Renovatie met een hoge energie-efficiëntie: technische details · Principe: de binnenafwerking is...

ISOLATIE VAN MUREN BIJ RENOVATIE

Pierre DEMESMAECKER

Institut de Conseil et d’Etudes en Développement Durable (ICEDD) vzw

Opleiding Duurzaam gebouw: Renovatie met een hoge energie-efficiëntie: technische details Leefmilieu Brussel

2

Doelstelling(en) van de presentatie

● Beschikken over de essentiële elementen om

muren doeltreffend te isoleren

● De aandacht vestigen op mogelijke slordigheden

en oplossingen voorstellen die de risico’s van een

slordige uitvoering beperken

3

Plan van de uiteenzetting

● Inleiding: noodzaak van muurisolatie

● Isolatie van muren langs buiten

● Spouwmuurisolatie

● Isolatie van muren aan de binnenzijde

4

Inleiding: noodzaak van muurisolatie

Isolatie van een muur volgens de "zeer-lage-

energiestandaard” Passief:

U ≈ 0,25 0,12 W/m²K

In de praktijk:

► 12 cm MW met λ = 0,032 W/mK

mechanisch bevestigd U = 0,25 W/m²K

► 20 cm PU met λ = 0,023 W/mK

mechanisch bevestigd U = 0,12 W/m²K

► 25 cm EPS met λ = 0,032 W/mK

gelijmd (afgewerkt met pleisterlaag) U = 0,12 W/m²K

5

Inleiding: noodzaak van muurisolatie

Aan de buitenkant

In de spouw

Waar moet het isolatiemateriaal komen?

Aan de binnenkant

Bron: Pierre Demesmaecker

Bron: WTCB

Bron: WTCB

6



► Welke systemen?

► Effect op de bestaande muur (temperatuur/vochtigheid)

► Beperking van de risico’s van binnencondensatie

► Thermische bruggen

► Balans


7

Isolatie van muren aan de binnenzijde: enkele systemen

Bron: Pierre Demesmaecker

Voorzetwand

Gipsplaat

Technische spouw

Dampscherm/-rem

Thermische isolatie

Secundaire structuur

Bestaand metselwerk

Bron: WTCB

8

Isolatie van muren aan de binnenzijde: enkele systemen

Voorzet van isolatieplaat

Bron: Recticel

Bron: WTCB

9



► Welke systemen?

► Effect op de bestaande muur

(temperatuur/vochtigheid)



► Balans


10

Isolatie van muren aan de binnenzijde: effect op de bestaande muur

Temperatuurschommelingen

Bron: SPW (DGTRE)

∆T ≈ 30 °C

Vorst!

Figuur 19 – Evolutie van de temperatuur in een

langs binnen geïsoleerde volle muur, op een

zomerdag en op een winterdag

1 binnenafwerking

2 thermische isolatie (5 cm dik)

3 eventueel oude bepleistering

4 dragend metselwerk

Bu

ite

nk

an

t

Bin

ne

nk

an

t

11


Vochtigheid: wijziging van het droogpotentieel

© Architecture et Climat

Beperkte droging aan de binnenkant

VOOR

NA

12


Vochtigheid: wijziging van het droogpotentieel

Bron: Vseal

Risico van muuruitslag Beperkte droging

Risico van aantasting van

vochtgevoelige materialen die in de

muren zijn verwerkt (houten balken,

…)

http://cdn.shopify.com/s/files/1/0221/4660/t/1/assets/blog_efflorescence-on-brick.jpg?35

13


Vochtige muur en temperaturen < 0°C

Bron: WTCB

Risico’s van vochtschade

Waterleidingen in de muren kunnen bevriezen!

14


In de praktijk: noodzaak om over een droge muur te

beschikken of om een muur te beschermen tegen bronnen

van vocht, zoals:

Opstijgend vocht

Bron: WTCB

Bron: Injeco

Condensatie

Slagregen Fig. 10 Gemiddelde slagregenintensiteit

vermenigvuldigd met de gemiddelde duur tijdens

een jaar.

