2

Tekst en samenstelling:

Reinoud van Uffelen en Henny Wibbelink

Afbeelding voorzijde:

Vivanne Rossieau, Evenementenbureau Koning Willem I College

Meer weten? Reinoud van Uffelen r.vanuffelen@kw1c.nl ; 06-45596458

19 oktober 2015

3

Inhoudsopgave

Woord vooraf 4

De aanleiding voor een mbo-agenda

5

Aansluiten bij afspraken uit de regio

6

Een agenda met drie beleidslijnen

7

Een agenda met tien thema’s

8

De doelen vanuit studentperspectief

9

BETER ONDERWIJS

Breder opleiden

10

Toekomstgerichte leerwegen

12

Meertalig onderwijs en internationalisering

14

Een goed en veilig pedagogisch klimaat

16

VOORBEREIDEN OP WERK

De school en de samenleving

18

Een stevige Entreeopleiding

20

Passende stages en leerbanen

22

KANSEN VOOR IEDERE JONGERE

Betrokken begeleiding voor kwetsbare jongeren

24

Doorlopende lijnen

26

Hindernissen overwinnen

28

Financiële paragraaf

30

Feiten en cijfers

31

Verantwoording en onderliggende documenten

32

4

Woord vooraf

In januari 2015 stelt de gemeenteraad het bestuursakkoord “Aan de slag, zakelijk en sociaal tussen de mensen” voor de periode 2015-2018 vast. Hierin staat dat iedere inwoner de mogelijkheden moet krijgen om het beste uit zichzelf te halen om goed aan de samenleving te kunnen deelnemen. Het verbeteren van de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt is een belangrijk thema hierbij dat vooral het mbo betreft. De gemeente wil samen met mbo-instellingen innovatie bevorderen en het onderwijs versterken. Zo geven we de lokale educatieve agenda vorm. Eric Logister, wethouder van de gemeente ’s-Hertogenbosch, portefeuillehouder Onderwijs.

De missie van het Koning Willem I College is: "Het succes van de student is de reden van ons bestaan". We beseffen als geen ander dat we die missie als College niet alleen kunnen waarmaken. We hebben daar al onze partners in de omgeving voor nodig. Samenwerking met zorginstellingen, bedrijven, andere scholen, de provincie en vooral ook de gemeente is een voorwaarde. In het boek "Het nieuwste Brabant" zegt onze Commissaris van de Koning Van der Donk treffend: "Innovatie is niet langer het product van gesloten laboratoria; het is het resultaat van open netwerken van kennisdeling, die functioneren in een cultuur van vertrouwen en verbinden, van elkaar wat gunnen." Jeanette Noordijk, voorzitter College van Bestuur van het Koning Willem I College.

Goed middelbaar beroepsonderwijs is ontzettend belangrijk omdat het de verbinding maakt tussen theorie en praktijk, waardoor dromen werkelijkheid kunnen worden. De groene wereld begint bij Helicon Opleidingen, maar er is ook een hele wereld daarbuiten. Daarom vindt Helicon Opleidingen het heel waardevol om samen met de gemeente ’s-Hertogenbosch en het Koning Willem I College elke student optimaal te begeleiden in het ontwikkelen van hun talenten. Met het tekenen van deze agenda bevestigen we dat we deze verantwoordelijkheid samen dragen in het belang van de student. Stan Vloet, Directeur MBO Den Bosch van Helicon Opleidingen.

5

De aanleiding voor een mbo-agenda

Dit is de mbo-agenda van de gemeente ’s-Hertogenbosch voor de periode 2015-2018. Deze agenda is tot stand gekomen in samenwerking tussen het Koning Willem I College, Helicon Opleidingen en de gemeente ‘s-Hertogenbosch. We gaan samen aan de slag om te werken aan kwalitatief, aantrekkelijk en innovatief onderwijs dat de talenten van jongeren ontwikkelt. Onderwijs dat de deelnemers voorbereidt op de snelle veranderingen in de maatschappij en dus ook op de arbeidsmarkt. Alleen door de gezamenlijke inspanningen van onderwijsinstellingen, werkgevers, overheid en maatschappelijke partners kunnen we jonge mensen goed op weg helpen naar een duurzame en zelfstandige plek in de samenleving. De wet schrijft duidelijk voor wat de verantwoordelijkheden van onderwijsinstellingen en gemeenten zijn. Grofweg gaat het hier om goed onderwijs aanbieden, leerplicht, RMC en jeugdzorg. Als we het hebben over het hoger liggende doel: “Ervoor zorgen dat jonge mensen in het mbo hun talenten ontwikkelen en daarmee een duurzame plek in de samenleving en op de arbeidsmarkt bereiken”, blijkt al snel dat onderwijs, gemeenten en werkgevers de handen in elkaar moeten slaan. Niet voor niets zijn er lokaal en regionaal al vele samenwerkingsvormen tussen onderwijs, overheid en ondernemers (de drie O’s). Het mbo heeft een brede opdracht. Het is de schakel tussen het voortgezet onderwijs en de arbeidsmarkt. Het is vooral het mbo dat vakmensen aflevert, de vakmensen waar nu maar ook in de toekomst behoefte aan is. Contacten met de beroepspraktijk borgen de voortdurende bijstelling van het onderwijsprogramma. Dit stelt ook hoge eisen aan de kwaliteit en beschikbaarheid van leerbanen en stages. Voor steeds meer jonge mensen is het mbo ook de schakel tussen voortgezet onderwijs en hbo. Het mbo moet zijn studenten dan ook voldoende theoretische bagage meegeven en zorgen voor een goede aansluiting met het hbo. Daarnaast is het mbo ook de plek waar jonge mensen groeien naar volwassenheid. Bij aanvang van de opleiding zijn de meesten nog leerplichtig. Na afloop heeft het overgrote deel een startkwalificatie behaald. Tenslotte heeft het mbo een belangrijke functie in het opleiden van studenten die extra begeleiding nodig hebben of een specifiek traject volgen. Dit geldt voor kwetsbare jongeren voor wie niveau 1 of 2 eindonderwijs is. Maar ook voor deelnemers van de Internationale Schakelklas (ISK) en Voortgezet Algemeen Volwassenenonderwijs (Vavo) en voor volwassenen in een arbeidsgerelateerd scholingstraject. Deze mbo-agenda is bewust vrij beknopt gehouden. We hebben alleen thema’s benoemd die concrete resultaten laten zien in de periode 2015-2018 die het gevolg zijn van samenwerking tussen het Koning Willem I College, Helicon Opleidingen en de gemeente ’s-Hertogenbosch. De agenda is niet statisch maar is bedoeld als leidraad voor activiteiten en (bestuurlijk) overleg de komende jaren. Wanneer nodig, wordt de agenda uitgebreid en gewijzigd.

