RAPPORTAGE 2014-2015 Arbeidsmarkt- en Onderwijsinformatie ...

RAPPORTAGE 2014-2015

Arbeidsmarkt- enOnderwijsinformatieTransport en Logistiek

Gouda,

december 2014

Voorwoord

In een economische crisis wordt het belang van betrouwbare arbeidsmarktinformatie meer dan ooit

onderkend. Juist nu is informatie over perspectieven op de arbeidsmarkt voor gediplomeerde school

verlaters essentieel. De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) wil een arbeidsmarkt

relevant en doelmatig opleidingenaanbod in het middelbaar beroepsonderwijs bevorderen, wil een

betere aansluiting realiseren van het opleidingenaanbod op de arbeidsmarkt en een doelmatigere

spreiding van het opleidingenaanbod. Een zo goed mogelijke aansluiting op de arbeidsmarkt vergroot

de kansen van jongeren op het vinden van werk na hun studie. Werkloosheid aan het begin van de

carrière kan immers vergaande negatieve gevolgen hebben voor de kans op een baan in de toekomst.

Deze arbeidsmarktrapportage is opgesteld door het Kenniscentrum Beroepsonderwijs Bedrijfsleven

Transport en Logistiek, als onderdeel van VTL. Sinds 1 juli 2014 is VTL, samen met Fuwa en Gezond

Transport, opgegaan in het Sectorinstituut Transport en Logistiek. Vanuit deze rol willen wij onderwijs

en bedrijfsleven informeren over actuele landelijke en regionale gegevens over de arbeidsmarkt en de

beschikbaarheid van praktijkplaatsen voor de beroepspraktijk vorming. Onderwijsinstellingen kunnen de

informatie gebruiken om hun opleidingsaanbod actueel te houden. Aankomende leerlingen kunnen de

informatie laten meewegen in hun opleidingskeuze. De informatie bestrijkt de volgende branches:

goederenvervoer over de weg, logistieke dienstverlening, haven, op en overslag, personenvervoer,

koopvaardij, waterbouw, visserij, scheepsbouw, vervoer door de lucht, binnenvaart en vervoer per spoor.

Het bedrijfsleven kan uit deze rapportage gegevens halen ten hoeve van haar personeelsbeleid.

Voor het onderzoek is gebruik gemaakt van kwantitatieve bronnen met betrekking tot arbeidsmarkt

en het beroepsonderwijs. Daarnaast is gebruik gemaakt van rapportages en jaarverslagen van

organisaties in de verschillende deelsectoren. Bovendien zijn interviews uitgevoerd met experts uit de

verschillende branches.

Onze dank gaat uit naar de alle personen en organisaties die hun medewerking aan dit onderzoek

hebben verleend, waaronder uiteraard alle geïnterviewden. Tevens danken wij het team van Ecorys

dat de rapportage heeft opgesteld.

Hans Konings

Manager Kenniscentrum Beroepsonderwijs Bedrijfsleven Transport & Logistiek

Inhoud | 32 | Inhoud

Inhoud

Managementsamenvatting . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6

1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131.1 Belang van arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie KBB T&L . . . . . . . . . . . 13

1.2 Doelstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

1.3 Onderzoekverantwoording . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

1.3.1 Arbeidsmarkt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

1.3.2 Onderwijsmarkt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

1.3.3 BPV-markt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

1.3.4 Perspectieven gediplomeerde schoolverlaters . . . . . . . . . . . . . . . 15

1.4 Leeswijzer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

2. De nautische deelsectoren . . . . . . . . . . . . . . . . . 172.1 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

2.2 Koopvaardij . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

2.2.1 Aantal vestigingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

2.2.2 Werkgelegenheid in de koopvaardij . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

2.2.3 Vacatures . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

2.2.4 Onderwijsmarkt koopvaardij. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

2.2.5 Deelnemersaantallen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

2.2.6 Deelnemers naar district . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

2.2.7 Gediplomeerden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

2.2.8 BPV-markt koopvaardij . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

2.2.9 Perspectieven voor gediplomeerde schoolverlaters op de arbeidsmarkt . . . . . 24

2.3 Visserij . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25


2.3.2 Werkgelegenheid in de visserij . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

2.3.3 Vacatures . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

2.3.4 Onderwijsmarkt visserij . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28



2.3.7 Gediplomeerden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

2.3.8 BPV-markt visserij. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32


2.4 Waterbouw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33


2.4.2 Werkgelegenheid in de waterbouw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

2.4.3 Vacatures . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

2.4.4 Onderwijsmarkt waterbouw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37



2.4.7 Gediplomeerden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

2.4.8 BPV-markt waterbouw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41


2.5 Scheeps- en jachtbouw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43


2.5.2 Werkgelegenheid in de scheeps- en jachtbouw. . . . . . . . . . . . . . . 45

2.5.3 Vacatures . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

2.5.4 Onderwijsmarkt scheeps- en jachtbouw . . . . . . . . . . . . . . . . . 46



2.5.7 Gediplomeerden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49

2.5.8 BPV-markt scheeps- en jachtbouw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50


3. Beroepsgoederenvervoer . . . . . . . . . . . . . . . . . 513.1 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51

3.2 Arbeidsmarkt beroepsgoederenvervoer . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51


3.2.2 Werkgelegenheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

3.2.3 Vacatures . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

3.3 Onderwijsmarkt beroepsgoederenvervoer . . . . . . . . . . . . . . . . . 56



3.3.3 Gediplomeerden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59

3.4 BPV-markt beroepsgoederenvervoer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

3.5 Perspectieven voor gediplomeerde schoolverlaters op de arbeidsmarkt. . . . . . 61

4. Logistieke dienstverlening . . . . . . . . . . . . . . . . . 634.1 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63

4.2 Arbeidsmarkt logistieke dienstverlening . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63



4.2.3 Vacatures . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66

4.3 Onderwijsmarkt logistieke dienstverlening . . . . . . . . . . . . . . . . . 67



4.3.3 Gediplomeerden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70

4.4 BPV-markt logistieke dienstverlening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71


4 | Arbeidsmarkt en Onderwijsinformatie Transport & Logistiek Arbeidsmarkt en Onderwijsinformatie Transport & Logistiek | 5

5. Personenvervoer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 735.1 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73

5.2 Arbeidsmarkt personenvervoer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73



5.2.3 Vacatures . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76

5.3 Onderwijsmarkt personenvervoer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77



5.3.3 Gediplomeerden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80

5.4 BPV-markt personenvervoer. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81


6. Haven, open overslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 836.1 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83

6.2 Arbeidsmarkt haven, open overslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83



6.2.3 Vacatures . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86

6.3 Onderwijsmarkt haven, open overslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86



6.3.3 Gediplomeerden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89

6.4 BPV-markt haven, open overslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89


7. Binnenvaart . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 917.1 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91

7.2 Arbeidsmarkt binnenvaart . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91



7.2.3 Vacatures . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95

7.3 Onderwijsmarkt binnenvaart . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95



7.3.3 Gediplomeerden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98

7.4 BPV-markt binnenvaart . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99


8. Vervoer door de lucht . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1018.1 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101

8.2 Arbeidsmarkt vervoer door de lucht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101



8.2.3 Vacatures . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104

8.3 Onderwijsmarkt vervoer door de lucht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104



8.3.3 Gediplomeerden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107

8.4 BPV-markt vervoer door de lucht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108


9. Vervoer per spoor. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1119.1 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111

9.2 Arbeidsmarkt vervoer per spoor. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111



9.2.3 Vacatures . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114

9.3 Onderwijsmarkt vervoer per spoor. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115



9.3.3 Gediplomeerden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116

9.4 BPV-markt vervoer per spoor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117


Bijlage:

Deelnemersaantallen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .119

Bijlage: Aantal opleidings instellingen per district per deelsector. . .121

Bijlage: Samenvatting beschikbaarheid BPV-plaatsen . . . . . . .122

Bronnen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131Rapporten en artikelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132

Interviews . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132

Databestanden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132

Over Ecorys . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133


Managementsamenvatting

De arbeidsmarktFiguur M1 toont de ontwikkeling van de werkgelegenheid in de sector Transport en Logistiek in de

periode 20102013, en een prognose voor de jaren 20142016. De werkgelegenheid is na een stabiele

periode tussen 2010 en 2012 gedaald met 2 procent tot ongeveer 304.500 personen. De verwachting

is dat deze daling doorgaat in 2014, maar dat er in de loop van 2015 weer sprake zal zijn van groei, als

reactie op het economisch herstel dat zich in 2014 heeft ingezet.1

Figuur M1 Aantal werkzame personen transport en logistiek (alle VTLsectoren) (20102016)

Bron: Pensioenfonds Vervoer (beroepsgoederenvervoer), Maritieme Monitor 2013 (nautisch, binnenvaart, haven, op en overslag), LISA (logistieke dienstverlening, personenvervoer, vervoer de lucht, vervoer per spoor).

De daling van het aantal werkzame personen in de sector transport en logistiek is op het conto te

schrijven van het beroepsgoederenvervoer over de weg (3.500), het personenvervoer (2.300) en het

vervoer door de lucht (1.000). Dit verlies aan arbeidsplaatsen werd enigszins gecompenseerd door

stijgingen in de haven, op en overslag en het vervoer per spoor (beide ongeveer +400).

1 Het aantal werkzame personen in de sector Transport en Logistiek is anders berekend dan in voorgaande jaren. In alle jaren

waarover gerapporteerd ligt het aantal werkzame personen lager, wat wordt veroorzaakt door veranderingen in de bron

nen en definiëring van de deelsectoren Haven, open overslag en Logistieke dienstverlening.

Verschillende deelsectoren die te maken hebben met een dalend aantal werkzame personen zitten

naar verwachting in 2014 op hun dieptepunt, waarbij de verwachting is dat in 2015 de

werkgelegenheid zich weer zal herstellen. Dit geldt onder meer voor het beroepsgoederenvervoer, de

binnenvaart en het personenvervoer. Een verdere daling wordt verwacht in onder meer de

scheepsbouw en het vervoer door de lucht. De werkgelegenheid in de deelsectoren logistieke

dienstverlening en haven, op en overslag blijft naar verwachting op peil, of groeit licht door.

Vraag naar arbeidDe vraag naar personeel wordt niet alleen bepaald door de groei van de werkgelegenheid

(uitbreidingsvraag). Vergrijzing is jarenlang ook een belangrijke stimulans geweest voor de vraag naar

nieuw personeel (vervangingsvraag). De verhoging van de pensioenleeftijd heeft die vervangingsvraag

uitgesteld.

Ondanks het herstel van de economie, neemt in 2014 in Nederland de werkloosheid nog steeds toe,

zie figuur M2. In januari 2014 is het aantal werkzoekenden met een transportberoep hoger dan een

jaar eerder. Het aantal vacatures voor transportberoepen neemt in de eerste helft van 2013 toe, van

ongeveer 2.800 tot 3.300, waarna de vacatures weer licht dalen tot 3.100. Dit patroon van een piek in

vacatures in de zomermaanden vertoont zich ook in andere jaren.

Figuur M2 Ontwikkeling vacatures en werkzoekenden sector transport en logistiek

Bron: UWV, bewerking door Ecorys.


managementsamenvatting

Onderwijs

OnderwijsinstellingenEr zijn in schooljaar 20132014 39 bekostigde mboinstellingen waar opleidingen voor VTL

kwalificaties gevolgd kunnen worden2 (zie figuur M3). Voor een aantal deelsectoren is het aantal

instellingen dat opleidingen aanbiedt toegenomen. Dit geldt onder meer voor het

beroepsgoederenvervoer (meer instellingen in Oost, Zuidoost en Noordwest) en de logistieke

dienstverlening (in Zuidoost, Noordwest en Zuidwest). Opleidingen voor het personenvervoer en de

binnenvaart zijn nieuw in district Noord.

Figuur M3 Aantal mboinstellingen per T&Ldeelsector, naar district (2013/2014)

Bron: DUO, bewerking door Ecorys.

2 Dit is inclusief 1 instelling zonder deelnemers.

Het aantal deelnemers in kwalificaties voor de sector transport en logistiek is na een piek in 2011 twee

jaar achter elkaar gedaald, maar sinds 2013 is er weer sprake van een toename, zie figuur M4. Dit geldt

niet voor de gediplomeerden: de daling in deelnemers in de afgelopen jaren heeft zich in 2013 geleid

tot een afname van het aantal gediplomeerde schoolverlaters.

Figuur M4 Ontwikkeling aantal deelnemers en gediplomeerden in kwalificaties transport en logistiek




Figuur M5 toont het aantal deelnemers in beroepsopleidingen per deelsector. De meeste deelnemers

zijn nog steeds te vinden in het beroepsgoederenvervoer, ondanks een daling van bijna 4 procent. Het

gaat vooral om chauffeurs goederenvervoer. Daarna volgen de deelsectoren logistieke

dienstverlening en luchtvaart. Beide deelsectoren zijn gegroeid, evenals de haven, op en overslag en

de koopvaardij. Het aantal deelnemers in het personenvervoer is sterk gedaald.

Figuur M5 Aantal deelnemers in beroepsopleidingen per deelsector, 20132014


Bij het aantal gediplomeerden in 2013 valt op dat er nog steeds relatief veel gediplomeerden in het

personenvervoer zijn, hoewel dit aantal meer dan gehalveerd is ten opzichte van vorig jaar. Dit

verklaart in belangrijke mate de daling van het aantal gediplomeerden in de gehele sector ten opzichte

van vorig jaar.

Figuur M6 Gediplomeerden per deelsector (2013)




De kansen op werk voor gediplomeerde schoolverlaters zijn over het algemeen goed. Verwacht wordt

dat met het economisch herstel de vraag naar personeel in de sector als geheel weer zal toenemen.

Een aantal deelsectoren waar in het verleden sprake was van grote tekorten aan personeel, is

succesvol geweest in het werven van meer mbo’ers. Dit geldt bijvoorbeeld voor de koopvaardij en de

waterbouw, maar ook voor de logistieke dienstverlening. Aanbod van en vraag naar arbeid komen

dichterbij elkaar te liggen, er ontstaat een situatie van evenwicht. Opleidingen waarvoor de kansen op

werk zich iets minder goed ontwikkelen zijn opleidingen havenoperaties op niveau 2 en in de

noordelijke regio’s de logistieke dienstverlening en het beroepsgoederenvervoer.

Over het algemeen wordt niet verwacht dat de vraag naar personeel op niveau 2 zal verdwijnen, maar

wel dat de groei van de vraag zich op niveau 3 en 4 zal concentreren. Een blijvende trend in veel

deelsectoren is namelijk dat de vraag verschuift naar steeds hoger opgeleid personeel. In sommige

deelsectoren betekent dit dat vooral de kansen voor personeel op niveau 3 en 4 goed zijn. Dit is onder

meer zo in de haven, op en overslag. De waterbouwopleidingen zijn alle op niveau 4. Hier is sprake

van een verschuiving naar hboniveau, en wordt ook het hebben van een vaarbewijs belangrijker voor

functies waarvoor dit in het verleden niet nodig was.

