REGION DE BRUXELLES-CAPITALE

Arrete du Gouvernement de la Regionde Bruxelles-Capitale

rr~~

~~ ./1), . o.! ~

BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST

Besluit van de BrusselseHoofdstedelijke Regering

- Arrete duGouvernement de la Region de Bruxelles­Capitale classant comme monument certainesparties du bien 'sis rue au Beurre 24-26 aBruxelles

Le Gouvernement de la Region de Bruxelles­Capitale,

Vu Ie Code bruxellois de l'Arnenaqement duTerritoire, notamment les articles 226 et 228 ;

Vu l'arret du Gouvernernent de la Region deBruxell.es-Capitale du 6 novembre 2.003 entarnantla procedure de classement comme monument decertaines parties du bien sis rue au Beurre 24-26 aBruxelles,

Vu l'avis favorable du College des Bourgmestre etEchevins de la Ville de Bruxelles ernis en date du4 mars 2004;

Considerant que les proprletaires, dans leur lettredu 23 mars 2004, se sont montres favorable auclassement moyennant certaines observations quipeuvent etre resurnees comme suit:

en vue d'assurer la securite de labijouterie, certains amenagementspourraient a I'avenir se revelernecessaires : if ne faudrait pas que Ieclassement soit une entrave a. cesarnenaqernents ;

certains elements du mobilier classe, telque Ie comptoir, devraient a l'avenirpouvoir etre deplaces ;

Considerant que ces observations peuvent etrerencontrees comme suit:

Ces interventions sont envisageables pour autantqu'elles soient realisees dans Ie respect desdispositions du Code Bruxellois del'Amenagement du Territoire ; .

~ Besluit van deBrusselse Hoofdstedelijke Regeringtotbeschermingals monument van bepaaldedelen van het goed gelegen Boterstraat 24­26 te Brussel

De Brusselse Hoofdstedelijke Regering,

Gelet op het Brussels Wetboek van deRuimtelijke Ordening, inzonderheid opartikelen 226 et 228 ;

Gelet op het besluit van de BrusselseHoofdstedelijke Regering van 6 november2003 houdende instelling van de procedure totbescherming als monument van bepaaldedelen van het goed gelegen Boterstraat 24-26te Brussel,

Gelet op het gunstig advies van het Collegevan Burgemeester en Schepenen van de StadBrussel uitgebracht op 4 maart 2004 ;

Overwegende dat de eigenaars in hun briefvan 23 maart 2004 zich akkoord verklaardenmet een bescherming mits enkeleopmerkingen die als voigt kunnen wordensamengevat :

om de veiligheid van de juwelierszaakte verzekeren kunnen bepaaldeaanpassingen in de toekomst nodigblijken ; de bescherming mag dezeaanpassinqen niet belemmeren ;

bepaalde elementen van hetbeschermd meubilair, zoals detoonbank, moeten in de toekomstkunnen verplaats worden;

Overwegende dat aan deze opmerkingen alsvoigt kan worden tegemoetgekomen :

Deze ingrepen 'zijn te overwegen in zoverre zeuitgevoerd worden met naleving van debepalingen van het Brussels Wetboek van deRuimtelijke Ordening ;

Vu I'avis favorable ernis par la Commission royaledes Monuments et des Sites Ie 4 mai 2005 ;

Gelet op het gunstig advies van de Koninklijke.Comrnissie voor Monumenten enLandschappen uitgebracht op 4 mei 2005 ;

Sur la proposition du Ministre-President duGouvernement de la Region de Bruxelles-Capitale, .

Apres deliberation,

Op voorstel van de Minister-President van deBrusselse Hoofdstedelijke Regering,

,Na beraadslaging,

ARRETEArt. 1. - Sont classees comme monument lesfacades, les toitures, les structures portantes, latotalite des caves, en ce compris les structuresarcheoloqlques en sous-sol, et la totalite del'arnenaqernent d'origine de Dupuis au rez-de­chaussee et au premier etaqe du bien sis rue auBeurre 24-26 a Bruxelles, connu au cadastre deBruxelles, 1re division, section A, 2e feuille,parcelles nOS 36gb et 370b en raison de leur·interet historique, artistique et archeoloqiqueprecise dans I'annexe I du present arrete.