6

Aansluiten bij afspraken uit de regio

We zijn ons er van bewust dat de thema’s in de mbo-agenda de grenzen van de gemeente ’s-Hertogenbosch overstijgen. Dat moet ook; mensen laten zich bij de keuze van opleiding en werk niet beperken tot gemeentegrenzen. Toch zijn we van mening dat een lokale mbo-agenda waardevol is. Wij geloven dat we door krachtenbundeling en door een focus aan te brengen in taken op die terreinen waarvoor we samen verantwoordelijk zijn, meer kunnen bereiken. Onze doelen zijn namelijk hetzelfde; mensen helpen om via persoonlijke ontwikkeling een bijdrage te leveren aan een gezonde arbeidsmarkt. Dat doen we steeds op het juiste niveau; soms in de eigen organisatie, vaak samen met lokale partners maar ook in samenwerkingsvormen op regionaal, provinciaal, landelijk en Europees niveau. De ambities uit deze agenda sluiten aan bij die van de Brabantse Groeiagenda van SER Brabant. In deze agenda ligt de focus op innovatie en verbinden. In die Brabantse Groeiagenda is het mbo prominent aanwezig. “Voor het realiseren van de Brabantse ambities is het mbo een onmisbare schakel, het is de ziel van de ‘meso-economie’. Zonder ambachtseconomie geen kenniseconomie in Brabant.” Pact Brabant is een samenwerkingsverband tussen Brabantse werkgevers, werknemers, overheden en kennisinstellingen. In dit verband werken de Brabantse mbo-instellingen in overleg met overheden en bedrijfsleven aan een ambitieuze en goed onderbouwde Strategische Agenda Onderwijs-Arbeidsmarkt Kennispact 3.0. Centraal staan het “Brabantse stage- en leerbanenoffensief” en “nieuwe arrangementen voor de beroepen van morgen”. Ook het provinciale Bestuursakkoord “Beweging in Brabant” voor de periode 2015-2019 geeft aandacht aan “versterking van de onderwijs- en kennisinfrastructuur van het vmbo en mbo, met bijzondere aandacht voor de internationalisering van het beroepsonderwijs en de aansluiting arbeidsmarkt-onderwijs.” De ambities uit deze agenda sluiten aan bij de doelen van het regionale arbeidsmarktbeleid van Noordoost Brabant Werkt! Dit is een gezamenlijk programma van overheid, onderwijs en werkgevers met de gemeente ’s-Hertogenbosch als centrumgemeente. In Toptechniek Noordoost Brabant wordt regionaal gewerkt aan een krachtige doorlopende leerlijn in de techniek via de vakmanschap- en technologieroute in het mbo. Als vervolg op het regionaal vsv-convenant dat in 2016 afloopt wordt er in de regio Noordoost-Brabant ook samengewerkt aan speerpunten en actielijnen Vsv en Kwetsbare Jongeren 2016-2020. Deze actielijnen hebben betrekking op overgangen tussen onderwijsinstellingen, plusvoorzieningen voor overbelaste jongeren, stages/leerbanen en arbeidstoeleiding kwetsbare jongeren. De gemeente ’s-Hertogenbosch is verantwoordelijk voor de (gedecentraliseerde) taken voor leerplicht, RMC, de WMO, de Jeugdwet, Passend Onderwijs en de Participatiewet. Ook hiervoor geldt dat taken vaak in regionaal verband worden uitgevoerd.

7

Een agenda met drie beleidslijnen

In deze mbo-agenda staan drie beleidslijnen centraal:

1. Beter onderwijs 2. Voorbereiden op werk 3. Kansen voor iedere jongere

Werken aan deze hoofdlijnen vraagt om actie, maar vooral om gezond verstand en beleid. Daarom kiezen we niet voor het woord actielijnen, maar voor het woord beleidslijnen. 1. Beter onderwijs De kwaliteit van het middelbaar beroepsonderwijs is goed. We gebruiken het woord beter omdat het onderwijs nooit achterover mag leunen. Zeker niet in een veranderende samenleving. Die veranderende samenleving vraagt om bredere opleidingen en toekomstgerichte leerwegen. Bredere opleidingen voor meerdere dicht bij elkaar liggende beroepen met aandacht voor denkvaardigheden, communicatievaardigheden, mediawijsheid en ondernemerschap. Docenten en instructeurs zijn bevoegd en bekwaam, hebben kennis van de beroepspraktijk en voldoende didactische vaardigheden. Maar in het mbo-onderwijs gaat het ook om de relatie. Een docent kan het verschil maken; daarom is het belangrijk mensen te versterken in hun pedagogische taak. 2. Voorbereiden op werk Het middelbaar beroepsonderwijs sluit goed aan op de lokale en regionale arbeidsmarkt. Jongeren kunnen zich oriënteren op die arbeidsmarkt, beheersen werknemersvaardigheden en zijn in staat een sollicitatieprocedure te doorlopen. Er zijn voldoende stage- en leerwerkplekken van goede kwaliteit. Het onderwijs en de arbeidsmarkt weten elkaar goed te vinden als het gaat om arbeidsmarktrelevant opleiden. Daarbij zoeken we naar nieuwe vormen van stageplaatsen en leerwerkbanen. 3. Kansen voor iedere jongere Het middelbaar beroepsonderwijs helpt jongeren in hun persoonlijke ontwikkeling. Daarbij gaat het om de vragen “Wie ben ik?”, “Wat wil ik?” en “Wat kan ik?”. Jongeren hebben betrokken begeleiding nodig bij deze zoektocht. Het is belangrijk om oog te hebben voor doorlopende lijnen. Door allerlei oorzaken en soms gewoon door maatschappelijke pech zijn er jongeren die zich bevinden in een kwetsbare positie. De ene jongere heeft simpelweg meer hulp nodig dan de andere. Maar iedereen verdient kansen in het overwinnen van hindernissen.

8

Een agenda met tien thema’s Binnen de drie beleidslijnen zetten we acties uit op tien thema’s. De thema’s sluiten aan bij wat we al doen en richten zich op de activiteiten waarmee wij in de periode 2015-2018 samen het verschil willen maken. Samenwerken en verbinden zijn daarbij belangrijke uitgangspunten. De extra inspanningen voor de onderwijsinstellingen zitten in de samenwerking tussen Helicon Opleidingen en het Koning Willem I College. Twee mbo-instellingen die zich samen verantwoordelijk stellen voor een goed aanbod voor alle sectoren. Elk vanuit hun eigen expertise maar met een gezamenlijke aanpak waar dat meerwaarde oplevert voor studenten en het beroepenveld. De gemeente ’s-Hertogenbosch zal onderwijs en onderwijsinnovatie stimuleren en verbindingen leggen met andere beleidsterreinen waarvoor de gemeente verantwoordelijk is. Beter onderwijs: Breder opleiden

Toekomstgerichte leerwegen Meertalig onderwijs en internationalisering

Een goed en veilig pedagogisch klimaat Voorbereiden op werk: De school en de samenleving

Een stevige entreeopleiding Passende stages en leerbanen

Kansen voor iedere jongere: Betrokken begeleiding voor Kwetsbare jongeren Doorlopende lijnen

Hindernissen overwinnen De tien thema’s werken wij op dezelfde manier uit. Titel Hoe noemen we het thema? Hoofdlijn Bij welke beleidslijn hoort dit thema? Omschrijving Een korte omschrijving van het thema. Doel Wat is het doel?/Wat heeft de student er aan? Huidige situatie Wat doen we al? Aanpak Waar zetten we op in de komende jaren? Resultaat Waar willen we naar toe? Tijdpad Wanneer doen we wat? Kartrekker Wie is verantwoordelijk? Onder de 10 thema’s vallen allerlei activiteiten. We willen de goede dingen die we doen, blijven doen. Tegelijkertijd beseffen we dat al die activiteiten geen doel op zich zijn. Het is dus ook van belang om kritisch te blijven kijken naar de dingen die we doen en open te blijven staan voor veranderingen. Vandaar dat deze agenda ook tussentijds bijgesteld zal worden.

