schoolbrede preventie van gedragsproblemen Even voorstellen…. Lin Goei.pdf · Positieve...
19
1 School Wide Positive Behaviour Support schoolbrede preventie van gedragsproblemen Schoolpsychologen Congres 15 maart 2013 Sui Lin Goei en Lourens van der Leij [email protected] [email protected] [email protected] Even voorstellen…. Kern van de Workshop Creëren positief, veilig en voorspelbaar schoolklimaat, waarin alle leerlingen zich optimaal kunnen ontwikkelen op het gebied van gedrag en leren http://www.leraar24.nl/video/2414 Schoolontwikkeling en Onderzoek Focus handelings- verlegenheid van de leerkracht School Wide Positive Behaviour Support Opbouw workshop • Vooraf…… • De uitdaging • Wat is School Wide Positive Behaviour Support? • Bouwstenen van PBS • Praktijkvoorbeelden pilotscholen • Onderzoek: schoolontwikkeling en onderzoek • Discussie
Transcript of schoolbrede preventie van gedragsproblemen Even voorstellen…. Lin Goei.pdf · Positieve...
1
School Wide Positive Behaviour Support schoolbrede preventie van gedragsproblemen
Schoolpsychologen Congres 15 maart 2013
Sui Lin Goei en Lourens van der Leij [email protected] [email protected]
Even voorstellen….
Kern van de Workshop
Creëren positief, veilig en voorspelbaar schoolklimaat,
waarin alle leerlingen zich optimaal kunnen ontwikkelen op het gebied van gedrag en leren
http://www.leraar24.nl/video/2414
Schoolontwikkeling en Onderzoek
Focus handelings-verlegenheid van de leerkracht
School Wide Positive Behaviour Support
Opbouw workshop
• Vooraf…… • De uitdaging • Wat is School Wide Positive Behaviour Support? • Bouwstenen van PBS • Praktijkvoorbeelden pilotscholen • Onderzoek: schoolontwikkeling en onderzoek • Discussie
2
Denken Delen Uitwisselen
Wat is gedrag?
Eens of oneens?
1. Gedragsproblemen zijn gemakkelijk waar te nemen 2. Vijandig –agressief gedrag moet hard worden aangepakt.
Kinderen moeten weten dat hun wangedrag direct bestraft zal worden
3. Ongewenst gedrag is alleen een symptoom. De echte problemen (oorzaken) zitten diep verborgen in het kind. Die moeten eerst opgespoord worden, voordat we een succesvolle aanpak kunnen realiseren
4. Alleen professionals zijn in staat om kinderen met gedragsproblemen over hun problemen heen te helpen en ouders en scholen daarbij te ondersteunen.
Eens of oneens?
1. Gedragsproblemen zijn gemakkelijk waar te nemen 2. Vijandig –agressief gedrag moet hard worden aangepakt.
Kinderen moeten weten dat hun wangedrag direct bestraft zal worden
3. Ongewenst gedrag is alleen een symptoom. De echte problemen (oorzaken) zitten diep verborgen in het kind. Die moeten eerst opgespoord worden, voordat we een succesvolle aanpak kunnen realiseren
4. Alleen professionals zijn in staat om kinderen met gedragsproblemen over hun problemen heen te helpen en ouders en scholen daarbij te ondersteunen.
Educators cannot “make” students learn or behave
3
Educators can create environments to increase the likelihood students
learn and behave
Environments that increase the likelihood
are guided by a core curriculum
and implemented with consistency and fidelity
De uitdaging
• Het ‘kerncurriculum’ is vaak straf om het probleemgedrag in de school te verminderen.
