PRAK

TISCH

Routeplannervoor jong talent

www.mloz.be

(©) Onafhankelijke Ziekenfondsen / Brussel, maart 2011(Ondernemingsnummer 411 766 483)

Een uitgave van de Onafhankelijke ZiekenfondsenSint-Huibrechtsstraat 19 - 1150 Brussel

T 02 778 92 11 - F 02 778 94 04commu@mloz.be

—Foto’s > Isopix

Je bent net afgestudeerd en trekt met veel enthousiasme

de beroepswereld in? Dan begin je aan de eerste fase

van een hopelijk boeiende en interessante carrière.

Maar wellicht zit je ook met tal van praktische vragen. Welke

stappen moet je ondernemen om in orde te zijn voor de

sociale zekerheid? Heb je onmiddellijk recht op vakantie?

En wat indien je niet meteen een job vindt?

In deze brochure verzamelen we een aantal belangrijke

weetjes om je overstap van studeren naar het beroepsleven

zo vlot mogelijk te laten verlopen.

Veel succes en leesplezier!

Routeplannervoor jong talent

Begin van een boeiende carrière

Schrijf je in!

Hoewel je de schoolpoort nog maar net achter je hebt dichtgetrokken, moet je je alweerergens inschrijven. Deze keer niet aan een hogeschool of universiteit, maar bij een arbeidsbemiddelingskantoor en je ziekenfonds.

Hoe?

Je meldt je aan bij een van de kanto-ren van het arbeidsbureau met jeidentiteitskaart of je schrijft je online in.

• in Vlaanderen: via de werkwinkelsvan de VDAB of via www.vdab.be

• in Brussel: via de kantoren van ACTIRIS of via www.actiris.be

• in Wallonië: via de kantoren vanFOREM of via www.forem.be

• in de Duitstalige gemeenschap bijADG of via www.adg.be

Wanneer?

Zo snel mogelijk nadat je afgestu-deerd bent.

> Je kan je al inschrijven vanaf de maand januari van je laatsteschooljaar.

> Zette je je hogere studies tijdenshet schooljaar stop? Dan moet je jezo snel mogelijk inschrijven.

> Heb je een tweede zittijd? Dan kanje je inschrijven vanaf het momentdat je eindverhandeling is inge-diend en je geen examens meermoet afleggen.

Bij het arbeidsbemiddelingskantoorEssentieel is dat je zo snel mogelijk naareen arbeidsbemiddelingsbureau gaat omje in te schrijven als werkzoekende, of jenu je diploma behaalde of niet.

Op die manier:

• maak je jezelf bekend op de arbeids-markt;

• kan je een beroep doen op de dienstenvan het arbeidsbureau om je zoektochtnaar werk te vergemakkelijken;

• kan je de voordelen genieten van actieplannen gericht op de inschake-ling van jongeren;

• kom je in de periode van je wachttijd (zie p. 12) en vrijwaar je je sociale rechten.

5

Bij je ziekenfondsZolang je studeert, ben je tot je 25ste ver-jaardag verzekerd via de verzekering voorgeneeskundige verzorging en uitkeringenvan je ouders. Vanaf dan, of wanneer jevroeger aan de slag gaat, moet je je bij eenziekenfonds aansluiten.

Je hebt dan recht op:

• financiële tegemoetkomingen vooreen ziekenhuisopname, dokterskostenof geneesmiddelenkosten;

• een uitkering wanneer je door ziekteen/of arbeidsongeschiktheid zonderloon valt;

• een wachtuitkering wanneer je na hetverloop van je wachttijd nog geen jobgevonden hebt.

Daarnaast biedt je ziekenfonds je nogeen aantal extra voordelen aan via deaanvullende verzekering.

In de praktijk

• Waar? Stap naar een van de Onaf-hankelijke Ziekenfondsen of naar deHulpkas voor ziekte- en invaliditeits-verzekering (HZIV).

• Wanneer? Vanaf het moment dat jeeen job vindt of wanneer je wacht- periode is beëindigd.

