Voor

woo

rd 0

4 W

at d

oet D

amia

anac

tie?

06

Dam

iaan

acti

e be

hand

elt d

rie

ziek

tes

07Zi

j zijn

Dam

iaan

acti

e 08

Te

rugb

likke

n op

201

7 11

Med

isch

e hu

lp 1

4 S

ensi

bilis

eren

en

info

rmer

en 18

Act

ieve

ops

pori

ng 2

2Fo

tore

port

age

Gui

nee

26Te

chni

sche

en

fina

ncië

le s

teun

30

Car

e af

ter c

ure

34O

plei

ding

en 3

8W

eten

scha

ppel

ijk o

nder

zoek

40

Een

uitg

ebre

id v

rijw

illig

ersn

etw

erk

44M

aak

law

aai!

46

Don

ateu

rs 4

8 Fi

nanc

ieel

ver

slag

50

Pat

iënt

enci

jfer

s 52

Onz

e te

ams

54G

loss

ariu

m 5

6

Jaar

vers

lag

2017

Samen in de strijd tegen tbc en lepra

© L

AYLA

AER

TS

2

DAMIAANACTIE

Damiaanactie is een niet-gouvernementele

organisatie die medische en sociale hulp

biedt in 16 landen. Sinds haar ontstaan in 1964

maakt Damiaanactie het verschil in de strijd

tegen lepra. In de jaren 70 werd tbc aan de lijst

toegevoegd en in 1994 leishmaniasis met

projecten in Latijns-Amerika. Pioniers als

Damiaan, dr. Frans Hemerijckx, dr. Claire Vellut

en Raoul Follereau blijven een inspiratie in

het dagelijks werk van Damiaanactie.

Damiaanactie, juni 2018

Info over onze projecten in 2017 vind je terug in

dit rapport en op onze website:

damiaanactie.be

Voor

woo

rd 0

4 W

at d

oet D

amia

anac

tie?

06

Dam

iaan

acti

e be

hand

elt d

rie

ziek

tes

07Zi

j zijn

Dam

iaan

acti

e 08

Te

rugb

likke

n op

201

7 11

Med

isch

e hu

lp 1

4 S

ensi

bilis

eren

en

info

rmer

en 18

Act

ieve

ops

pori

ng 2

2Fo

tore

port

age

Gui

nee

26Te

chni

sche

en

fina

ncië

le s

teun

30

Car

e af

ter c

ure

34O

plei

ding

en 3

8W

eten

scha

ppel

ijk o

nder

zoek

40

Een

uitg

ebre

id v

rijw

illig

ersn

etw

erk

44M

aak

law

aai!

46

Don

ateu

rs 4

8 Fi

nanc

ieel

ver

slag

50

Pat

iënt

enci

jfer

s 52

Onz

e te

ams

54G

loss

ariu

m 5

6

© L

AYLA

AER

TS

4 5

DAMIAANACTIE RU

BRIE

K

4 5

DAMIAANACTIE VO

ORW

OORD

De teams van Damiaanactie op het terrein, een verrijking

voor de toekomst Damiaanactie verzamelde door de jaren

heen heel wat expertise in de strijd tegen

lepra en tuberculose. Maar dat was nooit

mogelijk geweest zonder het engagement,

de inzichten en het professionalisme van

onze teams op het terrein. Van dr. Frans

Hemerijckx, grondlegger van de ‘klinieken

onder de bomen’, tot dr. Armand Van Deun,

stichter en spilfiguur van de 9 maanden

behandeling voor multiresistente

tuberculose*. Jaar na jaar zoeken onze

medewerkers naar vernieuwde en verbe-

terde manieren om getroffen personen te

behandelen en genezen.

En zoals je in dit jaarrapport lezen kunt:

onze strijd gaat volhardend voort. Anno

2017 is lepra nog steeds aanwezig in elf van

de zestien projectlanden. Dankzij financie-

ring van de internationale gemeenschap

vertoont lepra vandaag wel een daling. Maar

de uitdagingen blijven enorm. En het aantal

patiënten blijft zorgwekkend.

In 2017 stelden we een strategisch plan

2018-2027 op. Dat werd er een met ambi-

tieuze doelstellingen. Maar met vakkun-

dig personeel zijn deze zeker haalbaar.

Damiaanactie vertrouwt hiervoor op haar

menselijk kapitaal aan dokters, verplegers,

laboranten, logistieke en financiële mede-

werkers, chauffeurs, directeurs, … maar

ook op haar vrijwilligers en donateurs. Want

al deze verschillende profielen hebben maar

één gemeenschappelijk doel: kwaliteits-

diensten bieden aan alle mensen tot wie

onze acties gericht zijn.

De afgelopen maanden trok ik naar het ter-

rein waar ik de relevantie en het belang van

onze activiteiten met mijn eigen ogen kon

zien. Ik kwam enorm veel mensen tegen

die zich iedere dag opnieuw inzetten om

patiënten te redden, ondanks het besmet-

tingsgevaar van tbc. Allen hadden ze één

wens: meer technische en financiële

middelen om hun medeburgers te helpen.

We hebben al aanzienlijke middelen, maar

nog niet voldoende. Daardoor waren we

verplicht in 2017 enkele interventies stop te

zetten, waardoor duizenden mensen zonder

kwaliteitsvolle tbc-diensten kwamen te

zitten. Dat is pijnlijk, erg pijnlijk. Maar we

houden de moed erin. Door op zoek te gaan

naar meer efficiënte manieren van werken

en nieuwe financieringsbronnen zullen

wij onze activiteiten in de toekomst weer

kunnen oppikken.

Iedere keer ik Belgische vrijwilligers

ontmoet of een Wereldlepradag meemaak

besef ik hoe fantastisch en vrijgevig Belgen

4 5

DAMIAANACTIE RUBRIEK

JAARVERSLAG 2017

4 5

DAMIAANACTIE VOORW

OORDJAARVERSLAG 2017

zijn, ondanks de moeilijke tijden waar ook zij

voor staan. Ieder draagt op zijn eigen manier,

maar met evenveel enthousiasme, zijn of haar

steentje bij om Damiaanactie te helpen. Jozef

De Veuster mag trots zijn op de inspiratie die

hij voor velen nog steeds is.

Elke patiënt die we niet konden redden.

Elk kind bij wie we een handicap niet

konden vermijden. Wij zijn het aan hen

verplicht om ons 100% in te zetten.

Daarom is uw hulp en engagement

vandaag meer dan ooit onmisbaar

voor ons.

Mijn hartelijke, oprechte dank.

Alex Jaucot

Algemeen directeur

© O

LIVI

ER P

OLET

76 7

DAMIAANACTIE W

AT D

OET

DAMI

AANA

CTIE

?

Medische hulp p. 14

Wetenschappelijk onderzoek p. 40

Sensibiliseren en informeren p. 18

Technische en financiële steun p. 30

Care after cure p. 34

Actieve opsporing p. 22

Opleidingen p. 38

Damiaanactie komt tussen in 16 landen.

Wat doet Damiaanactie?In 2017 behandelde Damiaanactie 214.016 personen getroffen door lepra, tuberculose of leishmaniasis.

Hoe?

AfrikaBurundiComorenDR Congo Guinee

MozambiqueNigerNigeriaRwanda Senegal

AziëBangladeshIndiaNepal

EuropaBelgië

Latijns-AmerikaBoliviaGuatemalaNicaragua

76 7

DAMIAANACTIE DAMIAANACTIE BEHANDELT DRIE ZIEKTES

JAARVERSLAG 2017

LepraInfectieziekte die niet

dodelijk is, maar wel

ernstige misvormin-

gen en handicaps voor

het leven, zoals klauwhan-

den en sleepvoeten, kan

veroorzaken.

Waar?Voornamelijk in

Azië en Afrika

Risicogroepen?Populatie in

extreme armoede

Voorkomen?1 diagnose elke

2 minuten

Genezingsgraad?

Aantal overlijdens?Niet dodelijk

TuberculoseDodelijkste infectieziekte

wereldwijd. Tast voorna-

melijk de longen aan, maar

kan ook toeslaan op ande-

re delen van het lichaam,

zoals de wervelkolom

(ziekte van Pott).

Waar?In alle delen van de wereld

Risicogroepen?25% van de wereldbe-

volking heeft latente

tuberculose*

Voorkomen?20 diagnoses

per minuut

Genezingsgraad?

Aantal overlijdens?3 per minuut

LeishmaniasisParasitaire ziekte*

veroorzaakt door

de steek van een geïnfec-

teerde zandvlieg. Er zijn

4 vormen leishmaniasis:

cutane en mucocutane

(vormen die wij behande-

len), viscerale en dermale

leishmaniasis.

Waar?Aanwezig in 1 land op de 2

Risicogroepen?Meer dan 1 miljard mensen

lopen risico

Voorkomen?2 diagnoses

per minuut

Genezingsgraad?

Aantal overlijdens?3 per dag

Damiaanactie behandelt drie ziektes

98 9

DAMIAANACTIE ZI

J ZI

JN D

AMIA

ANAC

TIE

Zij zijn Damiaanactie©

ARC

HIVE

S DA

MIEN

FOU

NDAT

ION

Een logistiek medewerker in

Guinee die geneesmiddelen tot bij

de tbc-kliniek brengt. Een lepra-chirurg in India die patiënten

op de operatietafel een betere

toekomst bezorgt. Een vrijwilliger in Bolivia die mensen waarschuwt

voor de gevaren van leishmaniasis.

Ieder strijdt op zijn of haar eigen

manier tegen lepra, tbc en leish-

maniasis. En elk stuk van deze

ketting is even onmisbaar. Daarom

geven we alle medewerkers van

Damiaanactie een belangrijke

plaats in dit jaarrapport. We

willen hen bedanken voor hun

harde werk. En anderen laten

zien wie deze mensen achter

de schermen zijn.

Samen vormen we Damiaanactie.

98 9

DAMIAANACTIE ZIJ ZIJN DAMIAANACTIE

JAARVERSLAG 2017

>

© O

LIVI

ER P

OLET

© O

LIVI

ER P

OLET

© J

EAN

PLAT

TEAU

1110 11

DAMIAANACTIE ZI

J ZI

JN D

AMIA

ANAC

TIE

Joshnara Begum Project Director Damien Foundation Mymensingh TB & Leprosy Control Project Bangladesh

Joshnara is de enige vrouwe-

lijke projectdirecteur die voor

Damiaanactie werkt.