BESLUITArt. 1. - Wordenbeschermd als monument degevels, de bedaking, de dragende structuren,de totaliteit van de kelders, met inbegrip van.de archeologische structuren in deondergrond, en de hele oorspronkelijkeinrichting door Dupuis op de gelijkvloerse eneerste verdiepingen van het goed gelegenBoterstraat 24-26 te Brussel, ' bekend tenkadaster te Brussel, 1ste afdeling, sectie A,2de blad, perceel nrs 36gb en 370b, wegenshun historische, artistieke en archeologischewaarde, zoals nader bepaald in bijlage I bijdit besluit. , .

Art. 2 - La zone de protection relative aumonument decrit dans I'article 1er comprendI'ensemble des parcelles et des voiries, ainsi queles parties de parcelles reprises dans Ie perirnetredelimite sur Ie plan figurant a I'annexe II dupresent arrete.

Art. 2 - De vrijwaringzone met betrekking tothet in artikel 1 vermelde monument omvathet geheel van de percelenen wegen, en deqedeelten van percelen opgenomen in deomtrek zoals afgebakend op het plan inbijlage II bij dit besluit.

Art. 3 - Le ministre qui a les monuments et sitesdans ses attributions est charge de l'execution dupresent arrete.

Art. 3 - De minister bevoegd voor demonumenten en landschappen, is belast metde uitvoering van dit besluit.

Bruxelles, Ie 2 2 DEC. 2005 Brussel, 22 DEC, 2005

Pour Ie Gouvernement de la Region deBruxelles-Capitale,

Voor de Brusselse Hoofdstedelijke Regering,

o4 _"~_-...J.I ••

CHA~r....Laurence ANIVEZ

KANS LARIJ

De Minister-President van de BrusselseHoofdstedelijke Regering belast metPlaatselijke Besturen, Ruimtelijke Ordening,Monumenten en Landschappen,Stadsvernieuwing, Huisvesting, OpenbareNetheid en Ontwikkelingssamenwerking,

Copl. cert'fle. conforme

Charles PICQUE

Le Minlstre-Presldent du Gouvernement de laRegion de Bruxelles-Capitale charge des Pouvoirslocaux, de l'Amenagement du Territoire, desMonuments et Sites, de la Renovation urbaine, duLogement, de la Proprete publique et de laCooperation au Developpernent ;

ANNEXE I A L'ARRETE DU GOUVERNEMENT DE LA REGION DE BRUXELLES-CAPITALECLASSANT COMME MONUMENT CERTAINES PARTIES DU BIEN SIS RUE AU BEURRE 24-26A BRUXELLES

Ref. cadastrale : 1re division, section A, 2eme feuille, parcelles nOS 369b et 370b

Description sommaire

L'immeuble de la bijouterie De Greef est constitue de la reunion de deux maisons de la rue auBeurre. Avant sa transformation, Ie n° 24 etait Line maison de logement et de commerce dedeux travees et trois etaqes sous corniche et toiture en batiere, Son noyau ancien, relativementbien conserve, permet de faire remonter la batisse a la campagne de reconstruction du centrede la ville suite au bombardement de 1695. Le n° 26 est une maison beaucoup plus grande, dequatre travees de largeur. Comme en ternoiqnent Ie pignon chantourne qu'elle a perdu lors desa transformation en 1872 et la charpente de toiture conserves, elle date de la rneme epoqueque sa voisine ..

Lors de leur modernisation en 1953 et de leur unification dans un esprit moderniste, les facadesdes n° 24. et 26 se presentaient sous I'aspect de constructions de style neoclassique, avec destenetres a'lmposte dtstribuees selon Ie rythme original. Les travaux de 1953 sont l'osuvre deJacques Dupuis (1914-1984) et Simone Guillissen-Hoa (1916-1996) et ont ete realises a lademande de Jean Wittmann, charge d'affaires de la bijouterie De Greef, qui avait rernarque lestalents exceptionnels de cet architecte. II fit appel a lui a plusieurs reprises, non seulement pourla transformation de la joaillerie, mais egalement pour la realisation de plusieurs habitations.