BPVmarkt

Er zijn in totaal 8.371 vestigingen als leerbedrijf erkend, waarvan er 192 vestigingen in het buitenland

gevestigd zijn. De meeste bedrijven zijn erkend voor kwalificaties in het beroepsgoederenvervoer en

de logistieke dienstverlening, zie figuur M7. Er is sprake van een zekere overlap tussen verschillende

deelsectoren, omdat een bedrijf erkend kan zijn voor kwalificaties uit meerdere deelsectoren. Dit

komt regelmatig voor bij bedrijven uit bijvoorbeeld de logistieke dienstverlening en het

beroepsgoederenvervoer.

Over het algemeen zijn er voor alle kwalificaties voldoende leerplaatsen. Er zijn echter regionale

uitzonderingen. In het noorden van het land is het soms moeilijk leerplaatsen te vinden voor

deelnemers in het beroepsgoederenvervoer en de logistieke dienstverlening. In het midden van het

land en in de provincie NoordBrabant en NoordLimburg zijn er soms te weinig leerlingen om het

aantal plaatsen te vullen. In de luchtvaart blijkt het soms moeilijk om luchtvaartdienstverleners te

plaatsen, wat vaak te maken heeft met de lage leeftijd van leerlingen.

Figuur M7 Aantal erkende leerbedrijven3 per deelsector

Bron: VTL, bewerking door Ecorys.

3 Het gaat hier om het aantal leerbedrijven en niet het aantal BPVplaatsen; onbekend is hoeveel BPVplaatsen er per

leerbedrijf beschikbaar zijn.

Arbeidsmarkt en Onderwijsinformatie Transport & Logistiek | 15

1. Inleiding1.1 Belang van arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie KBB T&LDe verantwoordelijkheid voor de beschikbaarheid en kwaliteit van de leerplaatsen voor

beroepspraktijkvorming (BPV) ligt bij de Kenniscentra beroepsonderwijs bedrijfsleven (KBB).

De kenniscentra voeren daartoe regelmatig beoordelingen uit van de bedrijven en organisaties

die deze plaatsen accommoderen.

Het Kenniscentrum Beroepsonderwijs Bedrijfsleven Transport en Logistiek (KBB T&L) vervult deze rol

voor de sector transport en logistiek en fungeert als de brug tussen onderwijs en bedrijfsleven. KBB

T&L heeft als kenniscentrum de wettelijke taak om te zorgen voor voldoende beschikbare plaatsen

voor beroepspraktijkvorming (BPV) voor de opleidingen in de sector transport en logistiek. Hiervoor

erkent KBB T&L leerbedrijven waar deelnemers in de opleidingen een BPVplaats kunnen vinden.

KBB T&L onderhoudt nauwe contacten met onderwijsinstellingen in het mbo en bedrijven over

het aantal op te leiden deelnemers. Om voor een goede aansluiting tussen het onderwijs en het

bedrijfsleven in de sector te zorgen is adequate informatie noodzakelijk. Om inzicht te geven in

de stand van zaken op de arbeidsmarkt, de onderwijsmarkt en de beroepspraktijkvormingsmarkt

(BPVmarkt), stelt KBB T&L ieder jaar een rapportage op met relevante arbeidsmarkt en

onderwijsinformatie.

Met actuele informatie over de beschikbaarheid van BPVplaatsen en de perspectieven op de

arbeidsmarkt maakt KBB T&L de kansen na diplomering op een baan in de sector zichtbaar.

1.2 DoelstellingHet doel van deze rapportage is:

Onderwijsinstellingen en overige belanghebbenden voorzien van goede informatie over het

perspectief van het aantal arbeidsplaatsen en BPV-plaatsen in de sector transport en

logistiek op deelsectoren regionaal niveau.

Deze rapportage geeft inzicht in de verhouding tussen het aantal deelnemers in een bepaalde

opleidingsrichting en de beschikbaarheid van BPVplaatsen en de vraag naar arbeid in de sector

transport en logistiek (T&L). Op basis van deze informatie kunnen onderwijsinstellingen in het mbo

binnen de kwalificatiestructuur keuzes maken over bijvoorbeeld het starten van een nieuwe

beroepsopleiding of mboleerlingen adviseren over het volgen van een opleiding in de sector

transport en logistiek.

In dit rapport zijn in de sector transport en logistiek elf deelsectoren onderscheiden. Enkele

deelsectoren bestaan uit verschillende branches. De volgende deelsectoren worden onderscheiden,

waarbij tussen haakjes de branches worden genoemd:


inleiding

• nautische deelsectoren (koopvaardij, waterbouw, visserij, scheepsbouw);

• beroepsgoederenvervoer over de weg;

• logistieke dienstverlening;

• haven, op en overslag;

• binnenvaart;

• personenvervoer (branches: taxivervoer, touringcarvervoer, openbaar vervoer);

• luchtvaart (logistieke dienstverlening ten behoeve van de luchtvaart);

• vervoer per spoor.

De beschikbare informatie is zo veel mogelijk uitgesplitst naar deze deelsectoren. De opleiding in het

vervoer per spoor (machinist railvervoer) is in het schooljaar 2011/2012 van start gegaan, waardoor

hiervoor beperkt informatie beschikbaar is.

1.3 OnderzoekverantwoordingPer deelsector is informatie opgenomen over de arbeidsmarkt en de onderwijsmarkt.

1.3.1 ArbeidsmarktVoor elk van deze deelsectoren wordt ingegaan op de volgende onderwerpen:

• Aantal vestigingen (bedrijvigheid).

• Werkgelegenheidsontwikkeling tot nu toe.

• Prognose van de werkgelegenheidsontwikkeling.

Knelpunten en perspectieven op de arbeidsmarkt zijn per deelsector beschreven.

Voor informatie over de arbeidsmarkt is gebruik gemaakt van verschillende bestaande databronnen

aangevuld met informatie uit interviews. Er is zoveel mogelijk gebruik gemaakt van bronnen die in de

deelsectoren het best herkend worden:

• Voor de ontwikkeling van de werkgelegenheid in de nautische deelsectoren, binnenvaart en haven,

op en overslag is gebruikt gemaakt van de Maritieme Monitor 2013. Voor het meest recente jaar is

een inschatting van de werkgelegenheid gemaakt op basis van het LISAregister.

• De werkgelegenheid in het beroepsgoederenvoervoer is gebaseerd op analyses van VTL van

gegevens van het pensioenfonds voor de sector transport en logistiek4.

• De werkgelegenheid in de overige deelsectoren (logistieke dienstverlening, personenvervoer,

luchtvaart en vervoer per spoor) is gebaseerd op het LISAregister.

• Informatie over de ontwikkeling van het aantal bedrijfsvestigingen is in alle deelsectoren afkomstig

uit het LISAregister.

4 De informatie van het pensioenfonds Vervoer (cijfers TKP) is gebruikt voor een schatting van de totale werkgelegenheid in

het beroepsgoederenvervoer.

Voor de prognoses van de werkgelegenheid is gebruik gemaakt van:

• De meest recente nationale ramingen van het CPB (Centraal Economisch Plan, maart 2014).

• De ramingen van UWV (UWV sectorprofiel Vervoer en opslag, februari 2014, pagina 64).

• Sectorramingen van ABN AMRO (Branche Update Wegvervoer, november 2013) en ING (Transport

en Logistiek, maart 2014).

• Rabobank (Sectorprognoses, mei 2014).

• TLN (Conjunctuurbericht 4e kwartaal 2013, verschenen op 6 februari 2014).

• Een quick scan van de jaarverslagen van grote bedrijven.

1.3.2 OnderwijsmarktOm de aanbodkant van schoolverlaters op de arbeidsmarkt in kaart te brengen is gebruik gemaakt van

cijfers van DUO, voor de kwalificaties die behoren tot het domein van het KBB T&L. Per kwalificatie

wordt gekeken naar het aantal ingeschreven deelnemers en naar het aantal gediplomeerde

schoolverlaters. Tevens wordt het aantal locaties per regio in beeld gebracht waar een opleiding kan

worden gevolgd. Deze regionale uitsplitsing is gebaseerd op de districten van UWV: Noord, Oost,

Middenwest, Noordwest, Zuidwest en Zuidoost. Over de deelsector vervoer per spoor is minder

informatie beschikbaar, omdat de opleiding voor deze deelsector pas in 2011 gestart is.

1.3.3 BPV-marktVoor het in kaart brengen van het aantal erkende leerbedrijven is gebruik gemaakt van het

leerbedrijvenbestand van VTL. Het leerbedrijvenbestand biedt een overzicht van de bedrijven die

erkend zijn om leerplaatsen voor kwalificaties in de sector Transport en Logistiek aan te bieden. Een

leerbedrijf kan leerplaatsen aanbieden voor meerdere kwalificaties en in meerdere deelsectoren. Het

aantal leerplaatsen per leerbedrijf en per kwalificatie is niet bekend. Het aantal gerealiseerde BPV-

plaatsen is evenmin bekend. Het perspectief op BPVplaatsen is daarom ingevuld door een analyse van

het aantal erkende leerbedrijven per deelsector en regio, op kwalitatieve wijze aangevuld door middel

van persoonlijke en telefonisch interviews met vertegenwoordigers van onderwijsinstellingen en met

buitendienstmedewerkers van VTL.

1.3.4 Perspectieven gediplomeerde schoolverlatersPer deelsector is er aandacht voor de perspectieven op de arbeidsmarkt voor gediplomeerde

schoolverlaters met kwalificaties in de sector transport en logistiek. De conclusies zijn gebaseerd op

informatie over de arbeids en onderwijsmarkt, aanvullende gegevens van UWV, recent onderzoek

binnen de deelsectoren (uitgevoerd door onder meer Ecorys, ROA, UWV en TLN) en de uitkomsten

van de persoonlijke en telefonische interviews met (deel)sectordeskundigen.

Het aanbod op de arbeidsmarkt is in kaart gebracht door te kijken naar de trend in het aantal

gediplomeerde schoolverlaters en het aantal nietwerkende werkzoekenden op basis van UWV

gegevens. Er zijn voor dit onderzoek geen bedrijven rechtstreeks benaderd met vragen over hun

personeelsbehoefte.

Arbeidsmarkt en Onderwijsinformatie Transport & Logistiek | 1918 | Arbeidsmarkt en Onderwijsinformatie Transport & Logistiek

Voor de vraag op de arbeidsmarkt wordt daarom gekeken naar de (verwachte) ontwikkeling van de

werkgelegenheid en waar mogelijk naar de vergrijzing in een deelsector of beroepsgroep. Aanvullend

is gebruik gemaakt van de registratie van vacatures die bij UWV zijn gemeld. Deze bron heeft als

voordeel dat het regelmatig gedetailleerde en recente gegevens levert per deelsector. Het nadeel is

dat deze bron een beperkt en selectief beeld geeft van de totale vraag naar personeel.

De ontwikkeling in het aantal vacatures dat bij UWV bekend is, wordt daarom gebruikt als een

indicatie voor de ontwikkeling van de vraag naar arbeid. De trend in de vacatureontwikkeling is steeds

vergeleken met de trend in de gehele sector Transport en Logistiek. Hiermee wordt een beeld

verkregen hoe de VTLdeelsectoren het ten opzichte van elkaar doen.

1.4 LeeswijzerDe rapportage is opgebouwd rondom de deelsectoren van KBB T&L:

1. nautische deelsectoren (koopvaardij, waterbouw, visserij, scheepsbouw);

2. beroepsgoederenvervoer over de weg;

3. logistieke dienstverlening;

4. haven, op en overslag;

5. binnenvaart;

6. personenvervoer (branches: taxivervoer, touringcarvervoer, openbaar vervoer);

7. luchtvaart (logistieke dienstverlening ten behoeve van de luchtvaart);

8. vervoer per spoor.

In ieder hoofdstuk wordt aandacht besteed aan achtereenvolgens de ontwikkeling van de

werkgelegenheid, vacatures, ontwikkelingen in het onderwijs (deelnemers, gediplomeerden en

locaties), leerbedrijven en inschatting van de kansen op werk en een BPVplaats. In de bijlage zijn in

tabellen de kansen op werk en BPV-plaatsen verder uitgewerkt naar kwalificaties en regio’s.

2. De nautische deelsectoren2.1 InleidingEr zijn in dit rapport vier nautische deelsectoren onderscheiden die relevant zijn voor kwalificaties van

VTL. Het gaat om:

• koopvaardij;

• visserij;

• de waterbouw;

• de scheeps en jachtbouw.

Het gaat in deze deelsectoren over het algemeen om varende functies met vaak een belangrijke

technische component. Te denken valt aan kapiteins, stuurlui, scheepswerktuigkundigen en technisch

baggerpersoneel. Alleen in de scheeps en jachtbouw gaat het om een technische functie aan land.

2.2 KoopvaardijIn het onderstaande wordt ingegaan op de ontwikkelingen van het aantal vestigingen, de

werkgelegenheid en de onderwijsmarkt in de koopvaardij.

2.2.1 Aantal vestigingenVerschillende bronnen geven aan dat er ongeveer 600 bedrijven actief zijn in de koopvaardij, en dat dit

aantal enigszins fluctueert. Verschillen worden onder meer verklaard door het wel of niet meenemen

van de passagiersvaart en de veerdiensten. Het grootste deel van de bedrijven is een bedrijf in de zee en

kustvrachtvaart en een zeer beperkt deel van de ondernemingen is actief in de sleepvaart. Het totaal

aantal ondernemingen in de koopvaardij ligt redelijk stabiel over de jaren, met een sterke daling tussen

2011-2012, zie figuur 2.1. Het laatste jaar is het aantal vestigingen in de deelsector weer licht gestegen.

Figuur 2.1 Aantal vestigingen in de koopvaardij (april 2013)

Bron: LISA, bewerking door Ecorys.


de nautische deelsectoren

De koopvaardij is het sterkst vertegenwoordigd in de districten Noord, Zuidwest en Noordwest. Dit

zijn de districten waar de grote zeehavensteden liggen (Amsterdam, Rotterdam, IJmuiden). Van

oudsher is de deelsector hier sterk vertegenwoordigd. De districten Oost en Zuidoost kennen het

kleinste aantal vestigingen door hun ligging verder van de zee af.

Figuur 2.2 Verdeling vestigingen in de koopvaardij per UWVdistrict (april 2013)


2.2.2 Werkgelegenheid in de koopvaardijDe werkgelegenheid van Nederlanders en nietNederlanders in de koopvaardij in 2012 was volgens de

Maritieme Monitor 2013 ruim 29.000. Hiervan was het grootste deel (27.000 werkzame personen)

actief aan boord van schepen. De directe werkgelegenheid (alleen Nederlanders) bedroeg in 2012 zo’n

5.700 werkzame personen volgens de Maritieme Monitor 20135. In figuur 2.3 is het verloop van de

directe werkgelegenheid in de koopvaardij te zien op basis van dezelfde basisgegevens. In figuur 2.3

wordt ook een prognose gegeven voor directe werkgelegenheid in de periode tot 2016.

