Beloning en feedback

binnen communities

Mathijs

Meerkerkvan

1

2

Het Heelalhoe verder men keekhoe groter het leek-Jules Deelder-

3

AfstudeerderNaam : Mathijs van MeerkerkStudentnummer: 0782426E-mail: mathijsvanmeerkerk@gmail.com

Instituut: HogeschoolRotterdamMajor: CommunicatieenMultimedia Design Minor: Concept Development

ColofonAfstudeer Begeleiding SyndicatNaam: Arie van BaarleE-mail: arie@vanbaarle.org

Afstudeer Begeleiding CMDNaam: Peter van WaartE-mail: p.van.waart@hro.nl

4

Dezescriptieisdeafsluitingvanmijn4jarigeopleidingCMD. Die 4 jaar zijn als één groot hoogtepunt voorbij gevlogen.DestijdsbenikbegonnenmetCMDomdatik het leuk vond om te tekenen. Toch bleek al snel dat tekenen en ontwerpen mij minder lagen dan het vakgebiedmarketingenconceptontwikkeling.3Dprinters,mememarketingtotcommunities;aldezeonderwerpen hebben me geïnspireerd en geboeid door dejarenheen.Debestebeschrijvingvandezetijdkomtuit een peer assesment van een medestudent uit het eerstejaar.“WatzijndepositievepuntenvanMathijs:Hijisenthousiast.WatzijndenegatievepuntenvanMathijs:Hijisheelenthousiast.”

Zo ben ik ook met veel enthousiasme begonnen aan mijnlaatstestapopCMD:descriptieenhetafstuderen

bij Syndicat. Met veel hulp en ondersteuning van mijn stagebegeleider Arie van Baarle zijn we het bos ingelopen zonder te weten waar we uit zouden komen. Na één keer verdwaald geraakt te zijn, zijn we nu toch aandeanderekantvanhetbosaangekomen.VanafdezeplaatswilikArievanBaarlenogmaalsontzettendbedankenvoorallesteuneninspiratiediehijheeftgegevenbijmijnafstuderen.

Een andere persoon die ik wil bedanken is Peter van Waart voor zijn begeleiding vanuit CMD. Ik wil daarnaast nog Jasper Schelling bedanken die me geïnspireerd heeftdoorzijndenkwijzeenscriptie.AlslaatstewilikeenvriendbedankenwiensvriendschapzelfsoverdeAtlantischeOceaanheenreikte:MartijnvanLith.Bedankt dat je deel uitmaakt van mijn netwerk.

Voorwoord

5

6

InhoudsopgaveColofon ...........................................................................................................................................2Voorwoord ......................................................................................................................................31.Inleiding .......................................................................................................................................6

1.1Achtergrondinformatie .................................................................................................................61.2 Probleemstelling en kennisgebieden ............................................................................................61.3Hoofdvraagendeelvragen ............................................................................................................61.4 Doelstellingen ...............................................................................................................................61.5Relevantie ......................................................................................................................................6

1.5.1 Theoretische Relevantie.........................................................................................................61.5.2 Praktische Relevantie.............................................................................................................61.5.3 Maatschappelijke Relevantie.................................................................................................7

1.6 Methode .......................................................................................................................................71.7 Begrippenlijst ................................................................................................................................7

2. Wat is een community? ...............................................................................................................83. Hoe gaat het menselijk brein om met feedback? ..........................................................................84. Wat is kunstmatige feedback? .....................................................................................................85. Hoe leidt kunstmatige feedback tot motivatie? .......................................................................... 106. Wat zijn beloningsystemen? ...................................................................................................... 107. Wat is het verschil tussen het individu als gebruiker en de groep als gebruiker? ........................ 118. Wat zijn de effecten van beloning op gebruikers? ...................................................................... 119. Wat doen we met de mensen die niet op beloning reageren? .................................................... 1210. Wat zijn de risico’s van beloning en hoe kun je die risico’s verkleinen? ..................................... 1311.Wat je moet weten voordat je een beloningsysteem gaat ontwerpen?...................................... 13

11.1 Wat is het doel? ........................................................................................................................1311.2 Waar baseer je vertrouwen op? ................................................................................................1411.3Wiewordenjeechtefans? ........................................................................................................1411.4 Wat zijn de taken binnen een community? ...............................................................................1411.5Hoezorgjevoordeverspreidingengroeivanjecommunity? .................................................14

12. Wat wordt je beloningsysteem? .............................................................................................. 1412.1 Puntensysteem ..........................................................................................................................1712.2Moderatiedoorexpertgebruikers ............................................................................................1712.3Moderatiedoorallegebruikers .................................................................................................1812.4Leadbyexample .......................................................................................................................1812.5 Achievement systemen ............................................................................................................1912.6 Jury ............................................................................................................................................1912.7Recommandationofreviewsysteem .......................................................................................19

13. Belonings decision making tool ............................................................................................... 2014. Praktijk deel; Case MyArtSource .............................................................................................. 2015. Conclusie ................................................................................................................................ 2216. Bronnenlijst ............................................................................................................................. 23

7

1.Inleiding1.1 Achtergrond informatieIn de economie is een vooronderstelling geweest dat mensenrationelebeslissingennemenopbasisvanrelevanteinformatie.Dezevooronderstellingblijktnietwaartezijnenheeftgezorgdvooreennieuwveldbinnenhet vakgebied van de economie, genaamd “behavioral economics”.1 Mensen blijken niet alleen economisch endoorgeldgemotiveerdtezijn.Indepraktijkisdittezien in bijvoorbeeld het ontstaan van Wikipedia.2 Dit is een encyclopedie die volledig wordt onderhouden en bijgewerkt door een community. Een ander bekend voorbeeldishetOpenSourcebesturingssysteemLinuxdat op 40% van alle servers ter wereld draait.3 Dit project begon met een korte post discussiegroep in 1991 die luidde:

“I’m doing a (free) operating system (just a hobby won’t be big and professional like gnu)... I’d like to know what features most people would want. Any suggestions are welcome, but I won’t promise I’ll implement them :-)”-Linus Torvalds-

Dit zijn de succesverhalen. De grote meerderheid van dit soort projecten mislukt echter. SourceForge iseenorganisatiediegratishostingbiedtvoorOpenSourceprojecten.Uithuncijferswordtduidelijkdatzo’n 75% van de projecten op hun servers nog nooit is gedownload. 4 Dat betekent dat drie kwart van de projecten nooit in een stadium komt dat er ook maar één gebruiker voor te vinden is. Dit leidt tot de vraag wat er voor zorgt dat het ene project glansrijk slaagt en het andere project roemloos ten onder gaat?

IndescriptievanJasperSchellingwordtalgehintnaar een nieuw vakgebied: human computer human interactiondesigndatzoweldesociologischealsdepsychologische modellen meeneemt in het ontwerp vansocialesoftware.5 Nu social media door 79% van de Fortune 100 bedrijven in de wereld wordt ingezet rijst de vraag: wat is juist gebruik van deze media?6Hoekunjesocialmediaendeaanverwantecommunitiesstrategischinzetten?Dezevraagstukkenzijndeaanleidinggeweestvoordezescriptie.

1.2 Probleemstelling en kennisgebiedenAls een community strategisch kan worden, zijn de

1 Kahneman, D.(2002) 2 Poe, M. (2006)3 Webber, S. (2004)4 SourceForgeMostActive5 Schelling, J (2007)6 Burson-Marsteller(2010)

benefitsenorm.Hetisonduidelijkwaaromheteneproject wel slaagt en het andere project niet. Wat zijn defactorendievaninvloedzijn;enzijndezefactorenbeïnvloedbaardoorhetindividuofdeonderneming?De kennisgebieden waar ik vooral gebruik van zal maken zijn die van de sociologie, de netwerktheorie, de gedragspsychologie en behavioral economics.

1.3 Hoofdvraag en deelvragenDehoofdvraagvoormijnonderzoekis:

Watzijndeeffectenvanfeedbacksystemenopgebruikers binnen een community?

1.4 Doelstellingen Dedoelstellingenvanditonderzoekzijnpraktischedesign principes te vinden die kunnen worden ingezet bij het conceptueel uitdenken en beheren van een community.VaakwordtereenWikiofeenFacebookpagina geopend en gedacht dat honderden mensen onlinefangaanwordenvaneenmerk.7 Niets is minder waar. Wat is nu echt een community en wat ligt wel en niet binnen het bereik van deze community? Dit is wat ik inzichtelijkwilmakenindezescriptie.

1.5 Relevantie1.5.1 Theoretische Relevantie Hetkaderdatmijnonderzoekgeeft,maakthetmogelijkeen duidelijker beeld te vormen van wat een community is en kan. Dit zorgt ervoor dat er meer en gerichter onderzoekkanwordengedaannaarspecifiekefactorenen hun uitwerking op de community. Daarnaast zijn er aanknopingspunten voor het daadwerkelijk ontwikkelen vanhetvakgebiedhumancomputerhumaninteractiondesign.

1.5.2 Praktische RelevantieOpditmomentisnogvrijweinigbekendoverhoeeencommunityeffectiefkanwordeningezet.Erisnietbekendwelkefactoreneenpositieveinvloedhebbenenwelkenujuisteennegatieve.Dekeuzesdieopditmoment gemaakt worden zijn hierdoor onduidelijk.

Natuurlijk is het vooruitzicht aantrekkelijk van een gemeenschapdiegratisbergenwerkverzet.Depraktijklaat zien dat de meeste community projecten niet desuccessenboekenzoalsWikipediaenLinux.Hetontwikkelenvaneencommunitygaatdusnietvanzelf.EengoedvoorbeeldvanhoefouthetkangaanisdeWikivoorhetpartijprogrammavanTrotsopNederland,departijvanRitaVerdonk.Erwasgeengebrekaanaandachtvandemediaendedeelnemers.Tochliephettotaalmis;de Wiki veranderde in een enorme chaos.

