Rituaal voor de MerkgraadDit rituaal dateert uit 1994. Waar in dit rituaal staat 'Broeder' kan ook 'Zuster' gelezen worden.

VoorbereidingsceremoninDe voorbereidingsceremonin zijn gelijk aan die in de Eerste Graad. Zodra na de processie allen op hun plaats zijn aangekomen, gaat men gelijktijdig zitten. Ieder staat om de beurt op bij het wieroken en blijft staan. De Werkmeesters worden bewierookt met 4, 3 en 2 slagen, hun zetel nmaal.Zodra het wieroken is beindigd, treedt de ZALGMMrvoorafgegaan door de CerMr, op het Eeuwige Licht toe en ontsteekt daaraan een lont. Met deze lont ontsteekt hij de kaars die door de 1eDiakgedragen wordt. Nadat de ALGMMren CerMrnaar hun plaatsen teruggekeerd zijn, brengt de 1eDiakde kaars naar de ZAMMr, die door middel van een lont, de grote kandelaar ontsteekt, welke aan zijn rechterhand staat. Deze lont mag niet uitgeblazen worden, doch moet d.m.v. een domper gedoofd worden.ZAMMr:Moge het Licht van Wijsheid ons werk verlichten.Hierbij wordt de brandende lont met de rechterarm omhoog gehouden. Na zijn kaars aangestoken te hebben en zijn lont gedoofd zegt hij, zijn rechterhand uitstekend:Zijn Wijsheid is oneindig.De 1eDiakdoorschrijdt de Ten draagt het Licht naar de A1eOpz.A1eOpz:Moge het Licht van Kracht ons werk ondersteunen.Hierbij wordt de brandende lont met de rechterarm omhoog gehouden. Na zijn kaars aangestoken te hebben en zijn lont gedoofd, zegt hij, zijn rechterhand uitstekend:Zijn Kracht is almachtig.De 1eDiakgaat door het Nnaar de piedestal van de A2eOpz.A2eOpz:Moge het Licht van Schoonheid zich in ons werk openbaren.Hierbij wordt de brandende lont met de rechterarm omhoog gehouden. Na zijn kaars aangestoken te hebben en zijn lont gedoofd, zegt hij, zijn rechterhand uitstekend:Zijn Schoonheid straalt door gans het heelal.De 1eDiakkeert naar zijn plaats terug en dooft het Licbt, dat hij gedragen heeft. Wanneer hij dit gedaan heeft, zegt deZALGMMr:Zijn Licht schijnt steeds in ons midden.ZAMMr:Zet u, Zusters en Broeders, laten wij ons voorbereiden op de arbeid, die ons heden wachtDe Zzen Bbgaan zitten en na enkele ogenblikken van overpeinzing, wordt de Loge geopend.Ceremonie van OpeningZAMMrgeeft n sl, welke wordt beantwoord door de AOpzz, staat op en zegt:Zusters en Broeders, help mij deze Merk Loge te openen.Allen staan opZAMMrtot de 2eOpz, die hij bij zijn naam noemt:Broeder..., wat is de eerste plicht van een Merk Meester Metselaar?A2eOpz:Te zorgen dat de Loge behoorlijk gedekt is, Broeder....ZAMMr:Zorg dat die plicht wordt vervuld.A2eOpztot 1eDr, die hij bij zijn naam noemt:Broeder..., wilt gij zien of de Loge behoorlijk gedekt is.1eDropent de Tpen na gezien te hebben dat de 2eDrop zijn plaats is, sluit hij de pkeert zich tot de 2e Opzen zegt, hem bij zijn naam toesprekend:Broeder..., de Loge is behoorli1k gedekt.A2eOpztot de ZAMMr, die hij bij zijn naam toespreekt:Broeder..., de Loge is behoorli1k gedekt.ZAMMrtot de 1eOpz:Broeder..., wat is onze volgende plicht?1eOpz:Te zorgen dat alleen Merkmeester Metselaren aanwezig zijn, Broeder....ZAMMr:Zusters en Broeders, in de stand van Merkmeester Metselaren.Allen gaan met sten tin de stand staan, waarna zij op het voorbeeld van deZAMMrovergaan in het tvan getr. Van nu af aan worden de Offaangesproken met de namen van hun onderscheidene functies en steeds met hun volledige titels, bv. "Zeer Achtbare Merkmeester", "Achtbare Eerste Opziener" enz.ZAMMr:Achtbaar 2eOpziener: hoeveel hoofdofficieren zijn er in een Merk Loge?A2eOpz:Zes, Zeer Achtbaar Merkmeester, namelijk de Zeer Achtbare Merkmeester, de Achtbare 1eOpziener, de Achtbare 2eOpziener en de Hoofd, 1een 2eWerkmeesters.ZAMMr:Broeder 2eWerkmeester, waar is uw plaats in de Loge?2eWMr:Bij de Zuidpoort, Zeer Achtbaar Merkmeester.ZAMMr:Wat is uw plicht?2eWMr:Die poort te bewaken, alle materialen voor de bouw van de Heilige Tempel te onderzoeken en deze, na goedkeuring, voor verder onderzoek naar de 1eWerkmeester door te zenden.ZAMMr:Broeder 1eWerkmeester, waar is uw plaats in de Loge?1eWMr:Bij de West poort, Zeer Achtbaar Merkmeester.ZAMMr:Wat is uw plicht?1eWMr:Die poort te bewaken, alle materialen voor de bouw van de Heilige Tempel, mij door de 2eWerkmeester toegezonden te onderzoeken en deze, na goedkeuring, aan de Hoofdwerkmeester door te zenden om deze aan te nemen of te verwerpen.ZAMMr:Broeder Hoofdwerkmeester, waar is uw plaats in de Loge?HWMr:Bij de Oostpoort, Zeer Achtbaar Merkmeester.ZAMMr:Wat is uw plicht?HWMr:Die poort te bewaken, alle materialen voor de bouw van de Heilige Tempel, mij door de 2een 1eWerkmeester toegezonden te onderzoeken en in geval van twijfel of moeilijkheid een Raad van mijn Broeders Werkmeesters bijeen te roepen.ZAMMr:Achtbaar 2eOpziener, Wat is uw voortdurende plaats in de Loge?A2eOpz:In het Zuiden, Zeer Achtbaar Merkmeester.ZAMMr:Waarom zijt gij aldaar geplaatst?A2eOpz:Om de zon op de volle middag aan te duiden, om de Zusters en Broeders van de arbeid tot verpozing en wederom van verpozing tot de arbeid te roepen, opdat voordeel en vreugde het gevolg moge zijn.ZAMMr:Achtbaar 1eOpziener, waar is uw voortdurende plaats in de Loge?A1eOpz:In het Westen, Zeer Achtbaar Merkmeester.ZAMMr:Waarom zijt gij aldaar geplaatst?A1eOpz:Om de ondergaande zon aan te duiden, om de Loge te sluiten op bevel van de Zeer Achtbare Merkmeester, en om de Merk Meester Metselaren hun loon uit te betalen voor zover dit verschuldigd is.ZAMMr:Zeer Achtbaar Laatst Gewezen Merk Meester, waar is de plaats van de Zeer Achtbare Merkmeester in de Loge?ZALGMMr:In het Oosten, Zeer Achtbare Merkmeester.ZAMMr:Waarom is hij aldaar geplaatst?ZALGMMr:Om de opgaande zon aan te duiden, evenals de zon in het Oosten opkomt, waardoor de dag aanbreekt en de wereld wordt verlicht, evenzo is de in het Oosten geplaatst om de Loge te openen en de Broeders en Zusters in de Merk Metselarij te werk te stellen en te onderrichten.ZAMMr:Zusters en Broeders, zo sta ik hier. Laten wij, nu onze Loge behoorlijk is gevormd, alvorens ik haar voor geopend verklaar, de zegen vragen van de Opper Werkmeester van het Heelal. In het teken, Zusters en Broeders.de handen omhoog heffende

Moge Zijn Genade ons behoeden in al onze ondernemingen.Mogen wij, zijn heilige geboden wel in acht nemende, Hem verheerlijken in al onze werken, zodat het Hem moge behagen ons het ware loon te schenken van een steeds grotere dienst in Zijn Heilige Tempel.Allen:Zo moge het zijn!Nu daalt de ZALGMMr:, geescorteerd door de beide Diakken voorafgegaan door de CerMr, af naar het Altaar en knielt.ZAMMr:Zusters en Broeders, in het teken.ZAMMrheft de handen omhoog:in de Naam van de Opper Werkmeester van het Heelal verklaar ik deze Logeallen gaan uit het ten gaan in het tvan gtrvoor de doeleinden van de Vrijmetselarij in de Merk Graad, naar behoren geopend.geeft de Sllvan de Graad * **, welke worden beantwoord door de AOpzz, de 1een de 2eDr.Wanneer de ZAMMrhet woord "geopend" uitspreekt, opent de ZALGMMrhet Boek van de Heilige Kennis op Johannes 1, vers 1, en worden alle Lichten ontstoken. De A2eOpzlegt zijn zuil neer en de A1eOpzricht de zijne op. Wanneer de Sllzijn gegeven en de ZALGMMr: Kh. en Bheeft gerangschikt, staat deze op en zegt:In den beginne was het Woord en het Woord was bij God en het Woord was God.Hij keert daarna weer naar zijn plaats terug, geleid door de CerMren geescorteerd door de beide Diakk. De ZAMMrkeert sluitsteen om.Allen zingen:Lof, den Eeuwge door Wiens HandAl t geschaapne kwam tot stand,Hemel, aarde, berg en dal,Hoor ons, Bouwheer van 't Heelal.Zij ons werk aan U gewijd,Worde in Harmonie geleid,Orde zeegne het begin,Dan zij Vrede ons gewin.Opperbouwheer van t HeelalIn Uw trouwe staan wij pal,Moge t werk door ons verricht,Een kanaal zijn voor Uw Licht.Zo moge het zijn..ZAMMr:Zet u, Zusters en Broeders.Voorbereiding van de KandidaatEisen waaraan een Kandidaat moet voldoen.1. Er moet 1 jaar verstreken zijn na zijn verheffing tot MrVrijm.2. Hij moet zelf een schriftelijke aanvraag doen gericht aan de Secrof aan de ZAMMrvan de Loge van zijn keuze, onder vermelding van zijn maantecedenten en van zijn beweegredenen die hem dit besluit doen nemen.3. Hij dient een trouw bezoeker van zijn Blauwe Loge te zijn en zal dat ook moeten blijven na zijn verhtot MMrM.4. Twee MMrMmmoeten zich als borg beschikbaar stellen.Als de Merkloge gunstig over zijn toelating heeft gestemd wordt dit door de Secrschriftelijk medegedeeld aan de aanvrager, zo mogelijk met vermelding van datum en uur waarop deze voor de plechtigheid wordt verwacht. Tegelijkertijd neemt de Bewder Regcontact op met de Kandtav. het kiezen van een merk.