15


Bron: WTCB

Impregnatie van de poriën/capillairen met een product met

vochtwerende werking

Beperking van natte muren door slagregen: waterafstotend maken

Fig. 4 Poreus bouwmateriaal

dat met een schimmelwerend

middel is behandeld

WATER-

DAMP

WATER

TYPE VAN

EFFECT CAPILLAIR

GEDRAG

GEDRAG AAN DE

OPPERVLAKTE

HYDROFIEL EFFECT:

niet waterafstotend

gemaakt steenachtig

materiaal

HYDROFOOB EFFECT:

waterafstotend

gemaakt steenachtig

materiaal

Aantrekking

Afstoting

Uitspreiding

Parelend effect

Oppervlakte-

spanning =

Oppervlakte-

spanning =

Tabel 1 Werkingsprincipe van waterafstotende producten

16


Beperkingen van de behandeling

Beperking van natte muren door slagregen: waterafstotend maken

Vereist vaak een aangepaste voorbereiding van de

ondergrond (scheurtjes dichten, (bak)stenen vervangen,

opnieuw opvoegen, funderingen verstevigen,…)

Vereist een goede continuïteit van de

ondergrond (geen scheurtjes breder

dan 0,3)

Bron: WTCB, NIT 224

Deze behandeling maakt het mogelijk het

uitzicht van het metselwerk te behouden. Ze

moet worden gezien als een verbetering, en niet

als een wondermiddel om de indringing van

vocht te vermijden, waardoor bekledingen

systematisch zouden kunnen worden vervangen.

17


OPGELET met het “ademende” karakter van verf!

Beperking van natte muren door slagregen: Wat met verf?

Het is sterk afgeraden om muren die langs buiten

geschilderd zijn (met een slecht ademende verf) langs

binnen te isoleren (hetzelfde geldt voor muren in

geëmailleerde baksteen, …).

Bij gebruik van verf die onvoldoende ademt (wat het geval is voor de

meeste oude verven) dringt het water in de muur langs de

onvermijdelijke onderbrekingen in de verflaag. De muur droogt

vervolgens zeer moeilijk uit.

Deze muren zijn doorgaans vochtiger en ze blijven ook langer vochtig

dan gelijkaardige niet-geverfde muren!

18


In de praktijk: noodzaak om over een droge muur te beschikken of

om een muur te beschermen tegen bronnen van vocht, zoals:

Optrekkend vocht

Bron: WTCB

Bron: Injeco

Condensatie

Slagregen

Bron: WTCB

Fig. 10 Gemiddelde slagregenintensiteit


een jaar.

19


Welke technieken voor bestaande gebouwen?

Opstijgend vocht

Invoeging van anticapillaire membranen

Injectie van hydrofobe producten

Bron: WTCB

Fig. 20 Fasen in

de manuele

plaatsing van een

afdichtings-

membraan.

20


Hygroschopische (wateraantrekkende) zouten

Opstijgend vocht

Vochtvlek op een perfect droge muur…

Bron: WTCB

Behandelen tegen opstijgend vocht en laten uitdrogen

alvorens binnenisolatie aan te brengen (die bij voorkeur

niet gevoelig is voor vocht)

21


In de praktijk: noodzaak om over een droge muur te beschikken

of om een muur te beschermen tegen bronnen van vocht, zoals:

Optrekkend vocht

Bron: WTCB

Bron: Injeco

Condensatie

Slagregen Fig. 10 Gemiddelde slagregenintensiteit


een jaar.

22

Isolatie van muren aan de binnenzijde: de risico’s van binnencondensatie tegengaan

In het verwarmingsseizoen: waterdamp die in de lucht zit, wil

naar buiten trekken.

Binnencondensatie: Kesako?

Indien er geen goed dampscherm is, treedt

dauwpuntcondensatie en/of condensatie op koude

oppervlakten op.

Dit is een andere vorm van een met vocht doordrongen

muur! Te vermijden! Bron: Energie+

23



► Welke systemen?




► Balans


24

Isolatie van muren aan de binnenzijde: de risico’s van binnencondensatie beperken

Belang van hygiënische ventilatie

Hoge hoeveelheid condensaten!

De luchtafdichting moet heel zorgvuldig worden

uitgevoerd! Bron: Pierre Demesmaecker

Bron: WTCB

Beschikken over een “normaal droog” binnenklimaat.

Aan de binnenkant van de isolatie moet een

performante luchtdichtheid worden voorzien

• Indien het isolatiemateriaal luchtdoorlatend is

(MW, …): de vochtige lucht gaat door de isolatie

heen

• Indien het isolatiemateriaal luchtdicht is

(doorgaans harde isolatieplaten): risico van

condensatie rondom het isolatiemateriaal!

25


De migratie van waterdamp beperken.

Beschikken over een voldoende dampbestendig

isolatiemateriaal (de meeste harde

isolatiematerialen komen in aanmerking)

Een dampscherm/-rem plaatsen aan de binnenkant

van het isolatiemateriaal

Buitenbekledingen die weinig dampdoorlatend zijn,

vermijden (verf, geëmailleerde baksteen, …)

OPGELET: oude gipslagen binnen worden bij

voorkeur verwijderd.

