5 november 2019 – Den Bosch

Regiosessie Zuid-Nederland

Expeditie RWS2050 Stel, het is 2050. Wat doet en maakt Rijkswaterstaat dan? Met wie? En hoe? Dat zijn de kernvragen van Expeditie RWS2050. Op initiatief van directeur-generaal Michèle Blom heeft het bestuur van Rijkswaterstaat besloten tot een toekomstverkenning die in de zomer van 2019 van start ging.

Tijdens de expeditie trok het expeditieteam het land door om met RWS’ers en partners uit het veld in gesprek te gaan over de toekomst in 2050.

Symbolen van de toekomst

DeelnemersPeter Achterberg, Universiteit Tilburg - Robin Aerts, RWS - Hermjan Barneveld, HKV - Ton Boer, Waterschap de Dommel - Frank Bosman, Universiteit Tilburg -

Jan Buschens, RWS - Ranjith Clemminck, Gemeente Waalwijk - Daniel Cornelissen, RWS - Co van Dongen, Dunea - Hans Geijselaers, Sitech - AldoJansen, Waterschap Limburg - Jos van Kruisbergen, Prorail - Anne van Kuijk,

Provincie Brabant - Herbert Michon, RWS - Ron Minnaar, RWS - Cees Jan Pen, Fontys - Joos Pijnappel, RWS - Ben van Reek, Provincie Brabant

(gepensioneerd) - Jen Reuber, RWS -Erik Rietjens, Cognatura - KoenSteenbakkers, RWS - Bart Stuijven, RWS - Hans Verkerk, RWS

Onder begeleiding van Hans Peter Benschop, Expeditie RWS2050

Woensdag 1 januari 2020 Titel van de presentatie 5

Woensdag 1 januari 2020 Titel van de presentatie 6

Voorwerp

quote\

naam

Quotes

‘Het Zuiden is al onderdeel van de Randstad – we krijgen dezelfde vraagstukken, zoals ruimtedruk in de steden, verkeersopstoppingen – en de relatie tussen stad en ommeland.’

‘De as Brabant-Limburg-Ruhrgeied wordt belangrijker.’

‘Vanavond is me pas duidelijk geworden hoezeer water een issue aan het worden is. De vraagstukken waar ik me mee bezig hou, rond de stedelijke economie, zijn misschien we veel minder belangrijk. ‘

‘In mijn beleving staan we aan de verkeerde kant van de geschiedenis: we gaan achteruit. Het is niet vol te houden zoals we het nu doen. De natuur kan dat niet hebben.’

‘De opkomst van de groene economie, van een duurzame samenleving is niet te stoppen – het kan niet anders’

‘Er komen steeds meer gemeenschappelijke ruimtes, gemeenschappelijke events, het individualisme is op zijn retour’

‘De Brabantse stedenrij

wordt krachtiger:

de rest loopt leeg’

Quotes

‘Het lijkt wel alsof de samenleving met het mes op tafel leeft. De meningsverschillen worden groter, mensen zijn ook minder tot compromissen bereid.’

‘Mensen dichten toermalijn de eigenschap toe dat het straling tegenhoudt. Ik geloof dat niet, maar vindt de behoefte aan Toermalijn wel interessant: er is een overload aan informatie, aan prikkels. Mensen willen zich daartegen beschermen.’

‘Westerlingen onderschatten lokale en regionale verschillen. Vroeger kon RWS regionale invulling geven aan regionale behoeften. Nu moet men zich houden aan nationale kaders. Dat is geen vooruitgang.’

‘De feiten van de overheid worden steeds meer gewantrouwd – en dat is ook terecht, gezien de schandalen rond overheidsonderzoek van de laatste tijd. RWS presenteert zich als kennisinstituut. Maar hoe verhoudt zich dat op termijn tot de ministeriële verantwoordelijkheid? Zijn jullie wel onafhankelijk genoeg?’

Religie blijft een

enorme rol spelen, ook al

verandert hij van vorm’

Vrijdag 13 december 2019 RWS Expeditie 2050 10

Quotes

‘Er is een toenemend besef dat samenwerking nodig is. De kokers werken niet meer, daar is de werkelijkheid te complex voor. Netwerken van mensen, communicatie binnen netwerken: dat is de toekomst.’

‘Mensen hebben niet door hoe slecht het gesteld is met de rivieren. De sedimenthuishouding is uit balans.’

‘Waterwegen zullen een deel van het jaar droog staan. Er is geen scheepvaart meer.’

