rRaadsvergadering d.d. 10 november 2016 - Heemskerk...7 Hoofdstuk 7: Sturen op maatschappelijk...

Beleidsprogramma Algemene Voorzieningen 2016-2020 'Kracht in samenhang'

Oktober 2016

velde

Tekstvak

Ingekomen stuk nr. 2016/150 Raadsvergadering d.d. 10 november 2016

K R A C H T I N S A M E N H A N G

Inhoudsopgave

Leeswijzer 5

1 Inleiding 61.1 Waar hebben we het over? 61.2 Aanleiding en reikwijdte beleidsprogramma 71.3 Hoe is dit beleidsprogramma tot stand gekomen? 8

2 Ambitie 9

3 Context 103.1 Wettelijke context 103.2 Maatschappelijke context 103.3 Beleidscontext 11

4 Drie kerndoelen 154.1 Meedoen en ontmoeting 154.2 Zelfredzaamheid en ondersteuning 164.3 Samenredzaamheid en inwonerkracht 16

5 Veranderende verhoudingen 185.1 Partnerschap als basis 185.2 Wat vragen we van inwoners? 185.3 Wat vragen we van organisaties? 195.4 Wat vraagt dit van de gemeente? 20

6 Richtinggevende thema’s 216.1 Preventie en vroegsignalering 216.2 Zelforganisatie en actief burgerschap 226.3 Innovatie en ontwikkeling 226.4 Vraaggericht en nabij 236.5 Integraal en in samenhang 246.6 Goede balans vrijwilligers(organisaties) en professionals 256.7 Goede balans individueel en collectief 26

7 Hoofdstuk 7: Sturen op maatschappelijk effect 287.1 Beleidsregels subsidie 287.2 Evaluatie en monitoring 28

Bijlage 29

Geregistreerd onder nummer OD/2016/174982


5

Leeswijzer

Algemene voorzieningen zijn de plekken waar we elkaar tegen komen, de plekken waar men terecht kan voor een steun in de rug, de activiteiten die mensen aan elkaar verbinden. De maaltijd in het buurthuis, de vrijwillige klussendienst, de toneelvereniging, de ontmoetingen met lotgenoten als een partner Alzheimer heeft, ondersteuning bij opvoedingsvragen, de sportvereniging, initiatieven die een gezonde leefstijl stimuleren, vrijwilligers die het sporten voor gehandicapten mogelijk maken; het zijn maar enkele voorbeelden.

Algemene voorzieningen spelen een cruciale rol als het gaat om meedoen in de samenleving, voor jong en oud, voor weerbare en kwetsbare inwoners. Als gevolg van de transformatie in het sociaal domein is die rol nog verder in belang toegenomen. Dit beleidsprogramma Algemene Voorzieningen geeft handvatten om deze voorzieningen te versterken en nieuwe initiatieven te stimuleren. Het is tegelijk een uitnodiging aan organisaties en inwoners om mee te denken: hoe kan ieder in zijn eigen rol bijdragen aan een vitale samenleving in Heemskerk.

Het eerste hoofdstuk is de inleiding: waar hebben we het over, waarom hebben we het er over en hoe hebben we onze partners bij dit vraagstuk betrokken. Hoofdstuk 2 geeft de ambitie aan op basis van het coalitieprogramma 2014-2018. Hoofdstuk 3 geeft een overzicht van de context: wat is de wettelijke, maatschappelijke en beleidscontext waarbinnen dit beleidsprogramma zich bevindt? In hoofdstuk 4 worden de drie kerndoelen geformuleerd: wat willen we bereiken met de inzet van algemene voorzieningen? In Hoofdstuk 5 leest u wat dit betekent voor de verhoudingen tussen inwoners, organisaties en de gemeente. Hoofdstuk 6 benoemt zeven richtinggevende thema’s voor de inzet van algemene voorzieningen. Deze thema’s zijn geïllustreerd met inspirerende voorbeelden uit de Heemskerkse praktijk. Tot slot leest u in Hoofdstuk 7 hoe de gemeente Heemskerk wil sturen en bijsturen bij het realiseren van de beoogde beleidsdoelen.

In de hoofdstukken 5 en 6 treft u een aantal quotes aan. Het betreft hier reacties van stakeholders die door middel van een digitaal panel betrokken zijn bij de totstandkoming van dit beleidsprogramma.


6

1 Inleiding

1.1 Waar hebben we het over?De gemeente Heemskerk wil de samenhang en samenwerking tussen de algemene voorzieningen versterken. De algemene voorzieningen zijn in de begroting onderdeel van het programma Sociaal Domein.

Dit beleidsprogramma Algemene Voorzieningen ‘Kracht in samenhang’ 2016-2020 betreft de voorzieningen in de gemeente Heemskerk op het gebied van welzijn, zorg, gezondheid, cultuur, sport, recreatie en de ondersteuning van mantelzorgers en vrijwilligers.

Algemene voorzieningen bieden laagdrempelige mogelijkheden aan (kwetsbare) inwoners voor ontmoeting en vrijetijdsbesteding, voor informatie en advies en voor lichte ondersteuning gericht op deelname aan de samenleving. De algemene voorzieningen hebben – naast familie, vrienden, buren, mantelzorgers en individuele vrijwilligers- een belangrijke functie op het gebied van participatie, zelfredzaamheid en preventie. De inzet van algemene voorzieningen draagt bij aan een actieve en gezonde leefstijl van inwoners en aan het voorkomen of vroegtijdig signaleren van problemen. De gemeente Heemskerk wil inwoners zo lang mogelijk in hun kracht houden en de inzet van maatwerkvoorzieningen (specialistische hulp) waar mogelijk voorkomen.

Daarnaast wil de gemeente Heemskerk burgerkracht en actief burgerschap stimuleren, waarin het gaat om solidariteit van burgers onderling en omzien naar elkaar.

De visie op burgerkracht en de visie op de inzet van algemene voorzieningen worden in dit beleidsprogramma met elkaar verbonden. Daarmee wordt aangesloten op de ambities uit het coalitieprogramma (zie Hoofdstuk 2). Dit beleidsprogramma Algemene Voorzieningen biedt tevens de basis voor de actualisering van de beleidsregels subsidie die voor de zomer van 2017 worden opgesteld (zie Hoofdstuk 7).

In dit beleidsprogramma wordt zoveel mogelijk het begrip inwoners gehanteerd in plaats van burgers.

1.2 Aanleiding en reikwijdte beleidsprogramma In 2014 is het plan van aanpak Welzijn Nieuwe Stijl 2014-2018 vastgesteld. De hierin geschetste uitgangspunten en richting zijn nog steeds van kracht. Dit plan beperkte zich tot het welzijnsdomein. In het licht van de transformatie was behoefte aan een breder en meer verbindend beleidsprogramma. Dit heeft geleid tot het beleidsprogramma Algemene Voorzieningen.

Slimme combinaties en vitale samenwerkingsverbanden moeten bijdragen aan vernieuwing, verbetering van kwaliteit en een efficiënte inzet van middelen. Belangrijke opdracht binnen de

Onder algemene voorzieningen verstaan we het aanbod van diensten of activiteiten dat, zonder voorafgaand onderzoek naar de behoeften, persoonskenmerken en mogelijkheden van de gebruikers, toegankelijk is en dat is gericht op het versterken van zelfredzaamheid en participatie. (Wmo 2015)

Onder burgerkracht verstaan we het vermogen van burgers om op eigen initiatief en kracht en zo nodig gefaciliteerd door de gemeente (of maatschappelijke partners) problemen, activiteiten en wensen aan te pakken en uit te voeren. (‘Inzetten op burgerkracht’, september 2014)


7

transformatie is het versterken van de samenhang en samenwerking tussen de verschillende domeinen en de inzet op preventie. De integrale benadering richt zich op:

- samenwerking en samenhang tussen algemene voorzieningen en inwonersinitiatieven- samenwerking en samenhang tussen algemene voorzieningen onderling- samenwerking en samenhang tussen algemene voorzieningen en maatwerkvoorzieningen

(specialistische hulp).De afgelopen jaren is een start gemaakt met deze integrale benadering, maar ook de komende jaren zal hier volop aandacht voor nodig zijn.

Dit beleidsprogramma heeft betrekking op de algemene voorzieningen in Heemskerk zoals in paragraaf 1.1 gedefinieerd. Tevens wordt in dit beleidsprogramma het onderdeel Burgerkracht betrokken. De focus is gericht op de dienstverlening en activiteiten van algemene voorzieningen die door de gemeente gesubsidieerd en/of gefaciliteerd (kunnen) worden. Voor de uitvoering wordt veelal gebruik gemaakt van accommodaties, die al dan niet eigendom van de gemeente zijn. Accommodaties zijn faciliterend aan beleidsinhoudelijke keuzes. Dit beleidsprogramma Algemene Voorzieningen biedt handvatten voor het accommodatiebeleid.

Soms wordt in dit programma de term (sociale) basisinfrastructuur gehanteerd. Het betreft dan het geheel aan formele en informele verbanden, verenigingen en maatschappelijke initiatieven, ondernemers en kerken, die samen het sociale weefsel van Heemskerk vormen.

1.3 Hoe is dit beleidsprogramma tot stand gekomen?Dit beleidsprogramma is tot stand gekomen vanuit de dialoog tussen de gemeente Heemskerk en uitvoerende organisaties. Binnen de gemeentelijke organisatie heeft het college een startnotitie Algemene Voorzieningen vastgesteld. De beleidsmedewerkers sociaal domein hebben daarop samen met de medewerkers communicatie de grote lijnen uitgewerkt. De wethouders zijn met regelmaat geïnformeerd en gevraagd naar hun zienswijze.