9

De doelen vanuit studentperspectief Het mbo in ’s-Hertogenbosch is er voor de studenten. Met een goede opleiding die recht doet aan hun interesses, mogelijkheden en wensen worden jonge mensen goed op weg geholpen, gevormd en weerbaar gemaakt voor een duurzame en zelfstandige plek in de samenleving. Het mbo heeft de uitdaging om het programma en de manier van werken aan te laten sluiten bij de situatie op de huidige en toekomstige arbeidsmarkt. In deze agenda beschrijven we welke resultaten binnen 3 jaar worden behaald op een aantal thema’s in samenwerking tussen mbo-instellingen en gemeente. Hieronder zijn de doelen van eerder genoemde tien thema’s beschreven vanuit het perspectief van de student maar ook door rekening te houden met de arbeidsmarkt. Anders gezegd: wat heeft de student er aan? Thema 1: Breder opleiden Studenten kunnen kiezen uit een helder opleidingsaanbod met onderwijs dat voorbereidt op meerdere dicht tegen elkaar liggende beroepen en vaardigheden die in de toekomst nodig zijn op de arbeidsmarkt. Thema 2: Toekomstgerichte leerwegen Studenten kunnen kiezen uit leerwegen en keuzedelen die aansluiten bij hun behoeften en die ze ook weerbaar maakt op de arbeidsmarkt. Thema 3: Meertalig onderwijs en internationalisering Studenten zijn goed voorbereid op studeren en werken in een anderstalige omgeving. Thema 4: Een goed en veilig pedagogisch klimaat Studenten worden gezien en leren en werken in een veilige schoolomgeving. Thema 5:De school en de samenleving In het onderwijs wordt gewerkt met levensechte opdrachten uit de samenleving en het onderwijs is zichtbaar in de samenleving. Thema 6: Een stevige Entreeopleiding Studenten kunnen kiezen uit een breed aanbod in alle sectoren. Thema 7: Passende Stages en leerbanen Voor elke student is er een passende stage of leerbaan met professionele begeleiding vanuit de werkplek en de school. Thema 8: Betrokken begeleiding voor kwetsbare jongeren Voortijdig schoolverlaters en jongeren uit het praktijkonderwijs en het vso stromen uit naar een passende en duurzame plek op de arbeidsmarkt. Thema 9: Doorlopende lijnen De overgangen tussen schooltypen en –niveaus en op en naar de arbeidsmarkt verlopen zonder problemen en studenten kunnen stapelen. Thema 10: Hindernissen overwinnen Persoonlijke omstandigheden zijn geen belemmering bij het doorlopen van de schoolloopbaan.

10

1 Breder opleiden

Hoofdlijn: Beter onderwijs

Omschrijving: Breder opleiden is onderwijs gericht op meerdere (dicht tegen elkaar liggende) beroepen, met daarin ook voldoende aandacht voor de 21e-eeuwse vaardigheden: denkvaardigheden, mediawijsheid en ondernemerschap en ondernemendheid.

Doel: Studenten kunnen kiezen uit een helder opleidingsaanbod met onderwijs dat voorbereidt op meerdere dicht tegen elkaar liggende beroepen en vaardigheden die in de toekomst nodig zijn op de arbeidsmarkt.

Huidige situatie: Er is een groot opleidingsaanbod in ’s-Hertogenbosch. Op het Koning Willem I College zijn er 22 onderwijsafdelingen met ieder weer meerdere opleidingen. Op Helicon Opleidingen zijn er 13 verschillende opleidingen. Er is in ’s-Hertogenbosch dus een breed palet aan opleidingen en er wordt derhalve opgeleid voor een groot aantal verschillende diploma’s. Er wordt gewerkt binnen verschillende sectoren. Het collegebeleid van het Koning Willem I College is er op gericht dat alle bol-studenten een basis van denkvaardigheden en mediawijsheid meekrijgen. Ook is er aandacht voor ondernemerschap en ondernemendheid.

Helicon Opleidingen staat voor eigentijds groen onderwijs en veelzijdige opleidingen. De centrale kernwaarden zijn duurzaamheid, ondernemerschap en innovatie. Helicon Opleidingen staat voor het verzorgen van onderwijs en educatie, in het bijzonder het ontwikkelen van praktijkgerichte kennis en het bijdragen aan het beroepenveld in de groene en agrarische sectoren. Meewerken aan versterking van samenhang en samenwerking tussen bedrijfsleven, onderzoek, voorlichting en onderwijs op regionaal en nationaal niveau, speciaal in de groene en agrarische sectoren in de meest brede zin.

11

Aanpak: Enerzijds wordt het opleidingenportfolio herijkt en komen meer onderling

afgestemde opleidingen. Anderzijds is er binnen alle opleidingen aandacht voor bovengenoemde

vaardigheden. 21e-eeuwse vaardigheden worden zoveel mogelijk onderdeel van het curriculum. Er is een krachtige leeromgeving die in gezamenlijkheid wordt vormgegeven.

Docenten worden blijvend geprofessionaliseerd op deze thema’s. Resultaat:

Een herijkt opleidingenportfolio op het Koning Willem I College waarin duidelijk wordt aangegeven welke opleidingen wel en welke niet worden aangeboden, maar ook welke interdisciplinaire programma’s mogelijk zijn.

Een opleidingenpalet voor elke vestiging binnen Helicon Opleidingen dat intern en extern afgestemd is. Een palet dat aansluit bij de behoefte van de student en de regio waar elke vestiging onderdeel van is.

Het Koning Willem I College en Helicon Opleidingen stemmen het opleidingenportfolio op elkaar af.

Binnen alle bol-opleidingen is er aandacht voor 21-eeuwse vaardigheden als (conceptuele) denkvaardigheden, mediawijsheid en ondernemerschap en ondernemendheid.

Docenten professionaliseren zich blijvend op deze thema’s. Medewerkers van Helicon Opleidingen maken gebruik van het scholingsaanbod

van het Koning Willem I College. Tijdpad:

Op basis van sectorplannen wordt op het Koning Willem I College gewerkt aan de invoering van de nieuwe kwalificatiestructuur. Er wordt duidelijk aangegeven welke opleidingen wel en welke niet worden aangeboden en welke interdisciplinaire programma’s mogelijk zijn.

De nieuwe kwalificatiestructuur en daarmee de herijking van het opleidingenportfolio wordt m.i.v. schooljaar 2016-2017 ingevoerd.

In 2017-2018 zal waar nodig bijgesteld worden. Helicon Opleidingen grijpt de nieuwe kwalificatiestructuur en de daarbij

behorende aanpassingen aan om elke vestiging beter te positioneren in de regio, met meer verdieping en minder verbreding bij elke vestiging.

De Academie voor Teaching & Learning en het De Bono Expertisecentrum ondersteunen bij de vormgeving van de 21e eeuwse vaardigheden in alle onderwijsprogramma’s.

In schooljaar 2015-2016 is er op het Koning Willem I College een cursus ondernemerschap.

Ook in schooljaar 2016-2017 en 2017-2018 is er aandacht voor de thema’s ondernemerschap en ondernemendheid.

Kartrekker: Josée Bours

12

2 Toekomstgerichte leerwegen

Hoofdlijn: Beter onderwijs

Omschrijving: Traditioneel zijn er in het mbo twee leerwegen. De beroepsopleidende leerweg (bol) en de beroepsbegeleidende leerweg (bbl). De bol is een dagopleiding waarbij de student de hele week naar school gaat. Tenminste 20% van de opleiding bestaat uit stages bij erkende leerbedrijven. De bbl bestaat uit een combinatie van leren en werken. Bij de meeste bbl-opleidingen houdt dit in dat de student één dag in de week naar school gaat en de rest van de week werkt bij een erkend leerbedrijf. Naast de “traditionele” bol- en bbl-leerwegen is er behoefte aan tussenvormen waarbij bol-studenten praktijkgericht leren, bbl-studenten ook leren door theorie en tussentijdse overstap tussen bol-bbl mogelijk is. Het is wettelijk mogelijk te experimenteren met een gecombineerde leerweg.

Een mbo-kwalificatie bestaat uit een basisdeel en een profieldeel. Daarnaast is het in de nieuwe kwalificatiestructuur verplicht om ook een keuzedeel aan te bieden. Hiermee kunnen studenten hun kennis verbreden en verrijken en kunnen instellingen inspelen op de veranderende arbeidsmarkt.

mbo-instellingen kunnen gezamenlijk keuzedelen indienen en daarmee in spelen op regionale of lokale ontwikkelingen.