Ontvangst van de KandidaatOp de voor de verhvastgestelde dag wordt de Kandin de Kamer van Ontvangst (die tevens de Kamer van Overpeinzing mag zijn) ontvangen door de Vrbdie maonniek gekleed is.Zo dit nog niet eerder is gebeurd wordt de Kandgevraagd of bij een eed of belofte wil afleggen, zodat zijn voorkeur aan de ZAMMrkan worden gemeld vr de aanvang van de ceremonie.Leidraad voor de VoorbereiderDe voorbereiding is geheel gericht op het rustig stemmen van de Kanden hem werkelijk voorbereiden op hetgeen zat volgen. De Vrbkiest hiervoor zijn eigen woorden, zich steeds aanpassend aan de Kand.Allereerst verzoekt de Vrbde Kandzich te kleden als MrVrijm. Vervolgens legt hij uit dat, hoewel de Merkgraad in de eerste plaats een verdieping is van de Gezgraad, de Kandbewijzen moet in het bezit te zijn van de Mrgraad. Daartoe verzoekt hij de Kandsten tte tonen achtereenvolgens van de 1e, de 2een de 3egraad.Als een Kandkomt uit een Ldie werkt volgens de Schotse Ritus is het aan te bevelen dat de Vrbhem wijst op de verschillen met de Engelse Ritus, zoals het aanraken van het Bv.d. HKmet de lippen als bevestiging van zijn eed of belofte en het groeten aan de Opzzin het voorbijgaan. Verder geeft de Vrbnog een toelichting op het feit, dat de Kandvoor deze verhgeen pelgrimskleed draagt, maar als volwaardig Gezdwz. als een medearbeider in de Steengroeve de Tbinnenkomt.Toespraak Vrb:In de Merkgraad worden stenen aangeboden als materiaal voor do bouw van de Heilige Tempel. Kandidaat, u hebt vr u hier kwam een merk gekozen, een eigen merk, dat anders moest zijn dan dat van alle andere leden van deze Loge. Eigenlijk draagt u uw hele leven reeds "uw eigen merk" met u mee, omdat geen enkel mens gelijk is aan een ander en ieder zijn eigen stempel zet op zijn arbeid, naar eigen aard en vermogen. Maar van nu af aan zullen uw werkzaambeden zichtbaar uw merkteken dragen, herkenbaar voor al uw medearbeiders, zoals dat in de gilden gebruikelijk was en nog is, denk maar eens aan de zilver- en goudsmeden. Dit zet de verantwoordelijkheid, die wij als Vrijmetselaren dragen voor al onze daden, woorden en gedachten, nog eens in het volle daglicht. Want al onze "maaksels" moeten kunnen worden ingepast in de Tempel. Kandidaat, zijn al uw bijdragen aan de Tempelbouw het product van uw volledige toewijding en inzet, uw trouw en uw liefde, waardig om geplaatst te worden als bouwsteen in de Heilige Tempel?Ik verzoek u over al het besprokene diep na te denken of te mediteren en laat u nu enige tijd alleen, tot ik U straks kom halen.Ceremonie van VerhogingZAMMr:Heeft n der Zusters of Broedes nog op- of aanmerkingen wat betreft de Verhoging van de Kandidaat?A1eOpz:De kolommen zwijgen, Zeer Achtbaar Merkmeester.ZAMMr:Wat is het oordeel van Broeder Redenaar?Red:...ZAMMr:Wie het eens is met het oordeel van Broeder Redenaar, gelieve dit te kennen te geven door het uitsteken van de hand op de slag van mijn hamer.Geschiedt.ZAMMr:Broeder Voorbereider, wilt u de Kandidaat voor de Tempelpoort geleiden.Kandkomt als MrMvoor de Tp.Buiten de Tempelpoort2eDr:Wie brengt gij daar?Vrb:Broeder... die zijn tijd heeft gediend als Aangenomen Leerling, gewerkt heeft in de Steengroeve als Gezel en nu verlangt een Merkmeester Metselaar te worden teneinde een Loge van Operatieve Metselaren voor te kunnen zitten.De Vrbgeeft aan de 2eDrpgren pw.2eDr:Kandidaat, klop nu als Gezel aan de Tempelpoort.De Kandgeeft 5 Sllop de Tp.Binnen de Tempelpoort1eDrmet sten Sll:Achtbaar 2eOpziener, er is geraas.A2eOpzstaat op met sten t:Zeer Achtbaar Merkmeester, er is geraas.ZAMMr:Achtbaar 2eOpziener, onderzoek wie toelating verlangt.A2eOpzgaat zitten en zegt:Broeder 1eDekker, wil onderzoeken wie toelating verlangt en breng rechtstreeks verslag uit aan de Zeer Achtbare Merkmeester.Wierhaalt wierbij de ZAMMr.De 1eDrgaat naar buiten, onderzoekt of de Kandbehoorlijk is gekleed en spreekt de 2e Drals volgt toe:Wie is daar?2eDr:Broeder..., die zijn tijd gediend heeft als Aangenomen Leerling, gewerkt heeft in de Steengroeve als Gezel en nu verlangt een Merkmeester Metselaar te worden, teneinde een Loge van Operatieve Metselaren voor te kunnen zitten.1eDr:Hoe hoopt hij dat voorrecht te verkrijgen?2eDr:Door de hulp van de Opper Werkmeester van het Heelal en de kracht van een pasgreep en een paswoord.1eDr:Is hij in het bezit van een pasgreep en een paswoord?2eDr:Dat is hij niet, maar zijn geleider heeft deze voor hem gegeven.De 2eDrgeeft pgren pwaan de 1eDrzonder dat de Kanddit hoort.1eDr:Laat de Kandidaat wachten, terwijl ik verslag uitbreng aan de Zeer Achtbare Merkmeester.De Vrbtreedt de Lweer binnen evenals de 1eDr. Deze sluit de Tp, treedt naar voren met sten ten zegt:Zeer Achtbaar Merkmeester, aan de Tempelpoort staat thans Broeder..., die zijn tijd gediend heeft als Aangenomen Leerling, gewerkt heeft in de Steengroeve als Gezel en thans verlangt een Merkmeester Metselaar te worden, teneinde een Loge van Operatieve Metselaren voor te kunnen zittenZAMMr:Hoe hoopt hij dat voorrecht te verkrijgen?1eDr:Door de hulp van de Opper Werkmeester van het Heelal en de kracht van een pasgreep en een paswoord.ZAMMr:Wij erkennen de juistheid van de hulp, waardoor hij toelating verlangt. Is hij in het bezit van een pasgreep en een paswoord?1eDr:Dat is hij niet, Zeer Achtbaar Merkmeester, maar zijn geleider heeft deze voor hem gegeven.ZAMMr:Staat gij, Broeder 1eDekker er voor in dat hij behoorlijk gekleed komt?1eDr:Ja, Zeer Achtbaar Merkmeester.ZAMMr:Laat hem dan in de behoorlijke vorm toe en laat hem acht geven, waarop hij binnentreedt.Broeders Diakenen!De Diakkgaan naar de ingang van de L. De ZAMMrdraait sluitsteen om en zet de steen bedoeld voor de Kandweg.1eDr:Broeder..., bij uw inwijding in de Vrijmetselarij werd gij toegelaten op de punt van een Dolk, die op uw ontblote linkerborst werd geplaatst, in de Tweede Graad op de Winkelhaak; gij wordt thans toegelaten op de Hamer en de Beitel.De 1eDrhoudt de Btegen de linkerborst van de Kandgeeft daarop met de Khde Gezzsll, en zegt:Treedt deze Loge van Merkmeester Metselaren binnen op de scherpe kant van de Beitel.De Kandwordt dan enige stappen voorwaarts geleid tot bij onder de gekruiste Sttvan de Diakkkomt te staan en geeft het Gezt.De 2eDrkomt binnen.ZAMMr:Laat de Kandidaat knielen, terwijl wij de hulp van onze Meerderen over onze arbeid inroepen.AanroepWierstaat achter de Kand, allen staan op.De handen omhoog heffende zegt de ZAMMr:In het teken van getrouwheid, Zusters en Broeders.Wij roepen wederom uw hulp in, O gij Dienaren van de Opper Werkmeester van het Heelal.Moge deze Kandidaat die thans voor u knielt, zijn dagelijks leven zo inrichten, hetzij hij verblijft in de velden van Zeredatha of in de wouden van de Libanon, hetzij hij bezig is met de Ruwe Steen of met het plaatsen van de Sluitsteen in de Mystieke Boog, dat hij tenslotte waardig worde bevonden het merkteken van uw goedkeuring te ontvangen en een volmaakte steen te worden in die onvergankelijke Tempel, niet door handen gemaakt, eeuwig in de hemelen.Allen:Zo moge het zijn.ZAMMr:Laat de Kandidaat opstaan. Zet u, Zusters en Broeders.De Wiergaat terug naar zijn plaats.ZAMMr:Broeder..., sedert de bouw van Koning Salomo's Tempel en de instelling van de Graad van Merkmeester Metselarij, zoals die thans in gebruik is, heeft het Gilde een bepaling gemaakt, dat niemand zal worden verhoogd tot do Graad, dien gij nu zoekt te verkrijgen, tenzij hij vooraf verbeven is tot de Heilige Graad van Meester Metselaar. Hebt gij die Graad bereikt?Kand:Ja, Zeer Achtbaar Merkmeester.ZAMMr:Ik zal hiervan gaarne de bewijzen ontvangen en teneinde u daartoe in staat te stellen, zal de 1eDiaken u naar de Achtbare 2eOpziener voeren, dien gij als Aangenomen Leerling moet groeten, daarna naar de Achtbare 1eOpziener, tot wien gij moet naderen met het teken van een Gezel, daarna tot mij met het teken van een Meester Metselaar.Dit wordt gedaan en elk tdat de Kandgeeft wordt door de betrokken Offbeantwoord met hetzelfde ten de daarbij behorende Sll, de VMrmet de Mrslagen.De Kandgroet bij de eerste keer voorbijgaan de ZAMMrniet.ZAMMr:Broeder..., belooft gij op uw woord van eer en uw trouw als Vrijmetselaar, dat gij gestadig zult volharden gedurende de Ceremonie van uw verhoging tot de eervolle Graad van Merkmeester Metselaar?Kand:Ja, Zeer Achtbaar Merkmeester.ZAMMr:Belooft gij evenzeer, op straffe als aangegeven in uw vorige Eden, dat gij met dezelfde nauwgezette zorg als de andere geheimen van de Vrijmetselarij, zult bewaren wat u zal worden medegedeeld in deze Ceremonie, welke aan uw Eed vooraf gaat?Kand:Ja, Zeer Achtbaar Merkmeester.ZAMMr:Hebt gij een werkstuk bij u?Kand:Neen, Zeer Achtbaar Merkmeester.ZAMMr:Om u de geheimen van deze Graad des te beter te verklaren, is het nodig dat gij naar de Steengroeve gaat, om zulk een werkstuk te maken en om daarna, onder geleide van de Diakenen, de Loge weer binnen te treden.De 2eDrgaat naar buiten. De Diakkplaatsen hun Sttin de NWhoek van de Len gaan met de Kandnaar buiten.De 2eDiakkomt terug en haalt eerst de KubStbij de 2eOpzen dan de langwerpige Stbij de 1eOpz. De Opzzstaan bij het overhandigen op en geven met beide handen de Staan. De 2eDiakbrengt beide Sttbuiten de Ten komt terug om bij de ZAMMrde SStte halen, en ook deze buiten de Tte brengen. In de kamer van ontvangst (de Steengroeve) zetten de Diakkhun merk op hun steen.Terugkeer uit de SteengroeveWanneer de Diakken de Kandterugkeren uit de Steengroeve, hebben de Diakkhun mantels uitgedaan, donkere schoenen aangetrokken en hun handschoenen weer aan. Over het Kordon en Merk-Svhebben zij een voorschoot en daarop het Gez-Sv. De Diakkdoen nooit hun Merk-Kordon en Svaf.De Zr-Kanddraagt over een donkere rok met een lichte blouse een voorschoot. De Br-Kanddraagt een donkere broek en een wit overhemd zonder das. Beiden dragen daarover het GezSv. Men heeft witte handschoenen aan. De Kanden Diakkrollen hun mouwen op.De Kandklopt als GezVrijmaan.1eDrmet sten t:Achtbaar 2eOpziener, er is geraas.2eOpz, staat op met t:Zeer Achtbaar Merkmeester, er is geraas.ZAMMr:Achtbaar 2eOpziener, onderzoek wie toelating verlangt.2eOpzgaat zitten en zegt:Broeder 1eDekker, onderzoek wie toelating verlangt en breng rechtstreeks verslag uit aan de Zeer Achtbare Merkmeester.De 1eDrgaat naar buiten en ondervraagt de 2eDr:Wie zijn daar?2eDr:Werklieden uit de Steengroeve met materiaal voor de bouw van de Heilige Tempel dat zij ter goedkeuring wensen voor te leggen.1eDr:Laat hen wachten, terwijl ik verslag uitbreng aan de Zeer Achtbare Merkmeester.1eDrtreedt de Lweer binnen, sluit de Tp, maakt sten ten zegt:Zeer Achtbaar Merkmeester, aan de Tempelpoort staan werklieden uit de Steengroeve met materiaal voor de bouw van de Heilige Tempel, dat zij ter goedkeuring wensen voor