Met maatschappelijke partners heeft een interactief traject plaatsgevonden. Dit is gebeurd door middel van een digitaal panel. Dit digitaal panel bestond uit een mix van vrijwilligers, professionals en bestuurders van organisaties op het gebied van welzijn, zorg, gezondheid, mantelzorg, vrijwillige inzet, sport, cultuur en recreatie. In totaal zijn 40 personen van 32 verschillende organisaties benaderd. Er hebben zo’n 30 personen meer of minder intensief een bijdrage geleverd. De deelnemers kregen in drie weken tijd, iedere week enkele stellingen en een open vraag voorgelegd. Iedere week stond een ander thema centraal. Tijdens een bijeenkomst op 2 juni hebben de wethouders Beentjes en Schoorl de opbrengst van het digitaal panel teruggekoppeld aan de panelleden en was er ruimte voor verdieping. De resultaten van dit interactieve proces zijn verwerkt in dit beleidsprogramma en opgenomen als bijlage. Op de volgende pagina zijn de resultaten verwerkt in een ‘woordenwolk’. Uiteraard is ook het Burgerplatform Wmo betrokken en geraadpleegd. Het advies van het Burgerplatform Wmo op het concept beleidsprogramma is betrokken bij dit definitieve beleidsprogramma.


8


9

2 Ambitie

‘Iedereen doet mee!’, dat is de ambitie van de gemeente Heemskerk. De mogelijkheden van mensen staan daarbij centraal en niet hun beperkingen. We willen mensen stimuleren om hun kansen en mogelijkheden volop te benutten en hen hierin waar nodig ondersteunen.

In het coalitieprogramma 2014-2018 ‘Ruimte voor leven, werken en wonen’ geeft het college vier uitgangspunten aan:- ruimte voor actieve Heemskerkers - aandacht voor elkaar- dialoog en samenwerking- een transparant en sluitend huishoudboekje.Mensen zijn in beginsel zelf verantwoordelijk voor hun leven en zij moeten daar in vrijheid invulling aan kunnen geven, zo staat in het coalitieprogramma. De coalitie ziet het als haar taak inwoners daarbij te faciliteren en waar mogelijk barrières weg te nemen. Leidende attitude is het grijpen van kansen en mogelijkheden, en niet het beperken daarvan. De coalitie wil maatschappelijke initiatieven zoveel mogelijk waarderen en faciliteren. De uitgangspunten uit het coalitieprogramma zijn onverkort van toepassing op de inzet van algemene voorzieningen en de maatwerkvoorzieningen.

Om onze ambitie waar te maken zijn de algemene voorzieningen onmisbaar. Voorzieningen waar men terecht kan voor vrijetijdsbesteding, voor ontmoeting, voor informatie en advies, voor ondersteuning of een steuntje in de rug. Voorzieningen die laagdrempelig en toegankelijk zijn. Daar waar barrières zijn, fysiek of sociaal, moeten die overbrugd worden. De ambitie is om zorg te dragen voor een vitale en sociale gemeente met actieve Heemskerkers, met zorg voor elkaar en met aandacht voor een gezonde leefstijl, voor sport en bewegen.

Door algemene voorzieningen te faciliteren en te subsidiëren wil de gemeente bijdragen aan een stevige sociale basisinfrastructuur. Een stevige basisinfrastructuur:1. nodigt burgers uit om deel te nemen aan de samenleving, zich actief in te zetten voor die

samenleving en betrokken te zijn bij elkaar2. ondersteunt burgers bij hun zelfredzaamheid en deelname aan de samenleving3. werkt vraaggericht en neemt een actieve rol in het versterken van de onderlinge samenwerking4. is een voorwaarde om de verschuiving van maatwerkvoorzieningen (specialistische hulp) naar

laagdrempelige ondersteuning en preventie mogelijk te maken.

In dit beleidsprogramma wordt de ambitie uitgewerkt in drie kerndoelen (zie Hoofdstuk 4) en een aantal richtinggevende thema’s (zie Hoofdstuk 6) voor de komende vier jaar. Op deze doelen en thema’s willen we sturen. Dit doen we onder meer door op basis van dit beleidsprogramma subsidieregels op te stellen.


10

3 Context

3.1 Wettelijke context De plichten van gemeenten in het sociaal domein zijn vastgelegd in verschillende wetten. In 2015 zijn enkele majeure taken vanuit de Rijksoverheid overgedragen aan de gemeenten in het kader van de decentralisaties. Deze zijn vastgelegd in de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo 2015), de Jeugdwet, Participatiewet en Wet passend onderwijs. De gedachte achter de decentralisaties is dat de lokale overheid dichter bij haar inwoners staat en haar inwoners goed kent. Daardoor kunnen gemeenten de activering en ondersteuning voor kwetsbare inwoners beter en meer op maat gesneden organiseren.

De overdracht van taken naar de gemeenten ging gepaard met een fikse bezuiniging. Gemeenten waren genoodzaakt de ondersteuning slimmer, goedkoper en efficiënter te organiseren. Een integrale en samenhangende aanpak volgens het principe één huishouden- één plan – één regisseur was hierop het antwoord. Het transformatiedoel is om een verschuiving te realiseren van specialistische hulp naar laagdrempelige ondersteuning, vroege signalering en preventie. De sociale teams, onderdeel van de lokale basisinfrastructuur in Heemskerk, vormen hierin een belangrijke schakel. De decentralisaties hebben al met al een belangrijke impact op de inzet van algemene voorzieningen.

Ook vanuit de Zorgverzekeringswet (ZVW) wordt steeds meer ingezet op preventie, waarbij gebruik wordt gemaakt van de lokale voorzieningen. Aansluiting tussen het gemeentelijk sociaal domein (Wmo) en het verzekerd domein (ZVW) is belangrijk.

3.2 Maatschappelijke contextNederland is veranderd van een klassieke verzorgingsstaat naar een moderne participatiesamenleving. Mensen willen zelf keuzes maken, hun eigen leven inrichten, thuis verzorgd worden én voor elkaar kunnen zorgen. Moderne technologieën, digitale communicatiemiddelen en ‘social media’ spelen een belangrijke rol. Door de opkomst van de netwerken informatiesamenleving is bovendien een maatschappij ontstaan die voortdurend in ontwikkeling is en waarin mensen steeds opnieuw hun eigen plaats en rol kiezen. Rollen liggen niet meer vast maar zijn dynamisch en situationeel bepaald. Mensen staan zelf aan het roer en de overheid doet een stapje terug.

Binnen deze context zijn er maatschappelijke ontwikkelingen die een grote impact hebben op de inzet van algemene voorzieningen in Heemskerk. Heemskerk vergrijst de komende jaren sneller dan het landelijk gemiddelde.

Bron: www.waarstaatjegemeente.nl


11

Mensen worden ouder en wonen tot op hogere leeftijd zelfstandig. Ook mensen met een beperking van lichamelijke, verstandelijke, psychische of psychosociale aard wonen langer zelfstandig. Vraagstukken rond veiligheid, gezondheid, eenzaamheid, verwaarlozing en de al dan niet aanwezige mantelzorg worden hiermee voelbaar in wijken en buurten. De druk op de woningmarkt, de leefbaarheid, de sociale voorzieningen en op vrijwilligers en mantelzorgers neemt hiermee toe.

Daarnaast eist de nasleep van de economische recessie zijn tol in menig huishouden. We zien dit terug in het toenemend aantal aanvragen voor schuldhulpverlening. De mondiale problematiek van vluchtelingenstromen vertaalt zich in de huisvesting van meer statushouders en een beroep op gemeentelijke voorzieningen. Zowel de decentralisaties als de maatschappelijke ontwikkelingen zijn van invloed op de manier waarop wij onze lokale voorzieningen willen organiseren en inzetten.

3.3 Beleidscontexta. Positionering beleidsprogramma Algemene VoorzieningenIn Heemskerk is het beleid vastgelegd in de plannen van aanpak per beleidsterrein en in de meerjarenbegroting. De meerjarenbegroting is ook het meerjarig beleidskader voor het sociaal domein. De Wmo-kadernota is hierin geïntegreerd. Het beleidsprogramma Algemene Voorzieningen is een uitwerking van de gestelde kaders in de begroting en de paraplu voor de verschillende plannen van aanpak. Het vormt tevens de basis voor de Beleidsregels subsidie die voor de zomer van 2017 worden opgesteld. Daarnaast verbinden we in dit beleidsprogramma het lokale beleid op het gebied van de algemene voorzieningen met de regionale uitgangspunten voor de transformatie.

b. Waar nodig regionaal, waar mogelijk lokaalDe decentralisaties in het sociale domein zijn een belangrijke motor voor een nieuwe aanpak. Op verschillende onderdelen wordt intensief samengewerkt, in de IJmond en ook samen met Zuid-Kennemerland. Regionale samenwerking vindt plaats op het gebied van beleid en inkoop van maatwerkvoorzieningen Wmo en Jeugd, en in de samenwerking op het gebied van re-integratie – in het kader van de Participatiewet- via IJmond Werkt!.De IJmond-gemeenten hebben een gezamenlijke transformatieagenda voor het sociaal domein opgesteld. Voor het realiseren van de transformatie willen de gemeenten in de IJmond in de jaren 2017 en 2018 inzetten op een versterking van de basisinfrastructuur. De gemeente Heemskerk realiseert zich dat de druk op algemene voorzieningen toeneemt.

De toegang tot ondersteuning en de inzet van basisvoorzieningen is vooral lokaal georganiseerd via lokale subsidierelaties. De drie gemeenten in de IJmond stemmen af over de uitgangspunten voor de inzet van de algemene voorzieningen, werken op onderdelen samen, maar behouden hun ‘couleur locale’.

c. Lokale beleidskadersHet beleidsprogramma Algemene Voorzieningen vormt een brug tussen de in de begroting geformuleerde doelen en kaders enerzijds en de concrete plannen van aanpak per beleidsterrein anderzijds.

Begroting: programma Sociaal DomeinDe begroting 2016-2019 van de gemeente Heemskerk bestaat uit drie programma’s, te weten het bestuurlijk domein, het fysiek domein en het sociaal domein. Het sociaal domein bestaat uit twee deelprogramma’s: maatwerkvoorzieningen en algemene voorzieningen. Binnen de algemene voorzieningen, onderwerp van dit beleidsprogramma, gaat het om de beleidsvelden welzijn, zorg, gezondheid, vrijwillige inzet, mantelzorg, sport, cultuur en recreatie.


