Rueda

Marqués de Riscal was de eerste die Rueda op de kaart zette, samen met Emile Peynaud.

Verdejo wijnen waren toen oxidatief en van het type rancio, ze waren alleen geschikt als

kookwijn. De DO Rueda werd van kracht in januari 1980, als eerste DO van Castilla y

León. Hoewel het DO gebied zich uitstrekt in 74 gemeentes, is de wijnproductie

geconcentreerd rond de plaatsen La Seca, Rueda en Serrada. Er is een DO Rueda en een

DO Rueda Verdejo.

Druivenrassen

Het voornaamste druivenras voor witte wijnen is verdejo, dat al sinds de 11e eeuw in

documenten wordt vermeld. DO Rueda Verdejo wijnen moeten van tenminste 85%

verdejo zijn gemaakt en witte DO Rueda van tenminste 50% verdejo. Aanvulling is

toegestaan van sauvignon blanc, viura en/of palomino fino. Kenmerken van verdejo zijn

aroma’s van groene kruiden, veel fruit en een uitstekende zuurgraad. De finale heeft een

bittertje met rijk fruit.

verdejo sauvignon blanc viura

Voor rode wijn is toegestaan tempranillo, die hier tinto del país of tinto fino wordt

genoemd. Verder cabernet sauvignon, merlot en garnacha.

Wijngaarden

In 2014 bedroeg het oppervlak van de Rueda wijngaarden met witte druivenrassen

13.000 hectare. Het maximaal toegestane rendement voor bush vines is voor verdejo

8.000 kg/ha, voor verdejo opgebonden aan draden 10.000 kg/ha.

Oogstjaren

Dit is de officiële beoordeling van de oogstjaren van Rueda wijnen:

2015 Zeer goed

2014 Zeer goed

2013 Goed

2012 Goed

2011 Uitstekend

2010 Zeer goed

2009 Zeer goed

2008 Zeer goed

2007 Zeer goed

Belondrade Didier Belondrade Lerebours is afkomstig uit Frankrijk. Hij geloofde sterk in het

rijpingspotentieel van verdejo als die geoogst wordt met een laag rendement en wordt

vergist en opgevoed op eiken vaten, op de fijne lie. Hij besloot zich in Rueda te vestigen,

vlakbij La Seca, een van de dorpen met de beste wijngaarden, de ‘Golden Triangle’.

Hij vinifieerde in 1994 zijn eerste oogst met gekochte druiven en liet in 2000 de eerste

winery bouwen en wijngaarden beplanten. Zijn zoon Jean Belondrade Lurton, belast met

export, begroette mij hartelijk bij mijn aankomst. Hij is een kleinzoon van de Lurtons, die

verder geen banden hebben met bodega Belondrade. Technisch directeur en oenoloog is

Marta Baquerizo Mesonero-Romanos.

Jean Belondrade Lurton

Klimaat

Rueda heeft een landklimaat met koude, lange winters en korte, hete zomers. De

temperatuur van overdacht verschilt sterk met die van de nachten. Er valt hier 440 tot

500 mm neerslag per jaar en alleen jonge wijnstokken krijgen druppelirrigatie voor zover

nodig. Problemen met ziektes zijn er dan ook niet veel.

Wijngaarden

De familie Belondrade bezit 60 ha wijngaarden op 750 m hoogte, beplant met verdejo en

iets tempranillo voor de rosé. Ze zijn verdeeld in 21 percelen met elk hun eigen

bodemsoort, expositie, onderstokken en klonen. De bodem van het plateau bestaat

voornamelijk uit een 10 tot 60 cm diepe laag keien op een laag klei, met daaronder een

diepe laag kalksteen.

De EU beslist over toestemming voor nieuwe aanplant. De prijs per hectare, afhankelijk

van braak liggend of beplant, ligt hier tussen € 10.000 en € 12.000. De wijnbouw is

gecertificeerd biologisch, maar dat wordt niet vermeld op de etiketten van de wijnflessen.

Bovendien wordt de biodynamische wijnkalender gehanteerd bij al het werk in de

wijngaard en de kelder.