te leggen.ZAMMr:Laat hen toe, opdat zij hun materiaal ter goedkeuring aan de Werkmeesters kunnen voorleggen.De 1eDiaktreedt binnen met de KSt, de 2e Diakmet de langwerpige Sten de Kandmet de SSt, in welke volgorde zij gebukt, als het ware iets zwaars dragend, door het Nnaar het ZOgaan, waar de Kandgezegd wordt te wachten, totdat de Diakkterugkeren. De 1eDiakgaat naar de tafel van de 2eWMren geeft daarop de Sll* **.2eDrkan binnenkomen.2eWMr:Wie is daar?1eDiak:Een werkman uit de Steengroeve met materiaal voor de bouw van de Heilige Tempel dat hij ter goedkeuring wenst voor te leggen.2eWMr:Ik zal het met genoegen onderzoekenHij neemt de KStvan de 1eDiakaan, legt de Waan, bekijkt hem van alle zijden om de afwerking na te gaan, vergelijkt hem met de ontwerpen en geeft met de Kde Sllerop.Dit is fraai en haaks werk, zoals voor de bouw nodig is en mij bevolen is aan te nemen.1eDiak:Wilt gij mij het paswoord geven?2eWMr:Ja, opdat gij door kunt gaan naar de Westpoort.Fluistert de 1eDiakhet pwin, waarna deze naar de Wpgaat en de 1eWMraanspreekt. Ondertussen biedt de 2eDiakde 2eWMrmet dezelfde cerdoch fluisterend de langwerpige Staan.Wanneer de 2eDiakklaar is bij de Zp, gaat hij door naar de Wp- de 1eDiakis ondertussen naar de Opgegaan. De cervan de 2eDiakbij de drie ppis steeds gelijk aan die van de 1eDiak, behalve dat alles fluisterend geschiedt zolang de 1eDiaknog zijn Stlaat keuren.De 1eDiakgaat naar de Wpen geeft de Sll.1eWMr:Wie is daar?1eDiak:Een werkman uit de Steengroeve met materiaal voor de bouw van de Heilige Tempel, dat hij ter goedkeuring wenst voor te leggen.1eWMr:Ik zal het met genoegen onderzoeken.Dezelfde cermet de KStals te voren.1eWMr:Dit is fraai en haaks werk, zoals voor de bouw nodig is en mij bevolen is aan te nemen. Geef mij het paswoord dat gij van de Werkmeester aan de Zuidpoort hebt ontvangen.Dit wordt fluisterend gegeven.De 1eDiakgaat nu naar de Open geeft de Sll, terwijl de 2eDiakzijn plaats inneemt bij de Wp.HWMr:Wie is daar?1eDiak:Een werkman uit de Steengroeve met materiaal voor de bouw van de Heilige Tempel dat hij ter goedkeuring aan u wenst voor te leggen.HWMr:Ik zal het met genoegen onderzoeken.Hij keurt de KSt.Dit is fraai en haaks werk, zoals voor de bouw nodig is en mij bevolen is aan te nemen. Geef mij het paswoord dat gij van de WMraan de Zphebt ontvangen.Dit wordt fluisterend gedaan.Geeft de slagen op de St.Uw werk is goedgekeurd en zal aan de bouwers worden doorgezonden.De HWMrgeeft de KStaan de 1eDiakterug, die hem aan de A2eOpzgeeft. De 2eDiakgeeft de langwerpige Stna dezelfde ceraan de A1eOpzen gaat op de Nkolzitten. De Opzzstaan op bij het overhandigen. De 1eDiakkeert dan tot de Kandterug en leidt de Kandnaar de Zp- De 1eDiakzegt de Kandalles voor. De Kandgeeft de Gezzsllop de tafel van de 2eWMr.2eWMr:Wie is daar?Kand, voorgezegd door de Diak:Een werkman uit de Steengroeve met materiaal voor de bouw van de Heilige Tempel dat hij ter goedkeuring wenst voor te leggen.2eWMr:Ik zal het met genoegen onderzoeken.Hij keert hem om en om, onderzoekt hem aan alle kanten en zegt nogal streng:Er staat geen merk op deze St, hoe komt dat?Kand:Ik begrijp uw vraag niet.2eWMr:Hebt gij, toen gij bevorderd werd tot de Graad van Gezel geen bepaald merk gekozen, dat u gezegd werd op al uw werk te plaatsen?Kand:Neen, zulk een merk heb ik indertijd niet gekozen, ik heb er ook geen opdracht toe gekregen.2eWMr, staat op en groet als Gez:Zeer Achtbaar Merkmeester, de Kandidaat deelt mede dat hij indertijd geen instructies heeft gekregen om een merk te kiezen.ZAMMr:Laat de 1eDiaken hem naar de zetel van de Bewaarder der Registers voeren, opdat dit verzuim kan worden hersteld.De 1eDiakdoet dit, de Stblijft bij 2eWMr.1eDiak:Kandidaat, volg mij.Bewd.Reg:In vroegere tijd was het in alle Gezellenloges gewoonte, dat iedere Gezel een merk koos, waardoor zijn werk kon worden herkend door zijn Werkmeester; welk merk niet reeds door een Zuster of Broeder van dezelfde Loge gekozen mocht zijn. Elke figuur bestaande uit rechte lijnen en een oneven aantal hoeken en snijpunten was geoorloofd, behalve de driehoek die voorbehouden was als het merk van goedkeuring van de Zeer Achtbare Merkmeester en evenmin het enkele, dubbele en driedubbele kruis. Het zal worden opgezonden om geregistreerd te worden in de boeken van de Vertegenwoordiger van de Opperraad. Het kan later niet worden veranderd dan met toestemming van de Loge. Wilt gij nu hierop uw merk plaatsen?Nadat de Kandzijn merk in het boek van de Bewd. Reggeplaatst heeft, alsmede op twee papiertjes, stelt de 1eDiakhem aan de ZAMMrvoor.1eDiak:Zeer Achtbaar Merkmeester, onze Broeder heeft een merk gekozen, dat geschikt en duidelijk is.ZAMMr:Toon het mij(zet driehoek rond het merk).Nu gij uw merk gekozen hebt, verklaar ik u een Merk Metselaar en zal u thans het teken van die Graad toevertrouwen. Steek uw rechterhand uit in deze houding, plaats nu het merk in de palm van de hand en bedek het met de binnenkant van de duim, aldus, en vertoon het zo aan het loket van de Achtbare 1eOpziener, als de tijd voor de uitbetaling der lonen daar is.De slagen van een Merk Metselaar zijn * **.Gij moet nu uw pas gekozen merk op uw werk plaatsen dat gij dan aan de 2eWerkmeester zult tonen voor verder onderzoek.De 1eDiakleidt de Kandnaar de tafel van de 2eWMr. De Kandplaatst zijn merk op de Sten geeft de Sllvan een Merk Metselaar.2eWMr:Wie is daar?Kand, voorgezegd door de 1eDiak:Een betrouwbaar Merk Metselaar uit de Steengroeve met materiaal voor de bouw van de Heilige Tempel, dat hij ter goedkeuring aan u wenst voor te leggen.2eWMr:Ik zat het met genoegen onderzoeken. Dit is een fraai bewerkte Steen, maar hij is noch vierkant noch langwerpig, noch komt hij overeen met n van de ontwerpen welke ik voor mij heb. Ik kan hem daarom niet aannemen, evenmin kan ik u het paswoord geven. Maar omdat het zulk goed werk is kunt gij het aan de Westpoort aanbieden aan de 1eWerkmeester.De 1eDiaken Kandgaan naar de Wp. De Kandgeeft de Sllop de tafel van de 1eWMr.1eWMr:Wie is daar?Kand:Een betrouwbaar Merk Metselaar uit de Steengroeve met materiaal voor de bouw van de Heilige Tempel, dat hij ter goedkeuring aan u wenst voor te leggen.1eWMr:Ik zal het met genoegen onderzoeken. Dit is een fraai bewerkte Steen, maar hij is noch vierkant noch langwerpig, noch komt hij overeen met een van de ontwerpen welke ik voor mij heb. Ik kan hem dus niet aannemen. Geef mij het paswoord dat gij van de Werkmeester aan de Zuidpoort hebt ontvangen.Kand:Hij weigerde het mij te geven, zeggende dat mijn werk niet in overeenstemming was met de ontwerpen.1eWMr:Ik kan u bij de Westpoort het paswoord ook niet geven. Gij kunt echter, zo gij wilt, uw werk aan de Hoofd Werkmeester voorleggen, want ofschoon het niet in overeenstemming is met de mij verstrekte ontwerpen, is toch bij de uitvoering ervan zulk een meesterlijke kunstvaardigheid aan de dag gelegd, dat ik het ongaarne op mijn eigen verantwoordelijkheid zou willen verwerpen; of gij kunt naar de Steengroeve terugkeren en daar een ander en beter bewijs van uw bekwaamheid bereidenGeeft de SStaan de Kandterug.1eDiakfluistert de Kandin:Heb vertrouwen in eigen werk, ga door.De 1een 2eDiaken de Kandgaan naar de Op, waar de Kandde Sllgeeft op de tafel van de HWMr.HWMr:Wie is daar?Kand:Een betrouwbaar Merk Metselaar ui! de Steengroeve met materiaal voor de bouw van de Heilige Tempel, dat hij ter goedkeuring aan u wenst voor te leggen.HWMr:Ik zal het met genoegen onderzoeken.Ontvangt de SStvan de Kand, keurt hem en vergelijkt hem met de ontvangen ontwerpen, gebruikt de tekenhaak niet, en zegt:Dit is een fraai bewerkte Steen, maar hij komt op generlei wijze overeen met de ontwerpen, noch met de instructies, die ik ontvangen heb voor het onderzoek van materialen. Geef mij het paswoord dat gij van de Werkmeester aan de Zuid- en Westpoort hebt ontvangen.Kand:Dat kan ik niet, zij weigerden het mij te geven, omdat mijn werk niet in overeenstemming was met de hen verstrekte ontwerpen.HWMr:Ik kan het ook niet geven, wacht echter terwijl ik raad houd met mijn Broeders Werkmeesters.De HWMrgeeft n slmet zijn Kh, de 1een 2eWMrverlaten hun zetels en plaatsen zich ten Nen ten Zvan de HWMrin het tvan Gez. De HWMrblijft zitten.HWMr:Broeders Werkmeesters, toen wij door de Zeer Achtbare Merkmeester werden uitgekozen om hem bij te staan in het werk dat aan zijn zorgen was toevertrouwd, ontvingen wij bepaalde en duidelijke instructies om slechts die Stenen door te laten die nauwkeurig overeenkwamen met de ontwerpen die ons gegeven zijn. Deze Steen die onze Broeder aanbiedt komt niet overeen met die ontwerpen. Gij moet dus een bepaalde reden gehad hebben om hem zover te hebben laten doorgaan.1eWMr:Hoewel deze Steen niet overeenstemt met n van de ontwerpen die mij zijn toevertrouwd, was toch de kunstvaardigheid bij de uitvoering ervan zo meesterlijk, dat ik hem ongaarne op mijn eigen verantwoording wilde verwerpen. Daarom zond ik onze nieuwe Broeder naar u om uw beslissing te vernemen.HWMr:Broeders Werkmeesters, deze Steen is inderdaad fraai en meesterlijk bewerkt, maar onze instructies zijn duidelijk en wij kunnen geen uitzondering maken. Hoezeer het mij ook spijt, er staat ons geen andere weg open dan hem weg te werpen.De HWMrstaat op, geeft de Staan de 1eWMrdie hem aan de 2eWMroverhandigt; de laatste stelt hem aan de twee Diakkter hand, die de bevelen behoorlijk uitvoeren. Aan n van de Bbmoet van te voren de opdracht gegeven worden de Staan te pakken en hem binnen de L, dicht bij de Tpte verbergen.Meestal doet dit de CerMr. De HWMrgaat zitten. De 1een 2eWMrgaan naar hun poort terug.Kand:Helaas, helaas, mijn werk is verworpen!HWMr:Treur niet Broeder, uw werk werd naar uw beste weten verricht, maar stemt niet overeen met de ons verstrekte ontwerpen. Hoe kwam u ertoe hem die vorm te geven?Kand:Meester, ik heb een tekening van zulk een Steen gezien en ik vormde hem naar de herinnering, welke ik van die tekening behield.HWMr:Waar is die tekening?Kand:Helaas dat weet ik niet. Ik zag haar slechts nmaal en kon die later niet meer vinden.HWMr:Treur niet, Broeder, maar wacht; wellicht kan uw werk later van nut zijn.De Diakkleiden de Kandnaar het ZWdeel van de L, waar hem gezegd wordt neer te zitten in het tvan ontmoediging, terwijl zij naast hem plaats nemen. Rechterhand ondersteunt het gebogen hoofd. Linkerhand onder rechter-elleboog plaatsen.De vertragingWierhaalt wierbij de ZAMMr.A1eOpzstaat op met het tvan Gez:Zeer Achtbaar Merkmeester, ik moet u mededelen dat een belangrijk deel van ons werk vertraging ondervindt door het ontbreken van de Sluitsteen bestemd voor de Boog van de Heilige Tempel.ZAMMr:Ik herinner mij het ontwerp voor die Steen te hebben afgegeven.Zoekt onder de papieren op zijn piedestal.

