Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde
Transcript of Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
3
Colofon
Bureau voor Ruimte & Vrije Tijd, concept eindrapport november 2013 Opdrachtgever: Provincie Zuid-Holland
mevr. O. (Odette) Hartgerink en mevr. W. (Wil) de Moor
Auteurs: Tinco Lycklama, Jan Jaap Thijs & Suzanne van de Laar Bureau voor Ruimte & Vrije Tijd Uilenkamp 8 3972 XR Driebergen-Rijsenburg T 06-51174193 (Jan Jaap Thijs) / 06-53383550 (Tinco Lycklama) e-mail: [email protected] / [email protected] www.ruimteenvrijetijd.nl
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
1
Inhoud 1. Inleiding 2
2. Leefstijlsegmentatie 4
2.1 Toekomstgerichtheid van leefstijlen 6
2.2 Kleur uzelf 7
3. Kleuring van de inwoners op en om het eiland van IJsselmonde 8
3.1 Leefstijlprofiel van de inwoners op het eiland van IJsselmonde 8
3.2 Leefstijlprofiel van de inwoners rondom de toegangspoorten tot IJsselmonde 11
4. Het recreatieve aanbod op het eiland van IJsselmonde 14
4.1 Inleiding 14
4.2 Aanbod op het eiland van IJsselmonde 15
5 Vraag-aanbodanalyse inwoners eiland van IJsselmonde 27
6 Identiteit en actualiteit 30
6.1 Identiteit IJsselmonde algemeen 30
6.2 Oude Maas 31
6.3 Midden-IJsselmonde 40
6.4 Oost IJsselmonde 45
7 Conclusies en advies in de vorm van ontwikkelrichtingen 52
7.1 Conclusies 52
7.2 Advies ten aanzien van ontwikkelrichtingen 54
7.3 Ontwikkelrichting voor het Buijtenland van Rhoon 59
7.4 Ontwikkelrichting voor de Oude Maas ten zuiden van Barendrecht 70
7.5 Ontwikkelrichting voor het Zuidelijk Randpark 77
Bijlage 1: leefstijlprofielen 82
Bijlage 2: Leefstijlprofiel per verbinding naar het eiland van IJsselmonde 89
Bijlage 3: Aanbodkleuring dagrecreatieve voorzieningen 90
Bijlage 4: Literatuur en begeleidingsgroep 91
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
2
1. Inleiding
‘Recreanten willen zich graag kunnen ontspannen in een groene omgeving, het boerenleven ervaren
en gezond bewegen. Het kunnen combineren van verschillende activiteiten en belevenissen in een
korte tijd is een pré’.
Bovenstaande quote uit het concept Schapsplan IJsselmonde: recreatie mooi dichtbij (2011) geeft
aan dat de recreant van vandaag de dag op zoek is naar belevenissen. De quote geeft ook het
belang aan van een groene omgeving. Gezien de toenemende stedelijke druk in de Rotterdamse
metropool, neemt ook de betekenis van de groene buitenruimte nog steeds toe. Kortom, het
eiland van IJsselmonde vormt als provinciaal landschap voor haar inwoners in toenemende mate
een belangrijk onderdeel van de vrijetijdsbeleving.
De provincie Zuid-Holland heeft zich als doel gesteld om de groenbeleving van haar provinciale
landschappen te verbeteren. Om nu te weten of het huidige recreatieve aanbod optimaal is
afgestemd op de vraag in en rondom het provinciaal landschap IJsselmonde, heeft zij het Bureau
voor Ruimte & Vrije Tijd gevraagd een recreatieve vraag-aanbodanalyse uit te voeren.
In dit onderzoek staat de volgende vraag centraal:
Op welke wijze kan met nieuwe ontwikkelingen en herontwikkelingen op het eiland van IJsselmonde
beter worden aangesloten op de recreatieve vraag; met als doel om te komen tot een
gedifferentieerd en samenhangend aanbod op regionaal niveau?
Tevens zijn er enkele deelvragen:
1. Vraag
Wat is het leefstijlprofiel van de bewoners binnen en rondom het eiland van IJsselmonde
(op basis van de Leefstijlenatlas Dagrecreatie Zuid-Holland)?
2. Aanbod
Wat is de kleur van het huidige (dag)recreatief aanbod op het eiland van IJsselmonde?
Hoe is de samenhang en diversiteit van de recreatieve voorzieningen tussen de
verschillende gebieden?
3. Ontwikkelingen
Kunt u een inventarisatie maken van lopende ontwikkelingen en gewenste
herontwikkelingen op het eiland van IJsselmonde? Voor welke leefstijlen biedt dit
kansen?
4. Ontwikkelkansen op basis van vraag-aanbod analyse
Hoe verhoudt het bestaande en (geplande) aanbod van recreatie in provinciaal
landschap IJsselmonde zich tot de vraag vanuit het stedelijk gebied op basis van de
leefstijlen dagrecreatie? Aan welk type recreatie is nu een tekort? Waar zitten de
mismatches? Welke doelgroepen kunnen beter worden bediend?
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
3
Wat zijn kansrijke ontwikkelrichtingen voor dagrecreatie op IJsselmonde? Benoem
enkele voorbeelden voor een goede invulling van de (her)ontwikkelingsgebieden.
Welk recreatief aanbod kan bezoekers van buiten een straal van 5 km trekken? In
hoeverre is daar markt voor op IJsselmonde en kan daar op worden ingespeeld bij
nieuwe ontwikkelingen het eiland?
In deze studie leest u de uitkomsten van de gebiedsanalyse waaruit blijkt hoe vraag en aanbod op
het gebied van vrije tijd zich tot elkaar verhouden. We laten zien welke nieuwe vrijetijdsproducten
kansrijk zijn vanuit de vraag van leefstijlconsumenten. De resultaten houden rekening met de
identiteit en kernkwaliteiten van het gebied én actuele en geplande ontwikkelingen. Dit leidt tot
concrete en inspirerende adviezen in woord en beeld om de ontwikkeling van het provinciaal
landschap IJsselmonde daadwerkelijk af te stemmen op de behoeften van recreanten en daartoe
gefundeerde keuzes te kunnen maken.
Leeswijzer
In hoofdstuk 2 leest u enkele achtergronden over de leefstijlsegmentatie uit de RECRON Innovatie
Campagne. In hoofdstuk 3 beschrijven we de vraag vanuit de inwoners op het eiland, maar ook de
vraag vanuit de verbindingen ten Zuiden en ten Noordoosten van het eiland. Vervolgens geven we
in hoofdstuk 4 het huidige aanbod aan dagrecreatieve voorzieningen weer (een selectie) en geven
aan voor welke doelgroepen deze vooral aantrekkelijk zijn. In hoofdstuk 5 vergelijken we de vraag
en het aanbod met elkaar, wat resulteert in kansrijke ontwikkelrichtingen vanuit
leefstijlconsumenten. In hoofdstuk 6 gaan we in op de identiteit van het gebied en de actuele
plannen en ambities, omdat deze beide relevant zijn voor de (invulling van de) vrijetijdsambitie. Tot
slot geven we in hoofdstuk 7 de conclusies weer en werken drie ontwikkelrichtingen uit voor ‘het
Buijtenland van Rhoon’, Zuidelijk Randpark en Oude Maas. We geven voor elk van deze
ontwikkelrichtingen voorbeelden weer van hoe nieuw vrijetijdsaanbod er uitziet gericht op
specifieke leefstijlen.
NB In de uitwerking van de ontwikkelrichtingen met voorbeelden staan drie gebieden centraal:
Buijtenland van Rhoon, Zuidelijk Randpark en de Oude Maas. We willen hier vooraf benadrukken
dat dit niet betekent dat we geen kansen zien in de andere gebieden. Sterker nog, de door ons
geadviseerde ontwikkelrichting geldt voor het hele eiland. We hopen dan ook dat de voorbeelden
tevens als inspiratie dienen voor de samenwerking en nadere uitwerking in de overige gebieden.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
4
2. Leefstijlsegmentatie
Smart Agent Company en RECRON hebben samen de ‘Recreantenatlas’ ontwikkeld. Die geeft
inzicht in het gedrag en de beleving van recreanten op basis van psychologische en sociologische
kenmerken. Zowel voor de kampeer- en bungalowsector als voor de dagrecreatie zijn
belevingswerelden onderscheiden. In onderstaande figuur hebben we de segmentatie voor
dagrecreatie en verblijfsrecreatie weergegeven:
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
5
In dit onderzoek staat de dagrecreant centraal. De Recreantenatlas onderscheidt voor dagrecreatie
zeven belevingswerelden, of ook wel leefstijlen genoemd, met allemaal een eigen kleur. Elke kleur
staat voor een specifiek vrijetijdsprofiel:
Uitbundig Geel (18%) Echte levensgenieters. Houden van samen met anderen
actief en sportief recreëren. Vaak jonge gezinnen. Zoeken
graag de gezellige drukte op, recreëren is lekker eten,
genieten en leuke dingen doen. Beschikken over iets meer
budget dan gemiddeld.
Gezellig Lime (24%) Recreëren is lekker vrij zijn, rust en ontspanning. Zijn
gericht op het eigen gezin, de directe leefomgeving. Het
gemiddeld inkomen ligt wat lager, zijn prijsgevoelig. Een
braderie of rommelmarkt is gezellig, je komt er altijd wel
iemand tegen. Veel gezinnen met wat oudere kinderen en
oudere tweepersoonshuishoudens.
Rustig Groen (16%) Rustige recreanten. Geen grote wensen, houden van
privacy en rust. Vaak één en tweepersoonshuishoudens in
de oudere leeftijdscategorie. Willen de drukte vermijden
en gaan daarom dus niet graag naar evenementen en
grote attracties. In de eigen omgeving is genoeg moois te
zien en te ontdekken, je hoeft niet ver te reizen. Doe
maar gewoon dan doe je al gek genoeg.
Ingetogen Aqua (17%) Rustige, geïnteresseerde recreanten. Zoeken inspirerende
activiteiten. Gaan vaak samen met hun partner op stap.
Waarderen sportieve en culturele mogelijkheden. Willen
meedoen met de maatschappij en alle veranderingen die
zij daarin zien.
Ondernemend Paars (9%)
Laten zich graag verrassen en inspireren, met name door
cultuur. Nieuwe dingen zien, ontdekken en beleven. Het
gewone is vaak niet goed genoeg, op zoek naar een
bijzondere ervaring. Cultuur, activiteit en sportiviteit.
Ontspannen door sauna of een wellness arrangement.
Vaker mensen van middelbare leeftijd, 35-54 jaar. Mat
name één- en tweepersoonshuishoudens. Voorkeur voor
individuele activiteiten.
Stijlvol en Luxe Blauw (9%) Zelfverzekerd. Vinden dat ze in hun vrijetijd wel wat luxe
en stijlvolle ontspanning verdienen. Zakelijk en
intelligent. Houden van stijl en klasse, meer gericht op
exclusievere vormen van recreatie. Recreëren is
ontspanning en afstand nemen van de dynamiek van
alledag. Actief sporten en aandacht besteden aan het
sociale netwerk (ons soort mensen). Jonge één en
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
6
tweepersoonshuishoudens en huishoudens met oudere
kinderen.
Creatief en Inspirerend Rood (6%) Creatief, op zoek naar uitdagingen en inspirerende
ervaringen. Bewegen zich graag buiten de gebaande
paden. Vaak hoog opgeleid, maar door het grote
aandeel jongeren nog niet altijd een hoog inkomen.
Recreatie betekent naast sportiviteit en ontspanning
ook het zoeken naar vernieuwende stromingen,
moderne kunst en andere culturen.
Deze ‘leefstijlen’ zijn het uitgangspunt voor de analyse van vraag en aanbod op het eiland van
IJsselmonde1. In bijlage 1 vindt u een uitgebreidere profilering van de leefstijlen, met sociaal-
demografische kenmerken en vrijetijdswensen. Voor meer informatie verwijzen we u naar de
volgende websites: www.recroninnovatiecampagne.nl, www.zuid-holland.nl (zoeken op
leefstijlatlas).
2.1 Toekomstgerichtheid van leefstijlen
Veel gestelde vragen over leefstijlen zijn: wat is de toekomstgerichtheid van de leefstijlen? Houd je
die je hele leven of neem je naarmate je ouder wordt een nieuwe leefstijl aan?
Mensen doorlopen in de loop van hun leven niet het hele model. Iemand die rood is, zal nooit
groen worden naarmate hij of zij ouder wordt. Wel kan het zo zijn dat iemand met de rode leefstijl
richting geel of paars gaat in de loop van het leven. Daarnaast is de jonge groep mensen (categorie
16 tot 34) wel oververtegenwoordigd in de rode groep, maar bestaan er nog steeds heel veel rode
recreanten die ouder zijn dan 35. Lang niet alle jongeren zijn rood, lang niet alle rode mensen zijn
jong. Kijken we naar de huidige generatie jonge rode mensen, dan zullen die over 10 jaar
grotendeels nog steeds rood zijn. Een klein deel (enkele procenten) zal wellicht geel geworden zijn,
een klein deel paars (de direct aanliggende kleuren).Tegelijkertijd is er weer nieuwe ‘aanwas’ van
rode jonge mensen.
De mobiliteit van de mensen door het model, dus dat mensen dan een andere kleur krijgen, ligt
overigens ook aan de snelheid in persoonlijke ontwikkeling versus de maatschappelijke
ontwikkeling. Denk bijvoorbeeld aan Jan Wolkers. Zijn manier van leven was in de jaren ’60 erg
opvallend en non conventioneel. Maar een boek als Turks Fruit zou nu lang niet zoveel ophef
maken, misschien zouden we Wolkers in het huidige tijdsgewricht wel geel noemen, terwijl dit
destijds donkerrood was.
1 Het Bureau voor Ruimte & Vrije Tijd is RIC-gecertificeerd, waarbij RIC staat voor RECRON Innovatie Campagne.
Met dit certificaat geeft RECRON, Vereniging van Recreatieondernemers, aan dat ons bureau beschikt over de juiste
kennis, expertise en training om de leefstijlsegmentatie in advieswerkzaamheden toe te passen.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
7
Segmenten kunnen dus in de tijd van omvang gaan verschillen doordat leeftijdscohorten zich
sneller ontwikkelen dan de algemene trend, of juist langzamer.
2.2 Kleur uzelf
Bent u nieuwsgierig geworden naar uw eigen leefstijl? Dat kunt u te weten komen via een speciaal
ontwikkelde ‘zelftest’ op http://www.recron.nl/ric/onderzoek-dagrecreatie (doorklikken naar doe
hier de zelftest). U hoeft zich hiervoor niet voor te bereiden en de test duurt ca. 5 minuten.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
8
3. Kleuring van de inwoners op en om het eiland van IJsselmonde
De provincie Zuid-Holland en de gemeenten op het eiland van IJsselmonde hebben de wens om
een aantrekkelijk en aansprekend recreatief aanbod te ontwikkelen. Hierbij staan de inwoners die
op en rond het eiland wonen centraal. Het is van belang om te weten wat hun vrijetijdsvoorkeuren
zijn en we kijken daarom op drie niveaus naar deze ‘vraag’:
1. De leefstijlverdeling van de inwoners op het eiland van IJsselmonde;
2. De leefstijlverdeling in cirkels van 5 kilometer om de relevante toegangspunten aan de
zuidkant van het eiland;
3. De leefstijlverdeling in cirkels van 5 kilometer om de relevante toegangspunten, ten
noorden en oosten van het eiland;
We gebruiken voor het in beeld brengen van de leefstijlprofielen de Leefstijlatlassen Dagrecreatie
van de provincie Zuid-Holland2. Voor de leefstijlverdeling in cirkels rondom de relevante
toegangswegen hebben we GIS-analyses laten uitvoeren door het Mulier Instituut.
3.1 Leefstijlprofiel van de inwoners op het eiland van IJsselmonde
Op het eiland van IJsselmonde wonen bijna 420.000 mensen3. In tabel 1 staan de aantallen
inwoners onderverdeeld naar de zeven typen leefstijlconsumenten. 1% staat dus voor circa 4.200
mensen.
Tabel 1: inwoners op het eiland van IJsselmonde onderverdeeld naar de zeven leefstijlen voor
dagrecreatie (Bron: GIS database leefstijlen provincie Zuid-Holland).
Leefstijl Percentage Index: gemeente t.o.v.
Nederland gemiddelde4
Aantal inwoners
1. Creatief en inspirerend rood 5,4% 89 22.680
2. Uitbundig geel
3. Gezellig lime
4. Rustig groen
5. Ingetogen aqua
6. Stijlvol en luxe blauw
7. Ondernemend paars
18,3%
28,7%
18,5%
14,0%
8,6%
6,6%
101
119
113
84
96
70
76.860
120.540
77.700
58.800
36.120
25.200
Totaal 100% 420.000
In figuur 1 staat de leefstijlverdeling weergegeven in een cirkeldiagram.
2 Het betreft de gegevens uit de GIS-database van de provincie Zuid-Holland.
3 Leefstijlatlassen Dagrecreatie, Provincie Zuid-Holland.
4 Waarbij het Nederlands gemiddelde = 100.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
9
Figuur 1: de leefstijlverdeling van de inwoners van het eiland van IJsselmonde in een cirkeldiagram.
Uit tabel 1 en figuur 1 blijkt dat:
Gezellig lime, rustig groen en uitbundig geel lime de grootste groepen leefstijlconsumenten
zijn op het eiland van IJsselmonde. Deze drie groepen leefstijlconsumenten zijn ook in
Nederland de grootste groepen. Rustig groen en gezellig lime zijn op het eiland van
IJsselmonde ook iets omvangrijker dan het Nederlands gemiddelde (index boven de 100).
De kleinste groepen leefstijlconsumenten op het eiland van IJsselmonde zijn creatief en
inspirerend rood, ondernemend paars en stijlvol en luxe blauw. Deze drie groepen zijn in
heel Nederland de kleinste groepen, maar op het eiland van IJsselmonde zijn deze groepen
ook nog eens kleiner dan het Nederlands gemiddelde (index onder de 100), waarbij vooral
ondernemend paars beduidend kleiner is (index 70).
De leefstijlverdeling is niet overal in het gebied gelijk, maar varieert per gemeente. Uit figuur 2
wordt zichtbaar dat het grondgebied van IJsselmonde zes gemeenten omvat, waarvan Rotterdam
deels op het eiland ligt.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
10
Figuur 2: de ligging van de zes gemeenten op het eiland van IJsselmonde. Rotterdam ligt deels op het
eiland, het betreft de wijken Pernis, Charlois, Hoogvliet, Waalhaven, Vondelingenplaat, Feijenoord en
IJsselmonde.
We geven hieronder in tabel 2 per gemeente het leefstijlprofiel weer, met daarbij aangegeven
welke leefstijl beduidend meer (vetgedrukt) of minder (cursief) voorkomt dan gemiddeld in
Nederland.
Tabel 2: leefstijlprofiel van de gemeenten op het eiland van IJsselmonde. Vetgedrukte percentages
komen beduidend meer en cursief gedrukte beduidend minder voor dan gemiddeld in Nederland (Bron:
GIS database leefstijlen provincie Zuid-Holland).
Gemeenten Rood Geel Lime Groen Aqua Blauw Paars
Albrandswaard 6% 21% 20% 13% 18% 13% 10%
Barendrecht 5% 21% 19% 11% 16% 16% 12%
Hendrik – Ido
Ambacht
5% 24% 24% 12% 14% 12% 9%
Ridderkerk 4% 18% 30% 18% 18% 7% 6%
Rotterdam-Zuid5 6% 17% 32% 23% 11% 6% 5%
Hoogvliet 3% 18% 35% 21% 13% 7% 4%
Zwijndrecht 4% 20% 27% 14% 19% 9% 7%
IJsselmonde (eiland) 5% 18% 29% 18% 14% 9% 7%
5 Dit zijn dus alleen de wijken die op het eiland van IJsselmonde liggen: Pernis, Charlois, Waalhaven,
Vondelingenplaat, Feijenoord en IJsselmonde. Alleen Hoogvliet is apart weergegeven.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
11
We vinden in tabel 2 een aantal opvallendheden:
Geel én blauw komen beduidend meer voor in de gemeenten Albrandswaard, Barendrecht
en Hendrik – Ido – Ambacht. Ook paars is relatief omvangrijk in Barendrecht. In deze
gemeenten is de groep groen (en deels ook lime) beduidend kleiner dan het Nederlands
gemiddelde;
Groen en lime wonen veel vaker dan het Nederlands gemiddelde in Ridderkerk,
Rotterdam-Zuid en Hoogvliet. In deze (deel)gemeenten zijn juist de leefstijlen blauw, paars
en (deels) aqua relatief klein.
Als we ter illustratie de leefstijlen in de gemeenten Barendrecht en Ridderkerk op kaart afbeelden
(figuur 3), waarbij de meest voorkomende leefstijlen (op straatniveau) weergegeven, zien we dat er
grote verschillen tussen gemeenten bestaan.
Figuur 3: de meest voorkomende leefstijl van de inwoners van Barendrecht (links) en Ridderkerk (rechts)
op straatniveau.
Let op: het is goed om te beseffen dat alleen de meest dominante leefstijlkleur zichtbaar is. Het is
dus goed mogelijk dat in een ‘gele’ straat bijvoorbeeld ook ‘aqua’ of ‘rode’ mensen kunnen wonen.
We maken in onze analyses natuurlijk gebruik van alle achterliggende data (totale leefstijlprofiel).
3.2 Leefstijlprofiel van de inwoners rondom de toegangspoorten tot
IJsselmonde
In figuur 4 staan de 14 verbindingen weergegeven waarmee dagrecreanten te voet, per fiets of per
veer het eiland van IJsselmonde kunnen bereiken. We onderscheiden hierbij zes toegangspoorten
aan de zuidkant van het eiland en acht poorten aan de noordoostkant.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
12
Figuur 4: verbindingen naar het eiland van IJsselmonde voor recreanten, onderverdeeld in zes
verbindingen aan de zuidkant en acht aan de noordoostkant.
We hebben per verbinding naar het eiland via een GIS-analyse gekeken naar de leefstijlen die
wonen in een cirkel van vijf kilometer rondom het eiland. We geven in onderstaande tabel de
leefstijlverdeling weer voor het cluster van de zes zuidelijke verbindingen en het cluster van de acht
verbindingen in het noordoosten van het eiland van IJsselmonde6.
