Programma 1. EEN SCHOOL BOUWEN: EEN HEEL APARTE OPDRACHT coördinatoren Luk Vandaele en Bernard Vandermarcke Donderdag 14 oktober 2010

Algemene situering van de cursus

Scholenbouw en Masterplannen Schoolgebouwen en een polyvalenter gebruik

Scholenbouw algemeen Scholen : nieuwbouwprojecten of renovatieprojecten Een aanpak op basis van Publiek Private Samenwerking (PPS) onder de vorm van DBFM- overeenkomsten (Design, Build, Finance and Maintain).

Technische aspecten bij Publiek Private Samenwerking (PPS) Outputspecificaties : voorwaarden voor ontwerp en bouw.

Onderhoud van schoolgebouwen Onderhoudsproblematiek in het kader van de DBFM-overeenkomst.

Ervaringen uit de praktijk

2. LICHT EN LUCHT IN SCHOLEN

coördinatoren Luk Vandaele en Bernard Vandermarcke Donderdag 21 oktober 2010

Binnenklimaat en impact op leer- en doceerprestaties Comfort in schoolgebouwen: luchtkwaliteit en visueel comfort in schoolgebouwen De impact op de gebruikers van het schoolgebouw.

Luchtverontreiniging in schoolgebouwen CO2 , fijn stof (krijt, …), …

Ventilatiebehoeften en ventilatiesystemen voor schoolgebouwen Klaslokaal, auditorium, refter, werkplaats, sanitaire ruimten, … Ventilatiebehoeften in energieprestatie (EPB).

Lichtbehoeften in schoolgebouwen Met aandacht voor visueel comfort, zon- en lichtwering.

Verlichtingssystemen voor schoolgebouwen

Ervaringen uit de praktijk

SCHOLEN BOUWEN

Toegepaste Cursus14 oktober – 1 december 2010

Ingenieurshuis - K VIV, Antwerpen

GenootschappenBouw & Infrastructuur

Doelgroep

De cursus richt zich tot aannemers, architecten en studiebureaus, betrokkenen bij vennootschappen voor financiering en instandhouding van (scholen)bouwprojecten, personen uit de overheidsadministratie, verantwoordelijken voor de “dienst gebouwen” van scholen en school gemeenschappen, de toeleverende industrie bij school bouwprojecten, ... Ook schooldirecties zijn welkom.

Concept

De school: we zijn er allemaal gepasseerd, we hebben er van genoten of we vonden het vreselijk. Maar het is een belangrijke periode in elk mensenleven. Het is de leef- en leeromgeving voor onze jongeren. Het schoolgebouw en de schoolomgeving hebben dan ook een belangrijke rol in dit opvoedingsproces. De school is een dienstengebouw met een heel aparte functie. De manier waarop zo’n schoolgebouw gebouwd en ingericht wordt heeft een directe invloed op de leerprestaties. Vandaar dat het nuttig is om zo’n belangrijke opdracht met het nodige overleg en reflectie aan te vatten. Vlaanderen heeft de voorbije decennia (te) weinig geïnvesteerd in schoolinfrastructuur. Van bij haar aantreden heeft de Vlaamse regering gesteld een investeringsregering te willen zijn. Om te verhinderen dat de investeringsachterstand voor scholen verder oploopt is er in deze optiek naast het verhogen van de reguliere investeringen ook een inhaaloperatie via alternatieve financiering ontwikkeld. Deze is gebaseerd op Publiek-Private Samenwerking (PPS). De Vlaamse overheid selecteerde daarvoor een vennootschap met financiële aandeelhouders waarin ze ook zal participeren. Deze vennootschap krijgt de verantwoordelijkheid voor het ontwerp, de bouw, de financiering en het instandhouden van de bouwprojecten onder de vorm van een

2. SCHOLEN: ENERGIEBEWUST EN TOCH COMFORTABEL WARM IN DE WINTER EN COMFORTABEL FRIS IN DE ZOMER coördinatoren Bernard Vandermarcke en Luk Vandaele Donderdag 28 oktober 2010

Hygrothermisch comfort Comforteisen in schoolgebouwen voor winter en zomer.

De buitenschil van het schoolgebouw en EPB Eisen aan transparante en niet-transparante delen; koudebruggen en bouwknopen.

Traditionele systemen voor verwarmen van schoolgebouwen Klaslokaal, auditorium, refter, werkplaats, sanitaire ruimten, … Voorzieningen, dimensionering van technische ruimten.

Zomercomfort in schoolgebouwen Preventie, actief en passief koelen.