La facade presents une composition d'allure moderniste realisee en 1953 selon un projet deJacques Dupuis et Simone Guillissen-Hoa, caracterise par une facade cirnentee et peinte enblanc, une toiture en terrasse et des chassis rnetalliques aprofil fin (recernrnent rernplaces pardes chassis en acier laque blanc beaucoup plus epais),

Generalernent interpretee comme I'expression d'une .volonte de garantir l'inteqration de cettecomposition dans la sequence perspective de la rue au Beurre, Ie choix d'un fenestrage deproportions vertieales distribue de rnaniere requliere resulte en fait d'une concession consentiepar I'architecte et son client aux autorites eommunales afin d'obtenir I'autorisation de transformerles deux batirnents. Le projetoriginal de Dupuis et Guillissen envisageait la suppression detoutes les fenetres existantes et prevoyait I'ouverture d'une grande baie de 5,50 x 3,50 m,

. divisee en six par un chassis rnetalllque, et sltuee dans la partie droite de la facade,

Les travaux furent rnouvementes, en raison de I'opposition que ne manqua pas de susciter Iechoix esthetique radicalement moderne retenu a quelques dizaines de metres de la Grand­Place. Les autorites communales ant rneme suspendu temporairement Ie chantier pour desraisons esthetiques, bien qu'elles aient dellvre jieu auparavant un permis de batlr auxproprietaires.

Aveugle au niveau du premier etaqe, la partie gauche de la facade compte deux travees vitreessur deux niveaux correspondant aux deuxierne et trolsieme etage du n° 24. A droite, troisniveaux vltres disposes sur deux travees remplacent la baie unique prevue a l'origine.Lacomposition de Dupuis, conserve Ie souvenir des deux facades anciennes, results done d'uncompromis trouve a I'epoque entre les differentes parties. Dans Ie projet finalement realise,Dupuis a verticalise les treize baies en evltant la solution traditionnelle des impostes et en

.transformant les fenetres en portes vitrees, Distribuees en deux registres verticaux juxtaposes,ces ouvertures ne se situent qu'appare . Otlit:J" roit des tenetres originales : Ie nombre et laposition des baies ont ete entieremen !iti .....,'~i, n de la reconstruction des facades,

Cette disposition a ete retenue a la demande des autorites communales qui esperaient pouvoirforcer Ie proprietalre a revenir a un etat plus proche de I'aspect historique ambiant. Pour cefaire, I'architecte communal Jean Rombaux, desireux, selon ses propres termes, de reallser'l'amelioration esthetique de la construction", avait dessine un projet d'etabllssement de deux pi­gnons fictifs au sommet de la nouvelle facade. .

Au niveau du rez-de-chaussee commercial, I'unification des deux immeubles est garantie par unsoubassement en pierre polie noire - contrastant avec la blancheur du reste de la composition ­et une disposition symetrlque des vitrines, de part etd'autre d'une entree axiale. Leremplacement des vitrines en 2001 n'a aftecte ni la disposition generale ni Ie contraste blanc-

, noir determine paries architectes. Par contre, Ie dessin tres subtil des encadrementsmetalliques originaux n'a pas ete conserve.

lnterieur

L'intervention des architectes a l'lnterleur des deux batirnents fut moins interventionniste que latransformation des facades pourrait Ie laisser supposer. Les transformations se situent auniveau du magasin qui, au n° 26, se developpe sur deux niveaux, sous un faux plafond eneventail au profit surprenant,qui lnteqre un eclairage indirect au neon dans des gorgeshorizontales.

Le travail sur la lurniere est un des elements essentiels de cette osuvre de Dupuis qui combineavec 'art lurniere naturelle dispensee par les tenetres en facade et iumiere artificielle provenantdu faux plafond plisse, ainsi que du lustre monumental - solaire par la matiere et la forme - quianime I'espace. Ce n'est pas unhasard si Ie soleil, source de vie, reapparait encore sous uneforme symbolique dans Ie decor du comptoir face a I'entree. L'utilisation de surfaces blanchesou de rnateriaux retlechlssants, tel Ie cuivre recouvrant les portes de coffre-forts, intensifie leseffets de lurniere, toujours traites dans un sens intimiste.