Ik heb hier een kopie ervan. Broeder 2eWerkmeester, hebt gij zulk een Steen gezien?2eWMrstaat op, gaat naar de ZAMMr, maakt het tvan Gezen bekijkt het ontwerp:Zulk een Steen werd mij onlangs gebracht, maar aangezien de instructies welke ik van u, Zeer Achtbaar Merkmeester ontvangen heb, zo nauwkeurig waren en aangezien die Steen er op generlei wijze mee overeen kwam, kon ik hem niet aannemen, doch zond hem wegens de fraaie bewerking door naar de 1eWerkmeester.De 2eWMrblijft voor de zetel van de ZAMMrstaan.ZAMMr:Broeder 1eWerkmeester, wat deed gij ermede?1eWMrstaat op, gaat naar de ZAMMr, maakt het tvan Gezen bekijkt het ontwerp:Om dezelfde redenen die mijn Broeder 2eWerkmeester heeft gegeven, zond ik deze door naar de Hoofd Werkmeester, aangezien ikzelf de verantwoordelijkheid van het verwerpen niet op mij wilde nemen.ZAMMr:Broeder Hoofd Werkmeester, herinnert gij u dat u zulk een Steen werd voorgelegd?HWMrstaat op, gaat naar de ZAMMr, maakt het tvan Gezen bekijkt het ontwerp:Ja, Zeer Achtbaar Merkmeester, maar daar hij noch vierkant, noch langwerpig was en op generlei wijze beantwoordde aan de ontwerpen en instructies die ik ontvangen had, was ik verplicht, zij het dan ook met tegenzin, het bevel te geven hem weg te werpen.ZAMMr:Laat men er ijverig naar zoeken. Het is de meest belangrijke Steen in het gebouw.HWMr:Ik herinner mij dat de Broeder die hem aanbood zeer teneergeslagen was toen hij werd verworpen en dat ik er bij hem op aandrong, niet te wanhopen aangezien zijn werk later wellicht van nut kon blijken te zijn.ZAMMr:Laat men die Broeder zoeken en voor mijn piedestal brengen.De 1eDiakleidt de Kandvoor de piedestal van de ZAMMr. De 2eDiakblijft nog even zitten.ZAMMr:Broeder..., gij zult u ongetwijfeld herinneren dat het werkstuk, dat gij aan de Werkmeesters aanbood, door hen werd geweigerd, als zijnde niet in overeenstemming te zijn met de ontwerpen die toen voor hen lagen. Het ontwerp ervoor is nu gevonden, zodat ik u verzoek onmiddellijk naar die Steen te zoeken en hem bij mij te brengen. Broeders Werkmeester gij kunt naar uw poort terugkeren.De Werkmeesters groeten en gaan naar hun plaats terug. De Kand, geleid door de 1eDiak, gaat de Stzoeken en wanneer hij deze van de grond opneemt, zegt de 1eDiakmet luide stem:De Steen is gevonden.Brvan Talent speelt een triomfmars. Allen staan op. De Wiergaat aan het hoofd van de processie, gevolgd door eventueel een vaandeldrager, daarna de CerMr, de Kand, die de SStdraagt en geescorteerd wordt door de Diakkmet gekruiste Stt, waarna de HWMr, de 1eWMren de 2eWMrvolgen.Zij gaan door het Nnaar het Omaar doorkruisen de Lten Wvan het A, dan door het Znaar het Wen tenslotte naar het ODe Bbrangschikken zich in de vorm van een SStvoor de piedestal van de ZAMMr, waarbij de Kandin het midden staat voor de gebogen lijn. Vaandeldrager brengt vaandel terug en herneemt zijn plaats.ZAMMrstaat op:Dit is inderdaad de ontbrekende Steen en het is e6n van de meest belangrijke in het gehele gebouwGaat zitten.