Gevaar van condensatie op dit niveau:

papperige pleisterkalk en schimmelvorming (=

verborgen gebreken).

Principe: de binnenafwerking is beter dampdicht dan het

complex aan de buitenkant van de isolatie

De luchtdichtheid moet zeer zorgvuldig worden uitgevoerd!

Bron: WTCB

Bestaand metselwerk

Technische spouw

Gipsplaat

Dampscherm/-rem

Thermische isolatie

Secundaire structuur

26


De risico’s van binnencondensatie beoordelen

Op dit moment zijn er geen eenvoudige tabellen of tools

Complexe fenomenen:

• Transfer van waterdamp, vloeibaar water en warmte hangt

nauw samen

• Precieze parameters die in aanmerking moeten worden

genomen, zijn zelden gekend in bestaande materialen

• Hoog aantal variabelen moet in aanmerking worden genomen

Bron: Architecture et Climat

Buiten-

klimaat

Type van

metselwerk

Type van

isolatie

Buiten-

bekleding

Dikte van

de isolatie

Binnen-

klimaat

Dampremmend

menbraan

Bestaande

binnen-

bekleding

27


De risico’s van binnenisolatie beoordelen

Bestaande tools:

Gids + Tool (xls) ISOLIN

Bron: Architecture et Climat

28



► Welke systemen?




► Balans


29

Isolatie van muren aan de binnenzijde: thermische bruggen

Thermische brug: Kesako?

Bron: ICEDD Condensatie en

schimmelvorming

30


Hoe kunnen we ze vermijden?

Bron: ICEDD

31


Wat is de impact van thermische bruggen?

Bron:

Een toename van de thermische weerstand van de isolatie

boven een waarde van 1,5 tot 2 m²K/W (of een isolatiedikte

van 6 tot 8 cm met een λ-waarde gelijk aan 0,04 W/mK) heeft

weinig zin vanuit energieoogpunt indien de bouwknopen niet

grondig worden aangepakt.

Thermische bruggen en bouwknopen moeten aangepakt worden!

32



► Welke systemen?




► Balans


33

Isolatie van muren aan de binnenzijde

Isolatie aan de binnenzijde

Uitzicht en bouwlijn aan buitenkant blijven ongewijzigd

De muur moet dicht zijn en droog blijven (beperkt

droogvermogen)

Thermische beperkingen in gevel (temperatuurverschillen)

Risico van binnencondensatie

Thermische bruggen zijn moeilijk op te lossen

Binnenafwerking moet worden weggehaald/vervangen

Binnenvolume neemt af

Thermische massa neemt af

Delicate techniek, te vermijden indien mogelijk …

Te bestuderen + zorgvuldig uit te voeren

34

● www.energieplus-lesite.be

● www.wtcb.be

● www.leefmilieubrussel.be

● http://energie.wallonie.be

● ISOLIN: gids en tool (xls op dvd)

Interessante tools, websites, enz.:

Referenties Gids duurzame gebouwen en andere bronnen:

• Gids duurzame gebouwen:

http://gidsduurzamegebouwen.leefmilieubrussel.be

fiche G_ENE03 Transmissieverliezen beperken

http://www.energieplus-lesite.be/



http://www.wtcb.be/

http://www.brusselsenvironment.be/

http://energie.wallonie.be/

http://gidsduurzamegebouwen.leefmilieubrussel.be/

35

Wat moet worden onthouden uit de uiteenzetting

● Muren isoleren is een groot en duur werk

● Buitenisolatie, en eventueel isolatie van de

luchtspouw, geniet de voorkeur

● Binnenisolatie is moeilijker …

► Maak een diagnose van de bestaande toestand

► Ga na of een oplossing mogelijk is (tool Isolin, Wufi,…)

► Verzorg het ontwerp en de uitvoering van de details

(luchtdichtheid en thermische bruggen)

In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, is binnenisolatie

geen makkelijk klusje voor doe-het-zelvers!

36

Contact

Pierre DEMESMAECKER

Energie-auditeur

ICEDD vzw

: 081 25 04 80

E-mail: [email protected]

Renovatie met een hoge energie-efficiëntie: technische details · Principe: de binnenafwerking is...

Documents

Transcript of Renovatie met een hoge energie-efficiëntie: technische details · Principe: de binnenafwerking is...