Autre element remarquable, la cornpositlonfluide, organique des espaces qui annule I'eftetvisuel d'un volume limite. Ceci se concretiss par la creation d'un espace ouvert sur deuxniveaux, d'une part, et d'autre part par un jeu d'obliques et de fuyantes qui permet unacirculation plus souple et naturelle, sans pour autant nuire a l'intimite propice a ce commerce deluxe.

L'ensernble des arnenaqernents commerciaux a progressivement ete rnodifie, toujours dansI'esprit de l'ceuvre telle que Dupuis et Guillissen I'avaient imagine. Le mobilier a ete modernise,certaines cloisons ont ete restituees a I'identique et Ie bureau, sltue a I'emplacement de

. I'ancienne cour du n° 26, a ete rebati au marne emplacement en 1990. Le faux plafond dumagasin, la rambarde rnetallique de I'entresol, Ie grand lustre en verre de Murano, 'Ies coffre­forts, constituent les principaux elements originaux conserves dans la zone accessible au public.La coherence de I'oouvre de Dupuis est totale dans cet amenaqernent dans la rnesureou iI etaitaussi Ie createur de I'ensemble du mobilier et des elements de decor du magasin.

Dans les caves et apartir du deuxierne etaqe, lamaison est conserves dans un etat proche decelui d'origine. Elle presents un interieur de maison bruxelloise traditionnelle avec ses plancherssur poutres et solives, ses charpentes de toiture laissees dans leur etat .d'orlqlne et ses cavescouvertes de voutes en brique. De rnerne, les facades arriere des deux maisons doivent etrerestees dans un etat proche de celui d'origine. l.'absencecomplete de recul ne permet pas des'en faire clairement une idee.

Interet du bien selon les crlteres definls a I'article 206, 10 du Code bruxellois deI'amenagement du Territoire :

Interet historique et archeoloqlque

Ces deux maisons ont conserve leurs noyau ancien et, en particulier, les caves, les structures desplanchers et la charpente. Elles s'inscrivent dans la continuite du batt de cette la rue au Beurre quiremonte pour l'essentiel a l'epoque de la reconstruction consecutive au Bombardement deBruxelles en 1695. L'histoire de la rue au Beurre est aussi ancienne que celie de la Grand-Placequ'elle relie a la rue du Midi. Connue des Ie xu" steele sous Ie nom de Santstraete, elle doit sonnom actuel au rnarche specialise dans Ie commerce du beurre qui se tenait des Ie Moyen Age auxalentours de I'eglise Saint-Nicolas. Le trace de cette rue se situe dans la zone de protectiondellmltee par I'inscription de la Grand-Place sur la liste du Patrimoine Mondial en 1998.

L'immeuble de labijouterie De Greef conserve au niveau des caves et a partir du deuxierne etageun noyau ancien qui Ie rattache a la typologie des demeures bourgeoises de la 'fin du xvn" et dudebut du xvm" siecle. Les deux maisons originelles presentent un volume etroit et rectangulairedetermine pardes pans de murs en briques solidarises par unreseau de poutres et de solives,I'ensemble couvert d'une charpente perpendiculaire, a I'origine lrnposee parson pignon. SousI'immeuble, les caves en briques, couvertes d'une voQte en berceau, sont eqalementcaracterlstiques des immeubles de l'Ancien Regime. .

D'autre part, des fouilles ont mis au jour les traces d'une occupation anterieure (XIVe et Xve slecles).

Interet artistique

Occupant une position remarquable dans Ie tissu urbain, la facade cessinee par Dupuis etGuillissen-Hoa ferme la perspective de la placette creee par la rencontre de la rue au Beurre et dela petite rue au Beurre, dans I'axed'un des principaux acces vers la Grand-Place.