Ik prijs u, Broeder... om de uitmuntende en zorgvuldige arbeid, die gij er aan besteed hebt en ter vergoeding voor het verdriet dat gij geleden hebt toen uw werk werd verworpen, zal ik u nu verhogen tot de eervolle Graad van Merkmeester Metselaar.Broeder 1eDiaken, zorg dat dit in de behoorlijke vorm geschiedt.1eDiakverzoekt de Kandeen driehoek te vormen met de handen omhoog en de ellebogen tegen de zij en voorgezegd door de le Diakzegt de Kand:Gode zij dank. Mijn werk is aangenomen. Mijn merk is erkend.ZAMMr:Zusters en Broeders herneemt uw plaats.1eOpzstaat op, neemt de Kandbij de rechterhand en zegt:Zeer Achtbaar Merkmeester, ik stel u voor, Broeder..., die, na zijn tijd te hebben gediend als Gezel, toegelaten werd als een Merk Metselaar en thans geschikt is voor verhoging tot de eervolle Graad van Merkmeester Metselaar, welke hijverlangend is te verkrijgen, opdat hij geschikt moge worden om een Loge van Operatieve Metselaren voor te zitten.ZAMMr:Achtbaar 1eOpziener, op uw voorstel zal acht worden gegeven. Te dien einde zult gij de 1eDiaken verzoeken de Kandidaat te onderrichten naar het Oosten vooruit te treden met de behstappen.1eOpzgaat zitten:Broeder 1eDiaken, wilt gij de Kandidaat onderrichten naar het Oosten vooruit te treden met de behstappen.De 1eDiakgaat met de Kandongeveer voor het midden van de Nkolstaan en zegt tot de Kand:De wijze om in deze Graad naar het Oosten vooruit te treden is door middel van negen stappen, beginnende met de linkervoet. Vijf stappen alsof men een Wenteltrap opgaat en vier waarvan de eerste twee lang en langzaam zijn, de laatste twee kort en vlug. U eindigt voor het Altaar. Voor uw onderricht zal ik u deze voordoen, waarna ik u verzoek mij na te doen.De Kanddoet de 1eDiakna en komt voor het Ate staan.ZAMMr:Daar de geheimen van de Vrijmetselarij in elke Graad afzonderlijk en van elkaar gescheiden moeten worden gehouden, wordt thans van u een Eed gevergd, die in vele opzichten overeen komt met die in de vorige Graden. Zijt gij bereid die Eed af te leggen?Kand:Ja, Zeer Achtbaar Merkmeester.Wierhaalt wierbij de ZAMMr.De CerMrgaat met een plat wit kussen naar de zetel van de ZAMMren ontvangt daarop Khen ZwDe ZAMMrplaatst de ZALGMMrop de Zetel en daalt naar het Aaf, voorafgegaan door de CerMrdie gedurende de Eed links van de ZAMMrblijft staan. De Wierstaat recht achter de ZAMMren zwaait het wierookvat gedurende de Eed en de toelating. De Diakkkruisen hun Sttboven het hoofd van de Kand.ZAMMr:In het teken van getrouwheid, Zusters en Broeders.Wil thans knielen op beide knien, plaats beide handen op het Boek van de Heilige Kennis en zeg mij in gedachten na:Ik, wil hier uw volle naam hardop uitspreken, in tegenwoordigheid van de Opper Werkmeester van het Heelal en in deze gevolmachtigde en Achtbare Loge van Merk Meester Metselaren in regelmatige vergadering bijeen, en behoorlijk gewijd, zweer hierbij en hierop plechtig en oprecht, dat ik nimmer een der geheimen of Merken, behorende tot de Merk Meester Metselaren Graad, zal openbaren aan iemand ter wereld, behalve aan een getrouw en regelmatig verhoogd Zuster of Broeder, die deze naar mijn beste weten en geloof, op niet minder regelmatige wijze heeft verkregen dan die, waarop ik op het punt sta, deze te verkrijgen, of in een regelmatig geconstitueerde Loge, bestaande uit drie of meer Merk Meester Metselaren.Ik zweer verder plechtig, dat het werk, waarop ik mijn merk zal plaatsen, in alle opzichten zo goed zal worden verricht als in mijn vermogen ligt en dat het niet zal worden gedaan uit trots of zelfverheerlijking, maar in nederige onderwerping aan de wil van de Opper Werkmeester van het Heelal en in overeenstemming met het plan, dat Hij heeft ontworpen, voor zoverre mij het plan bekend is, dat ik voor zover mijn andere plichten en beloften dat toelaten, ieder talent en vermogen, dat Hij mij geschonken heeft, zal wijden aan Zijn dienst en er naar zal streven mijn weg door het leven zo af te bakenen, dat het Hem moge behagen en dat het mijn Zusters of Broeders van dienst moge zijn.Dit alles zweer ik, met het plechtige en vaste besluit, het na te komen, onder geen mindere dan de symbolisch te beschouwen straf dat mij het rechteroor zal worden afgescheurd, opdat ik voor immer ongeschikt ben om het Woord te horen, de rechterhand zal worden afgehouwen, opdat ik nimmer het verdiende loon van een Werkman zal kunnen ontvangen.Zeg mij thans hardop na: Zo helpe mij de Opper Werkmeester van het Heelal en houde mij standvastig in deze mijn grote en plechtige Eed, zijnde die van een MerkMeester Metselaar.Allen zingen of zeggen driemaal:Blijf de Eed getrouw!ZAMMr:In de tegenwoordigheid van de Godheid, Wier Naam gij hebt aangeroepen en van de Merk Meester Metselaren, die hier bijeen zijn, zult gij de ernst van uw Eed erkennen, zowel als uw onderwerping aan de maonnieke discipline, door het Boek van de Heilige Kennis viermaal met uw lippen aan te raken.ZAMMrneemt het VlZwen Khvan de CerMraan.