7 Stolze, J (04-02-2010)

8

1.5.3 Maatschappelijke RelevantieDit onderzoek is maatschappelijk relevant, omdat een communityeenzeereffectieveengoedkopemaniervanorganiserenis.Hetkaninstitutionaliseringenbureaucratievoorkomen.Eengoedvoorbeeldvanhetinzettenvaneencommunityvooreenmaatschappelijkdoelis“Let’sdoit”inEstland.Ditprojecthadalsdoelhet land in één dag op te ruimen.8 Met de hulp van meer dan 50.000 vrijwilligers is dit gelukt. Door het hele proces te organiseren met behulp van computers, mobiele telefoonsenhetInternet,werdeenenormekostenpostgetackeld.Alsderegeringhetzelfderesultaathadwillenboeken,danzouhet3jaarkostenen€22.500.000,-.Nukosttehetslechtsééndagen€500.000,-.AndereprojecteninLitouwenenLetlandleverdenrespectievelijk110.000 en 60.000 deelnemers op. 9Hetresultaatisdusnieteeneenmaligetoevalstreffer,maardeuitkomstvan een strategie die herhaald kan worden. Inzichten indefactorendieditsuccesbeïnvloedenmakenhetmogelijk om de community als oplossing voor een maatschappelijkprobleemintezetten.

1.6 MethodeDe primaire onderzoeksmethode is literatuuronderzoek geweest. Daarnaast is met een aantal sociologen, psychologenenexpertsophetgebiedvansocialmediagesprokenomrelevanteonderzoeksrichtingenaantegeven. Deze keuze is gemaakt , omdat sociologie en psychologie volledige vakgebieden beslaan die niet in de korte onderzoeksperiode konden worden onderzocht die voor dit project stond.

1.7 BegrippenlijstCommunity: Eencommunity(zowelfysiekals

virtueel)iseen“organisatievorm”dievoortkomt uit een netwerk waardoor gemeenschappelijkeactiekanwordenondernomen, projecten kunnen worden gerealiseerdofderealiteitkanwordenveranderdofgeconformeerd.

Netwerk: Hetgeheelvanmensenenhun onderlingesocialerelaties.

8 Teeme Ära 20089 Let’sdoitworld

9

2. Wat is een community?Hetantwoordopdevraagwateencommunityis,blijftlastig.Sinds1910zijnermeerdan50definitiesgegevenvan het woord community.10Hetkanrefererennaareengeografischelocatievanmensentotdeverbondenheiddiemensenonderlingvoelen.Eendefinitiediepastbijdit onderzoek is:

“Een community(zowel fysiek als virtueel) is een “organisatievorm” die voortkomt uit een netwerk waardoor gemeenschappelijke actie kan worden ondernomen, projecten worden gerealiseerd of de realiteit kan worden veranderd of geconformeerd”11

DitiseendefinitiedievoortkomtuitdeCommunityInformatics(CI),eenvakgebieddatzichbezighoudtmet het gebruik van ICT voor een community. In veel sociologische literatuur wordt een community vaak gezienalssecondairaanhetindividu,degroepofdeonderneming.CIziethetalseenaparteentiteit.DitiswaaromvoordeCIdefinitieisgekozen.

3. Hoe gaat het menselijk brein om met feedback?Alzolangdemensbestaat,krijgthijfeedbackvanzijn omgeving. Als je een tak ver genoeg buigt, kraakt hijeerstendaarnabreekthijaf.Alsjejehandentedicht bij het vuur houdt, trek je ze snel terug, omdat het anders pijn doet. Materialen, mensen en dieren gevenonscontinufeedbackviageluiden,emotiesofandere vormen van gedrag. Als je lang genoeg met mensen,dierenofmaterialenomgaat,krijgjegripopdefeedback.Jevoeltaanwanneeriemandgeïrriteerdraakt en wellicht boos kan worden. Je weet hoe ver je een tak kunt buigen zonder hem te breken. Je weet hoe je een vuur kunt maken dat groot genoeg is om je warmtehouden,maarkleingenoegblijftomjenietteverbranden. Dit doet de mens door het ontwikkelen van heuristicsofvuistregelsdieoverhetalgemeenwaarzijn.12Onsbreinisopgebouwduiteenopeenstapelingvandezeheuristics.

“Duurisbeter”iseenvoorbeeldvaneenheuristic.13Hetislastigomallefeaturesvanbijvoorbeeldeengoedecameraofeengoededvdspelerteonthouden.Het

10 Smith, M. K(2001)11 Gurstein, M. (2007)12 Kahneman, D. (2008)13 Cialdini,R.B.(2008)

vergelijkenisnoglastiger.Ishetbeterom4xdigitalezoomof3megapixelsextratehebben?Vooreenleekisdievergelijkinglastig.“Duurisbeter”isdaarentegenheelsimpel.Deenecamerakost€100,-deandere€500,-.Decameravan€500,-zalduswelbeterzijn.

Alsweechtgeïnteresseerdzijninfotografiekunnenweinformatiegaanzoeken.Wekunnenlerenwatallewaarden betekenen en ze relateren. Toch zul je nooit eenexpertwordeninhetkopenvancamera’s,maarkunjewelbeterwordeninfotograferen.Hoekandit?Hetantwoordisfeedback.Alsjeeencamerakoopt,danduurtheteentijdvoordatjegaatfotograferen.Defeedbackopjeaankoop,namelijkdefoto’sdiejemaakt,hebbengeenechterelatiemeermetjeaankoop.Erzittijdtussenenerisgeendirectelinktussenhetuitgevenvangeldineenwinkelenhetmakenvanfoto’s.

Eenfotograafkanwelexpertworden.Hetgroteverschilisfeedback.Jemaakteenfoto.Kijktophetschermpjenaar het eerste resultaat. Je verandert de instellingen enschietnogeenplaatje.Eriseenrelatietussenhetmakenvandefotoendatgenedatophetschermgepresenteerdwordt.Daarnaastisdefeedbackdirect.Jeziethetresultaatvanelkefotodirectopjeschermgepresenteerd.

Ditzijndetweefundamenteleregelsdietengrondslagliggenaaneengoedsysteemvanfeedback.Defeedbackmoetdirectzijneneenrelatiehebbenmetdeactie.Uiteindelijkverkrijgenfotografeneenaantalheuristicsofvuistregels.

4. Wat is kunstmatige feedback?Indenatuurisdirectefeedbackvanzelfsprekend.Oorzaakengevolgliggenoverhetalgemeendichtbijelkaar.Indecultuur,datgenedatdemensgemaaktheeft,isdiefeedbackmindervanzelfsprekendofzelfsgeheelafwezig.Wehebbendaaromtweesystemenontwikkeldomdiefeedbackteleveren.Heteerstesysteemisde wet- en regelgeving en de daarbij bijbehorende bestraffing.Hettweedesysteemisprivébezitendedaarbijbijbehorendebeloning-engeldsystemen.Hoeditexactwerkisuitgelegdin“Detragedievandemeent”.14 Daarin wordt uitgelegd hoe deze systemen ontstaan waarin mensen “samenwerken”. De tragedie luidt als volgt: Er is een dorp met boeren die op een gemeenschappelijk stuk grond hun koeien laten grazen. Dit is de meent. Ze hebben er allemaal baat bij als het gebied niet overbegraasdraakt.Hetprobleemisalleendatalséén

14Hardin,G.(1968)

10

boeréénkoeextraneemt,hijdebatenvandekoeheeften de kosten van de overbegrazing worden gedeeld door alle boeren. Als de boeren dit merken zullen ze steeds meer koeien nemen en raakt de meent overbegraasd. Dit is de tragedie van de meent.

Er zijn twee manieren om dit probleem op te lossen.

Deeersteoplossingisinstitutionaliseren.Er•worden regels gemaakt over het bezit van koeien enwanneereenboerteveelkoeienheeft,wordthijbestraft.Ditisduseigenlijkdestaatenzijnregelgeving.

De tweede is om de meent op te delen in stukjes •privébezit. Daardoor zijnde individuele boeren verantwoordelijk zijn voor hun eigen stuk grondenbetalenzelfdevolledigekostenvanoverbegrazing. Dit is de markteconomie.

Dezefeedbacksystemenwerkendoormiddelvandrievormenvanprikkels.Dezeprikkelszijngewoondezelfdealsdefeedbackdiewetegenkomenindenatuur,alleenzijnzenuomschrevendooreconomen.Hetzijndedingendiemensenaanzettentothandelen.15

Sociale prikkels: het gevoel onderdeel te zijn van •eengroep.Hethebbenvanintiemerelatiesenhet ontmoeten van nieuwe mensen en daarmee vriendschappen beginnen. We worden door onze socialeomgevingbeïnvloed.Defeedbackdiezijons geven, vormt een basis voor onze keuzes en ons handelen.

Intrinsieke prikkels: Dit is een moeilijkere prikkel. •Economen weten hier nog niet zo heel veel van. Mensen die dingen doen omdat ze het leuk vinden. Mensen die zeggen dat ze hun werk ook zouden doen als het niet betaald zou worden. Hetishetdoenvanietsomdatjehetleukvindofergelukkigvanwordt.Demotivatietothandelenkomtvanuitjezelf.

Economische prikkels: Als je dit doet, dan krijg •je een beloning. Als je dat doet, dan krijg je een boete.Ditisdefavorieteprikkelvaneconomen.Ditisookhunvakgebied.Hoekunnenwezoveelmogelijk beloning door het systeem pompen. Er is alleen een probleem met puur economische beloning.Iedereenspeeltaltijdvals.16 Als jouw doelwinstmaximalisatieisenergeensocialeofintrinsieke prikkels zijn om je tegen te houden, dan ga je vals spelen. Dit komt omdat de feedbackdiejekrijgt,jenaarde‘gaten’inhetsysteemleidt,energeenmensenofintrinsieke

15 Dubner, J.(2005)16 Ariely, D.(2008)

prikkels zijn die je tegenhouden. Als je niet kunt zien wat de sociale gevolgen en persoonlijke gevolgen zijn, dan speel je vals.17 Er is geen systeemopgewassentegendevernuftigheidvanmensen.

Dit lijkt misschien het einde van economische beloningssystemen,maarditisnietzo.Hetisalleeneen waarschuwing. Een beloningsysteen werkt vaak economisch:bijvoorbeeldhetgevenvanpuntenofhetkrijgenvanachiefmentsoflevels.