Doel: Studenten kunnen kiezen uit leerwegen en keuzedelen die aansluiten bij hun behoeften en op de arbeidsmarkt.

Huidige situatie:

Landelijk zien we een verschuiving van de bbl naar de bol. Deze trend zien we ook in ’s-Hertogenbosch. Op het Koning Willem I College was het bbl-aandeel in 2010/2011 nog 30,8% en in 2013-2014 nog maar 24,5%. Bij Helicon Opleidingen is eenzelfde ontwikkeling te zien. Het bbl-aandeel was in 2010/2011 47,1% en is in 2013/2014 afgenomen tot 34,7%. Overstap van bol naar bbl is mogelijk maar er zijn geen gecombineerde leerwegen. Keuzedelen zijn in ontwikkeling.

13

Aanpak:

Er is structurele aandacht voor de overstap tussen leerwegen. De mogelijkheden om gecombineerde leerwegen te starten worden onderzocht. Het Koning Willem I College en Helicon Opleidingen zetten zich samen in voor de

ontwikkeling van een pakket aan keuzedelen. Er is aandacht voor keuzedelen voor excellente studenten.

Resultaat:

Leerwegen kunnen gecombineerd worden. Overstappen tussen bol en bbl is altijd mogelijk. Er zijn gezamenlijke keuzedelen.

Tijdpad: Na het uitvoeren van een verkenning wordt een nader tijdpad opgesteld. Kartrekker: Marijn Wiersema N.b. Marijn Wiersema wordt tijdens haar zwangerschapsverlof vervangen door Mandy Bruggink.

14

3 Meertalig onderwijs en internationalisering

Hoofdlijn: Beter onderwijs

Omschrijving: Jongeren werken steeds vaker in een meertalige omgeving in Nederland of in het buitenland. Veelal is Engels de voertaal, maar ook talen als Duits, Spaans en Frans zijn belangrijk. Onderwijs moet daarop voorbereiden door de lesinhoud, maar ook door de mogelijkheid tot buitenlandse bezoeken, uitwisselingen en stages. Ook interesse en kennis bij docenten voor dit thema is van belang.

Doel: Studenten zijn goed voorbereid op studeren en werken in een anderstalige omgeving.

Huidige situatie: Het voortgezet onderwijs in ‘s-Hertogenbosch kent geen tweetalige opleidingen. Het mbo daarentegen kent één tweetalige opleiding te weten: International Business Studies. Het is een 3-jarige bol-opleiding vanuit de Nederlandse deelkwalificatie “Vestigingsmanager Groothandel” met, op dit moment, de mogelijkheid tot het Engelse “BTEC National Diploma level 3 in Business”. Engels is de voertaal en stages in het buitenland worden gestimuleerd. De opleiding bevindt zich op een zelfstandige afdeling. Op het Koning Willem I College is er een Talenacademie. De Talenacademie verzorgt alle moderne vreemde talen voor de beroepsopleidingen. Het Koning Willem I College is voortdurend op zoek naar vernieuwende en betere vormen van onderwijs, dus ook talenonderwijs. Op dit moment maken ruim 200 studenten gebruik van de mogelijkheid om al dan niet met een Erasmus+ beurs voor een periode van 2 tot 8 maanden naar het buitenland te gaan voor een stage. Ruim 1600 studenten gaan voor 1 tot 5 dagen voor een curriculum gerelateerde studiereis naar het buitenland.

Bij Helicon Opleidingen hebben alle opleidingen minimaal één excursie naar het buitenland en veel studenten hebben een stage in het buitenland, waarvan een aanzienlijk deel ook buiten Europa.

Aanpak:

Tweetalig onderwijs wordt binnen het Koning Willem I College apart gepositioneerd. Taalonderwijs voor alle afdelingen wordt ondersteund door een faciliterende onderwijsafdeling, waarbij er aandacht is voor de ontwikkeling van keuzedelen.

15

Op het Koning Willem I College is een bureau (inter)nationale projecten dat zich inzet voor: internationale uitwisselingsprogramma’s voor studenten en docenten en onderwijsondersteunend personeel, curriculum gerelateerde internationale stages en voor de opbouw en het onderhoud van nationale en internationale contacten voor de uitwisseling van kennis.

Koning Willem I College en Helicon Opleidingen verkennen de mogelijkheden tot samenwerking op dit thema.

Resultaat:

Op het mbo in Den Bosch kan tweetalig onderwijs gevolgd worden en is, in samenwerking met het vo, een visie ontwikkeld op de toekomst van tweetalig onderwijs. Uitbreiding van het opleidingsaanbod is daarbij onderzocht. Het beleid dat een tweede vreemde taal wordt aangeboden wordt doorgezet en waar mogelijk wordt deze onder gebracht in een keuzedeel. Er is aandacht voor de praktische uitvoerbaarheid. Keuzedelen Duits, Spaans en Frans zijn mogelijk, maar waar mogelijk wordt een sectorale invulling gegeven. Stages in het buitenland groeien jaarlijks met 5%.

Tijdpad: 2015-2016:

Invoering kwalificatiedossier voor tweetalige opleiding wordt voorbereid. 15 excellente stageplaatsen, selectieprocedure, werkafspraken en

voorbereidingsprogramma voor studenten vormgeven inclusief taal- en cultuurvoorbereiding; 200+ excellente reguliere internationale stageplaatsen;1600+ studenten die deelnemen aan curriculum gerelateerde studiereizen.

2016-2017: Vanuit de kwalificaties “Junior Accountmanager” en “Commercieel Medewerker”

wordt tweetalig onderwijs aangeboden in combinatie met het European Business Baccalaureate. (i.p.v. BTEC).

30 excellente stageplaatsen, selectieprocedure, bijgestelde werkafspraken en voorbereidingsprogramma voor studenten vormgeven inclusief taal- en cultuurvoorbereiding; 200+ excellente reguliere internationale stageplaatsen;1600+ studenten die deelnemen aan curriculum gerelateerde studiereizen.

2017-2018: Vanuit de kwalificaties “Junior Accountmanager” en “Commercieel Medewerker”

wordt tweetalig onderwijs aangeboden in combinatie met het European Business Baccalaureate.

45 excellente stageplaatsen, selectieprocedure, bijgestelde werkafspraken en voorbereidingsprogramma voor studenten vormgeven inclusief taal- en cultuurvoorbereiding; 200+ excellente reguliere internationale stageplaatsen;1600+ studenten die deelnemen aan curriculum gerelateerde studiereizen.

Kartrekker

Raymon van den Berg

16

4 Een goed en veilig pedagogisch klimaat

Hoofdlijn: Beter onderwijs

Omschrijving: Een ander woord voor pedagogiek is opvoedkunde. Ouders vertrouwen hun kinderen toe aan het onderwijs. Ook het mbo heeft een belangrijke opvoedkundige taak in de vorming van jonge mensen. Het mbo is de plek bij uitstek waar jonge mensen groeien naar volwassenheid. Bij aanvang van de opleiding zijn de meesten nog leerplichtig. “Iedere student heeft een natuurlijke behoefte aan competentie, autonomie en relatie” 1 In andere woorden kan de student zeggen: “Ik kan iets, ik ben iemand en ik doe ertoe”. In die groei naar volwassenheid is de relatie met de docent ongelofelijk belangrijk. En waar docent staat kan ook mentor, studieloopbaanbegeleider, stageconsulent, conciërge, beveiliger, kantinemedewerker of afdelingsdirecteur staan: onderwijsprofessionals. Het belangrijkste instrument dat de onderwijsprofessional heeft in de opvoeding is zichzelf. Daarom is het belangrijk dat mensen zich zelf blijven ontwikkelen en ook kritisch naar zichzelf kunnen kijken. Pas als een onderwijsprofessional zijn eigen identiteit, waardepatronen en overtuigingen kent, is hij in staat een betrokken begeleider van jonge mensen te zijn. En kinderen hebben ouders/verzorgers. Het is belangrijk ze bij de school te betrekken.