In het teken van Gezel, Zusters en Broeders.Strekt rechterarm met het VlZwomhoog en zegt:Ter verheerlijking van de Opper Werkmeester van het Heelalbrengt het Zwin de standen ter volmaking van de mensheid,strekt zijn linkerhand met de Khomhoogin de naam en onder het gezag van de Opperraad van de Internationale Orde der Gemengde Vrijmetselarij Le Droit Humain,kruist de Khover het VlZwtegen voorhoofden krachtens de mij verleende macht,plaatst het VlZwop het hoofd van de Kandmaak ikgeeft de MMrMsllmet de Khop het lemmet van het Zwontvang ik,plaatst het VZwop de linkerschouder van de Kanden geeft de MMrMsllmet de Khop het lemmet van het Zwen bevestig ik u,plaatst het VlZwop de rechterschouder van de Kanden geeft met de Khde MMrMsllop het lemmet van het Zw, waarna hij de het Zwweer op het hoofd van de Kandplaatstals Merk Meester Metselaar en als lid van de Merkloge No...,... in de Steengroeve....De MMrMisllworden op een gong geslagen en er worden enige accoorden muziek gespeeld.

Sta thans op, behoorlijk bedigd Merkmeester Metselaar.ZAMMrneemt de Kandbij de rechterhand met de pasgreep De pas verhoogde Broeder wordt in het Ngeplaatst. De ZAMMrgaat tegenover hem in het Zstaan.ZAMMr:Zet u Zusters en Broeders.Nu gij de grote en plechtige Eed van een Merkmeester Metselaar hebt afgelegd, zal ik ertoe overgaan u de geheimen van deze Graad toe te vertrouwen. Wil mij daarom naderen, eerst als een Aangenomen Leerling, dan als een Gezel. Het is in deze stand dat de geheimen van deze Graad worden medegedeeld.Zij bestaan uit een pasgreep en een paswoord, andere tekens en een greep en een woord, die speciaal tot deze Graad behoren.De pasgreep en het paswoord werden voor u gegeven bij uw intrede in de Loge en met de pasgreep werd gij na uw Eed opgericht. Maar voor ik verder ga met deze uiteenzetting, is het mijn plicht uw aandacht te vragen voor een gedeelte uit het Boek van de Heilige Kennis.In het teken van getrouwheid, Zusters en Broeders.De Redleest voor uit 2 Kronieken 2:16:Hiram nu, de Koning van Tyrus, antwoordde door schrift, en zond tot Salomo: Wij zullen hout houwen uit de Libanon, naar al uwe nooddruft, en zullen het tot u met vlotten over de zee, naar Joppe brengen en gij zult het laten ophalen naar Jeruzalem.ZAMMr:Herneemt uw plaats Zusters en Broeders.De pasgreep wordt gegeven door de vingers van de rechterhand te buigen als t ware een haak vormend, een andere Broeder doet hetzelfde en de twee pakken elkaar vast bij de gebogen vingers, terwijl de duimen omlaag worden gebogen en in elkanders gesloten handen worden vastgegrepen.Het paswoord vindt men in het gedeelte uit de Heilige Schrift dat gij zojuist gehoord hebt. Het is "Joppe". Men zegt dat het zijn ontstaan te danken heeft hetzij omdat deze Graad aldaar door Hiram Abiff werd ingesteld vr hij naar Jeruzalem ging, hetzij omdat het hout voor de Tempel, dat in de wouden van de Libanon werd geveld en toebereid, op vlotten over zee naar die plaats werd gebracht.De maonnieke overlevering verhaalt ons dat de kust daar zo steil was, dat het onmogelijk was om van de vlotten naar boven te komen, zonder hulp van omhoog. Deze hulp werd gegeven door personen die daar voor dat doel waren opgesteld, waar zij gebruik maakten van deze greep, welke in de Vrijmetselarij de sterkte greep of een Lewis genoemd wordt.De bijzondere tekenen van deze Graad zijn vier in getal. Het eerste van deze tekenen heeft een drievoudig karakter. Het eerste gedeelte van dat drievoudige teken wordt het herkenningsteken genoemd en wordt gegeven door de rechterhand uit te strekken en de vierde en vijfde vinger naar de pols te brengen en deze met de duim vast te houden.Dat is de wijze waarop de oude Merkmeester Metselaren hun merk toonden aan het loket van de Achtbare 1eOpziener om hun loon te ontvangen.De A1eOpzhoudt het loket omhoog, de ZAMMrricht de aandacht van de Kanddaarop.Om dat teken geheim te houden werd de pols van de hand eerst naar beneden gehouden en pas later, in het loket, werd de hand omgedraaid. De Merk Metselaren toonden hun hand aan een ander loket, op de wijze die u in een vroeger gedeelte van de ceremonie werd geleerd.Een Merk Metselaar die op die wijze zijn hand ophield aan het loket van een Merkmeester Metselaar zou dadelijk als een bedrieger herkend worden. Volgens de traditie stond de Achtbare 2eOpziener gereed met een bijl om de hand van een bedrieger achter het loket af te kappen.De A2eOpztoont de bijl.Er zijn twee loketten, n met een Winkelhaak voor de Meestermetselaren en n met een driehoek voor de Merkmeester Metselaren.Het tweede gedeelte van het drievoudig teken wordt het begroetingsteken genoemd. Het wordt gegeven door de rechterarm nog altijd met de vingers uitgestrekt, omhoog te brengen en wordt gemaakt in verband met het derde gedeelte of het strafteken, dat aldus wordt gegeven en dat zinspeelt op de straffen, die verondersteld werden door onze oude Merkmeester Metselaren te worden toegepast op elke Broeder die zijn Eed verbrak namelijk dat mij het rechteroor zal worden afgerukt, opdat ik het Woord niet meer zal kunnen horen, de rechterhand zal worden afgehakt, opdat ik geen beloning meer zal kunnen ontvangen.Het tweede van deze tekenen wordt genoemd het wegwerpteken en wordt gegeven door de handen te vouwen en deze driemaal van naar links te zwaaien en dan omhoog Dit is een zinspeling op de wijze waarop de afgekeurde materialen voor de bouw van Koning Salomo's Tempel als nutteloos werden weggeworpen.Het derde van deze tekenen wordt genoemd het teken van ontmoediging en wordt gegeven door het gebogen hoofd te ondersteunen met de rechterhand, terwijl de linkerhand onder de rechter elleboog wordt geplaatst. Dat ontstond toen de bekwame Gezel de verwerping van zijn werk aanzag en, bij het wegwerpen van de Sluitsteen uitriep: helaas, helaas, mijn werk is verworpen!.In het teken van getrouwheid, Zusters en Broeders!De Redleest uit Psalm 118, de verzen 21-22-23.Ik zal u loven, omdat Gij mij verhoord hebt, en mij tot heil geweest zijt. De Steen, die de bouwlieden verworpen hadden, is tot een hoofd des hoeks geworden. Dat is van de Here geschied, en het is wonderlijk in onze ogen.ZAMMr:Zusters en Broeders, herneemt uw plaats.Het vierde teken wordt genoemd het teken van dank en wordt aldus gegeven. Dat is de oude wijze van dankbetuiging aan de Opper Werkmeester van het Heelal en zinspeelt op de driehoek, gevormd door de borst als basis en de armen als gelijke zijden. Het ontstond bij het vinden van de Sluitsteen, die daarna met veel praal werd rondgedragen en op zijn regelmatige plaats werd gesteld, waarbij de bekwame Gezel, toen hij zijn kunde beloond en zijn werk gewaardeerd zag, zijn handen in vreugde en verrukking samenvouwde en uitriep: Gode zij dank. Mijn werk is aangenomen. Mijn merk is erkend.De greep of aanraking wordt gedaan door de pinken van de rechterhand in elkaar te haken en de vuisten tegen elkaar te plaatsen. Dat zinspeelt op het in n lijn brengen en het volmaakt in elkaar passen van elk onderdeel van het werk. Met de duimen omhoog zinspeelt het op het Merk van de Zeer Achtbare Merkmeester en met de duimen omlaag op het gemis van de Sluitsteen om de boog te voltooien.De slagen van een Merkmeester Metselaar zijn: * * **.Deze worden door de ZALGMMrgegeven.

