelte van een school. Een peuter-

speelzaal valt niet onder onderwijs en zodoende moesten wijer misschien uit om plaats te maken. Vanuit de regels wel tebegrijpen maar menselijk zeer onlogisch en onbegrijpelijk enik kon het me ook niet voorstellen dat het ‘echt’ zou gaangebeuren. Met vertrouwen en de positieve inzet van een

aantal mensen hebben we nog steeds hetzelfde lokaal enkonden de kinderen van Catrijntje na de zomer terugkomenin hun vertrouwde omgeving. Heel fijn!!

Niet alle kinderen komen terug, er zijn er een aantal doorge-stroomd naar de kleuterklas. Nu zijn plotseling de 3.5 jarigende grotere peuters van de groep. Op deze manier zit er veelbeweging in, het maakt echt uit hoe de kinderen zich gedra-gen en spelen als er meer of minder kinderen zijn, de leeftij-den en de karakters. Dat maakt het zijn met de kinderen opde speelochtenden ook zo gevarieerd en leuk, het is nooitsaai.De zomervakantie heeft vele kinderen flink groter laten wor-den zowel innerlijk als uiterlijk. Van de 3 jarigen is nu bijnaiedereen zonder luier. Het zindelijk zijn is er dan plotseling.

De aankomende herfst verjaagt duidelijk de zomer; het wordtfrisser, natter, kouder en waaierig en de kinderen waaien van-zelf mee. We hebben alweer jassen aangehad als we naarbuiten gingen. De zomerseizoenstafel met het strandhuisje, ‘tbootje en de vele schelpen past niet meer en vraagt om ver-andering. In de tuin hangen de stevige maar veerkrachtigeragfijne spinnewebben in weer en wind en ook op Catrijntjeis het huisspinnetje ‘Zilverdraad’ haar webje weer aan hetbekijken of ze het wat vindt lijken.

Zilverdraad is heel tevree en ook ik ga daarin mee.Samen met de kinderen, ouders en collega’s hebben ik hetzeer naar mijn zin op speelzaal Catrijntje en iedere dagmaken we van alles mee!!

Mocht u na het lezen hiervan interesse hebben om eens eenkijkje te nemen op onze speelzalen dan bent u van hartewelkom. Wel graag van te voren even contact opnemen.Misschien tot ziens!

J U F A S T R I D S I T A N A L A , L E I D S T E R O P C A T R I J N T J E

Van zomer naar herfst.....

op speelzaal Catrijntje

27SEIZOENER

KLEUTERS

De eerste dag was er gelijk een jarige Job. Dat betekende feest, want erwas een verassing georganiseerd: het laatste half uur kwam de mama vande jarige Job op school met een paard en wagen! De kleuters van juf

Marja en juf Jeanette mochten mee een rondje door de buurt. Wat een feestelijkeopening van het jaar!

Paardje beslaan,wie heeft dat gedaan?Jan de smid, die deed dat zo net.Hij heeft er de ijzerkens onder gezet.

Alle nieuwe vier-jarigen zijn ook gestart en moesten nog even wennen aan onsritme van de dag en de week. In de klas ben ik daarom begonnen met een kleinspel om er in te komen, het ochtend-kabouterspel (zie hiernaast).Ik wens iedereen een fijn schooljaar,

J U F M A R J A E N K L E U T E R S

Juf Marja en de kleuters

Wij dwergen werken vrolijk blijin de smidse, in de smidse.Wij dwergen werken vrolijk blijin de smidse werken wij.

Wij dwergen werken vrolijk blijin de smidse, in de smidse.Wij dwergen werken vrolijk blij’t ijzer smeden wij. Klip klap klop homei.

Wij dwergen werken vrolijk blijin ons schuurtje, in ons schuurtje.Wij dwergen werken vrolijk blijal het brandhout hakken wijHakke hak homei.

Wij dwergen werken vrolijk blijin ons huisje, in ons huisje.Wij dwergen werken vrolijk blijonze vloeren vegen wij.Sjoet sjoet sjuut homei.

Wij dwergen willen slapen gaanin ons bedje, in ons bedje.Wij dwergen willen slapen gaan in ons bedje, want het werk is gedaan. Sujadoe homei.

Het nieuwe schooljaaris weer van startDe oudste kleuters zijn nu eerste klassers en zijn begonnen

met de rechte en de kromme, waaruit alle schrijfletters zijn

opgebouwd. De kleuters zijn er ook allemaal weer.

Blij kwamen ze binnen, vol verhalen over de vakantie.

28 SEIZOENER

Vanwege het drukke bestaan met een zesde dieafscheid nam bleef het bij korte bezoekjes. Wel zag jeop het plein af een toe een blik van een oudste kleuter

op je gericht waarin al iets van herkenning te zien was. Somszag ik een verlegen handje dat naar me zwaaide.Dat het moeilijk is om over te schakelen van de zesde naarde eerste klas zal ik zeker beamen. Het is dan ook heel fijndat er zes weken vakantie tussen zitten waarin je je kuntvoorbereiden op een periode van zes jaar waarin je weerhelemaal eigen kunt worden met je klas.

Dan breekt eindelijk de eerste schooldag aan voor de ‘oud-ste kleuters’. Ze worden vandaag eindelijk ‘eerste klasser’.Ze verzamelen zich nog bij hun ‘oude juf’ in de kleuterklas,

terwijl de grote zaalzich met oudere kin-deren vult om zestraks toe te zingen. Terwijl ik naar dekleuterklas ga om dekinderen op te halen,zit de grote zaal alhelemaal vol. Daarklinken allerlei mooieliederen om het alle-maal zo feestelijkmogelijk te maken.Vooraan zie ik debankjes al klaar staan om de nieuwe eersteklassers te ont-vangen. En dan gaat het gebeuren!Als ik de deur open doe van de kleuterklas staan de kinde-ren verwachtingsvol klaar en de eerste geeft mij een hand.Vol vertrouwen volgen alle 22 kinderen mij naar de zaal. Ikmerk dat ze erg onder de indruk zijn van de inmiddels vollezaal, waar kinderen uit hogere klassen ze vrolijk toezingen.Alhoewel ik het nu voor de derde keer meemaak blijft het hetallermooiste dat je als juf mee mag maken.