12

De overkoepelende doelstelling van het programma sociaal domein is het bevorderen van de participatie en zelfredzaamheid van mensen, zowel individueel als collectief. Deze doelstelling geldt voor de algemene voorzieningen en voor de maatwerkvoorzieningen. Het deelprogramma algemene voorzieningen is onderverdeeld in drie clusters met bijbehorende doelen. De doelen zijn:

a. Welzijn, zorg en gezondheid- inwoners van Heemskerk zijn zelfredzaam en nemen actief deel aan de samenleving.- inwoners van Heemskerk hebben een gezonde en actieve leefstijl.

b. Vrijwillige inzet en mantelzorg- inwoners van Heemskerk zetten zich actief in als vrijwilliger voor de samenleving.- Mantelzorgers en vrijwilligers zijn toegerust voor hun taak en overbelasting wordt

voorkomen. c. Sport, Cultuur en Recreatie

- Inwoners van Heemskerk doen mee aan de samenleving door gebruik te maken van voorzieningen en activiteiten op het gebied van sport, cultuur en recreatie. Ontmoeting, meedoen en beleving staan centraal.

- Inwoners van Heemskerk zetten zich in om deze voorzieningen en activiteiten in stand te houden.

Daarnaast is het onderdeel burgerkracht, in de begroting onderdeel van het bestuurlijk domein, betrokken in dit beleidsprogramma. Het doel hiervan is:

d. Burgerkracht- Inwoners van Heemskerk zetten zich in voor hun omgeving en dragen bij aan een prettig

leefklimaat.

Plannen van aanpakVoor de verschillende beleidsterreinen zijn afzonderlijke plannen van aanpak geschreven. Het gaat om de volgende plannen van aanpak:

- Plan van aanpak Welzijn Nieuwe Stijl 2014-2018- Plan van aanpak Toegang tot ondersteuning in het Sociaal Domein (2014)- Notitie Integrale Toegang Sociaal Domein (2014)- Plan van aanpak ‘Met de jeugd’ 2012-2016- Plan van aanpak Lokaal Volksgezondheidsbeleid 2013-2016- Plan van aanpak Diversiteitsbeleid 2013-2017- Plan van aanpak ‘Van opvang tot integratie vluchtelingen’ (2016)


13

- Nota actualisatie peuterspeelzalenwerk (2008)- Beleidsprogramma Vrijwillige Inzet en Mantelzorgondersteuning 2016-2019- Nota Heemskerk Sport en Bewegen 2013-2017- Plan van aanpak cultuurbeleid 2015-2018 ‘Cultuur, het creatieve hart van Heemskerk’- Inzetten op burgerkracht (2014)

In deze plannen van aanpak zijn de doelstellingen uit de begroting concreter uitgewerkt en vormen de basis voor de (subsidie)afspraken met stakeholders. Met het beleidsprogramma Algemene Voorzieningen willen we de integraliteit en samenhang verstevigen.

d. Regionale beleidskadersVoor het beleidsprogramma Algemene Voorzieningen zijn ook regionale kaders van belang, te weten de Transformatieagenda IJmond en de regionale beleidskaders voor de decentralisaties.

Transformatieagenda IJmond De transformatieagenda van de IJmond ‘Van control naar zelforganisatie’ beschrijft de veranderopgave waaraan de drie gemeenten de komende jaren invulling willen geven. De opgave is om de samenwerking in de IJmond en de samenhang in het sociaal domein te versterken. Centrale doelen van de transformatieopgave zijn:

1. Versterken zelforganisatie van inwoners: kern van de transformatie!2. Meer grip: aan welke knoppen kunnen we draaien?3. Integrale toegang: knop voor invloed op volume en vernieuwing.4. Samenhangende aanpak: ontschotting en investeren in preventie.

De transformatie betekent een cultuuromslag, waarin vernieuwing en bezuiniging twee zijden van dezelfde medaille zijn. De transformatieagenda wordt met het werkveld verder uitgewerkt.

De kern van de transformatie is zelforganisatie. Zelforganisatie betekent dat mensen zelf regie hebben over hun leven. Zorg en dienstverlening zullen moeten aansluiten op de mate waarin zelforganisatie mogelijk is voor mensen. Waar (individuele) ondersteuning nodig is wordt die geboden, op maat en in wisselende samenstelling met vrijwilligers, mantelzorgers en professionals.

Meer samenleving, minder overheid is het devies. Het perspectief en de leefwereld van inwoners zijn leidend. Het appèl aan het institutionele veld is om aan te sluiten, ruimte te maken en nieuwe verbindingen aan te gaan

met (groepen) inwoners. Dit geldt voor de ondersteuning van kwetsbare burgers, maar geldt ook voor het faciliteren van initiatieven vanuit de samenleving, waarbij inwoners ondersteund worden in hun zelforganisatie.

Voor het realiseren van de transformatie willen de gemeenten in de IJmond in de jaren 2017 en 2018 inzetten op een versterking van de basisinfrastructuur. Het versterken van de lokale basisinfrastructuur vergroot de mogelijkheden van zelforganisatie. Daarnaast wordt met zorgaanbieders gesproken over mogelijke omvorming van specialistische hulp naar algemene


14

voorzieningen. Hoe sterker de basisinfrastructuur, hoe minder het beroep op specialistische voorzieningen zal zijn, zo is de gedachte.

Regionale beleidskaders decentralisatiesVooruitlopend op de overheveling van taken en verantwoordelijkheden naar gemeenten vanaf 1 januari 2015 hebben de gemeenten in de IJmond (Beverwijk, Velsen, Heemskerk en Uitgeest ) in regionaal verband de beleidskaders geformuleerd en vastgesteld. Deze kaders zijn in eerste instantie gericht op de maatwerkvoorzieningen. Op basis van deze beleidskaders is de IJmond samen met Zuid-Kennemerland overgegaan tot de inkoop van maatwerkvoorzieningen. In deze beleidsstukken wordt een directe relatie gelegd met de inzet van – laagdrempelige en preventieve - algemene voorzieningen. Dit geldt in het bijzonder voor het beleidskader AWBZ (januari 2014), het beleidskader Jeugdhulp IJmondgemeenten 2015-2018 ‘Jeugd onze zorg’ (januari 2014) en de verwervingsstrategie inkoop maatwerkvoorzieningen AWBZ en Jeugdhulp (mei 2014).


15

4 Drie kerndoelen

De algemene voorzieningen bevorderen de maatschappelijke participatie en dragen bij aan de zelfredzaamheid van inwoners van Heemskerk. Binnen deze algemene voorzieningen spelen zowel vrijwilligers als professionals een belangrijke rol. Actieve inzet en betrokkenheid van bewoners bij elkaar wordt gestimuleerd. Dat kan variëren van vrijwilligerswerk bij de voetbalclub, een bestuursfunctie bij de culturele vereniging, de hond uitlaten van de zieke buurvrouw tot de ondersteuning bij taallessen in het buurthuis.

We hanteren drie centrale doelstellingen om het beleid vorm te geven. Dit zijn:

1. Meedoen en ontmoeting2. Zelfredzaamheid en ondersteuning 3. Samenredzaamheid en inwonerkracht

4.1 Meedoen en ontmoeting‘Iedereen doet mee!’ dat is het vertrekpunt. Meedoen aan de samenleving is van maatschappelijk en individueel belang. Een goed aanbod aan algemene voorzieningen - plekken waar men terecht kan voor beleving, voor ontmoeting en vrijetijdsbesteding - dragen bij aan het persoonlijk welzijn. Een goed aanbod aan algemene voorzieningen nodigt mensen uit om deel te nemen en heeft een belangrijk functie in het kader van preventie, signalering en een prettig woon- en leefklimaat.

Met de doelstelling ‘meedoen en ontmoeting’ richten we ons op alle inwoners aan Heemskerk, zowel weerbare inwoners als kwetsbare inwoners. We willen ontmoeting tussen mensen stimuleren en sociale netwerken bevorderen. Dit kan door de sociale steun en informele netwerken in buurten te stimuleren, maar ook door het organiseren van activiteiten op het gebied van sport, cultuur en welzijn die in het teken staan van ontmoeting, beleving en het delen van ervaringen.

Sommige mensen ervaren meer belemmeringen dan anderen bij het meedoen. Denk bijvoorbeeld aan ouderen, allochtone vrouwen of mensen met een beperking, die door een gebrek aan een sociaal netwerk of taalvaardigheid eenzaam zijn of moeilijk aansluiting vinden. Wij willen barrières overbruggen die het meedoen in de weg staan. We streven naar een inclusieve samenleving, waarin ruimte is voor iedereen en mensen betrokken zijn bij elkaar. Ontmoetingen en dialoog tussen mensen met verschillende achtergronden willen we stimuleren.

4.2 Zelfredzaamheid en ondersteuningOnder zelfredzaamheid verstaan we het vermogen van mensen om zelf vorm en inhoud te geven aan hun leven. De volgende begrippen zijn nauw gerelateerd aan zelfredzaamheid:

- Zelfregie: het zelf bepalen, het maken van keuzes- Eigen kracht: het zelf kunnen, beschikken over competenties en netwerken- Eigen verantwoordelijkheid: het zelf dragen van consequenties van gemaakte keuzes.

Samenredzaam-heid en inwonerkracht

Meedoen en ontmoeting

Zelfredzaamheid en ondersteuning


16

Mensen die beperkingen ervaren bij hun zelfredzaamheid moeten kunnen rekenen op ondersteuning, zodat zij zoveel mogelijk zelf de regie houden over hun leven. Juist ook als het allemaal even niet vanzelf gaat. Dit vraagt om een gerichte aanpak en samenwerking van professionals, van vrijwilligers, van organisaties en van de gemeente, waarbij de mogelijkheden en eigen kracht van de inwoner en zijn netwerk nadrukkelijk in beeld zijn. Deze aanpak, waarmee de afgelopen jaren al is gewerkt, staat bekend als de Kanteling.