De plantdichtheid varieert van 1.100 tot 3.300 stokken per hectare en het rendement

van 30 tot 35 hl/ha. De wijnstokken worden nogal hoog van de grond aan draden

opgebonden in verband met het gevaar voor nachtvorst in het voorjaar. Daarna worden

overtollige ranken verwijderd om de planten meer ventilatie te geven. Zo nodig vindt een

groene oogst plaats om het rendement te verlagen.

wijngaard met een bodem van rode klei en rolkeien

Oogst, vinificatie en opvoeding

De oogst gebeurt bij zonsopgang, volledig met de hand. De nieuwe winery werd in 2011

gebouwd. Bij aankomst worden de druiven in gekoelde containers bewaard in afwachting

van sortering op een lopende band. Ze worden ontsteeld en gekneusd, waarna ze 1 nacht

koude inweking krijgen.

Alleen de eerste 35% van de persing wordt gebruikt. De vergisting vindt plaats met zelf

autochtone gisten, elk perceel apart. Als de most krachtig genoeg is, wordt deze tot eind

januari vergist in houten vaten, zo niet dan in rvs tanks. Na de gisting worden alle vaten

geproefd en wordt besloten welke wijnen verder door rijpen op vat, dan wel op rvs tanks

worden gedaan voor de tweede wijn. De eerste rijpen bijna een jaar op vat op de fijne lie

– met in het begin 1 tot 3 minuten bâtonnage per dag - en vijf tot zes maanden op fles.

Er staan als experiment ook 3 betonnen eieren van Frans fabricaat.

doorkijkje in het laboratorium

Productie en export

Er worden 3 wijnen geproduceerd, uitsluitend van eigen druiven en in totaal 150.000

flessen per jaar. Hiervoor zij 11 mensen in vaste dienst, en dat is veel voor deze

productie. Twee wijnen werden genoemd naar de dochters van Didier, de Quinta Clarisa

Belondrade, rosé van 100% tempranillo en de Quinta Apolonia Belondrade, de op rvs

opgevoede tweede witte wijn van 100% verdejo. De eerst witte wijn draagt de naam

Belondrade y Lurton. Importeur: Jean Arnaud.

Proeverij

De vermelde prijzen zijn horecaprijzen ex BTW

***(*) Belondrade Quinta Clarisa 2015

Vino de la Tierra de Castilla y León. Rosé van 100% tempranillo uit perceel nr. 16.

Belondrade wilde in 2000 dit perceel kopen, maar er stond tempranillo op en die moest

ook worden gekocht. Toen werd maar besloten om deze rosé te maken. De druiven

worden geplukt door een speciale ploeg mensen. 15 uur skin contact, daarna wordt het

vrij weggelopen sap langdurig vergist bij 15-16°C. 3 weken rijping op de fijne lie van de

verdejo. Productie 6.000 flessen. Alc. 13,5%. Momenteel niet te koop bij Jean Arnaud,

wellicht binnenkort.

K licht kersenrood - purper

G zuiver fruit van aardbeien, kersen en aalbessen

S zeer aantrekkelijk fruit, geen snoepjes, goede structuur, elegant

A prima lengte

T balans en stijl, lichtvoetigheid met voldoende inhoud, het is er allemaal

***(*) Belondrade Quinta Apolonia 2015

Vino de la Tierra de Castilla y León. Tweede wijn van Belondrade, 100% verdejo van 8

jaar oude stokken. Handmatig geoogst van 1 tot 29 september. Een derde werd vergist

en opgevoed op barriques, twee-derde op rvs tanks. Alc. 13,5%. Productie 45.000

flessen. € 10,45

K gemiddeld geconcentreerd groengeel

G fijn wit fruit, expressief en elegant, bloemen, loepzuiver, minieme houttoets

S sappige inzet, knisperend en fris, speels en zeer verteerbaar, evenwichtig

A prima lengte, mineraal en zilt

T fraaie wijn, drinkt heerlijk weg

beton-eieren

****- Belondrade y Lurton 2014

DO Rueda. 100% verdejo van gemiddeld 30 jaar oude stokken. Handmatig geoogst van 5

tot 29 september. Vergist met autochtone gisten en 10 maanden opgevoed op barriques,

waarvan 20-25% nieuw. Nog geen 5% krijgt malo. 6 maanden flesrijping. Alc. 14%,

restsuiker 2,83 g/l, zuren 5,5 g/l. Productie 95.000 flessen. € 23,65 (zeer beperkt).