Doel: Studenten worden gezien en leren en werken in een veilige schoolomgeving.

Huidige situatie: Het Koning Willem I College heeft een visie op studentbegeleiding die bestaat uit twee kernpunten: Begeleiding op maat en Begeleiding binnen de dagelijkse schoolcontext. Er zijn diverse scholingen op dit gebied. Ook bij Helicon Opleidingen is er een groeiende aandacht voor de begeleidingscomponent in het onderwijs.

1. Luc Stevens, Pedagogische Tact (2013), NIVOZ, Driebergen

17

Aanpak:

Er is een visie op begeleiding en een goed begeleidingsplan. Er is structurele aandacht aan de relatiecomponent in het mbo-onderwijs. Er is aandacht voor de pedagogische ontwikkeling van professionals, maar ook

voor de pedagogische ontwikkeling van teams. Er is structurele aandacht voor de persoonlijke ontwikkeling van professionals

die studenten begeleiden in het mbo-onderwijs. Er is structurele aandacht voor ouderbetrokkenheid.

Resultaat:

Onderwijsprofessionals zijn toegerust op hun begeleidingstaak en werken en

blijven werken aan hun persoonlijke ontwikkeling. Er wordt blijvend gewerkt aan pedagogische professionalisering en

teamontwikkeling. Medewerkers van Helicon Opleidingen en Koning Willem I College maken

gebruik van elkaars expertise en scholingsaanbod.

Tijdpad:

Er is training en begeleiding voor onderwijsprofessionals, niet alleen gericht op

didactiek, maar juist ook gericht op pedagogiek en de relatie onderwijsprofessional-student en daarmee op persoonlijke ontwikkeling van onderwijsprofessionals.

Er is aandacht voor de wijze waarop ouders worden betrokken . Er is aandacht voor de pedagogische scholing van studenten die stage lopen op

het mbo. Er is sprake van een gezamenlijke scholing.

Kartrekker: Ingrid Mollen

18

5 De school en de samenleving

Hoofdlijn: Voorbereiden op werk

Omschrijving: Het mbo bereidt voor op de samenleving en daarmee op de arbeidsmarkt. Maar mbo en samenleving zijn geen twee gescheiden werelden. Scheidslijnen tussen deze twee werelden vervagen en het mbo hoort midden in de samenleving te staan. Er zijn bewegingen waarbij de samenleving naar het mbo komt en bewegingen waarbij het mbo in de samenleving staat. Ook zijn er opleidingen die opdrachten uit de samenleving uitvoeren in of buiten de school.

Doel: In het onderwijs wordt gewerkt met levensechte opdrachten uit de samenleving en het onderwijs is zichtbaar in de samenleving.

Huidige situatie:

Er zijn opleidingen die opdrachten uit de samenleving uitvoeren op school. Er zijn opleidingen die opdrachten uit de samenleving uitvoeren in de samenleving. Het Koning Willem I College organiseert al 10 jaar een “communityweek” waarbij zo’n 500 studenten zich inzetten voor de samenleving. Bij Helicon Opleidingen worden ook diverse maatschappelijk opdrachten en stages uitgevoerd. Op deze manier ervaren studenten ook dat de maatschappij groter is dan de kaders van de opleidingen. Bij de lessen Loopbaan Oriëntatie en Begeleiding (LOB) komt dit ook in grote mate terug.

19

Aanpak:

Laat 1000 bloemen bloeien. Ieder maatschappelijk initiatief waarbij het onderwijs iets kan betekenen voor de samenleving of de samenleving iets kan betekenen voor het onderwijs is er één. Pluriformiteit en diversiteit worden gestimuleerd, waar mogelijk extra gefaciliteerd.

Inventariseren bij de diverse opleidingen, medewerkers en studenten, welke activiteiten er momenteel zijn en welke mogelijkheden/wensen er leven. Deze inventarisatie daar waar mogelijk ook vanuit de gemeente plaats laten vinden. De geïnventariseerde mogelijkheden verbinden waar mogelijk en/of wenselijk.

Resultaat:

Leren vindt meer plaats in een echte omgeving door school en praktijk dicht tegen elkaar aan te organiseren. Ook krijgt het onderwijs een zichtbare plek in de samenleving.

Tijdpad:

Werken vanuit inventarisatie, verbinding en stimulering.

Het plannen van een regulier overleg met betrokkenen. Na het uitvoeren van de

inventarisatie wordt een nader tijdpad opgesteld.

Kartrekker:

Jeroen van den Brand

20

6 Een stevige entreeopleiding

Hoofdlijn: Voorbereiden op werk

Omschrijving: Entreeopleidingen zijn toegankelijk voor jongeren die niet

voldoen aan de eisen van niveau 2, 3 en 4. Na het behalen van een entreediploma kan een student doorstromen naar een mbo-opleiding niveau 2 en/of aan het werk gaan. In veel gevallen is de entreeopleiding eindonderwijs. Het is dus belangrijk afspraken te maken over de doorlopende begeleiding van jongeren die het onderwijs verlaten. (zie thema 8)

Doel: Studenten kunnen kiezen uit een breed aanbod in alle sectoren. Er is een passend aanbod van doorstroom en uitstroom voor elke student.

Huidige situatie:

Het Koning Willem I College biedt entreeopleidingen aan binnen verschillende opleidingsrichtingen. De entreeopleidingen worden apart van de opleidingen op niveau 2, 3 en 4 gepositioneerd en bevinden zich in de afdeling Funderend Beroepsonderwijs (FBO) op de Weidonklaan. Het aantal studenten bedraagt minder dan 200 studenten wat neerkomt op minder dan 2% van de populatie van het Koning Willem I College. In totaal zijn er 8 verschillende entreeopleidingen. Assistent verkoop/retail (bol/bbl)) Assistent horeca, voeding of voedingsindustrie (bol/bbl) Assistent logistiek (bol/bbl) Assistent dienstverlening en zorg (bol/bbl) Assistent procestechniek (alleen bbl) Assistent bouwen, wonen en onderhoud (alleen bbl) Assistent installatie- en constructietechniek (alleen bbl) Assistent mobiliteitsbranche (alleen bbl) Tijden het entreejaar wordt gekeken of een student kan doorstromen naar mbo-niveau 2. Een eis daarvoor is dat de student niveau 2F voor Nederlands en 2A rekenen haalt. Als dat niet lukt, dan stroomt een student uit naar de arbeidsmarkt en ligt de nadruk in het lesprogramma op wat een student nodig heeft om te gaan werken. Helicon Opleidingen heeft geen reguliere werving voor de entreeopleiding. Helicon Opleidingen werkt wel samen met de Stichting Werkcarrousel in het project High5! In schooljaar 2014-2015 zaten er 28 jongeren in dit traject. 21 van hen haalden een diploma, 2 van hen haakten af en 5 zitten nog in een traject.

21

Aanpak: De drie partijen voeren een regulier overleg over het opleidingsaanbod en verkennen de mogelijkheid tot samenwerking. Daarbij is er aandacht voor verbinding met het Praktijkonderwijs en het Voortgezet Speciaal Onderwijs, maar ook met Traject op Maat (T.O.M.) en Weener XL. Resultaat: Er is een brede entreeopleiding in de gemeente in nauwe samenwerking met het Praktijkonderwijs en Voortgezet Speciaal Onderwijs. Voor elke jongere is er een passende uitstroom, hetzij naar niveau 2, hetzij naar de arbeidsmarkt. In de samenwerking tussen de twee mbo-instellingen en de gemeente is er een passende vervolgstap voor hen die het entreeonderwijs alleen met een beroepsdiploma verlaten en dus niet doorstromen. Tijdpad: Gestart wordt met een inventarisatie om meer duidelijkheid te krijgen over het aantal

jongeren waarover we praten. Na het uitvoeren van de inventarisatie wordt een nader

tijdpad opgesteld.