“Ik startte in 1992 bij

Damiaanactie als secreta-

resse. Ik was 18 jaar oud en

wilde geld verdienen om mijn

familie te onderhouden. Al

snel bezocht ik een ziekenhuis

voor tbc- en leprapatiënten.

Ik zag stuk voor stuk erg zieke

mensen. Voor zich uit aan het

staren, met een uitzichtloze

blik in de ogen. Toen wist ik

wat ik wilde doen met mijn

leven. Hen helpen.”

Dankzij haar goed werk,

haar continue inzet en

bijkomende opleidingen,

groeide Joshnara door tot

eerste vrouwelijke projectdi-

recteur in 2014.

© Rifat H

asan D

ipro

Damiaanactie telt

slechts 8 expats.

Wij werken bijna

uitsluitend met lokaal

personeel.

1110 11

DAMIAANACTIE TERUGBLIKKEN OP 2017

JAARVERSLAG 2017

Terugblikken op 2017 Sinds september 2017 telt Damiaanactie

officieel twee nieuwe projectlanden:

Senegal en Nepal. Twee landen waar wij

voortaan ook de strijd tegen lepra en

tuberculose voeren.

NepalMeer dan 28 miljoen inwoners telt Nepal,

waarvan 42% jonger is dan 18 jaar. Bij-

na 30% van de populatie leeft onder

de armoedegrens. Ook de geografie van

het land vormt een uitdaging. Afgelegen

gebieden, moeilijk bereikbare gezond-

heidscentra, achterstand in ontwikke-

ling, … De ideale voedingsbodem voor

ziektes als lepra en tuberculose.

Nepal telde in 2016 34.000 tbc-

patiënten en 3000 leprapatiënten.

Maar dat is enkel het topje van de ijsberg.

Damiaanactie focust sinds 2017 op 25

districten in het centrum en uiterste

Westen van het land en bereikt zo meer

dan 3 miljoen mensen.

© J

EAN

PLAT

TEAU

1312 13

DAMIAANACTIE TE

RUGB

LIKK

EN O

P 20

17

SenegalVan de 15,4 miljoen inwoners die het land rijk is,

leeft 40% onder de armoedegrens. Bovendien ligt

het overheidsbudget voor gezondheidszorg maar

op 8%, veraf van de vooropgestelde 15%.

Senegal bestaat uit 14 regio’s, maar het is in Dakar,

Diourbel, Kaolack en Thiès dat de nood het hoogst

is. 60% van alle MDR-TB-patiënten* en het meren-

deel van alle tbc-patiënten leeft in Dakar en Thiès.

Volgens de WHO* telt Senegal 20.000 tbc-patiënten.

Voor onze tussenkomst spoorde het land 66% van dit

geschat aantal patiënten op. Een cijfer dat wij graag

de hoogte in zien gaan.

Voor lepra blijft het bieden van kwaliteitsvolle zorg

een uitdaging. In 20141 maakte slechts 59% van

de personen getroffen door de besmettelijke vorm,

multibacillaire lepra*, de behandeling af. Een zorg-

wekkend cijfer, zeker als je weet dat een behan-

deling een genezing verzekert én verhindert dat

de patiënt misvormingen voor het leven oploopt.

Van de 332 getroffen personen is 10% nog kind. Dat

wijst op een actieve besmetting.

Damiaanactie wil de toegang tot de kwaliteitsvolle

gezondheidszorg verbeteren voor de hele bevol-

king. Hoe? Door een efficiënte vroegtijdige opspo-

ring en het bieden van kwaliteitsvolle diensten.

[1] Wij houden hier rekening met de cohortcijfers* van 2014 omdat de methode die gebruikt werd voor de berekening van de cohortcijfers van 2015 weinig betrouwbaar is. Wij werken, samen met het Nationaal Programma voor de bestrijding van Lepra (PNEL) en partnerleden van ILEP, momenteel aan het ver-beteren van de gegevens voor lepra in Senegal.

1312 13

DAMIAANACTIE RUBRIEK

JAARVERSLAG 2017

© IS

ADOR

A DE

BAC

KER

1514 15

DAMIAANACTIE ME

DISC

HE H

ULP

Medische hulphelende handen

Dokters, chirurgen, verpleegkundigen, kinesisten en

ander medisch personeel zetten zich met heel hun hart in

om patiënten te genezen.

Diagnose en behandeling Medewerkers screenen patiënten, stellen diagnoses,

starten behandelingen en volgen die op. De inname van

de geneesmiddelen wordt door medisch personeel,

maar vaak ook door vrijwilligers en familieleden opge-

volgd. Ook in 2017 stonden DOTS-medewerkers* in voor

de opvolging van de behandeling voor tbc-patiënten.

• Damiaanactie

spoorde in 2017 in

de projectlanden 16.500

leprapatiënten op,

192.255 tbc-patiënten

en 5261 leishmaniasis-

patiënten. Ook

2456 personen met

multiresistente tbc

(MDR-TB)* startten hun

behandeling.

• Bolivia is het eerste

projectland waar alle

3 de ziektes opgespoord

en behandeld werden.

• In Maradi, Niger, een van

de twee regio’s waar

Damiaanactie actief is

in Niger, werd de voor-

opgestelde doelstel-

ling gehaald:

86% van de tbc-

patiënten genas.

• Damiaanactie spoorde

in Mozambique 17.455 tbc-patiënten op in 2017.

[foto boven] Makhissa kreeg MDR-TB toen ze 8 maanden oud was. Haar grootmoeder, Salimatou, zorgde voor haar.

© L

AYLA

AER

TS

1514 15

DAMIAANACTIE MEDISCHE HULP

JAARVERSLAG 2017

GuineeCLOSE-UP

Makhissa was 8 maanden oud toen ze multiresistente tbc opliep. Ze raakte besmet door haar moeder, Maimouna, die enkele maanden later aan de ziekte overleed. Een vader had ze ook niet meer, die was omgekomen in een motorongeval.

Het was Makhissa’s groot-moeder, Salimatou, die voortaan voor haar zorgde.Het jonge meisje was een van de eerste personen in Guinee die de 9 maanden behande-ling voorgeschreven kreeg. De eerste vier maanden verbleef ze in het zieken-huis omdat ze elke dag een inspuiting kreeg.

Makhissa’s groot- moeder week gedurende die vier maanden geen minuut van haar zijde. In april 2017 kreeg Makhissa eindelijk haar laatste medicijnen. Haar behandeling zat erop. Vandaag is Makhissa weer een vrolijk, klein meisje dat niks liever doet dan spelen.

© L

AYLA

AER

TS

1716 17

DAMIAANACTIE ME

DISC

HE H

ULP

© LAYLA AERTS

Jacob Camara(33 jaar) werkt als logistiek

medewerker bij Damiaanactie

in Guinee. Een keer per maand

gaat hij met zijn collega, Fran-

cis, naar de markt. Daar slaan

ze voedsel in voor de tbc-pa-

tiënten. Deze delen ze uit in

het gezondheidscentrum van

Tombolia in Conakry.

“Elke patiënt krijgt tijdens de

behandeling maandelijks rijst,

olie en gerookte vis. In 2017

ontvingen 69 patiënten deze

voedselpakketten.”

Nutritionele steunTbc-medicijnen zijn erg zwaar.

Je moet goed eten zodat de medica-

menten je lichaam niet te zwaar belasten.

Damiaanactie voorziet in nutritionele

steun voor de meest kwetsbare tbc-

patiënten. Dit zijn vaak ondervoede en

arme personen, MDR-TB-patiënten of

patiënten die ook aan hiv of diabetes lijden.

Zo krijgen zij zeker voldoende voedings-

stoffen binnen tijdens hun behandeling.

patiënten met tbc kregen deze steun in India in 2017

Leprachirurgie*Damiaanactie telt ook een aantal leprachi-

rurgen. Zij voeren chirurgische ingrepen

bij leprapatiënten uit wanneer dat nodig is.

tbc-patiënten in Guatemala konden rekenen op deze extra hulp

patiënten in Bolivia kregen voedingspakketten

• In India waren 7 leprachirurgen aan

het werk in 2017. Zij deden samen

449 ingrepen.

• In de Democratische Republiek Congo

(DRC) werden 72 ingrepen uitgevoerd.

1716 17

DAMIAANACTIE MEDISCHE HULP

JAARVERSLAG 2017

India CLOSE UP

Vani was 15 jaar toen ze met lepra gediag-

nosticeerd werd. Ze nam haar behandeling

uit, maar ontwikkelde toch een klauwhand.

Naar school gaan was niet langer een optie;

een pen vasthouden lukte niet meer. Ze ging

naar het lepracentrum van Damiaanactie

in Karnataka, Zuid-India, waar ze herstel-

lende chirurgie onderging. Haar klauwvin-

gers werden opnieuw rechtgezet. In 2018

kon ze eindelijk weer naar school.

Mobiele kliniek Veel patiënten leven op afgelegen plaat-

sen. De toegang tot de gezondheidszorg

is voor hen dus niet altijd even vanzelf-

sprekend. Vroeger werden mobiele kli-

nieken ingezet. Dit zijn rijdende gezond-

heidscentra die zelf naar de dorpen gaan.

Zo ontvingen zelfs mensen in de meest

afgelegen gebieden de eerste zorgen.

In 2017 is deze vorm enkel in Nigeria nog

courant. In andere landen gaan onze

medewerkers op verschillende manieren

naar de afgelegen gebieden.

• In DRC vinden er mini-opsporingscam-

pagnes voor lepra plaats. 625 leprapa-

tiënten werden zo geholpen in 2017.

• Damiaanactie houdt mini-opspo-

ringscampagnes voor lepra in Sofala,

Mozambique. Zo werden het afgelopen

jaar 100 nieuwe patiënten gevonden,

tegenover 80 voor de invoering van

de campagnes.

• Op de Comoren gebruikt Damiaanactie

een mobiel X-ray apparaat voor

dermatologische en respiratoire

consultaties in de dorpen. Er worden

ook mobiele apotheken ingezet die vitaminen en

medicijnen verdelen.

© O

LIVI

ER P

OLET

1918 19

DAMIAANACTIE SE

NSIB

ILIS

EREN

& IN

FORM

EREN

Sensibiliseren & informeren van dorp tot dorp

Lepra en tbc zijn eeuwenoude ziektes, toch zijn ze

voor heel wat mensen nog onbekend. Dat brengt

niet alleen stigmatisering met zich mee, ook weten

mensen vaak niet dat en hoe ze kunnen genezen.