De vraag omvat ten zuiden circa 270.000 inwoners en ten noordoosten circa 555.000 inwoners.
Samen omvat deze ‘extra schil’ 770.000 leefstijlconsumenten (dit aantal is voor overlap
gecorrigeerd). Ter vergelijking, het eiland van IJsselmonde zelf heeft ca. 440.000 inwoners.
Tabel 3: leefstijlprofiel van het cluster aan verbindingen ten zuiden en ten noordoosten van het eiland
van Ijsselmonde. Ter vergelijking is het leefstijlprofiel van het eiland ook weergegeven (Bron: GIS
database leefstijlen provincie Zuid-Holland).
Regio / Leefstijl Rood Geel Lime Groen Aqua Blauw Paars
Zuiden 5,1% 20,8% 26,3% 16,4% 15,0% 9,6% 7,3%
Noordoosten 9,2% 15,5% 22,0% 17,9% 15,6% 9,0% 10,9%
IJsselmonde (eiland) 5% 18% 29% 18% 14% 9% 7%
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
13
Op basis van tabel 3 trekken we de volgende conclusies:
1. Vooral de leefstijl geel, maar in mindere mate ook aqua en blauw en paars, zijn aan
Zuidkant van het eiland van IJsselmonde omvangrijker dan op het eiland van IJsselmonde
zelf;
2. Vooral de leefstijlen rood, paars en aqua zijn aan Noordoostkant van het eiland van
IJsselmonde omvangrijker dan op het eiland van IJsselmonde zelf;
De leefstijlgegevens van de afzonderlijke verbindingen staan in bijlage 2. We betrekken deze meer
gedetailleerde gegevens wanneer we in ons advies inzoomen op het niveau van concrete gebieden.
6 Indien cirkels elkaar overlappen, dan is hiervoor gecorrigeerd.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
14
4. Het recreatieve aanbod op het eiland van IJsselmonde
4.1 Inleiding
Op welke leefstijlen heeft het recreatieve aanbod op het eiland van IJsselmonde de meeste
aantrekkingskracht? Om hier achter te komen hebben we het aanbod aan recreatieve
voorzieningen in de gemeente ‘gekleurd’. De kleuring is gebaseerd op een werkwijze waarin we per
voorziening de volgende vier methoden hebben ingezet:
1. Bezoek aan de website
2. Bezoek aan de voorziening, inclusief een gesprek met de ondernemer en/of het personeel7
3. Leefstijlinschatting van bezoekers door de ondernemer met behulp van door ons
ontwikkelde moodboards8
4. Second opinion kleuring door collega van ons bureau
Het resultaat van deze stappen is een expert judgement van het Bureau voor Ruimte & Vrije Tijd en
geeft aan op welke leefstijlen het aanbod met name aantrekkingskracht heeft. Dit oordeel hoeft
niet noodzakelijkerwijs overeen te komen met het leefstijlprofiel van de daadwerkelijke bezoeker
aan de voorziening.
Het Bureau voor Ruimte & Vrije Tijd heeft 69 dagrecreatieve voorzieningen gekleurd9. Het gaat
hierbij om alle voorzieningen in de natuur- en recreatiegebieden op het eiland van IJsselmonde.
Daarnaast is aanvullend een selectie gemaakt van de relevante voorzieningen buiten de
recreatiegebieden die toch een belangrijke relatie hebben met buitenrecreatie10. Dit zijn dus
bijvoorbeeld kinderboerderijen, culturele voorzieningen en horeca. Voor de selectie van relevant
aanbod is gebruik gemaakt van gegevens van het Zuid-Hollands Bureau voor Toerisme, de
Groenservice Zuid-Holland en gegevens van de gemeenten. Het definitieve aanbod is uiteindelijk in
nauwe samenspraak met de begeleidingscommissie en de betrokken gemeenten vastgesteld.
7 Indien niemand aanwezig was bij ons bezoek hebben we achteraf nog contact opgenomen met de
betreffende ondernemer. 8 Het was niet bij iedere voorziening mogelijk om de moodboards voor te leggen; bij de meeste
voorzieningen is dit wel gebeurd. 9 Van de oorspronkelijke 78 voorzieningen bleken zeven voorzieningen niet relevant, één nog niet te
bestaan (Klimaatark) en één ondernemer met nog te realiseren voorzieningen. Deze zijn meegenomen
in het hoofdstuk actualiteit. 10
Onder buitenrecreatie verstaan we de activiteiten wandelen, fietsen, recreëren aan water en in
bossen en parken, zwemmen en watersport (varen).
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
15
4.2 Aanbod op het eiland van IJsselmonde
4.2.1 Type voorzieningen
In tabel 4 staan de 69 voorzieningen, onderverdeeld in acht categorieën. De grootste groepen voorzieningen worden gevormd door horecabedrijven (25), attracties zoals speeltuinen en kinderboerderijen (13) en maneges (negen). De categorieën cultuur, jachthavens en buitensport hebben elk zes voorzieningen. In de categorie cultuur vinden we enkele oudheidskamers (met aanbod gericht op de historie van het gebied) en molens. Onder buitensport vallen diverse voorzieningen zoals golf, een buitenbad en bijvoorbeeld een paintballbedrijf. Van wellness voorzieningen en bezoekerscentra zijn er elk twee.
Tabel 4: Onderverdeling van de voorzieningen in acht verschillende typen dagrecreatief aanbod
Type voorziening Aantal voorzieningen
Horeca 25
Attracties 13
Maneges 9
Cultuur 6
Jachthavens 6
Buitensport 6
Wellness 2
Bezoekerscentra 2
Totaal 69
4.2.2 Kleuring van voorzieningen – enkele voorbeelden
Voordat we in de volgende paragraaf ingaan op de aantrekkingskracht van het totale aanbod op leefstijlconsumenten geven we in deze paragraaf eerst ter illustratie zes voorbeelden van voorzieningen en de wijze waarop we tot hun kleuringen zijn gekomen. Het zijn voorbeelden die aantrekkingskracht hebben op verschillende leefstijlen:
Pitch en Putt golf Rhoon (Poortugaal) Aantrekkingskracht op: uitbundig geel en gezellig lime (primair) en rustig groen (secundair)
Pitch en Putt Golf is opgezet als publiekssport en is daarom betaalbaar, toegankelijk en open voor iedereen die spelen wil. Je hoeft niet te kunnen golfen om op de baan te mogen spelen. Na een korte instructie kan iedereen zelfstandig golfen. De baan wordt veel gebruikt voor familiefeesten en bijvoorbeeld vrijgezellendagen. Naast golf is het ook mogelijk om footgolf te spelen, een combinatie tussen voetbal en golf, waarbij het de bedoeling is met zo min mogelijk schoten de voetbal in de hole te schieten.
Pitch en Putt Golf spelen op een laagdrempelige manier (prijs, toegankelijkheid, hulp): dit is aantrekkelijk voor groepen die actief bezig willen, maar waar de groep (of het samen bezig zijn) centraal staat (lime, groen). Actief de baan op, voor de sportieve golfer kan hier ook (uitbundig geel). Het footgolf-concept is nog wat laagdrempeliger en ‘ludieker’ en staat ook vooral voor gezamenlijk plezier (geel en lime).
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
16
Bergarde Galeries (Heerjansdam) Aantrekkingskracht op: creatief en inspirerend rood en stijlvol en luxe blauw (primair) en ingetogen aqua (secundair)
Bergarde Galleries biedt een omvangrijke collectie moderne en hedendaagse kunst in twee gebouwen op landgoed Het Buitenland in Heerjansdam. Bergarde toont werken van gevestigde kunstenaars, maar stelt ook kunstenaars aan het begin van hun loopbaan in staat hun werk te tonen. Bergarde selecteert kunst op basis van kwaliteit en diepgang. De exposities zijn divers. Zo is er Pop Art te zien van Andy Warhol en Lichtenstein op de expositie Pop Art Prints. De galerie ligt op het landgoed ‘Het Buitenland’ en heeft een statige huisvesting. De bezoekers zijn ofwel geïnteresseerde verzamelaars of collega-kunstenaars, ofwel recreanten die komen kijken wat er te zien is (bijv. in het kader van de Kunstroute Barendrecht). De mensen komen voor de unieke, persoonlijk door Henk van den Berg samengestelde, collectie. Het kan ook gaan om Rotary of museumclubs. De galerie organiseert af en toe ‘openingsfeestjes’ met ‘professioneel gecaterde hapjes en drankjes’. Het unieke element van de verzameling en exposities is aantrekkelijk voor rood. Ook de blauwe leefstijl voelt zich aangetrokken tot de kunst (als koper) en de statige, stijlvolle plek en accommodatie en de openingsfeestjes. Ingetogen aqua vindt naast de kunst met name ook het landgoed en de buitensfeer aantrekkelijk.
Albrandswaardse Jachthaven (Poortugaal) Aantrekkingskracht op: rustig groen en gezellig lime
´De kleinste en gezelligste jachthaven van Nederland´, aldus de website van de Watersportvereniging Poortugaal. De Albrandswaardse jachthaven is de thuishaven van deze vereniging. De vaste ligplaatsen worden dan ook door de leden van deze vereniging gebruikt. Passanten zijn ook welkom, maar kiezen vanwege de beperkte bereikbaarheid (alleen bij hoogwater) al gauw voor de jachthaven Rhoon. De kleine jachthaven ligt verscholen in het groen op
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
17
een rustige plek aan een afwateringskreek. Leden kiezen voor de vereniging omdat de jachthaven een betaalbare, rustige plek biedt, maar ook vanwege de gezellige activiteiten. Zo worden er op de jachthaven regelmatig activiteiten georganiseerd voor de leden, zelfs ook buiten het vaarseizoen.
De rustige, groene ligging, in combinatie met een gunstige prijsstelling is aantrekkelijk voor de rustig groene groep. Deze groep kan in alle rust met het eigen gezelschap van de haven en de boot genieten. Voor de lime groep is de prijsstelling ook belangrijk, maar zij waarderen ook het gezellige karakter van de vereniging, waar men elkaar kan ontmoeten bij een leuke activiteit.
Landgoed De Kleine Duiker – kinderboerderij & landbouwmuseum (Barendrecht) Aantrekkingskracht op: rustig groen, ingetogen aqua, gezellig lime, uitbundig geel Het landgoed De Kleine Duiker is een zorgboerderij, kinderboerderij en een levend
landbouwmuseum. Door de boerderij, zoals men die vijftig jaar geleden op het eiland IJsselmonde
aantrof, in vol bedrijf te laten werken, krijgt de bezoeker een goed beeld van de vroegere
bedrijvigheid. Op zolder van de grote schuur is het landbouwmuseum gevestigd met allerlei
landbouwwerktuigen van vroeger, hier wordt af en toe nog mee gewerkt. Naast de reguliere
kinderboerderijdieren zet De Kleine Duiker zich in voor het in stand houden van enkele zeldzame
landbouwhuisdieren. Rustig groen en ingetogen aqua herkennen zich in de manier waarop het
’vroeger’ ging en zijn hierin ook geïnteresseerd en komen bijvoorbeeld met hun (klein)kinderen.
Ingetogen aqua waardeert ook de instandhouding van zeldzame rassen.
Voor kinderfeestjes is er de mogelijkheid om een huifkartocht te maken of met de tractor te rijden,
ook zijn er ponyritjes of klompengolf mogelijk. Kinderen kunnen ook eten op de boerderij: bijv. een
broodje knakworst, pannenkoeken, patat of poffertjes. Ook voor team-uitjes is de boerderij
geschikt: activiteiten zoals huifkartocht (met onderweg een lekker hapje en drankje), boerengolf,
sport en spel (volleybal, kanoën, spijkerbroekhangen, balenrace). Er vindt zo één keer per maand
een bedrijfsfeestje plaats. De Kleine Duiker organiseert ook veel evenementen, zoals schapen
scheren, paaseieren zoeken, etc. Nieuw is de dogsurvival, een parcours voor honden én hun baasjes
in een van de weitjes. Lime houdt veel van de open dagen en activiteiten die er worden
georganiseerd (o.a. huifkartocht), en van het laagdrempelige karakter van de boerderij, waar ze
zich niet snel zullen vervelen met de kinderen. Geel komt voor de vele activiteiten gericht op sport
en spel, zoals boerengolf en de dogsurvival.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
18
Buytenhof van Rhoon (Rhoon) Aantrekkingskracht op: creatief en inspirerend rood en ingetogen aqua (primair), ondernemend paars en uitbundig geel (secundair)
De Buytenhof is een eeuwenoud gemengd boerenbedrijf in het landschapspark Het Buytenland. Er bevindt zich een theeschenkerij, moestuin, pluktuin en boerderijwinkel. In de boerderijwinkel is het vlees van eigen vee te koop, groenten uit de eigen moestuin etc. De producten zijn zo veel mogelijk biologisch. In de theeschenkerij worden de producten van het bedrijf verwerkt in de maaltijden en drankjes. In de pluktuin kunnen bezoekers hun eigen bloemen en fruit plukken. Buytenhof is ook een boerenzorgbedrijf. Zo staan bijvoorbeeld in de theeschenkerij de zorggasten in de bediening en de keuken. De theeschenkerij heeft uitzicht op de boomgaarden, de tuinderij en het schapenweitje. Kinderen kunnen in de zandbak en kleine speeltuin spelen. Vooral creatief en inspirerend rood en ingetogen aqua komen voor het concept: puur, biologisch, duurzaam verantwoord. Ingetogen aqua waardeert ook de maatschappelijke betrokkenheid (het aspect ‘zorg’). Creatief en inspirerend rood plukt graag de eigen appel. Maar ook uitbundig geel en ondernemend paars komen hier omdat het een ‘anders dan anders’ concept is. Ondernemend paars wil graag iets ‘unieks/exclusiefs’ beleven, zoals het plukken (dat niet overal mag) in de natuur. Uitbundig geel wil graag ‘doen’ en waardeert dat hun kinderen lekker bezig kunnen zijn. Zij zien het als een middagje uit.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
19
Ruitersportvereniging de Hoge Devel (Zwijndrecht) Aantrekkingskracht op: stijlvol en luxe blauw, uitbundig geel (primair) en ondernemend paars (secundair)
Ruitersportvereniging de Hoge Devel heeft een manege met ongeveer 20 paarden en 20 pony’s en 63 pensionstallen. De manege ligt tegen het Develbos aan, waar een ruiterpad loopt. Er zijn twee rijhallen, een springtuin, buitenbak, overdekte stapmolen, twee gedraineerde paddocks, een longeerkraal, een kantine, twee solaria en diverse wasplaatsen. Het is een vijf sterren-accommodatie volgens de FNRS. Ruiters kunnen er cursussen, lessen, clinics volgen en een paard leasen. De vereniging telt ongeveer 550 leden. De vereniging bestaat voornamelijk uit recreatieve ruiters, maar er zitten ook fanatieke wedstrijdruiters bij. Bijna elk weekend is er in het seizoen een wedstrijd. De pensionklanten zijn meer op zichzelf. De manegeruiters komen vooral ook voor de gezelligheid. De Hoge Devel is een nette, relatief luxe accommodatie vanwege de veelheid aan faciliteiten. Deze kwaliteit, maar ook het sportieve karakter spreekt vooral stijlvol en luxe blauw en uitbundig geel aan, net als het vijfsterrenkeurmerk. Geel komt verder vooral voor de gezelligheid en waardeert bijv. de ponykampen. Daarnaast trekt de manege ook ondernemend paarse ruiters. Zij houden ook van enige luxe en waarderen de vrijheid die je hebt door een paard te leasen (wel een eigen paard maar je zit er niet voor altijd aan vast) en houden ervan om de natuur naast de manege in te gaan.
4.2.3 Leefstijlverdeling van het totale aanbod: aantal keuzemogelijkheden
Het dagrecreatieve aanbod op het eiland van IJsselmonde dat in het kader van dit onderzoek is ´gekleurd´ bestaat uit 69 voorzieningen. In deze paragraaf geven we van dit aanbod weer wat de aantrekkingskracht is op de verschillende leefstijlen is (zie tabel 5). Omdat één voorziening voor meerdere leefstijlen aantrekkelijk kan zijn, geven we dat weer in het aantal keuzemogelijkheden per leefstijl. Zie bijlage 3 voor het totale overzicht van alle gekleurde voorzieningen.
Tabel 5: aantal keuzemogelijkheden per leefstijl. De tabel is als volgt te lezen: 43 van de 69
voorzieningen zijn aantrekkelijk voor de ‘groene’ leefstijl.
Leefstijl Aantal voorzieningen
Rustig groen 43 Ingetogen aqua 38 Uitbundig geel 32 Gezellig lime 31 Ondernemend paars 21 Creatief en inspirerend rood 20 Stijlvol en luxe blauw 15 Totaal 69
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
20
Met betrekking tot de keuzemogelijkheden in het aanbod voor de verschillende leefstijlen valt het volgende op dat:
de grootste groep voorzieningen aantrekkelijk is voor de leefstijl rustig groen (43), gevolgd
door ingetogen aqua (38).
de kleinste groep voorzieningen aantrekkelijk is voor stijlvol en luxe blauw (15).
Alle leefstijlen vinden 15 of meer voorzieningen die voor hen aantrekkelijk zijn. We kunnen dan ook
stellen dat het dagrecreatieve aanbod redelijk divers is: elke leefstijl kan meerdere voorzieningen
vinden die passen bij zijn of haar voorkeur.
NB het is bij bovenstaand overzicht goed om te beseffen dat niet alle dagrecreatieve voorzieningen even omvangrijk zijn. We gaan hierop nog in paragraaf 4.2.7 nader in.
4.2.4 Ligging van het gekleurde aanbod in de gemeente
In deze paragraaf geven we de kleuring van de recreatieve voorzieningen op kaart weer. Op de kaarten staan dus alle accommodaties geografisch weergegeven met hun overwegende ‘leefstijlkleur’.
Figuur 6: de kleuring van de dagrecreatieve voorzieningen op het eiland van IJsselmonde.
In figuur 6 staan alle gekleurde voorzieningen weergegeven. Hieronder splitsen we voor het
overzicht deze figuur uit in drie deelkaarten, omdat veel voorzieningen op meer dan twee
leefstijlen een aantrekkingskracht uitoefenen. De drie kaartjes geven de voorzieningen weer die
een overwegende aantrekkingskracht hebben op:
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
21
De leefstijlen rustig groen en ingetogen aqua. Dit betreft de ingetogen
leefstijlconsumenten voor wie recreatie en toerisme tot rust komen en ontspannen is
(figuur 7).
De leefstijlen uitbundig geel en gezellig lime, dit zijn vooral de groepen gericht op
gezelligheid en activiteit (figuur 8).
De leefstijlen stijlvol en luxe blauw, ondernemend paars en creatief en inspirerend rood. Dit
betreft de meer individuele recreatieve belevingen, aan de linkerkant van het
leefstijlmodel (figuur 9).
Figuur 7: de kleuring van de dagrecreatieve voorzieningen op het eiland van IJsselmonde op het eiland
van IJsselmonde met een aantrekkingskracht op rustig groen en ingetogen.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
22
Figuur 8: de kleuring van de dagrecreatieve voorzieningen op het eiland van IJsselmonde op het eiland
van IJsselmonde met een aantrekkingskracht op uitbundig geel en gezellig lime.
Figuur 9: de kleuring van de dagrecreatieve voorzieningen op het eiland van IJsselmonde met een
aantrekkingskracht op creatief en inspirerend rood, ondernemend paars en stijlvol en luxe blauw.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
23
Uit bovenstaande kaartjes komt naar voren dat:
Voorzieningen met aantrekkingskracht op de leefstijl creatief en inspirerend rood relatief
vaak in het noorden van het eiland liggen, in of nabij Rotterdam en Ridderkerk.
Voorzieningen voor lime en geel liggen relatief vaker in het oosten of westen van het
eiland.
4.2.5 Diversiteit van de voorzieningen
In voorgaande paragrafen baseren we ons op de omvang van het aantal vrijetijdsvoorzieningen.
Het is natuurlijk ook van belang om te kijken naar de diversiteit van het aanbod. Hoeveel
verschillende soorten categorieën vrijetijdsvoorzieningen zijn er en hoe is de verdeling over de
leefstijlen?
In totaal is het aanbod in te delen in acht categorieën, te weten horeca (25 voorzieningen),
attracties (13), maneges (9), cultuur (6), jachthavens (6), buitensport (6), wellness (2) en
bezoekerscentra (2).
De grootste groep betreft horecavoorzieningen (36% van het totaal). Ook zijn er bijvoorbeeld al
negen maneges (13% van het totaal). De 13 attracties op het eiland bestaan grotendeel uit
speeltuinen en kinderboerderijen (11 in totaal).
We hebben in tabel 6 per leefstijl aangegeven wat de diversiteit is. Hieronder verstaan we het
aantal categorieën waarin leefstijlconsumenten aantrekkelijk aanbod kunnen vinden.
Tabel 6: diversiteit van de voorzieningen voor de zeven leefstijlen.
Leefstijl Diversiteit: voornaamste aantrekkingskracht
op aantal categorieën:
(mogelijk) Aandacht voor:
Groen 8 van de 8 - Aqua 8 van de 8 - Lime 6 van de 8 Cultuur, bezoekerscentra Rood 5 van de 8 Cultuur, horeca, attracties Paars 5 van de 8 Cultuur, wellness, bezoekerscentra Geel 4 van de 8 Cultuur, wellness, jachthavens Blauw 3 van de 8 Cultuur, wellness, buitensport, attracties
We trekken ten aanzien van de diversiteit de volgende conclusies:
- Het aanbod op het eiland van IJsselmonde is weinig divers en weinig onderscheidend.
- Niet alle leefstijlen kunnen (buiten)recreatief aanbod kunnen vinden in alle acht de
categorieën. We kunnen stellen dat de diversiteit aan voorzieningen het laagst is voor de
leefstijlen stijlvol en luxe blauw en uitbundig geel. Blauw kan aantrekkelijk slechts aanbod
vinden in drie categorieën vrijetijdsvoorzieningen, geel in vier. Alleen groen en aqua
vinden in alle acht de categorieën aantrekkelijke voorzieningen.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
24
- Zowel voor blauw, geel, rood, paars en lime zijn er kansen om de diversiteit te verbeteren.