• Hoe? Ga met je identiteitskaart naarhet ziekenfonds van je keuze of eendienst van de HZIV. Je hebt ook een attest nodig dat bevestigt dat je on-derworpen bent aan de sociale ze-kerheid. Dit attest krijg je van jewerkgever of de betalingsinstellingvan de werkloosheidsuitkeringen (ziep. 12).

De Onafhankelijke ZiekenfondsenDe Onafhankelijke Ziekenfondsen groeperen zeven apolitieke en dynamische ziekenfondsen: OZ Onafhankelijk Ziekenfonds, Omnimut, Euromut, Freie Krankenkasse,Securex Onafhankelijk Ziekenfonds, Partena Onafhankelijk Ziekenfonds en Partenamut. Met meer dan 2.000.000 leden zijn de Onafhankelijke Ziekenfondsen deop twee na grootste verzekeringsinstelling van het land.

6

Online solliciterenOp het internet kan je op twee manieren een job vinden:

• Je plaatst je cv op een CV-databank. • Je bekijkt de online vacatures op jobsites.

Dat kan via de websites van de VDAB, ACTIRIS, FOREM en DGA, maar ook viacommerciële jobsites als Vacature.be,Stepstone.be, Jobat.be, Monster.be, Jobscareer.be, …

De zoektocht naar je eerste job kan nu echt beginnen. Voor sommigen gaat het vanzelf,voor anderen loopt het niet meteen van een leien dakje. Maar wees gerust, na verloopvan tijd valt er altijd wel iets uit de bus.

Er bestaat geen ultieme sollicitatie-handleiding. Hieronder vind je wel enkele manierenom een geschikte job te vinden.

Solliciteren maar!

Let op!Werkgevers kunnen het internetgebruiken om potentiële werkne-mers te screenen. Heb je een pro-fiel op netwerksites als Facebook ofNetlog? Hou het dan netjes of eenbouw een filter in zodat vriendenen potentiële werkgevers niet het-zelfde te zien krijgen.

7

8

Spontaan solliciterenHeb je al je gedroomde werkgever in gedachten? Waag dan zeker ook je kansdoor spontaan te solliciteren. Je stelt danzelf je kandidatuur zonder op een be-staande vacature te reageren. De kans datje onmiddellijk wordt aangeworven is uiteraard klein, maar je komt misschienwel terecht op een reservelijst voor eeneventuele latere aanwerving.

Solliciteren bij de overheidOok de overheid is een interessante enbelangrijke werkgever.

Overheidsfuncties zijn ingedeeld in ver-schillende niveaus. Je studies bepalennaar welke functies je kan solliciteren.

Verder kunnen overheidsfuncties statutairof contractueel zijn:

• Statutair betekent dat je vastbe-noemd bent. Om voor zo'n statutairefunctie in aanmerking te komen, moetje deelnemen aan een selectieproce-dure en slagen voor de verschillendeproeven.

• Contractueel betekent dat je een arbeidsovereenkomst krijgt van be-paalde of onbepaalde duur. Contractu-ele functies komen steeds vaker voor bijde overheid. Om in aanmerking tekomen voor zo'n contractuele vacature,doorloop je een selectieprocedurewaarbij je competenties geëvalueerdworden.

Vacatures voor overheidsfuncties zijn hetmakkelijkst online te raadplegen:

• voor de federale overheid viawww.selor.be

• voor de Vlaamse overheid viawww.jobpunt.be

• voor de functies bij het Brussels Hoofd-stedelijk Gewest, de Waalse overheid of de Franstalige gemeenschap via de websites van Forem, VDAB en Actiris(zie p 19).

Reageren op een advertentie in de krantSchuim regelmatig de vacatures in verschillende kranten en magazines af.Om te weten welke aanbiedingen interessant zijn, verzamel je best zoveelmogelijk aanbiedingen om ze danonderling te vergelijken. Wil je reageren op een bepaalde aanbie-ding? Stuur dan je CV en sollicitatiebriefnaar het vermelde mail- of postadres.

Tip: Krijg je geen antwoord na een week?Informeer dan gerust zelf eens doortijdens de kantooruren te bellen. Dat geeft blijk van interesse in de job.