Kartrekker Liesbeth de Backer

22

7 Passende stages en leerbanen

Hoofdlijn: Voorbereiden op werk

Omschrijving: Beroepspraktijkvorming is een belangrijk en verplicht onderdeel van de opleiding. In de bol praten we dan over stages, veelal in lintvorm aangeboden. In de bbl hebben we het over leerbanen. ’s-Hertogenbosch heeft een grote lokale en regionale werkgelegenheidsfunctie en dat geldt niet alleen voor banen, maar zeker ook voor leerbanen en stages. Tot de 15 grootste werkgevers in ’s-Hertogenbosch behoren instellingen in de zorg, het openbaar bestuur, energie, groot- en detailhandel en het onderwijs. Het Koning Willem I College en de gemeente zelf (met o.a. het Stadskantoor en met Weener XL) behoren daartoe. In een veranderende samenleving is het belangrijk te zoeken naar nieuwe vormen van stageplaatsen en leerwerkbanen.

Doel: Voor elke student is er een passende stage of leerbaan met professionele begeleiding vanuit de werkplek en de school.

Huidige situatie:

Voor een aantal opleidingen is het moeilijk om een stageplek of leerbaan te vinden. De stageproblemen verschillen overigens sterk per sector. In mei 2015 werden in de regio Noordoost-Brabant met name knelpunten geconstateerd in de beroepsgroepen economisch administratief, groene ruimte en zorg (basiscijfers Jeugd, met 2015). Er is sprake van een verschuiving van de bbl naar de bol. Op het Koning Willem I College was het bbl-aandeel in 2010/2011 nog 30,8% en in 2013-2014 nog maar 24,5%. Bij Helicon Opleidingen was het bbl-aandeel in 2010/2011 47,1% en is in 2013/2014 afgenomen tot 34,7%. Dit is een landelijke trend. In het schooljaar 2013-2014 waren er ruim 495.000 mbo-studenten. Ruim driekwart van hen volgt de beroepsopleidende leerweg (bol) en een kwart volgt de beroepsbegeleidende leerweg (bbl). Zonder leerbaan moet een jongere stoppen met de (bbl)opleiding. Voor kwetsbare (niveau 1 en 2) jongeren is het nog moeilijker een leerbaan te vinden, er is veel concurrentie (verdringing). Er zijn sectorale afspraken met grote werkgevers over stageplaatsen en leerbanen. Er zijn veel initiatieven om te begeleiden naar en bij stage, zowel binnen het mbo als in samenwerking met gemeente en vmbo. Het Actieplan Leerbanen mag hier met name genoemd worden. Al deze initiatieven zouden beter op elkaar moeten zijn afgestemd op

23

basis van een goede analyse. Ook voor werkgevers (vooral MKB) moet heel duidelijk zijn waar ze met hun stagevraag moeten zijn. Dit kan beter gestroomlijnd. Ook moet er aandacht zijn voor de ontwikkeling van alternatieve stagevormen, bv. in een combi bol/bbl.

Aanpak:

Bestuurders van de gemeente en van het Koning Willem I College zetten zich vanuit hun

voorbeeldfunctie in voor een x-aantal stageplaatsen en leerbanen binnen de eigen

organisatie.

Er is structurele aandacht voor de samenwerking met de grootste werkgevers in de gemeente. Er is ook structurele aandacht voor de wat kleinere partijen zoals ATO, Signum (en andere), alsmede voor het MKB. Er wordt gestart met het inrichten van leerwerkbedrijven op wijkniveau waarmee studenten een bijdrage kunnen leveren aan de informele zorg in de wijk. Er wordt werk gemaakt van het inrichten van leerwerkbedrijven in de school zoals een eigen evenementenbureau en het theater van de techniek. Er is blijvende aandacht voor het ontwikkelen van nieuwe vormen van stages, leerbanen of tussenvormen Er wordt binnen de scholen gewerkt met stageconsulenten. De student wordt door hen vóór de start van de stage/leerbaan schriftelijk en mondeling geïnformeerd over wat van hem/haar wordt verwacht, inclusief leerdoelen en praktijkopdrachten. Ook wordt de student geïnformeerd over wat hij van ons kan verwachten ten aanzien van het vinden van een leerbedrijf en doorlopen zijn/haar stage/bpv-periode.

Resultaat:

Diverse initiatieven voor begeleiding naar en bij stage zijn beter op elkaar afgestemd.

Er is een duidelijk loket voor vragen over stages en leerbanen voor het MKB. Er zijn duurzame afspraken over stages en leerbanen. Er is sprake van professionele begeleiding.

Tijdpad:

Werken vanuit inventarisatie, verbinding en stimulering. Na het uitvoeren van de

inventarisatie wordt een nader tijdpad opgesteld.

Kartrekker:

Franka van Lieshout

24

8 Betrokken begeleiding voor Kwetsbare jongeren

Hoofdlijn Kansen voor iedere jongere

Omschrijving Sommige jongeren hebben moeite om na het verlaten van de school een passende plek op de arbeidsmarkt te vinden. Het gaat om jongeren die hun opleiding niet hebben afgemaakt of om jongeren die alleen een entreediploma hebben. Niet iedere jongere haalt een startkwalificatie.

Doel Alle kwetsbare jongeren die uitstromen uit het entreeonderwijs of uitvallen op niveau 2, gaan naar vervolgonderwijs, hebben een duurzame werkplek, hebben een passende dagbesteding of zitten in een toeleidingstraject.

Huidige situatie

Zowel op het Koning Willem I College als bij Helicon-opleidingen is het aantal voortijdig

schoolverlaters stevig gedaald. Op het Koning Willem I College was het aantal voortijdig

schoolverlaters in 2013-2014 433 (4,4%). In 2005-2006 ging het nog over meer dan 900

vsv-ers (ruim 9%).Bij Helicon Opleidingen daalt het aantal vsv-ers ook, maar is het

exacte beeld moeilijk uit te splitsen, omdat de cijfers Helicon-breed gepresenteerd

worden. In 2013-2014 had Helicon Opleidingen 233 vsv-ers (3,9%).

Cijfermatig lijkt de grens bereikt. Niet iedere jongere haalt een startkwalificatie en voor sommige jongeren is de entreeopleiding het hoogst haalbare. Die jongeren hebben vaak moeite om werk te vinden. Acties binnen het onderwijs en de gemeente om jongeren binnen te houden of toe te leiden naar arbeid zijn:

- Helicon Opleidingen heeft het interne budget om zorgstudenten te kunnen ondersteunen verhoogd.

- Het Koning Willem I College zet in op coachklassen die extra ondersteuning bieden op zowel het entreeonderwijs en niveau 2.

- Het Koning Willem I College is een aantal beschermde leerwerkplekken en werkpleksimulatie aan het ontwikkelen op het entreeonderwijs.

- Leerplicht en RMC werken op locatie van het Koning Willem I College en Helicon Opleidingen.

- De gemeente sluit aan bij de uitstroomgesprekken van de entreeopleidingen op het Koning Willem I College.

- De gemeente heeft een Traject Op Maat (T.O.M.) waar jongeren zonder startkwalificatie, uitkering of werk worden toegeleid naar onderwijs, werk, dagbesteding, zorg of een combinatie daarvan.

- Het Koning Willem I College en de gemeente maken deel uit van de netwerkorganisatie ’t WerkTverband.