K flink geconcentreerd goudgeel

G wit fruit, mandarijn, iets vanille, venkel, wat rokerig, specerijen, met beluchting komt

wat houtinvloed tevoorschijn

S vol en rijp, pruimen, iets hazelnoten, fraai houtgebruik

A erg goede lengte met fijne bitters en ziltheid

T eetwijn met een brede en ronde stijl

Javier Sanz Viticultor Ook deze bodega is gevestigd in de plaats La Seca. Bij afwezigheid van Javier werd ik

ontvangen door Ana Portela van de afdeling Communicatie.

Pago de Saltamontes

De bodega bezit 104 ha wijngaarden. Ik bezoek de oudste wijngaard Pago de

Saltamontes - 2,27 ha groot - met pre-phylloxera wijnstokken die werden geplant in

1863. Ze zien eruit als bonsai boompjes. De bodem is een mix van zand en rolkeien. Het

rendement is uiteraard zeer laag, slechts 1.200 kg per hectare. De trossen zijn klein, met

kleine druiven die een dikke schil hebben. De wijnen hebben fenolische aroma’s.

Pago de Saltamontes

150 jaar oude verdejo wijnstok

Oude vergeten rassen

In deze wijngaard staat voornamelijk verdejo, maar Javier Sanz heeft er drie autochtone

druivenrassen ontdekt en van de ondergang gered:

verdejo malcorta – wit druivenras, de wijn hiervan is sinds 2 jaar op de markt

verdejo colorado* – wit druivenras met een blauwe schil, identiek qua DNA aan

pedral

verdejo peludo* – wit druivenras, geeft vollere wijnen dan van verdejo

* voorlopige namen, de wijnen zijn nog niet op de markt

Aan de ontwikkeling van malcorta zijn 15 jaren studie voorafgegaan, in samenwerking

met het Ministerie van Landbouw van Castilla y León en de Polytechnische Afdeling van

de Universiteit van Madrid. Documentatie was niet te vinden, want 150 jaar geleden

waren hier geen kloosters.

verdejo colorado, blauwe schil, kleine trossen

verdejo peludo

links een blad van 150 jaar oude verdejo, rechts van 150 jaar oude verdejo peludo

Verdejo malcorta was niet geliefd bij de wijnboeren, het ras was moeilijk te plukken.

‘Mal-corta’ betekent ‘moeilijk te snoeien’ vanwege het harde hout. Maar vanwege de

bijzondere aroma’s heeft Javier Sanz zich er voor ingezet. Verdejo malcorta rijpt 2 weken

later dan verdejo en wordt dan pas geplukt. Door de kleine, compacte trossen is de

zuurgraad nog steeds uitstekend bij optimale rijpheid.

Van de verdejo colorado werden slechts 4 wijnstokken in deze wijngaard aangetroffen.

Ze werden vermeerderd en de jonge stokken ervan staan nu in een andere wijngaard. De

eerste druiven werden een paar dagen geleden geoogst en de wijn die een elegante stijl

heeft, vergist momenteel in rvs tanks. De 1.600 flessen komen in 2017 op de markt.

Ana Portela van de afdeling Communicatie

De oude bush vines hebben wortelstelsels die tot 12 meter diepte reiken. Voordeel van

bush vines is dat de druiven dicht bij de grond hangen, waardoor ze ’s nachts doorrijpen

dankzij de warmte die de stenen overdag opslaan en ’s nachts afgeven. Nadeel is dat het

lastiger is om bush vines te bewerken en de druiven te oogsten.

De wijngaard met verdejo malcorta is 15 jaar oud. In de andere wijngaarden staan 40 tot

60 jaar oude stokken. Er worden geen druiven bijgekocht. De wijnbouw is al sinds 4

generaties biologisch, maar zonder certificaat. Je moet een erg goede wijnboer zijn om

verdejo malcorta te verbouwen. Javier Sanz is de enige producent die dit ras heeft.

Oogst en vinificatie

De druiven van jongere wijnstokken worden ’s nachts met de machine geoogst, die uit de

oude wijngaarden worden ’s morgens vroeg met de hand geplukt. Bij aankomst wordt

nog een keer geselecteerd. De met de hand geplukte druiven worden direct geperst,

waarna het sap een nacht gekoeld wordt opgeslagen.