9

De arbeidsovereenkomstWerk je in loondienst? Dan heb je een arbeidsovereenkomst afgesloten met jewerkgever.

Daarin staan de werkgever en werkne-mer vermeld, wanneer de overeenkomstvan start gaat (en in sommige gevalleneindigt), de functie, het loon en de arbeidsvoorwaarden.

Er bestaan verschillende soorten arbeids-overeenkomsten. De mogelijkheden opeen rijtje:

Je hebt je eerste job gevonden? Proficiat! Je moet je nu zo snel mogelijk uitschrijven alswerkzoekende bij het arbeidsbemiddelingkantoor. Dat doe je best online.

Aan de slag!

Arbeidsovereenkomst van beperkte duurDe werkgever legt op voorhand de duurvan de tewerkstelling vast. Eens de voor-ziene datum bereikt is, loopt je arbeids-overeenkomst automatisch af.

Arbeidsovereenkomst van onbepaalde tijdDe duurtijd van de tewerkstelling wordtniet op voorhand bepaald. Dit type over-eenkomst kan zowel door de werknemerals de werkgever opgezegd worden, mitshet naleven van een aantal wettelijke be-palingen.

10

VervangingsovereenkomstDit is een arbeidsovereenkomst van tij-delijke duur waarbij je als werknemer eenandere werknemer vervangt die om eenspecifieke reden (ziekte, ouderschapsver-lof, tijdskrediet, …) werkonbekwaam is.In de overeenkomst wordt uitdrukkelijkvermeld om welke werknemer het gaaten om welke reden en onder welke voor-waarden hij vervangen wordt.

Interim-contractWerken onder een interim-contract of uit-zendarbeid gebeurt via een uitzendbu-reau dat optreedt als je werkgever en jeloon uitbetaalt. Een onderneming scha-kelt zo’n bureau in wanneer het tijdelijkextra werkkrachten nodig heeft. Interim-contracten zijn steeds van bepaalde duur,maar kunnen wel hernieuwd worden.

ProefperiodeIn de arbeidsovereenkomst is meestal ook sprake van een proefperiode. Die geeft dewerkgever de tijd om in te schatten of je effectief geschikt bent voor de job en laat je-zelf toe te bepalen of het werk je al dan niet ligt.

Loopt het niet zoals verwacht? Dan kanelk van beide partijen de arbeidsover-eenkomst eenzijdig stopzetten. Voor eenarbeidscontract kan dit ten vroegste nazeven dagen, voor een bediendecontractten vroegste na een maand.

De duur van de proefperiode hangt af vanje contract.

Bedragen van toepassing sinds 1 januari 2011.

Het loonIn je arbeidsovereenkomst moet duidelijk vermeld staan hoeveel je startloon bedraagt enhoe en wanneer het uitbetaald wordt.

Maak steeds het onderscheid tussen hetbruto- en het nettoloon. Dat laatste is hetbedrag dat je overhoudt na aftrek van alleverplichte lasten.

Nettoloon = brutoloon – RSZ-bijdrage – bedrijfsvoorheffing

De RSZ-bijdrage is een bijdrage die jewerkgever afhoudt om de kosten van desociale zekerheid te dragen. De bedrijfsvoorheffing is al een deelvan de te betalen personenbelasting, af-hankelijk van je inkomen en gezinssa-menstelling.

10

Arbeider tot max. 14 dagen

Bedienden (jaarsalaris < 36.604 euro) tot max. 6 maanden

Bedienden (jaarsalaris > 36.604 euro) tot max. 12 maanden

Interim eerste 3 dagen

Vakantie!Wanneer je werkt als loontrekkende, hebje recht op betaald verlof. Het aantal va-kantiedagen hangt af van hoe lang je hetjaar voordien actief was. Als dat een vol-ledig jaar was, dan heb je het jaar daaroprecht op vier weken betaalde vakantie.Voor wie slechts een half jaar heeft ge-werkt, is dat twee weken.

