#Rond(d)e Tafel

RISICOANALYSE ELEKTRISCHE

INSTALLATIES

#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016 1

Erik Remels

CRH

Kristof Wellens

Atecon

28.04.2016

Inhoud #Rond(d)e Tafel

• Reglementering – KB 04/12/2012

• Uitwendige invloedsfactoren

• Netsystemen

• BA4/BA5• BA4/BA5

• Dossier elektrische installatie(s)

• Checklijst

• Voorbeelden

2#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016

KB 4/12/2012

• Art. 1:

– Van toepassing op WG en WN

– Gelijkgestelden volgens KB 4/08/1996

• Art. 2:

– Dit besluit is van toepassing op de elektrische installaties bestemd voor:– Dit besluit is van toepassing op de elektrische installaties bestemd voor:

• Productie

• Omvorming

• Transport

• Verdeling

• Gebruik

f < 10.000Hz

– Gelegen in gebouwen of op terreinen van de onderneming of de inrichting

van een WG.

#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016 3

KB 4/12/2012

• Art. 3:

– Inrichting: de geografisch afgebakende plaats die deel uitmaakt van een

onderneming of een instelling, en die onder de verantwoordelijkheid valt van

een WG die er zelf N tewerkstelt.

– Gelijkgesteld met inrichting: installaties die door de WG uitgebaat worden.

#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016 4

KB 4/12/2012

• Art. 3 - §1 – 3°: Wat is een oude elektrische installatie?

– Installaties < 1/10/1981

• Geen BA4/BA5

– Installaties < 1/01/1983

• Wel BA4/BA5 Wel BA4/BA5

#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016 5

KB 4/12/2012

• Art. 4: Risicoanalyse

– De werkgever voert, overeenkomstig artikel 8 van het KB van 27/03/1998

betreffende het beleid inzake het welzijn van de werknemers bij de uitvoering

van hun werk, een risicoanalyse uit van elke elektrische installatie waarvan hij

de houder is.

– Ten minste de volgende risico’s moeten opgespoord en eveneens – Ten minste de volgende risico’s moeten opgespoord en eveneens

geëvalueerd worden:

• De risico’s voor elektrische schokken door rechtstreekse aanraking.

• De risico’s voor elektrische schokken door onrechtstreekse aanraking.

• De risico’s te wijten aan ontlading en lichtbogen.

• De risico’s te wijten aan potentiaalspreiding.

• De risico’s te wijten aan ophoping van energie, zoals in condensatoren.

• De risico’s te wijten aan overspanning ten gevolge van inzonderheid, fouten die

kunnen ontstaan tussen actieve delen op kringen op verschillende spanning, van

het schakelen en van atmosferische ontlading.

#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016 6

KB 4/12/2012

• Art. 4: Risicoanalyse• De risico’s voor oververhitting, brandwonden, brand en ontploffing, veroorzaakt

door elektrische uitrusting.

• De risico’s te wijten aan overstromen.

• De risico’s te wijten aan een spanningsdaling en het wederopkomen van de

spanning.

• De risico’s inherent aan het gebruik van elektrische energie en de werkzaamheden

aan elektrische installaties.

• De niet elektrische risico’s die te wijten kunnen zijn aan een fout of een slecht

functioneren van een elektrische uitrustingscomponent, zoals stuurorgaan of

stuurstroombanen.

#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016 7

KB 4/12/2012

• Art. 5: Evaluatie Risico’s• Bij de evaluatie van de in artikel 4 bedoelde risico’s houdt de werkgever ten minste

rekening met de volgende parameters:

• De spanningsgebieden;

• De absolute conventionele grensspanning en de relatieve conventionele

grensspanning;

• Het systeem van de aardverbindingen;

• De uitwendige invloeden;

• De eventuele inplanting van de elektrische installatie in een exclusieve ruimte van

de elektrische dienst in de zin zoals bedoeld door het AREI;

• De eventuele aanwezige andere factoren die de ernst van de risico’s kunnen

beïnvloeden, inzonderheid de aanwezigheid van andere elektrische of niet

elektrische installaties en vreemde geleidende delen.