In het teken van getrouwheid, Zusters en Broeders.De Redleest uit Jeremia 31, vers 21:Richt uw merktekenen op, stel uw spitse pilaren, zet uw hart op de baan, op de weg, die gij gewandeld hebt.ZAMMr:Zusters en Broeders, herneemt uw plaats.Het woord is Kebrahoth, een oud Hebreeuws woord dat betekent de "Zonen van het Oude Volk" ofwel "Metgezel". Ga door, Kebrahoth.Het staat u thans vrij de Tempel te dekken teneinde uw kleding te veranderen. Na uw terugkeer wordt de ceremonie voortgezet.De 1eDrgaat naar de Tp. De 2eDrgaat naar buiten. De nieuw verhoogde Brdekt de Tna de ZAMMren de AOpzzgegroet te hebben. De Diakkverlaten eveneens de Tmet hun staven.De bekledingKandklopt aan met MMrslag.1eDr:Zeer Achtbaar Merkmeester, er wordt gekloptZAMMr:Als dit de nieuw verhoogde Merkmeester Metselaar is, laat hem dan binnen.De 1eDropent de Tpen laat de Kandmet de beide Diakkbinnen. De2eDiakherneemt zijn plaats. De 1eDiakplaatst de Kandlinks van de 1eOpz.A1eOpz:Zeer Achtbaar Merkmeester, ik stel u voor Broeder... na zijn verhoging tot de eervolle Graad van Merkmeester Metselaar en verzoek u om een teken van uw goedkeuring.ZAMMr:Achtbaar 1eOpziener, ik draag aan u de plicht over om onze nieuw verhoogde Broeder te bekleden met de onderscheidingstekenen van een Merkmeester Metselaar.CerMrhaalt Sven juweel bij de ZAMMren brengt dit op een kussen bij de A1eOpz.De A1eOpzverlaat zijn zetel aan de Nzijde en gaat voor zijn piedestal staan,ziende naar het N. De nieuwe MMrMwordt tegenover hem geplaatst op deheilige lijn.A1eOpz:Broeder..., op bevel van de Zeer Achtbaar Merkmeester bekleed ik u met het Schootsvel van een Merkmeester Metselaar om de vordering aan te duiden, welke gij in de Koninklijke Kunst gemaakt hebt.Leest voor uit Openb. 2 vers 17:Die overwint, Ik zal hem geven een witte keursteen, en op die keursteen een nieuwe naam geschreven, welke niemand kent, dan die hem ontvangt.Juweel opspelden.ZAMMr:Aan de opmerkingen van mijn Achtbare Broeder 1eOpziener moet ik toevoegen dat het onderscheidingsteken, waarmede gij zojuist bekleed zijt, niet alleen uw rang van Merkmeester Metselaar aangeeft.Het heeft bovendien de bedoeling u er aan te herinneren, dat of u uw merk goed of slecht gebruikt, uw woorden en handelingen opgemerkt en opgetekend zullen worden door de Dienaren van de Opper Werkmeester van het Heelal. De Goede Wet zal u geluk of droefenis brengen, al naar gelang gij uw plicht hebt vervuld of nagelaten.Het juweel waarmede gij bekleed zijt is een model van de Steen die de bouwers verwierpen, de Sluitsteen voor de boog van Koning Salomo's Tempel. Het draagt aan de voorzijde de Latijnse letters HTWSSTKS, en aan de achterzijde Hebreeuwse karakters.Moge Gij onder de Gezellen even waardig bevonden worden als Hiram de Zoon van de Weduwe het was onder de Zijnen.In het midden van het juweel aan de achterzijde kunt gij uw merk laten graveren, en dat merk moet gij steeds achter uw handtekening zetten, wanneer gij in het Logeboek tekent of met een Merkmeester Metselaar in briefwisseling treedt. Gij behoort het ook op alle werk te plaatsen, dat gij in verband met deze Loge ten uitvoer brengt.De werktuigen

ZAMMr:Broeder 1eDiaken, wilt u de nieuw verhoogde Broeder voor mijn Zetel geleiden.Ik toon u thans de werktuigen van een Merkmeester Metselaar. Zij zijn de Keihamer en de Beitel, op welke gij ook tot deze Graad werd toegelaten. Met hun symbolische betekenis in andere Graden zijt gij reeds bekend. In deze Graad worden zij gebruikt om het merk te maken, waarmede de Zeer Achtbare Merkmeester het werk goedkeurt als geschikt om een plaats in te nemen in de voorgenomen bouw. Wij zijn geen Operatieve, doch Vrije en Aangenomen of Speculatieve Metselaren. Daarom worden wij door deze werktuigen wederom herinnerd aan het morele voordeel van discipline en opvoeding. Wij worden er toe geleid een vaste, zij het nederige hoop te koesteren, dat door het herstellen van onregelmatigheden en beheersen van ons lager zelf, wij waardig mogen worden bevonden het merk van goedkeuring te verwerven van de Opper Werkmeester van het Heelal, en geschikt worden om deel uit te maken van Zijn geestelijk bouwwerk, 'het huis niet met handen gemaakt, doch eeuwig in de hemelen'.ZAMMr:Daar u geldelijke bijdragen werden gevraagd voor uw verhoging, hebt gij het recht te weten op grond van welk gezag wij handelen.Zusters en Broeders, in het teken..Dit is onze Bul of Charter. Gij kunt er te allen tijde nader kennis van nemen.Hier is ons Huishoudelijk Reglement. Ik raad u aan het ernstig te bestuderen. Hieruit zult gij de plichten leren kennen, die gij aan deze Loge in het bijzonder verschuldigd bent.Broeder 1eDiaken, plaats onze nieuw verhoogde Broeder in het Noordoostelijk deel van de Loge.Zusters en Broeders, staat op.De ZAMMr, de ZALGMMr, andere ZAMMmen de AOpzzdalen af naar de vloer van de L. De laatste twee staan in het midden van de Noorder en de Zuider kolom, terwijl de ZAMMrvoor zijn zetel staat, zodat zij een gelijkzijdige driehoek vormen.ZAMMr:Broeder..., de Hoofdofficieren van deze Loge zijn naar de vloer afgedaald, als een symbool van de voet van gelijkheid, waarop alle Vrijmetselaren elkander tegemoet treden. Het is van deze plaats dat ik u uit naam van onze Loge welkom heet en u geluk wens met uw verhoging tot deze eervolle Graad in de Vrijmetselarij. Laat mij u eraan herinneren, dat uw ijver in de beoefening van de maonnieke deugden evenredig behoort te zijn aan uw vooruitgang. Draag zorg dat gij, bij het vervullen van de plichten van uw positie, voortgaat in overeenstemming met de verheven regels van de Orde te handelen. Handel rechtvaardig, wees genadig, beoefen liefdadigheid, handhaaf eendracht en tracht met allen in eenheid en broederlijke liefde te leven. Zouden andere vrienden u verzaken, afgunst uw goede naam bezoedelen, of kwaadwilligen u vervolgen, zouden gevaren, twijfelingen of moeilijkheden u bezwaren, macht u pogen te dwingen, of bekoring u verlokken van het rechte pad af te wijken, onder Merkmeester Metselaren zult gij steeds vrienden vinden, bereid u bij te staan in uw kommer en u op te wekken uit uw droefheid. Houdt als troost onder elke verdrukking door een ongelukkig lot, en als hoop op een lichter toekomst, steeds in gedachte dat de steen dien de bouwers verwierpen omdat zij zijn verdienstelijke eigenschappen niet kenden, tenslotte tot een hoofd des hoeks, een Sluitsteen in de boog, werd gemaakt.ZAMMr:Zusters en Broeders, herneemt uw plaatsen.Broeder 1eDiaken, wilt u de nieuw verhoogde Merkmeester Metselaar een plaats op de Noord-kolom geven tegenover de Redenaar.Dan geef ik nu graag het woord aan de Redenaar.De Redrefereert in de toespraak aan enkele punten uit de mystieke Toespraak.MuziekZAMMr:En hiermede Broeder... is uw inwijding voltooid.Mystieke toespraakZAMMr:Als wij voorbijgaan aan het concrete werk van de Operatieve Metselaren om te rade te gaan bij de Speculatieve Vrijmetselarij, ontdekken wij, dat zonder de kennis van de 3eGraad het niet mogelijk is de Sluitsteen te vormen.Beide punt en van de Passer moeten ontbloot zijn, klaar voor gebruik, alvorens men in staat is een cirkel of delen van een cirkel zuiver te tekenen. De betekenis hiervan is dat spirituele intelligentie en actieve intutie aangewakkerd moeten zijn.In de Merkgraad spelen wij mee in een dramatisering van ons even in de stof. Dat wil zeggen vanaf de ervaringen opgedaan in de steengroeven van de wereld tot en met toetsing door de handhavers van regel en wet.Het centrale thema van de Graad is echter het plaatsen van de Sluitsteen in de Mystieke Boog. Het vormen van een boog stelt andere eisen aan de kennis van wiskunde en kan gezien worden als het streven naar diepere inzichten in de Wetten van de Kosmos.In ons Rituaal wordt dit gebeuren voorgesteld als een tekening van de Sluitsteen die men eenmaal gezien en nooit meer vergeten heeft.Het merk van goedkeuring, de gelijkzijdige driehoek, geplaatst rondom ons eigen merk, wijst op erkenning van dit streven naar dieper inzicht dat tot uiting komt in het willen bereiken van een hoger ideaal.De Werkmeesters zijn aspecten van het Alziend Oog. Zij houden onze vooruitstrevendheid in toom. De lessen van teleurstelling en berusting verrijken ons totale inzicht en roepen een halt toe aan egostische beweegredenen.Het verwerpen en terugvinden van de Sluitsteen geeft de innerlijke strijd weer, ervaren tijdens het nastreven van dat hoger ideaal, op het pad van geestelijke ontwikkeling.Het voltooien van de Mystieke Boog door het plaatsen van de ontbrekende steen symboliseert de overwinning, transcendentie.Na dit spirituele hoogtepunt wordt de nieuwe Merkmeester Metselaar aan het eind van de ceremonie wederom herinnerd aan de hechte band van Broederliefde, Hulp en Waarheid, de drie grote beginselen waarop de Orde gegrond is. Een ieder die diepere inzichten verwerft voelt de drang deze kennis, dit begrip en mededogen in dienst te stellen van de mensheid. Hierin ligt de verdieping van de Gezellengraad waarin wij leerden dat het hoogste levensideaal is te dienen.Op gelijke voet met allen en bewust van het feit dat zelfs het geringste dat wij in ons dagelijks leven ondernemen, waardig moet zijn ons merk te dragen, staan wij klaar voor onze verdere taak: medebouwer te zijn aan een beter en rechtvaardiger wereld.SluitingZAMMr:Broeders Aalmoezenier en Schatbewaarder, wilt u met de tassen rondgaan?ZAMMrgeeft n sl, gevolgd door de AOpzzen zegt:Heeft n der Zusters of Broeders nog een voorstel te doen in het belang van deze Loge, in het belang van de Orde in het algemeen of in het belang van de mensheid?De groeten worden ontvangen van de Opperr.Indien niemand het woord verlangt, zegt de A1eOpz.:De kolommen zwijgen, Zeer Achtbaar Merkmeester.ZAMMrgeeft n sl, gevolgd door de AOpzzen zegt:Heeft n der Zusters of Broeders nog een voorstel te doen in het belang van deze Loge, in het belang van de Orde in het algemeen of in het belang van de mensheid?De groeten worden overgebracht van Consistories en Areopagi.A1eOpz:De kolommen zwijgen, Zeer Achtbaar Merkmeester.ZAMMrgeeft n sl, gevolgd door de AOpzzen zegt:Heeft n der Zusters of Broeders nog een voorstel te doen in het belang van deze Loge, in het belang van de Orde in het algemeen of in het belang van de mensheid?De groeten worden overgebracht van Kapittels van het Rozekruis, het Heilig Koninklijke Gewelf, en de Loges van Volmaking.A1eOpz:De kolommen zwijgen, Zeer Achtbaar Merkmeester.ZAMMrgeeft n sl, gevolgd door de AOpzzen zegt:Heeft n der Zusters of Broeders nog een voorstel te doen in het belang van deze Loge, in het belang van de Orde in het algemeen of in het belang van de mensheid?A1eOpz:De kolommen zwijgen, Zeer Achtbaar Merkmeester.ZAMMr:Dan verzoek ik allen die groeten hebben overgebracht, deze waar mogelijk te reciproceren.De CerMrstaat op en zegt:Zusters en Broeders, wilt opstaan en groeten wij de Zeer Achtbare Merkmeester.Allen:Heil, Zeer Achtbaar Merkmeester.ZAMMr:Heil, mijn Zusters en Broeders.Zet u, Zusters en Broeders.Broeder Ceremoniemeester, wilt u de werkplannen ophalen.De CerMrhaalt de werkplannen op, beginnende bij de ZAMMr, dan HWMr, de 1een 2eWMren geeft deze tenslotte aan de A1eOpz. Allen staan op bijhet overhandigen.ZAMMrgeeft n sl, beantwoord door de AOpzz, staat op en zegt:Zusters en Broeders, helpt mij deze Loge te sluiten.Allen staan op.