Tijdens je vakantie blijf je een loon ont-vangen en heb je bovendien ook rechtop vakantiegeld. Bij een bediende ge-beurt de betaling door de werkgever. Bij een arbeider door de Rijksdienst voorJaarlijkse Vakantie.

Als schoolverlater die net aan de slaggaat, heb je dus geen recht op een vol-ledige vakantie. Om je dan toch de mo-gelijkheid te geven om even uit teblazen, is er het systeem van jeugdva-kantie. Daardoor heb je recht op eenaantal vakantiedagen om je aantal be-taalde vakantiedagen aan te vullen totvier weken.

Daarnaast ontvang je ook een jeugdva-kantie-uitkering. Die komt ten laste vande werkloosheidsverzekering en be-draagt 65 % van je brutoloon (begrensdtot 1.960,18 euro per maand) tijdens demaand waarin je jeugdvakantie neemt.Jij en je werkgever moeten hiervoor eenformulier invullen dat je bij de uitbeta-lingsinstelling, het werkloosheidsbureauvan de RVA of op hun website vindt.

Voorbeeld

Je studeert af in juni en je gaat aan hetwerk vanaf 1 oktober. In dat geval hebje in dat jaar drie maanden gewerkt. In het volgende jaar heb je dan rechtop één week betaalde vakantie. Maarvia de jeugdvakantie kun je dat aan-vullen tot 4 weken.

Heb je een brutoloon van 1.900 euro?Dan heb je recht op een jeugdvakantie-uitkering van 1.235 euro (65 %).

11

12

leeftijd wachttijd

jonger dan 18 jaar 155 dagen (6 maanden)

18 tot en met 25 jaar 233 dagen (9 maanden)

26 tot 30 jaar 310 dagen (1 jaar)

Als wachtdagen tellen alle weekdagen (ook zaterdag en feestdagen) behalve zondag. Indien je voorhet begin van je wachttijd hebt gewerkt, dan worden die dagen van je wachttijd afgetrokken.

In afwachting van de eerste job…

Als je ingeschreven bent als werkzoekende kom je in de wachttijd. Vind je geen job voordie wachtperiode verstrijkt? Dan kan je een wachtuitkering aanvragen.

De duur van de wachttijd is afhankelijk van je leeftijd op het ogenblik van je inschrijving.

Tijdens je wachttijd moet je beschikbaarzijn voor de arbeidsmarkt. Dat houdt indat je aan het arbeidsbemiddelingskan-toor moet kunnen aantonen dat je actief

op zoek gaat naar werk en dat je open-staat voor jobaanbiedingen. Hou daaromsteeds de bewijzen van sollicitatieproce-dures bij (vacatures, sollicitatiebrieven, …).

13

Enkele vaak gestelde vragen over de wachttijd

Wat als ik arbeidsongeschikt word tijdens mijn wachttijd?Dan wordt de wachttijd verlengd met de duur van je arbeidsongeschikt-heid aangezien je niet beschikbaar bent voor de arbeidsmarkt.

Kan ik een opleiding volgen tijdens mijn wachttijd?Ja, op voorwaarde dat het om een door je arbeidsbemiddelingskantoor er-kende opleiding gaat. Een opleiding in het dagonderwijs (hogeschool of uni-versiteit) valt daar niet onder. Volg je een dergelijke opleiding? Dan moet jeje uitschrijven als werkzoekende bij je arbeidskantoor. Dat doe je best online.

Mag ik werken tijdens mijn wachttijd?Dat hangt af van het soort contract waaronder je werkt.• bij een studentencontract wordt de wachttijd verlengd met de duur van

het contract. Je job mag maximaal 23 dagen duren. • bij een interimcontract (een bedienden- of arbeiderscontract) loopt de

wachttijd door en worden de dagen die je gewerkt hebt meegeteld alswachttijd.

• bij een zelfstandige activiteit wordt de wachttijd opgeschort met dedagen waarop je als zelfstandige werkte. Om daarna aanspraak te kunnenmaken op een uitkering, zul je na je activiteit de rest van je wachttijd moe-ten volmaken (de wachttijd moet beëindigd zijn voor je 30ste verjaardag).