Het is mooi. Die kleine kinderen, vol vertrouwen, een voorhun een nieuwe wereld binnen stappend met een juf die zenog helmaal niet kennen. Het aanzien van die snoetjes is metrecht een cadeautje.Als alle kinderen op hun bankjes zitten ga ik naar voren omde kinderen een verhaal te vertellen. Ik heb gekozen vooreen zelfbedacht verhaal over een jongen genaamd Timo.Timo moet zes sleutels vinden, en na die vondst kan Timode wijde wereld intrekken.Dan worden we opnieuw toegezongen en gaan we voor heteerst naar ons eigen lokaal. We maken kennis met elkaar endoen een kleine opdracht. Erg serieus werken de kinderenaan ‘de rechte’, en aan het eind van de dag zijn ze zicht-baar moe van alle indrukken en van alles wat ze die daghebben geleerd. Lekker ontspannen luisteren ze nog naarhet verhaal waarmee we de dag afsluiten.

Een nieuwe spreuk geleerd en dan weer fijn met papa ofmama mee naar huis. Morgen is er weer een nieuwe dag inhun eigen eerste klas!

J U F L E N Y

VRIJESCHOOL RAPHAEL

Eindelijk naar de eerste klasDe laatste maanden voor de grote vakantie,

toen ik nog druk bezig was met mijn zesde

klas, bracht ik toch stiekem af en toe een

bezoekje aan de kleuters. Toen bekend was

geworden dat ik de nieuwe eerste klas zou

gaan leiden, kwam een enkeling al wat

schuchter naar mij toe. “Jij wordt mijn nieu-

we juffie”, zei die dan moedig. De meest

dapperen omarmden me spontaan.

29SEIZOENER

KLAS 2

Enkele maanden geleden namen we, op een

zonnige dag, afscheid van onze eersteklas-

sers. Het jaar van de sprookjes lag al weer

achter ons.

De kinderen hadden hun eerste zevenjaars periodeafgesloten. Bij een aantal van de kinderen diende zichin de laatste periode van de eerste klas de nieuwe

fase al aan, maar nu we enige weken in de tweede klasbezig zijn, beginnen we dit bij steeds meer kinderen waar tenemen. Het redelijk harmonieuze van de eerste klas heeftplaatsgemaakt voor schermutselingen onderling. Bij navraagligt het altijd aan de ander, want hij doet gemeen, zij luistertniet als ik wat vraag, zij wil altijd haar zin hebben. Ze(her)kennen vooral dat waar de ander de mist in gaat. Dekleine hebbelijkheden en onhebbelijkheden beginnen de kopop te steken. Hoe gaan we daar nu mee om op deze leef-tijd? Moraliserend gepreek heeft zelden het gewenste effect.Dit legt zelfs de basis voor schijn-heiligheid. De beeldkwaliteitvan de vertelstof biedt uitkomst. In de tweede klas vertellen we de kinderen fabels en heili-genlegenden. De fabel is een, vaak kort, dierenverhaal. Dedieren spreken in deze verhalen en vertonen allerlei mogelijkeondeugden die wij als mensen plegen te vertonen; ijdelheid,domheid, sluwheid, onbuigzaamheid… De sluwe vos, dieerin slaagt met zoet gepraat de raaf een stuk kaas te ont-nemen. De twee bokjes die beiden op hetzelfde moment hetplan hebben opgevat een plank te betreden om naar deoverkant te komen, en beide niet van wijken weten willen enuiteindelijk allebei in het water belanden... Laat men een kindin een toneelstukje van een fabel een eigenschap van zich-zelf uitspelen, dan kan dit objectiverend werken zonderzedenles.De fabel toont dus de zwakheden van de menselijke ziel, diein een dierenmasker optreden. Deze zwakheden zijn eengevolg van het ego (ons lagere “ik”). In den beginne was demens nog onbewust één met het goddelijke licht. Na de ver-drijving uit het paradijs moest de mens als ik-drager op eigenkracht zijn weg gaan, maar die weg ging niet zonder slag ofstoot. De goddelijke vonk die een ieder van ons in zichdraagt, ons goddelijk ik, “raakte aan lager wal”. De mens diezijn eigen zwakheden onder ogen kan zien, kan er naar stre-ven zijn hogere, ware “ik” te vinden. Dit is het beeld wat we bij de heiligenlegenden vinden. Eenmens met zwakheden, driften en hartstochten leert beheer-

sing en devotie. Hij moet vaak rijkdom, kracht, uiterlijk gelukopofferen om door beproevingen een uiterlijk arm, zwak endoor leed geteisterd mens te worden. Maar innerlijk is hijkrachtiger en rijker en nu in staat anderen te helpen, genezenen te steunen in hun zoektocht naar het innerlijk licht. Nameegesleurd te zijn door de krachten van het ego, deondeugden, zijn de mensen in de heiligenlegenden eringeslaagd het lagere “ik” te overwinnen, te genezen. Hierkomt ook het woord heilige vandaan: genezen = helen (hei-len). De heilige is genezen van de ziekte van het ego-ïsme.Bij de mens die erin slaagt zijn dierlijke natuur te bedwingen/te heiligen, veranderen de kleuren van zijn aura. Daarom zienwe op veel schilderingen van heiligen deze, voor het gewoneoog onzichtbare, lichtkrans afgebeeld om het hoofd van deheilige. Mens ken u zelve stond er al boven de tempel van Delphi.En wensen we ieder mens niet toe dat hij de kracht van hetgoddelijke in zichzelf kan beleven?

J U F E S T H E R E N J U F J A C Q U E L I N E .

Over de vertelstof van klas 2

Over de sloot daar lag een plankDaarover wilde een bokje slankMaar daar kwam van de andere kantNet ook een bokje van het landGa opzij het eerst ga ikAh dat dacht je geitensikZe liepen beide de loopplank opEn stonden daar toen kop aan kopWoedend gaven ze elkaar een stootEn… vielen beide in de sloot!

Twee bokken

30 SEIZOENER

De kinderen waren snel weer aan deze nieuwe omge-ving gewend. De akoestiek is zelfs beter geworden,waarschijnlijk door het lagere kunststofplafond en de

zachtere muren, maar ook door de mooie lange gordijnenlangs de ramen. De ruimte voelt aangenaam aan en ookruim. De kinderen zitten er lekker in en ik voel me ook primahierbij. De kinderen zijn allemaal een beetje “groter” gewor-den. Ze gedragen zich echt als tweede klassers.In de pedagogie wordt de tweede klasser wel beschrevenals zijnde wit/zwart. Ze worden wat kritischer naar elkaar enreageren heel primair als ze wat zien of horen en geven daar-bij het liefst meteen commentaar. Dat kan wel eens wat koudop je dak vallen. “Jij stinkt” of “Heb je nieuwe schoenen? “,“Mijn schoenen zijn veel mooier!”. Het zijn primaire reactiesop datgene wat ze zien, horen of voelen/denken. Dat iseigenlijk heel normaal, maar het komt naar de buitenwereldtoe wel eens wat te direct of brutaalachtig over, en soms ishet dat ook.