• Echter, Het straffen van probleemgedrag (zonder een proactief ondersteunend systeem) resulteert in een vermeerdering van (a) agressie, (b) vandalisme (c) spijbelen, and (d) voortijdig schoolverlaten (Mayer, 1995, Mayer & Sulzar-Azaroff, 1991, Skiba & Peterson, 1999)
Het goede nieuws …
Reviews van onderzoek laten zien dat de meest effectieve antwoorden op probleemgedrag en ‘school violence’ het volgende is (Elliot, Hamburg, & Williams, 1998;Gottfredson, 1997; Lipsey, 1991, 1992; Tolan & Guerra, 1994):
• Sociale vaardigheden training • Cognitieve herstructurering • Gedragsmatige interventies
= instructie strategieën - “teaching”
4
Ontwerp leeromgevingen die de kans verhogen: universele interventies
Jaarlijks: § Bekijk je set van verwachtingen rond gedrag en je instructie
activiteiten
§ Stel je “problem spots” in je school omgeving vast
§ Installeer effectieve instructie en klassenmanagement in elke klas
§ Hoge frequentie van positive feedback
Ontwerpen van leeromgevingen die de kans verhogen : de klas
Onthoud: § Gedragsproblemen doen zich voor in de klas § Effectieve sociale en cognitieve instructie is essentieel
in ALLE klassen § Klassen zijn “persoonlijk”
Inverse relationship between increased probability of compliance induced by effective teaching on the rate of disruptive behavior
(Gunter, Shores, Jack, Denny, & DePaepe, 1994)
00.10.20.30.40.50.60.70.80.9
Baseline Intervention
Academic Compliance
Disruptive Behavior
School Wide Positive Behavior Support • Schoolbrede preventieve aanpak van gedrag
gericht op ALLE leerlingen • Gericht op het aanleren van gedrag en
bekrachtigen van positief gedrag • Kapstak waar andere interventies met
dezelfde uitgangspunten onder passen • Evidence based • Implementatie raamwerk
5
De kern van PBS • Schoolbrede aanpak • Preventie staat centraal • PBS scholen bepalen hun basiswaarden, maken
verwachtingen concreet, leren gewenst gedrag aan en bekrachtigen dit gedrag systematisch.
• De PBS school stuurt op data over het gedrag van de leerlingen.
• Er is sprake van partnerschap met ouders en samenwerking met de keten (zorg)
• PBS wordt geborgd met een kwaliteitssysteem (implementatie integriteit)
Vijf pijlers SWPBS: 1. schoolbrede aanpak 2. gericht op preventie 3. vanuit een positieve
benadering 4. planmatige aanpak op basis
van data 5. ketenaanpak
5 %
15 %
80 %
Primary Prevention: School-/Classroom- Wide Systems for All Students, Staff, & Settings
Secondary Prevention: Specialized Group Systems for Students with At-Risk Behavior
Tertiary Prevention: Specialized Individualized Systems for Students with High-Risk Behavior
~80% of Students
~15%
~5%
CONTINUUM OF SCHOOL-WIDE INSTRUCTIONAL & POSITIVE BEHAVIOR SUPPORT
ALL
SOME
FEW Het SWPBS kader: de piramide
6
Academic Systems Behavioral Systems
1-5% 1-5%
5-10% 5-10%
80-90% 80-90%
Intensive, Individual Interventions • Individual Students • Assessment-based • High Intensity
Intensive, Individual Interventions • Individual Students • Assessment-based • Intense, durable procedures
Targeted Group Interventions • Some students (at-risk) • High efficiency • Rapid response
Targeted Group Interventions • Some students (at-risk) • High efficiency • Rapid response
Universal Interventions • All students • Preventive, proactive
Universal Interventions • All settings, all students • Preventive, proactive
Designing School-Wide Systems for Student Success: The Three Tier Model
Universal
Targeted
Intensive
All
Some
Few Continuum of Support for ALL
Dec 7, 2007
Universal
Targeted
Intensive Continuum of
Support for ALL “Theora”
Dec 7, 2007
Science
Soc Studies
Reading
Math
Soc skills
Basketball
Spanish
Label behavior…not people
7
RTI Integrated Continuum
Mar 10 2010
Academic Continuum
Behavior Continuum
~80% of Students
~5%
ESTABLISHING CONTINUUM of SWPBS
SECONDARY PREVENTION • Check in/out • Targeted social skills instruction • Peer-based supports • Social skills club •
TERTIARY PREVENTION • Function-based support • Wraparound • Person-centered planning • •
PRIMARY PREVENTION • Teach SW expectations • Proactive SW discipline • Positive reinforcement • Effective instruction • Parent engagement •
SECONDARY PREVENTION • • • • •
TERTIARY PREVENTION • • • • •
PRIMARY PREVENTION • • • • • •
~15%
PBS 1980s
Positive Behavior Support
ABA 1968
Applied Behavior Analysis
RtI Response to Intervention
1990s Implementation
Science
PBIS 1997
Positive Behavioral Interventions &
Support
SWPBS School Wide Positive
Behavior Support
Bouwstenen van PBS (1)
1. Formuleer de basiswaarden van de school (3-5) 2. Formuleer heldere verwachtingen voor alle
lokaties (weet wat je wilt zien en horen) 3. Leer verwachtingen actief aan. Gedrag is een
‘vak apart’. 4. Bekrachtig verwachtingen systematisch. 5. Minimaliseer de aandacht voor ongewenst
gedrag en formuleer consequenties voor onacceptabel gedrag.