Opvoeding

Bijna alle wijnen rijpen op rvs tanks, Javier Sanz is geen liefhebber van houtopvoeding.

Maar voor de Amerikaanse en Russische markt maakt hij de Javier Sanz Fermentado en

Barrica, die minstens 6 maanden rijpt op Frans eiken.

Productie en export

De jaarlijkse productie bedraagt circa 700.000 flessen wijn. Importeur: Aventura Exciting

Wines.

Proeverij

De vermelde prijzen zijn horecaprijzen ex BTW.

***(*) Javier Sanz Viticultor Verdejo 2015

100% verdejo uit de wijngaard Villa Narcisa met ruim 40 jaar oude bush vines.

Handmatige oogst, kneuzing, enkele uren skin contact bij lage temperatuur. Zachte

persing, 24 uur statische bezinking. Langzaam vergist met autochtone gisten in rvs tanks

bij minder dan 15 ºC. Rijping op de fijne lie gedurende 3 maanden. Productie 100.000

flessen. Alc. 13%. € 6,99.

K gemiddeld geconcentreerd groengeel

G groene planten, wit fruit, grapefruit, mineraal, sukade, angélique

S pittig, veel extract, zilt van de lie, ananas en anijs, uitstekende zuurgraad

A stevig met veel lengte

T serieuze basiswijn, de stijl is steviger en steniger dan bij Belondrade

****- Javier Sanz Viticultor Verdejo Malcorta 2015

100% verdejo malcorta van 7 jaar oude stokken. Mechanische oogst. De vinificatie is

identiek aan die van de vorige wijn. Productie 10.000 flessen. Alc.13%. € 10,00.

K bleek strogeel

G intens en zuiver, met veel meer bloemen en citrusfruit, heel bijzonder

S rijp fruit, levendig, strakker door meer zuren, zeer mineraal

A lang en zilt, elegant

T zeer fraaie wijn, door de hogere zuurgraad is de balans beter

****(*) Javier Sanz Viticultor V 1863 - 2014

100% verdejo uit de Pago Saltamontes wijngaard met pre-phylloxera bush vines uit

1863. Handmatige oogst. Korte inweking op de schillen. 10 maanden opvoeding op de

fijne lie, op rvs tanks met regelmatige bâtonnage. Alc. 13%. Productie bijna 3.000

flessen. € 13,50 (2011 en 2012, binnenkort 2014).

K krachtig goudgeel / olijfkleurig

G zeer gesloten, rijk en complex, planten, bloemen, venkel en munt

S boordevol extract en zeer geschakeerd, beendroog, zilt, mineraal

A zeer lang, umami

T prachtige wijn, zeer bijzonder, heel veel waar voor het geld

***(*) Javier Sanz Viticultor V Dulce de Invierno

Vino de Mesa. Dessertwijn van 80% verdejo en 20% gorda de moldavia, een van

oorsprong Roemeens druivenras dat verwant is aan furmint en moscatel. Gemaakt van 3

soorten druiven, 1. bevroren met cryo-extractie, 2. laat geplukt en 3. gedroogd in de

wind, waardoor de most circa 300 g suiker per liter bevatte vóór de gisting. Vergist met

neutrale gistculturen op rvs tanks. Gerijpt in barriques van Frans eiken in een solera, die

10 jaar geleden werd gestart. Alc. 10%. Productie 10.000 flessen. € 10,99 (0,5 l)

K donker goud / amber

G heel weinig vluchtige zuren, toffee, abrikozen, groene planten

S zeer zoet, abrikozen, bitters van perzikpitten, mist wat complexiteit en elegantie

A iets plakkerig, maar met een goede zuurgraad

T verder een goede dessertwijn

Bodega Hermanos del Villar Dit familiebedrijf te Zarcillo werd in 1995 gevestigd door de gebroeders Del Villar. Ik

werd ontvangen door eigenaar - algemeen directeur Pablo del Villar Igea. We zijn hier in

het beste gebied voor verdejo. Verdejo uit Navarra bijvoorbeeld is volgens Pablo wel

correct, maar niet bijzonder.

Wijngaarden

Het wijngaardbezit bestaat uit 102 hectare, die beplant zijn met verdejo, sauvignon blanc

en tempranillo. Volgend jaar komen er nog 30 ha bij. Tevens worden druiven bijgekocht

van wijnboeren in de directe omgeving. De wijnbouw is vrijwel biologisch, maar soms

moet er gespoten worden tegen oïdium.