Het zijn de nog niet geheel onder controle zijnde wilsimpul-sen, die samen met de gevoelens naar buiten komen. Enmeer is het ook nog niet. Het zijn geen echte oordelen, hoe-wel dat wel zo kan lijken door de toon waarmee ze gezegdworden. Het zijn onmiddellijke reacties op hetgeen ze gewaarworden om zich heen. De eigen binnenwereld is eigenlijk nogheel teer en kwetsbaar en begint zich langzaam in te voegenin alles wat ze ervaren. Het is een buitenschil die reageert eneen binnenschil die zeer afwachtend toekijkt en absorbeert.In de binnenschil vindt de eigenlijke ontwikkeling plaats.Aanvankelijk lijken er twee kanten te zijn die eigenlijk ééngeheel gaan worden. Om dit heel maken te bevorderen heb-ben wij in de pedagogie bv. de vertelstof als middel, maarook het schilderen en het vormtekenen zijn hiervoor uiterma-te geschikt.

In de vertelstof wordt gebruik gemaakt van de fabel. Dit zijnverhalen waarin dieren een rol spelen en dan menselijkeeigenschappen hebben. In dit geval eenzijdige eigenschap-pen. Een dier kan zich niet anders gedragen dan hoe hij nueenmaal is. Een vos is sluw. Een leeuw is sterk. Een uil iswijs. etc. Je kunt ook zeggen: “Dieren zijn wat mensen heb-ben “ . Wij mensen zijn in staat om onszelf iets te ontzeggen.Wij kunnen honger weerstaan omdat we vinden dat het werkeerst moet worden afgemaakt (plichtsbesef ; verantwoorde-lijk zijn voor iets). Een hongerige koe kan niet zeggen : “Ditstukje gras bewaar ik tot morgen.” Een mens kan daarente-gen ook allerlei andere eigenschappen hebben. Een dier iseenzijdig, maar daarin dan ook excellent (hoe een aap kanklimmen ; hoe een kat kan zien ; etc.). Een mens kan redelijkklimmen en redelijk zien, maar vergeleken met een dier is hetwat minder gespecialiseerd. Al deze eigenschappen kunnenin verschillende fabels naar voren komen en worden dan uit-vergroot. Dan heb je het dus over één bepaalde kant vanons. Iedereen heeft wel zo’n kant en dat herkennen de kin-

VRIJESCHOOL RAPHAEL

De tweede klas Het nieuwe schooljaar is al weer een drietal weken geleden begonnen. De kinderen zijn lek-

ker uitgerust en hebben weer veel zin om naar school te gaan. Sommige kinderen vonden de

vakantie wel heel erg lang duren. We zitten nu in een ander gebouw (naast onze eigen

school), maar de klas is evengoed weer gezellig en zo aangenaam mogelijk ingericht.

31SEIZOENER

KLAS 2

deren meteen, dat boeit ook meteen omdat de kinderen zichop dat moment voelen als zo’n dier. De meeste kinderenluisteren met heel hun wezen naar deze prachtige verhalen.Ze herkennen zichzelf erin.De andere kant van hun wezen, de binnenschil , wordt speciaal aangesproken door legendes en/of heiligenverhalen.Hierin wordt zichtbaar dat een mens verder kan groeien inzijn ontwikkeling en dat dit kan leiden tot een soeverein worden over allerlei eenzijdigheden. Dat roept bij de kinderenrespect en bewondering op. Bv. hoe Franciscus van Assisieen woeste wolf kan temmen (een prachtige legende overhet leven van een bijzonder mens die in de 11e eeuw leefde).Die bewondering werkt helend op de binnenschil waardoordeze gevoed en gewekt wordt. Daar komt bij dat deze ver-halen ook een morele kwaliteit vertegenwoordigen. Moraliteitontwikkelen gaat niet automatisch, maar kan voor ons alleneen grote meerwaarde hebben. Daarmee ga je later als vol-wassene de wereld in. Gelukkig voor hen die de mogelijkheidhebben om dit te ontwikkelen.

VormtekenenBij het vormtekenen wordt de spiegellijn ingevoerd, waardoorde kinderen al tekenend in zichzelf een evenwichtstoestandcreëren. De linker en de rechter hersenshelft worden geprik-keld om beter samen te gaan werken. Dit bevordert tevenshet leesproces (lateralisatie van de twee hersenhelften).Uiteraard bevorder je hiermee ook de ontwikkeling van hetvormgevoel en wek je het schoonheidsgevoel; het meer en

meer vrij kunnen bewegen hierin en het harmoniseren vanlinks en rechts. De rechtshandige kinderen krijgen de halvevorm links aangeboden en voegen de rechterhelft er aan toe.Dit gebeurt omdat dan de rechterhelft meer wordt gestimu-leerd en zodoende het rechtshandig zijn vanuit de wil wordtaangepakt. Bij de linkshandige kinderen andersom.

RekenenDe kinderen kunnen al redelijk tot goed tellen (heen en ietslastiger ook terug). We gaan nu verder om het tiental inzich-telijk te maken. Een groot vierkant met honderd hokjes staatop het bord. Het honderd veld. De bovenste rij tot 10 isgesneden koek. Wat valt er te ontdekken? Want ontdekkengeeft vreugde! Iedereen zoekt ernaar.En dan komen ze met:Als je bij één naar beneden gaat hebben alle getallen eenéén achteraan (aan de deurkant): 11; 21; 31; 41 etc.Alle getallen die helemaal rechts staan hebben allemaal eennul aan de deurkant (rechts).Als je vanaf links (1) schuin naar rechtsonder gaat krijgen degetallen steeds een cijfer hoger aan de linkerkant: 1; 12; 23;34; 45 etc.