8
1. Bepaal de basiswaarden van de school (3-5) Bijvoorbeeld: • Verantwoordelijkheid • Respect • Veiligheid
2. Formuleer heldere verwachtingen Voor alle lokaties: • Gangen • Wc • Schoolplein ..... Maak waarden en verwachtingen visueel: • Posters • Banners • Foto’s • Werkstukken van leerlingen
Gedragsverwachtingen: voorbeeld Plek: gang • Loop rustig • Praat met een zachte stem • Hou handen en voeten bij jezelf
Oefening gedragsverwachtingen (10 minuten) Plek: schoolplein
Bedenk in drietallen 3 verwachtingen (gedragsregels) die van belang zijn voor het schoolplein
9
3. Leer verwachtingen actief aan
Rollenspel Quiz Lessen Herhalen
4. Bekrachtig verwachtingen systematisch • Focus op gewenst gedrag • Positieve aandacht voor ALLE leerlingen • Manieren: “Het viel me op dat….”, “ Ik zag dat je …..” • Positieve feedback: Relevant en oprecht • Direct na het gewenste gedrag • Onvoorwaardelijk • 4:1
• Beloningssysteem schoolbreed • In de klas
Een interven)e
• Een specifieke set van maatregelen, • Vanuit de waarden en • Bijbehorende gedragverwach)ngen • Afgestemd op elkaar en op de
omgeving (Van Meersbergen en Blonk, 2010).
Criteria waaraan een interven)e moet voldoen:
• De organisa)e (schoolinrich)ng, dagindeling) om probleemgedrag te voorkomen
• (= aandacht voor preven)eve maatregelen) • Expliciet aanleren en oefenen van pedagogische en
didac)sche zaken (gedragsverwach)ngen worden geleerd en geoefend)
• Posi)ef: gewenst gedrag wordt gewaardeerd /beloond • Minimale aandacht aan niet gewenst gedrag • PersoonsonaNankelijke correc)es
10
Wat zijn gele interven)es?
Interventies die gericht zijn op die groep leerlingen die het risico lopen om problemen te ontwikkelen op het gebied van: - relaties met peers/volwassenen - achterblijvende schoolresultaten - problematische thuissituatie (Lewis en Sugai 1999)
Voorbeelden van gele interven)es
• Check In – Check Out
• Check and Connect • First Step • Problem solving
(Stop, Denk, Doe) • Interven)es bij
agressief gedrag • Zelfmanagement Func)onal Behavior Analyses
• Response to Interven)on
• Lezen: in de klas, in groepje
• Remedial teaching
Check- In Check Out
• Groepsgerichte & gestandaardiseerde Tier 2 interventie • Gedragsverwachtingen van de leerling & beoordeling • Betrokkenheid van alle docenten/medewerkers op school • Koppeling school/thuis • Continue monitoring van ‘ decision making ‘ • Lage inspanning leraren, hoog rendement
Check&in)Check&out)Cycle)
Weekly)BEP)Meeting)
9)Week)Graph)Sent)
Program)Update)
EXIT)
BEP)Plan)
Morning'Check-In'
Afternoon'Check-out'
Home'Check-In'
'''''''''''''''
Class%Check%in%
Class%Check%out%
Teacher!Checks'
11
Leerling wordt geselecteerd
CICO in gang gezet
Feedback Ouders
Feedback van de leraar
Middag Check-out
Ochtend Check-in
CICO coordinator verzamelt data
voor besluitvorming
Wekelijks overlegmoment tbv volgen vorderingen
Exit Programma
Herzien Programma
Welke leerling gaat naar CICO?
• Van te voren opgestelde criteria • Wat is de func)e van het probleemgedrag? • Leerling moet ervoor open staan • Toestemming van en samenwerken met ouders • PO 15 a 20 lln tegelijker)jd in CICO • VO 20 a 30 • Leerlingen voorbereiden
CICO coördinator
• Flexibel inzetbaar • Gemo)veerd om met leerlingen te werken • Vaste personen • Invoeren en analyseren data • Terugkoppeling (PBS) team • Waar in de school? • Max aantal lln tegelijker)jd
Dagkaart
• Niet meer dan 5 doelen • Gerelateerd aan de waarden van de school • Geen individuele doelen, wel op maat • Moet weinig )jd kosten om ‘dagkaart’ in te
vullen • Maak scores concreet (welk gedrag past daarbij?) • Zorg voor succeservaringen! • Kans om posi)eve feedback te geven • Concreet aangeven welk gedrag je verwacht
12
CICO$Record$$Name:&____________________________&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&Date:&______________&&&&&&&&&&&&&������ �������������������������������&
&Safe! Responsible! Respectful!