Daarom zet Damiaanactie in op sensibiliseren en informerenPersonen die getroffen zijn door lepra en tbc

worden in heel wat landen uitgesloten. Ze verliezen

hun baan en inkomen, en worden door hun familie

geweerd. Dit zorgt ervoor dat ze na hun genezing

vaak niet meer uit de armoedespiraal raken.

Daarom zetten wij altijd in op het informeren en

sensibiliseren van de bevolking. Hoe wordt de ziek-

te overgebracht? Wat zijn de symptomen? Wat kan

je doen om te genezen? Waar kan je terecht voor

diagnose en behandeling? Er wordt afgerekend

met misvattingen en vooroordelen. En kwetsbare

bevolkingsgroepen leren de ziektes herkennen en

ermee om te gaan. Op die manier weten mensen

met symptomen waar en hoe een behandeling te

vinden. En zo kunnen zelfs mensen die niet ziek zijn een rol spelen in de opsporing en genezing van getroffen personen. Ook het medisch perso-

neel moet goed ingelicht zijn. Zij moeten de patiën-

ten niet alleen diagnosticeren en behandelen,

maar er ook voor zorgen dat de ziekte onder

controle blijft en er zo weinig mogelijk nieuwe

slachtoffers bijkomen.

© T

IM D

IRVE

N

1918 19

DAMIAANACTIE SENSIBILISEREN & INFORMEREN

JAARVERSLAG 2017

• In Rwanda

voerden we

8 campagnes rond actieve opsporing*, deze

werden telkens

voorafgegaan door

sensibiliserings-

acties

over de symp-

tomen van lepra.

• In Mozambique

sporen onze teams

het meren-

deel van alle

tbc-patiënten op

in Tete en Sofala.

Ze behandelen

hen en doen aan

follow-up: ze sen-

sibiliseren familie-

leden en leren hen

preventieve maat-

regelen aan.

• In Nicaragua waren

8 genezen

personen aan

het werk om

de bevolking

in te lichten over

de gevaren van tbc

en leishmaniasis.

“In Burundi sloot Damiaanactie een akkoord met drie radiozenders

in Bujumbura en twee in de provincies Rumonge en Ngozi.

Verschillende radiospots en - uitzendingen gingen over tbc en

lepra om luisteraars te informeren en sensibiliseren.”

Dr. Michel Sawadogo

vertegenwoordiger Damiaanactie in Burundi

212120

DAMIAANACTIE RU

BRIE

K

“Ik wil dat mensen met lepra weer glimlachen en zich belangrijk voelen. Alleen zo raken we af van het stigma rond de ziekte.” - Dr. Sushil Koirala

© O

TTAV

IA FA

BBRI

ENR

IQUE

Z

2121

SENSIBILISEREN & INFORMERENJAARVERSLAG 2017

20

DAMIAANACTIE

© ROOS PAUWELS

© RAJESH

GURU

NG

Dr. Sushil Koirala, ‘The Rose Doctor’ - vertegenwoordiger voor Damiaanactie in Nepal

Dr. Sushil probeert mensen op een wel erg

speciale manier te sensibiliseren. Hij deelt

rozen uit aan personen die getroffen zijn

door lepra.

Hij deelde al meer dan 25.000 rozen uit, in

alle kleuren van de regenboog.

Aminat informeert mensen in Ibadan, Nigeria over de gevaren van tbc

Aminat werkt als vrijwillige gezond-

heidsmedewerker. Zij gaat rond in wijken

van de stad om mensen met tbc op te spo-

ren en hen te informeren over de ziekte.

“Ik voel me verantwoordelijk en wil dat

iedereen gezond is. Ik wil de ziekte mee

bestrijden omdat werkelijk iedereen besmet

kan raken.”

Het was Aminat die Aïshat opspoorde,

een meisje van 6 jaar met tbc. Ze redde zo

haar leven.

“Ik vertel ouders dat ze hun kinderen moeten

leren de neus te bedekken wanneer ze

iemand anders zien hoesten. Anders kunnen

zij ook besmet raken.”

2322 23

DAMIAANACTIE AC

TIEV

E OP

SPOR

ING

Actieve opsporing de vrouwen en mannen die de ziekte detecteren

Een snelle opsporing van de ziektes verkleint

het risico op rampzalige gevolgen. Bij lepra is

er een dubbel doel: levenslange verminkingen

voorkomen én de besmettingsketen doorbre-

ken. Hoe onze teams dit doen? Door preventieve

behandelingen op te starten en personen die in

nauw contact leven met leprapatiënten op te

volgen. Een actieve opsporing bij tbc verhoogt

de kansen op een volledige genezing en verlaagt

het risico op nieuwe besmettingen.

Op zoek naar patiëntenVrijwilligers, genezen personen en

betaalde gezondheidsmedewerkers van

Damiaanactie gaan van dorp tot dorp. Ze hebben

elk een ander profiel, maar één gemeenschap-

pelijk doel: het vinden van getroffen personen.

Ze onderzoeken daarom mensen die in de buurt

leven van nieuwe patiënten en die verdachte

symptomen vertonen.

Mobiele applicatie als hulpmiddel Open data Kit (ODK) is een gratis mobiele applica-

tie die deze actieve opsporing vergemakkelijkt.

Een app waarin je nieuw opgespoorde patiënten

kunt registreren en aan de hand daarvan ende-

mische zones in kaart kunt brengen. Dr. Epco Hasker werkt sinds mei 2017 als epidemioloog

Meer dan

mensen krijgen dagelijks de diagnose lepra

van hen leven in India

2322 23

DAMIAANACTIE ACTIEVE OPSPORING

JAARVERSLAG 2017

• Door actieve

opsporing detecteert

Damiaanactie op

de Comoren 30%

meer patiënten

per jaar.

• In Mozambique zijn

meer dan 360

vrijwilligers aan

het werk. Een deel

van hen staat in voor

het informeren en

sensibiliseren van

de bevolking.

• In Bangladesh werd

het aantal actieve

opsporingsacties

voor lepra verhoogd.

Het resultaat?

Er werden 171 meer

nieuwe leprapatiënten

opgespoord dan in 2016.

• Damiaanactie bracht

onder meer dankzij

actieve opsporing in

Nicaragua bijna de helft

van alle tbc-patiënten in

het land aan het licht.

In cijfers: Damiaanactie

detecteerde 1001 van

de 2403 tbc-patiënten.

Meer dan

© J

EAN

PLAT

TEAU

2524 25

DAMIAANACTIE AC

TIEV

E OP

SPOR

ING

voor Damiaanactie aan het Instituut voor

Tropische Geneeskunde in Antwerpen (ITG).

Daar voert hij onderzoek naar leishmaniasis,

lepra en de slaapziekte. Samen met een Indi-

sche collega stelde hij de handleiding op voor

het gebruik van ODK bij de actieve opsporing

van patiënten. Wij vroegen hem hoe deze

applicatie precies werkt:

“Het principe is simpel: je gaat bij patiënten

langs en screent mensen in hun omgeving.

De resultaten voer je in de app in. Die regis-

treert ook de geografische coördinaten. Die

gegevens projecteer je vervolgens op een

kaart of op Google Earth. Zo krijg je een goed

beeld van waar zich clusters van patiënten

bevinden. Aan de hand daarvan kan je beslui-

ten tot hoe ver je eventuele maatregelen zoals

screening en preventieve behandeling uit

moet breiden.”

Na een geslaagd pilootproject op de Como-

ren werd de applicatie voor het eerst

gebruikt in Conakry, Guinee in september

2017. Dr. Nimer Ortuño Gutierrez, medisch

adviseur bij Damiaanactie, gaf hierover

een opleiding aan het personeel ter plaatse.

Ook vrijwilligers namen deel aan de opleiding.

De Comoren CLOSE-UP

Op de Comoren

behandelen onze teams

gemiddeld 300 nieuwe

leprapatiënten per jaar.

Maar in 2017 waren dit er

429. Waarom?

Dr. Younoussa Assoumani, vertegenwoordiger van

Damiaanactie op de Comoren,

legt uit:

“We sporen meer patiënten op

met actieve opsporing. Het is

een belangrijke strategie, zeker

als je weet dat 1 patiënt op de

3 nog kind is. In 2017 waren 164

patiënten kinderen. Een ander

voordeel is het vermijden van

levenslange handicaps. Van de

429 opgespoorde personen ver-

toonden slechts 8 tweedegraads

verminkingen, of een zichtbare

handicap.”

Akram Abdallah Baco, gezond-

heidsmedewerker op de Como-

ren, vertelt hoe ODK werkt:

“Ik geolokaliseer het huis van

de patiënt. De applicatie voert

automatisch de GPS-gegevens

in. Daarna vul ik een vragenlijst

in waarbij ik aangeef wie het

hoofd is van het gezin en hoeveel

mensen er precies wonen. Bij

‘indexgeval*’ voegen we ook een

foto toe.”

© S

TUDI

OSCE

NE©

LAY

LA A

ERTS

2524 25

DAMIAANACTIE ACTIEVE OPSPORING

JAARVERSLAG 2017

[foto rechtsboven] Een patiënt krijgt raad van Ibrahim Camara in gezondheidscentrum Tombolia in Conakry, Guinee.

[foto rechtsonder] Met vragenlijst en gsm in de hand gaat Akram Abdallah Baco (rode t-shirt) naar een gezin waar de oud-ste zoon net gediagnosticeerd werd met lepra op de Comoren.

GuineeCLOSE-UP

Ibrahim Camara, 46 jaar,

is vrijwilliger in Tombolia,

een wijk van Conakry.

In september 2017 onder-

ging ook hij een opleiding

over het gebruik van ODK:

“Ik ken iedereen in de wijk.

Als iemand hoest of andere

tbc-symptomen vertoont,

neem ik een sputumstaal

van hen mee naar het

lab. Als de persoon ook

effectief ziek is, geef ik

zijn of haar gegevens in

ODK in. Daarna gebruik ik

een andere gratis applica-

tie, Quantum Geographic

Information System (QGIS).

Deze zorgt ervoor dat ik

endemische zones kan

vaststellen.”