Zo gaat dat een tijdje door en je merkt dat sommige kinde-ren vijf minuten later een eigen ontdekking doen, die dooriemand anders al gezegd is. Toch prijs ik dat kind omdat hetvoor hem/haar ook een nieuwe ontdekking is. Daar gaat hetom. Dat zeg ik dat ook tegen degene die dit al eerder zei. “Jij hebt het als eerste gezegd, maar voor dit kind is het nuook de eerste keer dat hij/zij het ook zo kan zien. Misschienontdek jij morgen wel weer wat nieuws.”Bij het noteren gebruiken we aanvankelijk twee kleuren omhet tiental te onderscheiden van de eenheden. Dan gaan we automatiseren tot 20. We staan tegenoverelkaar, ieder op een tegel (buiten). In het midden een met krijtgetrokken streep. Eén van hen noemt een getal onder de 20bv. 12. Dan springt hij/zij tot de streep en zegt bij het landen

32 SEIZOENER

8. Het andere kind moet nu ook springen en in het middende ander, die de handen omhoog houdt, aantikken en 4 zeg-gen. Samen 12. Dan draait de rij door en iedereen staattegenover een ander en begint opnieuw. Je merkt dat som-mige kinderen graag grote getallen willen gebruiken en datde ander dan zegt: “Nee, ik kan dit nog niet met 40 of 100. “Dan moeten ze samen tot een overeenkomst komen dievoor beide mogelijk is. Zo merken ze aan elkaar dat iedereenanders is en dat je soms water bij de wijn moet doen.Andersom werkt het zo dat goede rekenaars mindere reke-naars gaan helpen (in de klas wordt dit uiteraard besproken,zodat we de volgende keer weer verder komen). Dit is maareen voorbeeld om met de kinderen zo te werken dat er aller-lei aspecten aan de orde komen. Zoals: leren hoofdrekenenonder de 20; de daad bij het woord voegen; je hoofd en jebenen gebruiken; ontmoetingen hebben met elkaar; plezierin het doen ervaren, en ervaring opdoen.Met andere woorden: rekenen met je hele lichaam (denken –voelen - willen).Het is echt heel belangrijk dat de kinderen op deze leeftijdhun hele lichaam kunnen inzetten om pas later tot het meeren meer rationele rekenen over te gaan in de hogere klassen.Dan zijn de levende handelingen de basis geweest om naar

een volgende stap te groeien nl: meer en meer abstract kun-nen rekenen in de volgende jaren (later ook het abstractedenken). Dit proces te mogen gaan is in ons onderwijs vangroot belang. Eerst bewegen (doen) en dan langzamerhandalles tot rust brengen (stilstand in het lichaam en van daaruitbeweging in het abstracte denken ontwikkelen). Het beelddenken is uiteraard ook één van de stappen die helpen omhet abstracte denken te ontwikkelen. Zo is het schatten van hoeveelheden ook een zeer actievemanier om inzicht te krijgen in de mathematiek. Het mathe-matisch vermogen is iets wat de een meer heeft dan deander (aangeboren).Als je dat wakker maakt ontstaat bv. het getal inzicht en hetrekenen; het ordeningsprincipe.Schatten kan eerst in het wilde weg gebeuren om dan stapvoor stap meer strategie te krijgen. Zeg maar: ankers uitzet-ten die d.m.v. het mathematisch vermogen helpen omsteeds beter overzicht te krijgen van hoeveelheden. Dit oefe-nen we aan allerlei dingen in de klas, bv. de plafondplatenschatten; de wasknijpers aan de muur schatten; een aantalklappen beluisteren en dan schatten (auditief) streepjes ophet bord etc. De kinderen vinden het altijd spannend om tedoen. Er ontstaat ook competitie (gezond). Er zullen ook kin-deren zijn die dit schatten niet goed beheersen. Aan henvraag ik soms: “Zijn het er meer dan twee? Zijn het er minderdan miljoen?“. Dan blijven ze gemakkelijker betrokken enhebben ze toch juiste antwoorden gegeven. Ook vraag ikaan een kind die het goed kan: “Hoe doe je dat?” Soms ver-woordt dan zo’n kind zijn/haar werkwijze. Dan heb je hetover de strategie, bv. eerst alleen de bovenste rij tellen.

Dit zijn twee grepen uit het grote scala van het rekenonder-wijs. Deze klas heeft een goede rekenhouding maar de ver-schillen tussen de kinderen zijn groot. Voor mij een uitdagingen een klus. Maar ik vind het nog steeds leuk!

M E E S T E R H A N S

VRIJESCHOOL RAPHAEL

33SEIZOENER

COLUMN

Vroeger was het niet zo erg als de een wat

vlugger en de andere wat langzamer was

met het vergaren van kennis. We toetsten

zelf hoe het met de kinderen stond. Er was

nog geen gestandaardiseerd toetsenappa-

raat, dat van buiten de school kwam.*

Op een vrije school geldt: Ruim baan voor het schrijf-en leesonderwijs. Aan het kunstzinnig schrijven vande enkele letters, van woorden en zinnen wordt in de

eerste klassen door de leerlingen met volle inzet gewerkt.Tekenen, schilderen en omvorming van echte onderwerpenof levende dingen tot abstracte letters zijn altijd weer eenbron van vreugde voor de kinderen. En voor de leerkrachten,die hier hun eigen letterafleidingen kunnen kiezen. Een voor-beeld: Uit een afbeelding van het rijk gedekte tafeltje naar hetsprookje “Tafeltje dek je, ezeltje strek je” ontstaat tenslottehet overblijfsel T. Dit is het eerste teken voor alle woordenmet een klank als die aan het begin van tafeltje. (Dus deklank tù,- de letter T.)Maar ook door poëzie uit dit sprookje en andere gedichtjesmet t-klanken, verbinden de kinderen zich intensief met klanken letters. “Ik timmer een tovertafeltje” is een klop- enspreekoefening. Analoog gaat het met een deel van het alfa-bet. De eerste klassers willen dan graag ook zelf ietsopschrijven, helemaal zelf— bijv. iets wat ze beleefd hebben of iets uit een verhaal. Hoewel het somsbijna onleesbaar is moet de volwassene er iets begrijpbaarsvan maken (bijvoorbeeld: chont = zeehond). Een bekendtekstje mooi overschrijven is voor de echte liefhebbers eenleuk karwei. En alle kinderenzijn liefhebbers van ietsmoois. Ze zijn kleineartiesten! Ze leren door hunwerk samen of apart voor telezen of uit het hoofd op tezeggen, het individuele stillelezen en het voorlezen metgevoel en dictie!(Als de stukjes tenminste de

moeite en de fantasie waard zijn) Een jongen uit een van mijneerste klassen was zorgvuldig bezig met schrijven. Het eer-ste klas tempo was hem nog geheel vreemd. En de regeltjeswaren met de pauze nog niet af. Hij wilde persé niet naarbuiten voor hij alles klaar had. Maar dat stonden de school-regels niet toe. – We moesten gezamenlijk de steile trappenaf. – Hij weigerde op te houden met werken. Tenslotte zei ik:“Albert, ik maak het thuis voor je af. Geef mij je schrift maar.”“Goed dan”, zei Albert. “Maar dan moet het morgen ookprima in orde zijn.” “Ja, Albert.” Ik begreep toen in één klapdat het met deze jongen, hoe dan ook, goed zou komen.Pas aan het eind van de derde klas verstond hij de kunst vanhet lezen.Als zakenman was hij later bijzonder geslaagd.