Check!In!!
0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2! 0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2! 0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2!
Before!Recess!
0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2! 0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2! 0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2!
Before!Lunch!
0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2! 0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2! 0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2!
After!Recess!!
0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2! 0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2! 0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2!
Check!Out!!
0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2! 0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2! 0!!!!!!!!1!!!!!!!!!2!
��� ������! ��� ������������!Comments:&
Check In
• Opdoen van posi)eve ervaringen • Startklaar maken voor de dag • Leerling krijgt ‘dagkaart’ • GEEN individuele doelen! • Dagkaart wordt 4x per dag ingevuld door leraar • Leraar geee posi)eve feedback
Check Out
• Zelfde persoon als in de morgen • Kans om posi)eve feedback aan leerling te
geven! • ‘Dagkaart’ wordt ondertekend • Duplicaat ‘dagkaart’ gaat mee naar huis
Ouders en CICO
• Geven vooraf toestemming • Krijgen dagelijks duplicaat van ‘dagkaart’ te
zien • Bespreken met hun kind en ondertekenen • Ouders leren hoe ze posi)eve feedback
kunnen geven • Kans om samenwerking met ouders vorm te
geven!
13
Resultaat SDQ
0
5
10
15
20
25
JD FF RL ML RC
Total SDQ score
T1 T2
JD FF RL ML RC
T1 T2 T1 T2 T1 T2 T1 T2 T1 T2
Tot. Emotional 4 3 0 0 0 0 0 0 3 1
Tot. Conduct 0 0 4 1 4 2 6 1 7 4
Tot. Hyper 2 2 8 7 8 7 9 3 9 5
Tot. Peer 1 2 1 2 1 0 2 2 3 3
Tot. Pro social 10 6 5 9 5 7 3 7 0 4
Tot. Impact 2 0 2 1 1 1 2 1 2 2
Tot. Stress 12 7 13 10 13 11 17 6 22 13
Score B N B N B N K N K B
“Onderzoeken verhoogt je professionaliteit”, zeggen ze. Maar ik
denk: “Eerst zien, dan geloven”. Ja, laten ze dat eerst maar eens
onderzoeken.
Het onderzoek Regionale samenwerking
Timotheusschool (Oldebroek), Drs. Joh. Vd Wendeschool (Kampereiland), SBO De Rank & De Mare (Almelo) Onderzoek Lectoraat Onderwijszorg & Samenwerking binnen de keten (Windesheim)
14
De praktijk Vijf pijlers SWPBS: 1. schoolbrede aanpak 2. gericht op preventie 3. vanuit een positieve
benadering 4. planmatige aanpak op basis
van data 5. ketenaanpak
5 %
15 %
80 %
Voorbeeld SBO De Rank
Werken met een gedragsteam binnen de school
Vijf pijlers SWPBS: 1. schoolbrede aanpak 2. gericht op preventie 3. vanuit een positieve
benadering 4. planmatige aanpak op
basis van data 5. ketenaanpak
Voorbeeld Drs. Joh. Vd Wendeschool
Positieve benadering d.m.v. beloningssysteem
Vijf pijlers SWPBS: 1. schoolbrede aanpak 2. gericht op preventie 3. vanuit een positieve
benadering 4. planmatige aanpak op basis
van data 5. ketenaanpak
15
PBS in beeld op de scholen Innovatie en onderzoek
gaan hand in hand
INNOVATIE
Implementatie van SWPBS in de pilotscholen
ONDERZOEK Practice-based Ontwikkelings gericht collaboratief Ontwerp onderzoek
Centrale onderzoeksvragen
1. In hoeverre is het SWPBS-model in de pilotscholen geimplementeerd op betrouwbare en
integere wijze (ontwerp en evaluatie)?
2. In hoeverre zijn en voelen de betrokken leerkrachten door SWPBS zich competenter in
het omgaan met probleemgedrag bij hun leerlingen? (evaluatie)
3. In hoeverre is er invloed zichtbaar in het sociaal-emotioneel functioneren bij de leerlingen en in hun
leerprestaties? (evaluatie)
Voorbeeld Timotheusschool (gedrag op het plein) Activiteiten • Nulmeting • Plan maken voor
verbetering • Lessen
goed gedrag • Evaluatie
16
Schooloverstijgend deel
Thema Instrument Wat meet het?