Hetdoelmoetdaarentegennieteconomischzijn.Ditheefttemakenmethetfeitdatdemakkelijkstemanieren daarmee de meest economische manier van werken voorbij gaat aan sociale en intrinsieke waarden. Een goedvoorbeeldhiervanzijngames.Gameszittenvolmeteconomische prikkels: punten, levens, levels enz. Toch is het doel van een game niet die economische prikkel, maar entertainment. 18

Als economen prikkels begrijpen, waarom moeten we ditwerkdanaanontwerpersoverlaten.Hetprobleemzijnnietdeprikkels,maardemensen.Economieheefteenvooronderstellingdatmensenrationeelacterenenkeuzesmakenopbasisvanrelevanteinformatie.Inhetvorigehoofdstukhebbenwealgeziendatmensenopbasisvandirectefeedbackenrelatiesopzoekzijnnaar simpele regels die over het algemeen waar zijn. Als econoom is er dus geen reden om prikkels direct te maken. Een uitbetaling in de toekomst is net zo waardevolalseendirecteuitbetaling.Hetfeitdatjeopje65eeenhartkwaalkrijgtofhetfeitdatjeopditmomentwelofgeenhamburgerneemt,iseenafwegingdiehetbrein slecht kan maken. Als je een hamburger eet, krijg jedirectepositievefeedback;alsjehetnietdoet,krijgjeniks.

Datisderedenwaaromdebeleggingsexpertmindergoed is in het voorspellen van de beurskoers dan een simpelalgoritmedie5factorenmeeneemt.19 Nog erger isdatdegemiddeldebeleggingsexpertnietbeterscoortin het voorspellen van beurskoersen als de gemiddelde lezervandeNewYorkTimes.Hetisgewoononmogelijkomeenechtebeleggingsexpertteworden,zoalsartsen,sporters en brandweerlieden dit wel kunnen worden. Deze mensen hebben personen, apparaten en hun omgevingendiezecontinufeedbackgeven.Daardoorzijnzeinstaatheuristicstevormenenteleren.Hetgrote verschil is dat deze mensen werken in een systeem metveeldirectefeedback;debeleggingsexpertheefttemakenmetuitgesteldefeedback.

Samenvattend:feedbackmoetdirectezijneninrelatie

17 Ariely, D.(2006)18 Schell, J.(2008)19 Kahneman, D. (2008)

11

staantotdeactie,wilhetenigeffecthebbenopmensen.Feedback kan, door middel van prikkels, mensen aanzettentotgedrag.Dedrievormenvanprikkelszijn:economisch,sociaalofintrinsiek.

5. Hoe leidt kunstmatige feedback tot motivatie?De prikkels hebben geen absolute scheidslijnen. Bijvoorbeeld:hetbezittenvanobjectendieandereninjeomgeving niet hebben is zowel een economische als een socialeprikkel.Hetonderscheidenvanjezelfdoormiddeleenprofielpaginaiszoweleenintrinsiekealseensocialeprikkel. We moeten dus gaan kijken hoe we prikkels kunnen vertalen naar een digitale omgeving.

In dit onderzoek is gekozen voor de verdeling van prikkels opbasisvanhetmotivatieonderzoekdoorNickYee.20Hijheeftonderzoekgedaannaardemotivatievanspelersvanonlinegames.Hijheefthiermeeeenbruggeslagentussen de economische modellen en de wereld van het Internet.Hieronderstaandeverschillendevormenvanmotivatieuitgesplitst.

Sociaal•Socializen: De interesse om te o overleggen en praten met anderen.Relaties:Dewensvoorhetopbouweno vanlangdurigeenbetekenisvollerelaties.TeamWerk:Hetvindenvanwaardeino het deel uitmaken van een groep.

Economisch•Vooruitgang: De wil om vooruit te gaan o en het verzamelen van punten en kracht. Hetvindenvan“rijkdom”binnendecommunity en deze laten zien.Strategie:Hetontdekkenvandeo onderliggende regels van het beloningsysteen en daarmee het optimaliserenvanbeloning.Competitie:Dewilomtestrijdenenteo winnen van andere gebruikers.

Intrinsiek•Ontdekken:Hetwetenenontdekkenvano dingenwaarandereparticipantennietvan weten.Personaliseren:Hetgeheeleigenmakeno vaneenprofielofpersoonlijkepagina.

20 Yee, N.(2007)

Ontsnapping:Hetgevoelvano ontsnapping uit de realiteit en de problemen van alle dag.

NaastdehierbovenbeschrevenvormenvanmotivatieheeftYeeookeenenquêtegemaaktomopelkevormtetoetsen.Deenquêteisspecifiekgemaaktvooronlinegaming, maar kan worden aangepast voor andere doelen.Hetgeeftinzichtinwaarjegebruikersbehoefteaan hebben. Wanneer je hier inzicht in hebt, kun je feedbacksystemenontwikkelendieinspelenopjegebruikers.

6. Wat zijn beloningsystemen?Beloningiswanneerfeedbackpositievewaardegaatvertegenwoordigenvoordegebruikers.Opheteerste gezicht zou je kunnen denken dat beloning puureconomischis.Ditiseenmisvatting,omdatdeimplantatieencontextvandebeloninghetkarakterbepaalt.

Een punten systeem kan op het eerste gezicht economischlijken.Hetbeeldverandertalsjedepuntenlaattoekennendoorgebruikers.Hetwordtdoordezeingreep meer een sociaal systeem. Je kunt het weer meer intrinsiek maken door de scores te verbergen voor de rest van de community en door ze alleen te laten zien aan de persoon die de punten krijgt. Je kunt de beloning weer economisch maken door de punten inwisselbaar te makenvoorfeaturesofobjecten.

Er zijn verschillende vormen van beloning. Dit zijn een aantal vormen die veel worden gebruikt door game designers. Game designers hebben veel ervaring met beloningsystemen, omdat ze één van de veroorzakers zijnvanfun.Enhetdoelvangamedesignersishetentertainen van gebruikers.

Prijzen:• Een beloning die vaak wordt vergeten, maar door gewoon te zeggen dat iemand iets goedheeftgedaan,iséénvandemeestsimpele,maareenzeereffectievevormvanbeloning.

Punten:• Punten geven aan de hand van progressie in een systeem. Ze kunnen een poort zijn naar andere beloningen, maar dat hoeftniet.Hetmeesteffectiefishetgebruikinsamenwerking met een ranking systeem, waarin er een eerste plaats is om naar te streven en een eigen plek om te verdedigen.

Poort:• Een beloning kan een poort zijn naar eennieuwetaakoftool.EVEonlineishiereen

12

voorbeeld van.21 Binnen deze community kunnen spelerseenbestuursfunctiekrijgenalszeactiefparticiperenenwordengekozendoorgebruikers.

Spektakel:• Jekunteengebruikerietsmooisofinteressants laten zien als hij een doel bereikt heeft.Ditisvaakeenaanvullingopeenanderbeloningsysteenenheeftweinigeffectalshetopzichzelfstaat.

Expressie:• Ondankshetfeitdathetnietietstoevoegt aan de community ervaring, is expressieeenbelangrijkevormvanbeloning.Demogelijkheidjeeigenidentiteittecommunicereniseeneffectievemaniervanbeloning.

Data en inzicht:• Data en inzicht kunnen ook een vorm zijn van beloning. ’750words.com’ en ‘doplr.com’makenhierdankbaargebruikvan.2223Doorhetrapportdatjevanjeactiviteitenopbouwt, krijg je inzicht in je gedrag. De data krijgjedusalsbeloningvoorjeactiviteitennietalsjenietactiefbentopdecommunitysite.Ditzorgtvooreenvormvanbestraffingwanneerjenietparticipeert,wantdanhebjegeendataeninzicht.

Afsluiting:• Wetenhoehetaflooptofwetendatietsisafgeslotenenklaaris,iseenbelangrijkevorm van beloning. Denk bijvoorbeeld maar aanhetafstrepenvanietsvanje‘todolist’.Ditgevoeliseenbeloningopzichzelf.

Bestraffingis,netalsbeloning,eeneffectievemanierommensenaantezettentotgedrag.Opheteerstegezichtkanbestraffingmensenafschrikken,maarmensenhebben een rechtvaardigheidsgevoel. We kunnen genietenvanhetfeitdatdetegenstanderendaarmeedeslechterikbestraftwordt.HetgaatmisschientegendefilosofievanhetopenenvrijeInternetin,maarwemoeten ons realiseren dat er genoeg Internet is voor iedereen. Je moet de 90% gebruikers die zich wel aan de regels houden niet laten wegjagen door de 10% die dat niet doen wegjagen.

21 Óskarsson, P. J. (2009)22 750 Words23 Jones, M. (2009)

7. Wat is het verschil tussen het individu als gebruiker en de groep als gebruiker?Hetverschilzitvooralinhetfeitdat,wanneerjeheelveelgebruikershebt,dieheelveelinteractiemetelkaarhebben,hetsysteemcomplexwordt.24Hetsysteemis veel minder voorspelbaar dan een site met één gebruiker,omdatdaarmaarééngebruikeris.Hetgebruikvandesitedoorééngebruikerheeftgeeneffectopdeander.Binneneencommunitysiteiserweleenactieenreactiepatroon.Ditmaakthetcomplex.25 Wat de ene gebruikerdoet,heefteffectopwatdeanderegebruikerdoet.

Ditheeftnietstemakenmethetfeitdateeninterfacemoeilijkofmakkelijktegebruikenis.Hetgaathieromdevoorspelbaarheidvandeactiesdiewordenondernomenbinnen een community. Een community kan andere uitkomsten hebben naar gelang de hoeveelheid en het typegebruikersenhunmotivatie.Dezefactorenkunjenietsturenalsontwerperofvangeninenflowchart.Ditis één van de redenen waarom beloning zo belangrijk isbinneneencommunity.Omgriptekrijgenopditcomplexeprocesmoetjelatenzienwatgewenstenongewenst gedrag is.

8. Wat zijn de effecten van beloning op gebruikers?Naast het eerder genoemde leerproces dat door feedbackingangkanwordengezet,heeftbeloningnogeen ander aantal anderen voordelen.

Fun:• Hetisleukomeenbeloningtekrijgen.26 Onzehersenenreagerenopbeloningenengevenons een chemische beloning in de vorm van de stofserotonine.Hetoplossenvanproblemeniseen beloning op zich, maar met het toevoegen vaneenbeloningkandeactiviteitnogleukerworden gemaakt. Daarnaast is moeite doen netzoessentieelvoorfunalsbeloning.27Hetis

24 Johnson, S.(2001)25 Shell,J.(2008)26 Schell, J. (2008)27 Yee, N. (2006)

13

het vrijwillige karakter van games dat ze zo leuk maakt;nietdeactiviteitopzich.