J A N N I E M Ö L L E R

*Het wetenschappelijk onderzoek betreffende de pedagogische gevolgen

van het aannemen van leerstandaards op jonge leeftijd is nog sporadisch.

Zaken zijn zaken

De Yggdrasil, de wereldboom uit de Edda (Germaansemythologie), wordt ook wel de ‘Ik-drager’ genoemd.In de vierde klas worden de legenden verteld van de

Noors/Germaanse mythologie. Hierin is de Yggdrasil het hei-ligdom der goden. Voor de goddelijke wezens is de menshun werkterrein, de mens als drager van het ik. De boomYggdrasil heeft drie wortels, een stam en een kruin waarvande takken zich over de hele wereld strekken en tot in dehemel reiken. De wortels houden de boom overeind en zijnde basis, vormen de grondslag van de ik-drager. Je zou dedrie wortels apart kunnen bekijken. Alle drie leiden ze naareen bron: de bron van Hvergelmir (die staat voor het den-ken), de bron van Mimir (die staat voor het (onbewuste) wil-len) en de bron van Urd (die staat voor het voelen/moraliteit).Hoog in de kruin zit een adelaar die alles overziet, deze duidtop de mogelijkheid om geestelijk inzicht te kunnen hebben.Tussen zijn ogen leeft de havik met zijn grote reactievermo-gen. Daarmee symbool staand voor tegenwoordigheid vangeest en daadkracht.Dan is er nog Ratatosk de eekhoorn (vertaling van vliegende

twijfel). Hij rent op en neer en brengt boodschappen over. Hijzorgt voor de twijfel tussen ons bestaan in de fysieke werelden onze verbondenheid in de geestelijke wereld. Hoe vaakvoelen wij niet de Ratatosk in ons?Dan zijn er ook nog de vier herten die aan de jonge loten vande boom knagen en levenskrachten wegnemen zonder eriets voor terug te geven. In de vertaling worden deze hertenBerouw, Spijt, Zorg en Wanhoop genoemd. Zij richten zichop de kwaliteiten die ons zoveel energie kosten. Alleen meteigen inzicht, inspanning en wilskracht kunnen we deze kwa-liteiten omvormen van levenskrachten rovend naar levens-krachten schenkend.

Hoe prachtig staat deze Wereld-Es symbool voor demens? Hoe prachtig om deze verhalen te mogen vertellenin een vierde klas waarin het ik, van deze jonge mensen,zich voorzichtig ontvouwt. De mens als drager van het ik.

J U F K U N I E

35SEIZOENER

KLAS 4

De YggdrasilUit de vertelstof van klas 4

‘Een Es weet ik staan

Yggdrasil heet hij,

hoog en met helder

heilvocht begoten,

vandaar komt de dauw

in de dalen vallen;

aan de bron van Urd

staat hij eeuwig groen.’

36 SEIZOENER

Wist u dat iedere BSO verplicht is een peda-

gogisch beleidsplan op te stellen? BSO de

Lentemorgen heeft ook zo’n beleidsplan,

waarbij wij als uitgangspunt VEILIGHEID EN

VERTROUWEN hebben genomen. En dit

dan natuurlijk vanuit de antroposofische

invalshoek.

Het is ons inziens belangrijk dat de vertrouwde lijn vande school ook op de BSO is terug te vinden. Dat vertrouwen is voor de kinderen nodig, want

soms zijn kinderen bang, dat hun moeder hen niet meer opkomt halen. Zij voelen zich dan alleen en in de steek gelaten. Op zo’n moment is het goed dat er vertrouwde leidsters zijn,die een kind een gevoel van geborgenheid en veiligheidkunnen geven.Er moet net als thuis ruimte zijn voor humor, kritiek, voorspelen, rondhangen en plezier maken. Ruimte om emoties tevoelen en te uiten, om mee te leven in het verdriet van eenander kind of te delen in de opgetogen verhalen. Ruimte omte praten en om verlegen te zijn.

Ieder kind moet het gevoel hebben erbij te horen en geac-cepteerd te worden zoals het is.

Vertrouwd is ook een vast ritme van de middag zoals de kleine maaltijd om vier uur. Er wordt dan gevraagd om stiltebij het eten, even een moment van rust om tot jezelf te kunnen komen. Ook de omgeving van de BSO proberen weeen vorm te geven die vertrouwen oproept door de kleurenvan de lokalen. In de klas, waar we eten en knutselen enspelletjes doen, staat de kleur geel voor het verbinden en hetdelen met elkaar, maar ook voor warmte en gezelligheid.In de klas,waar het vrije spel plaats vindt, staat de groenekleur voor leven en ontwikkeling.

Ook de regels, die wij binnen de BSO hanteren, moeten hetgevoel van veiligheid en vertrouwen bevorderen zowel voorde kinderen maar ook voor de ouders, zodat ouders hetgevoel hebben dat hun kind in veilige en vertrouwde handenis. Een van die regels, die niet in ons pedagogisch beleids-plan is opgenomen maar met name de laatste tijd in toene-mende mate belangrijk is geworden, betreft het gebruik vanmobieltjes door de kinderen. Wij hanteren hierbij dezelfderegel als op school: Mobieltjes uit tijdens het verblijf op deBSO en opgeborgen in de schooltas. Mochten ouders methun kind willen kunnen bellen om iets af te spreken of teregelen, dan kunnen de ouders de leidsters op hun mobielbellen en wordt zonodig het kind erbij geroepen. De num-mers van de mobiele telefoons van de leidsters staan achter-op het gele informatieboekje, dat elke ouder in zijn bezitheeft.

Zo hopen wij als leidsters van BSO de Lentemorgen onspedagogisch handelen steeds af te stemmen op de kinde-ren. Dat is in het belang van uw kinderen, maar ook van uals ouders.Mocht u het pedagogisch beleidsplan in willen zien, dan kandat altijd. Het ligt ter inzage op de BSO.

Namens de leidsters van BSO de Lentemorgen

G E M M I E G I E L I N G

VRIJESCHOOL RAPHAEL

Het pedagogisch beleid op de BSO

37SEIZOENER

In de herfst legt de natuur al haar bonte

kleuren af, zij houdt zich terug; het

zaad krijgt daarbij de hoogste

graad van samentrekking en

innerlijke vorming. Wanneer

dit proces van afnemen,

terughouden, stil worden

zich in de mens voltrekt, zou

er dan ook een bron van inner-

lijke kracht kunnen ontstaan, ‘zaad’ dat

in ons ontkiemen kan?