‘Ik voorzie een herwaardering van nabijheid, korte reisafstanden, elkaar in het echt ontmoeten’ (reflectie van cultuurtheoloog: ‘je ziet bij iedereen oude waardepatronen. Die kan je ook tot films herleiden: dit is erg romantisch’)’

‘Mensen denken dat de samenleving maakbaar is. Dat is niet zo: beloftes van politici zorgen alleen maar voor frustratie. Dat betekent niet dat we maar moeten berusten in een postmodern cynisme, niets doen in een zee van fake news. We hebben de oude theologische traditie van de ‘goede werken’. Ook al weet je dat het ideaal niet gerealiseerd kan worden: dat ontslaat je niet van de plicht om te doen. Om andere mensen te helpen. Om het goede te proberen te realiseren. Misschien kunnen we een nieuwe politiek langs die lijn ontwerpen.’

‘Er is vijf maal meer energie/

elektriciteit nodig om van gas en olie af te komen’.

Quotes

‘Er zijn snelle regio’s en langzame regio’s in Nederland. En het leven in die langzame regio’s is niet per se slechter. Integendeel.’

‘Overheidsinstanties zullen samengevoegd worden – het worden er steeds minder.’

‘De samenwerking in Brabant is er van nature: dat is veel sterker dan in andere delen van Nederland.’

‘De Els is de boom van de toekomst: hij bindt stikstof en levert grondstof voor voedselgewassen’

13Woensdag 1 januari 2020 Titel van de presentatie

Woensdag 1 januari 2020 Titel van de presentatie

14

Groep 1

Groep 1

15

Als dominante ontwikkelingen worden gezien:- Zoetwatertekorten- Milieuvervuiling door een variëteit aan zorgwerkende stoffen- Klimaatverandering

Als spannendste onzekerheden zijn gekozen: het wel- of niet van de grond komen van natuurinclusieve landbouw en de mate waarin de samenleving inclusief zou zijn.

In het kwadrant rechtsboven koppelt men een natuurinclusieve landbouw aan een dominante groep mensen die daarvóór zou zijn – waarbij grote groepen afzijdig, onmachtig en neutraal zouden blijven.

16Woensdag 1 januari 2020 Titel van de presentatie

Woensdag 1 januari 2020 Titel van de presentatie

17

Groep 2

Groep 2

Als dominante ontwikkelingen worden gezien:- Toenemende angst om beslissingen te nemen (vb: PAS werd in eerste instantie op bordje lokale overheden gelegd) en onvermogen van de politiek- Maatschappelijk onbehagen en maatschappelijke tegenstellingen- Fake nieuws

Als spannende onzekerheden worden benoemd: de ijver waarmee de circulaire economie wordt nagestreefd en globalisering/isolationisme. Als spannendste kwadrant werd gepresenteerd: isolationisme en weinig duurzaamheid: Make Brabant Great Again – zonder milieuregels.

Vrijdag 13 december 2019 RWS Expeditie 2050 19

Woensdag 1 januari 2020 Titel van de presentatie

20

Groep 3

Groep 3

Als dominante ontwikkelingen worden gezien:- Brabant wordt enerzijds aangesloten op de Randstad, anderzijds op het Ruhrgebied. - Er gaat in de toekomst veel gevraagd worden van het transportsysteem in de regio. - Er zullen nieuwe mobiliteitssystemen komen.- Klimaatverandering.

Als spannende onzekerheden worden benoemd: veel of weinig economische groei en de mate waarin zelfregulering door de markt wordt omarmd. Bij veel regulering door de markt en weinig groei, bijvoorbeeld, is de RWS'er een ‘uitstervend ras’. Bij veel groei, het ‘Belgische model’, is er nog wel een ordenende rol voor de RWS'er.

22Woensdag 1 januari 2020Titel van de presentatie

Woensdag 1 januari 2020 Titel van de presentatie

23

Groep 4

Groep 4

Als dominante ontwikkelingen worden gezien:- De transities in de landbouw en energie, en de ontwikkeling naar een veilig en efficiënt mobiliteitssysteem werden als vrij zeker beschouwd.- Ook de toenemende diversiteit en grotere meningsverschillen zijn impactvol.

Als spannende onzekerheden worden benoemd: economische groei (aanwezig of niet) en een behoefte aan meer regionale identiteit en nabijheid. De groep vond het kwadrant rechtsboven uiteindelijk het interessantst: stilstaande groei, nabijheid.

Meer weten over Expeditie RWS2050?

Ga naar www.expeditieRWS2050.nl

of mail expeditieRWS2050@rws.nl