Flow:• De beloning voor het doen van een bepaaldeactiekanleidentotflow.28Hetwetenwaarjestaatenofjehetgoeddoet,iséénvandebelangrijkstedingendieflowopwekt.Je ziet dit zowel bij programmeurs die werken aan een open source project als bij spelers van hetspelWorldofWarcraft.29 30 59% van de programmeurs die werken aan open source softwaregeeftaanaltijdofvaakmeerurenineen project te stoppen dan gedacht. En 72% verliestvaakofaltijdhetgevoelvantijd.61%vandeprogrammeursgeeftaandatditwerkenaandeopensourcecodeevencreatiefofcreatieveris dan alles wat ze tot dan toe hebben gedaan.

Finding: • Ditiseeneffectvanbeloningdatalleen duidelijk wordt wanneer de beloning gecommuniceerdwordt.Ophetmomentdateen beloning wordt gecommuniceerd kunnen onervaren gebruikers ervaren gebruikers vinden. Jegeeftviajebeloningdegebruikerseenheuristiczonderdatzehierzelflangoverhoevenna te denken.

Ditzijnalgemeneeffecten:Flow,FindingenFun.Specifiekesystemenkunnenspecifiekeeffectenoproepen, die per geval ontdekt moeten worden.

9. Wat doen we met de mensen die niet op beloning reageren?OphetInternetnoemenwezetrolls.Binnengamesheten ze greavers. In het dagelijks leven noemen we ze asociaal. De mensen die niet lijken te begrijpen wat debedoelingis.Ineensocialecontextwaarweelkaarkennen, zijn we heel goed in staat om via verbale en non verbalecommunicatieaantegevendatiemandzichnietgedraagtzoalshetbinnendiecontextgeaccepteerdis.31

Onlinecommunicatieheefteenaantalnadelendiefysiekecommunicatienietkent.Deeersteisnon-verbalecommunicatie.Jeexpressieverandertalsietsjeirriteert.Je voelt vaak de spanning langzaam oplopen. In online communicatie,waarbijjeelkaarnietziet,valtdatweg.

28 Csiskzentimihalyi,M.(1997)29 Lakhani,K.R.(2003)30 McGonigal, J.(2008)31 Shirky,C.(2003)

Alleonlinecommunicatieisdirectenexpliciet.Datbetekentdatzogenaamdeflamewarsonontkoombaarzijn.32 Uitschelden, ruzies en vetes worden online uitgevochten.Denarebijkomstigheidisdathetvaakanoniemis,endatmaaktdaterextremergereageerdwordt.

Er is toch beloning. Waarom reageren deze mensen daar niet op? Dat komt omdat greavers en trolls een type mensen is, die reageren op een andere vorm vanfeedback.Deirritatievanandereniswaarzijhunfeedbackvandaanhalen.Hoegeïrriteerderdeanderegebruikerszijn,hoemeerfeedbackzeervaren.Hoekun je dit probleem oplossen? Ik denk dat twee dingen essentieelzijn:

Lidmaatschap• :Onderscheidtledenvanniet-leden.Wiezijndeparticipantenenwieisverantwoordelijk voor welke uitspraak. Je kuntdanbepaaldeparticipantennegerenofuitsluiten.Dezebestraffingwerktvaakheeleffectief.

Graffiti verwijderen• :Alsgraffitinetzomakkelijkzou zijn weg te halen als het zou zijn aan tebrengen,zouerdannoggraffitizijninsteden? In Wikipedia zit de mogelijkheid om metéénklikdeoudeversievaneenartikelterugtehalen.BinnenTwitterkunjemensenunfollowenofblocken.Binnenchatroullettekunjemensennexten.Opveelforazijnermoderatorsdiebekijkenofereendiscussieon-topic is en deze niet uit de hand loopt. Wanneer er wordt ingegrepen, voorkom je dathetzogenaamde‘brokenwindow’effectoptreedt.33 Als er ergens een raam kapot gaat en het wordt niet gerepareerd, dan denken mensen dat er niemand is die om dat gebied geeft.Zezijndaaromgeneigdomasociaalgedragtevertonenzoalshetweggooienvanafvalofhetaanbrengenvangraffiti.VeelmensenzijnverbaasdoverhetfeithoesnelfoutenbinnenWikipediagerepareerdworden.HetisjuistdoordatdefoutenzosnelwordengerepareerddatWikipediablijftbestaan.Defeedbackenuiteindelijk de lol die greavers en trolls hebben van hun werk is zo kort, dat het te weinig waarde oplevert om te investeren in het aanbrengen van graffiti.

Omgreaving,trollingenasociaalgedragtevoorkomenmoet je kijken naar systemen die lidmaatschap bevorderenengraffitiverwijderen.

32 Shirky,C.(2003)33 Wilson, J. Q.(1975)

14

10. Wat zijn de risico’s van beloning en hoe kun je die risico’s verkleinen?Beloning is niet zonder risico’s. Vooral de puur economischebeloningkanmensenaanzettentotongewenstgedrag.Daarnaastkandeenemotivatordeandere vervangen. Een goed voorbeeld hiervan kwam voortuiteenexperimentopeencrècheinIsraël.34

Opdecrèchewerdeneenaantalkinderentelaatopgehaald door hun ouders. De economen die dit gedrag zagen dachten het volgende: als we een economische prikkeltoevoegen,danzullendekinderenoptijdwordenopgehaald. Wat ze deden was het volgende. Ze voerden eenboetevan$3,-voorelkedagdathetkindtelaatwerdopgehaald.Hetprobleemwashierechternietmee opgelost, maar werd juist erger. Er werden meer kinderen te laat opgehaald. Door het betalen van een relatiefkleineboetekochtendeoudershunschuldgevoelaf.

Een manier om dit risico te verkleinen, is het hebben vaneendoel.Hetstellenvaneendoelgebondenaaneen aantal regels en richtlijnen. De onduidelijkheid die ontstaat uit het niet weten wat het doel is, kan een demotiverendewerkinghebbenopdegebruikers.Eengebruiker kan slechts met passie aan een taak werken als hij weet tot welk doel het dient en het doel de gebruiker ook als zodanig inspireert.

11.Wat je moet weten voordat je een beloningsysteem gaat ontwerpen?Voordat er kan worden begonnen met het ontwerpen van een beloningsysteem voor een community moeten eenaantalvragenwordenbeantwoord.Hetmakenvaneenbeloningsysteemstaatnamelijknietopzichzelf.Ermoet een community om heen worden gebouwd. De vijfonderstaandevragengeveneenindicatieaanwelkedingen gedacht moet worden.

Wat is het doel?•Waar baseer je vertrouwen op?•Wiewordenjeechtefans?•

34 Dubner, J.(2005)

Wat zijn de taken die mensen moeten uitvoeren •binnen je community?Hoezorgjevoordeverspreidingengroeivanje•community?

De bovenstaande vragen zullen worden uitgewerkt in de komendehoofdstukken.

11.1 Wat is het doel?Inhettheoretischedeelisalingegaanophetbelangvanhet stellen van een doel.35 Daarnaast moet een doel aan een aantal eisen voldoen. 36

Speel in op de motivatie: • Binnen een community moeten mensen worden aangezet totactie.Hetisdusessentieeldathetdoeldatjesteltmensenaanzettotactie.Mensengaanietsdoendoormotivatie.Daaromishetessentieelomtekijkennaarmotivatiefactoren. 37

Concreet:• Een concreet doel is makkelijk te communiceren naar anderen.38 Een doel van een community moet wel gehaald worden en daaromishetessentieeldateengebruikerhetdoelkancommunicerennaaranderen.Hoeishijanders in staat anderen enthousiast te maken voor de community? Een aantal voorbeelden zijn: een gezamenlijk encyclopedie maken, Een opensourceoperatingsystembouwenofeenland opruimen in één dag. Je kunt dit doel direct communicerennaaranderen.Datisessentieelvoor de verspreiding en het sociale aspect van de community.

Bereikbaar: • Isereenkansdathetlukt?Laatde deelnemers het gevoel krijgen dat het kan. Wanneer de leden van de community het idee hebben dat het onmogelijk is, dan geven ze op.

Belonend: • Alshetdoelbereiktisofalsdegebruikerheeftgeparticipeerd,danvoeltdatgoed. Kan hij het doorvertellen aan anderen? Geefthethemofhaaraanzienofbevestigthetzijnofhaarsocialepositie?

Groter dan het individu: • Onderdeelzijnvanietsgroots,iséénvandefactorendiezorgtvoorintrinsiekemotivatie.39 Mensen zijn bereid meer te doen als ze voelen dat wat ze doen een hogerdoelheeft.ErwerdaanafgestudeerdeAmerikaansestudentennahunafstuderengevraagd wat hun doel was na hun opleiding. Degenen die een materieel doel dat ze bereikt hadden, bleken jaren later ongelukkiger dan hun

35 hoofdstuk936 Gee.P.(2010)37 hoofdstuk538 Heath,C.(2007)39 Pink, D.(2009)

15

medestudentenmeteenideëeldoel,ongeachthetfeitofhundoelbehaaldwasofniet,.

11.2 Waar baseer je vertrouwen op?Dit is een belangrijke vraag voordat je gaat beginnen aan een community project. Een community is gebaseerd opvrijwilligeparticipatieendaarmeeopvertrouwen.Dit vertrouwen is zogenaamd sociaal kapitaal en is onderdeel van het gehele netwerk.40Jezouzelfskunnenstellen dat vertrouwen de enige vorm van kapitaal is. De waarde van ons geld is gebaseerd op vertrouwen en niet opdedaadwerkelijkewaardevanhetstukjekatoenofplasticwaarmeebetaaldwordt.Sociaalkapitaalwordtvaakverwartmetreputatie.41 Een individu bezit geen sociaalkapitaal;hetishetvertrouwenbinnenhetgehelecommunity.Onderdelenvanditvertrouwenzijn42

Tolerantie: • De vrijheid om dingen te zeggen en deverwachtingdathierpositiefopgereageerdzal worden.Wederkerigheid: • Dit betekent dat je bereid bent op dit moment iets te doen wat je een investeringkostintijd,geldenmoeitevoordecommunity.Ditdoejemetdeverwachtingdatdit later ook voor jou zal worden gedaan. Denk bijvoorbeeldaanWikipedia.Jeinvesteerttijdineenartikel.Maaraldieartikelensamenbevattenveel meer kennis, waar je als individu weer gebruik van kan maken, dan de investering die je hebtgedaanindateneartikel.