> Op www.rva.be onder het thema ‘volledige werkloosheid’ kan je makkelijk jewachttijd berekenen.

Let op!Als je je later inschrijft, loopt de wachttijdpas vanaf de datum van je inschrijving.Dan verlaat eveneens het tijdstip waaropje een wachtuitkering kan genieten. Bovendien moet je dan in het geval datje een wachtuitkering ontvangt en

arbeidsongeschikt wordt, bij het zieken-fonds nog eens een wachtperiode van 6maanden vervullen vooraleer je aan-spraak maakt op een uitkering voor arbeidsongeschiktheid. (zie p. 15).

14

Kan ik een stage of vrijwilligerswerk verrichten tijdens mijn wachttijd?Dat kan, op voorwaarde dat je beschikbaar blijft voor de arbeidsmarkt. Vertrek je naar het buitenland? Dan mag je periode van onbeschikbaar-heid in principe niet langer dan 4 weken duren.

Mag ik een aanbieding van het arbeidsbemiddelingsbureau weigeren tijdens mijn wachttijd?

Het arbeidsbureau helpt je met je zoektocht naar de geschikte job. Heb jena een bepaalde periode nog geen job? Dan zal het je zelf een aantal aan-biedingen doen en je uitnodigen voor een gesprek. Als je die uitnodigin-gen weigert, wordt de reeds doorlopen wachttijd geannuleerd en moet jeweer een nieuwe wachttijd van 310 dagen doorlopen. Je kan dat twee keer doen, maar na een derde keer, loop je het risico omje recht op een wachtuitkering te verliezen. Negeer dus nooit een uit-nodiging van het arbeidsbemiddelingskantoor.

Heb ik nog recht op kinderbijslag tijdens mijn wachttijd?In principe blijven je ouders kinderbijslag ontvangen zolang je in je wacht-tijd zit en jonger dan 25 bent. Deze uitkering stopt wanneer je 25 wordt,begint te werken en meer dan 490,09 euro (bruto) verdient of een wacht-uitkering ontvangt.

Let op! Werk je langer dan 28 dagen aaneen-sluitend tijdens je wachttijd en word jedaarna opnieuw werkzoekend? Danvervalt je wachttijd en moet je je op-nieuw inschrijven bij je arbeidsbemid-delingskantoor.

Breng het arbeidsbemiddelingskantooraltijd op de hoogte wanneer je werkt

met een gewoon arbeidscontract, enzeker wanneer die betrekking afloopt. Vergeet zeker ook niet je C4 te vragenaan je werkgever. Word je door het ar-beidsbemiddelingskantoor opgeroepenterwijl je aan het werk bent? Ga daar dansteeds op in. Een eenvoudig telefoontjemet de melding dat je werkt is vol-doende.

• je studies beëindigd hebben• jonger zijn dan 30 jaar• ingeschreven zijn als werkzoekende

Hoeveel je wachtuitkering precies bedraagt, hangt af van je leeftijd en gezinssituatie.

Is je wachttijd voorbij en heb je nog geenjob gevonden? Dan maak je aanspraak opeen wachtuitkering in afwachting van

een eerste job. Je moet daarvoor aan devolgende voorwaarden voldoen:

In de praktijk

De wachtuitkering wordt uitbetaalddoor een vakbond of de Hulpkas voorWerkloosheidsuitkeringen (HVW).

Om je daar in te schrijven, meld je jeaan met je inschrijvingsbewijs alswerkzoekende of met je ontslagfor-mulier als je al gewerkt hebt.

Forfaitaire bedragen per maand (bedragen van 01/09/2010)

alleenwonend samenwonendsamenwonendmet gezinslast

Bevoorrechtsamenwonend*

jonger dan 18 jaar € 284,44 € 244,14

€ 1001,52

€ 258,18

vanaf 18 jaar € 447,20€ 389,22 € 414,70

vanaf 21 jaar € 740,74

* bevoorrecht samenwonend: wanneer de werkloze en zijn/haar partner uitsluitend uitkeringen ontvangenen het dagbedrag van de uitkering van de partner niet hoger is dan 30,16 euro.