4.3 Samenredzaamheid en inwonerkracht Een meer terugtredende overheid met minder middelen vraagt om nieuwe arrangementen en nieuwe aanpakken. We willen voorkomen dat inwoners afhankelijk worden van professionele ondersteuning en willen stimuleren dat zij gebruik maken van informele bronnen van zorg en ondersteuning. Versterking van de samenredzaamheid en inwonerkracht zien we als belangrijk doel om deze uitdaging aan te kunnen.

Samenredzaamheid definiëren we als de inzet van inwoners -al of niet in georganiseerd verband - ten behoeve van de ondersteuning en zorg aan (groepen) inwoners dan wel ten behoeve van het realiseren van collectieve belangen.

In de term samenredzaamheid zit wederkerigheid besloten; iedereen heeft wat bij te dragen en mensen worden aangesproken op hun talenten. Met inwoners en het maatschappelijk middenveld willen we inzetten op een samenredzame gemeente, waaraan iedereen naar vermogen bijdraagt en waar ruimte is voor vernieuwing en creativiteit. Het gaat om actieve betrokkenheid van inwoners bij elkaar en bij hun woon- en leefomgeving.

Er is onderscheid tussen:- vrijwillige inzet van inwoners in georganiseerde of ongeorganiseerde verbanden voor de

ondersteuning van personen of organisaties- bewonersinitiatieven die ontstaan vanuit de samenleving met als doel om een collectief belang

te realiseren - participatie van inwoners van Heemskerk in het kader van interactieve beleidsvorming.

Het in stand houden van algemene voorzieningen, verenigingen en clubs, die veelal bestaan bij de gratie van vrijwilligers, is hierbij essentieel.

De Kanteling houdt in dat:- mensen primair zelf verantwoordelijk zijn voor

hun zelfredzaamheid en participatie - gekeken wordt naar wat mensen zelf nog kunnen

of wat zij met hulp van hun sociale netwerk kunnen organiseren aan ondersteuning

- als dat ontoereikend is, zorgt de gemeente voor passende ondersteuning, allereerst vanuit de algemene voorzieningen en als dat niet voldoende is wordt specialistische hulp ingezet.

In de transformatie koersen we op een verschuiving van maatwerkvoorzieningen (specialistische hulp) naar laagdrempelige ondersteuning en preventie met inzet vanuit de algemene voorzieningen.


17

5 Veranderende verhoudingen

5.1 Partnerschap als basisMeer samenleving en minder overheid; de verhouding tussen overheid en burgers is aan het veranderen. Er is een ander systeem nodig waarbij de gemeente verbeteringen wil doorvoeren, maar tegelijk een groter beroep doet op inwoners, op professionele partners, op solidariteit en zorgen voor elkaar. Dat vraagt om een dialoog tussen gemeente, organisaties en inwoners om met elkaar te zoeken naar passende oplossingen voor grote maatschappelijke vraagstukken. Ieder vanuit zijn eigen rol en verantwoordelijkheid. De gemeente is primair verantwoordelijk voor het ‘wat’, de professionals en organisaties voor het ‘hoe’. Vanuit de dialoog streven we naar een goede aansluiting tussen het ‘wat’ en ‘hoe’, ofwel tussen beleid en uitvoering.

De gemeente op zijn handen laten zitten is een naïeve gedachte; de gemeente als stimulator, facilitator en toezichthouder vergt een actieve rol

Wij waarderen de inbreng van kennis en signalen van onze partners en willen samen met hen vormgeven aan de vernieuwing van het sociaal domein.

Gemeente en organisaties, bepaal samen de doelstellingen, maar laat vorm en inhoud van de uitvoering aan de organisaties zelf.

5.2 Wat vragen we van inwoners? De inwoners van Heemskerk zijn ervaringsdeskundigen bij uitstek. Als zorgvrager, gebruiker of bezoeker van algemene voorzieningen hebben inwoners ervaring met de aangeboden activiteiten of de dienstverlening. Door ervaringen van inwoners in beeld te brengen, kunnen we vraag en aanbod beter op elkaar laten aansluiten en onze dienstverlening waar nodig verbeteren. Echter, inwoners zijn niet uitsluitend klant of cliënt, maar actieve spelers in het veld van oplossingen. We doen een beroep op inwoners om hun talenten en ervaring in te zetten voor een sociaal en vitaal Heemskerk.

Zorg voor een effectieve wervingsstrategie voor meer/nieuwe vrijwilligers, onder andere door grote taken op te knippen in meer kleinere, door het wegnemen van belemmeringen (onder andere als gevolg van eisen van het UWV) om vrijwilligerswerk te kunnen doen, etc.

Wij spreken mensen aan op hun mogelijkheden en talenten en ondersteunen hen wanneer zij een extra steuntje in de rug nodig hebben. Met ons beleid willen we het volgende bereiken:

- inwoners hebben regie over hun eigen leven en oplossing; wat kunnen zij wèl (eigen kracht) - inwoners kunnen, al dan niet met hulp, zelfstandig blijven functioneren (zelfredzaamheid) - inwoners doen mee vanuit de eigen mogelijkheden en vanuit wederkerigheid (actief

burgerschap) - inwoners zorgen voor elkaar en zetten zich in voor hun omgeving

(samenredzaamheid).

Veel organisaties, verenigingen en groepen zijn stevige sociale netwerken, waarbinnen de leden elkaar ook helpen bij andere hulpvragen (‘zelfhulpsystemen’).

Maar liefst vier op de tien Heemskerkers verricht vrijwilligerswerk. Daarmee scoort Heemskerk iets boven het landelijk gemiddelde van 37%. Heemskerk koestert de inzet van zoveel vrijwilligers. Sommige organisaties draaien voornamelijk op vrijwilligers (bijvoorbeeld sporten culturele verenigingen), andere organisaties kunnen naast professionals beschikken over de inzet van een flink


18

aantal vrijwilligers. Daarnaast zijn er tal van mantelzorgers of vrijwilligers die zich ongeorganiseerd en individueel inzetten voor een ander. De vrijwilligers zijn de ‘smeerolie’ van onze samenleving. Goede ondersteuning van mantelzorgers en vrijwilligers is essentieel, zodat zij zijn toegerust voor hun taak en het kunnen volhouden. Gemeente Heemskerk verleent subsidie aan algemene voorzieningen om hieraan bij te dragen.

5.3 Wat vragen we van organisaties?Algemene voorzieningen ondersteunen en faciliteren inwoners van Heemskerk bij het realiseren van de kerndoelen: meedoen, zelfredzaamheid en samenredzaamheid. Daartoe moeten zij goed aansluiten bij de leefwereld, de ondersteuningsvragen en de behoeften van inwoners, buurten en wijken. Dat betekent dat de algemene voorzieningen vraaggericht, flexibel en in uiteenlopende situaties moeten kunnen werken.

Sommige organisaties bestaan volledig uit vrijwilligers, in andere organisaties werken professionals en vrijwilligers samen. Het is belangrijk dat organisaties, professionals en vrijwilligers elkaar aanvullen in kennis, ervaring en competenties.

Door meer integraal te werken willen we bouwen aan een stevig sociaal weefsel in Heemskerkse buurten en wijken. Integraliteit heeft in algemene zin betrekking op de samenwerking tussen organisaties, vrijwilligers en professionals. Integraliteit betreft meer specifiek ook het bieden van passende ondersteuning aan kwetsbare inwoners volgens het principe één huishouden - één plan – één regisseur.

De dienstverlening staat voorop, de leverancier is secundair. Dat is soms moeilijk, maar voor de burger telt alleen het resultaat en de kwaliteit, niet welke organisatie de dienst levert.

We zien dat dat organisaties en initiatieven meer met elkaar samenwerken, maar we zien ook dat hier verbetering in mogelijk is, zodat nog meer dan nu de vraag van inwoners centraal komt te staan. Soms, zo wordt erkend, staan de organisatiebelangen onderlinge samenwerking in de weg.

De ondersteuning is best goed georganiseerd, maar er is zeker ruimte voor verbetering, met name in het (h)erkennen én benutten van de meerwaarde/expertise van andere organisaties. Dat betekent soms ook loslaten, elkaar gunnen.

De ambitie is gericht op het versterken van de samenhang en samenwerking over de beleidsdomeinen heen en met meer focus op preventie. Denk aan slimme verbindingen van vrijwilligers en professionals, aan combinaties van specialistische hulp en laagdrempelige ondersteuning, en aan verbindingen tussen bijvoorbeeld sport en jongerenwerk of zorg en welzijn. Wij denken dat hier uitgelezen kansen liggen om nog beter aan te sluiten bij individuele en collectieve vragen. Hoofdstuk 6 gaat hier verder op in aan de hand van zeven richtinggevende thema’s.


19

5.4 Wat vraagt dit van de gemeente? De veranderende verhoudingen vragen van de gemeente Heemskerk een samenwerking waarbij partnerschap en dialoog de basis vormen. Meer durven loslaten en meer overlaten aan de krachten en initiatieven uit de samenleving, ofwel van ‘zorgen voor’ naar ‘zorgen dat’. De gemeente moet sturen op hoofdlijnen, maar ook een luisterend oor hebben voor wat er speelt, waarbij een open en lerende houding en transparante communicatie belangrijk zijn.

De aanjaag- en regierol van de gemeente is belangrijk en moet blijven, met name bij het koppelen van initiatieven en organisaties aan elkaar.

Voor de gemeente betekent dit werken ‘van buiten naar binnen’ en van ‘binnen naar buiten’. Het betekent ook denken in mogelijkheden in plaats van belemmeringen. Dit doet een appèl op de gemeente om soms buiten de gebaande paden te treden en te zoeken naar ‘de rek in de regels’.