Vertrouwenisessentieel,maarookheelongrijpbaar.Erzijn geen vaste regels. Toch zul je moeten nadenken over hoe je binnen de community aan wederkerigheid en tolerantiewerkt.

11.3 Wie worden je echte fans?Hetisnaïefomtedenkendatalsjeeencommunitybegint,iedereenermeteenopafkomtenmetelkaaraandeslaggaat.Hetbeginisessentieelvoordeverderegroei van een community. Een cluster van mensen moet ontstaat waarin je community “volwassen” kan worden.43 Hetslagenvanjecommunityprojecthangtsamenmethetfeitofjedateerstehechteteambijelkaarkuntbrengen.44 45Jemoetopzoekgaannaarechtefansvanjedoelofproduct.46

11.4 Wat zijn de taken binnen een community? Ondankshetfeitdatditonderwerpbuitendescopevan

40 Paxton,P.(2001)41 Miemis, V. (2010)42 Smith, M. (2001)43 Watts,D.(2003)44 Nölvak,R.(2010)45 Stolze, J. (18-02-2010)46 Kelly, K. (2008)

ditonderzoekligt,ishetessentieelvoorhetontwerpenvaneengoedecommunity.JewiltnietdezelfdefoutmakenalsCambrianHouse.47Ditcrowdsourcingplatformhad 7,75 miljoen dollar opgehaald aan investeringen. Eengrootaantalmensenwasbereidafentoetekijkennaarideeënentereageren.Erwasalleenniemandinstaat een team te vormen om samen een idee uit te werken.WatmisteCambrianHouse?

Gelaagdheid in tijd: • Zijn er taken van 5 minuten, 30minutenenwaareenparticipanteendag mee bezig kan zijn?Gelaagdheid in kunde: • Zijn er taken die ik zonder enige voorkennis kan doen en zijn er taken voor deechteexpertgebruikers?Verleiding tot participatie:• ”Hetisnietlastigommensendieeenlolcattehebbengemaakt te laten deelnemen aan een Wiki.Hetislastigomeentoeschouwerzijn eerste lolcat te laten maken.” - Clay Shirky- Omeenpassievegebruikerdeeerstekeertelatenparticiperenishetlastigst.Hetiseenideeomexpertgebruikersdenieuwelingeneen steuntje in de rug te laten geven door ze verantwoordelijk te maken voor nieuw gebruikers.

11.5 Hoe zorg je voor de verspreiding en groei van je community?Ookhetzoekennaaralgemenestelregelsvoordezevraagligtbuitendescopevandezescriptie.Tochisheteenessentieelonderdeel.Zekeralsjezietdatopdehostingsitevooropensourceprojecten,SourceForge,75% van de projecten niet één keer gedownload is, blijkt verspreidingengroeiessentieel. 48Hetismooialsjedeeerstegroepfansenthousiasthebt,maarzijzijnslechtshet topje van de ijsberg die een community is.

12. Wat wordt je beloningsysteem?Hetbeloningsysteemstaatcentraalbinnenjecommunity.Hetzorgtervoordatjeparticipantengemotiveerdblijvenendatjedoelwordtbereikt.Hetvindenenontwerpenvaneenbeloningsysteemisafhankelijkvandrie dingen.

Doel:• Wat moet het beloningsysteem voor elkaar krijgen van de gebruikers?Motivatie: • Watisdemotivatievandegebruikersbinnen je community? Zijn ze gericht op status encompetitieofjuistophetelkaarhelpenenop

47 Schonfeld,E.(2008)48 SourceForgeMostActive

16

sociale omgang met elkaar?Mechanisme: • Welkmechanismegajeinzettenomjegebruikerstebelonenentemotiveren?

Dezedriedingenmakenofeenbeloningsysteemslaagtoffaaltinzijnopzet.Motivatieendoelzijnindevorigehoofdstukkenaanbodgekomen.Indithoofdstukzaldenadruk liggen op het mechanisme. De verschillen tussen demechanismenzullenbinnen4categorieënwordenbeoordeeld:

Categorie 1. Creatieve uitkomst tegenover geregisseerde uitkomstMet een geregisseerde uitkomst wordt bedoelt dat wanneerjehetzelfdedoetookdezelfdebeloningkrijgt.Als je honderd blogposts maakt, krijg je een beloning. Eencreatieveuitkomsthoudtindatjebeoordeeldwordtopeengoedeofslechteblogpost.Eengeregisseerdsysteem kan door het repeterende karakter volledig geautomatiseerdworden.

Categorie 1 Creatieve uitkomst Geregisseerde uitkomst

Punten systeem

Achievement systeem Moderatie door alle gebruikers

Moderatie door expert gebruikers Lead by example Jury Review of Recommandation systeem

Categorie 2. Schaalbaar tegenover niet schaalbaarSchaalbaarheidgaatoverhetfeitofeenbeloningsysteemmeegroeit met de community. Sommige beloningsystemenvragengeenonderhoudofzenuophonderdmensenvantoepassingzijnofop1miljoen.Wenoemen deze beloningsystemen schaalbaar. Wanneer hetbeloningsysteemwelonderhoudnodigheeftnaarmate de community groeit, noemen we dit mechanisme niet schaalbaar.

Categorie 2

Schaalbaar Niet schaalbaar

Punten systeem Achievement systeem Moderatie door alle gebruikers Moderatie door expert gebruikers Lead by example Jury Review of Recommandation systeem

17

Categorie 3. Centrale controle tegenover decentrale controleDit is de vraag wie er beloont. Komt de beloning voort uitééncentraleplaatsofisdezedecentraalenkandecommunityelkaarbelonen.Hetisdaaromookeenvraagstukoverdecontrole.Ophetmomentdatjekiestvooreendecentraalsysteemishetlastigeromdecommunity te sturen. Jij bent niet de gene die aan het roerstaat,maardecommunityzelf.Bijcentralecontroleishetmakkelijkerominvloeduitteoefenenopdecommunityenderichtingwaarindezezichontwikkelt.

Categorie 3 Centrale controle Decentrale controle

Punten systeem Achievement systeem Moderatie door alle gebruikers Moderatie door expert gebruikers Lead by example Jury Review of Recommandation systeem

Categorie 4. Controle binnen de community tegenover externe controle Komtdecontrolevanbinnendecommunityofvanbuitenaf.Ditisdeessentievandetegenstellingtussencontroledooreenexternepartijencontrolebinnendecommunity.Hetvoordeelvancontrolebinnendecommunity is dat de community zich eigenaar voelt van het beloningsysteem, maar je hebt minder controle als externepartij.

Categorie 4 Contole binnen community Controle externe partij

Punten systeem Achievement systeem Moderatie door alle gebruikers Moderatie door expert gebruikers Lead by example Jury Review of Recommandation systeem

18

12.1 PuntensysteemEen puntensysteem is een beloningsysteem dat automatischpuntengeeftvoorhetbehalenofbereikenvaneenbepaalddoelofhetafmakenvaneentaak.Hetmeesteffectiefisditwanneereenpuntensysteemwordtgecombineerd met een ranking. Een ranking is een lijst met de hoogste scores. Een sociaal element kan worden toegevoegd door alleen een ranking te maken van zijn ofhaarvrienden.Welzorgtditvoorcompetitietussenmensen binnen de community. Iedereen wil de besten zijn en dat kan nadelig zijn voor het groepsgevoel binnen een community.

Categorie 1: Geregisseerde uitkomstEen puntensysteem levert een geregisseerde uitkomt. Depuntenwordenautomatischtoegekendalsjeeenbepaaldetaakhebtafgerond.

Categorie 2: SchaalbaarEenpuntensysteemisschaalbaar.Hetmaaktvoorhetsysteemnietuitoferhonderdofduizendmensenpunten verwachten.

Categorie 3: Centrale Controle Depuntenwordendoorhetsysteemzelfgegeven.Ditbetekent dat het centraal wordt gecontroleerd.

Categorie 4: Controle door externe partijAls ontwerper van het puntensysteem ben je de controlerendepartij.Decontroleoverdebeloningligtdus buiten de community

Aandachtspunten tijdens het ontwerp:Balans:Hetontwerpenvaneengebalanceerdpuntensysteem verdient de aandacht. Beslissingen die je neemt kunnen onverwachte gevolgen hebben. Dit komt omdat de punten vergelijkbaar zijn. Je weet dat 5 punten meer zijn dan 2 punten. Uit onderzoek naar tevredenheid over salaris blijkt heel duidelijk dat mensen die meer betaald krijgen dan ze verwacht hadden, maar minder betaald krijgen dan hun directe collega’s, ontevreden zijn over hun salaris.49Zo’nzelfdeprincipekan op een puntensysteem van toepassing zijn.50

Als je een simpele taak te weinig beloont, zal die taakrelatiefminderwordenuitgevoerd.51 Als je dit herstelt door deze taak meer te belonen, dan wordt een andere taak weer te weinig uitgevoerd. Daarnaast zit er een vertraging tussen je ingreep en het moment datheteffectduidelijkwordt.Gebruikershebbennietdirectdoordaterietsisveranderd.Afhankelijkvan hoe goed de veranderingen worden begrepen en gecommuniceerd,zaljeeffectenzien.

49 Pink, D. (2008)50 Schell, J(2008)51 Schelling T. (1978)

Aldezeproblemenmakeneenpuntensysteemcomplexenonvoorspelbaar,maarhetkanzeereffectiefzijnalsdebalans goed is.

12.2 Moderatie door expert gebruikersBijmoderatiedoorexpertgebruikershebjeinprincipetweebeloningsystemen.Heteersteisdewaarderingvanexperts.Expertszeggen:dievormvanparticipatieiszogoed,datjewordtbeloont.Daarnaastgeefjeeenspecialestatusaanexpertgebruikers,waardoordegenediedecommunitydoorendoorkennengemotiveerdblijven.Demoderatietaakwordthierdoorwelopdeschouders gelegd van een klein groepje mensen, maar departicipatiebinneneencommunityisonderhevigaaneen powerlaw curve. 52 Dit betekent dat er gebruikers zijn dieettelijkehonderdenofzelfsduizendenkerenmeergebruik maken van je community dan andere gebruikers.