L'organisation subtile des interieurs de la bijouterie, Ie travail tout en nuances sur la lurniere et lacoherence intime de l'ceuvre, jusque dans la conception du mobilier et des elements de decor,caracterisent la demarche architecturale de Dupuis et en font tout l'lnteret,

Issu de l'ecole de la Cambre dans les annees 1930, Jacques Dupuis s'affirme des les anneesd'apres-querre comme un architecte original allant a I'encontre de la tendance generale enBelgique. S'il s'oppose a I'utilisation systematique de I'angle droit exaltee par Ie Corbusier, sontravail n'en presente pas moins des simllarttes avec l'ceuvre de I'architecte suisse. II se rnontre enoutre sensible a la tendance organique de I'architecture contemporaine allemande et scandinave.Si son osuvre comprend pour I'essentiel des habitations bourgeoises, ses interventions dans Iedomaine de la commande de batirnents publics (eccles, logements sociaux) n'en sont pas mainsremarquables. II s'est notamment siqnale a I'expo 58, par son intervention audacieuse, toute encourbes, sur la facade pour Ie Palais V qui dominait Ie site du Heyse!.

Le classement de la bijouterie participe 'a la protection de I'reuvre de Dupuis en Region bruxelloiseau seule une habitation a deja fait I'objet d'une semblable mesure (Le Parador a Woluwe SaintPierre, villa classes Ie 7 'septembre 2000). II s'impose d'autant plus que Ie bien est I'unique travailde Dupuis dans Ie domaine commercial a Bruxelles. Las deux immeubles anciens formant Iebatiment actuel presentent en outre un grand interet historique et archeoloqlque.

Bilbiographie

AVB TP 775-777 (n° 26 - 1872 -1893) ; 77618 (1955-1961)

P. Puttemans, « Jacques Dupuis, architecte bruxellois » dans Maison d'Hier et d'Aujourd'hui, n° 79,1988, pp. 86-95.M. Cohen et J. Thomaes, Jacques Dupuis I'architecte, Bruxelles, 2000, pp. 165-167.Atlas du sous-sol ercneotoqioue de la Region de Bruxelles. 10.2. Bruxelles Pentagone.Decouvertes archeoloqiques, Bruxelles, 1997, pp. 28-30.

Vu pour etre annexe al'arrete du 2 2 DEC~ 200~

Le Ministre-President du Gouvernement de la Region de Bruxelles-Capitale et Ministre desPouvoirs locaux, de l'Amenaqernent du Territoire, des Monuments et Sites,de la Renovationurbaine, du Logement, de la Proprete publique et de la Cooperation au developpernent ,

Cople certififje conforme

Voor eens'uidend afschrift

/ / ----;J/

.>:Charles PICQUE

GHAN"'-.....,...Lauren~~~,

KANSE

BIJLAGE I BIJ HET BESLUIT VAN DE BRUSSELSE HOOFDSTEDELIJKE REGERING TOTBESCHERMING ALS MONUMENT VAN BEPAALDE DELEN VAN HET GOED GELEGENBOTERSTRAAT 24~26 TE BRUSSEL

Kadastrale gegevens: 1ste afdeling, sectie A, 2de blad, percelen nrs 36gb en 370b

Beknopte beschrijving

Het gebouw van de juwelierszaak De Greef bestaat uit de samenvoeging van twee huizen,gelegen aan de Boterstraat. Voor de verbouwing was nr. 24 een opbrengsthuis met driebouwlagen en twee traveeen onder kroonlijst en zadeldak. De oude kern, die relatief goedbewaard is, gaat terug tot de heropbouw van het stadscentrum na het bombardement van 1695.Het huis op nr. 26 is veel groter, en telt vier traveeen, Zij dateert uit dezelfde periode als nr. 24.Hiervan getuigt de gevel met in- en uitgezwenkte top, verdwenen bij de verbouwing in 1872 en hetbewaarde timmerwerk van het dak.

In 1953 werden de huizen gemoderniseerd, en samengevoegd achter een schermgevel metmodernistische allure. De gevels behouden een neoclassicistisch uitzicht met muuropeningen metimposten volgens het oorspronkelijk schema. De werken uit 1953 werden uitgevoerd doorJacques Dupuis (1914-1984) en Simone Guilissen-Hoa (1916-1996), op vraag van JeanWittmann, zaakvoerder van de juwelierszaak De Greef die de uitzonderlijke talenten van dezearchitect had opgemerkt. Hij heeft meermaals op hem beroep gedaan, niet enkel voor deverbouwing van de juwelierszaak maar tevens voor de realisatie van verschillende woningen.