15

Liever je eigen baas?

17

• Om als zelfstandige te werken moet je minstens 18 jaarzijn.

• Voor je als zelfstandige begint te werken, moet je je wenden tot een erkend ondernemingsloket. Handels-en ambachtsondernemingen moeten hun ondernemers-vaardigheden en beroepsbekwaamheid (bv. basiskennis bedrijfsbeheer) bewijzen om een inschrijving te krijgen.

• Naast het ondernemingsloket moet je ook contact opne-men met het bevoegde BTW-controlekantoor. Dat gaatna of je onderneming onderworpen is aan de BTW. Is dathet geval? Dan schrijft het BTW-controlekantoor je in bijde Kruispuntbank als onderneming onderworpen aan deBTW. Je vindt de adressen van deze diensten terug opwww.fiscus.fgov.be.

• Als zelfstandige moet je een zichtrekening voor beroeps-doeleinden openen. Het rekeningnummer moet vermeldstaan op elk commercieel document van je onderneming.

• Bovendien moet je als zelfstandige in veel gevallen overeen aantal vergunningen en attesten beschikken. Meer info daarover vind je op de website van Unizo, deUnie voor Zelfstandige Ondernemingen: www.unizo.be.

Als zelfstandige aan de slag

Ben je liever je eigen baas in plaats van in loondienst te werken? Dan kan je een eigen on-derneming starten en als zelfstandige aan de slag gaan. Dat is echter niet vanzelfsprekenden vraagt veel voorbereiding. Enkele zaken die je niet over het hoofd mag zien:

18

Sociale zekerheidBinnen de 90 dagen na het begin van jezelfstandige activiteit moet je je aanslui-ten bij een sociaal verzekeringsfonds ofbij de Nationale Hulpkas voor SocialeVerzekeringen der Zelfstandigen. Daar-naast moet je ook aangesloten zijn bijeen ziekenfonds of de Hulpkas voorZiekte- en Invaliditeitsverzekering.

Tijdens de eerste 3 jaar betaal je eenvoorlopige bijdrage. Vanaf het 4e jaarwordt de bijdrage berekend op basis vanje beroepsinkomsten. Door de betaaldebijdragen heb je recht op sociale zeker-heid:

• kinderbijslag, kraamgeld en adoptie-premie

• terugbetaling van kosten voor ge-neeskundige verzorging

• uitkeringen wegens arbeidsonge-schiktheid of invaliditeit

• een rust- of overlevingspensioen

Let op!Zelfstandigen in staat van behoeftekunnen een vrijstelling van bijdragenaanvragen bij hun sociaal verzekerings-fonds.

Plan Jonge Zelfstandigen van hetParticipatiefondsDeze maatregel wil jongeren stimulerenom zich als zelfstandige te vestigen ofeen eigen bedrijf op te richten. Hoe?Door goedkope leningen aan te biedenen voor steun en omkadering te zorgenbij het opstarten van een eigen zaak. Jeleest er alles over op www.fonds.org.

Meer info!

Voor meer informatie over solliciteren, tewerkstellingsplannen en jobaanbiedingen: www.vdab.bewww.actiris.bewww.forem.be

Andere interessante jobsites:www.vacature.bewww.jobat.bewww.stepstone.bewww.monster.be

Praktische informatie voor beginnende zelfstandigen:www.unizo.bewww.voka.bewww.fonds.orgwww.rsvz.be

Surf naar www.mloz.be voor meer informatie over de Onafhankelijke Ziekenfondsen.

www.rva.beDe website van de Rijksdienst voor arbeidsvoorziening

www.onva-rjv.fgov.beDe website van de Rijksdienst voor jaarlijkse vakantie

19

de Landsbond van de Onafhankelijke Ziekenfondsen groepeert:

Veran

tw. U

itgev

er: X

. Bren

ez -

Land

sbon

d van

de O

nafh

anke

lijke Z

ieken

fonds

en /

Sint-H

uibrec

htsst

raat 1

9 - 11

50 Br

usse

l / 20

11/0

3

Brochures en praktischeinfo om u te helpen —www.mloz.be