Deze twee applicaties zou-

den uiteindelijk moeten

zorgen voor een verminde-

ring van het aantal nieuwe

besmettingen.

2726

DAMIAANACTIE FO

TORE

PORT

AGE

GUIN

EE

De vele gezichten van tuberculoseguinee - projectland sinds 2007foto’s van layla aerts

2726

DAMIAANACTIE

2928 29

DAMIAANACTIE

2928 29

DAMIAANACTIE FOTOREPORTAGE GUINEE

JAARVERSLAG 2017

3130 31

DAMIAANACTIE TE

CHNI

SCHE

& F

INAN

CIËL

E ST

EUN

Technische & financiële steunhelpen van a tot z

• Damien Foundation

Bangladesh voorzag

technische steun bij

de implementering

van de 9 maanden

behandeling in

Pakistan, Indonesië en Myanmar, lan-

den waar we niet

actief zijn.

• Action Damien

Niger hielp het

Programme National de la Lutte contre la Tuberculose (PNLT)

bij het opstellen

van richtlijnen voor

de verzorging van

MDR-TB*-patiënten.

• Damiaanactie hielp

het programma

voor de bestrijding van MDR-TB* in Gabon, een land

waar we niet actief

zijn, bij de aankoop

van tweedelijnsge-

neesmiddelen*.

Daar waar nodig bieden we projectlanden technische en

financiële hulp. Dit doen we zelfs soms in landen waar we niet

(meer) actief zijn.

Technische hulp Personeel van Damiaanactie kan optreden als raadgever voor

lokale werknemers. Ze superviseren en doen aan consultancy.

Waarover? Het stellen van diagnoses, verschillende thera-

pieën en behandelingsschema’s, het behandelen van compli-

caties, ...

Ze schrijven ook mee aan strategische plannen en werken in

samenspraak met de nationale autoriteiten richtlijnen uit voor

de lepra-, leishmaniasis- en tbc-controleprogramma’s.

Ook in het hoofdkantoor in Brussel werken medische advi-

seurs. Zij bezochten het afgelopen jaar onder meer Bolivia,

de Comoren, DRC, India en Rwanda. Ze observeerden, gaven

opleidingen, traden op als ‘external eye’, adviseerden en werk-

ten samen met de lokale teams onder meer nieuwe program-

marichtlijnen en andere documenten uit.

© O

LIVI

ER P

OLET

3130 31

DAMIAANACTIE TECHNISCHE & FINANCIËLE STEUN

JAARVERSLAG 2017

Financiële hulp Damiaanactie voorziet financiële middelen voor de ver-

schillende programma’s. Dit kan via het uitbetalen van

salarissen zijn, maar ook van premies aan medisch

personeel dat niet rechtstreeks voor Damiaanactie

werkt. We financieren ook eigen activiteiten of acties die

bijvoorbeeld door lokale ngo’s worden uitgevoerd.Verder

voorzien we financiële middelen voor de aankoop van

terreinwagens en motors, medisch – en laboratoriumma-

teriaal*, medicijnen, airconditioners voor de opslagplaat-

sen van de geneesmiddelen, …

• In India vonden er drie

grootschalige opspo-

ringsacties voor lepra

plaats. De organisator

was het National Leprosy Eradication Programma. Damien Foundation Trust

India steunde deze opspo-

ringsactie financieel.

© J

EAN

PLAT

TEAU

3332 33

DAMIAANACTIE TE

CHNI

SCHE

& F

INAN

CIËL

E ST

EUN

© AURORE GI

LSON

Nieuwe gezondheidscentraFinanciële steun geldt ook voor de renovatie en

bouw van verschillende gebouwen. Zo renoveerden

we een nieuw centrum voor de diagnose en behan-

deling van tbc-patiënten in Boké, Guinee.

Materiaal verdelen We verdelen ook materiaal waar nodig. Denk maar

aan medicijnen en laboratoriumuitrustingen.

Project BelgiëIn 2015 startten we een project op voor dakloze

tbc-patiënten in Brussel. We steunen hierbij

BELTA-TBnet* (koepelorganisatie van VRGT en

FARES) die de gratis behandeling voorziet voor alle

tbc-patiënten in België. Damiaanactie steunt dit

programma door te voorzien in een slaapplaats

voor patiënten gedurende hun hele behande-

ling, we delen ook sociale cheques uit waarmee

de getroffen personen eten kunnen kopen en we

betalen het transport van en naar het zieken-

huis terug.

• In Nigeria werd het eerste, en enige, centrum

in het land gebouwd voor de behandeling van

personen met ultraresistente tuberculose*

(XDR-TB). En ook een eerste centrum voor

reconstructieve chirurgie* bij leprapatiënten

werd gebouwd.

• Guatemala kreeg een nieuw centrum voor tuber-

culose in Escuintla, de regio met de hoogste

incidentie* tbc-patiënten in het land.

• Damien Foundation Nepal wil in 2018 2 nieuwe

centra voor MDR-TB bouwen en

1 voor lepra.

“Hulp is niet enkel nodig tijdens

noodgevallen. Ook na het noodgeval is er nog steun nodig. En op dat gebied is Damiaanactie een sterke speler. Maar

logistieke steun verlenen blijft een

uitdaging in de DRC. Het land is erg groot, de afstanden die we moeten overbruggen zijn dus ook enorm. ”

Luc Malingreau logistiek medewerker

Damiaanactie in de Democratische

Republiek Congo

3332 33

DAMIAANACTIE TECHNISCHE & FINANCIËLE STEUN

JAARVERSLAG 2017

© IS

ADOR

A DE

BAC

KER

3534 35

DAMIAANACTIE CA

RE A

FTER

CUR

E

Care after curena de genezing

[foto] Lagos, Nigeria - augustus 2017: 89 kinderen van leprapatiënten kregen schoolmateriaal voor de eerste schooldag.

Onze hulp stopt niet na

het genezen van een persoon.

Patiënten worden vaak tijdens

hun ziekte gestigmatiseerd.

Velen verliezen hun baan,

inkomen en familie. Sommigen

mogen hun kinderen zelfs niet

naar school sturen. Deze per-

sonen blijven dus ook na hun

genezing nog in armoede en

onzekerheid leven. Daarom zet

Damiaanactie in op Care after

cure*. Zo krijgen genezen per-

sonen en hun familie achteraf

hun waardigheid en autonomie

opnieuw terug.

ToekomstgerichtVaak is het niet enkel

de patiënt zelf die lijdt, maar

diens hele familie. Daarom

zorgde Damiaanactie er in 2017

voor dat meer dan 200 kinde-

ren van getroffen personen

toch naar school konden gaan.

Wij waken er ook voor dat

patiënten en genezen personen

zich zelfstandig kunnen ontwik-

kelen op economisch vlak. We

geven hen een opleiding, mate-

riaal om een handeltje mee op

te starten, enkele geiten

of kippen, … wij willen dat zij

na hun genezing voor zichzelf

en hun familie kunnen zorgen.

Soms geven we iemand in hun

naaste omgeving ook een duw-

tje in de rug.

Wondverzorging en zelfzorg* Damiaanactie verzorgt

de wonden van patiënten of

leert hen aan zelfzorg te doen.

Als lepra niet tijdig opgespoord

en behandeld wordt, bestaat er

een grote kans dat de patiënt

misvormingen en letsels krijgt.

Voeten en handen worden

gevoelloos waardoor patiënten

vaak bijvoorbeeld niet voelen

dat ze op een scherp object

stappen en wonden oplopen.

3534 35

DAMIAANACTIE CARE AFTER CURE

JAARVERSLAG 2017

• In India renoveerden

en bouwden we 33

nieuwe huizen voor

leprapatiënten.

• In Guatemala werden 18

huizen gebouwd.

• In Rwanda werden

401 personen en hun

familie aangesloten bij

een mutualiteit.

• En in Burundi kregen

180 leprapatiënten

en hun familie kle-

ding, eten, zeep en

schoolmateriaal.

• In Bangladesh deden in

2017 1986 leprapatiën-

ten aan zelfzorg*. 2094 paar lepraschoenen

werden uitgedeeld.

• In Rwanda ontvingen

74 patiënten vaseli-

ne en chloramine om

aan wondverzorging

te doen. 47 personen

kregen lepraschoenen

en 1 koppel ontving elk

een paar krukken nadat

ze beiden 1 been lieten

amputeren.

© A

ANUO

LUW

APO

FATO

LA

3736 37

DAMIAANACTIE CA

RE A

FTER

CUR

E

Live vanuit Nicaragua: dr. Toon BongaertsAls er een woord is waar

we dr. Toon Bongaerts

mee kunnen omschrijven

is het ‘geëngageerd’. Toon

werkt sinds 2002 voor

Damiaanactie in Nica-

ragua. Hij voert er al 16

jaar strijd voor de meest

kwetsbare mensen.

“Ik ben verantwoordelijk

voor de coördinatie van de

projecten in Latijns-Ame-

rika, maar ben ook heel

actief op het terrein in

Nicaragua. Ik coördineer

opleidingen, bekommer

me over patiënten met

complicaties en bekijk met

hun familie hoe wij onze

steun op hun

noden af kun-

nen stemmen.”

Die drang om het welzijn

van anderen te verzeke-

ren leidde uiteindelijk tot

de oprichting van de ngo

Prosalud. Als Nicara-

guaanse ngo en partner

van Damiaanactie waakt

Prosalud onder meer

over de goede inburge-

ring en continuïteit van

gezondheidsprogramma’s

opgezet door verschil-

lende ngo’s in het land.

Toon kwam in 1984 aan

in Nicaragua en was

sindsdien getuige van ver-

schillende veranderingen.

Eerst en vooral op politiek

vlak: de decentralisering

van de gezondheidszorg

bood goede perspectie-

ven voor mensen zoals

hij, die hun leven wijdden

aan deze zorg. Maar er

vond ook een belangrijke

mentaliteitsverschuiving

plaats: tal van mensen

begonnen zich vrijwillig in

te zetten om de toegang

tot de gezondheidszorg te

promoten in de dorpen en

anderen te sensibiliseren.

Verschillende personen

die genezen waren van tbc

vormden zich zelfs om tot

échte activisten. Ze getui-

gen vandaag over hun weg

naar genezing en sporen

anderen aan om ook hulp

te zoeken.

Ze geven hoop en moe-

digen patiënten aan hun

behandeling af te maken.