Eigen initiatief stimuleren betekent vooral meedenken, onder andere door het voorkomen van langdurige processen, strenge regels en starheid.

De gemeente heeft de rol van regisseur. De regisserende rol is zowel beleidsinhoudelijk als procesmatig van aard en bestaat uit:

- het realiseren van inhoudelijke samenhang en samenwerking tussen de verschillende beleidsdomeinen

- het investeren in goede relaties tussen de gemeente, externe partijen en inwoners om beleid en uitvoering goed te laten aansluiten

- het stimuleren en sturen op samenwerking tussen partners op het gebied van zorg en welzijn in ketens en netwerken en het tegengaan van versnippering en overlap

- het initiëren en implementeren van vernieuwingen die aansluiten bij beleidskeuzes - het realiseren van optimale betrokkenheid van inwoners en het stimuleren van

inwonersinitiatieven - het sturen op een efficiënte en effectieve inzet van middelen (kwaliteit, volume en budgetten)

aansluitend bij de beleidsdoelstellingen, waarbij nieuwe initiatieven en bestaande subsidierelaties tegen het licht worden gehouden.

De gemeente geeft invulling aan haar rol als regisseur door het scheppen en toetsen van inhoudelijke kaders, door te verbinden, te stimuleren en te faciliteren. Per situatie wordt bepaald welke rol het beste past. Daarnaast sturen we op maatschappelijke effecten door het maken van prestatie- en resultaatafspraken met organisaties die subsidie ontvangen.

Toets op gewenste en behaalde effecten, niet via een afrekencultuur, maar via samen proberen, leren en verbeteren.

Wij willen investeren in de cultuuromslag en er zorg voor dragen dat alle partijen aangemoedigd en ondersteund worden in het vervullen van deze nieuwe rollen en verantwoordelijkheden.


20

6 Richtinggevende thema’s

De zeven thema’s in dit hoofdstuk zijn richtinggevend voor de inzet van en de samenwerking tussen de algemene voorzieningen. Deze thema’s komen voort uit beleidskeuzes. Daarbij hebben we de opbrengst van het digitale panel betrokken. Sommige thema’s overlappen elkaar voor een deel.

Per thema volgt een korte omschrijving. De huidige Heemskerkse praktijk kent een veelheid aan initiatieven, activiteiten en diensten, die passen bij de zeven thema’s. Uit die veelheid gebruiken we enkele voorbeelden. Zo wordt zichtbaar hoe beleid concreet vorm en inhoud kan krijgen. In deze richting willen we méér en nieuwe initiatieven stimuleren.

6.1 Preventie en vroegsignaleringVoorkomen is beter dan genezen! Preventie is het fundament onder de transformatie in het sociale domein. Investeren in een stevige basisinfrastructuur betekent investeren in preventie en vroegsignalering. Denk aan het tijdig herkennen van individuele of collectieve vragen op het gebied van eenzaamheid van ouderen, een ongezonde leefstijl, toenemende schuldenproblematiek, spanningen in een buurt of opvoedingsvraagstukken. Van algemene voorzieningen vragen wij dat ze niet alleen signaleren, maar hier ook actief op anticiperen. Vanuit preventief oogpunt wordt veel waarde gehecht aan goede voorlichting, informatie en advies en daarmee aan bewustwording, zowel onder inwoners als onder organisaties.

Pas op dat de preventie niet onder druk komt te staan door veranderende geldstromen. Preventie is cruciaal en uiteindelijk goedkoper.

VoorbeeldenGoede voorbeelden zijn in dit verband Jongeren op Gezond Gewicht (JOGG), de preventieve huisbezoeken onder 80+’ers, preventie huisuitzetting, de pilot Praktijkondersteuners Huisartsen (POH) voor Jeugd-GGZ en de pilot POH voor de signalering van overbelasting onder mantelzorgers.

Jongeren op Gezond GewichtJOGG is een nationaal preventieprogramma dat op lokale schaal in Heemskerk wordt ingevuld onder de noemer HEEL HEEMSKERK. Lokale partijen uit onderwijs, zorg, bedrijfsleven, sport, recreatie, welzijn en media werken samen aan initiatieven om gezond eten en beweging aantrekkelijk en gemakkelijk te maken voor jongeren van 0-19 jaar. Door gezamenlijk structureel het ‘drink water’ thema uit te dragen wordt ingezet op gedragsverandering waardoor de gezonde keuze de makkelijke keuze wordt.

Preventie huisuitzettingDoor een goede samenwerking tussen WOONopMAAT, Socius en de gemeente Heemskerk wordt bij een huurachterstand in een vroegtijdig stadium ingegrepen. Zo wordt voorkomen dat mensen wegens schulden uit huis worden gezet. Uithuiszettingstrajecten zijn kostbare trajecten. Zodra een huurschuld dreigt te ontstaan zoekt WOONopMAAT contact met de huurder. Socius kan hulp bieden bij het weer op orde brengen van de financiën.

6.2 Zelforganisatie en actief burgerschap Zelforganisatie betekent dat mensen zoveel als mogelijk zelf regie hebben over hun leven. Inwoners staan met andere woorden zelf aan het roer. Van professionals en instellingen vraagt dit dat zij inwoners faciliteren bij het zoeken naar hun eigen oplossing, dat zij een probleem of initiatief niet overnemen of ‘onteigenen’. Wij willen algemene voorzieningen stimuleren om aan te sluiten, ruimte te


21

maken en nieuwe verbindingen aan te gaan met (groepen) inwoners en met elkaar. De inzet op zelforganisatie en actief burgerschap is een voorwaarde voor het realiseren van de transformatie.

Wij zetten geen vrijwilligers in; vrijwilligers zetten zichzelf in, zij maken zelf hun keuze.

VoorbeeldenActief burgerschap is in Heemskerk herkenbaar aan de talrijke verenigingen en organisaties op het gebied van cultuur, sport en welzijn die voor een belangrijk deel draaien op vrijwilligers. Daarnaast stimuleert de gemeente Heemskerk burgerinitiatieven door het beschikbaar stellen van een jaarlijks budget van € 90.000 voor het realiseren van allerhande initiatieven uit de samenleving. Soms is het net dat steuntje in de rug waardoor een sluimerend initiatief uitgevoerd kan worden.

Eetbaar HeemskerkEen groep bewoners is op het terrein van het voormalige gemeentehuis met een biologische buurttuin gestart. Voor de aanloopkosten is gebruik gemaakt van het ‘budget burgerinitiatieven’. Elke zaterdagochtend ontmoeten ongeveer 15 bewoners elkaar en werken samen in de buurttuin. Er wordt al nagedacht over het verplaatsen van de tuin als het terrein moet worden teruggegeven in verband met de bouwbestemming.

Algemene HulpdienstDe Algemene Hulpdienst Heemskerk bestaat bijna 40 jaar en biedt hulp aan mensen die even een steuntje in de rug nodig hebben. Dat varieert van de boodschappen doen, tot klusjes in huis, klein onderhoud van de tuin of vervoer naar het ziekenhuis. Maar liefst 50 vrijwilligers verlenen kortdurende en praktische ondersteuning aan inwoners die daar even niet zelf in kunnen voorzien.

6.3 Innovatie en ontwikkelingDe gemeente Heemskerk daagt organisaties en inwoners uit om te komen met nieuwe werkwijzen en nieuwe initiatieven die bijdragen aan onze kerndoelen. Er wordt een beroep gedaan op organisaties om over de eigen schutting heen te kijken, om slimme coalities en nieuwe samenwerkingsrelaties aan te gaan. Wij willen ruimte bieden aan pilots met experimenteer- en ontwikkelruimte. Het is belangrijk om deze pilots nauwgezet te volgen en te evalueren, te weten wat wel en niet werkt of in een behoefte voorziet. De opvolging van succesvolle pilots in de reguliere dienstverlening of programmering moet geborgd zijn. Wij willen voorkomen dat er een aaneenschakeling van tijdelijke projecten met tijdelijke financiering ontstaat, waardoor doorontwikkeling onvoldoende van de grond komt. Soms zal in het kader van ‘nieuw’ voor ‘oud’ afscheid moeten worden genomen van bestaande activiteiten.

Meer ‘out of the box’ denken is nodig, maar dat betekent ook meer ruimte geven aan professionals en vrijwilligers, met name waar het gaat om belemmeringen vanuit regelgeving en budgetregels.

VoorbeeldenMooie en vernieuwende initiatieven zijn de Welzijnskwekerij in wording voor mensen met een beperking, de vrijwilligersstichting van de Kasteeltuin die naast het onderhoud allerhande activiteiten organiseert en de ontwikkeling van de buurtmarktplaats BUUV voor en door inwoners van Heemskerk.

Historische Kring HeemskerkDe Historische Kring Heemskerk (HKH) heft een kennisquiz voor ouderen ontwikkeld. Deze quiz wordt bijvoorbeeld gehouden in de verzorgingshuizen in Heemskerk. De quiz bestaat uit vragen over oud-Heemskerk en dingen van vroeger. Dit is vooral goed voor ouderen met geheugenproblemen en


22

beginnende dementie. Ook verzorgt de HKH met hetzelfde doel bijeenkomsten waar liedjes van vroeger worden gezongen.

Multifunctioneel gebruikIn Heemskerk zien we een ontwikkeling waarbij verzorgingshuizen hun ruimten en activiteiten steeds meer openstellen voor de buurt of voor specifieke groepen inwoners. Activiteiten die plaats vinden variëren van inloop en ontmoeting tot sport en bewegen. Integratie en ontmoeting tussen verschillende groepen wordt bevorderd. Hier ligt een uitgelezen kans voor samenwerking met de algemene voorzieningen.

