Revalidatietraining bij spier en peesletsel Raymond Meyer sportfysio-manueeltherapeut SMC KNVB 10...
-
Upload
magdalena-mertens -
Category
Documents
-
view
222 -
download
2
Transcript of Revalidatietraining bij spier en peesletsel Raymond Meyer sportfysio-manueeltherapeut SMC KNVB 10...
Revalidatietraining bij spier en peesletsel
Raymond Meyer sportfysio-manueeltherapeut SMC KNVB10 januari 2011
KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel
Inhoud
• KNVB Werkstructuur, opzet onderzoek• Epidemiologie• Anatomie• Diagnostiek• Revalidatie• Preventie
KNVB locatienaam // datum // titel // www.knvb.nl
U.M.C.U.M.C. (Utrechts Medisch (Utrechts Medisch Centrum)Centrum)
S.M.C.S.M.C. (Sport Medisch Centrum (Sport Medisch Centrum Zeist)Zeist)
U.C.S.U.C.S.(Universitair Centrum Sportgeneeskunde)(Universitair Centrum Sportgeneeskunde)
4x sportartsen4x sportartsen
7x sportfysiotherapeuten7x sportfysiotherapeuten
Dutch Hamstring injection therapy study• HIT study (in samenwerking UMC Utrecht,
SMC KNVB, MC Haaglanden)
KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel
12-04-23
Dutch HIT-study 5
Fysiotherapie protocol Sherry & Best 2004, Hamilton et al. 2010
• Best evidence:
– 2x per week met FT (max 5 weken)• Range of Motion (geen superfysiologische rek)• Spieroefeningen
– isometrisch
– concentrisch
– excentrisch
• Core-stability• Sportspecifieke training in fase voor sportterugkeer
– Dagelijks• Thuisoefenprogramma Sherry & Best 2004
12-04-23
Dutch HIT-study 6
Dutch HIT-study
• Doel: vergelijking behandelresultaat– ACP injectie therapie – Placebo injectie therapie
(fysiologische zoutoplossing)
• Fysiotherapie– Beide groepen– 2x week tot sportterugkeer– Maximaal 5 weken– Thuisoefenprogramma
• Belang voor sporter– Topsportzorg– Snelle diagnostiek– Volledige behandeling vergoed
12-04-23
Dutch HIT-study 7
Dutch HIT-study
• Grote uitdaging: inclusie patiënten– Belangrijke rol fysiotherapeuten!!– (En overige sportmedische begeleiders)
• Start: februari 2011 (intentie)
• Contact laagdrempelig– Telefonisch: …– Email: [email protected]– Website: www.dutchhitstudy.nl
KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel
Epidemiologie -1-
20,3
17,1
11,7
10,8
8,4
5,6
3,8
3,7
3,6
2,9
2,8
2,0
1,2
1,1
1,0
0,9
0,7
0,6
0,3
0,3
0,3
0,2
0,2
0,2
17,4
16,3
10
12,7
7
5,7
3,7
3,9
3,1
2,8
4,6
2,4
2,6
2
1,3
1,8
0,4
1,3
0,4
0,4
0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0
Knie
Enkel
Hamstrings
Bovenbeen
Lies
Voet
Bekken/heup
Rug (laag)
Onderbeen
Achillespees
Kuiten
Romp
Schedel
Tenen
Aangezicht
Schouder
Hand
Pols
Hals/nek
Sleutelbeen
Vinger/duim
Onderarm
Elleboog
Rug (hoog)
Percentage (%)
2002
2007
KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel
Epidemiologie -2-
Betaald voetbal • Ca. ¼ van de
blessures bovenbeenblessures
• 13 – 17 % van de blessures betreffen hamstringblessures
• 2/3 zijn bicepsblessures• 21 – 31 % recidief
blessures
• Ekstrand c.s. (1983)• Hoy c.s. (1992)• Arnason c.s. (1996)• Hawkins c.s. (2001)• Graafmans c.s. (2003)• Woods c.s. (2004)
KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel
Epidemiologie -3-
• Per hamstringblessure gemiddeld 18 gemiste dagen en 3 – 3 ½ gemiste wedstrijden
• 5 – 6 hamstringblessures per club per seizoen
(Woods c.s., 2004)
KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel
The core
KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel
Functie SI-gewricht in bewegingsketen -1-• Mobiliteit• Stabiliteit • Transfer belasting rug bekken onderste
extremiteit• Verplaatsing grond-reactie krachten
onderste extremiteit naar romp
KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel
Functie SI-gewricht in bewegingsketen -2-• Stabiliteit en mobiliteit aan elkaar
gerelateerd• Vormsluiting: vorm sacrum en irregulaire
gewrichtsoppervlak• Krachtsluiting: ligamentaire spanning en
spierkrachten geven compressie SI-gewricht
KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel
Lig. sacrotuberale
Lig. sacroiliac. post. longum
Lig. iliolumbale
KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel
Lig. sacrotuberale
Aanhechtingsplaats– m. biceps femoris,
caput longum– m. gluteus maximus– m. piriformis– fascia
thoracolumbalis
KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel
m. biceps femoris
m. semitendinosus
m. semimembranosus
Anatomie Anatomie hamstringshamstrings
KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel
Functionele anatomie hamstrings • Biceps: nutatie SI gewricht, retroflexie heup,
flexie knie, exorotatie onderbeen t.o.v. knie• Semitendinosus: flexie knie, retroflexie
heup, endorotatie onderbeen t.o.v. knie• Semimembranosus: flexie knie, retroflexie
heup, endorotatie onderbeen t.o.v. knie• N.B. Agonisten voorste kruisband!
KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel
Oorzaken hamstringblessure• Disbalans kracht hamstrings vs quadriceps (Askling
c.s., 2003)• Spiervermoeidheid (Worrell c.s., 1994)• Verkorte hamstrings (van Wingerden c.s., 1993,
Witvrouw c.s., 2003 en 2004)• Onvoldoende warming up• Lichamelijk contact• Recidief hamstringblessures (Holmich c.s., 2005) • Afwijkende looptechniek (Arendse c.s., 2004) • Onvoldoende “core stability” (Kibler c.s., 2006)• Hamstringsyndroom (Puranen c.s., 1988)• excentrische insufficiëntie hamstrings
KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel
Hypothese Verrall c.s (2001)
• Hamstrings zijn het meest kwetsbaar bij snelle verandering van excentrische
naar concentrische contractie
KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel
Hypothese Hossain & Nokes (2005)
Normale belasting van gewicht
Belasting SI-gewricht
Zwakte of verkeerde gluteus
maximus actie
Instabiel SI-gewricht
Compensatoire biceps contractie
Strain weke delen ↑
Lage rugpijn
KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel
Hypothese Inklaar (2006)• Disfunctie van het SI-gewricht leidt tot
vermindering van de excentrische kracht van de m. biceps femoris
KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel
Diagnostiek• Anamnese• Lichamelijk onderzoek
– Inspectie
– Actief bewegingsonderzoek
– Passief bewegingsonderzoek
– Palpatie
• Bij twijfel (omtrent ernst):– Echografie
– MRI
KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel
Bewegingsonderzoek
• Core stability• Disfunctie SI-gewricht• Lengte- en weerstandstesten hamstrings
KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel
Onderzoek core stability • Dynamic joint stability measurements
– Proprioception– Postural control– Electromyography– Kinetics and kinematics
Wikstrom c.s., 2006
KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel
Onderzoek core stability • Body sway movements (Tropp c.s., 1985)• Drop jump test (Hewett c.s., 2004)• Core stability tests (Kibler c.s., 2006)
KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel
Onderzoek disfunctie SI-gewricht -1-• Mobiliteitstesten
– active straight leg raising test– standing stork test– seated flexion test– standing flexion test
• NB: linker en rechter SI-gewricht met elkaar vergelijken!
KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel
Onderzoek disfunctie SI-gewricht -2-• Pijn provocatie testen
– Gaenslen test– Patrick's sign – compression test– distraction test– thigh thrust test
• NB: minimaal moeten 3 testen positief zijn voor valide resultaat (van der Wurff, 2005)
KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel
DiagnostiekDiagnostiek
hamstring-hamstring-blessuresblessures
KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel
Diagnostiek: indeling naar ernst• Graad 1: milde
strain (overrekking)• Graad 2: matige
strain / partiële ruptuur met krachtsverlies
• Graad 3: ernstige strain – totaal ruptuur. Totaal verlies spierfunctie
KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel
Haematoomvorming bij hamstringsblessures
KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel
Fysiologisch herstel Respecteren diverse fasen van wondherstel
• Bloedings-/ontstekingsfase• Proliferatiefase• Remodelleringsfase• Functionele fase
• Principe van overload en periodisering
• Onderscheidt weefsel: spier, tendo-myogeen, pees!
KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel
Herstelproces
• Herstel conform fysiologische hersteltijd van de verschillende typen collageen
• Primair als fysiotherapeutisch behandelaar maar tevens coach naar volledige belastbaarheid
• Handelend vanuit volledige diagnostiek
• Einddoelen formuleren
KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel
Denkmodel
• Meerdimensionaal belasting-/belastbaarheidsmodel (MDBB, Hagenaars, Bernards)
• Analyse vanuit de grondmotorische eigenschappen behorende bij de voetballer c.q. het voetbal
• Handelen vanuit een samenwerking tussen speler, orthopedisch chirurg, clubarts (sportarts) en sportfysiotherapeut
KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel
EHBO
• Rust• Koelen• Compressie• Elevatie
KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel
Behandelplan
• Optimaliseren van de range of motion (ROM)• Spierversterken• Coördinatie• Uithoudingsvermogen
KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel
Oefenprogramma
• Coördinatie• Kracht• Snelheid• Uithoudingsvermogen• Lenigheid
KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel
Behandeling
• Fase 1 (ontstekingsfase)– Partieel mobiliseren met compressiebandage– Koelen (ijs) gedurende 15 minuten, 2x per dag– 2 krukkengang – Actief knie buigen en strekken, onbelast en
pijnvrij– Mobiliseren SI-gewricht bij dysfunctie (Cibulka
c.s., 1986)– Tijdelijk NSAID medicatie (Petersen c.s., 2005)
KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel
Behandeling • Fase 2 (proliferatiefase)
– Stretching hamstrings binnen pijngrens– Concentrische training krachtuithoudingsvermogen
hamstrings binnen pijngrens (vb middels electrostimulatie)
– Isometrische krachttraining hamstrings in verschillende gewrichtshoeken
– Functioneel stabiliserende oefentherapie lage rug en bekken (Sherry c.s.,2004, Kibler c.s, 2006)
– Mobiliserende oefentherapie SI-gewricht– Vervangende training algemeen aëroob
uithoudingsvermogen– Autologous conditioned serum injections (Wright-
Carpenter c.s., 2004)
KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel
Training lumbopelvische stabiliteit• Fase 1: m. transversus abd., mm. multifidi
zonder beweging extremiteiten en romp• Fase 2: idem met beweging extremiteiten• Fase 3: idem met beweging extremiteiten en
romp• Fase 4: m. erector spinae, mm. obliquus
abd. ext. en int., m. gluteus maximus, m. latissimus dorsi (in 3 lussen met romprotatie)
Pool-Goudzwaard, 2003
KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel
Behandeling
• Fase 3 (remodelleringsfase)– Stretching hamstrings (Witvrouw c.s., 2004)– Uitbouw krachttraining, introductie
excentrische krachttraining (Askling c.s., 2003)
– Introductie looptraining: loop-ABC en loopvermogen
– Introductie individuele baltraining
KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel
Behandeling
• Fase 4 (functionele fase)– Onderhoud stretching– Training maximaal kracht en snelkracht met
transfer naar sprintarbeid– Training excentrische kracht via squat
(lunges) met transfer naar plyometrische oefenvormen op het veld
– Training anaëroob loopvermogen– Intensivering individuele baltraining
KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel
Behandeling
• Fase 5 (reïntegratiefase)– Aansluiting bij groepstraining, opbouwen
wedstrijdritme– Onderhoud training (excentrische) kracht
hamstrings– Onderhoud functioneel stabiliserende training
lage rug en bekken– Onderhoud mobiliserende training SI-gewricht– Isokinetische krachttest
KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel
Revalidatie opbouw
KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel
Revalidatie opbouwfase veldtraining • Coördinatie training• Techniek training• Pass en trapvormen• Loop (conditie) training• positie/ partijvormen in grote ruimte
opbouw van:-kaatser -neutrale man
-overtal-gelijke aantallen-ondertal
KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel
Revalidatie opbouwFase veldtraining• Positie spel kleine ruimte• Oefenwedstrijd 2e elftal
30 min.-45 min.-60 min.-90 min.• Competitiewedstrijd
KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel
Preventie
• Warming up• Uitgerust aanvangen met training en wedstrijd• Goed doseren van training- en wedstrijdbelasting• Stretching hamstrings• Excentrische training hamstrings• Mobiliserende oefeningen SI-gewricht• Functioneel stabiliserende oefeningen lage rug en
bekken
KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel
• Bedankt voor uw aandacht!
KNVB Revalidatietraining bij spier en peesletsel