Nieva wijngaard

Nieva wijngaard

Ik bezoek de vlak gelegen wijngaard Nieva, die een zandbodem heeft met een deken van

keien. Het bodemtype kan hier per 100 meter verschillen, ook de onderbodem. Hier staat

24 jaar oude verdejo, die deze soort bodem nodig heeft om goed te rijpen. Het is hier in

augustus 35-40°C en ’s nachts 6 tot 7°C, waardoor krachtige aroma’s ontstaan.

De keien verliezen hun temperatuur sneller dan een zand- of kleibodem. Dit snelle verlies

van warmte is belangrijk voor verdejo en het werkt beter dan begroeiing tussen in de

looppaden. Voordeel is bovendien dat er niet geploegd hoeft te worden. Door het snelle

verlies van warmte vormt verdejo geen fenolische aroma’s maar thiolische.

Verdejo heeft de gewoonte om de bladeren naar onderen te laten groeien, wat niet de

bedoeling is. Het is veel werk om alle ranken naar boven op te binden. We komen in een

perceel met jonge stokken, die geen plastic bescherming hebben. Het blijkt niet nodig te

zijn omdat hier niet veel konijnen rondlopen.

Er liggen leidingen in de bodem voor ondergrondse druppelirrigatie met water uit

waterputten, waarvoor een vergunning nodig is. Irrigatie is nodig tussen 10 en 20

augustus, wanneer het hier erg heet is.

In een ander perceel is de bovenlaag 30 tot 40 cm diep. Daaronder zit een laag van 50

cm kalksteen. Deze combinatie is erg gunstig voor de verbouw van sauvignon blanc, die

als monocepage wordt uitgebracht.

Er staat sinds 4 jaar ook 3 ha viognier, maar die is nog niet toegestaan binnen de DO.

Oogst

Er werd vanaf september geoogst, perceel voor perceel, ’s nachts en machinaal. Alles is

nu binnen. De bodega werkt met twee oogstmachines, van de merken Pellenc en Braud.

Hij geeft de voorkeur aan de Braud, omdat de druiven minder beschadigen. Deze

machine schudt eerst aan de stam van de wijnstok en zuigt daarna de druiven weg met

lucht. De Pellenc laat iets meer stelen tussen de oogst zitten.

Voordeel van machinaal oogsten is de snelheid. Soms is een tweede plukgang nodig. De

machine laat overrijpe druiven aan de wijnstok hangen en selecteert de druiven op de

machine. Daardoor is een sorteerband op de winery niet nodig, de machine doet het

beter. Alleen in een perceel met 139 jaar oude stokken wordt met de hand geplukt.

Winery

De winery bevindt zich in een gebouw uit de 17e eeuw, dat prachtig is gerestaureerd. Het

transport van de geoogste druiven naar de winery neemt maximaal 40 minuten in

beslag. Bij aankomst op de winery krijgen de druiven – afhankelijk van de oogst - ofwel

een koude inweking gedurende 8-10 uur, met een laag stikstof tegen oxidatie, ofwel ze

worden een nacht gekoeld opgeslagen. Na statische bezinking staan twee pneumatische

persen daarna klaar om hun werk te doen, zachtjes en langzaam.

De gisting verloopt met in Zwitserland ontwikkelde gistculturen op basis van de wilde

gisten die zich in de wijngaard bevinden. Afhankelijk van het gewenste resultaat wordt

vergist bij 12°C voor wijn met een vettere stijl of bij 16°C voor wijn met meer aroma’s.

Daarna wordt geblend.

De vatenkelders liggen 20 meter diep onder het gebouw. De vaten liggen op rollers die in

eigen beheer werden vervaardigd.

Productie en export

De jaarlijkse productie ligt rond de 90.000 flessen, waarvan 55% wordt geëxporteerd.

60% van de flessen wordt voorzien van schroefdoppen en 40% van traditionele kurken.

De Nederlandse importeur is J. Bart Wijnimport, die alleen de eerst vermelde wijn voert.

Pablo del Villar is zeer enthousiast over de kwaliteit van de wijnen van 2016, hij vindt ze

exceptioneel goed.

