samsam Junior: gek op pinda's (2011/1)

16
Gek op Pinda’s SAMEN DELEN SAMEN LEREN SAMEN WERKEN SAMEN DELEN SAMEN LEREN SAMEN WERKEN SAMEN DELEN SAMEN LEREN SAMEN WERKEN SAMEN DELEN SAMEN LEREN SAMEN WERKEN Dit zijn pinda’s uit Malawi, een land in Afrika. Lekkerrrr, pindakaas! GROEP 4 EN 5 • NUMMER 1, 2011 • MALAWI / PINDAKAAS

description

In Malawi verbouwen boeren pinda's. Hoe ze dat doen en wat ze daarna van pinda's maken, lees je in deze samsam. Voor de middenbouw (groep 4 en 5) van het Nederlandse basisonderwijs

Transcript of samsam Junior: gek op pinda's (2011/1)

Page 1: samsam Junior: gek op pinda's (2011/1)

1

Gek op Pinda’s

samen delen samen leren samen werken samen delen samen leren samen werken samen delen samen leren samen werken samen delen samen leren samen werken

Dit zijn pinda’s uit

Malawi, een land

in Afrika.

Lekkerrrr,

pindakaas!

groep 4 en 5 • nummer 1, 2011 • malawi / pindakaas

Page 2: samsam Junior: gek op pinda's (2011/1)

Atlantische Oceaan

Middellandse zee

Evenaar

Doe de pinda-test!Malawi is een land in Afrika. Het regent

er twee keer zoveel als in Nederland en

het is er warm. Daarom kunnen pinda-

planten er goed groeien.

Van pinda’s kun je pindakaas maken.

Wat weet jij nog meer van pinda’s?

1 Pindakaas is gemaakt van:A pinda’s en kaas

B pinda’s en olie

C pinda’s en suikerspinnen

2 Kun jij schatten? Of ben je beter in rekenen?Hoeveel pinda’s zie je op de foto?

Wil je het zeker weten?

Maak dan deze rekenslang af.

2 + 8 = .. + 14 = .. – 4 = .. + 5 = ..

3 Pinda’s zijn heel: A Ongezond

B Grappig

C Gezond

Doe de test!

4 Waarin zitten géén pinda’s?A Satésaus, borrelnoten, M&M’s

B Satésaus, pindakaas en Snickers

C Speculaas, kroepoek, chips

Oplossing: 1)B, 2)25, 3)C, 4)C

Dit is Europa.

Hier ligt Nederland

Dit is Afrika.

Hier ligt Malawi

2

Dit is Malawi

In een pindadop zitten meestal

twee of drie pinda’s. Maar met wat

geluk vind je er ook wel eens vijf

Wist je dat ...

Dit is het Malawi Meer

Page 3: samsam Junior: gek op pinda's (2011/1)

Dit is de samsam pinda man.

Teken hier jouw pinda-mannetje

Hoe eet jij pinda’s?

Bimal (10) uit Rotterdam eet het

liefst een boterham met pindakaas

In Malawi verbouwen boeren pinda’s.

Hoe ze dat doen en wat ze daarna van pinda’s

maken, lees je in deze samsam.

Dit is Charity (8) uit Malawi.

Ze stampt pinda’s tot meel.

Haar moeder mengt het

pindameel met gekookte

groente of zoete aardappel

3

Page 4: samsam Junior: gek op pinda's (2011/1)

Zo woont CharityCharity (8) woont met haar hele familie bij elkaar. Haar ouders hebben een stuk grond waar ze van alles verbouwen: pinda’s, maïs, pompoen, bonen en tabak.

spreek uit als:Tsjerritie

op het land

op het erf

voor het huis

Charity helpt haar tante en nichtjes

met het pellen van maïs.

Charity met familie voor haar huis. Van

links naar rechts: broer Taulino, vader Ma-

tias, broer Julius, moeder Magadalena met

neefje Oliver, Charity en nichtje Moreen.

Charity laat de gele bloem van een pompoen-

plant zien. Pindaplanten groeien hier ook.

Vorig jaar verkocht haar vader tien zakken

van wel 50 kilo gepelde pinda’s. De rest van

de oogst at de familie zelf.

4

Page 5: samsam Junior: gek op pinda's (2011/1)

in de slaapkamer

in de keuken

Hier slaapt Charity. Na de tabaksoogst hangen

er tabaksbladeren te drogen.

Soms kookt de moeder van Charity vers

geplukte pinda’s met schil en al in water met

zout. De andere keer mengt ze pindameel met

groente. Charity eet het liefst pindameel met

gekookte bladeren van de pompoenplant.

5

Als het veel regent, kunnen

boeren in Malawi vaak meer

pinda’s oogsten en verkopen.