Het is herfst, de natuur balt zich samen. Het wordtdonker, koud en stil. Ook de mensen trekken zichterug, zijn gedurende deze koude maanden meer

naar binnen gericht. Werken zij evenals de natuur aan eennieuw begin? De seizoenen schenken ons hetgeen we nodighebben, niet alleen aan indrukken, maar ook aan eetbareproducten. Wanneer we zaden (granen, noten enzovoort) inonze voeding opnemen, dan ontwikkelt het lichaam krachtendie een sterke overeenkomst vertonen met de krachten diehet zaad gevormd hebben. Zo geven zij ons onder meer eenbasis voor het ontplooien van innerlijke activiteit.

Voor het bereiden van gebak worden vaak noten gebruikt. Hetvolgende recept voor koekjes is hiervan een voorbeeld. Dekoekjes worden onder meer gevuld met hazelnoten, haver,sesamzaadjes en anijszaadjes. Een echt zadenkoekje dus.

Haver-hazelnootkoekjesJe hebt nodig: 200 gram havervlokken100 gram gehakte hazelnoten2 eetlepels gewelde rozijnen2 eetlepels sesamzaad1 theelepel anijszaadSnufje zout150 gram boter150 gram bietsuikerstroopDe havervlokken, gehakte hazelnoten, gewelde rozijnen, hetsesamzaad, anijszaad en zout met elkaar vermengen. Deboter met bietsuikerstroop verwarmen totdat de botergesmolten is en dan door het havervlokkenmengsel roeren.Dit over een bakplaat verspreiden en met de hand nog evenaandrukken. Vervolgens in een hete oven (250 ˚C) in 7-10minuten gaar bakken. De koek enigszins laten afkoelen endan voorzichtig in de vorm van koekjes snijden.Lekker bij een kopje warme thee, eet smakelijk!

Bron: Vier seizoenen kookboek, Marika Ortmans.

Herfstrecept

38 SEIZOENER

Het is fijn om zo’n beeld mee naar huis te krijgen. Zo’nbeeld waarin de bijzondere kant van je kind wordtbelicht en waar vooral niet in staat wat hij allemaal

niet kan en vooral wel wat hij allemaal wel kan. Heerlijk.Laatst zei iemand tegen mij dat een kindje te goed zou zijnvoor de Kalevala-kring. Diegene bedoelde gewoon dat datkindje na een tijdje weer weg zou gaan omdat zijn of haarontwikkeling dan zover is dat hij naar een andere vorm vanonderwijs zou kunnen. Normale opmerking. Maar even, alsmoeder gingen bij mij toch de alarmlichten aan. Hoezo tegoed? Hebben we dan stiekem toch een waardeoordeel?Zijn sommige kinderen dan toch beter? Toen de alarmlichtenweer uit waren, kon ik het inderdaad zo zien. Ja natuurlijksommige kinderen zijn beter, in bijvoorbeeld leren rekenen, ofleren veters strikken. Maar natuurlijk geen beter mens.Gelukkig, dat was het, ik kon weer gerust moeder zijn vanmijn beste kind van de wereld. Maar schrikken is het elkekeer toch wel. Als Sieb en ik samen zijn, is mijn kind vol-maakt, maar geplaatst in de buitenwereld, zien we tochsteeds de oordelen wel degelijk voorbij komen. De mensenvinden het zielig, een foutje van de natuur, ook wel lastig,want ze maken lawaai en doen dingen die niet mogen (metde complimenten voor de zesde klas die hun eindtoneelstukhebben opgevoerd onverstoorbaar voor onze kinderen dieruim een uur lang luidruchtig hebben genoten van hun span-nende en knappe toneelspel!!). Gelukkig zijn er ook veelmensen zoals die zesde klassers van vorig jaar die wel dur-ven kijken en dan zien dat het echt geen foutje is van denatuur. Het is zoals het zijn moet: een goed mens.Het is fijn als kinderen na een tijdje op de Kalevala-kringdoorstromen naar ander onderwijs. Vanuit een veilige omge-ving kunnen ze dan hopelijk goed toegerust een volgendestap zetten. Wij zijn blij dat ook zulke kinderen een tijdje bijons doorbrengen. Daar worden we allemaal beter van!

S A S K I A V A N D E R W E C K ( M O E D E R V A N S I E B E )

VRIJESCHOOL RAPHAEL

De dagen worden weer in rap tempo korter, de wind giert opeens om ons hoofd en de regen komt

met bakken tegelijk uit de hemel. En de kinderen gaan nog maar net weer naar school, de herinne-

ring aan vakantie en warme zonnige dagen is nog vers. Vlak voor de zomervakantie hebben we met

de juffen en bijna alle ouders een heel feestelijke getuigschrift uitreiking gevierd op de Kalevala-kring.

Alle kinderen namen zelf hun getuigschrift in ontvangst waarin de juffen weer een mooi beeld hadden

geschetst van de kinderen.

Weer een nieuw schooljaar voor de Kalevala-kring

39SEIZOENER

Rustig aan en vol goede moedtrekken we gezamenlijk op naarde Michaëltijd

De Kalevala-kring heeft met alle vijf kinderen een goede start gemaakt na de zomervakantie in de

nieuwe klas die nu vlakbij de BSO de Lentemorgen zit.

Wij vinden het leuk om te zien dat de kinderen daar altijd welkom zijn en de juffen geven de kinderen

vaak een hand of een knuffel. Bij de lierjuf mogen wij in de klas van Juf Astrid op donderdagmiddag

luisteren naar hoe mooi de kinderen daar lier kunnen spelen. De kinderen vinden dit indrukwekkend

en worden er heel rustig van. Dank je wel dat wij welkom zijn in jullie les Juf Irmin.

Maiky is het vijfde kind dat bij de Kalevala-kring is gekomen sinds begin juni 2009. Bij deze willen wij

hem ook in de Seizoener graag welkom heten. Het is heel snel gegaan hoe wij allemaal aan hem

gewend zijn geraakt en zijn blij om te zien dat Maiky zich zo positief aan het ontwikkelen is op de

Kalevala-kring.