Proeverij

Ik proefde enkele wijnen van de oogst 2016 uit tanks. De wijnen worden vlak voor het

bottelen geblend om geen verschillen te krijgen bij aflevering.

verdejo vergist bij 16°C, 10 dagen geleden klaar – nog zeer troebel, krachtige

grapefruit en peer, iets tropisch, ananas

verdejo vergist bij 12°C, 10 dagen geleden klaar – meer perzikpitten, iets zoet

viognier nog niet klaar met de gisting – iets groener van kleur met nog wat CO2,

prima wijn met schil van Granny Smith, zilte finale met passievrucht

****- Hermanos del Villar Oro de Castilla Verdejo 2015

100% verdejo. Een zeer droog jaar, maar door de diepe wortelstelsels konden de

wijnstokken voldoende water vinden. Geoogst van 9 tot 29 september. Rijping op de fijne

lie gedurende 4 maanden. Gebotteld in augustus 2015. Alc. 13%, zuren 5,2 g/l,

restsuiker 2,4 g/l. Rendement 41,5 hl/ha. € 5,95 horeca ex BTW.

K licht tot gemiddeld groengeel

G ingetogen, planten, gras, wit fruit, pijnboompitten

S sappig, mooie fruitvulling, evenwichtig en niet zwaar, speels en elegant

A iets perzik en ananas, zilt, fijne bitters en anijs

T uitstekende wijn, stenig, zachte afronding

**** Hermanos del Villar Oro de Castilla Sauvignon Blanc 2015

100% sauvignon blanc. Geoogst van 31 augustus tot 2 september. Rijping op de fijne lie

gedurende 4 maanden. Alc. 13,4%, zuren 5,9 g/l, restsuiker 2,4 g/l. Rendement 37,5

hl/ha.

K licht tot gemiddeld geelgroen

G meer stuivend, krachtig, rijp fruit van grapefruit en passievrucht

S vol met prachtig fruit, zacht spel, zeer zuiver, mooie balans met de zuren

A iets deeg en patisserie, maar niet zoet

T niet groen en niet te tropisch, verrassend goed

***(*) Hermanos del Villar Oro de Castilla Finca Los Hornos 2014

100% verdejo uit de 3 ha grote Finca Los Hornos wijngaard, die 3 jaar eerder werd

verworven. Los Hornos betekent De Steenbakkersovens. Op de abnormaal zure bodem

met een dikke laag keien staan zeer oude stokken. Geoogst op 19 september.

Rendement 37 hl/ha. Vergist in eiken vaten van 850 liter, bij lage temperatuur en met

autochtone gisten. Rijping op de fijne lie gedurende 8 maanden. Alc. 13,7%, zuren 6,2

g/l, restsuiker 2,1 g/l. Rendement 37,5 hl/ha. Productie 4.000 flessen. Bart Wijnimport

wilde de wijn bestellen, maar was te laat: de wijn was in 2 weken uitverkocht.

K gemiddeld geconcentreerd goudgeel

G vol en rijp, zeer aantrekkelijk

S nog jong, het hout is erg mooi versmolten, fris en zuiver, citrus, ananas en iets

hazelnoten, maar geen oxidatie

A veel lengte, grapefruit en geel steenfruit

T heerlijk lichtvoetig, moet nog een jaar verder rijpen

****+ Hermanos del Villar Oro de Castilla Finca Los Hornos 2015

Sinds 3 weken op fles. Productie 8.000 flessen, alc. 14%.

K krachtiger groengeel

G zeer fris, jong fruit van perzik en grapefruit, complexer dan de 2014, zeer elegant en

krachtig

S meer vulling en karakter dan bij de 2014, fris en elegant, het hout is nog beter

geïntegreerd

A prachtige lengte, fris en sappig

T erg verfijnd en zeer geslaagd

***(*) Hermanos del Villar Gaudeamus Roble 2015

100% tempranillo uit wijngaarden in Aranda de Duero. Gebotteld in juli 2016. Productie

50.000 flessen.

K vrij diep robijnrood met paars

G aardbeien, kersen, fris zeer aantrekkelijk

S heerlijk zuiver fruit, niet zwaar, elegant met ruggengraat

A prima lengte

T moet nog wat meer flesrijping hebben maar is nu al erg lekker

links de wijnmaker, rechts algemeen directeur Pablo del Villar Igea