“De steun van

Damiaanactie richt

zich steeds meer op het

sociaal, psychologisch en

economisch aspect. De

meest kwetsbare pati-

enten krijgen van A tot Z

ondersteuning. We geven

voedselpakketten, helpen

bij het opstarten van een

activiteit die financiële

zekerheid biedt, … . Het

resultaat? Een groter

zelfvertrouwen wat op

zijn beurt een hogere

genezingsgraad met zich

meebrengt. Damiaanactie

zorgt ervoor dat pati-

enten hun plaatsje in de

maatschappij opnieuw

terugkrijgen.”

© J

EAN

PLAT

TEAU

[foto] Een fornuis met vulkanische stenen dat door Damiaanactie aan een gezin werd gegeven in Nicaragua. Zo wordt vermeden dat het huis zich vult met vervuilde rook.

3736 37

DAMIAANACTIE CARE AFTER CURE

JAARVERSLAG 2017

• Voor 467 personen werd aan de hand van

een Care after cure-project ook na de behandeling

nog gezorgd in Nicaragua.

• Damiaanactie voorzag in Guatemala voor 481 per-

sonen extra steun na hun genezing, in Rwanda voor

564 en in Burundi voor 1188 personen.

Bernardina, 41 jaar,

uit Chichigalpa in

het Noordwesten van

Nicaragua, is één van hen:

• Na een behandeling

van zes maanden was

Bernardina genezen.

Maar om haar ook

economisch te steu-

nen kreeg ze een fiets van Damiaanactie en een voorraad patisse-rie. Die verkocht ze in

haar gemeenschap.

Met de winst kocht Bernardina 2 varkens en 42 kippen.

Maar Toon gaat nog

een stapje verder. Hij zoekt

telkens naar de specifieke

noden van elk individu en

probeert daar zo goed en

zo kwaad mogelijk op te

antwoorden.

“Ik merkte op dat sommige

huizen in Nicaragua vaak

vol rook hingen van het

koken. Kinderen en baby’s

spelen in huis en ademen

die vervuilde lucht hele

dagen in. We hebben daar-

om een nieuw soort fornuis

gebouwd, gemaakt van

vulkanische stenen. Goed-

koper, minder vervuilend

én ecologisch!”

© A

NAÏS

TUD

ELA

CALL

EJA

3938 39

DAMIAANACTIE OP

LEID

INGE

N

Wij moedigen opleidingen aan ...Enkel zo kunnen onze meer dan 1000 collega’s de bes-

te diensten bieden aan personen getroffen door lepra

en tbc. Wij leiden vrijwilligers op om lepra, tbc of

leishmaniasis te herkennen en op te sporen. Maar we

zorgen er ook voor dat laboranten de ziektes door hun

microscoop identificeren. We trainen medisch perso-

neel zodat zij de klinische symptomen opmerken. En

we zorgen ervoor dat hun kennis en kunde steeds

up-to-date blijven.

• In Senegal werden 76 magazijniers opgeleid in

het beheer en de opslag van

tbc-medicijnen.

• Vertegenwoordigers

van Damien Foundation Nigeria trokken naar

Bangladesh waar ze training

kregen over de 9 maanden

behandeling voor MDR-TB*

door collega’s van Damien

Foundation Bangladesh.

• Action Damien Burundi

leidde 90 zorgverleners op

over actieve opsporing.

© T

IM D

IRVE

N

3938 39

DAMIAANACTIE OPLEIDINGEN

JAARVERSLAG 2017

… maar ook het delen van kennisZo sporen wij onze medewerkers aan

hun kennis te delen met collega’s in

andere landen.

Op 29 en 30 mei 2017 ontvingen we in

Brussel vertegenwoordigers en medisch

adviseurs van Bangladesh, Burundi, DRC,

Guinee, India, Niger, Nigeria en Nicaragua

voor een tweedaags atelier. Op het pro-

gramma: de kwaliteit van de gezondheids-

zorg, interventiestrategieën voor MDR-TB

en XDR-TB* in de projectlanden, ...

Internationale conferenties In 2017 nam Damiaanactie ook deel aan

verschillende internationale medische

congressen:

• 10th European Congress on Tropical Medicine and International Health (ECTMIH) oktober 2017 | Antwerpen

• World Leishmaniasis Congressmei 2017 | Toledo, Spanje

• The 48th Union World Conference on Lung Health oktober 2017 | Guadalajara, Mexico

© L

AYLA

AER

TS

[foto onder] Dankzij de GeneXpert wordt de diagnose voor tbc 90% sneller gesteld in Bolivia.

4140 41

DAMIAANACTIE W

ETEN

SCHA

PPEL

IJK

ONDE

RZOE

K

Wij zetten in op wetenschappelijk onderzoek

Om de strijd tegen lepra, tbc en leish-

maniasis te voeren zijn competente

medewerkers uiteraard onmisbaar.

Maar we hebben ook goede tools en

technieken nodig voor een kwaliteits-

volle screening en behandeling. Daar-

om hecht Damiaanactie veel belang

aan operationeel onderzoek.

GeneXpert*: 90 minuten om multiresistente tuberculose* (MDR-TB) op te sporenIn 2010 keurde de WHO* de GeneXpert

goed voor de diagnose van MDR-

TB. In 90 minuten spoort deze tool

aan de hand van moleculaire biolo-

gie resistentie op aan rifampicine;

een van de belangrijkste geneesmid-

delen voor tbc. Damiaanactie moedigt

het gebruik van deze machine aan in

alle projectlanden.

• In 2017 werd de

GeneXpert in Senegal en Bolivia ingevoerd.

© N

IMER

ORT

UÑO

GUTI

ERRE

Z

[foto] Dr. Nimer Ortuño Gutierrez bezoekt een laboratorium in Thiès na de opstart van het nieuw project in Senegal.

4140 41

DAMIAANACTIE W

ETENSCHAPPELIJK ONDERZOEKJAARVERSLAG 2017

Cochambamba, BoliviaCLOSE-UP

De derde meest getroffen regio

door tbc in Bolivia.

Dr. Nimer Ortuño Gutierrez, medisch

adviseur bij Damiaanactie:

“In Cochabamba krijgen ieder

jaar 1500 mensen de diagnose

tbc. 1% van hen lijdt aan

MDR-TB. Een erg laag cijfer. Daar

is een reden voor: de test voor

de opsporing is gevestigd in La

Paz, op meer dan zes uur rijden

van Cochabamba. Het duurde

daarom 100 dagen om MDR-TB op

te sporen. Maar met

de GeneXpert gaat het sneller,

nu wordt MDR-TB opgespoord

in 9 dagen.”

De 9 maanden behandeling: in steeds meer projectlanden ingevoerd Het is dr. Armand Van Deun, op dat moment werk-

zaam voor Damiaanactie, die aan de basis staat

van de 9 maanden behandeling voor MDR-TB. Deze

therapie is veel korter, goedkoper, efficiënter en

heeft minder bijwerkingen dan de oude behandeling.

De genezingsgraad is bovendien meer dan 84%.

De oude behandeling had een genezingsgraad van

54%. De WHO beveelt de 9 maanden behandeling

sinds mei 2016 aan. Ondertussen voerden al 35 lan-

den deze behandeling in.

Niger implementeerde de 9 maanden behandeling al

in 2008. Negen jaar later zien we hier een spectacu-

laire genezingsgraad van 88%.

Steeds meer projectlanden starten met de 9 maan-

den behandeling. Dat is mede dankzij dr. Alberto Piubello, medisch adviseur bij Action Damien Niger

en consultant bij The Union*. Zo gaf hij in 2017 oplei-

dingen over de invoering van de 9 maanden behande-

ling aan onze collega’s in Nepal en Nigeria.

© I

SADO

RA D

E BA

CKER

4342 43

DAMIAANACTIE RU

BRIE

K

© A

LEX

JAUC

OT

[foto] Attahé, 60 jaar, werd vrijwillig microscopist nadat hij een oplei-ding volgde van Damiaanactie in Maradi, Niger. Tweejaarlijks ontvangt hij een premie waarmee hij kan tegemoetkomen aan de noden van zijn familie.

4342 43

DAMIAANACTIE W

ETENSCHAPPELIJK ONDERZOEKJAARVERSLAG 2017

Onderzoek gefinancierd door Damiaanactie

Afgerond in 2017

• De studie naar een alternatief protocol voor de behan-

deling en opvolging van gevoelige en multiresistente

tuberculose | In samenwerking met het Instituut voor

Tropische Geneeskunde in Antwerpen (ITG).

Gestart in 2017

• Beter begrip van de hoge incidentie van lepra op

de Comoren, ondanks de efficiënte strijd die er

gevoerd wordt | ITG

• Het belang van initiële resistentie aan isoniazide op

de resultaten van een standaardbehandeling voor

tuberculose en de opsporing daarvan door moleculaire

tests | ITG

• Realtime confirmatie door PCR* van de aanwezigheid

van de mycobacterium leprae om de diagnose van

lepra te vergemakkelijken in endemische landen | ITG

en Fiocruz (onderzoekscentrum in Brazilië)

• Tendens naar resistentie tegen

fluoroquinolonen bij personen met MDR-TB

bij Damiaanactie Bangladesh | ITG

• Tendens naar resistentie tegen fluoroquinolonen bij

nieuwe tbc-patiënten en een verhoogde resistentie

tegen andere tbc-medicijnen | ITG

• In Guinee behandel-

den we het afgelopen

jaar 165 MDR-

TB-patiënten met

de 9 maanden

behandeling.

Een record!

• Dr. Bassirou, verte-

genwoordiger voor

Damiaanactie in Niger,

behandelde 22 perso-

nen met MDR-TB meer

dan het budget voorzag.

In totaal startten 72

personen met MDR-TB

in Niger hun behande-

ling in 2017.

• In de DRC werd de 9

maanden behandeling

progressief in

meerdere regio’s

ingevoerd. Ook

Nigeria, Nepal en Senegal gingen

van start

met deze behandeling.

Hun namen zijn Michel,

Jessica, Françoise, Myriam,

Bart of Marie-Jeanne. Ze

wonen in Leuven, Mortsel,

Namen of in Bergen. Ze

zijn leerling, juf, meester,

gepensioneerd of simpelweg

geraakt door de vele

verhalen. Het profiel van de

‘typische vrijwilliger’ bestaat

niet. Maar ze hebben wel elk

1 gemeenschappelijk doel:

België mobiliseren.