De kinderen beleven in de klas plezier aan de zomer seizoen spelen. We werken aan activiteiten met

het thema water en zingen daar liedjes over in de muziekles. We zijn heel blij met de speeltuin in het

Beatrixpark waar de familie wip wap favoriet is bij de kinderen. Met zijn allen hebben we vlierbessen

geplukt en hebben daar lekker jam van gemaakt wat wij tijdens het middageten op ons brood smeren.

Wij hopen er heel gezond van te worden en de Mexicaanse griep buiten de deur te houden.

We kijken uit naar ons bezoek bij de de Cliniclowns op vrijdag 4 september waar we samen met de

kinderen en medewerkers van de Joriskring in Amsterdam naar toe gaan.

De kinderen van de Vrije School die voor de zomer bij ons in het gebouw in de zesde klas zaten bij

Juf Leny worden best wel gemist door de kinderen.

Gelukkig heeft Mees in zijn vakantie drie dagen met ons meegewerkt. De kinderen en de begeleiders

vonden dit een heel gezellig. Anne kwam ook al meerdere keren even een knuffel brengen aan de kin-

deren. Vrije School kinderen kom dus gerust eens bij ons op bezoek want de kinderen van de

Kalevala-kring spelen heel graag met jullie.

Groetjes van de juffen van de Kalevala-kring,

M A R A N D A , L I N D A E N J O E K

40 SEIZOENER

De duivelsschuureen Brabantse legende

Het was een gouden oogstjaar geweest. De harde winter had alle schadelijke insecten

gedood en tijdens het voorjaar en de zomer hadden regen en zonneschijn hun werk om het

koren te laten groeien en rijp te worden gebroederlijk met elkaar gedeeld. En zo waren de

maaiers aan het werk gegaan. Nog nooit was de oogst zo goed geweest en zelden hadden

de liederen van de maaiers zo vrolijk geklonken.

41SEIZOENER

Op de kale stoppelige veldenstond alleen nog de laatsteschoof, die tot een pop

was samengebonden. Als allesbinnen was zouden de knechtendie komen halen en zou hetbinnenbrengen van de overvloedi-

ge oogst worden gevierd. Toch was er een boerderij waargeen feest gevierd zou worden, daar woonde de gierige boerHuybrechts. Zijn koren was nog niet binnengehaald. In langerijen stonden de schoven met hun zwaar afhangende arennog op de akkers. Huybrechts had ruzie gehad met zijnvrouw en zijn knecht. Zijn vrouw had hem uitgescholden datde kostbare oogst nog steeds op de akkers stond, ten prooiaan het slechte weer dat weldra zou komen. Zijn knecht hadbotweg geweigerd de schoven binnen te halen en ze in deschuur op te stapelen waarvan het dak zo lek was als eenmandje, en was weggetrokken om in het dorp het oogstfeestte vieren.‘Je had een nieuwe schuur moeten bouwen’, mopperdeHuybrechts’ vrouw.‘Maar wie zal dat betalen?’ vroeg hij.‘Jij natuurlijk!’ beet ze hem toe.Ík? Waar zou ik al dat geld vandaan moeten halen’, stoof deboer op.‘Van onder je kussen!’‘Hoe haal je het in je hoofd. Van onder mijn kussen! Dat geldkunnen we helemaal niet missen. Ach, wat heb ik toch vooreen vrouw!’ begon de man te schelden. ‘Hoe zouden we datmoeten doen, in zo’n korte tijd de schuur opknappen? Jedenkt toch zeker niet dat zoiets even in een nacht kan; datlukt de duivel zelfs niet!’Na die ruzie was Huybrechts de boerderij uitgelopen omnaar de rijke oogst op zijn akkers te gaan kijken. Hij zag derijen volbeladen schoven, maar hij zag ook dat er wolken aande hemel kwamen. Zou er onweer komen? Dan was er mor-gen niet veel meer van zijn oogst over. Langzaam drong hettot Huybrechts door dat zijn gierigheid hem dit keer partengespeeld had.Terwijl hij daar zo stond te kijken naderde over de landwegeen heer in een keurig zwart pak. Hij had een stok in zijnhand en daarmee wenkte hij de boer. Huybrechts wachttetot de heer bij hem gekomen was en er ontstond eengesprek tussen die twee.‘Zeg mij vrind waarom staan alleen bij u de schoven nog ophet veld?’Als antwoord begon Huybrechts te klagen dat zijn schuureen bouwval was waar het water bij iedere regenbui door hetdak heen siepelde en dat het repareren zo duur was, maarbovendien dat het nu eigenlijk te laat was.‘Kon ik u maar helpen, beste boer’, antwoordde de heer.‘Dat kunt u toch niet. Waar zou u zo snel de werklui vandaanmoeten halen, want morgen zou de schuur eigenlijk al klaarmoeten zijn, wil de oogst op het land niet vernietigd wordendoor het slechte weer.’

‘Dat moet je niet zeggen, vriend. Ik denk dat het mij wel zallukken om je schuur te repareren voordat morgenochtend dehaan kraait.’‘Dat lukt u nooit, heer, maar bovendien, hoeveel zou ik daarwel niet voor moeten betalen?’‘Daarvoor breng ik je helemaal niets in rekening, dat is tezeggen geen geld. Maar, nietwaar, de ene dienst is de ande-re waard!’De boer begon te glimmen van plezier. Stel je voor dat dezeheer het klaar zou spelen om voor het kraaien van de haanzijn schuur te repareren, zonder dat het hem een cent zoukosten.‘De enige wederdienst die ik van je vraag is dat je over twin-tig jaar mijn knecht zult worden. Je bent dan toch al te oudom op het land te werken, maar ik heb hele andere werkjesvoor je te doen.’Dat vond de boer een goed voorstel. Maar wat zou er metzijn vrouw en kinderen moeten gebeuren?‘Maak je daarover maar geen zorgen. Die kunnen ook bij mijin dienst komen. Laten we het contract maar even opmaken,dan kun je het meteen ondertekenen.’ En de heer haalde uitzijn binnenzak een stuk perkament en ging aan de kant vande weg zitten om het contract te schrijven. Het was in min-der dan geen tijd klaar.Voor het kraaien van de haan de volgende morgen zou ereen geheel vernieuwde schuur staan en in ruil daarvoor zouboer Huybrechts met zijn vrouw en kinderen over twintig jaarbij de heer in dienst treden. Het was wel vreemd dat de heerzijn naam niet noemde. Boer Huybrechts lachte tevreden,maar die lach verdween al snel toen de heer een mesjetevoorschijn haalde en sprak: ‘Het is mijn gewoonte om ditsoort contracten met het eigen bloed te laten ondertekenen.Wil je je arm ontbloten?’ Huybrechts liet hem begaan, doop-te de pen in zijn eigen bloed en ondertekende het contract.Nadat de heer nog eens vol bewondering naar de oogst hadgekeken en afscheid had genomen, vertrok hij in de richtingvan de stad. Peinzend keek boer Huybrechts hem na, maaropeens kreeg hij de schrik van zijn leven: hij had plotselinggezien dat de heer geen gewone menselijke voeten had.Onder de lange zwarte mantel staken hoeven als van eenpaardenpoot. Huybrechts verbleekte, hij begreep plotseling