Figuur 2.3 Verloop directe werkgelegenheid in de koopvaardij (20092013) en prognose tot 2016

Bron: Maritieme Monitor 2013/LISA, bewerking Ecorys.

Uit de LISA gegevens blijkt dat de zee en kustvaart voor het eerst sinds de start van de crisis een

herstel liet zien, met een toename van zo’n 50 personen in de werkgelegenheid. Ondanks de

negatieve prognose van vorig jaar (2% voor heel Nederland) kende de deelsector een groei tussen

2012 en 2013 van 0,8 procent, die geheel voor rekening kwam van de vracht en tankvaart in

Amsterdam (+18%); in de rest van Nederland kromp de koopvaardij in 2013 met 1,2 procent.

Voor de periode tot 2016 wordt een stagnatie van de werkgelegenheid in de koopvaardij verwacht.

De verwachting is dat de werkgelegenheid zo rond de 5.700 tot 5.800 werkzame personen blijft,

ondanks de lichte economische groei die verwacht wordt in deze periode.

5 Aa, R. van der et al. (2013), De Nederlandse Maritieme Cluster, Monitor 2013, www.maritiemland.nl/media/1002645/maritie-

me-monitor-2013.pdf



2.2.3 VacaturesIn de periode januari 2013 – januari 2014 telt de deelsector koopvaardij gemiddeld 26 vacatures in de

UWVadministratie. Wanneer het eerste kwartaal van 2014 vergeleken wordt met het eerste kwartaal

van 2013, blijkt dat er sprake is van een stijging van het aantal vacatures binnen de deelsector (+27%,

zie figuur 2.4). Hetzelfde is het geval bij de totale sector transport en logistiek. Uit de interviews blijkt

dat binnen de koopvaardij, eenmaal afgestudeerd, zeer grote kansen liggen op de arbeidsmarkt6.

Figuur 2.4 Openstaande vacatures in de koopvaardij en totaal T&L NL 2013, standcijfer bij aanvang kwartaal


2.2.4 Onderwijsmarkt koopvaardijVoor de koopvaardij zijn er zeven kwalificaties, te weten:

1. Schipper/machinist beperkt werkgebied, niveau 2.

2. Koopvaardij officier kleine schepen, niveau 3; met uitstroom stuurman werktuigkundige kleine

schepen, scheepswerktuigkundige kleine schepen en stuurman kleine schepen.

3. Koopvaardij officier alle schepen, niveau 4; met uitstroom maritiem officier alle schepen,

scheepswerktuigkundige alle schepen en stuurman alle schepen.

Deelnemers aan deze opleidingen volgen de BOLvariant.

6 Interviews KVNR, VTL.

Er zijn zeven instellingen in Nederland waar kwalificaties voor koopvaardij kunnen worden behaald,

namelijk het Berechja College, Deltion College, Noorderpoortcollege, ROC Kop van NoordHolland,

ROC Nova College, Scalda en het Scheepvaart en Transport College (STC).

2.2.5 DeelnemersaantallenIn schooljaar 2013/2014 telt het aantal deelnemers voor de opleidingen in de deelsector koopvaardij

1.725. Met 78 procent van het totaal aan deelnemers in de nautische deelsectoren, telt de koopvaardij

de meerderheid van het aantal deelnemers in deze sector. Het aantal deelnemers binnen de

koopvaardij is sinds 2010 elk jaar toegenomen, zie figuur 2.5. Deze toename is voornamelijk het

gevolg van de toename in het aantal leerlingen binnen de kwalificatie koopvaardij officier alle

schepen. Het aantal deelnemers voor de overige twee kwalificaties is tussen 2012 en 2013 ook licht

toegenomen.

Figuur 2.5 Aantal deelnemers per opleiding voor koopvaardij (20092013)




2.2.6 Deelnemers naar districtOp district Zuidoost na, kunnen deelnemers in elk district opleidingen voor de koopvaardij volgen (zie

figuur 2.6). In districten Zuidwest en Noordwest zijn twee instellingen gevestigd, in de overige

districten één. Het aantal deelnemers is het grootst in district Zuidwest, waar zich tevens de

meerderheid van de deelnemers onder de kwalificatie koopvaardij officier alle schepen en schipper/

machinist beperkt werkgebied bevindt. In totaal zijn er binnen het STC en Scalda 1.076 deelnemers in

district Zuidwest die een opleiding in de koopvaardij volgen in schooljaar 2013/2014.

Figuur 2.6 Aantal deelnemers per opleiding voor koopvaardij naar district (2013)


2.2.7 GediplomeerdenHet aantal gediplomeerden in de deelsector koopvaardij is vergeleken met 2012 in 2013 met 9

procent afgenomen van 358 naar 324 gediplomeerden, zie figuur 2.7. De afname in het aantal

gediplomeerden is vooral zichtbaar binnen de kwalificatie stuurman/werktuigkundige kleine schepen.

Gezien de toename in het aantal deelnemers is de verwachting dat het aantal gediplomeerden in de

toekomst weer zal stijgen.

Figuur 2.7 Aantal gediplomeerden voor koopvaardij (20092013)




2.2.8 BPV-markt koopvaardijIn totaal zijn er in de deelsector koopvaardij 319 erkende leerbedrijven, waarvan 7 gevestigd in het

buitenland. De meerderheid van de leerbedrijven binnen de deelsector is gevestigd in district

Zuidwest (zie figuur 2.8). In districten Oost en Zuidoost is het aantal leerbedrijven het laagst.

Figuur 2.8 Aantal erkende leerbedrijven7 binnen de koopvaardij per district (maart 2014)


2.2.9 Perspectieven voor gediplomeerde schoolverlaters op de arbeidsmarktDe kansen op een baan binnen de koopvaardij voor gediplomeerde schoolverlaters zijn zeer groot8.

Er is met name vraag naar goed opgeleide kapiteins. Tijdens de stage werkt de KVNR nauw samen met

de leerbedrijven en geeft hierbij vaak een stagewerkgarantie af. Daarnaast wordt er veel gedaan om

het beroep binnen de koopvaardij te promoten. Zo is er onlangs een project ‘zeebenen gezocht’ van

start gegaan, en wordt er actief meegedaan aan open dagen, maar ook op basisscholen wordt het

beroep als zeevarende gepromoot. Er bestaat zelfs de mogelijkheid voor (jonge) studiekiezers om een

dag mee te varen.

7 Het gaat hier om het aantal leerbedrijven en niet het aantal BPVplaatsen; onbekend is hoeveel BPVplaatsen er per leerbe

drijf beschikbaar zijn.

8 Interview KVNR.

2.3 VisserijIn het onderstaande wordt ingegaan op de ontwikkelingen van het aantal vestigingen, de

werkgelegenheid en de onderwijsmarkt in de visserij.

2.3.1 Aantal vestigingenDe deelsector visserij zag een toename in het aantal vestigingen, ondanks dat de deelsector het al

jaren moeilijk heeft, omdat de prijzen onder druk staan. Zoals te zien is in figuur 2.9 was er met name

tussen 2011 en 2012 een sterke groei. Tussen 2012 en 2013 nam de stijging wel af. Over de gehele

periode van 2009 tot 2013 was er een toename tot 651 vestigingen, een stijging van 33%. De

toename van het aantal vestigingen in de visserij is opvallend, omdat het aantal werknemers in de

deelsector al jaren daalt. Het lijkt er op dat steeds meer vissers zich als zelfstandige laten inhuren op

schepen.

Figuur 2.9 Aantal vestigingen in de visserij (april 2013)




Net als bij andere nautische deelsectoren zijn de meeste vestigingen in de visserij te vinden in de

kustgebieden, zie figuur 2.10. De districten Oost en Zuidoost blijven met beiden 16 vestigingen ver

achter op Noord (206), Middenwest (47), Noordwest (111) en Zuidwest (188).

Figuur 2.10 Verdeling vestigingen in de visserij per UWVdistrict (april 2013)


2.3.2 Werkgelegenheid in de visserijDe totale werkgelegenheid in de visserij bedraagt rond de 2.275 personen. Dit is wederom een

afname ten opzichte van het voorgaande jaar, een trend die zich al langer in de visserij voordoet, zie

figuur 2.11.

In de commerciële visserij (exclusief sportvisserij) zijn zeevisserij, binnenvisserij (met name op het

IJsselmeer), de garnalenbranche en aquacultuur belangrijke branches.

Uit de gehouden interviews bleek dat met name de werkgelegenheid in de zeevisserij afgelopen jaar

licht is afgenomen, terwijl de garnalenbranche iets is aangetrokken. De afname in de zeevisserij komt

met name omdat de prijzen van zeevis verder onder druk zijn komen te staan, terwijl de slag naar

brandstofreductie minder was. Ook zijn er in sommige gevallen geen vergunningen voor innovatieve

vistechniek afgegeven, waardoor bedrijven noodgedwongen moesten stoppen.

Wet en regelgeving, en dan met name de visquota, wordt als een belangrijke factor gezien in de

daling van de werkgelegenheid onder de vissers9.

Figuur 2.11 Werkgelegenheid in de visserij


Voor 2014 wordt in de werkgelegenheid voor de zeevisserij een lichte toename verwacht door het

hogere quotum voor schol (+15%). Hiertegenover staat echter wel een lager quotum voor haring

(2%), en de meeste overige visquota. Over IJsselmeervisserij in 2014 is nog geen besluit van het

ministerie van Economische Zaken, daarom wordt uitstel verwacht tot 2015 (nulgroei in 2014). Tussen

april 2015 en 2016 wordt alsnog krimp verwacht van circa 5 procent. Deze verwachting is gebaseerd

op een redelijke kans dat het ministerie van Economische Zaken zal besluiten de visserij op het

IJsselmeer sterk in te perken om de visstand te laten herstellen.

Vanuit de gehouden interviews bleek ook dat er een verdere concentratie van bedrijven verwacht

wordt, waardoor met minder schepen eenzelfde aantal dagen op zee wordt bereikt. Het personeel zal

hierbij ploegendiensten gaan draaien. Deze trend is al zichtbaar in met name de Noordzeevisserij,

maar vooral op Urk wordt nog een inhaalslag verwacht in de toekomst.10

9 Interview VTL.

10 Interview Visned.



2.3.3 VacaturesHet aantal bij UWV bekende vacatures binnen de visserij is lager dan 10 per kwartaal en om deze

reden niet in een figuur gepresenteerd. Aangezien het UWV slechts een beperkt beeld geeft van de

kansen op de arbeidsmarkt (voorwaarde is dat de vacature online staat en/of bij UWV aangemeld

wordt), worden de perspectieven voor leerlingen in kaart gebracht op basis van de ontwikkeling in de

omvang van werkgelegenheid en wat er bekend is over de vervangingsvraag in de deelsector.

2.3.4 Onderwijsmarkt visserijVoor de visserij bestaan vier kwalificaties binnen het onderwijs, te weten:

1. Stuurman/werktuigkundige zeevisvaart SW6, niveau 2.

2. Visserijofficier met uitstroomkwalificaties: stuurman/werktuigkundige zeevisvaart SW5, niveau 3;

stuurman zeevisvaart S4, niveau 4 en scheepswerktuigkundige zeevisvaart W4, niveau 4.

Deelnemers aan deze opleidingen volgen de BOLvariant.

Er zijn in Nederland vier bekostigde onderwijsinstellingen die opleidingen bieden voor de visserij,

namelijk het Berechja College, ROC Kop van NoordHolland, Scalda en het STC.

2.3.5 DeelnemersaantallenHet aantal deelnemers is sinds 2010 elk jaar afgenomen, zie figuur 2.12. In 2009 telden de visserij-

opleidingen nog 220 deelnemers, in 2013 zijn dit 123 deelnemers, een daling van 44 procent. De

daling is het sterkst binnen de opleiding stuurman/werktuigkundige zeevisvaart SW5, waar het aantal

deelnemers in 2013 47 procent daalde vergeleken met 2009.

Figuur 2.12 Aantal deelnemers per opleiding voor visserij (20092013)11


11 Sinds 2013 is er uitsplitsing voor de opleiding Stuurman/werktuigkundige zeevisvaart SW4 naar S4 (stuurman) en W4 (werk

tuigkundige). Om vergelijking met eerdere jaren mogelijk te maken zijn aantallen in de grafiek samen weergegeven.



2.3.6 Deelnemers naar districtDe onderwijsinstellingen waar opleidingen voor de visserij gevolgd kunnen worden, bevinden zich in

de districten Noordwest (1), Middenwest (1) en Zuidwest (2). Het grootste aantal deelnemers (60)

bevindt zich in district Zuidwest, waar Scalda en het STC gevestigd zijn, zie figuur 2.13.

Figuur 2.13 Aantal deelnemers visserij naar district (2013)


2.3.7 GediplomeerdenIn 2013 zijn er 57 gediplomeerden die een kwalificatie voor de visserij hebben behaald. Het aantal

gediplomeerden is daarmee het laagst in de periode 20092013. In 2010 was er sprake van een piek

van het aantal gediplomeerden binnen de opleiding stuurman/werktuigkundige zeevisvaart SW4. In

2012 kende ook de opleiding stuurman/werktuigkundige zeevisvaart SW5 een kleine piek in het aantal

gediplomeerden.

Doordat het aantal gediplomeerden binnen de visserij laag is, is de kans op een baan binnen deze

deelsector vrij groot. De ervaring is dat er bij de werkgevers voldoende vraag naar gediplomeerde

schoolverlaters is om iedereen een werkplek te kunnen bieden12.

Figuur 2.14 Aantal gediplomeerden in de visserij (20092013)


12 Interviews STC, VTL.



2.3.8 BPV-markt visserijDe visserij telt in totaal 126 erkende leerbedrijven. In district Middenwest zijn de meeste leerbedrijven

gevestigd (54), zie figuur 2.15. In de districten Oost en Zuidoost zijn geen bedrijven gevestigd die

erkende BPVplaatsen bieden voor de visserij.

Het aantal stageplaatsen in de visserij is ongeveer gelijk gebleven. Voor de visserij geldt dat er goede

kansen zijn op het vinden van een BPVplaats13. Er zijn volgens kenners van de deelsector genoeg

bedrijven die stageplaatsen zouden willen aanbieden, maar de voorwaarden om leerbedrijf te kunnen

worden zijn volgens hen onvoldoende bekend. Deze zouden, ten onrechte, nogal eens als beperkende

factor ervaren worden14.