De gevel vertoont een opstand van modernistische allure uit 1953, n.o.v. Jacques Dupuis etSimone Guillissen-Hoa, gekenmerkt door een gecementeerde en wit beschllderde gevel, plat daken schrijnwerk in metaal met fijn profiel (onlangs vervangen door wit gelakt stalen schrijnwerk datveel breder is).

Aigemeen wordt aangenomen dat de keuze voor een compositie met muuropeningen die vertikaalgeritmeerd zijn, voortvloeituit de wil om de gevel te integreren in het straatbeeld van deBoterstraat. In werkelijkheid isdit het resultaat van een toegeving van de architecten en deopdrachtgever aan de gemeentelijke autoriteiten om de bouwvergunning te bekomen. Deoorspronkelijke plannen voorzagen slechts een qrote muuropening van 5,50 x 3,50 m, verdeeld inzes door een metalen raster, in het rechtse gedeelte van de gevel .

.De werken verliepen moeizaam door het protest tegen de radicaal modernistische opvatting vande gevel, gelegen op slechts een tiental meter van de Grote Markt. De gemeentelijkeautoriteitenhebben de werken op een bepaald moment zelfs stilgelegd, ondanks het feit dat ze debouwvergunning hadden verleend.

De linkerhelft van de gevel is blind op de eerste verdieping en telt twee traveeen. Demuuropeningen in de twee hoogste bouwlagen, komen overeen met de tweede en derdeverdieping van nr. 24. De rechterhelft van de gevel heeft twee trav, met muuropeningen over dedrie hoogste bouwlagen, die het oorspronkelijk voorzien grote venster vervangen. Zo herinnert decompositie van Dupuis vaag aan de oorspronkelijke gevels, een compromis tussen de betrokkenpartijen. In de uiteindelijke realisatie heeft Dupuis de dertien muuropeningen geverticaliseerd doorer deurvensters van te maken.

Gevat in twee op elkaar volgende registers, lijken deze muuropeningen de originele te vervangen.In werkelijkheid werd de plaatsing van de muuropeningen volledig herzien. Met deze compromishoopten de gemeentelijke autoriteiten de eigenaar te dwingen om tot een ontwerp te komen datnauwerzo aansluiten bij het historisch kader. D ,.,,; ,<1 F' . . ntelijke architect Jean Rombeaux had ineen poging tot "I'ameliorisation esthetique \~\ "~" ".-J! 1 '~: ·;'~tJ . ion" een ontwerp gemaakt van twee

fictieve gevelspitsen om de nieuwe gevel te · ~~~£~..:::\<~,.<:~~

... ..... ../ : ..~:.;/

Op de benedenverdieping wordt de eenmaking 'van de twee gevels bekomen door een onderbouwin zwarte gepolijste steen, in scherp contrast met het wit van de rest van de gavel. Bij devervanging van de vitrines in 2001 is de indeling van -de gevel en het zwart-wit contrast bewaardgebleven. .Helaas is door de vervanging het schrijnwerk de subtiele protilering ervan verlorengegaan.

Interieur.

De veranderingen aan hetinterieur van de twee huizen zijn veel minder ingrijpend dan de gevelzou doen vermoeden. De belangrijkste wijzigingen hebben te maken met de inrichting van dehandelsruimte. In nr. 26 beneemt zij twee verdiepingen, afgedekt met een vals plafond inwaaiervorm met een merkwaardig profiel en met een indirecte neonverlichting.

Werken met licht is een van de essentiele elementen van het oeuvre van Dupuis, die het natuurlijklicht verspreid door de gevelvensters op kunstige wiize combineert met artificieel licht komendevan het platond met ingewerkte verlichting evenals van de monumentale luchter - zonnig omwillevan de materie en de vorm - die de ruimte in beweging brengt. Het is geen toeval indien de zan,als levensbron, op symbolische wijze terugkeert in het decor van de toonbank tegenaver deingang. Het gebruik van witte oppervlakten of weerkaatsende materialen, zoals koper dat dedeuren van de brandkasten bedekt, versterkt het lichteffect en dit steeds op intimistische wijze.