#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016 8

KB 4/12/2012

• Art. 10: Werkzaamheden aan elektrische installaties

– De werkgever zorgt er voor dat de werkzaamheden aan de elektrische

installatie worden uitgevoerd overeenkomstig de artikelen 192 tot 197 en 266

van het AREI.

• Vastgelegde termijnen:

– Het KB van 4/12/2012 legt de volgende termijnen vast in afdeling VIII:

– 31/12/2014 --> Risicobeoordeling en algemene preventiemaatregelen

– 31/12/2016 --> Voldoen aan de minimale voorschriften betreffende de

uitvoering van de elektrische installatie.

– 31/12/2018 --> De termijn van 2016 mag overschreden worden met een

maximale termijn van 2 jaar mits akkoord van de preventieadviseur en het

Comité voor het verstrijken van die datum een gedetailleerd uitvoeringsplan

opstelt.

#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016 9

Uitwendige invloeden

• Art. 19 – Installatievoorwaarden van elektrisch materieel in

functie van zijn omgeving

– De keuze en het gebruik van elektrisch materieel gescheiden in

functie van de aanwezige uitwendige invloeden in overeenstemming

met de door de ministers, die respectievelijk Energie en

Arbeidsveiligheid onder hun bevoegdheid hebben en dit ieder wat Arbeidsveiligheid onder hun bevoegdheid hebben en dit ieder wat

hem betreft, getroffen besluiten of bij ontstentenis daarvan, in

akkoord met de vertegenwoordiger van het in artikel 275 bedoeld

erkend keuringsorganisme.

– Wanneer nochtans het elektrisch materieel door constructie de

vereiste eigenschappen niet bezit, mag het toch worden gebruikt op

voorwaarde dat het bij het installeren wordt voorzien van een

bijkomende bescherming waardoor gelijkwaardige eigenschappen

worden verzekerd.

#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016 10

Uitwendige invloeden

– Deze bijkomende bescherming mag de werking van het aldus beschermd

elektrisch materieel niet schaden.

– De uitwendige invloeden alsmede de zones waarin deze van toepassing

zijn, worden bepaald op basis van gegevens verstrekt door de uitbater

van de installatie. Deze gegevens zijn aangebracht op één of meerdere

plannen van de inrichting of de installatie. plannen van de inrichting of de installatie.

– Deze plannen dienen te worden goedgekeurd en geparafeerd door de

exploitant of zijn vertegenwoordiger en de vertegenwoordiger van het

erkend organisme bedoeld in artikel 275.

– De bepalingen van de twee voorgaande leden zijn niet van toepassing op

elektrische installaties in huishoudelijke lokalen of plaatsen.

#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016 11

Uitwendige invloeden

Indeling• De U.I. bestaan uit 3 groepen:

GROEP

A B C

Omgevingsfactoren Persoonsgebonden Structuursgebonden

#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016 12

Omgevingsfactoren Persoonsgebonden

invloeden

Structuursgebonden

invloeden

Uitwendige invloeden

• 1ste letter specifieert de groep

– Groep A → invloeden met betrekking tot het milieu

– Groep B → invloeden met betrekking tot personen

– Groep C → invloeden met betrekking tot de structuren

• De 2e letter specificeert de specifieke invloed:

– AA → invloed van de omgevingstemperatuur

– BA → bevoegdheid van personen

• Na de 2e letter komt er een cijfercodering. Dit cijfer is maat aangevend

en is bepalend voor de te nemen acties.

– BA kan gespecificeerd worden met een cijfer gaande van 1 tot 5.

– BA5 →Dit is een vakbekwaam persoon volgens art. 47 van het AREI

#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016 13

Uitwendige invloedenAD – Aanwezigheid van water

Code Omschrijving Voorwaarden Voorbeelden

AD1 Te verwaarlozen

aanwezigheid van

water

Over het algemeen geen sporen

van vochtigheid

Droge ruimten, bv.

Woonkamers, kamers, burelen,

…

AD2 Tijdelijk vochtig Verticaal vallende

waterdruppels. Toevallige vorm

Tijdelijk vochtige ruimten, bv.