Figuur 2.15 Aantal erkende leerbedrijven15 binnen de visserij per district (maart 2014)

13 Interview VTL.

14 Interview VisNed.



2.3.9 Perspectieven voor gediplomeerde schoolverlaters op de arbeidsmarktDe kansen op de arbeidsmarkt voor gediplomeerde schoolverlaters zijn redelijk gunstig, al dan niet

binnen de deelsector visserij. Gediplomeerde schoolverlaters hebben een degelijke maritieme

opleiding afgerond. Vanwege het lage salaris en de zware werkomstandigheden binnen de visserij, is

het voor schoolverlaters vaak aantrekkelijk om een beroep te kiezen in een andere maritieme

deelsector, bijvoorbeeld de offshore-industrie.

Op dit moment wordt vooral een tekort aan deksmannen bij trawlers geconstateerd. Een oplossing

hiervoor zou een simpele opleiding tot deksman zijn voor degenen die graag willen vissen. Iemand die

dat nu wil, valt op dit moment tussen wal en schip.16

16 Interview Visned.



2.4 WaterbouwIn deze paragraaf wordt ingegaan op de ontwikkelingen van het aantal vestigingen, de

werkgelegenheid en de onderwijsmarkt in de waterbouw.

2.4.1 Aantal vestigingenEr waren in Nederland in 2013 bijna 160 bedrijven die waterbouw tot hun hoofdactiviteit rekenden. In

de deelsector is er over de periode 20102013 een stijging in het aantal vestigingen te zien, met name

tussen 2010 en 2011. Het aantal vestigingen is, wanneer 2013 met 2009 vergeleken wordt,

toegenomen met 9 procent (zie figuur 2.16).

Een aantal grote en middelgrote waterbouwbedrijven is actief op de Europese en wereldmarkt. Zij

voeren veelal grootschalige projecten uit, zoals de aanleg en het onderhoud van havens en vaarwegen

en de aanleg van nieuw land in zee en kust en oeverbescherming. De groei in het aantal vestigingen

komt vooral door de groeiende internationale markt. De internationale markt voor de waterbouwers

ziet er ook op de langere termijn goed uit, omdat de gevraagde havencapaciteit (greenfield en

uitbreiding) mondiaal gezien nog verder zal toenemen17.

Figuur 2.16 Aantal vestigingen in de waterbouw (april 2013)

17 Maritieme Monitor, 2013.

De districten Zuidwest en Noordwest zijn het sterkst vertegenwoordigd in de deelsector als het gaat

om het aantal vestigingen, zie figuur 2.17. District Zuidoost blijft sterk achter bij de andere districten

in Nederland.

Figuur 2.17 Verdeling vestigingen in de waterbouw per UWVdistrict (april 2013)


2.4.2 Werkgelegenheid in de waterbouwDe stijging in het aantal vestigingen vertaalt zich niet rechtstreeks door in het aantal banen in

Nederland. Dit komt met name doordat de werkgelegenheid alleen de Nederlandse werkgelegenheid

betreft en niet de werkgelegenheid van nietNederlanders. Vooral op de grote internationale

projecten zijn echter ook veel niet-Nederlanders actief. Landen als Australië en Brazilië, waar veel

waterbouwprojecten worden uitgevoerd, stellen strenge eisen over de minimum inzet van lokaal

personeel. 18

18 Interview Vereniging van Waterbouwers.




In 2013 waren er ruim 5.200 mensen direct werkzaam in de deelsector waterbouw19 (zie figuur 2.18).

Dit is een daling van zo’n 3% ten opzichte van 2012, zie figuur 2.18. Eén van de verklaringen hiervoor is

dat de werkzaamheden aan de Maasvlakte II in Nederland inmiddels zijn afgerond, terwijl er zeker tot

2016 geen grote projecten meer op de planning staan. Niet alleen de grote bedrijven, maar ook het

MKB merkt dat dit project voorbij is. Het MKB heeft ook als onderaannemer meegewerkt aan

Maasvlakte II, en ervaart tevens meer concurrentie op andere projecten. Daarom wordt er tot 2015

daling van de hoeveelheid banen verwacht, bij zowel grote bedrijven als het MKB. Vanaf 2016 wordt

weer groei verwacht, omdat de lange termijn vooruitzichten gunstig zijn (meer investeringsplannen

voor dijken, maritieme infrastructuur). Tevens vindt er bij de grote waterbouwbedrijven een

verschuiving plaats van waterbouw- naar offshore-activiteiten, dat heeft een positief effect op de

werkgelegenheid. Werknemers worden bij de bedrijven die ook offshore-activiteiten ontplooien op

zowel waterbouw- als offshore-activiteiten ingezet.20

Figuur 2.18 Werkgelegenheid in de waterbouw


19 Ontwikkeling 2012 2014 grotendeels op basis van jaarverslagen Van Oord en Boskalis – Nederlandse werkgelegenheid.


2.4.3 VacaturesHet aantal vacatures in de waterbouw dat bekend is bij UWV is laag. In het eerste kwartaal steeg het

aantal vacatures nog van 12 naar 18, maar daarna zijn er minder van 10 vacatures voor beroepen in

deze deelsector bij UWV bekend. Vacatures bij UWV zijn voor deze deelsector geen goede indicatie

van ontwikkeling van de vraag naar arbeid. De deelsector zelf geeft aan dat er nog steeds veel vraag

naar personeel is, en dat deze vraag steeds meer verschuift naar hoogopgeleid personeel.21

2.4.4 Onderwijsmarkt waterbouwEr bestaan twee kwalificaties binnen de deelsector waterbouw met in totaal drie uitstroomprofielen,

te weten:

1. Maritiem waterbouwer met uitstroomprofielen: scheepswerktuigkundige waterbouw, niveau 4 en

stuurman waterbouw, niveau 4;

2. Baggermeester, niveau 4.

De waterbouwopleidingen zijn alleen in de BOLvariant te volgen. De opleiding tot

scheepswerk tuig kundige en de opleiding tot stuurman behoren zijn uitstroomprofielen die behoren tot

het dossier maritiem waterbouwer. In het vervolg van deze paragraaf worden ze wel als afzonderlijk

gepresenteerd.

Er is één publiek bekostigde onderwijsinstelling die opleidingen voor de waterbouw aanbiedt,

namelijk het Scheepvaart en Transportcollege (STC).




2.4.5 DeelnemersaantallenSinds 2009 is het totaal aantal deelnemers van waterbouwopleidingen steeds toegenomen (zie figuur

2.19). In 2009 telden de opleidingen tezamen 93 deelnemers, in 2013 is dit aantal toegenomen naar

155. In 2013 is met name het aantal deelnemers van de opleiding stuurman waterbouw in vergelijking

met 2012 toegenomen (+27%).

Figuur 2.19 Aantal deelnemers per opleiding waterbouw naar district (2013)


2.4.6 Deelnemers naar districtAangezien het STC de enige publiek bekostigde instelling is die opleidingen biedt voor de deelsector

waterbouw, zijn alle deelnemers geconcentreerd in district Zuidwest, waar het STC gevestigd is,

zie figuur 2.20.

Figuur 2.20 Aantal deelnemers per opleiding waterbouw naar district (2013)




2.4.7 GediplomeerdenIn 2013 kenden de drie opleidingen voor de deelsector waterbouw 13 gediplomeerden. Hiermee is

het aantal gediplomeerden vergeleken met 2012 gedaald van 19 naar 13. Het aantal gediplomeerden

voor de opleiding baggermeester nam in tegenstelling tot de andere twee opleidingen wel toe

vergeleken met 2012 (van 3 naar 6). De verwachting is dat het aantal gediplomeerden in de komende

jaren zal stijgen, gezien de toename in het aantal deelnemers sinds 2009.

Figuur 2.21 Aantal gediplomeerden waterbouw (20092013)22

Bron: DUO en STC (2013), bewerking door Ecorys.

22 Cijfers 2013 aangepast naar aanleiding van informatie van het STC over het aantal afgestudeerden in 2013; de voorlopige

cijfers van DUO voor 2013 vallen lager uit. 2009 telde tevens één gediplomeerde bakschipper/dekknecht, die niet in de fi

guur is opgenomen.

2.4.8 BPV-markt waterbouwIn totaal zijn er 15 leerbedrijven die erkende BPV-plaatsen bieden voor de waterbouw, zie figuur 2.22.

De meerderheid van deze leerbedrijven is gevestigd in district Zuidwest (8). De kansen op een

stageplaats in de deelsector zijn goed: bedrijven bieden voor deelnemers een stage en werkgarantie.

Dankzij de flinke groei van het aantal deelnemers zijn vraag en aanbod op de BPV-markt dichter bij

elkaar komen te liggen. Er is op dit moment geen sprake meer van een tekort aan studenten. Vraag in

aanbod zijn in evenwicht. In een enkel geval blijkt het weleens lastig een student te plaatsen, maar

hier zijn er uitwijkmogelijkheden naar de offshore waar deelnemers aan een deel van hun

stageverplichtingen kunnen voldoen.23

Figuur 2.22 Aantal erkende leerbedrijven24 binnen de waterbouw per district


23 Interviews STC en Vereniging van Waterbouwers.





2.4.9 Perspectieven voor gediplomeerde schoolverlaters op de arbeidsmarktDe kansen op werk voor gediplomeerde schoolverlaters zijn nog steeds goed. Gediplomeerden komen

goed aan het werk en bedrijven in de deelsector bieden nog steeds een baan en stagegarantie. Voor

de stuurman en baggermeester lijken vraag en aanbod met elkaar in evenwicht, voor de

scheepswerktuigkundige is het aanbod nog steeds niet helemaal toereikend om aan de vraag te

voldoen. De verwachting is dat de vraag naar de baggermeester op termijn minder zal worden,

vanwege de integratie van functies aan boord. Het is nadelig dat de opleiding tot baggermeester niet

opleidt voor een vaarbevoegdheid. In het algemeen kan gesteld worden dat de kwalificatie-eisen van

bedrijven steeds hoger worden.

2.5 Scheeps- en jachtbouwIn deze paragraaf komen de ontwikkelingen van het aantal vestigingen, de werkgelegenheid en de

onderwijsmarkt in de scheeps en jachtbouw aan de orde.

2.5.1 Aantal vestigingenIn 2013 zijn er in de scheepsbouw 413 bedrijfsvestigingen, een afname van bijna 20 procent sinds

2009. De afname van het aantal vestigingen komt met name door de versterkte concurrentie vanuit

het buitenland, waar werven soms ook staatssteun ontvangen. 25 De verwachting is dat deze sterke

concurrentie ook in 2014 aanhoudt, maar dat vanaf 2015 een herstel te zien zal zijn. Voor de toekomst

wordt ook verwacht dat Nederlandse werven zich vooral zullen gaan richten op nichemarkten zoals

‘werkschepen’ en ‘offshore support’.

Figuur 2.23 Aantal vestigingen in de scheepsbouw (april 2013)


25 Rabobank, 2014. Brancheinformatie scheepsbouw.



Met name het district Zuidwest is een belangrijk district voor de scheeps en jachtbouw, hier zijn 160

vestigingen in de scheeps en jachtbouw te vinden, op ruime afstand gevolgd door de districten

Noord, Noordwest en Middenwest (zie figuur 2.24).

Figuur 2.24 Aantal vestigingen in de scheepsbouw (april 2013)


2.5.2 Werkgelegenheid in de scheeps- en jachtbouwDe werkgelegenheid in de scheeps en jachtbouw is het afgelopen jaar met zo’n 200 personen gedaald

tot ruim 9.000 werknemers. Deze daling in de werkgelegenheid komt met name doordat de

orderintake van de bedrijven sterk terug liep. Hierdoor zijn er in 2013 minder schepen opgeleverd dan

in 2012, wat zijn neerslag heeft op het aantal werkzame personen. De neergaande trend in de

werkgelegenheid is overigens al in 2009 ingezet, met een kleine opleving tussen 2011 en 2012, zie

figuur 2.25. Voor de toekomst wordt verwacht dat er vooral veel concurrentie komt in de

scheepsbouw vanuit de ‘lage lonen landen’. Voor de reparatie van schepen en jachten wordt echter

verwacht dat deze stabiel blijft, omdat de bestaande vloot veroudert26. De verwachting is per saldo

dat de werkgelegenheid in deze deelsector daalt tot zo’n 8.800 werkzame personen in 2016.

Figuur 2.25 Werkgelegenheid in de scheeps en jachtbouw

Bron: Maritieme Monitor 2013//LISA, bewerking Ecorys.

26 Rabobank, 2014. Brancheinformatie scheepsbouw.



2.5.3 VacaturesBinnen de scheeps- en jachtbouw fluctueert het aantal openstaande vacatures, zoals geregistreerd bij

het UWV, sterk, zie figuur 2.26. Er is een dip in de zomer, maar na de zomer is er sprake van een sterke

stijging, tot boven het niveau van januari 2013.

Figuur 2.26 Openstaande vacatures in de scheeps en jachtbouw 2013 en totaal T&L NL, standcijfer bij aanvang kwartaal


2.5.4 Onderwijsmarkt scheeps- en jachtbouwVoor de deelsector scheeps- en jachtbouw bestaat er één kwalificatie binnen het publiek bekostigd

onderwijs, te weten scheeps- en jachtbouwkundige, niveau 4. Deze kwalificatie wordt alleen in de

BOLvariant aangeboden.

ROC Friese Poort en het STC zijn de twee instellingen die deze opleiding aanbieden.

2.5.5 DeelnemersaantallenHet aantal deelnemers bleef in de periode 20092012 nagenoeg hetzelfde. In 2013 is het aantal

deelnemers toegenomen van 182 in 2012 naar 210, een stijging van 15 procent.

Figuur 2.27 Aantal deelnemers per opleiding voor scheeps en jachtbouw (20092013)




2.5.6 Deelnemers naar districtIn 2013 staan er 174 deelnemers geregistreerd bij het STC en 36 bij ROC Friese Poort. ROC Friese

Poort is gevestigd in district Noord en het STC in district Zuidwest.

Figuur 2.28 Aantal deelnemers per opleiding scheeps en jachtbouw naar district (2013)


2.5.7 GediplomeerdenHet aantal gediplomeerden is vergeleken met 2011 en 2012 in 2013 afgenomen. In 2013 behaalden

40 deelnemers van de opleiding scheeps en jachtbouwkundige hun diploma. Doordat het aantal

deelnemers groeit, wordt voor de komende jaren ook weer een stijging van het aantal

gediplomeerden verwacht.

