Schrale natte graslanden

Bedreigingen en beheer

Een bodemchemisch verhaal

Biotoop

Op diverse bodems Water niet constant tot aan de oppervlakte Zuur tot matig zuur in de toplaag Natuurtypen: Vochtige venige graslanden met

biezenknoppen en pijpenstrootje: (blauwgraslanden en veldrusassociatie), Elzen-eikenbos, wederikruigten

Verwant: mineraalrijk Vochtige tot Natte heide (schraler), Heischraal grasland ss (droger), Zuur laagveen (natter)

Gedegradeerde vorm: pitrus of moerasstruisgras

Bodemfactoren

(Interne) trofie bepalend:– Humusmineralisatie N + P– Gehalte ijzer en Al P– Kationaanvoer via kwel of verwering K (indirect P)– Reductiediepte (Fe(III) Fe(II) ) P– Waterpeilschommelingen vooral N – Verzuring + sulfaat P

Jaarlijkse reductie

I. Volledige nitraatverwijdering Maar2. Aanrijking P mogelijk tot extreem hoge waarden3. Verzuring indien sulfide-sulfaatcyclus

Intensiteit van 2. en 3. is afhankelijk van:A. Fe (+Al)-gehalte: als Fe of Al P en zuurgraad B. Intensiteit reductie, deze is lager als:

1. bodems langere tijd droger zijn (logisch)2. hoeveelheid snel afbreekbaar organisch materiaal geringer is

• vegetatie kort de winter kan ingaan• niet wordt begraasd in of vlak voor reductieseizoen/ plaggen• externe organische vervuiling wordt verwijderd

Sulfide-sulfaatcyclus

Diepe reductie:

Me2+ + SO42- Me2+ + S2-

S2- + Fe-ox FeS (pyriet)S wordt gebonden, Me2+ kan uitspoelen

Heroxidatie (pyrietoxidatie):FeS + O2 Fe-ox + SO4

2- + zuur

Acid sulphate soil

Externe stikstofaanvoer

Enkel direct effect, geen blijvend tenzij gevangen in vegetatie

Denitrificatie: automatisch en sterk

NH3NO3N2

Indien uit lucht, geen pH-effectIndien uit water: verzurend bij NH3

pH-verhogend bij NO3Uitzondering: sterk zure systemen (pH > 3.5 à 4)

Vaak voorkomende ‘acties’ met interne eutrofiering tot gevolg

Actie Via

Verruiging verhoging reductiediepte

Begrazing verhoging reductiediepteverhoging mineralisatie

Overstroming vervuild water verhoging reductiedieptesulfide-sulfaatcyclus

Waterconservering verhoging reductiedieptesulfide-sulfaatcyclus

Effect begrazing: door trappen op de zode wordt de mineralisatie/reductie steeds versneld, ook indien geen duidelijke trapgaten zichtbaar zijn

Verzuring en ontzuring

Ontzuring door denitrificatie zonder sulfaatreductie

Sterke verzuring bij sulfaatreductie

Fe is een verplaatser van zuur: verzuring in neerslagzone, ontzuring in oploszone

Fe is een buffer – redox (voordeel: niet direct sulfidevorming)– zuur bij reductie (voordeel: bescherming tegen externe verzuring) – trofie: legt P vast

Enkele conclusies

Datum maaien voor natte schraalgraslanden niet belangrijk (trofie) mits vegetatie kort en zonder strooisel de winter ingaat.

Verzuringsgevoelige graslanden: idem Verzuring: niet eenduidig Waterpeilschommelingen: belangrijk voor

schraalheid (denitrificatie) Begrazing: heel wat problemen, maar kan nog

steeds toegepast mits voorwaarden Vernatting : eutrofiering,

Drainage : verschraling, maar ook verdroging