6.4 Vraaggericht en nabij De vragen en behoeften van inwoners staan centraal. Onder het motto ‘van buiten naar binnen’ en ‘van binnen naar buiten’ wil de gemeente Heemskerk een goede vertaling maken van de vragen van inwoners naar beleid en uitvoering. Dit veronderstelt dat organisaties goed weten aan te sluiten bij de leefwereld van inwoners. Niet de dienstverlening staat centraal, maar de dienstbaarheid. Van organisaties verwachten we dat ze flexibel kunnen inspelen op actuele vraagstukken, van de gemeente vraagt dit dat er binnen de subsidieafspraken flexibele ruimte wordt geboden. Het gaat om nabijheid, weten wat er speelt, voelsprieten hebben in de Heemskerkse samenleving. Dat kan door present te zijn in buurten en wijken, door actief de vragen bij inwoners op te halen en door het optimaal benutten van netwerken en expertise.

Stel bij het ontwikkelen van beleid en de uitvoering daarvan de leefwereld van de inwoners centraal.

VoorbeeldenVraaggericht werken dicht bij de burger vraagt om een cultuurverandering en een actieve houding. Veel organisaties hebben al wel stappen gezet, maar hier ligt ook voor de komende jaren nog een uitdaging. Mooie voorbeelden van vindplaatsgericht werken zijn het project Taal op School van de Stichting participatie anderstaligen (Spa) en de basisteams in de wijk van Welschap.

Basisteams in de buurtSinds dit jaar werkt Welschap met basisteams in de buurt, die bestaan uit sociaal werkers (voorheen ‘jongerenwerkers’ en ‘opbouwwerkers’). Zij zijn zichtbaar aanwezig op straat en herkenbaar aan hun kleding. Zij knopen een praatje aan met buurtbewoners en leggen daardoor ook contact met bewoners die de weg naar de buurtcentra, verenigingen etc. niet weten te vinden. Dit levert inzicht op in de behoeften van buurten en de aanwezigheid van informele netwerken. Op deze manier ontstaan nieuwe initiatieven voor en door de buurt.

Mantelzorgers in beeldIn 2015 is de uitvoering van de mantelzorgwaardering benut om in contact te komen met de vele mantelzorgers. Zij doen hun belangrijke werk immers vooral achter de voordeur en zijn daardoor minder in beeld. Dankzij de wijze waarop de mantelzorgwaardering is uitgevoerd, is het aantal bij de ondersteuningsorganisatie bekende mantelzorgers bijna verdrievoudigd en is een veel scherper beeld ontstaan over hun advies- en ondersteuningsbehoefte.

6.5 Integraal en in samenhang We willen versnippering en overlap tegengaan en verbindingen tussen de verschillende domeinen stimuleren. Er zijn bruggenbouwers nodig die niet het organisatiebelang centraal stellen, maar het beste resultaat voor inwoners. We doen een beroep op organisaties om over de eigen schutting heen


23

te kijken, om te komen tot slimme combinaties en nieuwe samenwerkingsverbanden. Dat vraagt om vertrouwen, durven loslaten, elkaar wat gunnen en gebruik maken van elkaars expertise.

Burgers moeten geen last hebben van afstemmingsproblemen en belangenperikelen tussen betrokken organisaties.

Er is een goede aansluiting nodig tussen de voorzieningen uit de lokale basisinfrastructuur, de sociale teams en de specialistische hulp. Samenwerking in ketens en netwerken is belangrijk om de ondersteuning effectief en efficiënt in te richten in wisselende samenstelling met het sociale netwerk, vrijwilligers, mantelzorgers en professionele ondersteuning. We willen dat het voor inwoners helder en transparant is waar zij terecht kunnen en dat zij ondersteund worden vanuit het principe één huishouden- één plan – één regisseur. Dit betekent dat zij zich niet voor iedere vraag bij een ander ‘loket’ hoeven te melden. Integraal werken vraagt om andersoortige competenties, vaardigheden en instrumenten.

Bij de afweging van belangen gaat het soms ook over de bestaansbasis van de organisatie, het is een loyaliteitskwestie en daarom soms moeilijk het organisatiebelang los te laten. Toch moeten we dat wel meer gaan doen.

VoorbeeldenEen mooi voorbeeld waarin samenwerking tussen de verschillende beleidsvelden tot stand komt, is het werk van de buurtsportcoaches en de combinatiefunctionarissen. Deze professionals zijn toegerust om de samenwerking te organiseren en te versterken tussen de domeinen cultuur, sport, onderwijs en welzijn. Van een andere orde is de integrale samenwerking binnen de sociale teams. Daarnaast zien we dat organisaties als MEE en Socius hun dienstverlening steeds meer integraal organiseren en hun krachten en expertise bundelen.

Sociaal team: hulp en ondersteuning dichtbij!In het Sociaal Team Heemskerk werken professionals van verschillende organisaties samen: Socius, MEE, Welschap en Viva! Zorggroep. Het team heeft korte lijnen met de gemeente Heemskerk, het Centrum voor Jeugd en Gezin en tal van andere partners. Inwoners kunnen bij het sociaal team terecht met een vraag, voor informatie en advies of als men het even niet zelf redt. Het kan gaan om gezondheid, eenzaamheid, geldproblemen, opvoeding, overbelasting, verslaving of de zorg voor een ander. De medewerkers van het Sociaal Team ondersteunen bewoners om meer grip te krijgen op hun leven. Als het kan op eigen kracht, als het nodig is door toeleiding naar specialistische hulp.

Sociale Activering in Samenhang (SAS-project)Het SAS-project is er voor inwoners van Heemskerk die (tijdelijk) niet in staat zijn om een re-integratie traject te volgen bij IJmond Werkt!. Welschap coördineert het project en zorgt voor een verbinding met het Sociaal Team. De eigen kracht van de inwoner is het vertrekpunt, daarnaast wordt gekeken of er stappen kunnen worden gezet met inzet van algemene voorzieningen zoals de vrouwensalon, de vrijwilligerscentrale of passend vrijwilligerswerk. De ondersteuning is er op gericht dat mensen uiteindelijk in staat zijn om (weer) deel te nemen aan een re-integratietraject bij IJmond Werkt!.

6.6 Goede balans vrijwilligers(organisaties) en professionals Vrijwilligers zijn er in soorten en maten. Datzelfde geldt voor vrijwilligersorganisaties. Ook de drijfveren om vrijwilligerswerk te doen verschillen per persoon. In Heemskerk koesteren we de het grote potentieel aan vrijwilligers. Vrijwillige inzet en mantelzorg zijn inherent aan het realiseren van onze beleidsdoelen.


24

Algemene voorzieningen krijgen door de transformatie steeds vaker te maken met kwetsbare mensen: als bezoeker, hulpvrager of vrijwilliger. Dit vraagt van professionals en vrijwilligers dat zij toegerust zijn voor de ondersteuning van deze (nieuwe) doelgroep. Het streven is dat inwoners, vrijwilligers, mantelzorgers en professionals elkaar weten te vinden en in wisselende samenstelling samenwerken. Dat zal telkens zoeken zijn naar een juist evenwicht, waarbij professionals en vrijwilligers elkaar aanvullen vanuit het principe van gelijkwaardigheid. Voor professionals betekent dit soms dat zij op hun handen moeten zitten. Echter, de inzet van vrijwilligers is begrensd en mag er niet toe leiden dat de ondersteuning van inwoners in het gedrang komt.

Veel vrijwilligers vinden het prettig te kunnen terugvallen op de expertise van een professional. En ook omgekeerd.

VoorbeeldenVia het project Financiële Administratie Thuis (FAT) helpen getrainde vrijwilligers, met ondersteuning van een professional, inwoners bij het op orde brengen van hun financiële administratie. Ook het preventief huisbezoek voor 80-jarigen werkt met getrainde vrijwilligers.

Vrijwillige inzet in buurtcentraIn buurtcentrum D’Evelaer en ontmoetingscentrum de Stut wordt met een beperkte professionele staf een heel scala aan activiteiten opgezet. Het zijn voornamelijk vrijwilligers die deze activiteiten begeleiden. Zowel de bezoekersgroep als de vrijwilligersgroep is veranderd en heeft meer ondersteuning nodig dan voorheen. Beroepskrachten geven aan soms te weinig tijd te hebben voor de begeleiding van zoveel vrijwilligers. Bundeling van ondersteuningsbehoeften en facilitering door een steunpunt vrijwillige inzet zou hier verlichting kunnen brengen. Project Begeleide Omgangsregeling (BOR)Kinderen die een echtscheiding meemaken lopen een verhoogd risico op problemen bij hun ontwikkeling. Een goede omgangsregeling kan eraan bijdragen om dit te voorkomen. Het pilotproject BOR van Humanitas begeleidt ouders bij het tot stand komen van een omgangsregeling met hun kinderen. De begeleiding vindt plaats door gemotiveerde en getrainde vrijwilligers. Zij werken met beide ouders samen aan goede afspraken. De ondersteuning is er op gericht dat de ouders het zelf weer onderling kunnen regelen en voorkomt een mogelijk beroep op specialistische jeugdhulp.

6.7 Goede balans individueel en collectief Als onderdeel van de transformatieagenda wil de gemeente inzetten op een verschuiving van specialistische hulp (maatwerkvoorzieningen) naar algemene voorzieningen en preventie. Binnen de algemene voorzieningen zijn er betere mogelijkheden voor een collectieve aanpak naast of in plaats van individuele ondersteuning. Een groepsgerichte aanpak is kostenbesparend en draagt bij aan onderlinge herkenning, signalering en heeft een preventieve werking. Denk bijvoorbeeld aan de gezamenlijke maaltijdvoorziening in een buurthuis of een groepsgericht aanbod opvoedingsondersteuning. De betrokkenheid van inwoners bij deze initiatieven is veelal groot. Algemene voorzieningen zijn vaak goed lokaal of in de buurt verankerd en weten wat er speelt. Veel voorkomende individuele vragen kunnen daarmee makkelijker worden omgezet in een collectief aanbod.