Categorie 1: Creatieve uitkomstJekrijgteencreatieveuitkomst,omdatnietvantevorenduidelijkiswatdeexpertgebruikersbelonen.

Categorie 2: Niet schaalbaarHetisnietzodatditbeloningsmechanismeautomatischmeegroeitmetdecommunity.Erzalactiefmoetenwordengezochtnaarnieuweexpertsomtemodereren.

Categorie 3: Centrale controle Decontroleligtcentraalbijdegroepexperts.Zijbepalenderichtingwaarindecommunityzichontwikkelt.

Categorie 4: Controle ligt binnen de community Decontroleligtbinnendecommunity.Deexpertgebruikers zijn gevorderde gebruikers van de community. Aandacht punten bij het ontwerpen:Hetrisicobijdezevormvanbeloningligtophetgebiedvanonderscheidmaken.Wieiseenexpertenwaaromishijeenexpert?Daarnaastiserooknogdevraagofdeexpertsdemeningvertegenwoordigenvandegemiddeldegebruiker.Iswateenexpertgebruikerbelangrijk vindt ook datgene wat alle gebruikers belangrijk vinden?

Hetstellenvanduidelijkeregelsisdaaromontzettendbelangrijk.JezietditbijvoorbeeldbijcommunitieszoalsElfwood.Daarwerktditheelgoed.53Elfwoodiseenonlinecommunityvoorfantasyart.Elkkunstwerkmoet, voordat het wordt getoond op de site, langs eencommissievanexpertgebruikers.Alleregelszijnbeschreven en als een kunstwerk wordt geweigerd binnen de community, wordt aangegeven welke regel is gebroken.

52 Barabási,A.(2003)53 Abrahamsson, T.

19

EenandereoplossingkomtvanhetspelEveOnline.54 Zijnmakershebbenookeenexpertpanelopgezet.DezezogenaamdeCouncilofStelarManagementwordtomde4jaardoordecommunityzelfgekozen.DezevormvandemocratiezorgtervoordatdeCouncilookechtdemening van de community vertegenwoordigt.

12.3 Moderatie door alle gebruikersWanneer je de beloning overlaat aan alle gebruikers, geefjedecontrolevooreengrootdeeluithanden.Degebruikerskunnenzelfbepalenwatzegoedecontent vinden en wat niet. Dit lijkt heel risicovol, maar voorbeelden als Wikipedia en Threadless laten zien dat het wel degelijk het gewenste resultaat kan opleveren.55 Hoemensengaanmodereren,isheelergafhankelijkvan het doel dat je wilt bereiken. Threadless doet dit bijvoorbeeld door middel van stemmen. Wikipedia laatiedereendemogelijkheidomartikelenwijzigen.Verschillende systemen vragen verschillende soorten participatieenaandachtvangebruikers.

Categorie 1: Creatieve uitkomstDeuitkomstvanditmechanismeiscreatief,omdatdooreenvormvandemocratiedecontentendegebruikersworden beloond.

Categorie 2: SchaalbaarDit is een schaalbaar mechanisme. Elk lid van de communitydatparticipeert,kanookmodereren.Enuitonderzoek naar sociaal web gebruik blijkt dat 19% van deInternetgebruikerscommentaargeeftenslecht13%daadwerkelijkzelfcontentcreëert.56

Categorie 3: Decentrale controle Hierbovenwerdalkortbeschrevendaterweinigtotgeen centrale controle is. De community bepaalt de richtingwaarinhijzichontwikkelt.

Categorie 4: Controle ligt binnen de community Alle gebruikers bepalen samen wat beloont wordt en wat niet. De controle ligt daarom binnen de community.

Aandachtpunten bij het ontwerpenHetrisicovanhetoverlatenvanbeloningaaneencommunity is dat je weinig tot geen invloed hebt op de uitkomst als ontwerper nadat het systeem eenmaal is geïmplementeerd. Je moet als ontwerper goed nadenken wat gemodereerd mag worden door de community. Daarnaast komt de mening van de gemiddelde gebruiker naar boven drijven door deze vorm van beloning.57 De gemiddelde gebruiker is namelijk de grootste groep gebruikers en zij belonen wat zij waardevol vinden.

54 Óskarsson, P.(2009)55 Hunt,T.(2009)56 Sollis, B. (2010)57 Johnson, S. (2001)

Demoderatiemethodeisafhankelijkvanjecommunity.Wikipediaisaltijd47minutenwegvantotaledestructie.58Deenigeredendathetblijftbestaanis,omdateraltijd24uurperdag7dagenperweekmensenhunbestdoendecontenttebeschermen.Hetkandusenorm veel van een community vragen.

12.4 Lead by example Ditiseenbijzonderevormvanbeloning,namelijkzelfleidinggevenengebruikerstestimuleren.Ditiseenzeereffectievemanierominvloedteblijvenhoudenbinneneencommunity.Hetiseenveeltoegepastemethodebijopensourcesoftwareprojecten.59Elkprojectheeftzijn zogenaamde “benevalant dictator”. Een persoon die regeert als dictator over zijn project, maar die wordt geaccepteerd zolang hij bruikbaar is binnen de community. Dit dictatorschap is alleen weggelegd voor individuen. Dit komt omdat er veel vertrouwen nodig is vanuit een community om dit toe te laten. Wanneer ditvanuiteenorganisatiegedaanwordt,iseraltijdhetgevoel dat er een dubbele agenda is.

Categorie 1: Creatieve uitkomstJe hebt als leider de touwtjes in handen. Dit betekent dat jezelfderegieinhandenhebtendeuitkomstdaarmeegeregisseerd wordt.

Categorie 2: Niet schaalbaarDit systeem is totaal niet schaalbaar. Er is er maar één endatbenjij;enerzittennietmeerdan24uurineendag. Deze methode kan dus alleen worden toegepast als sommigetakengedelegeerdwordenofalsjeeenhelekleine community hebt.

Categorie 3: Centrale controleDe controle ligt bij jou als leider en daarmee centraal.

Categorie 4: Controle binnen de communityDecontroleligtbinnendecommunity.Jezultactiefmoetenparticiperenbinnendecommunitywiljederolvan leider behouden. Daarnaast is het zo dat de mate waarin geluisterd wordt naar jou, in handen ligt van de community.

Aandacht bij het ontwerpen:Derisico’szijnhierbovenalkortgenoemd.Hetverliesvan vertrouwen van de community in jou als leider. Je kunt dit voorkomen door transparant te communiceren, te delen en te geven. Zodra er maar de schijn is dat je niet werkt in het belang van de community, heb je een probleem.

58 Shirky, C.(2007) 59 Reymond,E.(2000)

20

12.5 Achievement systemen Een achievement systeem is een beloningsysteem gebaseerdophetbehalenvaneenvoorafbepaaldetaak. Een achievement is een prijs die kan worden gewonnen. Een community die gebruik maakt van dit beloningprincipeisFoursquare.Voorverschillendeactiesdie je doet, krijg je een verschillende beloning door middel van een achievement. Een achievement systeem valtofstaatbijcopywriting.60Hetverzinnenvanleukeencreatieveachievementsdiedoornaamgevinginteressantworden om te behalen. Daarnaast zit er een verslavend aspect aan achievements.61 Je wil ze allemaal behaald hebben.

Categorie 1: Geregisseerde uitkomst Deachievementszijnvoorgeprogrammeerdeactiesdie een gebruiken kan doen. De uitkomst is hierdoor geregisseerd.

Categorie 2: SchaalbaarDitachievementsysteemisschaalbaar.Hetmaaktvoorhetsysteemnietsuitoferhonderdofeenmiljoengebruikers mee aan de slag gaan.

Categorie 3: Centrale controle De controle voor dit systeem is centraal, omdat alle achievementscentraaldooreencopywriterofontwerperworden bedacht.

Categorie 4: Controle bij externe partijDe achievements worden bedacht en gemaakt door een externepartij.Ditzorgtervoordatdecontrolebuitendecommunityzelfligt.

Aandachtpunten tijdens het ontwerpen:Uitdaging : Zorg voor uitdagende achievements die men kan behalen en waar je ook wat moeite voor moet doen.

Funtoreach:copywriting,zoalseerdervermeld,isessentieel.Alsdetekstenhetontwerpvandeachievements leuk is, dan wil je ze behalen.

Firsttimers:Maakookeenaantalachievementsdiedooriedereenkunnenwordenbehaald.Heteerstopstartenvan een onderdeel enz. Dit kan eerste gebruikers over de streep trekken.

Zeldzaam: Maak een aantal achievements die zeer zeldzaam zijn en misschien maar door één gebruiker kunnenwordenbehaald.Hierdoorbehoudtjeuitdagingencompetitieonderexpertgebruikers.

12.6 JuryEen jury systeem houdt in dat de content die binnen de community wordt geproduceerd, eerst langs een

60 Yahoo Developers Network, (2009)61 BIGVIP(2007)

jurymoet.Eenpanelvanjuryledenbepaaltofeencommunitylidmoetwordenbeloondofniet.Ditsysteemisvooraleffectiefwanneerhetgaatomprijzenofwedstrijden.Welkunjejezelfafvragenofdaadwerkelijkeen verbondenheid met de community ontstaat. Er bestaat namelijk de kans dat mensen alleen de jury gaan pleasen en er eigenlijk geen echte verbondenheid ontstaat tussen leden.

Categorie 1: Creatieve uitkomstEr is niet van te voren duidelijk wat een jury wil. De uitkomstisonvoorspelbaarendaarmeecreatief.

Categorie 2: Niet schaalbaarEen jury systeem is niet schaalbaar. Een jury kan maar een bepaald aantal stukken beoordelen. Wanneer hetaantalgebruikersgroeit,moeteractiewordenondernomen en zal het systeem moeten worden aangepast.

Categorie 3: Centrale controle Decontrolevanhetjurybeloningsysteemiscentraal;ditligt namelijk bij de jury.

Categorie 4: Controle bij externe partijDejuryisgeengebruikervandecommunity;decontroleover het beloningsysteem ligt buiten de community.

AandachtpuntentijdenshetontwerpenJurypleasen:Hetgrootsterisicovaneencommunitydiealleen draait op een jury beloningsysteem is dat er geen echte community ontstaat. Je voelt je niet verbonden met de ander en bent eigenlijk bezig met het tevreden stellen van de jury. Toch kan het in sommige gevallen heeleffectiefzijn,maardanmoetdeprijsgrootgenoegzijn.‘BattleofConcept’maaktgoedgebruikvanditsysteem.