4544 45

DAMIAANACTIE UI

TGEB

REID

VRI

JWIL

LIGE

RSNE

TWER

K

Met duizenden zetten ze zich op 27, 28 en 29 januari 2017 in. Ze liepen door de straten, verzamelden

zich voor supermarkten en verkochten stiften

in winkelcentra. Van Diksmuide tot Virton. Van

Kortrijk tot Welkenraedt. Onze vrijwilligers traden

op als woordvoerder voor alle personen getroffen

door lepra.

Damiaanactie, dat is ook een uitgebreid vrijwilligersnetwerk

© A

RNAU

D RO

BERT

I

4544 45

DAMIAANACTIE UITGEBREID VRIJW

ILLIGERSNETWERK

JAARVERSLAG 2017

Voor Jessica, leerkracht aan het college in Binche, gaat er een hele organisatie vooraf aan het campagneweekend. Vanuit haar hoofdkwartier, mooi aangekleed in de kleuren van Damiaanactie, organiseert Jessica haar teams.

“Ik maak een lijst met

winkels waar we mogen

verkopen en deel mijn

leerlingen op in groepjes

van twee. Elk doen ze

een shift van drie uur.

Mijn leerlingen doen dit zó

graag, ze smeken me zelfs

om een tweede shift. Ik

moet soms dus alle bakkers

afbellen om te kijken of we

nog voor hun winkel mogen

verkopen.”

Waarom werd je vrijwilliger bij Damiaanactie?

“Ik was van kleins af

gegrepen door het werk

van Damiaan. Later hielp

ik ieder jaar mee met

de stiftenverkoop aan

het college in Binche.

Wanneer mij gevraagd

werd de organisatie op mij

te nemen twijfelde ik niet.

Toen ging ik op

driehoeksreis naar India.

Een ervaring die mij

als persoon tekende,

maar mij ook nog meer

motiveerde om als

vrijwilliger bij Damiaanactie

te werken.”

Johnny Ronaldo, 83 jaar, is al lange tijd vrijwilliger bij Damiaanactie in Muizen. In 2017 organiseerde hij voor de 49ste keer de welbekende huis-aan-huisophaling in de stad.

“Samen met Frans

Schroons en de toenmalige

burgemeester startten we

in 1968 met de inzamelactie

in Muizen. Frans was

de eerste Muizenaar met

computer, dus hij hield zich

de jaren nadien vooral bezig

met de administratieve

zaken. Ik regelde het

praktisch gedeelte.”

Waarom begon je in 1968 aan dit avontuur?

“Ik heb Damiaan altijd

bewonderd. Maar ik

dacht vroeger dat er

geen behandeling bestond

voor leprapatiënten.

Toen ik Damiaanactie

leerde kennen zag ik dat

er wél medicijnen zijn.

Ik besloot daarom in

Damiaans voetsporen te

treden en leprapatiënten

te helpen.”

Klaar voor de 50ste editie in 2018?

“Ja, maar ik vrees dat 2018

mijn laatste campagnejaar

zal zijn … mijn gezondheid

krijgt voorrang. En ik heb

het mijn vrouw moeten

beloven (lacht).”

© LEO DE NIJN

4746 47

DAMIAANACTIE MA

AK L

AWAA

I!

In de mediaHet was Sophie Pendeville,

meter aan de Franstalige

kant van Damiaanactie in

2017, die het startschot

voor de campagne gaf op

het Muntplein in Brussel

op 27 januari 2017. Zowel

langs Nederlands- als

Franstalige kant werd

de campagne stevig opge-

pikt door de media. En ook

op social media kende onze

actie een succes onder

de hashtags #maaklawaai en #faisonsdubruit. Met

verschillende Youtube- en

Facebookfilmpjes steunden

bekende gezichten, zoals

Marc Hermans en Fred Janin,

ons door letterlijk lawaai te

maken. Alex Germys, één van

Belgiës nieuwste elektro-

popsensaties, gebruikte

het geluid van de ratelaar

om een nieuwe beat van te

maken. Dat lied gebruikten

we in onze tv-spot. Elke keer

de spot op tv kwam konden

de kijkers de muziek Sha-

zammen en zo het lied gratis

downloaden.

Maak lawaai!campagne 2017

Tijdens de middeleeuwen kondigden leprapatiënten

hun komst aan met een bel of ratel. Die tijden zijn

gelukkig voorbij. Maar In 2017 wilde Damiaanactie

nog eens extra veel lawaai maken om aan te tonen

dat de strijd tegen lepra en tbc nog niet afgelopen

is. We ratelden tegen de onverschilligheid voor

de ziektes die vandaag nog altijd heerst.

Gelukkig moesten we dat lawaai niet alleen maken.

We konden rekenen op talrijke scholen en

bekende gezichten die ons meehielpen ratelen!

© O

LIVI

ER P

OLET

47

JAARVERSLAG 2017

46 47

DAMIAANACTIE MAAK LAW

AAI!

Op schoolWe maken pedagogisch

materiaal om jongeren gewaar

te maken van het belang van

de toegang tot de gezond-

heidszorg. Dit jaar was India

ons campagneland en creëer-

den we twee films: “De dag van

Abishek” (1ste – 3de leerjaar)

en “Sujeet en Nishu” (4de leer-

jaar – 2de middelbaar). Hierin

worden jongeren van 10, 15 en

16 jaar geconfronteerd met

lepra of tuberculose. “Sujeet

en Nishu” werd verschil-

lende keren op tv uitgezonden.

24 maart: Wereldtuberculosedag Ook in 2017 voerden we

campagne tegen tuberculose

op Wereldtuberculosedag.

Samen met het reclamebu-

reau The Manifest ontwikkel-

den we drie Boomerangkaart-

jes om de Belgische bevolking

te sensibiliseren. In totaal

werden er 125.000 kaartjes

gratis uitgedeeld in cafés,

restaurants, cinema’s, … .

In cijfers

leerlingen lieten hun ratelaar klinken voor het startschot van de campagne

= aantal scholen (lager en middelbaar onderwijs) waar Damiaanactie animaties organiseerde

ingezameld door 120 vrijwilliger op de festivals Dour en Esperanzah!

werd door meer dan 100 verkopers ingezameld aan de inkom van verschillende voetbal- en basketbalstadia in Vlaanderen, Wallonië en Brussel

ingezameld tijdens drie concerten van Gospel for life in Luik, Maredsous en Leuze-en-Hainaut

4948 49

DAMIAANACTIE DO

NATE

URS

Donateursin alle geuren en kleuren

Donaties In het totaal werden er 15.951 donaties van € 50 gedaan. Wie ons een beetje kent weet dat

daarmee 15.951 levens gered zijn.

Net zoals de vrijwilligers van Damiaanactie,

komen onze donateurs in alle geuren en

kleuren. Zo besliste de 11-jarige Sarah haar

nieuwjaarsgeld aan Damiaanactie te schenken.

“We kregen op school bezoek van een

medewerker van Damiaanactie. Die gaf een

presentatie over lepra. Ik vond het heel erg

om de verhalen te horen en de foto’s te zien.

Ik besliste toen de € 50 die ik voor nieuwjaar

kreeg aan Damiaanactie te schenken. Zo kon ik

ook een mensenleven redden.”

Scholen Scholen spelen een erg grote rol in

de goede werking van Damiaanactie. Zij zet-

ten zich keer op keer in om geld in te zamelen

en nieuwe activiteiten op touw te zetten.

Het afgelopen jaar haalden scholen en hun

medewerkers in de comités samen

€ 1.466.588 bij elkaar voor Damiaanactie.

Legaten 39 personen namen in 2017 Damiaanactie op

in hun testament. Goed voor een bedrag van

€ 4.735.166. Zij namen zich op die manier voor

te blijven vechten tegen lepra en tbc, zelfs

wanneer ze er niet meer zijn.

Bedrijven De afgelopen jaren startten wij met enkele

bedrijven een structureel partnerschap. In

2017 stortten zij samen een mooi bedrag van

€ 79.621 aan Damiaanactie.

Uiteraard is Damiaanactie niks

zonder de vele donateurs in België

die zich ieder op hun eigen manier

inzetten om de wereld tbc- en

lepravrij te maken.

Elke financiële hulp is een stap

vooruit in de goede richting.

Wij hechten daarom enorm veel

belang aan elke gift, klein of groot.

Het afgelopen jaar werden er

112.602 giften gedaan, goed voor

een mooie som van € 4.280.955.

Het hoogtepunt lag rond ons cam-

pagneweekend. Tussen 20 januari

en 20 februari werd € 1.028.916 overgeschreven.

4948 49

DAMIAANACTIE DONATEURS

JAARVERSLAG 2017

Bedrijvendebat Corporate Social Responsibility (CSR)CLOSE UP

Op de Damiaanactiedag

op 18 november 2017

werden deze grote part-

ners uitgenodigd voor

een rondetafelgesprek

met VRT-journalist Ivan

De Vadder.

Jo Benoît (Clovis Onco-logy), Dirk Vercruys-se (D/M Vercruysse Interieurarchitecten), Jean-Noël Tilman (Tilman nv) en Bert Bogaerts (Avery Denisson) praatten

over het belang van

Corporate Social

Responsibility, en over

waarom Damiaanactie

voor hun perfect in dat

plaatje past.

“Sociaal engagement

is momenteel een van

de grote termen in de

industrie. Zaken doen

gaat om harde cijfers,

om elk jaar meer winst

maken. Maar daarnaast

is er nog een heel ander

leven. Op dat sociaal

engagement zet de

industrie meer en meer

in. Zo proberen ze

mensen te motiveren

om eens meer te doen

dan enkel hun dage-

lijkse job.”

Bert Bogaerts, Avery Denisson

“Ik ben onder de indruk

van de logistiek, de

werkwijze, de manier

waarop alles wordt

beheerd, de manier

waarop met budgetten

wordt omgespron-

gen. […] Dat is ook de

reden waarom wij voor

Damiaanactie kozen.”

Dirk Vercruysse, D/M Vercruysse

Interieurarchitecten

“Damiaanactie is Bel-

gisch. Dat is al een hele

goede reden om voor de

organisatie te kiezen. In

België is het de meest

tot de verbeelding

sprekende en sympa-

thieke ngo.”