Passieve scholen Criteria voor een passiefschool; kosten en baten

Ervaringen uit de praktijk

4. AKOESTIEK IN SCHOOL / SANITAIRE STOP OP SCHOOL : WATER EN SANITAIRcoördinatoren Bernard Vandermarcke en Luk VandaeleWoensdag 17 november 2010

De impact van de akoestische situatie op het leer- en doceergedrag Hoofdaandachtspunten voor akoestiekAandachtspunten voor specifieke schoolsituaties.

Zaalakoestische aspecten in detailAbsorptietechniekenVerschillende oplossingen.

Specifieke aandachtspunten voor akoestisch comfortGeluidwering gevels, ventilatiesystemen en akoestiek, geluidsisolatie tussen lokalen, installatielawaai, …

Aspecten van sanitaire installatiesSanitair warm water, drinkwaterbesparing, hygiëne, …

Ervaringen uit de praktijk

SCHOLEN BOUWEN 14 oktober – 1 december 2010

www.ti.kviv.be/scholenbouwenmeer recente info en inschrijven:

DATUM - UURREGELING - PLAATStelkens van 14.30 u. tot 20.30 u., met 2 pauzes en een broodjesmaaltijd rond 18.00u.

dag 1: Donderdag 14 oktober 2010 dag 2: Donderdag 21 oktober 2010 dag 3: Donderdag 28 oktober 2010 dag 4: Woensdag 17 november 2010 dag 5: Woensdag 24 november 2010 dag 6: Woensdag 1 december 2010

Ingenieurshuis - KVIVDesguinlei 214, 2018 Antwerpen

DEELNEMINGSBIJDRAGENInschrijvingen: bij voorkeur vóór 7 oktober 2010 via www.ti.kviv.be/scholenbouwen.

Deelnemingsbijdragen o 3 1450o 3 1150 voor leden TI - K VIV - WTCB o 3 750 voor leden leraars / ambtenaren / 65+Telkens te verhogen met 21% BTW

Deze bijdragen geven recht op deelname aan de volledige cursus, inclusief deelnemerslijst, syllabus, koffie/thee, broodjeslunches.

U ontvangt een bevestiging van uw inschrijving.

ORGANISATIE & INLICHTINGENTechnologisch Instituut vzwIngenieurshuis - K VIVChristine Mortelmans, coördinator

Tel. : 03 260 08 63

E-mail : christine.mortelmans@ti.kviv.be

10AK

C-SC

HO

LEN

zogenaamde DBFM-overeenkomst (Design, Build, Finance and Maintain). Deze vennootschap wordt geen eigenaar van de gebouwen, maar krijgt gedurende een langere tijd (bv. 30 jaar) een zogenaamde prestatiegebonden “beschikbaarheidsvergoeding” van de schoolbesturen. Deze DBFM-formule laat de overheid toe om op korte termijn een belangrijke inhaalbeweging te realiseren en de kost van de investering te spreiden. Deze formule heeft niet alleen als voordeel dat door de bundeling van investeringen de prijs gedrukt kan worden maar ook dat de schoolbesturen niet belast worden met de coördinatie en de opvolging van het bouwproject, zodat zij zich dus meer kunnen toeleggen op het onderwijs.

Via Publiek-Private Samenwerking (PPS) investeert Vlaanderen thans meer dan 1 miljard Euro in scholenbouw. In het budget is ook 100 miljoen euro voorzien voor energiebesparende investeringen in scholen waar geen grote verbouwingen gepland zijn.

Om bij dit alles tot een goede DBFM-praktijk te komen wordt gestreefd naar een zekere standaard-aanpak waarbij vb. ook outputspecificaties (met functionele en technische eisen) vastgelegd worden. Een prioriteitenbeleid wordt ontwikkeld met ondermeer aandacht voor rationeel

energiegebruik, architectuurkwaliteit en de rol van de school in haar omgeving.

Gebaseerd op deze aanpak worden de projecten opgestart via afzonderlijke aanbestedingen, zodat de markt kan spelen. De selectie van de projecten gebeurt door een commissie. Om over de architecturale kwaliteit van projecten te waken wordt samengewerkt met de Vlaamse Bouwmeester. Deze cursus wil in 6 namiddagen van telkens 6 uren, heel toepassingsgericht, een inzicht geven over “scholen bouwen in deze nieuwe context”. De themagebonden namiddagen behandelen zowel technische aspecten als meer “PPS-gerelateerde” onderwerpen.

ir. Luk Vandaele, WTCB Departement Akoestiek, Energie en Klimaatarch. Bernard Vandermarcke, ere-docent departement Architectuur, Sint Lucas Gent/BrusselWetenschappelijke coördinatoren

Dr.ir.-arch. Peter Wouters, WTCB Directeur Ontwikkeling en ValorisatieVoorzitter Genootschap Bouwfysica