Daarnaast wordt met zorgaanbieders gesproken over omvorming van specialistische hulp naar algemene voorzieningen. Dat geldt in het bijzonder voor activiteiten die het karakter hebben van een inloop, recreatieve dagbesteding en dagopvang met een minder intensieve begeleiding. Ook voor de arbeidsmatige dagbesteding liggen hier kansen. Wij willen stimuleren dat specialistische aanbieders en algemene voorzieningen slim samenwerken, waar mogelijk met inzet van vrijwilligers.


25

Algemeen (met vrijwilligers) waar het kan, specialistisch (met professionals) waar het moet.

VoorbeeldenEen voorbeeld dat al enkele jaren bestaat is het Koffie Plus-project, een inloopactiviteit voor inwoners die voorheen een AWBZ-indicatie hadden. Vrijwilligers van De Stut werken hierin samen met, en worden ondersteund door, professionals van Parnassia.

Laagdrempelige Inloopvoorziening GGZDe verkenning van een laagdrempelige inloopvoorziening voor de GGZ-doelgroep past bij de ambitie om een verschuiving te realiseren van specialistische hulp naar algemene voorzieningen. Dit project bevindt zich nog in de startfase. In de voorbereiding wordt samenwerking gezocht met het welzijnswerk. Het doel van dit project is tweeledig. Allereerst het afschalen van geïndiceerde begeleiding naar het reguliere welzijnsaanbod. Tegelijkertijd het bereiken van zorgmijders, die via een laagdrempelige voorziening wellicht makkelijker te motiveren zijn voor geïndiceerde zorg.

Koken voor de buurt.Samen koken en eten is gemakkelijker en gezelliger, is he motto van ‘Koken voor de buurt’. Dit is een activiteit in buurtcentrum De Schuilhoek. Cliënten van de Hartenkampgroep, SIG en Philadelphia koken voor de buurt samen met enkele begeleiders, vrijwilligers en maatschappelijke stagiaires. Het project draait nu enige tijd en is een groot succes. Per week wordt voor gemiddeld 32 tot 38 mensen gekookt. De organisatoren overwegen uitbreiding van de activiteit. Iedereen uit Heemskerk die wil, kan elke week meehelpen en/of aanschuiven.


26

7 Hoofdstuk 7: Sturen op maatschappelijk effect

7.1 Beleidsregels subsidieJaarlijks verstrekt onze gemeente in totaal € 7,5 miljoen aan subsidies. Het overgrote deel gaat naar de algemene voorzieningen in Heemskerk. Dankzij deze subsidies worden heel veel activiteiten en organisaties in stand gehouden. Maar de ambitie reikt verder dan het alleen maar in stand houden. Het verstrekken van subsidies is voor de gemeente een zeer belangrijk instrument om sturing te geven aan de uitvoering van het beleid en het realiseren van de beoogde resultaten en maatschappelijke effecten. Het is dus van groot belang dat de subsidieverlening hierop aansluit. De Beleidsregels subsidie (uit 2012) worden voor de zomer van 2017 herzien op basis van dit beleidsprogramma Algemene Voorzieningen dat nu voor u ligt. De uitgangspunten, kerndoelen en thema’s uit de voorgaande hoofdstukken vormen daarbij de onderlegger.

Iets overeind houden is geen taak voor de gemeente, maar voor dragers/uitvoerders van de activiteit zelf. De gemeente kan hooguit ondersteunen.

7.2 Evaluatie en monitoringHet beleidsprogramma Algemene Voorzieningen richt zich op de kerndoelen ‘meedoen en ontmoeten’, ‘zelfredzaamheid en ondersteuning’ en ‘samenredzaamheid en inwonerkracht’. Om grip te krijgen op de realisatie van de gestelde doelen, gaan we doorlopend de dialoog aan met maatschappelijke partners en inwoners. Zij hebben een belangrijke agenderende en signalerende rol. Met onze subsidierelaties kijken we periodiek in hoeverre de beoogde prestaties, resultaten en effecten gerealiseerd zijn. Waar nodig stellen we afspraken in overleg bij.

In het kader van monitoring voeren we verschillende onderzoeken uit onder inwoners van Heemskerk. Wij vragen inwoners naar hun waardering van de algemene voorzieningen op onderwerpen als beschikbaarheid, kwaliteit en bekendheid. De gemeente Heemskerk wil daarnaast graag geïnformeerd worden over de resultaten van klanttevredenheidsonderzoeken die de organisaties zelf uitvoeren. De resultaten van het geheel aan onderzoeken gebruiken we om waar nodig de kwaliteit van de uitvoering te verbeteren en ons beleid bij te stellen.


27

Bijlage

Resultaten Digitaal Panel Algemene voorzieningen en terugkoppelingsbijeenkomst

thema 1: Inwonersinitiatieven en vrijwillige inzet 9-16 meithema 2: Samenwerking, integraal werken 16-23 meithema 3: Rol van de Gemeente 23-30 meiTerugkoppeling Bijeenkomst met panelleden 2 juni

Thema 1: ‘Inwonersinitiatieven en vrijwillige inzet’

Stelling 1:‘De gemeente moet meer aandacht (en budget) hebben voor nieuwe initiatieven vanuit de samenleving dan voor het jarenlang in stand houden van bestaande activiteiten’

0

5

10

15

week 1

helemaal mee eens

gedeeltelijk mee eens

gedeeltelijk mee oneens

helemaal mee oneens

Samenvatting reacties: Iets overeind houden is geen taak gemeente maar voor dragers/uitvoerders van de activiteit

zelf; gemeente of organisatie kan hooguit ondersteunen. Het is ‘en en’, dus naast bestaande activiteiten ruimte maken voor nieuwe. Veel mensen zijn in deze onzekere tijd op zoek naar stabiliteit en vaste waarden, koester

daarom activiteiten en organisaties die dat bieden. Veel organisaties, verenigingen en groepen zijn stevige sociale netwerken, waarbinnen de

leden elkaar ook helpen bij andere hulpvragen (‘zelfhulpsystemen’). Liever meer aandacht voor nieuwe ideeën en initiatieven van bestaande organisaties, ofwel

vernieuwing van binnenuit. Ondersteun en stimuleer ‘oude’ organisaties en verenigingen om met hun tijd mee te gaan. Nieuwe initiatieven ontstaan vaak door contacten vanuit bestaande activiteiten en

organisaties.

Stelling 2:‘Vrijwilligers kan je overal voor inzetten, want betrokkenheid en motivatie zijn belangrijker dan deskundigheid’

0

2

4

6

8

10

week 1

helemaal mee eens



helemaal mee oneens


28

Samenvatting reacties: Inzetten vrijwilligers op taken waarvoor ze onvoldoende (des)kundig zijn gaat ten koste van

hun motivatie en betrokkenheid. Meer aandacht voor waardering/beloning vrijwilligers. Wij zetten geen vrijwilligers in; vrijwilligers zetten zichzelf in, zij maken zelf hun keuze. Hulpvragers willen hulp van mensen met kennis en kunde, voldoende (bij)scholing is cruciaal. Echt zorgelijk als vrijwilligers taken opgedrongen krijgen waarvoor ze niet capabel zijn. Onvoldoende (des)kundigheid bij vrijwilligers vergt enorm veel inzet van professionals. Motivatie/betrokkenheid is net zo belangrijk als vaardigheid/deskundigheid, beide zijn nodig. Zorg voor een effectieve wervingsstrategie voor meer/nieuwe vrijwilligers, o.a. door grote

taken op te knippen in meer kleinere, wegnemen van belemmeringen (o.a. UWV) om vrijwilligerswerk te kunnen doen, etc.

Vraag:‘Hoe kunnen we ervoor zorgen dat er meer initiatieven vanuit de samenleving komen?’

Veel meer en effectiever gebruik social media, meer dialoog en ‘live contact’. Zorg voor meer bekendheid over en laagdrempeligheid van de mogelijkheden. Neem belemmeringen (regels/beleid) weg die nieuwe initiatieven frustreren. Pak vraag-verlegenheid aan, o.a. via BUUV. Daag bestaande organisaties in de wijken uit om samen met inwoners tot nieuwe initiatieven

te komen en geef daarbij de wijkteams een ambassadeursrol. Communiceer de resultaten, successen en voortgang van nieuwe initiatieven, dat stimuleert

anderen weer. Leg verbinding tussen nieuwe initiatieven en bestaande activiteiten en zorg zo voor synergie.

II. Resultaten digi-panel – thema 2: ‘Samenwerking, integraal werken’

Stelling 1:‘Organisaties zijn te veel geneigd de eigen belangen voorop te stellen. Dit staat onderlinge samenwerking in de weg!’

0

2

4

6

8

10

12

helemaal mee eens



helemaal mee oneens

Samenvatting reacties: Meer ‘out of the box’ denken is nodig, maar dat betekent ook meer ruimte geven aan

professionals en vrijwilligers, met name waar het gaat om belemmeringen vanuit regelgeving en budgetregels.

Bij de afweging van belangen gaat het soms ook over de bestaansbasis van de organisatie, het is een loyaliteitskwestie en daarom soms moeilijk het organisatiebelang los te laten. Toch moeten we dat wel meer gaan doen.

De dienstverlening staat voorop, de leverancier is secundair. Dat is soms moeilijk, maar voor de burger telt alleen het resultaat en de kwaliteit, niet welke organisatie de dienst levert.

Burgers moeten geen last hebben van afstemmingsproblemen en belangenperikelen tussen betrokken organisaties.


29

Stelling 2:‘Afstemming en samenwerking met andere organisaties moet standaard als voorwaarde worden verbonden aan elke subsidie die wordt verstrekt.’

0

2

4

6

8

10

12

helemaal mee eens



helemaal mee oneens

Samenvatting reacties: Voor ‘elke’ subsidie is te absoluut, maar in heel veel gevallen moet in de subsidieverlening

nadrukkelijker aangestuurd worden op meer samenwerking. Samenwerking in het belang van de burger moet het uitgangspunt zijn van elke organisatie. Samenwerking altijd afdwingen is te stellig, maar organisaties moeten wel kunnen

verantwoorden waarom en hoe, wel of niet wordt samengewerkt.