Een ander merkwaardig element is de vloeiende, organieke samenstelling van de ruimten, die hetvisueel effect van een beperkt volume opheft, Dit gebeurt door de inrichting van ene openruimteover twee niveaus, enerzijds, en anderzijds door een spel van schuine en vluchtende lijnen dieeen meer soepele en natuurlijke circulatie mogelijk maken zonder nadele te berokkenen aan deintimiteit van deze .luxezaak.

De winkelinrichting is regelmatig gewijzigd, steeds in harmonie met het gebouw zoals het doorDupuis en Guilissen ontworpen is. In 1990 werd het meubilair gemoderniseerd, kregen enkeletussenwanden hun originele plaats terug en werd het kantoor dat oorspronkelijk op de voormaligekoer vannr. 26 werd opgetrokken, op dezelfde plaats heropgebouwd. Het valse plafond, demetalen leuning van de tussenverdteplnq en de grote luchter in glas uit Murano, zijn debelangrijkste originele elementen die bewaard werden in de publieksruimte. De coherentie van hetoeuvre van Dupuis komt volledig tot uiting in deze inrichting in de mate dat hij tevens heel hetmeubilair en de decoratieve elementen van de winkel heett uitgedacht.

In de kelders en vanaf de tweede verdieping hebben de ruimtes grotendeels hun originele staatbehouden. Het betreft een traditionele Brusselse waning met de typische plankenvloeren opbalken en kinderbalken, het timmerwerk van de bedaking en de kelders met bakstenen gewelven.Waarschijnlijk hebben ook de achtergevels hun quasi originele staat behouden. Er is echter teweinig ruimte om ze te kunnen bestuderen.

Overblijfselen van bewoning en ambachtelijke activiteiten uit de 14de en 15de eeuw bevinden zichonder de kelders van nr. 24 en 26. Archeologisch onderzoek vond plaats in 1986-1987 geleid doorMichel Fourny. Het gaat hier om overblijfselen van constructies die de huidige gebouwen directv·oorafgingen.

Waarde van het goed volgens de maatstaven zoals vastgesteld in artikel 206, 1° van hetBrussels Wetboek van de Ruimtelijke Ordening :

Historische en archeologische waarde

Deze twee huizen .hebben hun oude kern bewaard en, in het bijzonder, de kelders, de structuurvan de vloeren en het gebinte. Deze passen in de continuTteit van het bebouwd weefsel van deBoterstraat dievoornamelijk teruggaat tot de periode van heropbouw ingevolge debombardementen van Brussel in 1695. De geschiedenis van de Boterstraat is even oud als dievan de Grote Markt die zij met de Zuidstraat verbindt. Zij was reeds vanaf de xide eeuw bekendonder de naam Santstraete. Vandaag dankt zij haar naam aan de in de boterhandelqespecialiseerde markt, die reeds in de Middeleeuwen rond de Sint-Niklaaskerk plaatsvond. Hettrace van deze straat valt binnen de zone van de Grote Markt die beschermd is in het kader vande lijst van het Werelderfgoed in 1998.

Hetgebouw van de juwelierszaak De Greef behoud op niveau van de kelders en vanaf de tweedeverdieping een oude kern die kenmerkend is voor deburqerwontnqen van het eind van de XVlleen begin van de Xvllle eeuw. De twee oorspronkelijke woningen hebben een smal en rechthoekigvolume afgelijnd door" muren in baksteen, verbonden door een aantal balken en dwarsbalken.Onder het gebouw zijn er kelders in baksteen met een tongewelf.

Anderzijds hebben opgravingen sporen blootgelegd van een vroegere bewoning (14de en 15de eeuw).

Artistieke waarde

De gevel ontworpen door Dupuis en Guilissen-Hoa is een opmerkelijke inplanting in het stadsweefselen sluit het perspectief af van het pleintje dat gevormd wordt door het samenkomen van deBoterstraat en de Kleine Boterstraat, in het verlengde van een van de belangrijkste toegangen tot deGrote Markt.

De subtiele organisatie van het interieur van de juwelierszaak, het genuanceerd werk met het lichten de intieme coherentie van het oeuvre, tot in de uitwerking van het meubilair en de decoratieveelementen, zijn kenmerkend voor de architecturale aanpak van Dupuis en wijzen op het belangervan.