Dit kunnen voorzieningen zijn die thuishoren in de categorieën cultuur, wellness of
attracties, of natuurlijk voorzieningen die nu nog niet op IJsselmonde voorkomen.
4.2.6 De kleuring van het aanbod binnen en buiten natuur- en recreatiegebieden
Van de 69 ‘gekleurde’ voorzieningen liggen er 34 in natuur- en recreatiegebieden. De overige 35
voorzieningen liggen daarbuiten. Dat hoeft niet noodzakelijkerwijs te betekenen dat ze in kernen
liggen, er is natuurlijk ook areaal dat niet tot natuur-of recreatiegebied wordt gerekend.
We hebben in figuur 10 de aantrekkingskracht van het aanbod weergegeven, onderverdeeld in de
voorzieningen die in natuur- en recreatiegebieden liggen en de voorzieningen erbuiten liggen, in
percentages van het totaal.
Figuur 10: aantrekkingskracht van de voorzieningen in en buiten de natuur- en recreatiegebieden op
IJsselmonde tegen elkaar afgezet.
We kunnen uit figuur 10 de volgende conclusie trekken:
Er is geen groot verschil in de aantrekkingskracht op leefstijlconsumenten van de
voorzieningen die in en de voorzieningen die buiten de natuur- en recreatiegebieden
liggen.
Met name creatief en inspirerend rood en Ingetogen aqua vinden in de natuur- en
recreatiegebieden meer aantrekkelijke voorzieningen.
Met name gezellig lime en in mindere mate uitbundig geel vinden buiten de natuur- en
recreatiegebieden meer aantrekkelijke voorzieningen.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
25
4.2.7 Leefstijlverdeling van het totale aanbod: de bezoekersaantallen
Omdat dagrecreatieve bedrijven verschillen in omvang, is het goed om hiermee in de vraag-
aanbodanalyse (hoofdstuk 5) rekening te houden. Je zou immers een attractiepark als ‘De Efteling’
niet gelijk willen schalen met bijvoorbeeld een kleinschalige theetuin.
Wanneer we de door ons gekleurde voorzieningen bekijken op schaalgrootte, zien we dat het
allemaal kleinschalige tot middelgrote voorzieningen betreft. De recreatie- en natuurgebieden,
maar ook de gebieden daaromheen kennen dus geen grote natuurgerichte attracties of
trekpleisters. De grootste hoeveelheid bezoekers (circa 100.000 of meer per jaar) komen bij
kinderboerderijen in Rotterdam en Ridderkerk en horecagelegenheden zoals Van der Valk, de
theetuin aan de Waal en restaurant en partycentrum de Wevershoeve. Maar dit zijn geen
grootschalige voorzieningen.
Hieronder volgt een overzicht (tabel 7) van de omvang van de bezoekersaantallen van de
voorzieningen. We hebben deze gegevens verkregen in gespreken met de betreffende
ondernemers. Dit heeft geresulteerd in schattingen voor iets meer van de helft van de
voorzieningen. Voor horeca, waar ondernemers wel gegevens kunnen leveren over het aantal
tafels of couverts, maar niet het aantal bezoekers, hebben we enkele eenvoudige rekenregels
toegepast. Dat geldt ook voor het aantal bezoekers van maneges.
Tabel 7: bezoekersaantallen van de voorzieningen onderverdeeld in drie categorieën. Tevens staat
aangegeven welke leefstijlen in die betreffende categorie relatief veel of weinig aantrekkelijk aanbod
vinden.
Bezoekersaantallen (per jaar)
Aantal voorzieningen Relatief aantrekkelijk voor
Relatief onaantrekkelijk voor
0 – 10.000 25 Rood Lime (geel) 10.000 – 100.000 32 Geel, lime Rood, groen > 100.000 8 Groen, lime Paars, blauw Onbekend 4 n.v.t. n.v.t. Totaal 69
N.B.: de bezoekersaantallen zijn een inschatting van het aantal bezoekers op jaarbasis, mede gebaseerd
op gegevens van ondernemers.
Wanneer we naar het overzicht in tabel 7 kijken, dan blijkt dat:
De meeste voorzieningen (32) in de categorie van 10.000 – 100.000 bezoekers per jaar
vallen. Het betreft relatief vaak horecavoorzieningen, maar ook enkele speeltuinen en
golfbanen, of een attractie zoals de Maasoever spoorweg. De voorzieningen zijn relatief
vaak aantrekkelijk zijn voor uitbundig geel en gezellig lime en juist minder voor rustig
groen en creatief en inspirerend rood.
Relatief veel (25) voorzieningen trekken maximaal 10.000 bezoekers per jaar. Het gaat
bijvoorbeeld om de oudheidskamers, molens en enkele kleinschalige jachthavens of
maneges. Deze voorzieningen lijken ook te passen bij natuurgerichte recreatie. De
kleinschalige voorzieningen zijn relatief vaak aantrekkelijk voor creatief en inspirerend
rood. De leefstijlen gezellig lime en in mindere mate ook uitbundig geel vinden in deze
categorie minder aantrekkelijk aanbod dan in de andere categorieën.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
26
Er zijn acht grootschalige voorzieningen (met meer dan 100.000 bezoekers per jaar). Het
gaat hier om vier kinderboerderijen in Rotterdam en Ridderkerk en vier
horecavoorzieningen zoals Van der Valk. Deze zijn relatief aantrekkelijk voor rustig groen
en gezellig lime en minder voor ondernemend paars en stijlvol en luxe blauw.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
27
5 Vraag-aanbodanalyse inwoners eiland van IJsselmonde
De essentie van dit onderzoek is de vergelijking van vraag en aanbod. In dit hoofdstuk zetten we
beide tegen elkaar af. We vergelijken in dit hoofdstuk de vraag vanuit de inwoners, met het
dagrecreatieve aanbod. We nemen hierin ook de vraag mee vanuit de omliggende ‘schil’ van
inwoners, via de verbindingen naar het eiland ten zuiden en ten noordoosten van het eiland.
Figuur 11 geeft de vergelijking van vraag en aanbod weer in percentages, figuur 12 geeft dezelfde gegevens op index weer, waarbij 100 aangeeft dat vraag en aanbod in evenwicht zijn.
Figuur 11: het dagrecreatieve aanbod (gericht op buitenrecreatie) voor de leefstijlen, afgezet tegen de
inwoners op het eiland van IJsselmonde én de inwoners ten zuiden en noordoosten van het eiland.
De vraag omvat ten zuiden circa 270.000 inwoners en ten noordoosten circa 555.000 inwoners.
Samen omvat deze ‘extra schil’ 770.000 leefstijlconsumenten (dit aantal is voor overlap
gecorrigeerd). Ter vergelijking, het eiland van IJsselmonde zelf heeft ca. 440.000 inwoners.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
28
Figuur 12: het aanbod voor de leefstijlen gerelateerd aan de inwoners op het eiland van IJsselmonde en
de inwoners ten zuiden en noordoosten, op index (waarbij index 100 is in evenwicht).
We gaan ervan uit dat het aanbod voldoende is wanneer de vraag in evenwicht is met het aanbod.
Bij indexen boven de 100 overstijgt het aanbod de vraag. Dat wil dus niet automatisch zeggen dat
er ook kwantitatief voldoende aanbod is ten opzichte van de vraag. Deze vraag-aanbodvergelijking
is kwalitatief, gericht op de aantrekkingskracht van het aanbod op verschillende
leefstijlconsumenten. Het betreft dus geen kwantitatieve analyse, die aangeeft of er marktruimte
is. Hiervoor is een haalbaarheidsstudie nodig voor specifieke voorzieningen. Wel geeft onze analyse
aan welke kansrijke ontwikkelingen er mogelijk zijn op basis van consumentbehoeften.
Op basis van bovenstaande vraag-aanbodvergelijking trekken we de onderstaande conclusies met
betrekking tot de inwoners van het eiland van IJsselmonde:
De leefstijlen creatief en inspirerend rood, ondernemend paars, ingetogen aqua en rustig
groen vinden relatief veel aanbod dat aantrekkelijk is voor hen. Vooral gezellig lime, maar
(in mindere mate) ook uitbundig geel en stijlvol en luxe blauw vinden juist minder
aantrekkelijk aanbod in vergelijking met de omvang van de vraag.
Betrekken we de vraag van de inwoners ten zuiden van het eiland van IJsselmonde bij de analyse
dan trekken we de onderstaande conclusie:
De relatieve ‘tekorten’ voor lime, geel en blauw toenemen. Een focus op deze kleuren lijkt
dus met name van belang aan de zuidkant van het eiland van IJsselmonde.
Betrekken we de vraag van de inwoners ten noordoosten van het eiland van IJsselmonde bij de
analyse dan trekken we de onderstaande conclusie:
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
29
Het relatieve ‘tekort’ voor uitbundig geel verdwijnt en het tekort voor blauw is
vergelijkbaar met dat voor de inwoners van het eiland van IJsselmonde. Het meest
duidelijke ‘tekort’ blijft bestaan voor de lime groep. In het noorden en oosten van het
gebied lijkt de focus dan ook op de lime groep (en in mindere mate ook de blauwe groep)
te moeten liggen, als het gaat om het verbreden van bestaand aanbod of het eventueel
creëren van nieuw aanbod.
De conclusies uit de vraag-aanbodvergelijking staan in tabel 8 opgesomd. We gebruiken deze
conclusies als basis voor de ontwikkelrichtingen in hoofdstuk 7.
Tabel 8: samenvatting van de mate waarin leefstijlconsumenten aantrekkelijk aanbod vinden, in
vergelijking met de vraag hiernaar voor het eiland van IJsselmonde en de omliggende gebieden ten
zuiden en noordoosten van het eiland.
Leefstijl
Dagrecreatie - inwoners Dagrecreatie – vraag
ten zuiden
Dagrecreatie – vraag ten
noordoosten
Creatief en inspirerend rood Goed voorzien Goed voorzien Goed voorzien
Uitbundig geel Kan beter / onvoldoende Onvoldoende voorzien In evenwicht
Gezellig lime Onvoldoende voorzien Onvoldoende voorzien Onvoldoende voorzien
Rustig groen Goed voorzien Goed voorzien Goed voorzien
Ingetogen aqua Goed voorzien Goed voorzien Goed voorzien
Stijlvol en luxe blauw Kan beter / onvoldoende Onvoldoende voorzien Onvoldoende voorzien
Ondernemend paars Goed voorzien Goed voorzien In evenwicht
Stadsregio Rotterdam
In dit onderzoek staat het schaalniveau van het eiland van IJsselmonde centraal. Op het niveau van
de Stadsregio Rotterdam ziet men dat vooral rood en paars de recreatiegebieden van GZH relatief
weinig bezoeken. Het is aannemelijk dat dit te maken heeft met een mogelijk gebrek aan recreatief
aanbod dat voor die groepen aantrekkelijk is11. In ons advies (paragraaf 7.2) besteden we hier nog
kort aandacht aan.
11 GZH, 2010. Verdeling leefstijlen over gebieden van GZH.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
30
6 Identiteit en actualiteit
6.1 Identiteit IJsselmonde algemeen
Het eiland van IJsselmonde ligt ten zuiden van Rotterdam. Het is een sterk verstedelijkt gebied en
wordt doorsneden door een aantal snelwegen (onder andere de A15, de A16 en de A29) en een
aantal spoorlijnen (waaronder de HSL). Het eiland kent ook een groot aantal groen- en
recreatiegebieden, die enigszins versnippert in het landschap liggen, tussen stadsrandfuncties als
opslagplaatsen, tuincentra, kassen en volkstuinen. Grote uitzondering daarop vormt het
recreatiegebied de Oude Maas, feitelijk bestaande uit meerdere, losse recreatiegebieden, die als
een lint tegen de Oude Maas liggen en grotendeels met elkaar verbonden zijn. Naast de
verstedelijking en de infrastructuur, zijn ook de kleinschalige polderlandschappen aan de zuid- en
oostzijde van het eiland karakteristiek, met sloten, eeuwenoude boerderijen, landweggetjes en
dijken. Verschillende polders en dijken zijn nog goed te herkennen. Vooral tussen Rhoon en
Barendrecht zijn uitgestrekte polders zoals Polder Het Buitenland van Rhoon, de Molenpolder, de
Zegenpolder en dijken zoals de Molenpolderse Zeedijk en Essendijk. Waardevolle overblijfselen in
het gebied zijn historische dorpscentra, een aantal buitenplaatsen (bijv. het kasteel van Rhoon en
Huys ten Donck), windmolens en dijken, die de historie van de opeenvolgende inpolderingen laten
zien. Deze historie wordt echter nergens in het landschap letterlijk ‘verteld’, bijvoorbeeld door
middel van informatiebordjes.
In het gebied zijn veel groen- en recreatiegebieden aangelegd en nog steeds is het gebied op dit
vlak volop in ontwikkeling. Recreatieterrein zijn veelal smal en langgerekt, gesitueerd langs de
oevers van rivieren en kreken, ingeklemd tussen stad en snelweg of gelegen op de overgang van
stad naar groene buitenruimte. De Oude Maas is het bekendste recreatiegebied en wordt dan ook
op vele plekken op het eiland al met bebording aangewezen. Daarnaast liggen er een aantal grote
stadsparken in het gebied. In dit hoofdstuk staat een overzicht van de identiteit en actualiteit van
de natuur- en recreatiegebieden. We hebben hiervoor bijna alle gebieden bezocht (zogenaamde
gebiedsschouw12) en gebruik gemaakt van relevante bronnen (internet, rapporten) over de
ontwikkelingen in de gebieden.
We onderscheiden bij de beschrijving van de identiteit en actualiteit drie regio’s:
Oude Maas
Midden IJsselmonde
Oost IJsselmonde
12 In de geformuleerde opdracht zijn een groot aantal recreatiegebieden benoemd, het gaat daarbij om
de belangrijkste en/of de grootste. Deze gebieden hebben we allemaal bezocht en staan beschreven in
dit hoofdstuk. Er zijn daarnaast ook nog een aantal wat kleinere gebieden die we niet geschouwd
hebben.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
31
6.2 Oude Maas
6.2.1 Identiteit
Langs de Oude Maas bevindt zich een lint van natuur- en recreatiegebieden tussen Hoogvliet aan
de westkant van het eiland en Zwijndrecht aan de oostkant. De gebieden zijn voornamelijk in
beheer bij het Natuur- en Recreatieschap IJsselmonde (NRIJ) en het Zuid-Hollands Landschap. Dit
lint is uniek op het eiland, omdat het voor de recreant mogelijk is zonder veel last van bebouwing,
barrières of autoverkeer het gehele gebied langs te fietsen of, voor de geoefende wandelaar, te
lopen. Er ligt dan ook al een fiets- en wandelroute door het gehele gebied.
Figuur 13: oostelijk deel van Oude Maasgebied
Figuur 14: westelijk deel van Oude Maasgebied
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
32
De Oude Maas kent een aantal deelgebieden, die deels veel op elkaar lijken, maar soms juist ook
grote verschillen vertonen. Op basis van onze gebiedsschouw onderscheiden we langs de Oude
Maas drie verschillende typen gebieden:
1. Natuurgebieden, veelal grienden. De grienden zijn op een aantal plekken langs de Oude
Maas te vinden, waaronder de Rhoonse en Carnisse Grienden en Klein Profijt. De grienden
behoren tot de laatste overgebleven getijdengrienden in Nederland. Alleen de Rhoonse
grienden worden nog volledig als griendcultuur beheerd. Dit betekent dat ze in een cyclus
van drie jaar worden gehakt. Vanwege de getijdenwerking in de Oude Maas staan grote
delen van deze gebieden twee maal per dag onder water. Door de grienden zijn
wandelpaden aangelegd, die goed begaanbaar zijn, maar veelal wel een wandeling van een
uur of langer vergen. Recentelijk (maart 2013) is ten westen van Zwijndrecht de Hooge
Nesse opengesteld. Deze voormalige vuilstort, een verhoging in het landschap dus, is een
natuurlijk terrein met graspaden tussen de veelal hogere begroeiing door13.
Carnisse Grienden Hooge Nesse
2. Recreatieterreinen. Op een aantal punten, bijvoorbeeld bij het Ziedewijdse Land en
Spuiveld zijn grotere recreatieterreinen aangelegd. Deze terreinen ogen veel minder
natuurlijk dan bijvoorbeeld de grienden, en beschikken over grote grasvelden waar men
kan picknicken, enkele (veelal (half) verharde) wandel- en fietspaden en bankjes, een
spartelbadje en veelal een horecavoorziening of een andere vrijetijdsvoorziening, zoals een
golfbaan of een minispoorbaan14. Vergelijkbaar met deze grotere terreinen zijn de wat
kleinere terreinen, zoals de Veerplaat of het Hoge Veld. Door bezuinigingen zullen daar
een aantal voorzieningen (zoals de spartelbadjes) verdwijnen. Qua sfeer en beleving lijken
de verschillende recreatieterreinen langs de Oude Maas erg op elkaar en zijn er weinig
onderscheidende kenmerken te vinden. Met de fiets is het water minder beleefbaar dan te
voet, omdat het fietspad vaak wat verder afligt van het water.
13 Dit terrein wordt nog verder ontwikkeld, zie actuele ontwikkelingen.
14 Zie daarvoor ons aanbodhoofdstuk, hoofdstuk 3.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
33
Wandelaars bij het Hoge Veld
3. Opvallende plekken in het landschap. Tussen de natuur- en recreatiegebieden in, zijn er
twee plekken in het landschap die opvallender zijn:
a. Jan Gerritsepolder, direct ten zuiden van Carnisselanden. Alhoewel niet zichtbaar
vanaf de weg (vanwege de ligging direct achter de dijk), is de Jan Gerritsepolder
vanwege de Oude Maasheuvel een opvallend terrein. De heuvel ligt ver boven het
landschap, wat leidt tot een uniek uitzicht op de skyline van Rotterdam, de Oude
Maas en de om de heuvel gelegen padenstructuur (die als een soort ‘zonnestralen’
van de heuvel aflopen). Bovendien bevindt zich bovenop de heuvel een kunstwerk
in de vorm van een bolle spiegel, wat bijzondere optische effecten geeft.
Uitzicht vanaf de Oude Maasheuvel in de Jan Gerritsepolder
b. De Barendrechtse Brug, direct ten zuiden van Barendrecht, die in 1969 is
vervangen door de Heijenoordtunnel. Van de brug, waar in mei 1940 heftig om is
gevochten, is alleen nog het bruggenhoofd en een deel van de stalen constructie
aanwezig, net als een gedenkteken voor de gevallen Nederlandse soldaten. De
plek is op dit moment slechts zeer beperkt beleefbaar, maar zou door de
historische uitstraling en de bijzondere blik op de Oude Maas potenties kunnen
bieden.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
34
De restanten van de Barendrechtse Brug
Door de veerverbindingen bij Zwijndrecht en Rhoon en de fietsvoetgangerstunnel bij Heinenoord,
zijn fiets- en wandeltochten mogelijk naar de Hoekse Waard, aan de overkant van de Oude Maas.
6.2.1 Aantrekkingskracht op leefstijlen
We dienen voorop te stellen dat iedere leefstijl de natuur- en recreatiegebieden op het eiland van
IJsselmonde zal bezoeken. Toch is het mogelijk aan te geven welke leefstijlen in meer of mindere
mate landschappelijke belevingen zullen aantreffen die meer of minder aantrekkingskracht op hen
uitoefenen. Daarbij zijn de aanwezige (commerciële) voorzieningen tevens van groot belang. Deze
voorzieningen nemen we in de ‘kleuring’ van de gebieden niet mee, omdat we deze bij het
aanbodhoofdstuk al besproken hebben. Ze maken uiteraard wel een belangrijk onderdeel uit van
de aantrekkingskracht van de gebieden, daarom nemen we ze wel op in de vergelijkende tabel
hieronder.
We gebruiken de classificering uit de vorige paragraaf om de koppeling naar leefstijlen te maken:
Soort gebied Voornamelijk
aantrekkelijk voor15
Vanwege Commercieel aanbod
/ voorzieningen16
Natuurgebieden,
vooral grienden
Ingetogen aqua,
creatief en inspirerend
rood
De bijzondere natuurwaarden
met een bijzonder verhaal en
verleden, gebiedseigen en
echt opgaan in de natuur.
Mogelijkheden tot vogels
spotten voor de echte
natuurvorser. Avontuurlijke
karakter van het ‘onder water
Nadruk op rustig
groen, gezellig lime,
ingetogen aqua,
uitbundig geel
(in mindere mate
ondernemend paars)
15 We geven hier enkel de voornaamste aantrekkingskracht aan
16 Het is moeilijk een onderscheid te maken tussen de natuurgebieden en de recreatiegebieden als het gaat om het commerciële aanbod. Zo ligt
horecagelegenheid Abel in de Johannapolder, maar kan prima gebruikt worden in combinatie met een bezoek aan de nabijgelegen Rhoonse Grienden.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
35
staan’ van paden en de
‘dynamische natuur’.
Recreatiegebieden Gezellig lime, rustig
groen
‘Gewone’, goed onderhouden,
recreatiegebieden, waar je
een rustige wandeling kunt
maken, maar waar je ook met
elkaar kunt picknicken, aan
een speelweide liggen of van
een spartelbadje gebruik kunt
maken. ‘Spannende’,
verrassende elementen
ontbreken, wat voor deze
groepen veelal minder
belangrijk is.
Nadruk op rustig
groen, gezellig lime,
ingetogen aqua,
uitbundig geel (in
mindere mate
ondernemend paars)
Opvallende plekken:
Jan Gerritsepolder
Barendrechtse Brug
Uitbundig geel,
creatief en inspirerend
rood en avontuurlijk
paars
Momenteel beperkt.
Voornamelijk
ingetogen aqua.
Unieke plek door het uitzicht,
maar ook door het kunstwerk
wat een extra optisch effect
geeft. De heuvel leent zich
bovendien voor sportieve,
uitbundige activiteiten, zoals
sleetje rijden in de winter.
Historische plek, die dat ook
uitademt, momenteel echter
slechts beperkt beleefbaar.
Geen
Geen
De Groenservice Zuid Holland heeft in 2010 ook onderzoek laten doen naar de ‘kleuring’ van de
bezoeker aan de Oude Maas. Daaruit blijken gezellig lime, ingetogen aqua en uitbundig geel ieder
met 24% de grootste groepen te vormen. Met name de rode en paarse groepen zijn erg klein (met
3% en 4%).