25

Aanpak Regionaal wordt er op 31 maart 2016 een convenant aanpak voortijdig schoolverlaten en arbeidstoeleiding kwetsbare jongeren 2016-2020 ondertekend. Beleidslijnen met betrekking tot arbeidstoeleiding van kwetsbare jongeren hierin zijn:

Ontwikkelen gezamenlijke aanpak laatste schooljaar. Ontwikkelen nazorg tussen gemeenten, onderwijs en UWV en de overgang

kwetsbare jongeren naar de Participatiewet. Bewustzijn creëren bij werkgevers voor kansen die zij kunnen bieden voor

kwetsbare jongeren. Ontwikkeling aanpak 16 en 17 jarigen voor niet school- en leerbare jongeren

door onderwijs en gemeenten (hierin onderscheid maken in jongeren met weinig zicht op het beroepsbeeld en jongeren die nog niet arbeidsrijp zijn).

De route naar arbeid voor leerlingen in een leerwerktraject (LWT) op het vmbo ontwikkelen.

Vergaande samenwerking met netwerkpartners voor het creëren van banen voor kwetsbare jongeren en plaatsing.

Komen tot een uniforme dienstverlening en systematiek van gemeenten richting werkgevers. Denk hierbij onder andere aan loonwaarde meting in het laatste schooljaar en ondersteuning van werkgevers door jobcoaches.

Onderwijs zo nodig inzetten voor jongeren die niet op school zitten en die extra ondersteuning nodig hebben richting arbeid.

Opstellen van een overzicht van de voorzieningen die de gemeenten aanbieden aan werkgevers.

Resultaat Jongeren hebben een duurzame positie in de samenleving en zijn zoveel mogelijk in staat om in hun eigen inkomen te voorzien.

Tijdpad

In de eerste helft van 2016 worden onder de regionale actielijnen concrete uitvoeringsplannen gemaakt. Op 31 maart is de ondertekening van een regionaal convenant vsv en arbeidstoeleiding kwetsbare jongeren gepland.

Kartrekker Liesbeth Endendijk

26

9 Doorlopende lijnen

Hoofdlijn: Kansen voor iedere jongere

Omschrijving: De overstap van school naar school en van school naar werk levert soms problemen op. Daarnaast is er ook een groep “tweedekansers” die terug naar school gaan. Aandacht voor doorlopende lijnen in belangrijk, waarbij de student centraal staat. Goede relaties tussen de diverse partijen zijn erg belangrijk. Het is een voorwaarde voor studenten om tot goede prestaties te komen.

Doel: De overgangen tussen schooltypen en –niveaus en op en naar de arbeidsmarkt verlopen zonder problemen en studenten kunnen stapelen.

Huidige situatie:

Het mbo werkt samen met het voortgezet onderwijs. Met decanen van de toeleverende scholen, en specifiek met de vmbo-decanen wordt samengewerkt op het gebied van loopbaanoriëntatie. Bijvoorbeeld met het sectorwerkstuk. Regionaal wordt er gewerkt met het digitaal doorstroomdossier van Intergrip. Voortgezet Onderwijs, Koning Willem I College en Helicon Opleidingen werken hierbij samen. Bij het monitoren van de overgang vmbo-mbo wordt gebruik gemaakt van het Intergrip-product “Overstap VO-MBO”. De overgang in onze gemeente is goed te noemen. Het aantal uitvallers in de bovenbouw van het vmbo is nihil. In Toptechniek Noordoost Brabant wordt regionaal gewerkt aan een krachtige doorlopende leerlijn in de techniek via de vakmanschap- en technologieroute in het mbo. Maar hoe goed de loopbaanbegeleiding op het vmbo ook is, toch zullen er studenten zijn die niet op de juiste opleiding zitten en een verkeerde keus gemaakt hebben. Loopbaanbegeleiding in het eerste leerjaar van het mbo is er op gericht te studenten te begeleiden naar het tweede leerjaar van hun opleiding, dan wel naar het beëindigen van hun huidige opleiding en het doorstromen naar een nieuwe opleiding binnen of buiten ons college. Natuurlijk zullen er incidenteel ook ouderejaars uitvallen, maar het streven moet zijn dat iedereen die doorgaat naar het tweede leerjaar ook de eindstreep of, als het echt niet anders kan, een eindstreep haalt. Het is belangrijk zorg te hebben bij instroom, afstroom en doorstroom.

27

Tegenwoordig kiezen steeds meer studenten ervoor verder te leren op het hbo. Op opleidingsniveau wordt samengewerkt om de doorstroom in goede banen te leiden. mbo en hbo trekken ook samen op om op eenduidige manier aan te sluiten op de LOB-activiteiten in het voortgezet onderwijs. De overgang naar werk krijgt extra aandacht voor kwetsbare jongeren. De overstap werk-werk wordt gezien als een individuele verantwoordelijkheid en/of van de werkgever. UWV en WXL hebben verantwoordelijkheid voor mensen met een uitkering. In regionaal verband wordt nagedacht over mogelijkheden voor scholing en voor loopbaanplanning. (zie ook thema 8) De groeiende doorstroom van praktijkonderwijs en voortgezet speciaal onderwijs (vso) naar het mbo betekende een groei van het aantal jongeren dat vanuit het mbo een beroep deed op de voormalige wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten (wajong). Het begeleiden van deze groep naar en op de arbeidsmarkt is een aandachtspunt. (zie ook thema 8). Onderwijsinstellingen zullen de komende jaren meer geconfronteerd worden met jongeren uit de leeftijdscategorie 20-27 die terug naar school willen of terug naar school worden gestuurd. We noemen ze hier “de tweedekansers” met de opmerking dat het ook om een derde of vierde kans kan gaan. In dit verband spreken we ook over het begrip scholingsplicht uit de Participatiewet (artikel 13 lid 2). Gemeente en het Koning Willem I College zijn op dit moment in gesprek over de gewenste aanpak voor deze groep.

Aanpak: De keten van Loopbaan Oriëntatie (LOB) en Studie Loopbaanbegeleiding (SLB) wordt in kaart gebracht. mbo en hbo stellen in opdracht van de gemeentelijke LOB-stuurgroep op dit moment een programmalijn op waarin meer zicht komt op de bijdragen van de verschillende onderwijsinstellingen. Er dient aandacht te zijn voor peercoaching. Gemeente, Weener XL, UWV en Onderwijsinstellingen hebben een gezamenlijke aanpak voor de groep “tweedekansers”. Actieplan Leerbanen speelt hierbij een belangrijke rol.

Resultaat: Studenten werken zo goed en snel mogelijk aan de juiste competenties om de opleiding goed te kunnen volgen. Onderwijsinstellingen zijn in staat studenten hierin te faciliteren, ook als er (even) geen sprake is van een doorlopende lijn. Er is aandacht voor “tweedekansers”. Er zijn leerbanen met aansluitende bbl-opleidingen én arbeidsmarktkansrijke bol-opleidingen.

Tijdpad: Werken vanuit inventarisatie, verbinding en stimulering. Na het uitvoeren van de

inventarisatie wordt een nader tijdpad opgesteld.

Kartrekker: Jos Broekman

28

10 Hindernissen overwinnen

Hoofdlijn: Kansen voor iedere jongere

Omschrijving: Er zijn studenten die door persoonlijke omstandigheden moeilijkheden hebben om hun schoolloopbaan te doorlopen. Het gaat bijvoorbeeld om tienermoeders, mantelzorgers, gedetineerden, gehandicapten en jongeren met gezondheidsproblemen, gedragsproblemen, stoornissen of problemen thuis. Daarnaast kunnen jongeren sociaal geïsoleerd zijn, gepest worden. Voor het primair en voortgezet (speciaal) onderwijs geldt een ander kader Passend Onderwijs dan voor het mbo. Het mbo kent geen speciaal onderwijs en, vanwege de schaalgrootte, ook geen samenwerkingsverband. Wel kent het mbo de verplichting om doeltreffende maatregelen te nemen om studenten met persoonlijke problematiek, succesvol op te leiden tot een diploma.