Figuur 2.29 Aantal gediplomeerden scheeps en jachtbouw (20092013)



2.5.8 BPV-markt scheeps- en jachtbouwDe scheeps en jachtbouw telt in totaal 118 erkende leerbedrijven in 2014. Bijna de helft van deze

leerbedrijven is gevestigd in district Zuidwest, zie figuur 2.30. Er worden voor deze opleiding geen

problemen ervaren in het vinden van BPVplaatsen voor de deelnemers.27

Figuur 2.30 Aantal erkende leerbedrijven28 binnen de scheeps en jachtbouw per district


2.5.9 Perspectieven voor gediplomeerde schoolverlaters op de arbeidsmarktDe perspectieven voor gediplomeerde schoolverlaters van de opleiding Scheeps en

jachtbouwkundige zijn zeer goed: de vraag is groter dan het aanbod. De opleiding bestaat nog niet

lang, in Friesland zijn er nog geen gediplomeerden. Momenteel worden veelal werktuigbouwkundigen

aangenomen, voor plekken waar bedrijven liever een scheepsbouwkundigen zouden hebben.

Scheepsbouwkundigen onderscheiden zich met een meer integrale, multidisciplinaire blik, gericht op

de bouw van een schip.

27 Interviews STC en Netherlands Maritime Technology.



3. Beroepsgoederenvervoer3.1 InleidingIn dit hoofdstuk staan de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt en in de mboopleidingen voor de

deelsector beroepsgoederenvervoer centraal. Bedrijven in het beroepsgoederenvervoer voeren

transport over de weg uit voor derden. Deze bedrijven waar dit hoofdstuk betrekking op heeft, zijn

aangesloten bij de cao Beroepsgoederenvervoer. Cijfers zijn onder meer afkomstig van VTL, op basis

van analyses van het Pensioenfonds Vervoer.

3.2 Arbeidsmarkt beroepsgoederenvervoerIn het onderstaande wordt ingegaan op de ontwikkelingen van het aantal bedrijven en van de

werkgelegenheid in het beroepsgoederenvervoer.

3.2.1 Aantal vestigingenHet beroepsgoederenvervoer kent de laatste jaren een gestage afname van het aantal bedrijven, zie

figuur3.1. Tussen 2009 en 2013 is het aantal vestigingen per saldo afgenomen met ruim 6 procent. Tot

de tweede helft van 2012 was er wel sprake van een toename van het aantal werknemers per bedrijf,

maar sinds het vierde kwartaal van 2014 is ook hierin sprake van een afname. Dit zien we terug in een

daling van de werkgelegenheid (zie paragraaf 3.2.2).

Figuur 3.1 Aantal bedrijven in het beroepsgoederenvervoer (excl. zzp’ers) en het gemiddeld aantal werknemers per bedrijf

Aantal bedrijven (linkeras), gemiddeld aantal werknemers (rechteras).Bron: Pensioenfonds vervoer, bewerking door VTL.


beroepsgoederenvervoer

Experts in de deelsector geven aan dat in het beroepsgoederenvervoer het gevoel bestaat dat de

bodem inmiddels bereikt is. Dit blijkt ook uit de berichtgeving van werkgeversorganisatie TLN

(Transport en Logistiek Nederland) en de jongste prognoses van UWV.29 Experts zien een licht

opgaande trend in de eerste twee kwartalen van 2014 voor de meeste branches binnen het

beroepsgoederenvervoer. Het bouwgerelateerde goederenvervoer blijft echter sterk achter bij deze

ontwikkeling. De fijnmazige distributie doet het beter. Deze positieve ontwikkeling van de fijnmazige

distributie hangt sterk samen met de ontwikkeling van internetverkopen. Het aantal korte ritten

neemt hierdoor toe, wat is terug te zien in de gemiddelde ritlengte, die afneemt. Tevens wordt het

aantal lange ritten minder, door modal shift en doordat op ritten naar het buitenland veelal

buitenlandse chauffeurs worden ingezet. Chauffeurs hebben hierdoor vaker klantcontact, waar ze op

voorbereid moeten zijn.30

Een andere trend is dat bedrijven uit het beroepsgoederenvervoer steeds meer activiteiten

ontplooien op het gebied van ValueAddedLogistics, waarbij bedrijven steeds meer de samenwerking

met elkaar zoeken. De deelsector ziet dat bedrijven die dit niet doen het steeds moeilijker gaan

krijgen. Hierdoor komen het beroepsgoederenvervoer en de logistieke dienstverlening steeds dichter

bij elkaar te liggen en vindt er steeds meer overlap tussen de deelsectoren plaats.31

29 TLN (2014). Conjunctuurbericht 1e kwartaal 2014; UWV (2014). UWV Arbeidsmarktprognoses 20142015.

30 Interviews TLN, VTL.

31 Interviews TLN, VTL.

Het aantal bedrijven in het beroepsgoederenvervoer is het grootst in districten Zuidoost en Oost.

Deze districten tellen ruim 2.500 bedrijven in het beroepsgoederenvervoer. Maar ook de andere

districten kennen een sterke vertegenwoordiging van de deelsector, zie figuur 3.2. Alleen districten

Noord en Noordwest blijft verhoudingsgewijs iets achter in het aantal bedrijven.

Figuur 3.2 Verdeling bedrijven in de beroepsgoederenvervoer32 per UWVdistrict


32 Het gaat hier om bedrijven die zijn aangesloten bij SOOB.



3.2.2 WerkgelegenheidDe werkgelegenheid in het beroepsgoederenvervoer is de laatste jaren sterk afgenomen33. Deze

ontwikkeling hangt sterk samen met de afgenomen vraag naar vervoer over de weg. De verwachting van

de deelsector is dat het dieptepunt in zicht is, en dat er een licht positieve trend ingezet gaat worden.

Figuur 3.3 Werkgelegenheid in het beroepsgoederenvervoer

Bron: VTL/Pensioenfonds Vervoer, bewerking Ecorys.

De verwachte groei van de omzet in het vervoer in 2014 is gelijk aan de verwachte groei van het BBP

in 2014 (+0.75%), omdat de olieprijs naar verwachting op hetzelfde hoge niveau van rond $110 per vat

blijft. De verwachte groei omzet in 2014 en 2015 leidt nog niet direct tot banengroei. Vooral in

internationaal verkeer worden wellicht eerder meer buitenlandse chauffeurs geworven. Dit beeld van

verdringing van Nederlandse chauffeurs wordt ook door de deelsector erkend. Vanuit de interviews

bleek verder dat er zichtbaar is dat er weer meer oudere chauffeurs worden aangenomen. De

deelsector verwacht verder dat de fijnmazige distributie zal toenemen en dat als er meer huizen

verkocht gaan worden, ook het vervoer van bouwmaterialen weer iets zal gaan aantrekken.

Op kantoor is er bij de transportbedrijven sprake van een gestage toename van de automatisering.

Dit betekent onder meer dat het aantal chauffeurs per planner steeds verder toeneemt: de

arbeidsproductiviteit van de planner neemt dus toe.34

33 Cijfers 20102014 op basis van Pensioenfonds Vervoer.

34 Interview VTL.

3.2.3 VacaturesOngeveer een vijfde van de openstaande vacatures voor beroepen in de sector transport en logistiek,

zoals geregistreerd bij het UWV, betreft vacatures voor beroepen in het beroepsgoederenvervoer.

Net als voor de totale sector transport en logistiek geldt voor het beroepsgoederenvervoer dat het

aantal vacatures in het eerste kwartaal van 2013 laag was vergeleken met de andere kwartalen. Dit is

weergegeven in figuur 3.4. Vervolgens is het aantal vacatures toegenomen, met een piek in het derde

kwartaal van 2013. Het ging om 759 openstaande vacatures, waarvan de helft voor

vrachtwagenchauffeurs binnenland.

Ook TLN ziet een toename van het aantal vacatures. Hoewel de vacaturegraad nog altijd laag is (1,3%

in het eerste kwartaal van 2014), is het wel de hoogste vacaturegraad sinds het derde kwartaal van

2011.35 Ook UWV geeft in zijn prognoses aan dat de transportsector een van de sectoren met het

snelst groeiend aantal vacatures is.36

Figuur 3.4 Openstaande vacatures beroepsgoederenvervoer 2013 en totaal T&L NL, stand bij aanvang kwartaal


35 TLN (2014). Conjunctuurbericht 1e kwartaal 2014.

36 UWV (2014). UWV Arbeidsmarktprognoses 20142015.



3.3 Onderwijsmarkt beroepsgoederenvervoerHet beroepsgoederenvervoer kent drie kwalificaties37 binnen het publiek bekostigd onderwijs, te

weten:

1. Chauffeur goederenvervoer, niveau 2.

2. Planner wegtransport, niveau 3.

3. Manager transport en logistiek, niveau 4.

De kwalificaties worden in zowel de BOL- als BBL-variant aangeboden.

Er zijn 30 publiek bekostigde onderwijsinstellingen die opleidingen voor beroepsgoederenvervoer

bieden. Het grootst aantal instellingen bevindt zich in de districten Oost (7) en Zuidoost (6).

Figuur 3.5 Aantal mboinstellingen per district voor opleidingen in beroepsgoederenvervoer (2013)


37 De opleiding tot specialist gevaarlijke stoffen is opgeheven.

3.3.1 DeelnemersaantallenHet aantal deelnemers in het onderwijs voor de deelsector beroepsgoederenvervoer is gestegen van

3.369 in 2009, naar 4.194 in 2013, zie figuur 3.6. Deze groei vond met name plaats bij de opleiding

chauffeur goederenvervoer, waar het aantal deelnemers met 38 procent is gestegen sinds 2009.

Figuur 3.6 Aantal deelnemers per opleiding voor beroepsgoederenvervoer (20092013)38


38 In 2011 was er een sterke stijging te zien ten opzichte van 2010 bij de opleiding chauffeur goederenvervoer.

Een verklaring hiervoor is dat een deel van de deelnemers in de opleiding zittende werknemers zijn. Deze werknemers

worden nageschoold in het kader van code 95. Zonder nascholing zouden er ongeveer 2.000 deelnemers zijn in 2011,

vergelijkbaar met het niveau van 2009.



3.3.2 Deelnemers naar districtIn district Zuidoost bevinden zich de meeste deelnemers van de opleiding beroepsgoederenvervoer

(40%). Dit zijn voornamelijk deelnemers van de opleiding chauffeur goederenvervoer. Het gaat hier

echter niet alleen om nieuwe instroom voor de sector, een groot gedeelte van deze deelnemers

betreft deelnemers aan nascholing. Het grootste aantal instellingen dat opleidingen voor het

beroepsgoederenvervoer aanbiedt, bevindt zich in district Oost (7), zie figuur 3.7. District Zuidoost

telt 6 instellingen.

Figuur 3.7 Aantal deelnemers per opleiding beroepsgoederenvervoer naar district (2013)


3.3.3 GediplomeerdenNa een forse toename van het aantal gediplomeerde chauffeurs goederenvervoer tussen 2011 en

2012, is het aantal gediplomeerden van deze opleiding weer afgenomen van 2.093 in 2012 naar 1.626

in 2013 (-22%), zie figuur 3.8. Het aantal gediplomeerden manager transport en logistiek bleef in 2013

gelijk aan 2012. Het aantal gediplomeerden specialist gevaarlijke stoffen nam tussen 2012 en 2013

toe van 10 naar 15 gediplomeerden. De relatief grootste daling van het aantal gediplomeerden tussen

2012 en 2013 vond plaats binnen de kwalificatie planner wegtransport: het aantal nam van 95 in 2012

af naar 37 in 2013 (61%). Ruim 10 procent van de vacatures bij UWV voor banen binnen het

beroepsgoederenvervoer heeft echter betrekking op planners wegtransport.

Figuur 3.8 Aantal gediplomeerden beroepsgoederenvervoer (20092013)




3.4 BPV-markt beroepsgoederenvervoerIn totaal zijn er 3.903 erkende leerbedrijven die BPVplaatsen bieden voor opleidingen binnen het

beroepsgoederenvervoer (waarvan 15 in het buitenland gevestigd). Zoals te zien in figuur 3.9 is bijna

de helft van deze leerbedrijven gevestigd in district Oost of Zuidoost (46% van de Nederlandse

vestigingen). District Noordwest heeft het laagst aantal erkende leerbedrijven (387), alsook het laagst

aantal deelnemers van opleidingen binnen het beroepsgoederenvervoer.

Figuur 3.9 Aantal erkende leerbedrijven39 in het beroepsgoederenvervoer per district (maart 2014)


Het plaatsen van leerlingen van opleidingen op niveau 2 blijkt soms moeilijk, omdat er vaak een

discrepantie zit tussen wat deze leerlingen kunnen en mogen en wat ze willen. Daar komt bij dat

begeleiden van stagiairs moeite kost en er sprake is van verdringing door MOElanders40 die meer

ervaring meebrengen en hetzelfde kosten. Mede hierdoor is een BBL’er soms moeilijk te plaatsen.

Er wordt wel veel moeite gedaan door de deelsector en het lukt nu wel om de meeste leerlingen te

plaatsen. Ongeveer de helft van de leerwerkplekken is nu bezet.



40 MOElanders zijn personen afkomstig uit Midden en OostEuropa, zoals Polen en Bulgarije.

Voor leerlingen van mbo niveau 3 en 4 zijn er volop kansen en weinig werkloosheid. Vaak worden deze

scholieren aangenomen bij een bedrijf na een stage. De stageplaatsen zijn hier makkelijker te vinden.

Dit komt doordat deze leerlingen een hoger scholingsniveau hebben.

De sociale partners in de sector verwachten tekorten op de arbeidsmarkt op het moment dat de

economie weer gaat aantrekken, onder meer door vergrijzing. De transportsector wordt naast onder

meer overheid, onderwijs en zorg gezien als een van de meest vergrijsde bedrijfstakken.41 Met het

sectorplan van de sociale partners wordt daarom onder meer ingezet op het vergroten van het aantal

leerlingen en leerwerkplekken (800 extra leerwerkplekken in 2014).42

In het westen, zuiden en midden van het land zijn meer mogelijkheden voor het vinden van stages.

Hier is meer bedrijvigheid, en komt het voor dat stageplaatsen niet ingevuld kunnen worden. Met

name in het noorden is het moeilijker. Dit geldt zowel voor de provincies Groningen, Friesland en

Drenthe als voor de Kop van NoordHolland. Dit ligt niet alleen aan de beperktere bedrijvigheid, maar

ook aan het feit dat hier vaker specialistische vakgebieden (bijv. zeetransport) gevraagd worden.

3.5 Perspectieven voor gediplomeerde schoolverlaters op de arbeidsmarktDe kansen voor gediplomeerde schoolverlaters binnen de deelsector beroepsgoederenvervoer zijn

sterk afhankelijk van de economische ontwikkelingen. Met name de chauffeurs met een mbo

opleiding op niveau 2 hebben het moeilijk wanneer zij hun diploma hebben behaald. Dit komt ook

doordat er verdringing plaatsvindt door personeel uit Midden en OostEuropa (MOElanders). De

gediplomeerden met mbo niveau 3 en 4 hebben minder moeite met het vinden van een baan binnen

de deelsector. Een deel van hen vindt werk binnen de logistieke dienstverlening en niet zozeer in het

beroepsgoederenvervoer. De scheidingslijn tussen de twee deelsectoren wordt door het toevoegen

van waarde in de keten overigens steeds smaller.