Jean-Noël Tilman, Tilman nv

“Damiaanactie inves-

teert in de zoektocht

naar patiënten. Ze geven

hiervoor opleidingen

aan verpleegkundigen

en artsen. Daarnaast

behandelen ze en gene-

zen ze de patiënt, maar

heel belangrijk is ook de

zorg na de behandeling.

Niet alleen van de pati-

ent zelf, maar ook van

zijn omgeving.”

Jo Benoît, Clovis Oncology

© A

RNAU

D RO

BERT

I

5150

DAMIAANACTIE FI

NANC

IEEL

VER

SLAG

Balans

ACTIVA 2017 2016

Vaste activa € 2.328.102 € 2.280.696

Immateriële vaste activa € 34.080 € 27.655

Materiële vaste activa € 2.292.899 € 2.251.918

Financiële vaste activa € 1.123 € 1.123

Vlottende activa € 19.149.749 € 19.474.209

Vorderingen op > 1 jaar € 1.330.632 € 314.186

Voorraden € 707.727 € 591.808

Vorderingen < 1 jaar € 4.428.200 € 5.387.957

Geldbeleggingen € 7.478.164 € 9.239.361

Liquide middelen € 5.031.760 € 3.635.844

Overlopende rekeningen € 173.266 € 305.053

TOTAAL ACTIVA € 21.477.851 € 21.754.905

PASSIVA 2017 2016

EIGEN VERMOGEN € 20.321.361 € 21.054.053

Fondsen van de vereniging

Beginvermogen € 61.973 € 61.973

Permanente financiering € 6.738.799 € 6.738.799

Bestemde fondsen € 14.382.512 € 14.630.063

Overgedragen resultaat -€ 861.923 -€ 376.782VOORZIENINGEN € 241.608 € 251.629SCHULDEN € 914.882 € 449.223

Schulden op < 1 jaar € 732.842 € 368.480

Overlopende rekeningen € 182.040 € 80.743

TOTAAL PASSIVA € 21.477.851 € 21.754.905

Financieel verslag

5150

DAMIAANACTIE FINANCIEEL VERSLAG

JAARVERSLAG 2017

Bedrijfsopbrengsten

Kosten

Eigen bedrijfsopbrengsten € 10.795.047 65,7%

Belgische bevolking

Bijdrage Belgische bevolking

(van 1/1 tot 31/12/2017)

€ 6.059.881 36,9%

Erfenissen € 4.735.166 28,8%

Subsidies en medefinanciering € 4.692.842 28,6%

Belgische overheid (DGD) € 4.504.812 27,4%

ILEP-leden € 120.000 0,7%

Gewesten, provincies & gemeenten € 68.030 0,5%

Financiële producten € 455.215 2,8%

Divers € 482.342 2,9%

TOTAAL € 16.425.446

Projectbestedingen € 12.464.544 72,6%

Projecten onder direct toezicht van DA

Afrika € 6.794.305

Azië € 3.332.801

Amerika € 687.963

Mutatie saldo voor het Zuiden -€ 133.180

België € 60.000

Deelname aan projecten ILEP-leden € 72.150

Wetenschappelijke onderzoek € 414.741

Steun aan projecten en operationele kosten € 111.132

Damiaanbouwkampen € 136.021

Beheer departement Projecten € 988.611

Informatie en educatie € 433.822 2,5%

Fondsenwerving € 1.606.908 9,4%

Beheer departement Communicatie € 1.187.856 6,9%

Beheer departement

Administratie & FinancIën

€ 1.151.428 6,7%

Diverse kosten € 313.581 1,9%

TOTAAL € 17.158.139

Directe giften en lokale acties

Projectbestedingen

€ 6.059.881

€ 12.464.544

€ 4.735.166

€ 1.187.856

€ 4.504.812

€ 433.822

€ 120.000

€ 1.606.908

€ 68.030

€ 1.151.428

€ 455.215

€ 313.581

€ 482.342

Gewesten, Provincies & Gemeenten

Beheer departement Administratie & Financiën

Financiële producten

Diverse kosten

Divers

Erfenissen

Beheer departement Communicatie

Belgische overheid - DGD

Informatie en educatie

ILEP-leden

Fondsenwerving

5352

DAMIAANACTIE PA

TIËN

TENC

IJFE

RS

legende

Bereikt publiek

Patiënten die extra

steun ontvangen

Opgespoorde

patiënten

Patiënten met

multiresistente tbc die

hun behandeling startten

Bangladesh 32.712.453 475 2417

Bolivia 1.943.429 8 0

Burundi 10.400.939 400 1138

Comoren 828.147 429 102

DR Congo 39.413.762 2303 4994

India 108.627.063 12.472 10.605

Mozambique 4.873.779 88 58

Nepal 3.000.000

Nigeria 61.171.062 299 1206

Rwanda 12.322.920 26 564

Senegal 15.256.346

TOTAAL 290.549.900 16.500 21.084

Patiëntencijfers

Lepra

*Aangezien onze projecten in Senegal en Nepal in 2017 van start gingen beschikken wij nog niet over deze cijfers.

53

PATIËNTENCIJFERSJAARVERSLAG 2017

52

DAMIAANACTIE

Nicaragua 704.779 3948 55

Guatemala 2.117.147 1028 0

Bolivia 1.943.429 285 6

TOTAAL 4.765.355 5261 61

Bangladesh 28.700.552 25.633 211 4184

België 1.187.800 31

Bolivia 1.943.429 1138 7 354

Burundi 10.400.939 7862 50 50

Comoren 828.147 128 0 0

DR Congo 40.899.665 82.801 519 461

Guatemala 6.511.408 1670 58 481

Guinee 3.115.115 9051 165 165

India 57.376.091 13.186 819 391

Mozambique 4.873.779 17.455 149 96

Nepal 3.000.000

Nicaragua 2.827.928 1001 36 467

Niger 7.440.566 3043 72 72

Nigeria 61.171.062 29.287 370 370

Senegal 15.256.346

TOTAAL 245.532.827 192.255 2456 7122

Leishmaniasis

Tuberculose

5554

DAMIAANACTIE ON

ZE T

EAMS

Onze teams

Afrika Burundi Vertegenwoordiger: Dr. Michel SawadogoLokale partner: Ministerie van Volksgezondheid en Aidsbestrijding Steunt: Nationaal Lepra- en Tbc-programma (PNILT) Uitgaven 2017: € 361.684Personeel onder lokaal contract: 10*(*waarvan 1 expat)Start project: 1964

Comoren Vertegenwoordiger: Dr. Younoussa Assoumani Lokale partner: Ministerie van Volksgezondheid Steunt: Nationaal tuberculose- en lepraprogramma Uitgaven 2017: € 219.134Personeel onder lokaal contract: 7Start project: 1979

Democratische Republiek Congo Vertegenwoordiger: Dr. Pamphile Lubamba (tot april 2017)Dr. Pierre Umba (vanaf mei 2017)Lokale partner: Ministerie van Volksgezond-heid, provinciale eenheden van volksgezond-heid, gezondheidszones, lokale ngo’s Steunt: Nationaal Programma voor de Eliminatie van Lepra (PNEL), Nationaal Programma voor de strijd tegen Tbc (PNT) Uitgaven 2017: € 4.370.651Personeel onder lokaal contract: 43*(*waarvan 2 expats) Start project: 1964

GuineeVertegenwoordiger: Dr. Souleymane Hassane HarounaLokale partner: Ministerie van Volksgezondheid

Steunt: Nationaal Tuberculose- programma (PNLAT)Uitgaven 2017: € 368.870Personeel onder lokaal contract: 7*(*waarvan 1 expat)Start project: 2007

MozambiqueVertegenwoordiger: Dr. César Arroyo Lokale partners: Ministerie van Volksgezond-heid, provinciale directies voor volksgezond-heid van Sofala en TeteSteunt: Nationaal lepra- en tuberculoseprogramma in Tete en Sofala Uitgaven 2017: € 201.446Personeel onder lokaal contract: 51**waarvan 1 expatStart project: 2004

Niger Vertegenwoordiger: Dr. Souleymane Mahamadou BassirouLokale partner: Ministerie van Volksgezondheid Steunt: Tuberculoseprogramma op centraal niveau en in de regio’s van Tillabéri en MaradiUitgaven 2017: € 372.187Personeel onder lokaal contract: 11Start project: 2007

Nigeria Vertegenwoordiger: Dr. Osman El Tayeb Lokale partner: Ministerie van Volksgezondheid Steunt: Nationaal Tuberculose- en Lepraprogramma (NTBLCP) Uitgaven 2017: € 644.138Personeel onder lokaal contract: 34*(*waarvan 1 expat)Start project: 1991

Rwanda Vertegenwoordiger: Jean-Paul Zawadi Lokale partners: Ministerie van Volksgezond-heid, Instituut ter Preventie en Controle van Hiv/Aids en andere Ziektes (IHDPC), Rwanda Biomedical Center (RBC)

5554

ONZE TEAMSJAARVERSLAG 2017

Steunt: Divisie voor Tuberculose en Andere Besmettelijke Ademhalingsziektes (TB & ORD)Uitgaven 2017: € 84.380Personeel onder lokaal contract: 3Start project: 1964

SenegalVertegenwoordiger: Dr. Gilbert BatistaLokale partner: Ministerie van Volksgezondheid Steunt: Nationaal Programma voor de Eliminatie van Lepra (PNL), Nationaal Program-ma voor de strijd tegen Tuberculose (PNT)Uitgaven 2017: € 171.816Personeel onder lokaal contract: 2Start project: 2017

AziëBangladesh Vertegenwoordiger: Dr. Aung Kya Jai MaugLokale partner: Ministerie van VolksgezondheidSteunt: Nationaal lepra- en tuberculoseprogrammaUitgaven 2017: € 1.485.437Personeel onder lokaal contract: 555*(*waarvan 1 expat) Start project: 1972

IndiaVertegenwoordiger: Dr. Mugudalabetta ShivakumarLokale partners: Ministerie van Volksgezondheid, 10 lokale ngo’sSteunt: Nationaal lepra- en tuberculosepro-gramma op districtsniveau in de staten (Andra Pradesh, Bihar, Delhi, Karnataka, Kerala, Tamil Nadu), projecten van lokale ngo’s en eigen projecten Uitgaven 2017: € 1.603.445Personeel onder lokaal contract: 251Start project: 1964

Nepal Vertegenwoordiger: Dr. Sushil KoiralaLokale partners: Ministerie van Volksgezond-heid, Social Welfare Center