Het is belangrijk hier nog even stil bij te staan. We zien immers deels een belangrijke overeenkomst
(met name op gezellig lime en ingetogen aqua), maar ook een verschil met de wijze waarop wij de
gebieden hebben gekleurd. Uit een eerdere quick scan en workshop die wij organiseerden voor de
Stadsregio Rotterdam (juni 2013) trokken wij de volgende conclusies als het gaat om het verklaren
van de kleuring van de bezoekers aan de recreatiegebieden:
1. De belangrijkste factor lijkt de nabijheid te zijn. Kleuren die veel wonen in de omgeving van
het desbetreffende recreatiegebied, zien we ook veel terug onder de bezoekers van het
desbetreffende gebied. Een logisch gegeven: mensen gebruiken hun directe omgeving
graag voor een ommetje. In de Oude Maas kan dat mede ook de grote groep uitbundig
geel verklaren. Deze wonen bijvoorbeeld relatief veel in Barendrecht, zoals we eerder
hebben gezien.
2. Een tweede belangrijke verklarende factor is het aanwezige commerciële aanbod. Dat
heeft uiteraard een grote invloed op de aantrekkelijkheid van een gebied.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
36
3. De laatste verklarende factor, maar waarschijnlijk met veel minder invloed17, is het
karakter en de aard van het natuur- en recreatieterrein, waar de focus in dit hoofdstuk op
ligt. We moeten ons dus bewust zijn van de beperkte verklarende factor van deze
variabele.
6.2.3 Actualiteit Oude Maas
Rond de Oude Maas zijn veel gebieden in herontwikkeling en ook enkele nieuwe gebieden in
ontwikkeling. Er staan dus de komende tijd veel veranderingen op stapel.
Grootschalige ontwikkelingen en nieuwe natuur- en recreatiegebieden
Naast kleinschalige (her)ontwikkelingen worden ook grotere en nieuwe gebieden in het Zuiden van
IJsselmonde tegen het Oude Maasgebied gerealiseerd:
Kijvelanden (56 ha)
De polder de Kijvelanden in Poortugaal is kleinschalig. Voor het gebied van circa 70 ha is een
inrichtingsvisie opgesteld. Het agrarische beheer wordt gecontinueerd, natuurwaarden worden
versterkt en het gebied wordt toegankelijk gemaakt door het aanleggen van o.a. meer wandel- en
fietspaden.
Johannapolder (46 ha)
De Johannapolder wordt grootschalig herontwikkeld als een van de drie entrees tot het Buijtenland
van Rhoon. De polder is deels verouderd, wat het meest zichtbaar is in het buitenzwembad, dat al
enige tijd gesloten is, maar er nu verlaten bij ligt.
Het accent ligt op ontwikkelmogelijkheden voor outdoor activiteiten, sport en natuurlijk spelen.
Ideeën vanuit gebiedspartijen, zoals Gamerensport, de scouting en restaurant Abel zijn er onder
meer voor een evenemententerrein, natuurspeelplaats, kinderrestaurant, buitentheater,
bootcampbaan, tipi’s, pipowagens, MTB-baan, bbq- en kampvuurplaats. Vanuit de structuurvisie
zijn er mogelijkheden voor outdooractiviteiten, uitbreiding van horeca en kleinschalige
verblijfsrecreatie zoals een bed & breakfast, een kleinschalig hotel of natuurkamperen. Het proces
is op dit moment nog in volle gang.
17 We kunnen deze bewering niet statistisch staven, enkel aannemelijk maken op basis van de
uitgevoerde quick scan.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
37
Figuur 15: een schets van de ideeën van de gebiedspartijen voor de Johannapolder.
Buijtenland van Rhoon (ongeveer 600 ha)
Dit poldergebied, tussen Rhoon, Carnisselanden en de Oude Maas, ligt tussen kleine dijkjes en is op
dit moment als agrarisch gebied in gebruik. Als compensatie voor de aanleg van de Tweede
Maasvlakte wordt dit landbouwgebied ontwikkeld als natuurgebied met recreatieve
mogelijkheden. Routegebonden recreatie, stadslandbouw en natuurbeleving zijn de belangrijke
recreatievormen. In het noordelijk deel (150 ha) ligt het accent op recreatie met routestructuren
(o.a. wandelen, fietsen, paardrijden) langs een afwisselend landschap met allerlei oude boerderijen
met diverse vormen van stadslandbouw en recreatieve nevenfuncties waar alle zintuigen
geprikkeld worden (horeca mogelijk). In het zuidelijke, natuurlijke deel van het park (450 ha) wordt
het veel rustiger en liggen vooral onverharde wandelpaden, natte moerasvelden en op de beleving
van natuurgerichte voorzieningen zoals vogelkijkhutten. Gebiedspartners zijn op zoek naar
innovatieve concepten in combinatie met authentieke kwaliteiten. In het gebied zelf leidt de
ingreep nogal tot wat weerstand, wat mede blijkt uit de borden die in de polder zijn geplaatst, die
aangeven dat het authentieke polderlandschap door de plannen zal worden aangetast.
Zuidpolder van Barendrecht (ongeveer 100 ha)
De polder wordt van een landbouwgebied ingericht tot recreatiegebied. In het westelijk deel wordt
het extensief ingericht met groen, een natuurspeelterrein en fiets- en wandelmogelijkheden. Het
oostelijk deel is intensiever en strakker van aard en heeft voorzieningen als een manifestatie- en
recreatieterrein, een recreatieplas, een assortimentstuin, een moerasgebied en museumboerderij
de Kleine Duiker. De nadruk komt echter te liggen op rustige recreatievormen, zoals wandelen en
fietsen, gecombineerd met natuurontwikkeling en natuurbeleving. In de toekomst kan er via een
open watergang gevaren worden tussen het Zuiderpark in Rotterdam en de Zuidpolder in
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
38
Barendrecht. Dit is de blauwe verbinding (die elders in het hoofdstuk wordt behandeld). In
samenwerking met Stichting ARK en het Wereld Natuur Fonds is een leerzame ontdekkingstocht in
de Zuidpolder ontwikkeld voor scholen. Momenteel is ook een zelfvoorzienend en klimaatneutraal
kennis- en bezoekerscentrum in ontwikkeling. Deze zogenaamde Klimaatark zal in de toekomst
technieken demonstreren om de temperatuur– en zeespiegelstijging te beteugelen. Ideeën zijn er
voor een pluktuin van groente en fruit (bewustwording van gezond eten), een sociale werkschool
en een buitenruimte die diverse educatieve en speelse opstellingen mogelijk maakt. De Kleine
Duiker (zie ook hoofdstuk 3 bij aanbod) heeft plannen om in de toekomst meer aan de slag te gaan
met stadslandbouw (cityfarming) en een landbouwwinkel - waar mensen eerlijk en natuurlijk eten
kunnen kopen (groenten en vlees). Ook kunnen mensen dan zelf in moestuinen hun groenten gaan
telen. Dit initiatief zal zich met name richten op creatief en inspirerend rood en ingetogen aqua.
Deze kinderboerderij is nu relatief slecht bereikbaar te voet en te fiets. In de nabije toekomst deze
kinderboerderij onderdeel vormen van het fietsroutenetwerk en (mogelijk ook voetpaden).
De eerste recreatieve ontwikkelingen in de Zuidpolder bij Barendrecht
Recreatieclusters gemeente Barendrecht
De gemeente Barendrecht heeft een kwaliteitsdocument voor het buitengebied opgesteld, het
‘Barendrechts Buitenboek’. De gemeente heeft hierin recreatieclusters aangewezen. Dit
’hoogtepunten’ in het recreatieve raamwerk met een clustering van bestaande en toekomstige
intensieve (commerciële) bebouwde voorzieningen. Aan elk cluster is een thema en zijn leefstijlen
verbonden om diversiteit aan beleving in het buitengebied van Barendrecht te bieden en om
ondernemers te stimuleren om bij de doorontwikkeling van de clusters meer vraaggericht aan de
slag te gaan. Bij de keuze voor thema’s en leefstijlen is uitgegaan van de specifieke ligging van een
cluster in het huidige en in ontwikkeling zijnde recreatieve raamwerk, de bestaande (en in
ontwikkeling) zijnde recreatieve programmering en de recreatieve vraag op basis van de
leefstijlenbenadering vanuit de inwoners van Barendrecht en van de rest van IJsselmonde.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
39
Figuur 16: Leefstijlen per cluster Barendrecht (bron: Buitenboek Barendrecht)
Hooge Nesse (60 ha)
Het Natuur en Recreatieschap IJsselmonde wil de Hooge Nesse (nabij Veerplaat) ontwikkelen als
intensief recreatiegebied met een concept van actieve en sportieve uitdaging (zoals bijvoorbeeld
een outdoorsportvoorziening, een ATB-mountainbikeroute, kinderspeelbos, paardrijdparcours,
evenementenprogrammering zoals een jaarlijks vlieger- en heteluchtballonfestijn). Recentelijk is
het gebied al opengesteld voor extensieve recreatie.
De Rhoonse Weide
In het gebied binnen de Koedoodzone, tegen Buijtenland van Rhoon, komt een nieuw
recreatiegebied De Rhoonse Weide met wandel- en fietspaden en mogelijkheden voor het
ontwikkelen van commerciële recreatie (zowel dag- als verblijf). Denk aan een hippische functie,
bijvoorbeeld in combinatie met een hotel- en/of horecafunctie.
Kleinschalige (her)ontwikkelingen
Het Natuur- en Recreatieschap IJsselmonde wil enkele gebieden langs de Oude Maas ontwikkelen
tot aantrekkelijke en levendige regionale knooppunten met een bundeling van voorzieningen,
waaronder horeca, voor intensieve recreatie. Bij de potentiële regionale knooppunten zoekt het
recreatieschap naar samenwerking met marktpartijen. Het idee is dat de knooppunten divers zijn,
zich van elkaar onderscheiden en elkaar aanvullen. De potentiële regionale knooppunten in Zuid-
IJsselmonde zijn:
o Johannapolder (als entree voor o.a. Buijtenland van Rhoon en de Rhoonse
grienden)
o Jan Gerritsepolder - Koedoodhaven (entree van Buijtenland van Rhoon)
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
40
o Noordelijke entree van Buijtenland van Rhoon
o Spuiveld Ziedewijdseland
o Veerplaat - Hooge Nesse
We geven de belangrijkste plannen weer:
Vanuit het Natuur en Recreatieschap IJsselmonde bestaat de wens om het Hoge Veld om
te vormen van intensief recreatiegebied naar extensief recreatiegebied (in de ontwikkeling
van Buytenland van Rhoon) waarbij het spartelbad, de speel- en ligweiden vervangen
worden door natuurlijke beplanting en ruigere grasterreinen.
In de Jan Gerritsepolder ziet het Natuur en Recreatieschap IJsselmonde mogelijkheden
voor ondernemers voor het ontwikkelen van mobiele en permanente sport- en
spelvoorzieningen, zoals bijvoorbeeld op de helling van de heuvel. Er zijn echter nog geen
ondernemers die hiervoor belangstelling hebben getoond.
In de momenteel nog niet-recreatieve Koedoodhaven (ten oosten van de Jan
Gerritsepolder) ziet de gemeente Barendrecht en het NRIJ mogelijkheden voor het
ontwikkelen van horeca en watersport door nieuwe marktpartijen, zoals een trendy
horecagelegenheid, aanlegplaats voor de waterbusverbinding over de Oude Maas,
passantenligplaatsen voor watersporter en vaste ligplaatsen voor schepen van de bruine
vloot. Het moet een entree naar het Buijtenland van Rhoon worden. De gemeente en NRIJ
ontwikkelen de Koedoodhaven niet zelf.
In Vredepolder wenst het Natuur en Recreatieschap IJsselmonde en de gemeente
Barendrecht nieuwe speel- en ligweiden, nieuwe horeca bij de Barendrechtse Brug (eerder
door ons al benoemd als een bijzondere locatie), permanente outdoor sport- en
spelactiviteiten en –arrangementen in combinatie met de outdoortrimbaan, een
scoutingterrein of (natuurlijk)kamperen, uitbreiding van het saunacomplex met een aantal
buitensauna’s en een hotelfunctie. Op dit moment zijn hiervoor nog geen initiatiefnemers.
In Spuiveld-Ziedewijdseland wenst het Natuur en Recreatieschap IJsselmonde en de
gemeente Barendrecht nieuwe voorzieningen voor barbecueën, sport- en spel en nieuwe
fiets- en wandelpaden. Marina Barendrecht is een potentiële plaats voor een
waterbushalte.
6.3 Midden-IJsselmonde
6.3.1 Identiteit
In het noorden van IJsselmonde bevindt zich voornamelijk het verstedelijkte gebied van
IJsselmonde en het havengebied. De belangrijkste groengebieden liggen tegen de stadsranden aan.
In het midden tegen Rotterdam ligt het Zuidelijk Randpark. Tussen het havengebied en Rhoon en
Poortugal liggen het Valckesteijnse bos en de Kasteelgaarde van Rhoon. Daarnaast bevindt zich in
Rotterdam zelf nog het Zuiderpark. Dit stadspark hebben wij niet meegenomen in onze
gebiedsschouw.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
41
Figuur 17: Midden-IJsselmonde
Valckesteijnse bos
Het Valckesteijnse bos is een bosgebied met waterpartijen en zowel verharde als onverharde
wandelpaden. Ook loopt er een fietspad en een ruiterpad door het bos. Het bos oogt relatief jong
en aangelegd, en doet daarmee nog wat parkachtig aan. De voorzieningen in het bos zelf zijn
beperkt en voornamelijk gericht op wandelen, fietsen en paard rijden.
Valckesteijnse Bos
Kasteelgaarde van Rhoon
Het kasteel van Rhoon is gesticht in de 16e eeuw, maar de geschiedenis gaat terug tot de twaalfde
eeuw. Het kasteel en het eiland waar het op gesitueerd is, is in beheer van Stichting Kasteel van
Rhoon, de tuin is eigendom van het Zuid-Hollands Landschap. Voorbij het kasteel bevindt zich de
Kasteelgaarde, bestaande uit bos en open weilanden. Het gebiedje oogt als een historisch
landgoed, met statige bomen en lanen, maar ook met kleinere, wat meer slingerende paadjes door
het bos. Door het halfopen karakter heeft het terrein het karakter van een coulissenlandschap en
ligt daarmee als een bijzondere verrassing in de verder druk bebouwde omgeving.
Kasteelgaarde van Rhoon
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
42
Zuidelijk Randpark
Het Zuidelijk Randpark is een echt stadspark, direct tussen de Rotterdamse buitenwijken en de
A15/het spoor in. Het park bestaat uit diverse delen, die in hun primaire uitstraling momenteel
echter niet fundamenteel van elkaar verschillen. Het Vrijenburgbos in het midden is de
hoofdentree met zwemstrand, speelveld, ligweide met speeltoestellen en restaurant Vrijenburg.
Nabij ligt de Molenstee met de Pendrechtse molen. In het Clarabos aan de westkant bevindt zich
een kinderbos met speeltoestellen, een kleine waterplas en zandstrandje.
Het park is langgerekt, kent een drietal verschillende zwemstrandjes en is verbonden door middel
van (half) verharde paden. In het Vrijenburgbos en het Kooiwalbos is het mogelijk om op het gras
te zitten, te spelen of te picknicken, op andere delen is dat niet mogelijk. Het park is op sommige
gedeeltes erg open van karakter, terwijl aan de andere kanten de paden omgeven worden door
dichte begroeiing, wat mogelijk de sociale veiligheid niet ten goede komt.
Het Vrijenburgbos in het Zuidelijk Randpark
6.3.2 Aantrekkingskracht op leefstijlen
Net als bij de Oude Maas dienen we voorop te stellen dat iedere leefstijl de natuur- en
recreatiegebieden op het eiland van IJsselmonde zal bezoeken. Toch geven we een indicatie van de
voornaamste aantrekkingskracht van de recreatiegebieden op de leefstijlen.
We gebruiken de gebieden uit de vorige paragraaf om de koppeling naar leefstijlen te maken:
Recreatiegebied Voornamelijk
aantrekkelijk voor
Vanwege Commercieel aanbod
/ voorzieningen
Valckesteijnse Bos Rustig groen, in
mindere mate
ingetogen aqua
Het bos biedt voornamelijk
rust en de mogelijkheid tot
een ommetje in een zeer
groene omgeving. Het bos
biedt geen verdere faciliteiten
tot ontmoeting of verrassing.
Geen
Kasteelgaarde
Rhoon
Ingetogen aqua, in
mindere mate stijlvol
en luxe blauw en rustig
groen
Een historische, enigszins
statige plek die authentiek
oogt en enigszins verrast in
de omgeving. Rustige
beleving.
Ondernemend paars,
stijlvol en luxe blauw,
ingetogen aqua,
uitbundig geel,
gezellig lime (twee
voorzieningen)
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
43
Zuidelijk Randpark
Rustig groen, gezellig
lime
Een ‘gewoon’ stadspark
zonder veel bijzonderheden.
Voor lime een plek waar men
elkaar kan ontmoeten bij
bijvoorbeeld de
zwemplassen, voor groen een
plek om in de rust en het
groen, dichtbij de eigen
woonomgeving een ommetje
te maken.
Creatief en
inspirerend rood,
uitbundig geel,
ingetogen aqua, rustig
groen (vier
voorzieningen)
De Groenservice Zuid Holland heeft in 2010 ook onderzoek laten doen naar de ‘kleuring’ van de
bezoeker aan het Zuidelijk Randpark. Daaruit blijkt dat maar liefst 50% van de bezoekers tot de
‘gezellig lime’ groep behoort, gevolgd door 19% groen en 17% geel.
6.3.3 Actualiteit
Ook in dit deel van IJsselmonde zijn veel ontwikkelingen gaande.
Groene Gordel Hoogvliet
De deelgemeente Hoogvliet is al meer dan 10 jaar bezig met het benutten van het potentieel van
de ‘Groene Gordel’, een groene buffer rondom Hoogvliet. Dat bereikt op dit moment op veel
vlakken de realisatiefase. Onlangs zijn er nieuwe parken aangelegd waaronder Park de Heerlijkheid,
vlak voor de A15, een park met een sportveld, een honkbalveld, een grote horecavoorziening, een
waterplas met picknick gelegenheid, een arboretum en speelgelegenheid. Ook is het Oeverpark
aangelegd, een buitendijkse verblijfsruimte met speeltoestellen, picknickplekken en beplanting.
Zuidelijk Randpark
De bedoeling is dat het Zuidelijk Randpark in de toekomst meer samenhang krijgt en een
programma biedt voor uiteenlopende groepen (jonge kinderen, oudere jeugd, natuurliefhebbers,
passanten, honden uitlaten, ommetje lopen). In het westen is plaats voor natuurlijk spelen voor de
kinderen in het lokale knooppunt Clarabos. In het midden is plaats voor meerdere doelgroepen.
Hier komt regionaal knooppunt Vrijenburgplas met een veelheid aan voorzieningen, waaronder
aanlegsteigers voor kano’s en bootjes en een uitgifteloket voor snacks en ijs. Ook komt er plaats
voor tijdelijke buitenevenementen. In het oostelijk deel ligt het accent op avontuurlijk bewegen
(voor jongeren). Hier zijn ideeën voor wat ruigere activiteiten zoals survivalbos, paintball,
mountainbiken/fietscross, avonturenbrug, BMX- en skatebaan, kanoverhuur en zwemplas met
consumptiemogelijkheid en paardrijden. De manege aldaar heeft ook plannen voor uitbreiding,
door onder meer zes verschillende sporten aan te gaan bieden voor ‘moeilijke jeugd’. Het gaat
daarbij om uitdaging (bijv. kanoën, boogschieten, hindernisbaan) en jongens ‘van de straat te
houden’. Een relevante ontwikkeling is daarnaast de ontwikkeling van de ‘Charloise Lagedijkzone,
direct ten westen van het Zuidelijk Randpark. Onlangs is hiervoor een visie ontwikkeld, waarbij het
aanwezige cultuurhistorische landschap de basis vormt voor mogelijke ontwikkelingen en
recreatieve voorzieningen, zoals recreatie ondersteunende horeca en recreatieve voorzieningen
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
44
rondom het aan te leggen water. Op dit moment zijn er echter nog geen concrete ontwikkelingen
gaande.
Blauwe en groene verbinding
Momenteel wordt een groene fiets- en voetgangersverbinding over de A15 gerealiseerd, de
zogenaamde ‘Groene verbinding’. Dit wordt de toegangspoort naar het Buytenland van Rhoon
vanuit de stad Rotterdam. De verbinding komt ter hoogte van de wijken Pendrecht in Charlois en
Portland in de Albrandswaard.
In 2012 is ook gestart met de aanleg van ‘De Blauwe Verbinding’, een recreatieve bevaarbare
route die de verbinding legt tussen het Zuiderpark in Rotterdam, het toekomstige landschapspark
het Buytenland in Albrandswaard en de Zuidpolder in Barendrecht. Het project heeft een looptijd
van tien jaar en wordt in acht deelprojecten uitgevoerd. Het stukje Blauwe Verbinding ten noorden
van de A15, tot aan de Vrijenburgplas, is in 2013 klaar. Daarna volgt de rest. De verbinding wordt
een route van dertien kilometer lang en is geschikt voor kano’s, kleine roei- en elektrische
motorbootjes. De oevers worden zoveel mogelijk natuurlijk ingericht en er is plaats voor
voorzieningen zoals een pannenkoekhuis, steigers, zitjes etc. De bedoeling is dat het naast
watersporters een aantrekkelijke plek wordt voor zwemmers, sportvissers, zonaanbidders, fietsers
en wandelaars. In het Zuiderpark is onlangs al een nieuwe commerciële voorziening ‘Zuiderpark
Avonturen Point’ naast parkrestaurant Meerzicht waar je onder andere kano’s, steps en
waterfietsen kunt huren.