Bepaalde keukens, kelders,

#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016 14

waterdruppels. Toevallige vorm

van condensatie van vocht of

toevallige afwezigheid van

waterdamp

Bepaalde keukens, kelders,

overdekte terrassen, wc’s,

individuele garages, …

AD3 Vochtig Vloeien van water langs wanden

of over vloeren. Besprekenkeling

met water. Water in de vorm van

regen (max. 60° t.o.v. de

verticale)

Vochtige ruimten, bv.

Vuilnislokalen, bij-stations van

stoom of warm water, …

AD4 Nat Vloeien en spatten van water in

alle richtingen

Natte ruimten, bv. Werven,

sauna’s, koelkamers, …

Uitwendige invloeden

Code Omschrijving Voorwaarden Voorbeelden

AD5 Besproeid Waterstralen onder druk en in

alle richtingen

Blootgestelde ruimten, bv.

Stortbaden, stallen, slagerijen,

…

AD6 Inwerking van

watermassa’s

Wassen met waterstraal en

watermassa’s

Pieren, kaaien, stranden

#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016 15

watermassa’s watermassa’s

AD7 Overstroomd Diepte van water ≤ 1m Ondiepe baden, bv. deze van

fonteinen

AD8 Ondergedompeld Diepte van het water > 1m Diepe baden

Uitwendige invloeden

AA 144 + 225 Temperatuur 1 2 3 4 5 6 7 8

AD 84 + 226 Aanwezigheid van water 1 2 3 4 5 6 7 8

AE 29 + 227 Vreemde vaste lichamen 1 2 3 4

AF 146 + 228 Corrosieve of vervuilende stoffen 1 2 3 4

AG 147 + 229 Mechanische belastingen 1 2 3

AH 148 + 230 Trillingen 1 2 3

AK 149 + 231 Flora 1 2

#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016 16

AK 149 + 231 Flora 1 2

AL 149 + 231 Fauna 1 2

AM 139 + 232 Zwerfstromen, magnetische, elektrostatische of

ioniserende invloeden

1 2 3 4 5 6

AN 232 Zonnestraling 1 2

BA 47 + 233 Bekwaamheid van personen 1 2 3 4 5

BB 31 + 234 Toestand van het menselijk lichaam 1 2 3

BC 47 + 234 Contact aardpotentiaal 1 2 3 4

BD 101.02 + 234 Mogelijkheid tot ontruiming 1 2 3 4

BE 101.03 + 234 Behandeld of opgeslagen goederen 1 2 3 4

CA 101.04 Bouwmaterialen 1 2

CB 101.05 Structuur van het gebouw 1 2 3 4

Uitwendige invloedenLokaal

Uit

we

nd

ige

inv

loe

dsf

act

or

Art

ike

l

Be

sch

rijv

ing

No

rma

al

Win

ke

l

Ate

lier

Sto

ck b

an

de

n, o

lie,

…

Re

serv

e

Re

fte

r

AA 144 + 225 Omgevingstemperatuur 4/5

AD 84 + 226 Aanwezigheid van water 1 2 2

AE 29 + 227 Vreemde vaste lichamen 1

AF 146 + 228 Corrosieve of vervuilende stoffen 1 3* 3 3* 3

#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016 17

AF 146 + 228 Corrosieve of vervuilende stoffen 1 3* 3 3* 3

AG 147 + 229 Mechanische belasting 1 2

AH 148 + 230 Trillingen 1 2

AK 149 Flora 1

AL 149 Fauna 1

AM 139 + 232 Zwerfstromen, magnetische, elektrostatische of

ioniserende invloeden

1

AN 232 Zonnestraling 1

BA 47 + 233 Bekwaamheid van personen 1

BB 31 + 234 Toestand van het menselijk lichaam 1 2 2

BC 47 + 234 Contact aardpotentiaal 1 2 3 2 2

BD 101.02 + 234 Mogelijkheid tot ontruiming 1

BE 101.03 + 234 Behandelde of opgeslagen goederen 1 2** 2 2** 2

CA 101.04 Bouwmaterialen 1

CB 101.05 Structuur van het gebouw 1

Uitwendige invloeden

#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016 18

Netsystemen

Actieve beveiliging• A.R.E.I. art. 78 – 82

– Naam bestaat uit min. 2 letters

– 1ste letter: betrekking op de actieve delen

– 2de letter: betrekking op de massa’s– 2de letter: betrekking op de massa’s

– 5 mogelijke letters:

• T = Terre – aarde

• I = Isolation – isolatie

• N = Neutre – nulgeleider

• C = commun – gemeenschappelijk

• S = séparé – gescheiden

– Indien 2de letter = N � relatie tussen N en PE

#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016 19

Netsystemen

#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016 20

WERKNEMER• Scholing

• Opleiding

• Kennis

• Ervaring

ACTIVITEITEN• Onder-, buiten- of

in de nabijheid van

spanning

• Schakelwerken

BA4 / BA5

INSTALLATIE

• HS-installatie

• LS-installatie

• Netsysteem

Materiaal• Ervaring

• …

• Schakelwerken

• Inspectie, controle

• Onderhoud

• …

#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016

• Materiaal

• Machines

• IP-graad

• …

TRACEERBAAR

21

TOEKENNING BA4/BA5

BA4 / BA5

DOCUMENT • Naam v/d WN

• Beschrijving v/d werkzaamheden

#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016 22

• Beschrijving v/d werkzaamheden

• Beschrijving v/d elektrische installaties:

• Waaraan gewerkt• Waar nabij gewerkt

• Beperkingen

• Geldigheidsduur

• Voorwaarden voor behouden attest

Dossier elektrische installatie(s)Aanwezig Toestand

Onderdeel JA NEE OK NOK NVT Opmerking

Deel 1: Schema’s

Schema Laagspanning (art. 16) X

Schema Hoogspanning (art. 17) X X Zie commentaarSchema Hoogspanning (art. 17) X X Zie commentaar

Aardingsschema (art. 17) X X Zie commentaar

Overzicht blokschema X

Deel 2: Dossiers

Dossier Uitwendige Invloeden (art. 19) X X Zie commentaar

Dossier Vitale Stroombanen (art. 104) X

Zoneringsdossier (art. 105) X

#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016 23

Dossier elektrische installatie(s)

Deel 3: Berekeningsnota’s

Kabelberekeningen (art. 117) X

Berekeningen tegen bescherming O.A. (art. 80) X

Kortsluitberekeningen (art. 118) X

Deel 4: Controles

#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016 24

Deel 4: Controles

Hoogspanning

Gelijkvormigheidsverslag (art. 272) X X

Verslag voorlaatste controlebezoek (art. 272) X X

Verslag laatste controlebezoek (art. 272) X X

Register 3-maandelijks bezoek (art. 267) X X Zie commentaar

Dossier elektrische installatie(s)Laagspanning

Gelijkvormigheidsverslag (art. 270) X

Verslag voorlaatste controlebezoek (art. 271) X

Verslag laatste controlebezoek (art. 271) X

#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016 25

Deel 5: Overige

Opleidingsdossiers werknemers X X Zie commentaar

Instructies eerste hulp X X

Lijst werknemers BA4-BA5 X X Zie commentaar

Checklijst

#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016 26

VoorbeeldenNr. Risico VT NVT Opmerking

1. Rechtstreeks aanraking X

2. Onrechtstreekse aanraking X

3. Ontladingen X

4. Lichtbogen X

5. Potentiaalspreiding X

6. Ophoping van energie X

7. Overspanning X

8. Atmosferische ontlading X

9. Actieve delen op verschillende U X

#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016 27

9. Actieve delen op verschillende Un X

10. Oververhitting X

11. Ontploffing X

12. Brand X

13. Overstroom X

14. Spanningsdaling X

15. Wederopkomen Un X

16. Inherent gebruik X

17. Werken aan elektrische installaties X

18. Slecht functioneren van sturing X

19. Fout in sturing X

Voorbeelden

• Welke risico’s?

• Welke maatregelen te • Welke maatregelen te

treffen?

#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016 28

Voorbeelden

• Welke risico’s?

• Welke maatregelen te • Welke maatregelen te

treffen?

#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016 29

Voorbeelden

• Welke risico’s?

• Welke maatregelen te • Welke maatregelen te

treffen?

#Rond(d)e Tafel – 28.04.2016 30