Wist je dat ...

Page 6: samsam Junior: gek op pinda's (2011/1)

Pinda’s oogsten en pellenIn november stopt Charity’s vader pinda’s in

de grond. Eén voor één. Uit deze pinda’s groeien

de pindaplanten.

Pinda’s groeien onder de grond. Ze zitten in een

hard jasje dat ze beschermt. Dat jasje is een peul.

Daarom noemen we pinda’s peulvruchten en geen

noten. Doperwten zitten ook in een peul.

Pinda’s verbouwen is een hele klus. Daarom helpt

Charity tijdens de schoolvakantie een handje mee.

De gepelde pinda’s gaan in grote zakken naar de fabriek.

Vader Matias verkoopt de pinda’s aan een organisatie voor

boeren. Hij krijgt goed betaald. Dat heet eerlijke handel.

Sommige pinda’s blijven in Malawi. Die komen terecht in

pindakaas. Andere pinda’s gaan naar het buitenland.

Los het op!Lees de tekst en kijk goed naar de foto’s.

Welke tekst hoort bij welke foto? Zet de

letter uit de foto in het juiste hokje hieronder.

één letter hebben we alvast ingevuld.

Klaar?Een ander woord voor pinda is...

a51 2 3 4

5

Pinda’s pellen!

3

Een deel van de pinda’s eet de familie

zelf. Charity gooit een schaaltje vol in

een houten bak om ze fijn te stampen.

4

Charity legt de pindaplanten op een

grote hoop. Daar kunnen ze drogen.

2

Als de planten gelig worden, zijn ze klaar

om te oogsten. Charity’s broer Taulino (12)

trekt de pindaplanten uit de aarde.

1

6

Oplossing: Het woord is apenootje

Er gaan 600 pinda’s in een

pot pindakaas.

Wist je dat ...

Page 7: samsam Junior: gek op pinda's (2011/1)

p

a

en

7

Pindakaas is eigenlijk een raar

woord. Er zit helemaal geen kaas in!

Engelsen noemen pindakaas peanut

butter. Ook gek. Want boter zit

er ook niet in!

Wist je dat ...

tje

oo

Page 8: samsam Junior: gek op pinda's (2011/1)

8

Van daar naar hier In Nederland groeien geen pinda’s. Het is hier te

koud en het regent te weinig. Pinda’s komen uit

verre landen. Maar hoe komen ze als pindakaas

op je boterham?

Daar malen ze de pinda’s

tot pindakaas. De pindakaas

gaat in potten.

Van de fabriek gaan ze per boot naar andere landen.

De pinda’s gaan naar de fabriek.

start

einde

In vrachtwagens gaan de

potten naar de supermarkt.

In de winkel wachten de

potten op pindakaas-fans.

En smeren maar!

...en op weg naar huis!

Inpakken...

1

2

3

4

5

6

7

De pindakaas die we in

Nederland veel eten, is gemaakt

van pinda’s uit Argentinië. Dat is

een land in Zuid-Amerika.

Wist je dat ...

Page 9: samsam Junior: gek op pinda's (2011/1)

9

Ontwerp het zelf!Dit is een pot pindakaas

uit Malawi. Die kost daar

1 euro. Dat is duur!

Veel ouders verdienen

minder per dag.

OpdrachtMaak zelf een etiket voor een pot

pindakaas. Hoe gekker, hoe beter!

Verzin óók een reclametekst.

Bijvoorbeeld: “Pindakaas: om

je vingers bij af te likken!”

Maak je eigen etiket

9

De pindaplant heeft gele bloemen.

Wist je dat ...

Page 10: samsam Junior: gek op pinda's (2011/1)

Voetbal In Charity’s dorp voetballen jongens en

meisjes samen. De bal maken ze zelf!

Van plastic en een paar touwtjes.

Satésaus is gemaakt van pinda’s.

Wist je dat ...

De jongens laten hun

zelfgemaakte bal zien

10

Page 11: samsam Junior: gek op pinda's (2011/1)

Wie wint? Charity en haar vriendin spelen Vlieg.

Volg de lijnen. Welke flessen horen bij wie?

Maak de sommen en tel ze op.

Wie heeft de meeste punten?

6 + 2 + 3 =

4 + 4 + 1 =

4 + 1 + 2 =

6 + 1 + 2 = 2 + 4 + 1 =

2 +

5 +

3 =

Vlieg! “Het leukste spel heet ‘Vlieg’,”

vertelt Charity. “De ene partij gooit

een bal weg. En voordat de andere

partij de bal terugbrengt, moet je

een fles met zand vullen. Volle

flessen leveren punten op.”

Charity heeft een grote familie, er

wonen wel 43 neefjes en nichtjes

in het dorp. Genoeg kinderen dus

om een spelletje mee te doen.