Figuur 18: De blauwe verbinding op kaart (Bron: Gebiedsprofiel IJsselmonde, provincie Zuid-Holland
2013)
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
45
6.4 Oost IJsselmonde
6.4.1 Identiteit
Om meer verstedelijking tegen te gaan is de oostkant van IJsselmonde toegevoegd aan de
(voormalige) Rijksbufferzones, maar door de jaren heen zijn de gemeenten toch flink gegroeid qua
woningen en is veel glastuinbouw gerealiseerd. Hier tussenin bevinden zich diverse, los van elkaar
liggende, natuur- en recreatiegebieden in beheer bij verschillende terreinbeheerders. We
behandelen de belangrijkste gebieden hieronder.
Figuur 19: Oost-IJsselmonde
Donckse Velden en landgoed Huys ten Donck
De Donckse velden vormen een extensief recreatiegebied, dat natuurlijk maar toch parkachtig
aandoet, met wandel en fietsmogelijkheden. Direct daar tegenaan ligt het landgoed van het Huys
ten Dock wat alleen toegankelijk is met een wandelkaart (tegen betaling verkrijgbaar, maar niet op
het landgoed zelf). Het landgoed is één van de oudste, in Engelse stijl, aangelegde
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
46
landschapsparken van Nederland, uiteraard direct tegen het statige en bijzondere Huys ten Donck
aan.
Oosterpark
Het Oosterpark is een langgerekt Stadspark, ingeklemd tussen de woonwijken van Ridderkerk en de
A15. Het is een park met waterpartijen en bos, maar ook met open veldjes, waaronder een
trapveldje met doelen en een jongerenontmoetingsplek. Door het park heen loopt een fietsroute.
In de zomer wordt er volop gezwommen en bij vorst kan er worden geschaatst. De kinderboerderij
en pannenkoekhuis zijn belangrijke trekkers.
Sandelingen-Ambacht
Sandelingen-Ambacht is een ruim opgezet, wijds recreatie- en natuurgebied. Door het gehele
gebied liggen wandelpaden en twee fietspaden doorkruizen het gebied. In het zuidelijk deel ligt de
nadruk op intensievere recreatie, bijvoorbeeld aan de zwemplas of de mogelijkheid om te
voetballen. In het noordelijk gedeelte ligt de nadruk meer op natuurgerichte recreatie, onder
andere via de Frelu stal, waar men runderen en schapen kan bezoeken en meer informatie kan
krijgen over hoe de begrazing met deze dieren werkt.
Sandelingen-Ambacht: de zwemplas en het deel van het park wat zich meer leent voor natuurgerichte
recreatie.
Sophiapolder
De Sophiapolder is een in 2012 gerealiseerd zoetwatergetijdegebied. Het is een eiland in de rivier
de Noord, die het eiland van IJsselmonde aan de oostkant begrenst. Het eiland bestaat grotendeels
uit natuur met wandelpaden, vlonders, uitkijkpunten, een (vogel)kijkhut. Het eiland is bereikbaar
met een gratis voetveer.
Waalbos en Waalbocht
Het Waalbos moet nog grotendeels ontwikkeld worden (zie actualiteit), maar de eerste twee
gebieden zijn net aangelegd. Eén deel tegen de woonwijk Rijsoord en een deel direct tegen het
drukke spoor aan. Dit zeer jonge bos, direct tegen het drukke spoor aan, is nog erg ruig en leent
zich op dit moment alleen nog voor een ommetje, bijvoorbeeld met de hond. De Waalbocht is een
bijzondere plek omdat dit één van de weinige plaatsen is waar officieel zwemwater is aangewezen
in een groter, natuurlijk water (de meeste overige zwemplekken zijn in veelal kleine, aangelegde
zwemplassen). In de Waal wordt ook volop geroeid, gesurft en gezeild. Aan de Waal zijn een aantal
roeiverenigingen en een zeilvereniging, Zeeverkennersgroep Brandaen, gevestigd (bij de
Wevershoek, zie hieronder).
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
47
De Waalbocht; een officiële zwemplek Varen op de Waal
Wevershoek
Een klein recreatiegebiedje, tegen de Waal aangelegen, met een lig- en speelweide, een klein
speeltuintje en kleine zwemplas voor de kleintjes. Ook is het mogelijk een langer ommetje te lopen
op de (half) verharde paden. De natuurbeleving neemt toe naarmate men de Waal meer nadert en
men langs het water kan lopen.
Develbos
Dit relatief jonge bos met ruiter-, fiets- en wandelpaden heeft een aantal speelveldjes, en is
tamelijk waterrijk, zowel binnen het bos, als daaromheen, waar men ook langs de Devel kan
wandelen of fietsen. Het terrein kent zowel graspaden, als meer verharde paden, die in het bos
veelal een recht verloop kennen. Een bijzonder element is het historische kerkje in het gehuchtje
Kijfhoek. Het Develpad is een natuureducatief pad langs de Devel. Het bos heeft een natuurlijke
uitstraling.
Wandelaars langs de Devel
6.4.2 Aantrekkingskracht op leefstijlen
Net als eerder dienen we voorop te stellen dat iedere leefstijl de natuur- en recreatiegebieden op
het eiland van IJsselmonde zal bezoeken. Toch geven we een indicatie van de voornaamste
aantrekkingskracht van de recreatiegebieden op de leefstijlen.
Recreatiegebied Voornamelijk
aantrekkelijk voor
Vanwege Commercieel aanbod /
voorzieningen
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
48
Donckse Velden en
landgoed Huys ten
Donck
Ingetogen aqua, in
mindere mate rustig
groen en stijlvol en luxe
blauw
Historische, bijzondere plek, waar
de rust overheerst, bij een groot
statig gebouw. Engelse
landschapstuin met een verhaal.
Enigszins exclusief, want enkel
toegankelijk met kaartje.
Geen
Oosterpark Gezellig lime en rustig
groen
Een ‘gewoon’ stadspark zonder
veel bijzonderheden. Voor lime
een plek waar men elkaar kan
ontmoeten bij bijvoorbeeld de
zwemplassen, voor groen een plek
om in de rust en het groen,
dichtbij de eigen woonomgeving
een ommetje te maken.
Rustig groen, ingetogen
aqua, gezellig lime,
uitbundig geel (creatief
en inspirerend rood)
(drie voorzieningen)
Sandelingen-
Ambacht
Rustig groen, ingetogen
aqua, gezellig lime,
uitbundig geel
Een ruim opgezet recreatieterrein
met natuurgerichte recreatie,
educatie en meer rust, en een
gedeelte wat zich richt op meer
intensieve vormen van recreatie,
waaronder de zwemplas
Nog geen (restaurant in
ontwikkeling)
Waalbos (1e fase) en
Waalbocht
Waalbos: nog geen
Waalbocht: creatief en
inspirerend rood,
Het reeds aangelegde deel van het
Waalbos is op dit moment nog te
jong om aantrekkingskracht te
hebben op een specifieke leefstijl.
De rode leefstijl houdt van actief
zwemmen, maar dat doet graag op
bijzondere plekken waar de
sportiviteit ook op de proef wordt
gesteld. Bovendien vraagt de rode
consument daarbij niet om extra
voorzieningen; back to basic is
voor deze groep ook prima.
Geen
Wevershoek Gezellig lime, rustig
groen, ingetogen aqua
Lime vindt het zwemplasje met het
speeltuintje prettig en herkenbaar.
De rustig groene groep waardeert
het onderhouden, rustige karakter
van het park, terwijl de ingetogen
aqua groep de meer authentiek
uitstraling aan de Waalkant meer
zal waarderen.
Rustig groen,
ingetogen aqua, stijlvol
en luxe blauw (één
voorziening)
Develbos Rustig groen en ingetogen
aqua
Het Develbos is nog jong, maar
oogt al natuurlijk door haar ligging
langs de Devel. Het rustige,
natuurlijke karakter spreekt
voornamelijk de ‘onderkant’ van
het leefstijlmodel aan. Ook het
historische karakter (het kerkje) is
voor hen aantrekkelijk.
Ondernemend paars,
stijlvol en luxe blauw,
uitbundig geel (één
voorziening)
De Groenservice Zuid Holland heeft in 2010 ook onderzoek laten doen naar de ‘kleuring’ van de
bezoeker aan het Oosterpark en Sandelingen Ambacht. Daaruit blijkt dat maar liefst 47% van de
bezoekers tot de ‘gezellig lime’ groep behoort, gevolgd door 31% geel. De grote gele groep zou
verklaard kunnen worden door de aanwezige ‘gele’ voorzieningen (het pannenkoekenrestaurant en
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
49
de kinderboerderij) én de relatief grote groep gele omwonenden rondom het park. Opvallend is
overigens de afwezigheid van blauwe recreanten in het Oosterpark.
In Sandelingen-Ambacht zag GZH in 2010 dat de gele en lime groep, op de voet gevolgd door de
groene groep, de grootste groepen vormden.
6.4.3. Actualiteit
In Oost IJsselmonde vinden hoofdzakelijk kleinschalige (her)ontwikkelingen plaats, met
uitzondering van Deltapoort, het Waalbos en de Crezéepolder.
Deltapoort
Deltapoort, het gebied tussen Rotterdam en Dordrecht, heeft te maken met verrommeling en
versnippering. Om dit een halt toe te roepen hebben een aantal partijen (waaronder de gemeente
Rotterdam, Hendrik-Ido-Ambacht, Barendrecht, Zwijndrecht, Albrandswaard en Ridderkerk)
besloten om samen te werken en te investeren om de leef- en ruimtelijke kwaliteit van dit gebied
te verhogen. Hiervoor is een Integrale Gebiedsvisie Deltapoort opgesteld. In deze visie vormen zes
themagebieden het landschappelijk raamwerk. De zes themagebieden zijn:
1. De open landschapskamers
2. De zone rivier en dijk
3. De tuin van Deltapoort
4. De groene stadsranden (groene kragen)
5. De hoogdynamische leisurezones (recreatiegebieden)
6. De werklocaties
De ambitie is om deze gebieden te verbinden met een goed recreatief netwerk waardoor de
Deltapoort meer één geheel vormt. Eén van de ontwikkelopgaven is dan ook het creëren van een
gebiedsdekkend recreatief routesysteem dat bestaat uit een bundeling van routestructuren voor
fietsen, wandelen, paardrijden en kanoën, aangevuld met knooppunten, uitkijkpunten en
recreatieplaatsen. Hier wordt de komende jaren hard aan gewerkt.
Waalbos (185 ha)
Langs de rivierarm de Waal in Ridderkerk wordt het agrarisch gebied omgevormd tot het Waalbos,
een 170 ha groot bos- en recreatiegebied met wandel- en fietspaden en enkele
parkeervoorzieningen. Verspreid in het gebied staan zitbankjes en er zijn picknicklocaties. Er komt
ook een paalkampeerplaats van Staatsbosbeheer. Bij de Waalbocht worden de ligweiden
uitgebreid en de weg voor doorgaand verkeer afgesloten. Bij de molen komt een landijsbaan te
liggen. In een deel van het gebied komt straks beweiding met runderen voor. Bij de woonwijk
Rijsoord is aan een natuurlijke speelruimte voor kinderen gedacht. Fase 1 van het Waalbos is reeds
afgerond (zie ook de gebiedsbeschrijving).
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
50
Figuur 20: Concept inrichtingsplan Waalbos (Bron: presentatie DLG, september 2011)
Crezéepolder
Langs de rivier de Noord wordt de Crezéepolder ingericht tot Deltanatuur. De Crezéepolder wordt
een waterrijk zoetwatergetijdengebied met enkele voorzieningen voor recreatie, zoals een
wandelroute om het gebied heen, een vogelkijkhut en een knuppelpad. Aan de kant van de rivier
ligt een klein standje wat geschikt is voor dagrecreatie. Het gebied krijgt twee
voetgangersaansluitingen met het aangrenzende recreatiegebied de Gorzen en de cultuurgriend.
De Crezeépolder is straks net als de Gorzen en de griend geschikt voor de natuurvorser en de
sportieve wandelaar. In het Gorzengebied zitten vele hoogteverschillen. Op het hoogste punt staat
een uitkijktoren, wat uitzicht geeft over de molens van Kinderdijk.
Naast deze twee grotere ontwikkelingen zijn er een aantal andere plannen voor de
recreatieterreinen in het gebied. We beschrijven de belangrijkste:
Een deel van de Donckse Velden is nog in ontwikkeling. In gebied komt aanvullend een
speelpad, waarin diverse aan natuur gerelateerde objecten een speelse route vormen voor
de jeugd. Ook wordt een vissteiger aangelegd.
Landgoed Huys ten Donck (naast de Donksche Velden) wil het voorterrein tegen de rivier
aan verder ontwikkelen. Hier ligt een eenvoudig wandelpad met uitzicht. De wens is om de
oorspronkelijke aanlegplaats nieuw leven in de blazen, zodat de watertaxi hier kan
aanleggen. Verder is er een wens voor een kleinschalige horeca.
Het NRIJ heeft de wens het Oosterpark te ontwikkelen tot lokaal knooppunt met naast de
kinderboerderij een natuurspeelgebied toegevoegd. De wens is het ruiterpad op te heffen
vanwege gering gebruik
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
51
Het NRIJ heeft de wens om Sandelingen-Ambacht te ontwikkelen van extensief gebied tot
aantrekkelijke en levendige regionale knooppunt met een bundeling van voorzieningen
waaronder horeca voor intensieve recreatie. Momenteel wordt een Italiaans restaurant
(Happy Italy) gerealiseerd met speelhoek binnen, speeltuin buiten en educatieve
voorziening. Het NRIJ ziet ook mogelijkheden voor ondernemers voor ontwikkeling van een
uitgiftepunt van sport- en spelmateriaal en het organiseren van activiteiten in het park.
Wevershoek wordt door NRIJ gezien als lokaal knooppunt met (natuurlijke)
speelmogelijkheden voor kinderen. Vanuit NRIJ is het de wens om in de toekomst sanitair
bij het zwemstrand, meer zichtlocaties op de Waal en een doorgaande openbare
wandelverbinding te realiseren.
Het NRIJ wil dat de Devel en het Develbos een volgroeid landschappelijk gebied met
natuurwaarden wordt, dat geschikt is voor wandelen, fietsen en paardrijden. In het
Develbos wenst het NRIJ een horeca met parkeervoorziening als startpunt van routes
(waaronder ook de ruiterroute die aansluit op de manege).
Ondernemersinitiatieven
Tot slot is het nog belangrijk om twee initiatieven van een ondernemers hier uit te lichten. De heer
Casteleijn wil het agrarisch land van 10 ha achter zijn boerderij aan de Noldijk bij de Waal
omtoveren tot recreatief ‘Natuurgoed Ziedewij’. Het wordt een landgoed waar de beleving van de
natuur centraal staat. Het exploitatieplan voorziet onder andere in een theehuis, eco-logementen,
kwekerijen, fruitboomgaarden, schapenhouderij, siertuinen, beeldentuin en landwinkel. Om de
beleving van de lokale poldernatuur te stimuleren is een plan uitgedacht waarin cultuur, educatie,
recreatie en horeca op duurzame wijze samen komen. In polder het Buitenland in Heerjansdam is
een particulier bezig een tien hectare groot landgoed (Landgoed Buitenland) in te richten met
openbare wandelmogelijkheden en mogelijkheid tot bezichtiging van de galerie (Bergarde
Galleries) die er al zit en het woonhuis dat gebouwd wordt.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
52
7 Conclusies en advies in de vorm van ontwikkelrichtingen
7.1 Conclusies
Conclusies vraag
De grootste groepen leefstijlconsumenten op het eiland van IJsselmonde zijn gezellig lime,
uitbundig geel en rustig groen. Ten opzichte van gemiddeld in Nederland is vooral gezellig
lime omvangrijker. De kleinste groepen zijn creatief en inspirerend rood, ondernemend
paars en stijlvol en luxe blauw. Ten opzichte van het gemiddelde in Nederland is vooral
ondernemend paars beduidend kleiner.
De leefstijlverdeling varieert per gemeente. Geel én blauw komen beduidend meer voor in
de gemeenten Albrandswaard, Barendrecht en Hendrik-Ido-Ambacht. In deze gemeenten
is de groep groen (en deels ook lime) beduidend kleiner dan gemiddeld in Nederland.
Groen en lime wonen veel vaker dan gemiddeld in Nederland in Ridderkerk, Rotterdam-
Zuid en Hoogvliet. In deze (deel)gemeenten zijn juist de leefstijlen blauw, paars en (deels)
aqua relatief klein.
De verbindingen vanaf de zuidkant naar het eiland creëren vooral vraag vanuit gele en in
mindere mate ook blauwe en aqua leefstijlconsumenten die daar meer dan op het eiland
van IJsselmonde wonen. De verbindingen vanaf de Noordoostkant naar het eiland creëren
vooral vraag vanuit rode en paarse leefstijlconsumenten (en in mindere mate ook aqua)
die daar meer dan gemiddeld in Nederland wonen;
Conclusies aanbod
De grootste groep voorzieningen is aantrekkelijk voor de leefstijl rustig groen (43 van de
69), gevolgd door ingetogen aqua (38). De kleinste groep voorzieningen is aantrekkelijk
voor stijlvol en luxe blauw (15). Alle leefstijlen vinden 15 of meer voorzieningen die voor
hen aantrekkelijk zijn. We kunnen stellen dat het dagrecreatieve aanbod redelijk divers is:
elke leefstijl kan meerdere voorzieningen vinden die passen bij zijn of haar voorkeur.
Voorzieningen met aantrekkingskracht op de leefstijl creatief en inspirerend rood liggen
relatief vaak in het noorden van het eiland, in of nabij Rotterdam en Ridderkerk.
Voorzieningen voor ‘lime’ en ‘geel’ liggen relatief vaker in het oosten of westen van het
eiland. Opvallend is (en dat blijkt ook uit het gebiedsbezoek) dat er nog veel
recreatiegebieden zijn waar geen commerciële voorzieningen zijn. De focus in de
verspreiding ligt zeker niet op de recreatiegebieden.
Het aanbod is relatief kleinschalig tot middelgroot. De kleinschalige voorzieningen op het
eiland van IJsselmonde zijn relatief vaak aantrekkelijk voor creatief en inspirerend rood. De
middelgrote voorzieningen zijn relatief vaak aantrekkelijk voor uitbundig geel en gezellig
lime en juist minder voor rustig groen en creatief en inspirerend rood.
Het aanbod is weinig divers en weinig onderscheidend. De diversiteit is het minst voor
blauw en geel maar kan ook beter voor paars, rood en lime.
Er is geen groot verschil in de aantrekkingskracht op leefstijlconsumenten van de
voorzieningen die in en de voorzieningen die buiten de natuur- en recreatiegebieden
liggen. Met name creatief en inspirerend rood en Ingetogen aqua vinden in de natuur- en
recreatiegebieden meer aantrekkelijke voorzieningen. Met name gezellig lime en in
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
53
mindere mate uitbundig geel vinden buiten de natuur- en recreatiegebieden meer
aantrekkelijke voorzieningen.
Conclusies identiteit
We merken op dat het kleuren van gebieden veel moeilijker is en minder goed onderbouwd kan
worden met bestaand leefstijlonderzoek. We hebben op basis van onze ervaring wel een kleuring
gegeven, maar dat laten we in dit onderzoek niet leidend zijn voor de ontwikkelrichtingen.
Oude Maas: de gebieden die de Oude Maas vormen lijken aantrekkingskracht te hebben
op meerdere leefstijlen, behalve blauw. Uit onderzoek van GZH blijkt dat vooral lime, geel
en aqua veel komen en gebruik maken van de gebieden. Het recreatiegedrag van
leefstijlconsumenten heeft niet alleen met belevingswaarde van de gebieden te maken,
maar het uiteindelijke gedrag wordt ook bepaald door de nabijheid van gebieden tot de
kernen en bijvoorbeeld de aantrekkelijkheid van commerciële voorzieningen.
Midden IJsselmonde: de gebieden in het midden van IJsselmonde zijn vooral aantrekkelijk
voor groen, aqua en in mindere mate ook lime en blauw.
Oost IJsselmonde: de gebieden in het oosten van IJsselmonde zijn vooral aantrekkelijk
voor groen, aqua en lime.
Conclusies vergelijking vraag en aanbod
Wanneer we de vraag naar aantrekkelijke dagrecreatieve voorzieningen van de inwoners op het
eiland vergelijken met het aanbod kunnen we concluderen dat vooral gezellig lime en in mindere
mate ook stijlvol en luxe blauw en uitbundig geel onvoldoende aantrekkelijk aanbod vinden.
Tabel: samenvatting van de mate waarin leefstijlconsumenten aantrekkelijk aanbod vinden, in
vergelijking met de vraag hiernaar voor het eiland van IJsselmonde en de omliggende gebieden ten
zuiden en noordoosten van het eiland.
Leefstijl
Dagrecreatie – inwoners
hele eiland
Dagrecreatie – vraag
ten zuiden
Dagrecreatie – vraag ten
noordoosten
Creatief en inspirerend rood Goed voorzien Goed voorzien Goed voorzien
Uitbundig geel Kan beter / onvoldoende Onvoldoende voorzien In evenwicht
Gezellig lime Onvoldoende voorzien Onvoldoende voorzien Onvoldoende voorzien
Rustig groen Goed voorzien Goed voorzien Goed voorzien
Ingetogen aqua Goed voorzien Goed voorzien Goed voorzien
Stijlvol en luxe blauw Kan beter / onvoldoende Onvoldoende voorzien Onvoldoende voorzien
Ondernemend paars Goed voorzien Goed voorzien In evenwicht
De vraag vanuit de schil in het zuiden (ca. 270.000 inwoners) schept afgezet tegen het huidige
aanbod, behoefte aan extra aanbod gericht op geel, lime en blauw. De vraag vanuit de schil in het
noordoosten (ca. 555.000 inwoners) schept afgezet tegen het huidige aanbod behoefte aan extra
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
54
aanbod voor lime en blauw. De conclusies uit de vraag-aanbodvergelijking staan in onderstaande
tabel opgesomd. We gebruiken deze conclusies als basis voor de ontwikkelrichtingen.
Kanttekening bij de tabel
We gaan ervan uit dat het aanbod voldoende is wanneer de vraag in evenwicht is met het aanbod.
Dat wil dus niet automatisch zeggen dat er ook kwantitatief voldoende aanbod is ten opzichte van
de vraag. Deze vraag-aanbodvergelijking is kwalitatief, gericht op de aantrekkingskracht van het
aanbod op verschillende leefstijlconsumenten. Het betreft dus geen kwantitatieve analyse, die
aangeeft of er marktruimte is. Hiervoor is een haalbaarheidsstudie nodig voor specifieke
voorzieningen. Wel geeft onze analyse aan welke kansrijke ontwikkelingen er mogelijk zijn op basis
van consumentbehoeften.