41 UWV (2014). UWV Arbeidsmarktprognoses 20142015.

42 TLN, FNV Bondgenoten, CNV Vakmensen, VVT (2013). Hoofdlijnen sectorplan transport en logistiek.


4. Logistieke dienstverlening4.1 InleidingLogistieke dienstverlening is een activiteit die door bedrijven uit verschillende deelsectoren wordt

uitgevoerd. Veel bedrijven uit het beroepsgoederenvervoer over de weg en de haven bieden

logistieke dienstverlening aan. Daarnaast hebben groothandels vaak uitgebreide logistieke processen

en bijbehorende distributiecentra. In dit hoofdstuk richten wij ons op de logistieke dienstverlening als

sector: bedrijven die logistieke dienstverlening als hoofdactiviteit hebben. Het gaat om distributie

centra, opslag in tanks en koelhuizen. De beroepen die hier centraal staan zijn onder meer logistiek

medewerkers, teamleiders en supervisors.

4.2 Arbeidsmarkt logistieke dienstverleningIn het onderstaande wordt ingegaan op de ontwikkelingen van het aantal vestigingen en van de

werkgelegenheid in de logistieke dienstverlening.

4.2.1 Aantal vestigingenHet aantal vestigingen in de logistieke dienstverlening is over de periode 2009 tot 2013 toegenomen,

namelijk met 4 procent tot 1.194 (zie figuur 4.1).

Figuur 4.1 Aantal vestigingen in de logistieke dienstverlening (april 2013)



logistieke dienstverlening

Deze toename is vooral te danken aan een groeiende behoefte aan VAL43activiteiten in het logistieke

proces. Hierbij worden niet enkel producten vervoerd, maar worden zij bijvoorbeeld ook verpakt en

gestickerd voor uitlevering aan de klant. Door de groei van het aantal internetverkopen worden deze

activiteiten steeds belangrijker. Als producten namelijk op een later tijdstip klantspecifiek worden

gemaakt, kan er een hogere omzet behaald worden omdat er meer wordt ingespeeld op de wensen

van de klant44.

Ook is er een grote groei in het aantal retourladingen. Kansen zijn er voor ondernemers die deze

werkzaamheden overnemen van hun klanten45.

Door de grotere vraag naar ‘in time delivery’ is het steeds meer van belang om een sterkere

verwevenheid van vervoer en logistieke dienstverlening te verkrijgen. Deze verwevenheid is de

afgelopen jaren steeds sterker geworden, volgens experts in het veld. Steeds meer bedrijven uit het

beroepsgoederenvervoer en de logistieke dienstverlening zoeken elkaar op om op deze manier elkaar

te versterken en de klant beter te bedienen.

Het aantal vestigingen in de logistieke dienstverlening is het grootst in de districten Zuidwest en

Noordwest. District Noord heeft het kleinste aantal logistieke vestigingen.

Figuur 4.2 Verdeling vestigingen in de logistieke dienstverlening per UWVdistrict (april 2013)


43 Value Added Logistics: alle activiteiten die waarde toevoegen aan het product in de vorm van een fysieke handeling

(b.v. verpakken, labellen of assembleren) of een bijkomende dienst (bijvoorbeeld kwaliteitscontrole, customer service of

financiële afhandeling).

44 http://www.logistiek.nl/Logistiekedienstverlening/algemeen/2007/3/VALlevertaan240000mensenwerkopLOG

DOS100898W/.

45 Rabobank, Sectorprognose 2014. http://www.rabobank.nl/images/sectorprognose_2014_29582068.pdf.

4.2.2 WerkgelegenheidDe werkgelegenheid in de logistieke dienstverlening is het afgelopen jaar stabiel gebleven na een

sterke stijging in de periode tot 2012, zoals te zien in figuur 4.3. In de deelsector was vooral een sterke

vraag in flexibel en laaggeschoold personeel waarmee flexibele contracten werden afgesloten. Tussen

april 2012 en 2013 is volgens LISA een eind gekomen aan de groei in de werkgelegenheid. Deze

stabilisering komt volgens ABN AMRO mede door het feit dat verladers zo flexibel mogelijk opereren

en daarom langetermijncontracten mijden. Dat is een uitdaging in een deelsector waar het veel om

lange termijn investeringen draait, met name in moderne faciliteiten die snel en flexibel in te richten

zijn, met lage kosten aan energie en onderhoud. Voor de oudere faciliteiten verwacht de ABN

daarentegen toenemende leegstand.46

Figuur 4.3 Werkgelegenheid in de logistieke dienstverlening


46 https://insights.abnamro.nl/wpcontent/uploads/2013/05/transportlogistiekbrancheopslag.pdf.



Voor de prognose voor de werkgelegenheid vanaf 2013 voorspelt CPB op korte termijn nog een licht

dalende consumptie (0.25%).47 Vanaf 2015 wordt een lichte groei (+0.5%) verwacht. Er liggen vooral

kansen in de wederuitvoer (zie bredere deelsector haven, op en overslag).

4.2.3 VacaturesBijna de helft (49%) van de vacatures geregistreerd bij UWV in de totale sector transport en logistiek is

gericht op functies binnen de logistieke dienstverlening. Het aantal vacatures is, wanneer het eerste

kwartaal van 2014 vergeleken wordt met het eerste kwartaal van 2013, toegenomen (zie figuur 4.4).

Net als het geval is voor de gehele sector transport en logistiek, was er in het derde kwartaal van 2013

sprake van een piek in het aantal vacatures voor de logistieke dienstverlening. De meeste genoemde

functienamen zijn magazijnmedewerkers/logistiek medewerkers.

Figuur 4.4 Openstaande vacatures logistieke dienstverlening en totaal T&L NL 2013, standcijfer bij aanvang kwartaal


47 CPB, Centraal Economisch Plan, maart 2014.

4.3 Onderwijsmarkt logistieke dienstverleningDe logistieke dienstverlening kent vier kwalificaties binnen de deelsector:

1. Assistent logistiek medewerkers, niveau 1.

2. Logistiek medewerker, niveau 2.

3. Logistiek teamleider, niveau 3.

4. Logistiek supervisor, niveau 4.

Alle vier de opleidingen worden in zowel de BOL als de BBLvariant aangeboden.

Er zijn 28 publiek bekostigde onderwijsinstellingen die opleidingen voor de logistieke dienstverlening

aanbieden. Het grootst aantal onderwijsinstellingen bevindt zich in de districten Oost en Zuidoost

(beiden 6).

Figuur 4.5 Aantal mboinstellingen per district voor opleidingen in de logistieke dienstverlening (2013)




4.3.1 DeelnemersaantallenHet aantal deelnemers van opleidingen in de logistieke dienstverlening is tussen 2009 en 2013

toegenomen met 86 procent. Deze toename is vooral zichtbaar bij de opleidingen logistiek

medewerker (+70%) en logistiek teamleider (+214%), zie figuur 4.6. Het aantal deelnemers binnen de

opleiding assistent logistiek medewerker is daarentegen afgenomen. De opleiding telde in 2009 183

deelnemers tegenover 119 deelnemers in 2013.

Figuur 4.6 Aantal deelnemers per opleiding in de logistieke dienstverlening (20092013)


4.3.2 Deelnemers naar districtOp district Noord na, wordt in elk district de vier opleidingen voor de logistieke dienstverlening

aangeboden48. In district Noord wordt de opleiding assistent logistiek medewerker niet aangeboden.

De meeste deelnemers bevinden zich in districten Zuidoost (790) en Zuidwest (667). Dit is opvallend

omdat in district Oost (samen met Zuidoost) de meeste onderwijsinstellingen gevestigd zijn, maar niet

het hoogst aantal leerlingen.

Figuur 4.7 Aantal deelnemers per opleiding logistieke dienstverlening naar district (2013)


48 Voor district Noordwest is het aantal assistent logistiek medewerkers bijna nihil.



4.3.3 GediplomeerdenNa een toename van het aantal gediplomeerden in de jaren 2009 t/m 2012, is het aantal

gediplomeerden in 2013 met 3 procent gedaald vergeleken met het voorgaande jaar, naar 1.223

gediplomeerden. Dit wordt met name veroorzaakt door een daling in het aantal gediplomeerden

binnen de kwalificatie logistiek medewerker: het aantal gediplomeerden daalde van 777 in 2012 naar

623 in 2013 (-20%), zie figuur 4.8. Het aantal gediplomeerden binnen de kwalificaties logistiek

supervisor en logistiek teamleider nam in 2013 wel toe vergeleken met 2012. Met name de stijging

van het aantal gediplomeerden voor de kwalificatie logistiek supervisor is opvallend: in totaal zijn er in

2013 165 gediplomeerden, terwijl dit er in 2012 65 waren.

Figuur 4.8 Aantal gediplomeerden in de logistieke dienstverlening (2013)


4.4 BPV-markt logistieke dienstverleningEr zijn 3.812 erkende leerbedrijven die BPVplaatsen bieden voor de logistieke dienstverlening.

Hiervan zijn er 5 gevestigd in het buitenland. Bijna de helft van de leerbedrijven in Nederland (48%) is

gevestigd in de districten Oost en Zuidoost. In het midden en het zuiden van het land zijn er over het

algemeen voldoende BPVplaatsen beschikbaar. Voor het plaatsen van BBLdeelnemers op niveau 2

worden soms wel problemen ervaren. Bedrijven lijken niet altijd bereid in een BBLer te willen

investeren. Op de niveaus 3 en 4 worden weinig problemen ervaren in het vinden van BPVplaatsen.49

Figuur 4.9 Aantal erkende leerbedrijven50 in de logistieke dienstverlening per district (maart 2014)


49 O.a. interviews VTL, STC.




4.5 Perspectieven voor gediplomeerde schoolverlaters op de arbeidsmarktDe perspectieven voor gediplomeerden met een opleiding in de logistieke dienstverlening zijn goed.

Ondanks de toename van het aantal deelnemers, is de ervaring dat gediplomeerden nog steeds goed

een baan vinden. De ervaring is dat dit geldt zowel voor BBL’ers als BOL’ers op niveau 2, maar in het

bijzonder voor de gediplomeerden met een opleiding op niveau 3 of 4. Het is wel zo dat door de

stijging in de deelnemersaantallen, en de stabiliserende werkgelegenheid, de verwachting is dat vraag

en aanbod meer bij elkaar in de buurt komen te liggen en dat het gemak waarmee werk in deze

deelsector wordt gevonden in de komende jaren iets zal afnemen.

5. Personenvervoer5.1 InleidingIn dit hoofdstuk wordt ingegaan op de arbeidsmarkt voor buschauffeurs in het openbaar vervoer en

de touringcarbranche en chauffeurs in het taxivervoer.

5.2 Arbeidsmarkt personenvervoerIn deze paragraaf wordt ingegaan op de ontwikkelingen van het aantal vestigingen en van de

werkgelegenheid in het personenvervoer.

5.2.1 Aantal vestigingenIn totaal waren er in 2013 ruim 5.700 bedrijfsvestigingen in het personenvervoer. Over de gehele periode

2009 tot 2013 kende de deelsector personenvervoer een sterke toename in het aantal vestigingen, zie

figuur 5.1. Vooral het aantal zelfstandigen in de taxibranche en het niet-georganiseerd personenvervoer is

sterk toegenomen, met name in de regio GrootAmsterdam. Dit komt doordat er bij grote bedrijven een

groot aantal werknemers ontslagen is, die zichzelf als zelfstandige hebben ingeschreven.

Figuur 5.1 Aantal vestigingen in het personenvervoer (april 2013)


De deelsectorexperts gaven aan dat de deelsector het moeilijk heeft. Dit komt met name door de

teruglopende vraag naar speciaal vervoer in de taxibranche. Deze worden normaal gesproken

aanbesteed vanuit gemeenten, maar hierop is bezuinigd. Hierdoor is er een overcapaciteit in de

deelsector personenvervoer met taxibusjes ontstaan.


personenvervoer

Aanhoudend hevige concurrentie en steeds maar stijgende kosten laten hun sporen na op de

winstgevendheid (en vermogenspositie) van de taxiondernemingen. In het geval van de touringcars is

er de laatste jaren vooral minder vraag naar kortere reisjes. Dit komt doordat oudere generaties

steeds vaker met eigen vervoer op vakantie gaan. Er is ook sprake van stevige concurrentie uit landen

binnen de EU waar de salarissen lager liggen. Hierdoor is er ook in de zomerperiode een overcapaciteit

van touringcars51.

District Noordwest is het sterkst vertegenwoordigd in het personenvervoer. Hier zijn bijna 2.500

bedrijven gevestigd. In district Noord zijn de minste vestigingen in het personenvervoer gevestigd.

Figuur 5.2 Verdeling vestigingen personenvervoer per UWVdistrict (april 2013)


51 UWV, 2014. https://www.werk.nl/pucs/groups/ami/documents/document/wdo_013827.pdf.

5.2.2 WerkgelegenheidDe werkgelegenheid in de deelsector is sterk afgenomen de afgelopen jaren, mede door de sterke

bezuinigingen bij de overheid op leerlingenvervoer en speciaal vervoer. Ook in het openbaar vervoer is

afgelopen jaren fors bezuinigd door gemeenten bij aanbestedingen52 waardoor het aantal werkzame

personen niet is gestegen. Tussen 2012 en 2013 was er volgens gegevens van LISA een krimp

zichtbaar van 2,9% in het aantal banen, vooral in het stads en streekvervoer. In de touringcarbranche

bleef de werkgelegenheid lange tijd stabiel, gevolgd door een daling in 2013 ten gevolge van het

faillissement van OAD.

Figuur 5.3 Werkgelegenheid in het personenvervoer

Bron: LISA, bewerking Ecorys.

Er wordt in het personenvervoer niet snel een verbetering van de werkgelegenheid verwacht, ten

gevolge van de overcapaciteit in de deelsector en de steeds grotere druk om goedkoper aan te

besteden bij overheden.53 Voor de touringcarbranche wordt wel een voorzichtige toename verwacht

omdat de mobiliteitsbehoefte in het algemeen toeneemt54. Een aantal grote aanbestedingen bij het

openbaar vervoer is inmiddels getekend (voor o.a. Rotterdam, Utrecht en Den Haag). Hierdoor wordt

op korte termijn een stabilisatie van de werkgelegenheid in deze deelsector verwacht.


53 Interview Sociaal Fonds Taxi.



personenvervoer

De economische teruggang van de afgelopen jaren wordt als belangrijkste oorzaak aangemerkt van

de dalende werkgelegenheid binnen de touringcarbranche55. Desalniettemin verwacht men de

komende jaren een lichte stijging binnen deze branche, dit komt door de toenemende vergrijzing.