Validatie:Wiezijndejuryledenenwatgeeftzehetrechtommijtebeoordelen?Netalsbijexpertgebruikersmoetde macht die de jury gegeven is, worden gevalideerd. Watgeeftzehetrechtomeenbeloninguittedelen.

12.7 Recommandation of review systeem Eenrecommandationsysteemiseenbeloningsysteemgebaseerdophetfeitdatmensenelkaaraanradenenfeedbackgeven.Alsjeeenpositieveervaringmeteenbepaalde gebruiker hebt gehad, beloon je die door middelvaneenrecommandationofreview.

Categorie 1: Creatieve uitkomstDeuitkomstiscreatief.Jeweetvantevorennietwiewordt aanbevolen door de gebruikers.

21

Categorie 2: SchaalbaarElkegebruikerkaneenreviewofeenrecommandationschrijven. Dit betekent dat het systeem schaalbaar is.

Categorie 3: Decentrale controleDe controle bij dit systeem ligt decentraal, omdat alle gebruikerseenbeoordelingofeenrecommandationkunnen schrijven.

Categorie 4: Controle binnen de community De controle ligt bij dit systeem bij de community, omdat decommunityledenderecommandationofreviewdoen.

Aandachtpunten tijdens het ontwerpenHetrisicovanditbeloningsysteemisdatvriendenenmensendieelkaarkennen,elkaarpositievebeoordelingen gaan geven. Niet op basis van hun prestaties,maaropbasisvanonderlingevriendschap.Jekunt dit voorkomen door duidelijk aan te geven van wie derecommandationofreviewisgekomenenofereenuitwisseling is geweest.

13. Belonings decision making tool De beloning desision making tool is een manier om een advies te krijgen over welk beloningsmechanisme het meest geschikt is voor een bepaalde community.62Hetiseeninteractieveversievanhetbovenstaandehoofdstuk.Door de sliders heen en weer te bewegen maak je een keuze over een beloningsysteem. De keuze kan verder wordenuitgelegddoorophetinfoicoontedrukkeninderechterbovenhoek.Hetadviesopbasisvandeinstellingvan de sliders is te zien in het bruine paneel. Verdere uitlegoversystemenwordtweergegevendooropdeinfoiconen te klikken.

Figuur 5. De beloning desion making tool te vinden op http://student.cmd.hro.nl/0782426/

62http://student.cmd.hro.nl/0782426/

14. Praktijk deel; Case MyArtSourceMyArtSourcemoeteenkunstplatformwordenwaarvraagenaanbodelkaarontmoeten.Devolgendequoteuitdeconceptdocumentatiemaaktdeambitieduidelijk:

“Internationaal kunstplatform waarbij MyArtSource faciliteerd in interactie tussen vraag en aanbod, de plek waar vraag en aanbod samen komen (vraag creëren bij consumenten en leads en traffic voor de aanbieders. “63

HetcommunityenparticipatiegedeelteligtbijdekunstWiki. De kunst Wiki is een plaats waar de kunst die in Nederland te koop is, wordt verzameld. Deze Wiki voedt op zijn beurt weer de zoekmachine voor kunst. In deze zoekmachine kunnen mensen die voor het eerst kunst willenkopenzoekenindekunstcollectievangaleriesenkunstenaars.

Wat is het doel?HetdoelisdoormiddelvancommunityparticipatiedekunstWikitevullenmetinformatie,zodatkunstkopers,die voor de eerste maal kunst gaan kopen, zich kunnen oriënterenophetaanbod.DeinformatiebinnendeWikimoet daarom aan een aantal eisen voldoen.

Identificatie: • Je wilt weten wie bepaalde informatieheeftgeleverdovereenbepaaldkunstwerk.Ditmedeomdatnaarschattingzo’n20% van alle kunst vervalst is.64

Accurate informatie: • Deinformatiediewordtgegeven over de schilderijen moet accuraat zijn.

Waar baseer je vertrouwen op?Dit kan mogelijk een probleem zijn waarover moet worden nagedacht. Er is namelijk geen natuurlijk vertrouwen tussen galeriehouders en - vooral beginnende-kunstenaars.Hetgaathiervooralomhetprincipe van wederkerigheid. Een galerie legt vaak grote marges op de kunstwerken van wel 50 tot 200%. Dit kan een probleem gaan vormen op het moment dat je via deze community kunstenaars en kunstkopers verbindt. Demeerwaardevandegalerieneemthierdooraf.

Wie zijn je echte fans?De mensen die de community gaan dragen en opstarten zijn de galeriehouders. Dit is een logische keuze, omdat diteeninitiatiefisvandeverengingvangaleriehouders.Daarnaast hebben zij ook een groot voordeel als zeparticiperen,doordatzeinstaatzijneennieuweklantengroep aan te spreken via MyArtSource. De

63 Baarle, van. A.(2010)64 Hansen,H.(2005)

22

bovenstaande redenen maakt de groep galeriehouders uitermategeschiktalseerstefans.

Wat zijn de taken binnen de community?De drie taken die moeten worden uitgevoerd binnen de kunstWiki zijn:

HetinvoerenvankunstwerkenineenkunstWiki•Hetbeoordelenvandeingevoerdeinformatie•Hetbeantwoordenvanvragenvan•geïnteresseerden over een bepaald kunstwerk

Hoe zorg je voor de verspreiding en groei van je community?De galeries, kunstenaars, musea en kunstuitleen instellingen zijn de plaatsen waar de doelgroep is en kan worden aangesproken. Daarnaast kan door het stellen vanvrageneeneerstevormvanparticipatiebereiktworden. Dit is de meest belangrijke stap, omdat de stapvannietparticiperennaarparticiperenveelgroterisdandestapvaneenbeetjeparticiperennaarmeerparticiperen.65

Wat wordt het beloningsysteen?Voor het beloningsysteem van MyArtSource is gekozen vooreencombinatievandriesystemen.Eenpuntensysteemomgaleriehouderstemotiverenomteparticiperen.Eenmoderatiedoorallegebruikersomcontact te houden met de gebruikers. Een jury systeem als beloning voor gebruikers die boven gemiddeld veel participeren.

Punten systeem1. : Als je een kunstwerk toevoegt aan de Wiki wordt dit toegevoegd aan het participatieCV.Ookwordtaangegevenhoevolledigjedeinformatiehebtingevoerdenwatkan worden gedaan om een volledige “score” te behalen.

Moderatie door alle gebruikers:2. Hettweededat wordt beloond is het beantwoorden van vragen oven een kunstwerk. Mensen kunnen een vraag stellen over een kunstwerk aan de kunstenaarofgaleriediehetwerkinbezitheeft.Dit is belangrijk, omdat uit doelgroep onderzoek is gebleken dat mensen die voor het eerst kunst gaan kopen graag meer willen weten over het kunstwerk en de kunstenaar. Een gebruiker kan daarnaasteenkunstwerkopslaaninzijnofhaarkunstcollectie.Ditwordtgezienalsstemvoordeinformatiedieisgegevenoverhetkunstwerk.

Jury systeem: 3. Wanneer uit de score van het puntensysteemendemoderatievangebruikersblijktdateengebruikerveelparticipeert,dankanderedactieervoorkiezenoverhemofhaareenartikelteschrijven.

65 Shirkey, C. (2010)

In het geval van MyArtSource, is gekozen voor een gelaagdsysteem.Hetpuntensysteemstimuleertgebruikers tot het toevoegen van kunst. Je vervangt verplichte velden door beter beloonde velden. Dit zorgt ervoordatjehetnegatievegevoeldateenfoutbijhetinvullenoplevert,vervangtdooreenpositiefgevoelmetdebeloning.Daarnaastgeefthetheelduidelijkaanwanneereengebruikerklaarismeteenkunstwerk.Hijheefthetkunstwerkvoor100%ingevuldenisdusklaar.

Hettoevoegenvaneenkunstwerkaandepersoonlijkecollectievaneengebruikeriseenextrabeloningvoorduidelijkeinformatie,goedefotografieenhetactiefbeantwoorden van vragen. Als de gebruiker het bovenstaande op een uitmuntende manier doet, wordt hijbeloonddoorderedactiemeteenartikel.

Figuur 6. Flow van de beloning binnen MyArtSource

Omduidelijktemakenwateengebruikertezienkrijgt,zijneenaantalwireframesgemaakt.Ditzijngeen ontwerpen en moeten ook niet als zodanig geïnterpreteerd worden. Ze hebben als doel het abstracte beeld van het beloningsysteem in een visuele vorm te gieten.

Figuur 6. Wireframe van het toevoegen van een kunstwerk en het punten systeem

Als galeriehouder krijg je duidelijk te zien hoeveel

23

procentvandeinformatiejehebtingevuldendaarnaastwordt aangegeven hoeveel procent het individuele veld deel uitmaakt van het geheel. De beloning zit hem in hetfeitdatduidelijkwordtaangegevenmetwelkeactiewelk aantal procenten (punten) je hebt bereikt en wat je nog moet doen. Dit is een vorm van beloning omdat mensenhetprettigvindenalsdingenvolledigzijnenzijnafgesloten.

Figuur7. Wireframe van het zichtbare gedeelte voor users en de moderatie door alle gebruikers

Als een gebruiker een werk mooi vindt, kan hij het werk toevoegenaanzijnpersoonlijkecollectie.Ditiseenindicatiedateengaleriehouderzijnwerkgoedgedaanheeft.Daarnaastkaneengebruikereenvraagstellenover een kunstwerk, wat op een hele simpele manier ook beloontdoorhetfeitdaterinteressewordtgetoond.

Figuur 8 Wireframe participatie CV

HetparticipatieCVgeeftgaleriehouderseenduidelijkoverzicht van wat ze hebben gedaan binnen de community. Daarnaast krijgen ze te zien wat ze nog meer zouden kunnen doen. Deze vorm van inzicht in hun eigen participatieprocesiseenvormvanbeloning.

15. Conclusie Een beloningsysteen is slechts een klein onderdeel vanhetgeheeldateencommunityis.Hetisdaaromessentieelomindevoorbereidingvaneencommunityeen aantal vragen te stellen:

Wat is het doel?•Waar baseer je vertrouwen op?•Wiewordenjeechtefans?•Wat zijn de taken die mensen moeten uitvoeren •binnen je community?Hoezorgjevoordeverspreidingengroeivanje•community?