7.2 Advies ten aanzien van ontwikkelrichtingen
We stellen voor om nieuw buitenrecreatief aanbod vraaggericht te ontwikkelen. Op het niveau van
het totale eiland zijn er ‘tekorten’ voor de onderstaande leefstijlen:
Gezellig lime;
Stijlvol en luxe blauw;
Uitbundig geel.
Het woord tekorten lijkt kwantitatief, maar is in feite een kwalitatieve duiding. We sluiten dan ook
geen andere leefstijlen uit. Er zijn soms ook argumenten om andere leefstijlen een plek te geven in
de ontwikkelrichtingen. We zien bijvoorbeeld dat het aanbod dat we rood en paars, maar ook
groen en aqua, gekleurd hebben, nog redelijk eenzijdig is. Ook missen echte attracties. Kortom, dit
aanbod kan nog diverser worden ontwikkeld. Echter, het blijft zo dat de groepen lime, geel en
blauw op het eiland van IJsselmonde het minste aanbod vinden (in relatie tot de vraag). Bovendien
gaan de groepen die wij hier centraal stellen ook niet altijd goed samen met bijvoorbeeld paars en
rood. Hier is dan een vorm van zonering op zijn plaats. Wij zullen in de uitwerking van voorbeelden
niet op andere groepen ingaan. De voornaamste reden hiervoor is dat dit niet uit ons
leefstijlonderzoek naar voren komt en hiervoor de onderbouwing mist.
Vanuit de begeleidingsgroep is aangegeven dat een advies in de vorm van een ontwikkelrichting op
prijs wordt gesteld voor:
1. Het Buijtenland van Rhoon (en omliggende entrees);
2. De Oude Maas ten zuiden van Barendrecht , inclusief de Barendrechtse brug;
3. Zuidelijk Randpark.
We bevelen dan ook aan om in deze gebieden de focus te leggen op de drie bovenstaande
leefstijlen.
7.2.1 Kansen voor overige gebieden
De ambities voor nieuwe ontwikkelingen zijn met de bovenstaande drie gebieden hoog. Dat wil niet
zeggen dat er in andere gebieden niet ook ontwikkelingen gewenst en deels al gaande zijn.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
55
In Sandelingen Ambacht bijvoorbeeld zien we al de ontwikkeling van een horecavoorziening
(Happy Italy Sandelingen), die zich op de groepen lime en geel richt (o.a. pizza, grootschalige
speelvoorziening, betaalbaar). Ook hebben de gemeente en NRIJ ideeën voor sport en spelverhuur-
activiteiten. We bevelen aan deze aan te laten sluiten bij de groepen lime en geel, die hier
omvangrijk zijn.
De identiteit van Huys ten Donck (kasteel, tuinen) is op dit moment zeer aantrekkelijk voor
ingetogen aqua, stijlvol en luxe blauw en rustig groen. Aqua en groen zijn in deze omgeving, dus de
inwoners, ook redelijk omvangrijk. Blauw is niet een grote groep, maar blauwe voorzieningen zijn in
het noordoosten (vooral Ridderkerk) verder niet aanwezig. Als je voor blauw aan deze kant van het
eiland meer activiteiten of voorzieningen wil ontwikkelen, bijv. aan het voorterrein richting de
Nieuwe Maas, dan is deze plek kansrijk.
Het Valckesteijnse bos is een gebied dat met name bekend is en gebruikt wordt door de direct
omwonenden. Er wordt vooral gefietst en gewandeld (ommetjes). In kader van het RodS-
programma is er een kwaliteitsimpuls gegeven aan het recreatieve padenstelsel. Tevens is
geïnvesteerd in het voorzieningenniveau, waarbij aandacht is gegeven aan bruggen, zit- en
picknickbanken, informatiepanelen en parkeervoorzieningen. Er zijn ook speelvoorzieningen, maar
(nog) geen horecagelegenheid of ontmoetingsplek. In de gemeente Albrandswaard zijn geel, lime
en aqua de grootste groepen. Geel woont ook dichtbij het Valckesteijnse bos, aqua is omvangrijker
in Rhoon. In Hoogvliet zijn lime en groen met name omvangrijk. Voor lime en geel kan de
belevingswaarde worden vergoot door een horecavoorziening met goede faciliteiten voor kinderen
(voor voorbeelden zie verder op in de ontwikkelrichtingen). De aqua en groene groep , die ook
omvangrijk zijn houden erg van cultuurhistorie, en het bezoeken van monumenten zoals de ruïnes
van slot Valckesteijn en het Kasteel Rhoon. Tot nu toe zijn de ruïnes van slot Valckesteijn nog
weinig beleefbaar. Hier liggen zeker kansen, bijvoorbeeld door ter plekke realiteit toe te voegen
(augmented reality), door bijv. een scherm te plaatsen en het slot in zijn oorspronkelijke staat te
projecteren en hierover informatie te geven.
Het Waalbos wordt een 170 ha groot bos- en recreatiegebied met wandel- en fietspaden en enkele
parkeervoorzieningen en picknicklocaties. Er komt ook een paalkampeerplaats van
Staatsbosbeheer. Bij de Waalbocht worden de ligweiden uitgebreid en de weg voor doorgaand
verkeer afgesloten. Bij de molen komt een landijsbaan te liggen, bij de woonwijk Rijsoord komt een
natuurlijke speelruimte voor kinderen. De bereikbaarheid lijkt voor dit gebied essentieel, maar ook
de parkeervoorzieningen. Het gebied ligt namelijk op enige afstand van de kernen, zoals
Ridderkerk, Barendrecht, Heerjansdam en ook Hendrik – Ido – Ambacht. Het gebied mag dan ook
wel een zekere attractiewaarde gaan krijgen. Ontwikkelingen lenen zich goed voor meerdere
leefstijlen. Geel houdt erg van waterrecreatie en (enigszins uitdagende) speelvoorzieningen voor de
kinderen, maar ook rood kan zich in actievere vormen (surfen, zeilen, zwemmen in natuurwater,
etc.) goed vinden. De groepen lime en groen houden van ‘gewone, herkenbare’ voorzieningen en
komen voor elkaar, of de rust van het (toekomstige) bos.
Voor alle gebieden, dus ook De Hooge Nesse, Sophiapolder, Zuidpolder, Kijvenlanden, etc. geldt
dat aansprekende voorbeelden uit dit hoofdstuk ook voor hen als inspiratie dienen. Tegelijkertijd
merken we op dat de leefstijlen geel, lime en blauw niet een blauwdruk moeten worden voor het
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
56
hele eiland. Ons advies is om vooral goed naar de eigen identiteit te kijken en naar wat voor
aanbod daarbij past en voor welke doelgroepen dit aantrekkelijk is.
Hieronder geven we eerst de vrijetijdsprofielen van de drie leefstijlen die centraal staan (paragraaf
7.2.2). Vervolgens geven we invulling aan de drie gebieden (paragraaf 7.3 t/m 7.5). Op basis van de
lokale vraag en het aanbod zullen we leefstijlaccenten per gebied aanbrengen. Bij de uitwerking
van de ontwikkelrichtingen gebruiken we voorbeelden van activiteiten en voorzieningen. Leidend
hierbij is om meer diversiteit in het bestaande aanbod te brengen en meer attractiviteit.
7.2.2 Vrijetijdsprofielen van uitbundig geel, gezellig lime en stijlvol en luxe blauw.
Uitbundig geel
Voor de uitbundig gele leefstijlconsument staat een dagje uit vooral in het teken van (sportieve)
activiteiten en uitbundige beleving. Dit zijn veelal levensgenieters, die ervan houden om verwend
te worden. Geel houdt van (inter)actieve vormen van recreatie, waarbij alle zintuigen optimaal
worden geprikkeld. Een hoge mate van entertainment is een belangrijk kenmerk van een ‘uitje’. Zij
willen genieten van het leven en dat mag op een uitbundige, spontane manier gebeuren. Ook een
zekere mate van luxe en gemak, dus goed georganiseerd van begin tot eind, stelt deze consument
op prijs.
Vrijetijdsprofiel van de uitbundig gele leefstijlconsument. Dit zijn veelal de levensgenieters, die ervan
houden om verwend te worden bijv. met wellness, van actieve vormen van waterrecreatie houden, maar
ook van evenementen en attracties.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
57
De gele groep houdt van gezellige drukte en vindt het prettig dat het voor het gehele gezelschap
leuk is. Een beetje afwisseling, sportieve activiteiten en ´avontuur´ spreekt de groep ook aan. Voor
de gele groep is lekker eten en drinken erg belangrijk.
Uitbundig geel is qua buitenrecreatie duidelijk een groep die waterrecreatie en (kleine) watersport
aantrekkelijk vindt. Kanoën, zwemmen, zeilen, vissen en roeien doet deze groep bovengemiddeld
veel. Andere kansen liggen er bij buitenrecreatieve attracties en evenementen, buitensport,
wellness en agrotoerisme.
Stijlvol en luxe blauw
Stijlvol en luxe blauw houdt er van zichzelf te verwennen en lekker verzorgd te worden in een
luxere omgeving, zoals een restaurant. Ze gaan er graag op uit om (culturele) attracties en
evenementen te bezoeken en doen graag aan sport en wellness. Het liefst draagt het
vrijetijdsgedrag bij aan de verhoging van de status. Dus thuiskomen met een ‘verhaal’ of een
exclusieve ervaring en dit delen met vrienden is erg belangrijk.
Op het gebied van buitenrecreatie onderscheidt blauw zich doordat ze graag tochtjes met de motor
en auto ondernemen. Verder houden ze erg van individuele buitensporten zoals waterskiën,
fitness, paardensport en (buiten)fotografie.
Vrijetijdsprofiel van de stijlvol en luxe blauwe leefstijlconsument. Dit zijn veelal hoger opgeleide mensen,
die houden van cultuur, culinair en sport.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
58
Gezellig lime
Gezellig lime houdt van laagdrempelige vormen van natuur- en vrijetijdsbeleving. Voor lime is het
belangrijk om het gevoel te hebben er gewoon even tussen uit te zijn en dan gezellig met het gezin
iets leuks te doen, zonder sociale verplichtingen. Lime is op zoek naar gezelligheid en vermaak,
bijvoorbeeld op een lokale markt, of winkelend in de stad. Het mag ´gezellig druk´ zijn. Ook een
bezoek aan een pretpark of dierentuin is voor lime een echt dagje uit. Ze vinden het erg belangrijk
dat iedereen het naar hun zin heeft, dus ook de kinderen moeten het leuk vinden. Het hoeft
allemaal niet zo heel bijzonder te zijn, maar wel herkenbaar en vertrouwd. Ook de betaalbaarheid
van een ‘uitje’ is van belang voor de lime doelgroep.
Lime maakt (iets) vaker een wandeling of fietstocht voor het plezier. Buiten zijn mag graag in het
teken staan van elkaar ontmoeten, bijvoorbeeld op picknick plekken of een (boeren)markt. Ook
houdt lime van het ondernemen van laagdrempelige en herkenbare spelletjes en activiteiten zoals
midgetgolf. De gezellig lime leefstijlconsument houdt ook van attracties zoals een speeltuin of
pretpark.
Vrijetijdsprofiel van de gezellig lime consument. Voor gezellig lime is recreëren is lekker vrij zijn, rust en
ontspanning, gericht op het eigen gezin en de directe leefomgeving. Een speeltuin of pretpark kan
aantrekkelijk zijn voor lime.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
59
7.3 Ontwikkelrichting voor het Buijtenland van Rhoon
Leefstijlen en het Buijtenland van Rhoon
We stellen voor om bij de recreatieve kern en de entrees verschillende accenten te leggen met
leefstijlen. We zoomen hierbij verder in op het lokale leefstijlprofiel van de inwoners. Het huidige
aanbod in het Buijtenland van Rhoon is minder sturend in de accentkeuze voor leefstijlen, omdat
het gebied zelf momenteel bijna geen aanbod heeft en dat in het buitenrecreatieve aanbod, vooral
in Rhoon, alle leefstijlen min of meer evenredig voorkomen.
Recreatieve kern: de ambitie is om dit tot een recreatief concentratiepunt te maken. We
stellen voor om hier zowel geel, lime als blauw centraal te stellen.
Johannapolder en Koedoodhaven: bij de Johannapolder en Koedoodhaven stellen we voor
om de leefstijlen geel een blauw leidend te laten zijn. We kiezen hiervoor omdat deze
groepen omvangrijk zijn zowel in de nabijgelegen gemeenten (Barendrecht en
Albrandswaard) als de relevante toegangspoorten. Bij de Johannapolder stellen we voor
om ook lime toe te voegen als prioritaire leefstijl, mede omdat in Hoogvliet deze leefstijl
zeer omvangrijk is (35%).
Rhoonse weide: voor de meest noordelijke hoekpunt, de Rhoonse weide, stellen we voor
om de leefstijlen lime en geel centraal te stellen. We kiezen hiervoor, omdat de leefstijl
lime in Rotterdam-Zuid zeer omvangrijk is (32%) en hiervoor op het hele eiland relatief
weinig aanbod te vinden is. Geel is ook een omvangrijk groep en hiervoor is op het hele
eiland een ‘tekort’. Deze beleving ligt ook dichtbij de lime beleving en daarmee zijn deze
twee doelgroepen goed met elkaar te combineren.
Voor de recreatieve kern en de drie hoekpunten bestaan al conceptplannen en -ideeën over hoe de
gebieden recreatief zijn in te vullen en vorm te geven, zodat hier op jaarbasis zo’n 1 miljoen
bezoekers gaan komen18. We geven voor deze plannen en ideeën aan hoe we de invulling,
afgestemd op de aantrekkelijkheid voor leefstijlen voor ons zien en voegen hieraan (zo nodig)
ideeën toe.
7.3.1 Recreatieve kern met verbindingen
Het Buijtenland van Rhoon is een omvangrijk gebied dat ligt tussen Barendrecht en Rhoon. Het
gebied is in ontwikkeling. In de ontwikkelplannen is veel aandacht voor nieuwe natuur, waaronder
een krekenlandschap en natuurakkers. Ook recreatie krijgt een belangrijke plek in het nieuw te
vormen gebied. De recreatieve infrastructuur zal worden ingevuld aan de hand van een
recreatiekern en drie hoekpunten (zie ook figuur 21).
18 Een belangrijke bron betreft een Powerpoint presentatie van landschapsarchitectenbureau Vista.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
60
De recreatieve infrastructuur in het Buijtenland van Rhoon:
Recreatieve kern;
Hoekpunt 1: de Rhoonse Weide;
Hoekpunt 2: Koedoodhaven;
Hoekpunt 3: Johannapolder.
Figuur 21: gebiedsgrens (rode lijn) van het Buijtenland van Rhoon, met hierin aangegeven de recreatieve
kern en de drie hoekpunten en de leefstijlen die centraal staan in hun ontwikkelrichting (mede op basis
van figuur uit presentatie Vista Landschapsarchitectuur en Stedenbouw).
Voorbeeld landgoedconcept ter inspiratie
Voor dit type concept (kern met verbindingen) kan Landgoed Croy nabij het Brabantse Helmond als
inspiratie dienen. Landgoed Croy is een groen gebied rond kasteel Croy dat ca. 250 hectare groot is.
Op en om dit landgoed bevinden zich een aantal bedrijven, die zich met aparte recreatieve
producten activiteiten, direct aan Croy gelieerd, op recreanten richten.
Croy is een merknaam dat door meerdere (agrarische) ondernemers in het gebied wordt gedragen
in hun bedrijfsvoering. Zo is er ‘de Croyse Hoeve, een restaurant dat in het gebied ligt. Tevens is er
Croy Cruyden, een Croy manege, een Croy landwinkel, Croy bierbrouwerij, een Croy landgoed met
speciale schapenrassen. Alle activiteiten hebben tot doel om de cultuurhistorische en
landschappelijke waarde van landgoed Croy te behouden en ontwikkelen, ten bate van de
economische positie van de ondernemingen en tot het recreatieve genot van de mensen in de
streek.
Essentieel uit het concept-Croy zijn:
1. De herkenbaarheid door het beeldmerk, dit komt in alle uitingen terug;
2. Het kasteel als bestaande logische trekpleister in het landschap;
3. Verbinding met andere ‘croy-belevingen’ in het landschap.
1. lime / geel
3. geel / blauw / lime
Recreatieve kern:
geel/ lime/ blauw
2. geel / blauw
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
61
De zichtbaarheid en herkenbaarheid van de verschillende onderdelen neemt toe door een beeldmerk,
zoals bij de Croy-restaurants (links) of een kopje thee bij Croy Cruyden.
We vertalen deze drie elementen hieronder naar de mogelijke situatie in het Buijtenland van
Rhoon:
Ad 1) Herkenbaarheid
Voor het Buijtenland van Rhoon bevelen we ook een soortgelijk beeldmerk aan om de
herkenbaarheid en zichtbaarheid te vergroten. Het beeldmerk kan dan ook bij de verschillende
hoeves en diverse activiteiten in het landschap worden neergezet.
Ad 2) Trekpleister
In het noordelijke deel zijn al mogelijke thema’s benoemd, zoals stadslandbouw, moestuinen en
duurzaamheid. De ideeën voor de invulling hiervan bestaan uit een informatie- en
tentoonstellingsruimte, een markt met de verkoop van streekproducten, schooltuinen, ‘kom in de
kas’-activiteiten en een restaurant met kookworkshops.
Er ontbreekt op dit moment een bestaande trekpleister, waar grote concentraties mensen kunnen
worden geherbergd of wat een grote aantrekkingskracht op hen uitoefent. Een mogelijk idee is om
hier met een bezoekerscentrum invulling aan gaan geven. Onze aanbeveling is om vooral in te
zetten op het duidelijk maken van het verhaal van het gebied. Dit kan op meerdere punten in het
gebied vorm krijgen, zie ook ‘Verbinding met andere Buijtenland-troeven’.
Er liggen mogelijk kansen in het werken met authentieke, voor het gebied unieke, belevingen. We
denken deels aan de ontstaansgeschiedenis van het gebied, aandacht voor de herkomst van
bijzondere poldernamen, maar ook de (bijzondere) producten die er geteeld worden of authentiek
zijn, zoals de grienden en de wilgenteelt die daar plaatsvond. Ook werd er in het gebied van
oudsher veel vlas verbouwd, dat als basisgrondstof dient voor de productie van linnen (t.b.v.
kleding). Dit zou goed passen bij het deel van de natuurakkers, die ontwikkeld gaan worden.
Volgens ons is op dit moment het sterke van een nieuw concept dat het ‘verhaal’ juist op meerdere
plekken kan worden beleefd en dat bezoekers niet alleen in het noordelijke recreatieve deel (of bij
één voorziening) willen blijven. Dit is overigens in lijn met de koers die voor het Buitenland van
Rhoon is uitgezet. Hierin staat de samenhang en samenwerking in het gebied centraal. Kortom, het
verbinden van verschillende punten en kwaliteiten van het gebied met elkaar. Wij ondersteunen
die koers.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
62
De invulling van de recreatieve kern kan dus bestaan uit een bezoekerscentrum, in combinatie met
horeca, vergaderaccommodatie en verblijf. Hieronder staat één voorbeeld van een invulling voor
horeca.
De inspiratie voor horeca komt voort uit onderstaand voorbeeld van een restaurant in een kas,
waar de ambiance ook zeer stijlvol en luxe is en veel aandacht is voor kleinere tafels. Met een
culinaire, deel hippe kaart heeft dit met name aantrekkingskracht op stijlvol en luxe blauw.
Sfeervolle, luxe kas, verbouwd tot restaurant (bron: presentatie Vista). Ad 3) Verbinding met andere ‘Buijtenland-troeven’ in het landschap
Zoals al gezegd: de unieke kwaliteit van het Buijtenland van Rhoon ligt erin dat het verhaal van dit
gebied (in de toekomst) op meerdere plekken kan worden beleefd en dat het bottum-up, dus
(deels) vanuit bestaande ondernemers kan worden vormgegeven.
De bekendste bestaande trekpleister van het gebied is Buijtenhof van Rhoon. Hier vinden de
leefstijlen geel, paars, aqua en rood al aantrekkelijk aanbod in de vorm van een theeschenkerij,
moestuin, pluktuin en boerderijwinkel. Hieronder volgen enkele beelden die voor geel, lime en
blauw aantrekkelijk zijn.
Recreatie bij de boer – kinderactiviteiten
De ruimte op het agrarische bedrijf kan worden gebruikt voor grootschalige en laagdrempelige
kinderevenementen, zoals het vieren van Halloween, dat sterk gericht is op het samenzijn. Dit is
aantrekkelijk voor gezellig lime. Een ander voorbeeld is het maken van een maïsdoolhof (kan
natuurlijk ook met andere hoge gewassen). Dit is aantrekkelijk vooral aantrekkelijk voor uitbundig
geel.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
63
Voorbeeld van spelletjes en activiteiten bij de boer, die vooral aantrekkelijk zijn voor gezellig lime en
uitbundig geel (foto’s van de Brandenvoortse Hoeve).
Natuurbeleving
In het krekengebied zal voldoende ruimte komen voor paarse en rode bezoekers die op eigen
gelegenheid het gebied willen verkennen, deels met een ecologisch motief (bijv. vogelen). Voor
hen is volledige openstelling van het gebied, zodat zij zelf de struinnatuur kunnen ervaren, liefst op
hun eigen paden, een belangrijke meerwaarde. In gebieden zoals de Gelderse Poort (deel van
Nijmegen tot aan de Millingerwaard) kan dat ook. Hier profiteert zowel de natuur van de
aaneengeslotenheid (is hierdoor minder kwetsbaar), maar ook de recreant ervaart dit als uniek en
bijzonder. Er zijn natuurlijk wel belevingen toe te voegen zoals een mobiele barista (koffiebar). Het
gemak van een lekker, perfect op maat gemaakt kopje koffie (espresso, macchiato, etc.) spreekt
blauw en geel erg aan.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
64
Blauw houdt ook erg van (hobbymatig) fotograferen en een cursus natuurfotografie, gegeven door
een bekende of gerenommeerde natuurfotograaf, zou hen zeer aanspreken.