Wetenschappelijke coördinatie

arch. Bernard Vandermarcke, ere-docent Departement Architectuur, Sint-Lucas Gent/Brussel

ir. Luk Vandaele, WTCB Departement Akoestiek, Energie en Klimaat

5. VEILIGE SCHOLEN IN EEN HEDENDAAGSE CONTEXT

coördinatoren Bernard Vandermarcke en Luk VandaeleWoensdag 24 november 2010

Veilige schoolgebouwenGebruiksveiligheid en outputspecificatiesValbeveiliging, slipgevaar, beglazingen, trappen en vides, … Veiligheid ook voor schoonmaak- en onderhoudspersoneel

Toegang tot schoolgebouwenEen veilige school: verkeersconcepten, toegangscontrole, …

Toegankelijke schoolgebouwenDe principes van Universal Design toegepast op scholen

Brandveiligheid in schoolgebouwen Domotica : een tool voor veilige schoolgebouwenMeldsystemen, alarminstallaties, camerabeveiliging, … en outputspecificaties

Veilige scholen in de praktijk

6. DUURZAME SCHOOLGEBOUWEN

coördinatoren Luk Vandaele en Bernard VandermarckeWoensdag 1 december 2010

Duurzame scholenbouw : een integrale aanpakEen nieuw meetinstrument voor duurzame scholenbouw

Toelichting bij het meetinstrument voor duurzame scholenbouwThema’s binnen het meetinstrument, evaluatiemethode, prestatieniveaus, …

Ervaringen uit het buitenlandBREEAM, HQE en duurzame scholenDe meerkost voor een BREEAM-rating voor een duurzame school

Participatieve processen bij scholenbouwErvaringen uit de praktijk

Ervaringen met de PPS- en DBFM-aanpak voor schoolgebouwenDe eerste ervaringen uit de praktijk - pilootprojecten

Genootschappen Bouw & Infrastructuur

SCHOLEN BOUWEN 14 oktober – 1 december 2010

De deelnemingsbijdrage is betaalbaar na ontvangst van een factuur van het Technologisch Instituut. Alle aangegeven bedragen zijn telkens te verhogen met 21% BTW. Annuleren gebeurt steeds schriftelijk. Bij annulering tot uiterlijk 1 week voor aanvang is 25% van de totale deelnemingsbijdrage verschuldigd. Bij latere annulering wordt het volledig bedrag in rekening gebracht. Vervanging van de aangemelde persoon is altijd mogelijk. Er worden geen bevestigingen gestuurd.

Gelieve dit formulier duidelijk ingevuld (in drukletters a.u.b.) en ondertekend terug te sturen.

NAAM: MEVR./DHR.

VOORNAAM:

PRIVÉ-ADRES: STRAAT: NR.: BUS:

POSTNR.: GEMEENTE:

TEL.:

BEDRIJF: NAAM:

AFDELING:

FUNCTIE IN BEDRIJF:

ADRES: STRAAT: NR.: BUS:

POSTNR.: GEMEENTE:

TEL.: FAX: BTW NR.:

E-MAIL:

FACTUUR OPMAKEN OP NAAM VAN: BEDRIJF / INSTELLING PRIVÉ-ADRESUw adresgegevens worden door het Technologisch Instituut vzw in een bestand opgenomen zodat wij u op de hoogte kunnen houden van onze activiteiten en programma’s; overeenkomstig de wet van 8/12/1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens, heeft u recht op inzage, correctie of schrapping van de door het Technologisch Instituut bewaarde informatie. DATUM HANDTEKENING

Een korting van 10% op de totale bijdrage wordt toegekend vanaf een inschrijvingspakket van 2 deelnemers of meer van éénzelfde bedrijf/instantie.

(Gelieve een kopie te maken van dit inschrijvingsformulier voor een bijkomende deelnemer)

www.ti.kviv.be/scholenbouwen

SCHOLEN BOUWEN

Toegepaste Cursus14 oktober – 1 december 2010

Ingenieurshuis - K VIV, Antwerpen

GenootschappenBouw & Infrastructuur

€ 1450

€ 1150 voor leden TI - K VIV - WTCB

€ 750 voor leden leraars / ambtenaren / 65+

Telkens te verhogen met 21% BTW

10AK

C-SC

HO

LEN

Inschrijven bij voorkeur via www.ti.kviv.be en de directe link

OF eventueel door dit formulier: • terug te sturen naar: TI vzw - Desguinlei 214 - 2018 Antwerpen 1 • terug te faxen naar: TI vzw 03 216 06 89

SCHOLEN BOUWEN14 oktober – 1 december 2010

TOEGEPASTE CURSUS

SCHOLEN BOUWEN14 oktober – 1 december 2010

SCHRIJF NU IN

2 deelnemers per bedrijf aan 1 activiteit = 10 % korting!

ACTIE