42 SEIZOENER

het zwoegen zijn’, fluisterde ze. ‘Maar nu is het wel genoeg.Het lijkt erop alsof ze bijna klaar zijn, en wat er nu nog aanwerk over is, dat kunnen we zelf ook wel.’‘Wat ga je doen vrouw?’ vroeg de boer verschrikt.‘Hou je mond en ga opzij’, sprak ze en duwde haar man bijhet raam weg. Ze schoof de gordijnen wat verder opzij enkeek omhoog naar de lucht en zag dat het al bijna ochtendbegon te worden. Heel zachtjes opende ze het raam op eenkier, zette haar handen om haar mond en liet een heeshanengekraai door de kille ochtend klinken. Onmiddellijkzette de heer van het kippenhok zich in postuur en ant-woordde met een schitterend: ‘kikurreki!’ Overal in de omge-ving werd zijn roep overgenomen en nog voor iedere haan inhet dorp de roep had beantwoord hadden alle zwarte man-netjes hun werk gestaakt, waren haastig van het dak gegle-den, hadden hun werktuigen bij elkaar genomen en stondenbijeen op het erf te wachten op een teken, terwijl ze angstigom zich heen keken. Plotseling hoorde men het klagendegejank van een hond en weg stoven de zwarte kereltjes enverdwenen in het vale ochtendlicht. Nooit werden ze meergezien.

Zo was boer Huybrechts van de duivel verlost, want deschuur was niet klaar vóór het eerste hanengekraai. Nooit ishet iemand nog gelukt om de schuur af te maken, maarboer Huybrechts was voorgoed van zijn gierigheid genezenen leefde verder als een rechtschapen man.

dat hij zijn ziel en de van zijn vrouw enkinderen aan de duivel had verkocht.Toen hij thuiskwam merkte zijn vrouwal meteen dat er iets niet in orde was.Eerst wilde haar man niet vertellenwat er gebeurd was, maar tenslottebiechtte hij het hele voorval op.‘Natuurlijk zal zo’n gierigaard als jij de

duivel ontmoeten. Zo iemand als jij zal hij graag in zijn nettenwillen verstrikken, maar als de duivel denkt mij te kunnenbedriegen dan zal hij vroeger moeten opstaan.’ Verdermaakte ze er geen woorden meer aan vuil en toen het avondwas ging ze naar bed en sliep weldra in. Maar boerHuybrechts kon de slaap niet vatten; hij bleef in het bedmaar draaien en toen hij de klok twaalf uur hoorde slaanstond hij op om eens door het raam naar buiten te kijkenhoe het met zijn schuur was. Voorzichtig gluurde hij tussende gordijnen door naar buiten. Hij was met stomheid gesla-gen door wat hij daar zag. In het maanlicht waren ontelbarekleine zwarte mannetjes bezig met het repareren van deschuur. Het dak was al bijna klaar en op het erf waren zeoveral bezig met timmeren en metselen, met zagen en borenen wat er maar gebeuren moest. De hele nacht bleef deboer kijken naar wat er met zijn schuur gebeurde. Tenslottekon hij het niet meer uithouden en maakte voorzichtig zijnvrouw wakker. Hij vertelde wat er daarbuiten op het erfgebeurde.‘Wacht maar!’ zei ze, en stapte vastberaden uit bed engluurde naar buiten. ‘Kijk eens hoe die arme duiveltjes aan

43SEIZOENER

RUBRIEK

Het bestuur is dit schooljaar 2009-2010 in ongewijzigdesamenstelling begonnen, te weten:Dionne Hogen, voorzitterMarco van Laerhoven, penningmeesterLeonieke de Wildt, secretarisLars Jonk, beheer/nieuwbouw

Op de algemene ouderavond van 8 oktober jl heeft u het vol-tallige bestuur kunnen ontmoeten. Alle informatie die op dezeavond is gepasseerd over o.a. nieuwbouw, personeel,bestuurlijke samenwerking en de nieuwe bestuursleden vande Stichting tot Steun, zal in een apart bulletin worden verza-meld en verspreid onder alle ouders.

Een mooie herfstvakantie gewenst!

Namens het schoolbestuur,Leonieke de WildtSecretariaatPostbus 600131320 AA Almerebestuur.vsraphael@gmail.com

Het bestuur houdt u via iedere Seizoener op de hoogte vande aandachtspunten en lopende zaken van dat moment. Ukunt ons bovendien te allen tijde bereiken via email of gewo-ne post.

Voor de verlichting van taken in het schoolbestuur en continuïteit in de toekomst zijn we op dit moment op zoek naar 2nieuwe bestuursleden.

Gezocht:

2 betrokken bestuursleden m/vdie mede eindverantwoordelijk zijn voor de onderwijskwaliteit op onze school. De bestuursleden zijn verantwoordelijk voorhet mede ontwikkelen en vaststellen van beleid op de terreinen personeel, financiën, materiële zaken en strategischbeleid.

Wie zoeken wij?Een ouder of betrokkene bij onze school die:ervaring heeft op het gebied van bestuur en organisatie (personeel en financiën);en/ofbereid is op korte termijn de functie van secretaris op zich te nemen;uiteraard de doelstellingen en het karakter van het vrijeschoolonderwijs onderschrijft;communicatief vaardig is en goed kan samenwerken;bereid is en de mogelijkheid heeft om gemiddeld 4 uur per week te investeren in het bestuurswerk.

Wij bieden:de uitdaging om onze schoolorganisatie zo optimaal mogelijk te laten verlopen in een voortdurend streven naar kwaliteiten een goede leeromgeving voor onze leerlingen;meewerken aan de totstandkoming van de prachtige uitbreiding van ons schoolgebouw;mogelijkheid tot het volgen van cursussen op het gebied van o.a. personeel, financiën en beheer.

ReagerenWilt u meer informatie en/of zich aanmelden, dan kunt u met ons contact opnemen door één van de bestuursleden aante spreken of via het mailadres bestuur.vsraphael@gmail.com.

Zicht op het schoolbestuur