Komende uit de school van Ter Kameren in de jaren 30, ontpopt Jacques Dupuis zich in denaoorlogse jaren als een originele architect die ingaat tegen de algemene tendens in Belqie,Alhoewel hij gekant is tegen de rechte hoek vooropgesteld door Le Corbusier, vertoont zijn werk

, veel gelijkenis met het oeuvre van de Zwitserse architect. Hij istevens gevoelig voor de organieketendens van de Duitse en Scandinavische architectuur. Alhoewel zijn oeuvre vooralburgerwoningen omvat, mogen zijn interventies op het vlak van openbare gebouwen (scholen,sociale woningen) merkwaardig genoemd worden. Mear bepaald gedurende deWereldtentoonstelling van 58 had hij op de gevel van Paleis V een gewaagde interventie metbogen uitgewerkt dieds Heizelsite domineerde.·

De bescherming van de juwelierszaak draagt bij tot de bescherming van het oeuvre van Dupuis inhetBrussels Gewest, waar een andere woning ook reeds die maatregel geniet (Le Peredor in SintPieters Woluwe, beschermde villa sedert 7 september 2000). Het is des te markanter omdat ditgoed het enige werk is van Dupuis op commercieel vlak in Brussel. De twee betrokken gebouwenvertegenwoordigen tevens een groat historisch en archeologisch belang in Brussel.

~ ...._.~;~,. r:!'" "-

Bibliografie

Stadsarchlef. TP 775-777 (n° 26 - 1872 -1893) ; 77618 (1955-1961)

P. Puttemans, « Jacques Dupuis, architecte bruxellois » dans Maison,d'Hier et d'Aujourd'hui, n° 79,1988, pp. 86-95.M. Cohen en J. Thornaes, Jacques Dupuis I'architecte, Bruxelles, 2000, pp. 165-167.Atlas van de archeologische ondergrond van het Gewest Brussel. 10.2. Brussel. Vijfhoek,Archeologische vondsten, Brussel, 1997, pp. 28-30.

Gezien om te worden gevoegd bij het besluitvan 22 DEC.200S',

De Minister-President van de ,Brusselse Hoofdstedelijke Regering, bevoegd voor PlaatselijkeBesturen, Ruimtelijke Ordening, Monumenten en Landschappen, Stadsvernieuwing, Huisvesting;Openbare Netheid en Ontwikkelingssamenwerking

//~/ Cople certlflee conform€:

.. /' /~ / < . . Voor eensluid nd afschrift

t-~

Charles PICQUE

ANNEXE II A L'ARRETE DUGOUVERNEMENT DE LA REGION DEBRUXELLES-CAPITALE CLASSANTCOMME MONUMENT CERTAINESPARTIES DU BIEN SIS RUE AU\BEURRE 24-26 A BRUXELLES

BIJLAGE II VAN HET BESLUIT VAN DEBRUSSELSE HOOFDSTEDELIJKEREGERING TOT BESCHERMING ALSMONUMENT VAN BEPAALDE DELENVAN HET GOED GELEGENBOTERSTRAAT 24-26 TE BRUSSEL

DELIMITATION DE LA ZONEDE PROTECTION

AFBAKENING VANDE VRIJWARINGSZONE

Zone legale de protection

OWetteliike vriiwaringszoneo 1

~ Echelle - schaalmt

Vu pour etre annexe a l'arrete du

22 DEC. 2005Gezien om te worden gevoegd bij het besluit van

. 22 DEC. 2005

Charles PICQU~Copie certlfiee contor·~~ ~ f.'I "Voor ~enSIUidendafschrif,,

\,

De Minister-President van de BrusselseHoofdstedelijke Regering, bevoegd veerPlaatselijke Besturen, Ruimtelijke Ordening,Monumenten en Landschappen,Stadsvernieuwing, Huisvesting, Openbare Netheiden Ontwikkelin ss erking,

Le Ministre-President du Gouvernement de laRegion de Bruxelles-Capitale, charge desPouvoirs locaux, de l'Amenagement du Territoire,des Monuments et Sit~s, de la Renovationurbaine, du Logement, de la Proprete publique etde la Cooperation au developpernent,