5.2.3 VacaturesOngeveer een kwart van de vacatures binnen de totale sector transport en logistiek zoals

geregistreerd bij UWV, is gericht op functies binnen het personenvervoer. Wanneer het eerste

kwartaal van 2014 vergeleken wordt met het eerste kwartaal van 2013, is een stijging te zien van het

aantal vacatures voor het personenvervoer van 20 procent, zie figuur 5.4. Voor de totale sector

transport en logistiek was er sprake van een stijging van 11 procent.

Figuur 5.4 Openstaande vacatures in het personenvervoer en totaal T&L NL 2013, standcijfer bij aanvang kwartaal


55 Interview FSO.

5.3 Onderwijsmarkt personenvervoerHet personenvervoer kent vijf kwalificaties binnen de deelsector:

1. Touringcarchauffeur, niveau 2.

2. Chauffeur personenvervoer (taxi), niveau 2.

3. Chauffeur personenvervoer (OV), niveau 2.

4. Chauffeur personenvervoer, niveau 2.

5. Touringcarchauffeur/reisleider, niveau 3.

Alle vijf de opleidingen worden in de BBLvariant aangeboden.

Er zijn 7 publiek bekostigde onderwijsinstellingen die opleidingen voor het personenvervoer

aanbieden, te weten: MBO Amersfoort, het Noorderpoortcollege, ROC Da Vinci College, ROC de

Leijgraaf, ROC Gilde Opleidingen, ROC Midden Nederland, ROC Nijmegen e.o., ROC Tilburg, ROC van

Twente, ROC WestBrabant, Summa College en Zadkine.

Op de districten Noord en Noordwest na, is er in alle districten minimaal een onderwijsinstelling waar

opleidingen voor het personenvervoer worden aangeboden.

Figuur 5.5 Aantal mboinstellingen per district voor opleidingen in het personenvervoer (2013)



personenvervoer

5.3.1 DeelnemersaantallenHet aantal deelnemers is in 2013 fors gedaald vergeleken met eerdere jaren. In totaal zijn er nog 431

deelnemers die opleidingen volgen voor het personenvervoer, terwijl er in de afgelopen jaren een

piek was, met als hoogtepunt ruim 6.000 deelnemers in 2010. In die jaren ging het veelal om de

scholing van zittend personeel. Een van de oorzaken van de daling is dat de scholing van werknemers

in het verleden liep via de Wet Vermindering Afdracht (WVA). Per 1 januari 2014 loopt dit via de

subsidieregeling Praktijkleren. Voor het doen van een BBLopleiding geldt een minimum onderwijstijd

van 200 uur56.

De deelsector probeert het beroep van touringcarchauffeur zo veel mogelijk te promoten57. Op verzoek

van de touringcarbranche heeft de overheid – in het kader van de mogelijkheid die de Europese

regelgeving biedt de leeftijd middels een tijdelijk experiment verlaagd van 21 naar 18 jaar. De reden

hiervan is om vooral jonge mensen te blijven stimuleren om voor het vak van touringcarchauffeur te

kiezen. Dit mede met het oog op de komende sterke vergrijzing van het personeel binnen de

touringcarbranche. Daarnaast wordt er veel gepromoot op beurzen en wordt er momenteel gewerkt

aan een instrument om meer zicht te krijgen op de openstaande vacatures binnen deze branche.

Figuur 5.6 Aantal deelnemers per opleiding voor personenvervoer (20092013)


56 Interview VTL.

57 Interview FSO.

5.3.2 Deelnemers naar districtIn de districten Noord en Noordwest zijn geen publiek bekostigde instellingen die opleidingen in het

personenvervoer aanbieden. Zoals te zien in figuur 5.7 hebben de districten Oost (220) en Zuidoost

(114) de meeste deelnemers. Dit laatste is opvallend, omdat in Oost één onderwijsinstelling gevestigd

zit met opleidingen voor het personenvervoer, terwijl in de districten Zuidoost, Middenwest en

Zuidwest elk twee onderwijsinstellingen gevestigd zijn. In de districten Zuidoost, Middenwest en

Zuidwest zijn in totaal minder deelnemers (211) dan in district Oost (220).

Figuur 5.7 Aantal deelnemers per opleiding naar district (2013)



personenvervoer

5.3.3 GediplomeerdenNet als het aantal deelnemers is het aantal gediplomeerden per opleiding voor het personenvervoer

fors gedaald van 2013 op 2012 (-60%), zie figuur 5.8. Met 1.014 gediplomeerden ligt het aantal wel

nog hoger dan het aantal gediplomeerden in 2009 (432). De daling van het aantal gediplomeerden

ten opzichte van 2012 is relatief het grootst voor de opleidingen chauffeur personenvervoer (daling

van 388 naar 1; -100%) en chauffeur personenvervoer (taxi) (daling van 1.287 naar 508; -61%).

Figuur 5.8 Aantal gediplomeerden per opleiding voor personenvervoer (20092013)


5.4 BPV-markt personenvervoerIn totaal zijn er 248 erkende leerbedrijven die BPVplaatsen bieden binnen het personenvervoer. In

district Oost zijn naar verhouding de meeste leerbedrijven gevestigd (30% van het totaal).

In de deelsector Personenvervoer/touringcarchauffeur is een grote behoefte aan jongeren, maar het

plaatsen van een BPVer is niet altijd makkelijk. Bepaalde bedrijven werken liever niet graag samen

met jongeren/zijinstromers58.

Figuur 5.9 Aantal erkende leerbedrijven59 binnen het personenvervoer per district (maart 2014)


58 Interview FSO.




5.5 Perspectieven voor gediplomeerde schoolverlaters op de arbeidsmarktDe kansen op de arbeidsmarkt zijn op korte termijn niet gunstig voor gediplomeerde schoolverlaters.

Het personenvervoer is een deelsector die onder druk staat. Het aantal werknemers daalt al jaren en

voor de korte termijn wordt weinig herstel verwacht. Er is een groot aantal werknemers ontslagen

afgelopen jaren en zij zijn veelal voor zichzelf begonnen als zzp’er. Het aantal deelnemers aan

opleidingen is sterk gedaald, met name voor chauffeur personenvervoer. Voor de touringcarbranche

wordt echter wel verwacht dat de markt verbetert de komende jaren, waardoor de kansen op werk

toenemen. Mede doordat deze branche te maken heeft met een sterk vergrijzende arbeidspoule. Voor

vervoer per taxi wordt herstel niet verwacht de komende jaren, de kansen op de arbeidsmarkt zullen

hier beperkt blijven.

6. Haven, open overslag6.1 InleidingBinnen de deelsector haven, op en overslag worden laad, los en overslagactiviteiten uitgevoerd,

zowel voor de zeevaart als voor andere vervoersmodaliteiten. Ook activiteiten van cargadoors,

expediteurs en bevrachters en activiteiten op het gebied van weging en meting worden tot deze

deelsector gerekend. Bedrijven in deze deelsector zijn te vinden in de zeehavengebieden, maar ook op

plaatsen in het binnenland waar overslag plaatsvindt, zoals binnenhavens. In deze deelsector worden

operationele en havenlogistieke functies onderscheiden.

6.2 Arbeidsmarkt haven, open overslagIn het onderstaande wordt ingegaan op de ontwikkelingen van het aantal vestigingen en van de

werkgelegenheid in de deelsector haven, op en overslag.

6.2.1 Aantal vestigingenHet aantal vestigingen in de deelsector haven, op en overslag is sterk toegenomen in de periode 2009

tot 2013, met name tussen 2009 en 2010, zie figuur 6.1. Ondanks de recente afname in de

wereldhandel en de economische onzekerheid kende de deelsector na een beperkte daling tussen

2011 en 2012 kende de periode tussen 2012 en 2013 weer een stijging. In 2013 staat het aantal

vestigingen op 3.358, een stijging van bijna 6% over de periode 20092013.

Figuur 6.1 Aantal vestigingen in de haven, op en overslag (april 2013)



haven, open overslag

Vestigingen in de deelsector haven, op en overslag zijn vooral te vinden in de buurt van de grote

havens van Nederland: Rotterdam en Amsterdam. Daarom zijn de districten Zuidwest en Noord West

sterk vertegenwoordigd in de deelsector, zie figuur 6.2. Echter, ook in de regio’s die niet aan de kust

liggen zijn er bedrijfsvestigingen in deze deelsector. Dit onder andere vanwege de overslag tussen de

modaliteiten binnenvaart, spoor en wegvervoer.

Figuur 6.2 Verdeling vestigingen in de haven, op en overslag per UWVdistrict (april 2013)


6.2.2 WerkgelegenheidIn de deelsector haven, op en overslag zijn in 2013 ruim 20.000 werkzame personen60. Dit is een

toename ten opzichte van het jaar ervoor, een trend die zich al langer voordoet. Het aantal werkzame

personen volgt nauw het volume van overslag. De sterke groei in de deelsector is vooral te danken aan

een sterke toename van overslag in de haven van Amsterdam, dat sterk is in droge massagoederen

zoals kolen, ijzererts en agribulk. Dat waren juist de groeisegmenten van 2013.

Figuur 6.3 Werkgelegenheid in de haven, op en overslag (peildatum april)

Bron: LISA en Maritieme Monitor 2013, bewerking Ecorys.

Het CPB voorspelt een sterke groei van de wederuitvoer, waardoor de vooruitzichten voor de haven

gunstig blijven. Voor de toekomst wordt een verdere groei van de overslag verwacht, zeker in de

containeroverslag. In de Rotterdamse haven vindt een capaciteitsverschuiving plaats van oude naar

nieuwe terminals op de Maasvlakte II. Over de vraag of dit ook per saldo tot een toename van de

werkgelegenheid leidt, zijn experts uit de sector het niet eens. Door de verdergaande automatisering

van de overslag op de nieuwe terminals zal de aard en het niveau van het werk zal door de

automatisering wel anders zijn. De automatisering zorgt voor een grotere behoefte aan middelbaar

en hoger personeel. Het aandeel aan laaggeschoolde arbeid wordt minder, maar blijft per saldo

volgens de meeste experts gelijk of neemt wellicht iets af.61

60 Het gaat om bedrijven die zich bezig houden met laad, los en overslagactiviteiten, expediteurs en weging & meting in heel

Nederland.

61 UWV, 2014. https://www.werk.nl/pucs/groups/ami/documents/document/wdo_013827.pdf, interview Deltalinqs en

Port of Rotterdam, VTL.

https://www.werk.nl/pucs/groups/ami/documents/document/wdo_013827.pdf



6.2.3 VacaturesHet aantal vacatures zoals geregistreerd bij het UWV voor functies in de haven, op en overslag is

tussen het eerste kwartaal van 2013 en het eerste kwartaal van 2014 afgenomen, zie figuur 6.4. Dit is

in tegenstelling tot de ontwikkeling van de vacatures voor de totale sector transport en logistiek.

Gemiddeld lag het aantal vacatures voor de haven, op en overslag rond de 20. In het tweede kwartaal

was er sprake van een piek in het aantal vacatures binnen de deelsector.

Figuur 6.4 Openstaande vacatures in de haven, op en overslag en totaal T&L NL 2013, standcijfer bij aanvang kwartaal


6.3 Onderwijsmarkt haven, open overslagBinnen het bekostigd onderwijs zijn er zes kwalificaties te onderscheiden voor de deelsector haven,

op en overslag:

1. Medewerker havenlogistiek, niveau 2.

2. Medewerker havenoperaties, niveau 2.

3. Coördinator havenoperaties, niveau 3.

4. Coördinator havenlogistiek, niveau 3.

5. Manager havenlogistiek, niveau 4.

6. Manager havenoperaties, niveau 4.

Bijna alle opleidingen worden in de BBLvariant aangeboden. Alleen de opleiding manager

havenlogistiek wordt alleen in de BOLvariant geboden. De opleidingen medewerker havenlogistiek

en coördinator havenlogistiek worden in zowel de BOL als de BBLvariant aangeboden.

Er zijn twee publiek bekostigde onderwijsinstellingen die opleidingen voor de haven, op en overslag

bieden, te weten: Scalda en STC. 97 procent van de deelnemers van opleidingen binnen de haven, op

en overslag volgt de opleiding bij het STC.

6.3.1 DeelnemersaantallenHet aantal deelnemers van opleidingen binnen de deelsector haven, op en overslag is vergeleken met

eerdere jaren toegenomen. In 2013 zijn er 1.335 deelnemers geregistreerd tegenover de ruim 1.000

deelnemers in de periode 20092012. De stijging is met name zichtbaar bij de opleidingen manager

havenlogistiek en medewerker havenlogistiek. Binnen deze opleidingen nam het aantal deelnemers

tussen 2012 en 2013 toe met respectievelijk 29 en 61 procent.

Figuur 6.5 Aantal deelnemers per opleiding voor haven, op en overslag (20092013) 62


62 In 2009 kende de kwalificatie assistent operationeel medewerker open overslag 3 deelnemers. Deze is buiten beschou

wing gelaten in de grafiek.



6.3.2 Deelnemers naar districtDe twee bekostigde onderwijsinstellingen die opleidingen bieden voor de haven, op en overslag met

deelnemers zijn gevestigd in district Zuidwest. Hierdoor zijn alle deelnemers geconcentreerd in één

district.

Figuur 6.6 Aantal deelnemers per opleiding voor haven, op en overslag naar district (2013)


6.3.3 GediplomeerdenHet aantal gediplomeerden is, na een stijging in de jaren tussen 2009 en 2012, in 2013 sterk

afgenomen, zoals te zien in figuur 6.7. In 2012 waren er 634 gediplomeerden, in 2013 waren dit er nog

maar 397 (37%). Deze daling is met name zichtbaar voor de opleiding coördinator havenlogistiek

waar het aantal gediplomeerden afnam van 111 in 2012 naar 15 in 2013 (86%) en de opleiding

medewerker havenlogistiek waar het aantal gediplomeerden afnam van 111 in 2012 naar 47 in 2013

(58%). De opleiding manager havenoperaties kende daarentegen een kleine groei in het aantal

gediplomeerden: het aantal gediplomeerden nam toe van 22 in 2012 naar 24 in 2013.

Figuur 6.7 Aantal gediplomeerden in de haven, op en overslag (20092013)


6.4 BPV-markt haven, open overslagEr zijn 554 erkende leerbedrijven die BPVplaatsen bieden voor de haven, op en overslag. Van deze

zijn 7 bedrijven die zijn gevestigd in het buitenland. 90 procent van de Nederlandse leerbedrijven is

gevestigd in district Zuidwest. In de districten Noord, Oost en Zuidoost zijn weinig leerbedrijven die

BPVplaatsen bieden voor deelnemers van opleidingen in de haven, op en overslag. Door de

ontwikkeling van terminals in het binnenland ontstaat er wel meer vraag naar personeel voor

havenlogistieke en –operationele functies, waardoor er in de toekomst ook behoefte aan

leerbedrijven wordt verwacht.


