Binnenlands Bestuur | 31 januari 2014 33

>> De rubriek opinie staat open voor leesbare, opinierende bijdragen die betrekking hebben op actuele zaken in het openbaar bestuur. De maxi-male lengte voor inzendingen is 600 woorden. Inzendingen graag naar info@binnenlandsbestuur.nl o.v.v. ‘Rubriek Opinie’. Via dit e-maildres kunt u ook reageren.

OPINIE

Samen tegen de stroom inEr dreigt zo’n 20 miljoen vierkante meter leegstand van maatschappelijk vastgoed. Als grootste eigenaren van bibliotheken, buurthuizen en sportcomplexen lopen ge-meenten daarbij de meeste risico’s. Regionale samenwerking helpt.

Ondanks pogingen van gemeenten om het eigen vastgoed te verkopen, blij-ken gebouwen gemiddeld nog steeds 25 procent van de totale gemeentelij-ke activa te vormen. Het is niet zo dat

gemeenten stilstaan in de professionalisering van de eigen vastgoedorganisatie – op dit moment wor-den de vastgoedfuncties op grote schaal gecentrali-seerd – maar het is de vraag of het wel snel genoeg gaat. De effecten van bezuinigingen, leegstand en de drie decentralisaties komen in zo’n hoog tempo op gemeenten af, dat er nauwelijks tijd bestaat om het ‘huis op orde’ te krijgen. Aandacht voor de inter-ne werkprocessen gaat ten koste van de tijd om nieuwe afspraken te maken met maatschappelijke instellingen, verenigingen en burgers die maat-schappelijk vastgoed gebruiken. En deze afspraken zijn om onder andere burgers meer eigen verant-woordelijkheid te geven of de decentralisaties nader vorm te geven.Intergemeentelijke samenwerking op het gebied van vastgoed kan juist nu voordelen bieden. Het dwingt gemeentelijke vastgoedorganisaties om de blik naar buiten te richten, waarbij door schaalvergroting kos-tenbesparing in de uitvoering van vastgoedtaken te behalen is. Hoewel de weerstand in gemeenteraden tegen talloze samenwerkingsverbanden snel toe-neemt, bestaat het besef in eigen organisatie dat de vastgoedfuncties kwetsbaar zijn. Wellicht tegen de stroom in, is op twee plaatsen in het land een aantal gemeenten de oprichting van een regionale vastgoed-organisatie aan het verkennen. Uit gesprekken met direct betrokkenen blijkt dat deze samenwerkingsverbanden in oprichting vooral een middel zijn om de eigen vastgoed-organisatie te pro-fessionaliseren. Men onderkent dat de vastgoedinfor-matie per gemeente nog nauwelijks vergelijkbaar is, dat er verschillen in huidige professionaliteit bestaan en dat de besparing pas na een aantal jaar gereali-seerd zal worden.Zoals wel vaker vormt de bestuurlijke besluitvor-ming het grootste risico voor het welslagen van dit type samenwerkingsverband. Het te snel financieel resultaat willen zien, kan de regionale vastgoed-organisatie zodanig onder druk plaatsen dat zij nauwelijks efficiënter gaat werken. Daarbij is een vastgoedsamenwerking met een zuiver bedrijfs-matige benadering hoe dan ook gedoemd te misluk-ken, alleen vanwege het feite dat vastgoed in de praktijk als beleidsmiddel wordt ingezet. Het zijn per slot van rekening de beleidsdiensten die (subsi-die)afspraken maken met maatschappelijke instel-lingen en verenigingen. Als het gaat over de spreiding van voorzieningen over de stad en de toekomstige behoefte aan

Leegstand van maatschappelijk vastgoed kan gemeenten

bijzonder duur komen staan.

schoollokalen of dagbesteding, dan raakt dit de kern van gemeentelijk beleid. Bij discussies in de gemeenteraad over de verkoop van vastgoedeigen-dommen is deze spanning tussen vastgoed als bedrijfs- of beleidsmiddel telkens zichtbaar.Samenwerking kan gemeenten helpen bij het aan-pakken van complexe opgaven die zich op een gro-ter schaalniveau manifesteren. Het in stand houden van het niveau van maatschappelijke voorzieningen vraagt immers om regionale afstemming. Zolang elke gemeente de eigen portefeuille blijft be-heren en investeringsbeslissingen baseert op het verzorgingsgebied binnen haar gemeentegrenzen, zal de leegstand van maatschappelijk vastgoed ver-der toenemen. De overdracht van al het eigendom naar één regionale vastgoedorganisatie is voor veel gemeenten momenteel nog een brug te ver zijn; uit-voering van de vastgoedbeheertaken door diezelfde organisatie is bestuurlijk wel haalbaar. De echte kostenbesparing manifesteert zich op pas op ter-mijn, maar professioneler handelen kan direct be-ginnen.

Wicher F. Schönau, adviseur bij Twynstra Gudde

FLIP

FRA

NSS

EN /

H.H

.