Doel: Persoonlijke omstandigheden zijn geen belemmering bij het doorlopen van de schoolloopbaan.

Huidige situatie:

Er wordt steeds beter samengewerkt tussen diverse partners van het vo, het mbo en de gemeente. Het Koning Willem I College sluit mede namens mbo Opleidingen aan bij de overlegstructuren die er zijn tussen gemeente en samenwerkingsverband(en). Er is op dit moment niet zoiets als een gemeenschappelijke plusvoorziening. De gelden voor de plusvoorziening maken onderdeel uit van het regionaal vsv-convenant en worden door vo en mbo benut in de extra ondersteuning van jongeren. Op het Koning Willem I College is er veel extra inzet door zorgcoaches, coachklassen, diverse sectorklassen, de inzet van een jongerenwerker, een succesklas en een startklas. Studenten van Helicon Opleidingen kunnen ook gebruik van een voorziening als de succesklas. In oktober 2014 tekenden Helicon Opleidingen en het Koning Willem I College samen met de twee andere mbo’s een intentieverklaring waarin ze uitspreken dat als er zich individuele gevallen voordoen waarbij dreigende vsv-ers wellicht baat zouden kunnen hebben bij een voorziening van de andere instelling en er is plaats op deze voorziening, dan kan deze student gebruik maken van deze voorziening zonder dat daar kosten voor in rekening worden gebracht.

29

Aanpak: In het mbo krijgt de ontwikkeling van de basisondersteuning, het pedagogisch/didactisch klimaat in de les en op stage veel aandacht. Hetzelfde geldt voor de extra ondersteuningsmogelijkheden. Ten aanzien van die extra ondersteuningsmogelijkheden is er de ambitie om in samenwerking met de gemeente de jeugd(zorg)professionals dichterbij het onderwijs te laten opereren. School en zorg gaan daarbij niet op elkaars werkgebied zitten, maar zijn zich er steeds van bewust dat ze wel veel invloed op elkaar hebben. Als het goed gaat op school, werkt dat preventief voor de zorg. En als de zorg goede handelingstips geeft aan school, bevordert dat de basisondersteuning en daarmee de kans op succes, op school. Zowel school als zorg geven dus handelingstips en informatie aan elkaar. Deze wisselwerking komt het best tot stand als lijnen kort zijn.

Resultaat:

De zorgstructuur van het onderwijs sluit aan op de Jeugdzorg en de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO).

Tijdpad:

Werken vanuit inventarisatie, verbinding en stimulering. Na het uitvoeren van een

verkenning wordt een nader tijdpad opgesteld.

Kartrekker:

Stephanie Kuijper

30

Financiële paragraaf

Een verplicht onderdeel van een plan is de financiële paragraaf. Om uitvoering te kunnen geven aan voorgenomen activiteiten, moeten middelen en dekking worden gezocht. Deze agenda wil anders zijn en heeft een lege financiële paragraaf.

De agenda noemt tien thema’s die concrete resultaten laten zien in de periode 2015-2018 die het gevolg zijn van samenwerking tussen het Koning Willem I College, Helicon Opleidingen en de gemeente ’s-Hertogenbosch. Het Koning Willem I College en Helicon Opleidingen worden voor hun maatschappelijke taak, het verzorgen van goed onderwijs, regulier bekostigd vanuit het rijk. De gemeente ’s-Hertogenbosch is verantwoordelijk voor de (gedecentraliseerde) taken voor leerplicht, RMC, de WMO, de Jeugdwet, Passend Onderwijs en de Participatiewet. Voor deze taken ontvangt de gemeente ook reguliere bekostiging.

Activiteiten worden dus uit eigen middelen van de samenwerkingspartners bekostigd. Daarnaast zullen we, indien mogelijk, gebruik maken van incidentele middelen zoals bijvoorbeeld het onderwijsinnovatiefonds van de gemeente ’s-Hertogenbosch en het Regionaal Investeringsfonds mbo.

De meerwaarde van deze mbo-agenda is vooral de samenwerking . Ieder vanuit zijn eigen expertise, verantwoordelijkheden en middelen maar met een gezamenlijke aanpak en een gezamenlijk doel: Ervoor zorgen dat jonge mensen in het mbo hun talenten ontwikkelen en daarmee een duurzame plek in de samenleving en op de arbeidsmarkt bereiken.

31

Feiten en cijfers

De gemeente ’s-Hertogenbosch had op 1 januari 2015 een inwoneraantal van 150.999.

8286 van hen zijn tussen 15 en 19 jaar. Nog eens 9103 tussen de 20 en 24 jaar.

3029 inwoners volgen een

mbo-opleiding. Maar in oktober

2014 zaten er 13.565 jongeren

op een mbo-instelling in ’s-

Hertogenbosch. Dat is meer

dan in het Basisonderwijs,

meer dan in het Voortgezet

Onderwijs en iets minder dan

op het hbo. (kerncijfers

gemeente ’s-Hertogenbosch)

Het overgrote deel van die 13.565 jongeren volgt

een opleiding op Het Koning Willem I College. Maar

ook bij Helicon Opleidingen zijn er 1435 studenten.

(cijfers schooljaar 2014-2015)

Zowel op het Koning

Willem I College (midden)

als bij Helicon Opleidingen

volgt het merendeel van de

studenten een opleiding op

Niveau 3 en 4.

Op het Koning Willem I College en bij

Helicon Opleidingen zien we een

verschuiving van bbl naar bol en dus een

daling van het aantal bbl-ers.

(Bbl-aandeel 2013/2014 in vergelijking

met 2010/2011)

32

Verantwoording:

Deze agenda is op de volgende manier tot stand gekomen. - Op initiatief van de wethouder Onderwijs en de Colleges van Bestuur van het

Koning Willem I College en Helicon Opleidingen is een voorbereidingsgroep gestart.

- Medewerkers van de scholen en de gemeente hebben een conceptplan opgesteld, dit conceptplan is besproken met diverse stakeholders en de nodige keren bijgesteld en aangescherpt.

- In een bestuurlijk overleg tussen gemeente en onderwijsinstellingen op 6 juli 2015 is dit plan besproken en op punten bijgesteld.

- Op de 10 thema’s zijn kartrekkers gezocht en benaderd. - Op 19 oktober 2015 wordt de agenda feestelijk gepresenteerd. Eric Logister

(wethouder Onderwijs gemeente ’s-Hertogenbosch), Jeanette Noordijk (Koning Willem I College) en Stan Vloet (Helicon Opleidingen) ondertekenen de agenda.

- De ontwikkeling van deze agenda wordt gevolgd in een periodiek beleids- en bestuurlijk overleg. Eind 2016 volgt een eerste evaluatie.

- De agenda is niet statisch maar is bedoeld als leidraad voor activiteiten en (bestuurlijk) overleg de komende jaren. Wanneer nodig, wordt de agenda uitgebreid en gewijzigd.

Wie zijn de Kartrekkers? Beter onderwijs: Josée Bours Koning Willem I College Marijn Wiersema Helicon Opleidingen Raymon van den Berg Koning Willem I College Ingrid Mollen Koning Willem I College Voorbereiden op werk: Jeroen van den Brand Koning Willem I College Liesbeth de Backer Koning Willem I College Franka van Lieshout Gemeente ‘s-Hertogenbosch Kansen voor iedere jongere: Liesbeth Endendijk Gemeente ‘s-Hertogenbosch Jos Broekman Helicon Opleidingen Stephanie Kuijper Koning Willem I College Algemene coördinatie: Reinoud van Uffelen Koning Willem I College Henny Wibbelink Gemeente ‘s-Hertogenbosch