Eenbeloningsysteemisessentieelvooreencommunity,omdathetdeparticipatievergroot.Alsmensenbeloondworden voor een taak, zijn ze bereid de taak vaker te doen.Daarnaastishetprettigombeloondtewordenenkanereengevoelvanflowontstaan.Inhetgevalvan My Art Source is het belangrijk dat is gekozen voor eengelaagdsysteem.Hetpuntensysteemstimuleertgebruikers tot het toevoegen van kunst. Je vervangt verplichte velden door beter beloonde velden. Je legt defocusopdatgenedatgedaankanwordenennogtedoenstaat.Hetsteltjeinstaatdefocusteleggenophetpositievevandeparticipatie.

24

16. Bronnenlijst“750 Words”Geraadpleegd op 28 april 2010http://750words.com/

Abrahamsson,T.,“ElfwoodGeneralRules”Geraadpleegd op 22 juni 2010http://www.elfwood.com/erb/rules4.html

Ariely,D.,”PredicatblyIrrational”HarperCollins,ISBN:978-0-06-135323-92008, Geraadpleegd op 18 maart 2010

Ariely,D.,”DishonestyinEverydayLifeandItsPolicyImplications”2006, Geraadpleegd op 2 juni 2010

Barabási,A.,“Linked”Dutton,ISBN:0452284392April2003,10mei2010

Baarle,van,A.“ConceptvoordigitaalplatformMyArtSource”6 april 2010, Geraadpleegd op 29 juni 2010

BIGVIP, “Addicted to Achievements?”1februarie2007,Geraadpleegdop8juli2010http://gamerscoreblog.com/team/archive/2007/02/01/540575.aspx

Burson-Marsteller ,”The Global Social Media Check-up”,23februari2010,Geraadpleegdop15maart2010http://www.burson-marsteller.com/Innovation_and_insights/blogs_and_podcasts/BM_Blog/Documents/Burson-Marsteller%202010%20Global%20Social%20Media%20Check-up%20white%20paper.pdf

Cialdini,R.B.,“Infuence”HarperCollins,ISBN:978-0-06-189990-42008, Geraadpleegd op 19 maart 2010

Csiskzentimihalyi,M.,“FindingFlow”,BasicBooks,ISBN:0-465-04513-81997, Geraadpleegd op 18 maart 2010

Dubner, J., “Freakonomics”Perfectbound,ISBN0-06-083824-8Maart 2005, Geraadpleegd 10 mei 2010

J.P.Gee,”GameBasedLearning”2010, Geraadpleegd op 12 juni 2010http://www.gamebasedlearning2010.com/video/905-video/236-professor-james-paul-gee

Gurstein,M.,“Whatiscommunityinformatics(andwhyitmatters)?”Polimetrica, ISBN:978-88-7699-097-4 2007, Geraadpleegd op 17 maart 2010http://eprints.rclis.org/12372/1/WHAT_IS_COMMUNITY_INFORMATICS_reading.pdf

Hansen,H.,“Valsekunstisboomingbusiness”20 juni 2005, Geraadpleegd op 29 juni 2010http://www.novatv.nl/page/detail/uitzendingen/3590/Valse+kunst+is+booming+business#

Hardin,G.,”Thetragedyofthecommons”28 juni 1968, Geraadpleegd op 2 juni 2010http://www.sciencemag.org/cgi/reprint/162/3859/1243.pdf

Heath,C.,Heath,D.,“MadetoStick”RandomHouse,ISBN:14000642872007, Geraadpleegd op 1 maart 2010

Hunt,T.,“TheWuffieFactor”,CrownBusiness,ISBN:03074095032009, Geraadpleegd op 10-12-2009

Jones,M.,”DataasSeductiveMaterial’27 maart 2010, Geraadpleegd op 1 maart 2010http://www.slideshare.net/blackbeltjones/data-as-seductive-material-spring-summit-ume-march09

Johnson, S. , “Emergence”Penguin Books, ISBN:978-0-140-28775-22001, Geraadpleegd op 1 april 2010

Kahneman,D.,”MapsofBoundedRationality:Aperspectiveonintuitivejugementandchoise”8 december 2002, Geraadpleegd op 15 maart 2010 http://nobelprize.org/nobel_prizes/economics/laureates/2002/kahnemann-lecture.pdf

Kahneman,D.,“ExplorationsoftheMind:Intuition”31januari2008,Geraadpleegdop28april2010http://www.youtube.com/watch?v=dddFfRaBPqg

Kelly,K.,“1000truefans”4 maart 2008, Geraadpleegd op 18 juni 2010 http://www.kk.org/thetechnium/archives/2008/03/1000_true_fans.php

Lakhani,K.R.,Wolf,R.G.,“WhyHackersDoWhatTheyDo:UnderstandingMotivationandEffortinFree/OpenSourceSoftwareProjects”2003,Geraadpleegdop22maart2010http://hlt.media.mit.edu/dfe_readings/hackers.pdf

25

Let’sdoitworldGeraadpleegd op 15 maart 2010http://www.letsdoitworld.org/map

McGonigal, J., “Engagement Economy”September 2008, Geraadpleegd op 19 maart 2010http://www.iftf.org/files/deliverables/Engagement_Economy_sm_0.pdf

Miemis,V.,“SocialCapitalisnotthesameasWhuffie”6 maart 2010, Geraadpleegd op 16 juni 2010http://emergentbydesign.com/2010/03/06/social-capital-is-not-the-same-as-whuffie/

Nölvak,R.,“Storyabouttrash”,14 juni 2010, Geraadpleegd op 18 juni 2010http://www.vimeo.com/12580572

Os,van,H.“ScriptieTrezzle”2010, Geraadpleegd op 29 juni 2010

Óskarsson, P. J., “The CSM”2009, Geraadpleegd op 7 april 2010http://www.eveonline.com/download/devblog/CSMSummary.pdf

Paxton,P.,“IsSocialCapitalDecliningintheUnitedStates?AMultipleIndicatorAssessment.”21 september 2001, Geraadpleegd op 19 april 2010http://social.capital.unl.edu/Paxton_files/v3_document.htm

Pink, D., “Drive”Penguin Books, ISBN: 978-1-101-15214-02009, Geraadpleegd op 15 april 2010

Poe,M.,”TheHive”September 2006, Geraadpleegd op 15 maart 2010http://www.theatlantic.com/magazine/archive/2006/09/the-hive/5118/

Raymond,E.S.,”HomesteadingtheNoosphere”2000, Geraadpleegd op 7 april 2010http://www.dvara.net/HK/homesteading.pdf

Schelling,J.,”Socialnetworkvisualization”2007, Geraadpleegd op 15 maart 2010 http://thesis.jasperschelling.com/thesis_jasperschelling_socialnetworkvisualization.pdf

Schelling,T.C.,”MicromotivesandMacrobehavior”W.W.Nortan&Company,ISBN:0-393-0571-11978, Geraadpleegd op 1 april 2010

Schonfeld,E.,“WhenCrowdsourcingFails:CambrianHouseHeadedtotheDeadpool”12 mei 2008, Geraadpleegd op 22 maart 2010http://techcrunch.com/2008/05/12/when-

crowdsourcing-fails-cambrian-house-headed-to-the-deadpool/

Shirky,C.,“GroupasUser:FlamingandtheDesignofSocialSoftware”5 november 2004, Geraadpleegd op 12 juni 2010 http://www.shirky.com/writings/group_user.html

Shirky,C.,“Howcognitivesurpluswillchangetheworld’Juni2010,Geraadplaagdop30juni2010http://www.ted.com/talks/clay_shirky_how_cognitive_surplus_will_change_the_world.html

Shirky,C.,“Love,InternetStyle”11 juni 2007, Geraadpleegd op 1 aprilhttp://www.youtube.com/watch?v=Xe1TZaElTAs

Shirky, C., “The group is its own worst enemy”2003,Geraadpleegdop12juni2010http://shirky.com/writings/group_enemy.html

Sollis, B. , “Behaviourgraphics humanize the social web”22 maart 2010, Geraadpleegd op 7 juli 2010http://www.briansolis.com/2010/03/behaviorgraphics-humanize-the-social-web/

SourcForge,MostActiveProjectsforAllTimeGeraadpleegd op 15 maart 2010http://sourceforge.net/top/mostactive.php

Smith, M. K. , “Community’2001, Geraadpleegd op 17 maart 2010http://www.infed.org/community/community.htm.

Stolze, J., “Social Media: het is gewoon keihard werken “4februari2010,Geraadpleegdop17maart2010http://www.jimstolze.nl/weblog/2010/02/04/social-media-het-is-gewoon-keihard-werken/

Solze,J.,“Hoekanikleiden…zonderdebaastezijn?”18februarie2010,Geraadpleegdop11mei2010http://www.slideshare.net/toscani/social-media-leaderschip?from=ss_embed

Teeme Ära 2008Geraadpleegd op 15 maart 2010http://www.teeme2008.ee/?setlang=eng

Watts,D.J.,“SixDegrees”Vintage, ISBN:97800994449612003,Geraadpleegdop1April2010

Webber,S.,“Thesuccesofopensourcesoftware”HarverdUniversityPress,ISBN:0-674-01292-52004, Geraadpleegd op 15 maart 2010

26

Wilson,J.Q.,Kelling,G.L.,”ThepoliceandneighborhoodsafetyBROKENWINDOWS”1975, Geraadpleegd op 26 maart 2010http://www.manhattan-institute.org/pdf/_atlantic_monthly-broken_windows.pdf

YahooDevelopersNetwork,“CollectibleAchievements”1 juli 2009, Geraadpleegd op 8 juli 2010http://developer.yahoo.com/ypatterns/social/people/reputation/achievements.html

Yee,N.,“MotivationsforPlayinOnlineGames”2007, Geraadpleegd op 12 juni 2006http://www.nickyee.com/cpb-supp.html

Yee,N.,“TheLaborofFun:HowVideoGamesBlurTheBoundariesofWorkandPlay”2006, Geraadpleegd op 12 juni 2006

DeCreativeCommonsAttribution-NonCommercial-ShareAlike3.0NetherlandsLicentieisvantoepassingopditwerk.Ganaarhttp://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/nl/ofstuureenbriefnaarCreativeCommons,171SecondStreet,Suite300,SanFrancisco,California,94105,VSomdezelicentietebekijken.