Stelling 3:‘De verschuiving van dure specialistische hulp naar ondersteuning door algemene voorzieningen - met inzet van vrijwilligers - is een utopie en in de praktijk niet haalbaar.’

0

2

4

6

8

10

helemaal mee eens



helemaal mee oneens

Samenvatting reacties: Specialistische hulp, zoals o.a. medische zorg, laat zich niet vervangen door algemene

voorzieningen met vrijwilligers, maar waar het gaat om preventie voor met name kwetsbare burgers zijn algemene voorzieningen en vrijwilligers erg belangrijk.

Hulpvragen en diensten die minder specialisme vergen kunnen heel goed door vrijwilligers geboden worden, mits zij goed ondersteund en geschoold worden.

Hulporganisaties hebben vaak de neiging iedereen te willen helpen, maar vaak is het beter om door te verwijzen naar een partner met meer expertise. En dat moet vooral tijdig gebeuren.

Organisaties met alleen vrijwilligers moeten voorkomen dat ze teveel hooi op hun vork nemen, dan raken deze vrijwilligers zelf in de problemen en ben je verder van huis.

Vrijwilligers beschikken vaak over zeer waardevolle expertise. Goede coördinatie van welke vrijwilligers waarvoor worden ingezet is erg belangrijk.

Veel vrijwilligers vinden het prettig te kunnen terugvallen op de expertise van een professional. En soms ook omgekeerd.

Algemeen (met vrijwilligers) waar het kan, specialistisch (met professionals) waar het moet.

Vraag:‘Wat zouden de organisaties (anders) moeten doen om de ondersteuning voor inwoners, inclusief vrijwilligers en mantelzorgers, zo goed mogelijk te organiseren?’


30

De ondersteuning is best goed georganiseerd, maar er is zeker ruimte voor verbetering, met name in het (h)erkennen èn benutten van de meerwaarde/expertise van andere organisaties. Dat betekent soms ook loslaten, elkaar gunnen.

Benut de vele bestaande activiteiten en netwerken om professionals, vrijwilligers en burgers uit te dagen tot meer samenwerking en vernieuwing.

Natuurlijk moet er meer en beter worden samengewerkt, maar voorkom teveel overlegstructuren, hou het praktisch.

Niet het eigen aanbod maar de vraag/behoefte van de inwoner moet leidend zijn. Het vergt soms moed om dingen anders aan te pakken, juist dat moet gestimuleerd en gewaardeerd worden.

Meer ‘doen’, minder praten, meer vertrouwen en ruimte krijgen. Oppassen dat door veranderde geldstromen preventie onder druk komt; preventie is cruciaal

en uiteindelijk goedkoper.

III. Resultaten digi-panel – thema 3: ‘Rol van de Gemeente’

Stelling 1:‘De gemeente moet leren om op haar handen te gaan zitten en meer overlaten aan inwoners en organisaties’

02468

101214

thema 3

helemaal mee eens



helemaal mee oneens

Samenvatting reacties: Bepaal samen de doelstellingen, maar laat vorm en inhoud van de uitvoering aan de

organisaties zelf. Gemeente op zijn handen laten zitten is naïeve gedachte; gemeente als stimulator, facilitator

en toezichthouder vergt een actieve rol. De aanjaag- en regierol van de gemeente is belangrijk en moet blijven, met name bij het

koppelen van initiatieven en organisaties aan elkaar. Eigen initiatief stimuleren betekent vooral meedenken, onder andere door het voorkomen van

langdurige processen, strenge regels en starheid.


31

Stelling 2:‘De gemeente moet stevig aan het roer staan om te bewaken dat gemeenschapsgelden op een goede manier worden ingezet’

0123456

thema 3

helemaal mee eens



helemaal mee oneens

Samenvatting reacties: Timmer niet alles dicht, vertrouw op gebouwde goede relatie. Gemeente moet evalueren en controleren op het bereiken van de afgesproken resultaten,

daarbij hoeft niet elk dubbeltje, uur of activiteit te worden gecontroleerd. Bij innovatief werken en het zoeken naar nieuwe manieren passen geen keiharde

toetsingscriteria. Toets op gewenste en behaalde effecten, niet via een afrekencultuur, maar via samen

proberen, leren en verbeteren. Controleren op besteding gemeenschapsmiddelen is prima, maar teveel bemoeienis van de

gemeente leidt tot onnodig tijdsbeslag en irritatie bij vrijwilligers. Gemeente heeft een aantal controle-instrumenten tot haar beschikking, die moet zij zorgvuldig

inzetten.

Vraag:Wat heeft u van de gemeente nodig om uw bijdrage te leveren aan de zelfredzaamheid en participatie van inwoners van Heemskerk??’

Stimuleren van en ruimte geven aan maatschappelijke initiatieven is belangrijk, maar gemeente moet wel toezicht houden op juiste besteding van middelen.

Stel bij het ontwikkelen van beleid en de uitvoering daarvan de leefwereld van de inwoners centraal.

Gemeente als wegwijzer naar andere organisaties om mee samen te werken Stimuleer organisaties om samen te werken door als gemeente van hen gezamenlijke, bij

voorkeur domeinoverstijgende plannen te vragen. Geef meer ruimte aan bewoners en organisaties, schrap overbodige beleidsregels en

verordeningen. Hou er rekening me dat er grenzen zijn aan de inzet van vrijwilligers. Hen waarderen is erg

belangrijk. Zorg voor een duidelijke, bruikbare en interactieve gids of tool, die inwoners en organisaties

met initiatieven aan de hand neemt. Maak daarbij per onderwerp de gemeentelijke doelen kenbaar zodat men niet eerst complete beleidsplannen moet doorlezen. En gebruik geen lastige ambtelijke taal.

Gemeente, bepaal ‘wat’ en laat het ‘hoe’ aan de organisaties over. Dan sta je samen aan het roer, maar ieder in zijn eigen rol.

Gemeente moet vooral in gesprek over het resultaat en niet over de wijze waarop het resultaat wordt/is behaald.


32

Maak in de samenwerking duidelijk wat ‘zelfredzaamheid’ en ‘participatie’ precies betekenen voor de uitvoering.

Opmerkingen vanuit bijeenkomst digi-panel 2 juni 2016Op 2 juni 2016 zijn de resultaten uit het digi-panel in een plenaire bijeenkomst in het gemeentehuis gepresenteerd aan de leden van het panel. Tijdens deze bijeenkomst zijn nog de onderstaande opmerkingen gemaakt en aanbevelingen gedaan Er is een welzijnskwekerij opgericht. Wat is de rol van de gemeentelijke ondersteuning? Humanitas houdt zich vooral bezig met complexe problematiek van o.a. GGZ-klanten.

Vrijwilligers voor deze zorg moeten speciaal worden geselecteerd en opgeleid. De uitval is groot als dit niet goed is geborgd.

Het is noodzakelijk om professionele ondersteuning aan de achterkant beschikbaar te hebben. We moeten grenzen stellen aan de mate waarin professionele hulp bij vrijwilligers kan worden

weggezet (arbeidsverdringing). Vrijwilligers kunnen verkeerde adviezen geven. Houd aandacht voor hun deskundigheid. Aandacht voor korte(re) lijnen en snelle(re) besluitvorming en transparantie. Wat straalt de gemeente uit? Gemeente als ‘meedenker’ partnerschap. Vrijwillige organisaties beter laten aansluiten bij de beleidsdoelen. Vrijwilligers binnen sport hebben een brede maatschappelijke rol. Leg dat niet als verplichting op.

Zij kunnen een brede rol vervullen. Er is ook veel. Gaat om willen en kunnen. Bij een professionele onderneming spelen ook andere belangen. Professionele onderneming heeft

ook zorg voor personeel en voor de kennis waar de onderneming voor staat. Marktwerking en samenwerking gaan heel moeilijk samen, dat is een spanningsveld.

Er is een goede sociale kaart nodig. Niet iedereen weet van het bestaan van alle organisaties in het sociaal domein. Wie doet wat?

Samenwerking is elkaar kennen. Dat kost veel tijd omdat er heel veel is. Graag een vaste contactpersoon voor iedere organisatie bij de gemeente. Gemeente moet organisaties bij elkaar halen. Kijken wat er aan dubbel aanbod is en kijken wat

samen kan worden gedaan door organisaties. Geef een ruimere verantwoordelijkheid aan organisaties en burgers. Dit staat haaks op het beeld

dat de grafiek (uitkomst digipanel) laat zien. Het ‘wat’ is voor de gemeente; het ‘hoe’ is voor de uitvoerende organisatie. Gemeente staat dicht bij de mensen. Gemeente heeft kaderrol, moet inspireren, motiveren,

betrokkenheid tonen en meedenken. De verschillen in afrekening, aan wie en hoe, bezuinigingen wordt gemist.

Opmerkingen, die op de flap zijn meegegeven: Naamsbekendheid: niet alle organisaties zijn bij iedereen bekend. Geef organisaties vrije experimenteerruimte. Durf langlopende activiteiten te stoppen ten gunste van nieuw initiatief. Ga na of de eisen die aan vrijwilligers worden gesteld gelijk lopen met die aan commerciële

organisaties. Onderscheid vrijwilligers in ‘pure’ vrijwilligersorganisaties en in commerciële organisaties. Maak onderscheid in soorten vrijwilligers: sport, cultuur, zorg etc. Hulp bij uitbreiden buurthuis d’Evelaer is grote wens. Transparantie van gemeente naar vrijwilligers Eén accountmanager bij de gemeente voor iedere organisatie.Als mensen professionele hulp nodig hebben, mag je daar niet op bezuinigingen.


33

rRaadsvergadering d.d. 10 november 2016 - Heemskerk...7 Hoofdstuk 7: Sturen op maatschappelijk...

Documents

Transcript of rRaadsvergadering d.d. 10 november 2016 - Heemskerk...7 Hoofdstuk 7: Sturen op maatschappelijk...