Achtbaar 2eOpziener, wat is de voortdurende plicht van iedere Merkmeester Metselaar?A2eOpz:Te bewijzen dat de Loge behoorlijk gedekt is, Zeer Achtbaar Merkmeester.ZAMMr:Onderzoek of die plicht vervuld is.A2eOpz:Broeder 1eDekker, wilt gij bewijzen dat de Loge behoorlijk gedekt is?1eDrgeeft de Sll, die door 2eDrworden beantwoord.1eDr:Achtbaar 2eOpziener, de Loge is behoorlijk gedekt.A2eOpz:Zeer Achtbaar Merkmeester, de Loge is behoorlijk gedekt.ZAMMr:Achtbaar 1eOpziener, wat is onze volgende plicht?A1eOpz:Te zorgen dat de Zusters en Broeders in de stand gaan staan van Merkmeester Metselaren, Zeer Achtbaar Merkmeester..ZAMMr:Zusters en Broeders, in de stand van Merkmeester Metselaren.De Zzen Bbgaan in de stand staan en gaan op het voorbeeld van de ZAMMrover tot het tv.getr.ZAMMr:Achtbaar 1eOpziener, waar is uw voortdurende plaats in de Loge?A1eOpz:In het Westen, Zeer Achtbaar Merkmeester.ZAMMr:Waarom zijt gij aldaar geplaatst?A1eOpz:Om de ondergaande zon aan te duiden, evenals de zon in het Westen ondergaat, waarmede de dag besluit, zo is de 1eOpziener in het Westen geplaatst om de Loge te sluiten op bevel van de Zeer Achtbare Merkmeester, na gezien te hebben dat de lonen uitbetaald zijn en de werkplannen op een veilige plaats zijn opgeborgen.Zijn de werkplannen aldus opgeborgen en de lonen uitbetaald?A1eOpz:Ja, Zeer Achtbaar Merkmeester, naar mijn beste weten en vertrouwen.ZAMMr:Zusters en Broeders, laten wij, alvorens de Loge gesloten wordt, met alle eerbied en nederigheid onze dankbaarheid uitspreken tot de Opper Werkmeester van het Heelal voor de zegeningen die wij hebben ontvangen.De Steen die door de bouwers verworpen werd, en een verdienste bezat, welke zij niet kenden, werd gemaakt tot de Sluitsteen van het gebouwde handen omhoog heffende. Mogen wij, door geduldig volharden worden omgebouwd tot levende Stenen in een geestelijk huis, waarin hij wonen kan.Allen:Zo moge het zijn.ZAMMr:Broeder Redenaar, wilt gij ons tenslotte nog een gedachte van schoonheid meegeven?Red:Werkmeester over 't al, Wiens machtig denken de werelden gevormd en het onpeilbaar hemelruim met sterren heeft bevolkt, Wiens krachtig woord de duisternis verdreef en 't Licht tot aanschijn riep. Schenk ons, Uw trouwe bouwers, slechts een schaduw van begrip en inzicht in Uw plan.Een ruwe steen geeft Gij aan ieder en 't bevel: Geef hieraan nu de allerschoonste vorm. Al valt dit werk ons bovenmenslijk zwaar, Al gaat het bijkans onze kracht te boven, is het gereed, dan plaatst Gij in de muur van Uw verheven Tempel Uw gepolijste steen.ZAMMr:Mogen wij worden geleid door de Wijsheid van de Verheven Hoge Priester en Koning der Koningen. Mogen wij door Zijn Kracht in staat worden gesteld, en worden aangespoord om de verplichtingen na te komen, die wij op ons genomen hebben:Waarheid aan te kweken, harmonie onder de Zusters en Broeders te bewaren, in vrede met alle mensen te leven. Standvastig al die deugden buiten de Loge in praktijk te brengen die ons daarbinnen worden voorgehoudenAllen:Zo moge het zijn.SluitingsliedAllen:Laat ons, o Opper Werkmeester,Wel merken, hier benen,In hoop, geloof en liefde metUw Englenscharen n.Wij bouwen, wat ons lot ook zijOp Uw rechtvaardigheid,Want 's werelds lijden gaat voorbijVoor wie de tijd verbeidt.Wij weten dat geen dwaling dreigtZo slechts Uw merk omgeeftOns zwakke streven, en Uw glansEn Glorie ons omzweeft.Zo moge het zijn.ZALGMMr, geleid door de CerMren Diakkmet gekruiste Sttdaalt naar het Aaf en knielt.ZAMMr:Achtbaar 1eOpziener, daar de arbeid van de dag beindigd is, hebt gij mijn bevelen de Loge te sluiten.Geeft de Sllvan de Graad.A1eOpz:Zusters en Broeders,allen gaan staan in het ten de A1eOpzheft de handen omhoogin de Naam van de Opper Werkmeester van het Heelalbrengt zijn handen voor het voorhoofd tegen elkander en buigt

en op bevel van de Zeer Achtbaar Merkmeesterrechtop staande met de hamer in de hand

sluit ikallen gaan uit het tlaten de handen langs de zijden vallen

deze Merkmeester Metselaars Logegeeft de Sllvan de Graad.Wanneer de A1eOpzhet woord "sluit" uitspreekt, neemt de ZALGMMrKhen Buit elkaar en sluit dan het Bv.d. HK.Tegelijkertijd worden alle lichten uitgedaan, behalve de kandelaars en het EL. Wanneer de A1eOpzis uitgesproken, staat de ZALGMMrop en zegt:En het Woord was bij God.De ZALGMMrwordt naar het Oteruggeleid.A2eOpz:En zij is dienovereenkomstig gesloten tot de volgende regelmatige bijeenkomst, dringende bijeenkomsten uitgezonderd, waarvan behoorlijk kennis zal worden gegeven.Geeft Sllvan de Graad, beantwoord door de 1een 2eDr.A2eOpzna zijn kaars te hebben gedoofd:Moge Zijn Schoonheid in onze harten wonen.A1eOpzna zijn kaars te hebben gedoofd:Moge Zijn Kracht ons steunen.ZAMMrna zijn kaars te hebben gedoofd:Moge Zijn Wijsheid altijd met ons zijn.ZALGMMr:Zijn Licht schijnt zelfs in de diepste duisternis. Zuster en Broeders, daar de Loge gesloten is, blijft ons nu nets anders over dan dat, volgens aloud gebruik, ieder de geheimen van onze Orde opsluite in de veilige en gewijde schuilplaats van zijn hart, ons verenigende in de handeling vanAllen:Getrouwheid, Getrouwheid, Getrouwheid, Getrouwheid.Wierbrengt wierook naar de ZAMMr.ZAMMr:Broeder 1eDekker, wilt gij de Tempelpoort openen en Broeder Ceremoniemeester wilt gij de Zusters.en Broeders uit de Tempel geleiden.De Zzen Bbverlaten de Tin processie. De volgorde der processie is dezelfde als bij het binnenkomen.

Slotlied

Allen:De steen, die door de tempelbouwersverachtlijk was een plaats ontzegd,is tot verbazinig der beschouwersvan God ten hoofd des hoeks gelegd.Dit werk is door Gods Alvermogen,door 's Heren hand alleen geschied.Het is een wonder in onz ogen:wij zien het, maar doorgronden 't niet.