En de winnaar is:

11

Oplossing: Charity heeft 27 punten en Charity’s vriendin 26

Page 12: samsam Junior: gek op pinda's (2011/1)

12

Welke pinda’s horen bij welk dier?

Welke pinda hoort bij welk dier? Trek een lijntje

tussen het dier en de pinda.

Er blijft één dier over. Die houdt niet zo van pinda’s.

Oplossing: De kikker blijft over

Page 13: samsam Junior: gek op pinda's (2011/1)

Naar de grote stadVandaag is een bijzondere dag. Charity en haar broer Taulino

mogen voor het eerst mee naar de grote stad! Hun vader neemt ze mee

naar de fabriek waar ook hun pinda’s naar toe gaan.

Charity kijkt haar ogen uit. Wat is

er veel te zien in de grote stad!

Deze

machine

verdeelt de

pinda’s in

grote en

kleintjes.

In de fabriek krijgen de kinderen

een blauw petje op. Zo komen er

geen haren tussen de pinda’s.

Aan de lopende band is het

opletten! Zijn de pinda’s

niet gebroken?

Van gebroken en kleine pinda’s maken

ze hier pindaolie of pindakaas.

De kinderen krijgen nog iets lekkers te

drinken.“Mmm, ik wil elke dag wel naar

de stad”, lacht Charity.

13

Joehoe! We gaan op stap!

Lekkerrrr, een sappie voor Sammie!

Page 14: samsam Junior: gek op pinda's (2011/1)

Superpasta!Pinda’s zijn heel gezond. In Malawi

krijgen kinderen die véél te mager

zijn, een speciale pasta. Drie keer

raden wat daar in zit.

Superpasta?

In dit zakje?

Goed opletten

Kinderen mogen niet

ondervoed raken. Want dan

kunnen ze dood gaan.

Als dokters en verplegers in Malawi

zien dat een kind te mager wordt,

krijgt het zakjes met speciale pasta

mee naar huis.

Snel weer sterk

Deze pasta maakt kinderen weer

snel sterk. Ze krijgen drie keer

per dag een zakje, soms vaker.

Wat zit erin?

De pasta is best lekker.

Geen wonder want er zit ... in!

Wil je het weten?

Maak de puzzel hiernaast!

14

Pindakaas is uitgevonden door

een Amerikaanse dokter.

Hij bedacht het voor mensen

zonder tanden die gewoon

voedsel niet kunnen kauwen.

Wist je dat ...

Dit is een zakje superpasta

uit Malawi

Page 15: samsam Junior: gek op pinda's (2011/1)

Woordpuzzel

1 Koken doet Charity’s moeder in een ...

2 Wat plukt Charity in de vakantie?

3 Een pinda is een peulvrucht, geen

4 Kinderen die speciale pasta krijgen, zijn te ...

5 Charity’s vader verbouwt ook maïs en...

6 Een goede prijs krijgen voor pinda’s heet ……. handel

7 Een bekend gerecht is pindameel met zoete ...

8 Charity woont in ….

9 De voetbal van Taulino is van ….

In het zakje zit:

Omdat baby Maritino ziek was en

veel te dun, geeft zijn moeder hem

een zakje pindapasta. De pasta

maakt hem weer sterk.

Lees de vragen en schrijf het antwoord in de hokjes.

De antwoorden staan allemaal in deze samsam,

maar we hebben je al een beetje op weg geholpen.

Wat lees

je onder

de pijl?

’snd

b a ke e r

a p p e l w i

p l a s

k e

p1

2

3

4

5

6

7

8

9

1 3 5 72 4 6 8 9

15Oplossing: pan, pinda’s, noot, dun, tabak, eerlijke, aardappel, Malawi, plastic

Het antwoord is: pindakaas! In de pasta zitten ook melkpoeder, suiker en vitaminen.

Page 16: samsam Junior: gek op pinda's (2011/1)

EEn uitgavE van samsam voor groEp 4-5 Adres samsam: postbus 94020, 1090 GA Amsterdam • Tel : 31(0)20 5688440 • E-mail: [email protected] • Website: www.samsam.net • Concept: Studio Boot i.s.m. Team<21

• Grafisch ontwerp: Studio Boot • Tekst Team<21 / Marieke van Zutphen (met dank aan Marnix de Bruyne) • Eindredactie: Karin Wesselink • Lithografie: Veronica Litho • Druk: Roto Smeets • Fotografie: Petterik Wiggers (Malawi),

Johannes Odé (p. 3), Studio Boot (p. 14) • Illustraties: Studio Boot - Haley McMichael - Caroline van Pelt (cover en p. 11-12) • Strip: Willem Lagerwaard samsam is een gratis uitgave van 16