Belevingsspel Buijtenland - gamen
Er bestaan mogelijkheden om een game te ontwikkelen waarbij (bijvoorbeeld) de vijf meest
bijzondere plekken in het Buijtenland van Rhoon worden verkent. Je kan op elk van die plekken een
spel spelen dat te maken heeft met die locatie. De hoofdpersoon in een film (via je smartphone of
I-pad is je ‘gids’ en nodigt je uit om mee te doen.
http://www.polderdag-rhoon.nl
Een belevingsspel nodigt uit om een gebied te gaan verkennen.
De beleving wordt gecreëerd door een combinatie van gameplay, filmfragmenten en het gebruik
van nieuwe technieken die de iPad biedt. Het is een mobiele beleving, geschikt voor het beleefbaar
maken van verhalen op locatie door middel van spannende mobiele games en storytrails. Verhalen
die horen bij cultureel erfgoed en geschiedenis. Dit idee is gebaseerd op de game ‘Lost in Time’,
waarbij sterk wordt ingezet op het beleefbaar maken van de cultuurhistorie van een gebied.
Een andere insteek voor een game is een spel waarbij je plaatsen bezoekt, de geschiedenis ontdekt
en prijzen kan winnen. Dit gebeurt bij het spel ‘X was hier’. Iedere historische locatie heeft zijn
eigen marker. Als je die hebt gevonden, scan je hem met je iPhone. Zo 'check je in' op deze locatie.
Hierdoor kun je bijvoorbeeld beloningen verdienen. De uitdaging is natuurlijk alle markers te
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
65
verzamelen en zo alle prijzen te verdienen. Hiervoor leent het gebied zich goed, omdat alle
voorzieningen mee kunnen doen met een ‘marker’.
Dit spel is voor kinderen aantrekkelijk, maar richt zich ook op kleine groepen, die een unieke en
bijzondere beleving zoeken. Blauw en geel (maar ook paars) vinden deze manier van de historie of
natuur ontdekken en beleven aantrekkelijk.
7.3.2 Johannapolder
In de Johannapolder is een kwaliteitsimpuls nodig om het gebied op de kaart te zetten. De groene
uitstraling van de Johannapolder is het uitgangspunt bij de kwaliteitsimpuls van dit gebied. Mits
goed ingepast in het groen is uitbreiding met horeca (mits openbaar toegankelijk) en kleinschalige
verblijfsrecreatie denkbaar19. In het kader van het bestemmingsplan Johannapolder wordt nu
gewerkt aan grootschalige gewenste investeringen voor de openbare ruimte. Het betreft de
poortfunctie, het zichtbaar maken van de oude haven, maar ook de verbinding met het dorp. Het
gebied krijgt ook een TOP-functie en een 'groene loper' (wandel- en fietspromenade) van de entree
naar de kop van de haven bij de Oude Maas.
Accenten van de huidige ideeën van gebiedspartijen, zoals Gamerensport, de scouting en
restaurant Abel, in de Johannapolder liggen op ontwikkelmogelijkheden voor outdoor activiteiten,
sport en natuurlijk spelen. Ideeën zijn er onder meer voor een evenemententerrein,
natuurspeelplaats, kinderrestaurant, buitentheater, bootcampbaan, tipi’s, pipowagens, MTB-baan,
bbq- en kampvuurplaats. Vanuit de structuurvisie zijn er mogelijkheden voor outdooractiviteiten,
uitbreiding van horeca en kleinschalige verblijfsrecreatie zoals een bed & breakfast, een
kleinschalig hotel of natuurkamperen. Ook is er op dit moment een buitenzwembad, dat al enige
tijd gesloten is, maar er nu verlaten bij ligt.
De hierboven genoemde ideeën geven een zeer divers beeld van de vrijetijdswensen. We laten
hieronder twee voorbeelden zien van hoe de ideeën voor geel, blauw en lime uitgewerkt kunnen
worden, namelijk:
Buitentheater;
Natuurspelen.
In de ontwikkelrichting voor de Oude Maas staat ook verbeeld hoe buitensport en fitness er voor
blauw uit kan zien. De andere ideeën zoals tipi’s, pipowagens en natuurkamperen gaan over verblijf
en dat valt niet in de scope van dit onderzoek (dit type verblijf lijkt op het eerste oog vooral
aantrekkelijk voor paars en rood).
Buitentheater
Bij een theater bepalen de voorstellingen (de programmering van het aanbod) in belangrijke mate
ook de aantrekkingskracht op leefstijlen. Bekende, maar ook enigszins opkomende cabaretiers zijn
bijvoorbeeld voor geel aantrekkelijk, zeker als het buitentheater de sfeer van een evenement
19 Deze tekst is een korte samenvatting uit het ambitiedocument voor de Johannapolder.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
66
uitstraalt met daarbij de totaalbeleving van een hapje en drankje. Het buitentheater op zich is
natuurlijk al een bijzonder beleving en lijkt vooral aantrekkingskracht te hebben op geel.
Voor lime kan het buitentheater aantrekkelijk zijn door er voorstellingen zoals musicals (zoals
Doornroosje) in te laten zien of kindertheater te programmeren. Dit laatste is overigens ook voor
geel aantrekkelijk.
Kindervoorstellingen, of gezinsvoorstellingen zoals een musical zijn voor lime en geel aantrekkelijk
Blauw kan zich daar ook toe aangetrokken voelen, als daar een exclusieve(re) beleving wordt
aangeboden, zoals een VIP-arrangement. Een dergelijk arrangement kan bestaan uit ruimere
plaatsen op een aparte tribune, een fles champagne met koeler, en eventueel een meet & greet
met de artiest.
Openlucht theater met een VIP-arrangement is voor blauw aantrekkelijk.
Spelen in de natuur
Hoewel er geen ‘harde’ leefstijlgegevens zijn over welke groepen meer of minder spelen in de
natuur, kunnen we stellen dat het gaat om een actieve beleving. Dit is met name aantrekkelijk voor
de groepen aan de bovenkant van het leefstijlmodel. Er is hier nog wel wat verschil te maken. Een
pure back to basic benadering met weinig faciliteiten op een unieke plek in de natuur (aantrekkelijk
voor rood) tot meer ‘ondersteund’ speelplezier in de vorm van speeltoestellen (ook in de natuur),
wat aantrekkelijk is voor geel. Of zelfs meer een speeltuinconcept, dit laatst is meer aantrekkelijk
voor geel en lime.
Een voorbeeld van ‘ondersteund’ speelplezier in de natuur is de interactieve Sona. Onder de oranje
boog van de Sona kunnen kinderen en ouders samen spelen en dansen. Met één druk op de knop
kan eenvoudig gekozen worden uit vele verschillende spellen. Zo is er een dansspel, kunnen
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
67
kinderen een parcours uitzetten (in de natuur) die ze vervolgens zo snel mogelijk moeten afleggen
en/of kunnen ze één van de rekenspellen spelen. Het is een soort gamen in de buitenlucht.
Spelen in speelbos Nieuw Wulven (links), in een klimbos, en spelen met de interactieve Sona
(rechts).
7.3.3 De Rhoonse Weide
De Rhoonse weide zal een belangrijke schakel vormen in de bezoekers die vanuit het noorden
(Rotterdam) komen en het Buijtenland van Rhoon willen bezoeken. Een belangrijke functie die
deze hoekpunt zal gaan vervullen is die van recreatief transferium. De doelen van zo’n transferium
zijn:
1. Verkeersoverlast in het natuur- en recreatiegebied reduceren door opvang van
gemotoriseerd autoverkeer en het stimuleren van gebruik van langzamer verkeer.
2. De recreatieve toegankelijkheid en belevingswaarde van het gebied verbeteren en een
impuls geven.
3. Het bieden van een startpunt voor iedereen die van wandelen en fietsen houdt.
4. Het bieden van educatie en informatie over recreatieve mogelijkheden.
5. Transferium als eigenstandige attractie.
We gaan hieronder in op twee aspecten, namelijk de beleefbaarheid en toegankelijkheid van het
gebied vanuit de Rhoonse Weide en de mogelijke beleving ter plekke. Als aandachtspunt geven we
mee om goed na te denken over een eventuele educatieve of informatieve functie en hoe deze zich
verhoudt tot de landgoedkern.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
68
Toegankelijkheid en beleefbaarheid
Een goede toegankelijkheid en beleefbaarheid van het Buijtenland van Rhoon is essentieel. Dat
gebeurt natuurlijk op de fiets, te voet en met de auto. Er zijn ook andere vormen van vervoer
denkbaar, gericht op de leefstijlen lime, geel en blauw. Deze vormen van vervoer kunnen overigens
in samenhang met de andere entrees en de landgoedkern ingezet en verhuurd worden. Het idee is
dat mensen vanaf de entree het gebied in kunnen met de gezelschapskar (lime arrangement), met
de Tuk Tukjes (geel arrangement) of luxe old timer (blauw arrangement).
Gezelschapskar – gezellig lime Tuk Tukjes – uitbundig geel
Old timer – stijlvol en luxe blauw
Attractiewaarde Rhoonse weide
Voor de Rhoonse weide wordt tevens gedacht aan een hippische functie. Er zijn al negen maneges
op het eiland van IJsselmonde, maar nog niet direct in de omgeving van het Buijtenland van Rhoon.
Wat deze hippische functie bijzonder en onderscheidend kan maken is de mogelijkheid om in het
gebied uit rijden te gaan. Het zou natuurlijk bijzonder en onderscheidend zijn om dit ook voor
recreanten mogelijk te maken, bijv. in combinatie met een proefles en onder begeleiding.
Een andere kans die we voor de Rhoonse weide zien is het gebruik van de Koedood. Daar zien wij
kansen voor waterrecreatie en watersport. Je zou het water op kunnen met kano’s. Voor lime en
geel liggen de onderstaande voorbeelden wat meer voor de hand.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
69
Stand up paddling op de foto links, een (individuele maar toch gezamenlijke) actieve vorm van
waterrecreatie die aantrekkelijk is voor uitbundig geel. Rechts een klompensafari, de gezelligheid
van samen het water op is hier leidend.
De (toekomstige) ondernemers en de bestaande ondernemers in de Koedoodhaven kunnen
wellicht samen nadenken over arrangementen die zich richten op geel en lime.
Sfeer en beleving van een klompenrace en groepsfoto voor gezellig lime.
7.3.4 Koedoodhaven
In de momenteel nog niet-recreatieve Koedoodhaven zien de gemeente Barendrecht en het Natuur
en Recreatieschap IJsselmonde mogelijkheden voor het ontwikkelen van horeca en watersport
door nieuwe marktpartijen, zoals een trendy horecagelegenheid, aanlegplaats voor de
waterbusverbinding over de Oude Maas, passantenligplaatsen voor de watersporter en vaste
ligplaatsen voor schepen van de bruine vloot.
Het accent op watersport lijkt ons voor de Koedoodhaven een goed uitgangspunt. We zouden hier
nog de functie van zwemwater aan toe willen voegen, maar dan gericht op geel en blauw.
Drijvend zwembad
Naast de mogelijkheden met de grote watersport en het kanoën is er mogelijk ook een
zwemfunctie toe te voegen bij deze entree. Er zijn op het westelijk deel van het eiland van
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
70
IJsselmonde geen officiële (open) zwemwaterlocaties. Deze bevinden zich in het midden en oosten
van het eiland van IJsselmonde. Bij de Koedoodhaven zou de relatie met het water versterkt
kunnen worden op een voor geel, maar ook blauw aantrekkelijke wijze, namelijk met een drijvend
zwembad. Op deze manier is zwemmen op een bijzondere plek mogelijk. Het zwembad kan
wellicht een plek krijgen in de jachthaven van Rhoon. Echter de Koedoodhaven biedt hiervoor
wellicht meer ruimte. We zien dat een kleinschalige, luxe ‘blauwe’ voorziening wellicht het beste
past bij de huidige sfeer en identiteit van de jachthaven, zie eerste foto. Een grotere voorziening,
met meer drukte en uitbundig vermaak en in combinatie met een horecavoorziening is ook voor
geel aantrekkelijk, zie de tweede foto.
Foto´s van drijvende zwembad (foto´s van www.badbuiten.nl en www.bootbad.nl). De bovenste
foto geeft de sfeer en beleving die aantrekkelijk is voor blauw, de onderste voor uitbundig geel.
7.4 Ontwikkelrichting voor de Oude Maas ten zuiden van Barendrecht
De Oude Maas ten zuiden van Barendrecht bestaat uit twee recreatiegebieden: Vredepolder en
Spuiveld-Ziedewijdse Land. De recreatiegebieden hebben momenteel de grootste
aantrekkingskracht op gezellig lime en rustig groen. We stellen voor om het accent bij nieuwe
ontwikkelingen in dit deel van de Oude Maas voornamelijk te leggen op uitbundig geel en stijlvol en
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
71
luxe blauw, omdat beide leefstijlen nauwelijks voorzieningen vinden in het buitengebied ten zuiden
van Barendrecht, terwijl deze groepen (bovengemiddeld) omvangrijk zijn in de gemeente. Ook
wonen er (bovengemiddeld) veel uitbundig gele inwoners ten zuiden van het eiland IJsselmonde
die op deze manier verleid kunnen worden om naar het eiland IJsselmonde te komen.
Gezellig lime stellen we voor dit gebied minder centraal bij verdere ontwikkeling van recreatief
aanbod, omdat er voor deze groep al aanbod in het gebied is (Maasoever Spoorweg en
Kinderboerderij de Kleine Duiker) en zij relatief minder omvangrijk zijn in dit deel van IJsselmonde.
Voor de Oude Maas bestaan al veel ideeën voor recreatieve (door)ontwikkeling van de gebieden.
We geven voor deze ideeën aan of en hoe we de invulling, afgestemd op de aantrekkelijkheid voor
leefstijlen, voor ons zien en voegen hieraan (zo nodig) ideeën toe.
7.3.1 Mogelijke invulling voor Vredepolder
De ambitie van het Recreatieschap IJsselmonde en de gemeente Barendrecht is om de Oude Maas
beter zichtbaar en beleefbaar te maken in de Vredepolder. Minder beplanting en betere noord-zuid
zichtlijnen vergroten de zichtbaarheid van de Maas. Bij het vergroten van de beleefbaarheid wordt
gedacht aan ‘upgrading’ van bestaande functies zoals de trimbaan en Thermen en het inzetten van
cultureel erfgoed (o.a. het bruggenhoofd Barendrechtse brug) voor nieuwe publieke functies of
horeca. Invulling hiervan kan op diverse manieren plaatsvinden. De gemeente Barendrecht noemt
dit gebied in haar Barendrechtse Buitenboek het ‘Wellnesscluster’20 en kiest voor de
leefstijlgroepen uitbundig geel en stijlvol en luxe blauw voor verdere ontwikkeling. Dit past binnen
onze aanbeveling, mits deze recreatieve activiteiten ook daadwerkelijk conform hun
leefstijlwensen worden uitgewerkt. Hieronder geven we voorbeelden van de mogelijke invulling
van activiteiten en voorzieningen voor de leefstijlen uitbundig geel en stijlvol en luxe blauw.
Kwalitatieve en personal wellness
Stijlvol en luxe blauw gaat graag naar wellnesscentra en komt ook relatief vaak. Ze houden van
stijlvol en luxe ontspannen en ontstressen, waarbij ze een exclusief gevoel hebben. Ze hechten
waarde aan een goede kwaliteit van voorzieningen, ook van de horeca. Momenteel is Thermen
Barendrecht voornamelijk aantrekkelijk voor de rustig groene en ingetogen aqua leefstijlgroepen.
De wens vanuit het NRIJ en de gemeente Barendrecht is het saunacomplex door te ontwikkelen tot
wellness als “luxe en gezonde verwennerij” voor o.a. ook stijlvol en luxe blauw en uit te breiden
met luxe kleinschalige overnachtingsmogelijkheden. Wij zien hier ook potentie in21. De huidige
beleving voor ingetogen aqua ligt niet ver van de beleving voor stijlvol en luxe blauw, de
kleinschaligheid past bij stijlvol en luxe blauw en wellness weekends worden steeds populairder.
Denk bij doorontwikkeling vooral aan service, persoonlijke aandacht, vakkundige advisering en
kwaliteit van behandelingen.
20 Recreatieclusters zijn in het Barendrechtse Buitenboek “hoogtepunten” in het recreatieve raamwerk:
de plekken om naar toe te gaan en te verblijven, hier zijn dingen te bekijken, te proeven, activiteiten te
ondernemen of te starten. Elke cluster biedt een bepaalde beleving in het buitengebied van
Barendrecht. 21
Uiteraard zal de ambitie en visie van de eigenaar van Thermen Barendrecht leidend zijn bij het
succesvol door ontwikkelen.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
72
Bestaand voorbeeld ter inspiratie - Mind & Health
In het Naarderbos in Naarden bevindt zich Mind & Health. Een wellness-voorziening gericht op de
trend preventieve wellness waar mensen met of zonder klachten terecht kunnen voor een health
screening. Vervolgens krijgen ze een persoonlijke begeleider, een ‘Mind&Health caddy’. Deze
persoon motiveert, stimuleert en begeleid naar een gezondere leefstijl. Mind & Health kan ook
aantrekkelijk zijn voor rood en paars (vitaliteit) maar is vooral ook aantrekkelijk voor personen die
dagelijks op een hoog niveau met grote verantwoordelijkheden dienen te presteren. Stijlvol en luxe
blauw vindt aandacht voor het lichaam belangrijk. Een preventieve controle past hierbij (blauw is
sterk gericht op controle), zodat ze weten hoe het met hun lichaam staat. Tevens waarderen ze de
exclusieve persoonlijke begeleiding en hebben ze ook een hoger besteedbaar inkomen waardoor ze
deze screening kunnen betalen.
Stijlvol en luxe blauw ontstresst en ontspant graag via een massage (foto van massagequ.nl)
Kwalitatieve (multifunctionele) outdoor sportvoorzieningen
De huidige outdoor trimbaan is de enige in de regio. Vanuit het NRIJ en de gemeente Barendrecht
bestaat de wens de baan te upgraden tot een aantrekkelijke trainingsvoorziening /
hardloopfaciliteit met onder andere activiteiten als bootcamp en personal training. Deze
denkrichting past goed bij uitbundig geel en stijlvol en luxe blauw. Beide leefstijlgroepen houden
van lekker actief bezig zijn. Stijlvol en luxe blauw wil graag het lichaam strak houden. Favoriete
sporten zijn fitness, atletiek, trimmen en hardlopen. Een personal trainer past hierbij. Uitbundig
geel vindt het vooral leuk om samen actief bezig zijn. Zij kiezen eerder voor een gezamenlijke (bijv.
bootcamp) training. Een trimbaan vormt voor hen ook aanleiding om elkaar te ontmoeten.
Links: bootcamp met personal trainer (foto van outdoorvalley.nl)
Rechts: een nieuwe vorm van fitness ‘outdoor disqgroup fitness’ (foto van allinsports.nl)
Een apparaat als de ‘Disq’ helpt hierbij. Je bent met dit apparaat niet meer gebonden aan de
sportschool en het binnen trainen met de toestellen die daar aanwezig zijn. Met de Disq krijg je de
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
73
vrijheid om buiten te trainen met de mogelijkheden van de sportschool. De disq heeft namelijk
verstelbare weerstanden en je kan er meerdere oefeningen mee uitvoeren.
Zowel stijlvol en luxe blauw als uitbundig geel houden van kwaliteit, gemak en service. Een
belangrijke voorwaarde voor ontwikkeling is dan ook dat de voorziening kwaliteit moet uitstralen
en van alle gemakken is voorzien. U kunt hierbij denken aan een net verzorgd parcours,
kwalitatieve (bootcamp)trainingstoestellen, toiletvoorzieningen en interactieve zuilen die audio-
ondersteuning bieden bij oefeningen.
Links: een nette verzorgde en open playground (foto van sportspace.eu)
Rechts: Lappset trainingstoetsel voor bootcamp (foto van yalp.nl)
Een ander belangrijk aspect van outdoor sportvoorzieningen is dat de sociale veiligheid in het
gebied wordt vergroot. Dit kan door meer openheid te creëren door het weghalen van planten.
Maar het kan ook door de trimbaan uit te breiden met andere sport- en spelvoorzieningen, zodat
er ook meer levendigheid in het gebied is. U kunt hierbij bijvoorbeeld denken aan een
multifunctioneel sportveld. Uitbundig geel houdt namelijk ook van teamsporten. Maar ook stijlvol
en luxe blauw doet graag aan voetbal en hockey. Een ander voorbeeld is een atletiekbaan waarbij
bijvoorbeeld stijlvol en luxe blauw zijn/haar eigen prestaties naast die van anderen kan leggen.
links: ijs- en atletiekbaan, rechts: multifunctioneel sportveld (foto’s van www.njiha.nl)
Bestaand voorbeeld ter inspiratie - sport playground met o.a. ijs- en atletiekbaan
In de gemeente Utrecht bestaat een sport playground die tevens wordt gebruikt als buitengymzaal
voor een middelbare school in de buurt. Ook een welzijnsorganisatie in de buurt organiseert
activiteiten voor jongeren en ouderen. De playground bestaat uit drie delen: een multifunctioneel
speel- en sportveld, een buitenfitness en ijs- en atletiekbaan. Het sportveld is geschikt voor
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
74
uiteenlopende sporten, zoals hockey, basketbal, voetballen, handbal, volleybal, badminton. Bij de
buitenfitness staan Audionetic: interactieve zuilen, die audio-ondersteuning bieden bij oefeningen.
De ijs- en atletiekbaan ligt verzonken, zodat in de winter door er water op te zetten een ijsbaan van
gemaakt kan worden.
Modern-klassieke brasserie Oude Barendrechtse brug
Het NRIJ en de gemeente Barendrecht hebben de wens om het bruggenhoofd van de Oud-
Barendrechtse brug te benutten als kwalitatief hoogstaande horecavoorziening met kleinschalige
vergaderlocatie. Volgens ons is dit ook een ideale plek hiervoor. Het is een bijzondere
cultuurhistorische locatie, met veel geschiedenis, aan het water en met een eventuele Waterbus-
halte in de toekomst. In eerste instantie zien we vooral een horecavoorziening voor ons voor
stijlvol en luxe blauw. Zij waarderen voorzieningen op een bijzondere locatie. Voor stijlvol en luxe
blauw is lekker (culinair) eten en drinken erg belangrijk. Ze zitten graag op een terras en het liefst
op een plek waar niet iedereen komt met een culinaire keuken in een luxere en stijlvolle setting.