Steunt: Nationale lepra- en tuberculoseprogramma’s Uitgaven 2017: € 243.919Personeel onder lokaal contract: 9Start project: 2017

Europa BelgiëVerantwoordelijke: Luc Comhaire Lokale partner: BELTA-TBnetSteunt: Tbc-programma in Brussel (dakloze tbc-patiënten)Uitgaven 2017: € 60.000Start project: 2015

Latijns-Amerika BoliviaVertegenwoordiger: Maria Luisa Palacios Vargas Lokale partners: Ministerie van Volksge-zondheid, IIBISMED, Technische school van gezondheidSteunt: Tuberculose-, leishmaniasis- en lepra-programma’s in CochabambaUitgaven 2017: € 96.867Personeel onder lokaal contract: 3Start project: 2016

Guatemala Vertegenwoordiger: Zoila BailónLokale partner: Ministerie van VolksgezondheidSteunt: Nationale tuberculose- en leishmaniasisprogramma’sUitgaven 2017: € 270.570Personeel onder lokaal contract: 7Start project: 1993

Nicaragua Vertegenwoordiger: Dr. Toon BongaertsLokale partners: Ministerie van Volksgezond-heid, Prosalud (lokale ngo)Steunt: Nationale tbc- en leishmaniasisprogramma’sUitgaven 2017: € 320.526Personeel onder lokaal contract: 19*(*waarvan 1 expat)Start project: 1990

5756

DAMIAANACTIE GL

OSSA

RIUM

Glossarium Actieve opsporing - Het opzoeken en screenen van de omgeving van een nieuw gediagnosti-ceerde patiënt om te verifiëren of de naasten van de patiënt al dan niet besmet zijn.

BELTA-TBnet (Belgische tuberculose-as-sociatie) - Een koepelorganisatie waarvan FARES (Fonds des Affections Respiratoires) en de VRGT (Vlaamse Vereniging voor Respiratoire Gezondheidszorg en Tuberculosebestrijding) deel uitmaken. BELTA-TBnet zorgt ervoor dat alle tbc-patiënten in België toegang hebben tot een adequate diagnose en behandeling zonder financiële belemmeringen.

Care after cure - Een strategie of activiteit voor de sociaal-economische re-integratie van genezen patiënten. Door bijvoorbeeld een opleiding, woongelegenheid, startkapitaal of materiaal om zelf een handeltje op te starten te voorzien wil Damiaanactie deze patiënten een extra duwtje in de rug geven. Zo kunnen zij weer onderdeel uitmaken van de maatschappij en in hun eigen behoeften voorzien.

Cohort - Medische betekenis: een groep patiënten die gedurende een bepaalde tijd in een onderzoek gevolgd wordt.

Dorpsdokters - Persoon die getraind is om bepaalde ziektes te herkennen en soms een behandeling toe te dienen. Hij of zij heeft niet noodzakelijk een medische achtergrond. In Bangladesh leidt Damiaanactie sinds jaren dorpsdokters op; zij spelen een belangrijke rol bij het opsporen van tuberculosepatiënten. In totaal werden al verschillende duizenden dorps-dokters opgeleid. In andere landen worden ze soms gezondheidspromotoren of -briga-diers genoemd.

DOTS (Directly Observed Treatment, Short-course) - De tuberculosepatiënt neemt de medicatie onder directe supervisie. Deze

aanpak, die door de WHO werd ontwikkeld, is nodig om te voorkomen dat de patiënt de be-handeling voortijdig beëindigt en multiresisten-te tuberculose ontwikkelt. Een DOTS-medewer-kers kan bij Damiaanactie werkzaam zijn. Maar ook vrijwilligers en familieleden van de patiënt kunnen optreden als DOTS-medewerker.

Endemisch - Een ziekte is endemisch wanneer ze hardnekkig blijft voortbestaan in een bepaald gebied of bij een bepaalde bevolkingsgroep.

Eerstelijns (-medicatie, -behandeling) - Klas-sieke geneesmiddelen die in de eerste lijn voorgeschreven worden. Tweedelijnsgenees-middelen worden gebruikt in de behandeling van resistente tuberculose.

GeneXpert - Een snelle, compacte machine die aan de hand van een DNA-analyse kijkt of een persoon besmet is met tbc en/of hij of zij resistent is aan het belangrijkste tbc-medicijn, rifampicine. De machine stuurt de resulta-ten door naar een computer in 90 minuten tijd. De techniek is een pak gevoeliger dan het microscopisch onderzoek van sputum. Het is de snelste en meest eenvoudige manier om de gevoeligheid aan medicijnen te bepa-len. GeneXpert kan momenteel nog niet voor iedereen gebruikt worden omwille van de hoge kost. Eén test kost € 15.000 (ex. douanekosten).

Gevoelige tuberculose - Normale va-riant van tuberculose die reageert op de eerstelijnsbehandeling.

ILEP (Internationale Federatie voor Lepra-bestrijding) - ILEP werd opgericht in 1966 als een internationale, overkoepelende organisatie van 13 ngo’s die zich samen inzetten in de strijd tegen lepra. Samen zijn ze actief in 66 landen. Indexgeval - De eerste persoon die besmet werd door een bepaalde ziekteverwekker. Onze teams gebruiken deze term voor de persoon die als eerste gediagnosticeerd werd met lepra of tuberculose in een gezin in het kader van de ac-tieve opsporing.

5757

GLOSSARIUMJAARVERSLAG 2017

Latente tuberculose - Vorm van tuberculo-se waarbij een persoon de tbc-bacterie wel draagt, maar (nog) niet ziek is. Een kwart van de wereldbevolking heeft latente tuberculose. 5 à 15% van hen zal gedurende het leven actieve tuberculose ontwikkelen. Mensen met vol-gende risicofactoren hebben een hoger risico ziek te worden: ondervoeding, roken, alcohol-verslaving, hiv, diabetes en luchtvervuiling.

Laboratoriummateriaal - Noodzakelijk mate-riaal met een beperkte levensduur dat terug te vinden is in een laboratorium. Voorbeelden zijn: dek- en objectglaasjes voor een microscoop of kleine bekers om sputum in op te vangen.

Leprachirurgie - Chirurgie uitgevoerd op leprapatiënten en genezen personen die met verminkingen leven. Het kan gaan om septische chirurgie wanneer een ledemaat bijvoorbeeld geamputeerd moet worden. Maar er kan ook aan herstellende chirurgie gedaan worden om onder andere vingers, bij een soepele klauwhand, of voeten, bij een sleepvoet, weer beweeglijk te maken. Deze vorm van chirurgie geeft de pati-ent weer een zekere mobiliteit, en elimineert de stigmatisering van de ziekte.

Multibacillaire lepra - Besmettelijke vorm van lepra. Een groot aantal bacillen is aanwezig in het lichaam van de patiënt. 60% van alle lepra-patiënten lijdt aan multibacillaire lepra. De andere 40% lijdt aan paucibacillaire lepra; een minder besmettelijke vorm gekenmerkt door slechts een klein aantal bacillen.

Multiresistente tuberculose (of MDR-TB, voor multi drug-resistant tuberculosis) - Vorm van tuberculose waarbij de geneesmiddelen rifam-picine en isoniazide – de twee voornaamste antimicrobiële middelen in de eerstelijnsbehan-deling – geen effect meer hebben op de patiënt.

Parasitaire ziekte - Een ziekte die op de mens wordt overgedragen door een parasiet, een plantaardig of dierlijk organisme dat zich

ten koste van een gastheer voedt. Zo wordt leishmaniasis op de mens overgebracht door een besmette zandvlieg.

PCR (Polymerase Chain Reaction) - Een manier om uit een kleine hoeveelheid DNA één of meer-dere gedeeltes te vermenigvuldigen zodat er voldoende materiaal is voor analyse.

Prevalentie - Aantal van bestaande gevallen bij een bevolking op een bepaald moment. Niet te verwarren met de incidentie wat staat voor de nieuwe gevallen die gedurende een bepaalde periode worden vastgesteld.

The Union (The International Union Against Tuberculosis and Lung Disease) - Opgericht in 1920 was The Union de eerste ngo die werd erkend door de WHO bij haar ontstaan in 1948. Sinds 2000 is The Union uitgegroeid tot een krachtig, wereldwijd netwerk bestaande uit vijfhonderd experts in twaalf verschillende kan-toren ter wereld.

Ultraresistente tuberculose (of XDR-TB, voor extensively drug-resistant tuberculosis) - Een vorm van tuberculose die ontstaat doordat er resistentie optreedt tegen medicijnen in de behandeling voor multiresistente tuberculo-se (fluoroquinolonen). Er moet teruggegrepen worden naar oudere, minder effectieve en prijzige medicijnen.

WHO (World Health Organization) - De Wereld-gezondheidsorganisatie (WHO) is een orgaan van de Verenigde Naties (VN) voor de publieke gezondheid. Ze werd opgericht in 1948. De WHO is direct afhankelijk van de Economische en So-ciale Raad van de VN, en bevindt zich in Genève, Zwitserland.

Zelfzorg - Patiënten zijn in staat hun eigen wonden te verzorgen en zo verdere complica-ties te vermijden. Door zelfzorg zijn ze minder afhankelijk van anderen.

© O

LIVI

ER P

OLET

59

JAARVERSLAG 2017

Raad van bestuur Damiaanactie

(op 31 december 2017)

VoorzitterXavier Ortegat

LedenHans De Beenhouwer

Alain De Clercq

Lieve Deckers

Guido Knops

Steven Osaer

Françoise Portaels

Jean-Pierre Schenkelaars

Martine Van den Berghe

Dirk Vercruysse

Gepubliceerd door DamiaanactieJuni 2018

www.damiaanactie.beinfo@damiaanactie.be

BE05 0000 0000 7575Leopold II-laan 263, 1081 Brussel

Ontwerp door: Josworld.org

© O

LIVI

ER P

OLET

Damiaanactie wil graag volgende partners bedanken:

• De overheden van de landen waar we lepra, tbc en leishmaniasis bestrijden.

• De Belgische overheid (op federaal, gewestelijk, provinciaal en gemeentelijk niveau), en meer in het bijzonder de diensten voor ontwikkelingssamenwerking.

• Al onze medewerkers wereldwijd.

• De vele trouwe, vrijgevige donateurs.

• De duizenden vrijwilligers in België en alle projectlanden.