Implementatie PBS • Logboek implementatieproces
• SAS
• Interviews directeur/ib
• Beschrijving van proces+reflectie
• Self-assessment proces door PBS-teamleden
• Ervaringen betrokkenen
Handelingsverlegenheid/Teacher Efficacy
• Vragenlijst leerkrachten (>25)
• Interviews leerkrachten
• Handelingsverlegenheid leerkrachten
• Verdieping Sociaal-emotioneel functioneren lln
SDQ Profiel sociaal emotioneel functioneren
Leerprestaties leerlingen LVS-gegevens rekenen, spelling, lezen
Ontwikkeling van schoolvorderingen
Handelingsverlegenheid
“ Ik reageer vaak teveel achteraf op het gedrag van een kind; het gedrag escaleert al en dan kom je pas met de maatregel. Met name in pleinsituaties is het nog teveel reageren en zo houd je dus eigenlijk probleemgedrag in stand. Het is teveel leerkracht- en situatie-afhankelijk. “
“ Ik vind met name agressieve leerlingen moeilijk om mee om te
gaan. Als ik met agressie te maken krijg, dan trek ik het vaak te snel persoonlijk aan.
Leerkracht interviews
10 interviews Timoteusschool 10 interviews De Mare 8 interviews De Rank 8 interviews Van de Wende school Gemeten tijdens start en einde van het project
Resultaten interviews
• Meerwaarde SWPBS voor participerende scholen: positieve ontwikkeling op school, samen geformuleerde waarden, rust en eenheid in team
• Benoemen concrete situaties: leerkrachten gaan bewuster om met inzetten van interventies. In de 1e ronde zijn leerkrachten gefocused op benoemen van lastig probleemgedrag, in de 2e ronde valt op dat ze vooral handelingsverlegen zijn in naleven van afspraken en naleven van heldere gedragsverwachtingen naar leerlingen toe.
17
Resultaten interviews
• Leerkrachten gegroeid door PBS proces, handvatten om processen op te lossen, duidelijke opbouw in reageren op negatief gedrag, veel bewuster in het positief omgaan van gewenst gedrag
• Samenwerking met elkaar waardevol, ervaren steun van collega’s, helpt elkaar, denkt mee en geeft elkaar tips, team meer op eenzelfde lijn
• Samenwerking met ouders wordt als positief benoemd.
Resultaten scholen
Handout: ���-SDQ per school���-TSE van 1 school
Uitkomsten eruit gelicht……
• Timoteusschool • Totale Probleemscore significant omlaag • Koppeling resultaten interviews: stevige ‘groene basis’
• Van de Wende school
• Totale probleemscore en hyperactiviteit omlaag (net niet significant) • Koppeling resultaten interviews: aanpak druk gedrag
• De Mare (n=253)
• Totale Probleemscore is licht omhoog, echter niet significant. • Koppeling analyse van gedragsteam: leren kijken naar gedrag
Conclusie
1. In hoeverre is het SWPBS-model in de pilotscholen geimplementeerd op betrouwbare en integere wijze (ontwerp en evaluatie)?
• Schoolbrede innovatie kost tijd en voorbereiding • Schoolontwikkeling belangrijk thema • Veel tijd voor autonomie van de leraar • Schoolleider belangrijk • Gedragsteam is heel belangrijk
18
Conclusie
2. In hoeverre zijn en voelen de betrokken leerkrachten door SWPBS zich competenter in het omgaan met probleemgedrag bij hun leerlingen? (evaluatie)
• Uit interviews komt naar voren dat betrokken leraren zich competenter voelen.
• Minder focus op problematisch gedrag, maar meer op het hanteren van het gedragsvraagstuk
• Meer bewust omgaan met gedrag • Leraren voelen zich gesteund door de schoolbrede innovatie
(samen een innovatie in, en 1 taal spreken)
Conclusie
3. In hoeverre is er invloed zichtbaar in het sociaal-emotioneel functioneren bij de leerlingen en in hun leerprestaties? (evaluatie)
• Nog niet, 1 jaar is te vroeg om dit te meten • Verzamelen van data is een moeilijk punt in de scholen • Interpretatie van data door team moet nog ingeslepen en de
gevolgen voor ontwerp van interventie.
Discussie
• SWPBS is een veelbelovende innovatie.
• De gedragswetenschapper speelt hier een belangrijke rol in.
• Er moet niet licht nagedacht worden over het implementeren van SWPBS in Nederlandse scholen….
Meer weten? Expertisecentrum PBIS Windesheim PBS schoolontwikkeltraject PBS opleidingen Meedoen aan onderzoek? Contactpersoon: Lourens van der Leij [email protected]