Denk bij de ontwikkeling bijvoorbeeld aan een kleinschalige brasserie met modern-klassieke
uitstraling, glazen wanden voor uitzicht, zichtbare historische en authentieke elementen (restanten
van de brug) en kwalitatief goed eten (o.a. met producten uit streek of biologisch verantwoord).
Bestaand voorbeeld ter inspiratie – Brasserie & lounge Conservatorium hotel Amsterdam
In het Conservatorium hotel in Amsterdam bevindt zich een op de binnenplaats van het hotel
tussen de gebouwen een brasserie & lounge met spectaculaire vloer-tot-plafond-ramen en een
indrukwekkend glazen plafond. De Brasserie biedt een modern-klassieke kaart met onder meer
salades, sandwiches en een seizoensgebonden dagschotel. De Lounge heeft een intiem karakter en
is ingericht met zachte banken en uitnodigende salontafels. Het geheel biedt een elegant
toevluchtsoord voor ontspannen momenten of bijvoorbeeld een afternoon tea.
Brasserie & lounge Conservatorium hotel Amsterdam (foto van iqnn.nl)
De omvang van deze lounge is overigens groter dan ter plekke bij het bruggenhoofd aan de Oude
Maas mogelijk is. De plaatselijke situatie is natuurlijk leidend.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
75
7.3.2 Mogelijke invulling voor Spuiveld-Ziedewijdse Land
Spuiveld-Ziedewijdse Land is een van de drukst bezochte recreatiegebieden van het eiland van
IJsselmonde. Er komen veel bezoekers in familieverband die lekker luieren en gezellig samen willen
zijn. De ambitie van de gemeente en NRIJ is dat deze plek in de toekomst een recreatieve hotspot
en regionaal knooppunt blijft voor intensieve dagrecreatie. De gemeente Barendrecht noemt dit
gebied in haar Barendrechtse Buitenboek de Maasweidecluster en kiest voor gezellig lime en
uitbundig geel als de twee leefstijlgroepen voor verdere ontwikkeling. Upgrading van voorzieningen
zoals toilet- en wasgelegenheid, sport-, spel-, picknick- en barbequevoorzieningen zijn volgens NRIJ
en gemeente nodig. Verder zijn er wensen voor een (openlucht)terras, grote speeltuin en
activiteiten met name gericht op verlenging van het seizoen. Invulling hiervan kan op diverse
manieren plaatsvinden.
De huidige identiteit van het gebied en voorzieningen zoals de modelspoorlijn zijn momenteel al
aantrekkelijk voor gezellig lime. Wij stellen voor de focus bij nieuwe ontwikkelingen vooral te
leggen op uitbundig geel en in mindere mate ook gezellig lime, omdat deze voorzieningen al
aanwezig zijn. De beleving voor uitbundig geel ligt dicht bij gezellig lime. Voorzieningen voor
‘blauw’ passen hier zeer waarschijnlijk minder goed. Hieronder geven we enkele voorbeelden van
voorzieningen die passen bij uitbundig geel en gezellig lime.
Avontuurlijk - thematisch (water)speelparadijs
Het NRIJ en de gemeente Barendrecht hebben de wens om bestaande voorzieningen te upgraden.
Denkrichtingen zijn o.a. een grote laagdrempelige speeltuin en drijvend zwembad of groot landbad.
Een mogelijke oplossing die deze ideeën combineert is een speelparadijs met het thema water,
waarbij gebruik wordt gemaakt van water uit de Oude Maas. Hierdoor ontstaat ook meer relatie
met het water (de Oude Maas). Voor seizoensverlenging is het aan te bevelen om hierbij ook een
‘droog’ (eventueel overdekt) speelgedeelte aan te leggen. Uitbundig geel is dol op attracties en
thema’s. Een ‘waterspeelplaats’ past hierbij. Tevens is het een laagdrempelige vorm van spelen die
ook gezellig lime aanspreekt.
Bestaand voorbeeld ter inspiratie: Schateiland Zeumeren
Schateiland Zeumeren ligt in recreatiegebied Zeumeren en is het een groot avonturenparadijs aan
het water. Je vaart je terug naar een tijd van zeevaart, onbewoonde eilanden, verborgen schatten
en piraterij. Kinderen tot 12 jaar kunnen er spelen en ontdekken, klimmen en klauteren,
schatgraven met de kapitein, goudzoeken, springen en glijden, schieten met kanonnen, bootjes
besturen en nog veel meer. Naast het grote overdekte gedeelte van het avonturenparadijs is er
ook een ruim buitenterras met zonneweide, zandstrand en enkele buitenattracties. Ook
kinderfeestje of groepen kunnen hier volop terecht. Het Schateiland is het hele jaar door geopend.
Schateiland Zeumeren is overigens een redelijk grootschalige voorziening. Wij hebben met dit
voorbeeld niet bedoeld ook exact deze schaal te willen aanbevelen. Dit hangt af van wat ter
plekken wenselijk en inpasbaar is.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
76
Schateiland Zeumeren (foto’s: themapark.nl)
Eigentijds multifunctioneel horecagebouw
Barbecue-, picknickplaatsen en afhaalkiosken zijn voorzieningen die goed passen bij gezellig lime.
Uitbundig geel barbecuet ook maar nuttigt ook graag een drankje op een terras. Een nieuw gezellig
trendy terras met relatie tot het recreatiegebied is vanuit de gemeente en het NRIJ een wens. Dit
past helemaal bij uitbundig geel die graag een dagje uit combineert met een bezoek aan een
horecavoorziening die bij voorkeur gezellig en eigentijds is. Het pannenkoekenhuis zou een
dergelijk terras kunnen realiseren. Echter, deze voorziening is voornamelijk aantrekkelijk voor
rustig groene recreanten en is nog niet aantrekkelijk voor uitbundig geel. Dit vergt een grote
aanpassing in het concept. Een ander idee is om de horecavoorziening bij het (eventueel te
ontwikkelen) speelparadijs te ontwikkelen, met tevens andere voorzieningen in zich zoals toilet- en
wasgelegenheid, strandartikelenverhuurpunt en sport- en speluitgiftepunt. Gezellig lime kan op
deze manier via het terras haar kinderen in de gaten houden. Uitbundig geel geniet graag van
verhuurservice en gezelligheid op het terras. Belangrijk voor hen is dat de voorziening wel een
eigentijdse uitstraling moet hebben en het liefst niet in de vorm van een keet.
Overige potentiële voorzieningen
Momenteel zijn de oevers hard en rechtgetrokken. Het voorstel vanuit de gemeente Barendrecht is
om weer flauwere, grillige, natuurlijkere oevers te maken met eventueel ook baaitjes. Deze plekken
zijn bij uitstek interessant voor beleving van het water. Uitbundig geel wil graag overal kunnen
komen en het water beleven. Een voorgesteld idee door de gemeente Barendrecht zijn punten met
verrekijkers voor “boatspotting”. Dit is ‘leuk’ voor de kinderen. Uitbundig geel waardeert dit.
Verder houdt geel van belevingselementen in paden, gemak, mogelijkheid om elkaar te ontmoeten
en gezelligheid.
Hieronder staan tot slot van deze paragraaf nog enkele andere voorbeelden van aantrekkelijke
voorzieningen voor uitbundig geel en gezellig lime.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
77
Links: knuppelpad over nat, moerassig gebied in de Groote Peel. Dit type paden kan je ook langs de
Oude Maas aanleggen, dus deels over land en deels (met steigers) over het water). Foto: nationaal-
parkdegrootepeel.nl). Rechts: belevingselement in het pad, (foto: toerismevlaanderen.be)
Links: Gezellige grote vissteigers (foto van sportvisserijnederland.nl)
Rechts: Een van de vele barbecue ontmoetingsplaatsen in Australië met picknicktafels en simpel te
gebruiken gas-barbecues. Verhuur van barbecuepakketten past hier ook bij (foto van
Travelblog.org)
7.5 Ontwikkelrichting voor het Zuidelijk Randpark
Het Zuidelijk Randpark ligt in het midden van IJsselmonde, tussen Rotterdam en Barendrecht in.
Het bestaat uit vijf deelgebieden: Clarabos, Molenstee, Vrijenburgbos, Vaanbos en Kooiwalbos. Het
park heeft momenteel de grootste aantrekkingskracht op rustig groen en gezellig lime en qua
(commerciële) voorzieningen op rustig groen, ingetogen aqua en in kleine mate op creatief en
inspirerend rood en uitbundig geel. We stellen voor om in het Zuidelijk Randpark het accent bij
nieuwe ontwikkelingen op gezellig lime en uitbundig geel te leggen. We kiezen hiervoor omdat
gezellig lime de omvangrijkste groep inwoners in Rotterdam-Zuid en Ridderkerk is en ook
bovengemiddeld meer in deze gemeenten voorkomt en op IJsselmonde zelf. Ook de identiteit van
het gebied past bij deze groep (zoals de lig- en speelweiden en strandjes), maar het aanbod aan
(commerciële) voorzieningen is nog gering. Aan de zuidelijke kant in de gemeente Barendrecht is
de gezellig lime groep kleiner dan aan de noordoostkant, maar daar is uitbundig geel de
omvangrijkste groep die hier ook bovengemiddeld meer voorkomt. Deze groep woont ook dicht bij
het Zuidelijk Randpark, maar mist momenteel uitbundige belevingsactiviteiten in het gebied om
hier naar toe te gaan. Tevens geldt voor deze groep net als voor gezellig lime een ‘tekort’ aan
buitenrecreatief aanbod op het eiland. Tot slot ligt de uitbundig gele beleving dichtbij de gezellig
lime beleving en daarmee zijn deze twee leefstijlen goed met elkaar te combineren.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
78
7.5.1 Mogelijke invulling voor het Zuidelijk Randpark
Net als voor de andere gebieden bestaan voor het Zuidelijk Randpark veel ideeën voor recreatieve
(door)ontwikkeling van het gebied. Vanuit de pilot ‘Uit je stad gaan’ van NRIJ en het ministerie van
EL&I en het Barendrechtse Buitenboek wordt ingezet op de ontwikkelrichting op het vlak van
sportieve (outdoor) activiteiten, zowel op land als op het water. Voorbeelden waar aan wordt
gedacht zijn natuurlijk spelen en avontuurlijke, gezellige en actieve outdooractiviteiten. Ook wordt
gedacht aan ondersteunende horeca.
De gekozen thema’s ‘natuurlijk spelen’, ‘actief’ en ‘avontuurlijk’ passen vooral goed bij uitbundig
geel, maar (waarschijnlijk) beperkt bij gezellig lime. Per soort activiteit geven we aan of en hoe we
de invulling, afgestemd op de aantrekkelijkheid voor de leefstijlen gezellig lime en uitbundig geel,
voor ons zien en voegen hieraan voor lime ideeën toe.
Natuurlijk spelen
Gezellig lime en uitbundig geel zijn beide leefstijlgroepen die graag met het gezin een dagje op pad
gaan en van gezelligheid houden. Speeltuinen voor kinderen en strandjes zijn geliefde plekken om
naar toe te gaan, mits deze zijn ingericht voor deze leefstijlgroepen. Denk bij uitbundig geel aan
voldoende faciliteiten voor de kinderen. Verder onderneemt geel graag actieve en ‘doe’-
activiteiten. Denk aan plankhutten bouwen, een waterparcours en een junglepad. Natuurlijk spelen
past bij deze groep. Voor gezellig lime is een normalere speeltuin al voldoende. Gezellig lime vindt
het vooral belangrijk dat jong en oud zich kan vermaken, contact met anderen mogelijk is en
speeltoestellen veilig, laagdrempelig en niet te vermoeiend zijn.
Voorbeeld van natuurlijk (water)spelen – Strandpark Slijk-Ewijk
In het Strandpark Slijk-Ewijk nabij Valburg zijn er naast mogelijkheden om te zwemmen, kanoën en
vissen ook diverse mogelijkheden voor de kinderen. Zo is er een speelschip en avontureneiland,
waar ze via de hangbrug of het trekpontje kunnen komen.
Foto’s van een speelschip (vooral aantrekkelijk voor lime) en brug naar het avontureneiland in
Strandpark Slijk-Ewijk (vooral aantrekkelijk voor geel).
Droge buiten(sport)activiteiten en evenementen
De meeste voorgestelde ideeën voor droge outdooractiviteiten zijn ruigere en uitdagendere
activiteiten zoals paintball, een survivalbos, mountainbiken/fietscross, een BMX- en skatebaan en
avonturenbrug. Deze activiteiten passen vooral bij uitbundig geel en minder bij gezellig lime.
Gezellig lime is minder actief en houdt van laagdrempelige activiteiten. Gezelligheid is voor deze
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
79
groep belangrijker dan actie. Standaard sportieve activiteiten zijn voor deze groep al leuk, zoals
boogschieten en lasergamen, gekoppeld aan gezelligheid. Gezelligheid en elkaar ontmoeten staat
centraal. Voor uitbundig geel geldt dit ook, maar een activiteit of evenement mag zeker een
sportief karakter hebben. Al gaan ze net als gezellig lime ook naar evenementen zoals braderieën,
markten en kermissen.
Bestaand voorbeeld ter inspiratie – Zuiderpark Avonturen Point
In het Zuiderpark is sinds kort het Zuiderpark Avonturen Point (ZAP) van april tot oktober gevestigd.
Bij dit Point kunnen allerlei materialen worden gehuurd en activiteiten worden ondernomen. Denk
aan kajakken, steppen, kanoën, aquabubblen en waterfietsen, maar ook lasergamen en een
hindernisbaan doorlopen. Tevens bestaan er mogelijkheden voor kinderfeestjes, familiefeesten,
bedrijfsuitjes, sportdagen etc. ZAP organiseert ook regelmatig gratis evenementen in het park.
Boogschieten, lasergame tournament, NK-supersoaker evenement, PIMP-it festival,
boogschietevenement. ZAP is een initiatief dat goed past bij uitbundig geel, maar ook bij gezellig
lime. De activiteiten en evenementen zijn namelijk redelijk laagdrempelig en trekt daardoor ook
gezellig lime recreanten aan.
Watergebonden activiteiten
Gezellig lime is minder actief op het water. Gezellig samen waterfietsen is voor hen leidend. Een
nieuwe en in populariteit toenemende vorm van watersport is het ‘Stand up paddle surfing’, ook
wel suppen of peddelsurfen genoemd. Deze nieuwe vorm van watersport kan met verschillende
doelen worden beoefent, zoals de natuur verkennen, een work out, maar ook gezellig én sportief
met elkaar bezig zijn op het water, met name dit laatste is aantrekkelijk voor ‘geel’.
links: gezellig samen kanoën, rechts: stand up paddling oftewel suppen (foto van prweb.com)
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
80
Een andere nieuwe vorm van verhuur die past bij uitbundig geel zijn aquabubbles, waarmee je op
het water kunt lopen. Ook bij evenementen een geschikte uitbundige en sportieve manier om het
water te beleven. Dit geldt ook voor opblaasbare, drijvende waterspeeltuinen. Een redelijk
laagdrempelige vorm van spelen in het water die naast uitbundige gele recreanten ook gezellig lime
recreanten kan aantrekken.
links: aquabubble op een meer (foto van hulsbeekevents.nl), rechts: drijvende playground (foto van
trendhunter.com)
Gezelligheid op of aan het water
Over het algemeen is gezellig lime minder actief en houden ze meer van gezelligheid op of aan het
water. Deze groep vraagt dus niet om veel bijzondere voorzieningen: een herkenbare, gezellige
plek om elkaar te ontmoeten is eigenlijk al genoeg. Denk bijvoorbeeld aan plekken aan het water
waar men gezellig aan het strand kan liggen, vissen, picknicken en/of barbecueën. Uitbundig geel
vindt gezelligheid ook belangrijk. Een nieuwe manier van barbecueën is de bbq-donut op het water,
vooral een leuke activiteit voor uitbundig geel, maar kan ook gezellig lime recreanten trekken.
Links: BBQ-donut op het water (foto van uitjescentraal.nl)
Rechts: gezelligheid bij recreatieplas Berkendonk. In dit gebied zijn gezelligheid en strandactiviteiten
gescheiden van watersportactiviteiten. (foto van helmond.nl).
Ondersteunende (horeca)voorzieningen
Barbecue- en picknickplaatsen passen bij gezellig lime. Een ideale mogelijkheid om met z’n allen
gezellig samen te zijn en een goedkoop alternatief voor uit eten gaan. Zij houden ook graag de
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
81
kinderen in de gaten, dus bankjes bij speelgelegenheden worden als prettig ervaren. Dit zorgt
tevens voor de mogelijkheid om elkaar te ontmoeten en gezellig te picknicken. Uitbundig geel heeft
meer behoefte aan een gezellig eigentijds horecapunt met veel faciliteiten (zoals bijvoorbeeld
verhuur van strandartikelen, sport- en spelactiviteiten, wifi en kinder-, toilet- en
wasvoorzieningen). Voor gezellig lime neemt is een uitgiftepunt voor snacks en ijs een prima
voorziening. Een (mobiele) eigentijdse kiosk met terras met picknicktafels, betaalbare gerechten,
verhuurmogelijkheden (voor park, strand en water), gratis wifi en toilet kan voor beide leefstijlen
aantrekkelijk zijn. Voor gezellig lime zijn bekende, standaard producten op de kaart eerder een
reden om hier te gaan eten. Voor uitbundig geel mogen er ook niet-standaard producten op staan.
Links: lime waardeert de mogelijkheid tot ontmoetingen aan de 14 meter lange picknicktafel in het
mastbos in Breda (foto van Marcel Huisman, omroepbrabant.nl)
Rechts: Lime waardeert een picknick – speelplaats zoals in kinderparadijs Malkenschoten waarbij
ouders op bankjes direct naast de speelmogelijkheden voor kinderen plaats kunnen nemen en hun
eigen boterham kunnen nuttigen. Tevens is er een horecapunt bij waar ze hun versnapering kunnen
halen.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
82
Bijlage 1: leefstijlprofielen
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
89
Bijlage 2: Leefstijlprofiel per verbinding naar het eiland van
IJsselmonde
In onderstaande tabel staan de leefstijlprofielen per verbinding naar het eiland van IJsselmonde weergegeven. Hiertoe hebben we per verbinding een cirkel van 5 kilometer getrokken (excl. de inwoners van het eiland zelf). Tevens is het aantal inwoners van het betreffende achterland weergegeven. De verbindingsnummers hebben betrekking op de onderstaande kaart.
Verbinding nr. Deelregio Rood Geel Lime Groen Aqua Blauw Paars Inwoners
1 Zuid 4,3 22,1 29,4 17,4 12,8 8,9 5,0 93759
2 Zuid 4,3 22,9 29,8 16,0 12,6 9,4 5,0 75555
3 Zuid 5,5 22,4 22,6 12,4 15,4 12,6 9,1 30244
4 Zuid 4,2 18,9 22,3 13,9 18,8 11,7 10,1 13383
5 Zuid 3,6 20,2 28,5 15,3 15,8 9,2 7,5 19671
6 Zuid 5,9 19,5 24,7 16,8 16,2 9,4 7,5 130950
7 Noordoost 4,4 21,5 26,8 13,9 16,5 10,0 6,9 62245
8 Noordoost 4,3 21,0 28,5 13,4 16,2 9,9 6,7 72117
9 Noordoost 4,4 20,5 27,7 13,8 16,6 9,9 7,0 81248
10 Noordoost 9,8 14,2 19,3 17,9 17,1 9,0 12,7 174565
11 Noordoost 13,4 12,3 17,7 18,5 14,9 8,6 14,6 276017
12 Noordoost 14,7 12,0 17,8 18,4 14,0 8,4 14,7 243192
13 Noordoost 15,2 12,3 18,3 18,4 13,3 8,3 14,3 222285
14 Noordoost 6,1 17,2 26,2 19,7 14,5 8,7 7,6 151492
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
90
Bijlage 3: Aanbodkleuring dagrecreatieve voorzieningen
Bijlage apart toegevoegd.
Recreatieve vraag-aanbodanalyse IJsselmonde – een gebiedsanalyse met behulp van leefstijlen
91
Bijlage 4: Literatuur en begeleidingsgroep
Literatuur en bronnen
Dienst Landelijk Gebied, 2011. Waalbos Fase 2 VERBEELDING PVE.
Dienst Landelijk Gebied, 2011. Uitvoeringsplan Waalbos Fase 2.
Gemeente Albrandswaard. Voorstel aan de gemeenteraad Herinrichting Kijvelanden.
Gemeente Barendrecht, 2013. Barendrechts Buitenboek.
Gemeente Albrandswaard, 2013. Recreatienetwerk Albrandswaard.
H2Ruimte en Urban Synergy, 2011. Blauwe verbinding zuidelijk randpark, schetsontwerp
mei 2011.
HKB, 2013. Ambitiedocument Johannapolder.
Provincie Zuid-Holland, 2012. GIS database leefstijlen provincie Zuid-Holland.
Natuur- en Recreatieschap IJsselmonde, 2011. Concept Schapsplan IJsselmonde 2012 –
2020.
Natuur- en Recreatieschap IJsselmonde. Folder ‘IJsselmonde zo mooi zo dichtbij‘.
Provincie Zuid-Holland, 2013, Gebiedsprofiel IJsselmonde.
Uitvoeringsprogramma Blauwe Verbinding, 2010.
Vista, 2013. Presentatie Buijtenland van Rhoon.
Werkgroep Flexibele Programmering Johannapolder, 2013. Uitwerking Flexibele
programmering Johannapolder.
www.dienstlandelijkgebied.nl
www.recreatiegebied-ijsselmonde.nl
www.rotterdam.nl/groen
www.recreatiezuidholland.nl
www.zuidhollandslandschap.nl
www.buijtenland.nl
Begeleidingsgroep
Daniël Bakker, GZH
José Besselink, Stadsregio Rotterdam
Odette Hartgerink, provincie Zuid-Holland
Ineke den Heijer, provincie Zuid-Holland
Wil de Moor, provincie Zuid-Holland
Ineke Wesselingh, gemeente Barendrecht