Voor de opleidingen op niveau 3 en 4 worden geen problemen ervaren in het vinden van BPV

plaatsen. Voor de BBLopleiding medewerkers havenoperaties en havenlogistiek op niveau 2 is dit wel

het geval: het aantal leerlingen is groter dan het aantal plaatsen. De ervaring is dat bedrijven in de

regio Rijnmond huiverig zijn om te investeren in BBL’ers op dit niveau. Over het algemeen ontwikkelt

het aanbod van leerwerkplekken voor BBL opleidingen zich met gelijke tred als het aantal vacatures.63

Figuur 6.8 Aantal erkende leerbedrijven64 binnen de haven, op en overslag naar district (april 2013)


6.5 Perspectieven voor gediplomeerde schoolverlaters op de arbeidsmarktDe verwachte groei in de overslag leidt ook tot een groeiende werkgelegenheid in de deelsector haven,

op en overslag. Dit gebeurt ondanks de verdergaande automatisering die onder meer te zien is op de

nieuwe terminals op de Maasvlakte II in de haven van Rotterdam. Er vindt door deze automatisering wel

een verschuiving plaats naar een behoefte aan middelbaar en hoger opgeleid personeel. Het personeel

op niveau 2 verhuist waarschijnlijk wel mee naar Maasvlakte II, maar hier wordt geen groei verwacht. De

kansen op de arbeidsmarkt zijn met name goed voor gediplomeerden vanuit de opleidingen op niveau 3

en 4 in de havenlogistiek. Ook in de havenoperaties wordt groei verwacht op niveau 3 en 4.

Voor niveau 2, met name de havenoperaties, blijft de vraag achter.

63 Interviews STC, Deltalinqs.



7. Binnenvaart7.1 InleidingDe belangrijkste branche binnen de deelsector binnenvaart is het goederenvervoer via waterwegen

(droge bulk, containers en tankvaart), maar ook de passagiervaart en rondvaartboten vallen hier onder.

In dit hoofdstuk gaat de aandacht uit naar de in de deelsector werkzame kapiteins, schippers en matrozen.

7.2 Arbeidsmarkt binnenvaartIn het onderstaande wordt ingegaan op de ontwikkelingen van het aantal vestigingen en van de

werkgelegenheid in de binnenvaart.

7.2.1 Aantal vestigingenHet aantal vestigingen in de deelsector binnenvaart daalt de afgelopen jaren gestaag, zie figuur 7.1.

Het gaat met name om een sterke afname van schepen met kleinere tonnages, terwijl er ook een

toevoeging is van grotere schepen, met grote tonnages. De deelsector binnenvaart kent ondanks een

afname in het aantal vestigingen een overcapaciteit, waardoor de prijzen gedrukt worden65. Kenmerkend

en ook problematisch voor de binnenvaart is dat schepen bij faillissement en openbare verkoop niet uit de

vaart verdwijnen, maar worden teruggekocht en tegen lagere exploitatiekosten weer in de markt gebracht

worden66 . Het gedrag van de schippers om bij lagere prijzen harder en meer uren te gaan varen werkt

hierin versterkend67. Als we kijken naar de branches heeft vooral de tankvaart het de afgelopen jaren

redelijk gedaan, terwijl andere branches, in het bijzonder de droge bulk, het moeilijk hadden.

Figuur 7.1 Aantal vestigingen in de binnenvaart (april 2013)

65 Rabobank, 2014. Sector analyse binnenvaart:. https://www.rabobankcijfersentrends.nl/index.cfm?action=print.printPdf&id=

12103ec1878548eabc9ae1c56b6d4bcd.

66 ING, 2013. http://www.ing.nl/Images/INGHerstelbinnenvaartuitzichtMei2013_tcm7136718.pdf?id=20130611111217.





binnenvaart

Voor de nabije toekomst wordt verwacht dat de binnenvaart maar beperkt kan mee profiteren van de

te verwachten economische groei in 2014. Wel zijn de prijzen sinds het laatste kwartaal van 2013 aan

het stijgen en de overcapaciteit is verminderd door het inkopen van capaciteit door beladers en

bevrachters. Maar het herstel is broos en de prijzen zijn nog niet op het niveau van voor de crisis, zodat

het lange termijnperspectief nog erg onzeker is. Komend jaar zal uitwijzen of dit stabiliseert en

verbetert en de vloot weer in staat is aan al haar financiële verplichtingen te voldoen. Voor de lange

termijn wordt overigens wel een positieve invloed verwacht door een groei in containertransport met

de komst van de Tweede Maasvlakte en werkzaamheden aan de Beneluxlijn68. De groeiverwachtingen

voor de droge bulk zijn matig, terwijl de groeiverwachting van de tankladingen sterk afhankelijk zijn

van de vraag naar olie69.



69 ING, 2013. http://www.ing.nl/Images/INGHerstelbinnenvaartuitzichtMei2013_tcm7136718.pdf?id=20130611111217.

Het grootste aantal vestigingen in de binnenvaart is gevestigd in district Zuidwest. De overige

vestigingen in de binnenvaart zijn redelijk gelijkmatig over de verschillende UWVdistricten verdeeld.

Figuur 7.2 Verdeling vestigingen in de binnenvaart per UWVdistrict (april 2013)



binnenvaart

7.2.2 WerkgelegenheidDe binnenvaart wordt gekenmerkt door relatief veel kleine familiebedrijven. In totaal waren er in 2013 in

de deelsector ruim 12.600 mensen werkzaam, ongeveer net zoveel als in 2009. Tussen 2009 en 2011 is

er een groei geweest in het aantal werkzame personen, maar vanaf 2011 is deze groei omgezet in een

daling, zie figuur 7.3. Deze daling is met name te wijten aan de overcapaciteit in de deelsector.

Figuur 7.3 Werkgelegenheid in de binnenvaart (peildatum april)

Bron: LISA en Maritieme Monitor 2013, bewerking Ecorys.

Vanaf 2014 wordt echter verwacht dat de deelsector zich weer zal gaan stabiliseren, ondanks dat de

enkelwandige tankvaart gefaseerd uit de vaart moeten worden genomen in de periode tot 2018.

Wanneer de vraag ook weer wat aantrekt door verbeterde marktomstandigheden zal de overcapaciteit

verminderen en zullen de tarieven stijgen. Hierdoor wordt een stabilisering en zelfs een zeer lichte

groei verwacht tot 2016. Deze groei is wel veel minder sterk dan bij het vrachtvervoer per spoor (zie

hoofdstuk 9).

7.2.3 VacaturesHet aantal openstaande vacatures voor functies in de binnenvaart, zoals geregistreerd bij UWV, is na

een piek van 64 vacatures in het tweede kwartaal van 2013, gedaald naar 19 vacatures in het eerste

kwartaal van 2014, zie figuur 7.4. Het aantal vacatures is daarmee tussen begin 2013 en 2014 gedaald

met 58 procent, terwijl het totaal aantal vacatures voor de gehele sector transport en logistiek in die

periode is toegenomen met 11 procent.

Figuur 7.4 Openstaande vacatures in de binnenvaart en totaal T&L NL 2013, standcijfer bij aanvang kwartaal


7.3 Onderwijsmarkt binnenvaartBinnen het bekostigd onderwijs zijn er vijf kwalificaties te onderscheiden voor de deelsector

binnenvaart, te weten:

1. Matroos binnenvaart, niveau 2.

2. Schipper rondvaartboot beperkt vaargebied, niveau 2.

3. Schipper binnenvaart, niveau 3.

4. Bootman, niveau 3.

5. Kapitein binnenvaart, niveau 4.


binnenvaart

Alle vijf de opleidingen worden aangeboden in de BBL-variant. Daarnaast kan binnen de kwalificaties

kapitein binnenvaart en schipper binnenvaart tevens de BOLvariant gevolgd worden.

Er zijn vier publiek bekostigde onderwijsinstellingen die opleidingen voor de binnenvaart bieden, te

weten: Berechja College, ROC Nova College, Scalda en STC.

7.3.1 DeelnemersaantallenHet aantal deelnemers van opleidingen voor de binnenvaart is in de periode 20092013 elk jaar

toegenomen. In 2013 telt het aantal deelnemers 1.007, in 2009 waren dit er 870 (+16%). Wanneer het

aantal deelnemers van 2013 vergeleken wordt met het aantal van 2012, is met name een groei te zien

van het aantal deelnemers voor de opleiding matroos binnenvaart (+15%) en bootman (+30%). De

enige afname van het aantal deelnemers vond plaats voor de opleiding schipper rondvaartboot

beperkt vaargebied, waar in 2013 geen deelnemers meer voor geregistreerd staan.

Figuur 7.5 Aantal deelnemers per opleiding voor binnenvaart (20092013)


7.3.2 Deelnemers naar districtIn de districten Noord, Oost en Zuidoost zijn geen publiek bekostigde onderwijsinstellingen gevestigd

die opleidingen voor de binnenvaart bieden. In district Zuidwest, waar Scalda en het STC gevestigd

zijn, kunnen bijna alle opleidingen voor de deelsector binnenvaart gevolgd worden. Alleen de

opleiding schipper rondvaartboot beperkt werkgebied niet. De meeste deelnemers die een opleiding

voor de binnenvaart volgen, volgen deze opleiding tevens in dit district, zie figuur 7.6. In district

Noordwest kunnen drie van de vijf kwalificaties behaald worden en in district Middenwest twee van

de vijf. Dit laatste district telt het kleinst aantal deelnemers in 2013 (26).

Figuur 7.6 Aantal deelnemers per opleiding voor de binnenvaart naar district (2013)



binnenvaart

7.3.3 GediplomeerdenHet aantal gediplomeerden is na een daling tussen 2010 en 2012 in 2013 weer toegenomen, zie figuur

7.7. Het aantal gediplomeerden nam toe van 361 in 2012 naar 371 in 2013 (+3%). De stijging van het

aantal gediplomeerden is met name zichtbaar voor de opleidingen matroos binnenvaart (+5%) en

schipper binnenvaart (+13%). Het aantal gediplomeerden nam daarentegen wel af voor de

opleidingen bootman en schipper rondvaartboot beperkt vaargebied (respectievelijk 38% en 55%).

Figuur 7.7 Aantal gediplomeerden in de binnenvaart (20092013)


7.4 BPV-markt binnenvaartIn totaal zijn er 1.313 erkende leerbedrijven die BPVplaatsen bieden voor de binnenvaart. Hiervan zijn

er 38 gevestigd in het buitenland. Ruim de helft van de Nederlandse leerbedrijven is gevestigd in

district Zuidwest (713). Werkgevers in de binnenvaart geven aan graag stagiairs in te zetten.

Nederlands personeel heeft voordelen in de communicatie. Signalen dat het moeilijker wordt om

stageplaatsen te vinden, omdat schippers onvoldoende werk hebben, worden niet door alle

betrokkenen in het veld herkend.70

Figuur 7.8 Aantal erkende leerbedrijven71 binnen de binnenvaart per district (maart 2014)


70 Interviews CBRB, Onderwijscentrum Binnenvaart, SCT.




7.5 Perspectieven voor gediplomeerde schoolverlaters op de arbeidsmarktDe kansen voor gediplomeerde schoolverlaters in niveau 3 en 4 in de deelsector zijn positief, ondanks

de huidige overcapaciteit in de deelsector. De deelsector binnenvaart is op dit moment vergrijsd en er

lijkt een toekomstig tekort te komen aan nieuwe instroom. Door de steeds groter wordende schepen

en introductie van ICTsystemen is er vraag naar goed geschoolde schippers en kapiteins, functies die

door Nederlandse reders het liefst door Nederlandstalig personeel wordt ingevuld. Het personeel aan

dek (matroos) wordt vaak wel ingevuld door buitenlandse werknemers. Voor de Nederlandstalige

matrozen (niveau 2) zal het daarom wellicht moeilijker worden om aan het werk te komen.

8. Vervoer door de lucht8.1 InleidingDe deelsector luchtvaart is voor drie VTL-kwalificaties van belang. Het gaat om twee beroepen op de

grond: de aviation operations officer en de luchtvaartlogisticus, en een beroep waarvan de

werkzaamheden zowel in de lucht als op de grond plaatsvinden: de luchtvaartdienstverlener.

8.2 Arbeidsmarkt vervoer door de luchtIn het onderstaande wordt ingegaan op de ontwikkelingen van het aantal vestigingen en van de

werkgelegenheid in de deelsector vervoer door de lucht.

8.2.1 Aantal vestigingenHet aantal vestigingen in het vervoer door de lucht kent sinds 2009 een flinke toename, zie figuur 8.1.

Met name tussen 2012 en 2013 was er een sterke stijging. In 2013 waren er 523 vestigingen, een

toename van ruim 16% over de gehele periode van 2009 tot 2013. Ook voor de luchtvaart geldt dat

intime delivery steeds belangrijker wordt. Voor de afnemer betekent dit minder voorraden, minder

verzekeringskosten en snellere leveringen richting klant72.

Figuur 8.1 Aantal vestigingen in het vervoer door de lucht (april 2013)


72 http://www.export.nl/wikiarticle/luchtvervoer.


vervoer door de lucht

De regio rond Amsterdam en vooral rond Schiphol is voor de deelsector van groot belang. Ruim een

derde van de bedrijvigheid in de deelsector is hier te vinden. Dit is in figuur 8.2 goed te zien, district

Noordwest is sterk vertegenwoordigd, gevolgd door de andere districten waarover het aantal

vestigingen redelijk gelijkmatig verdeeld is.

Figuur 8.2 Verdeling vestigingen in het vervoer door de lucht per UWVdistrict (april 2013)


8.2.2 WerkgelegenheidSinds 2011 is de werkgelegenheid in het vervoer door de lucht sterk afgenomen, zie figuur 8.3, dit ondanks

de stijgingen van de passagiers aantallen op de Nederlandse luchthavens.73 Kostenreducties bij de KLM

waren een belangrijke oorzaak. De KLM is verreweg de grootste werkgever in de luchtvaartbranche met

ruim 30.000 werknemers. Door kostenreducties is het aantal banen hier afgenomen, in 2013 met 550 fte

volgens het jaarverslag. Ook in 2014 blijft kostenreductie een prioriteit. KLM verwacht geen sterke

ontwikkelingen in passagiersaantallen en vrachtvolumes in 2014. Ook bij luchthaven Schiphol is de

werkgelegenheid de afgelopen jaren afgenomen. Dit komt omdat in de dienstverlening het aantal banen

onder druk staat. De afhandeling van passagiers verloopt steeds vaker via digitale loketten, waardoor het

aantal banen ook structureel minder zal worden. In de rest van Nederland worden geen sterke

ontwikkelingen verwacht, maar toch is hier de tendens eerder groei dan krimp van de markt.

Figuur 8.3 Werkgelegenheid in het vervoer door de lucht (peildatum april)


De verwachting voor 2014 en verder is dat de dalende trend zich nog even zal voortzetten, vooral

omdat de kostenreducties (met ook gevolgen voor het personeel) bij de KLM stand blijven houden.

Daarnaast staat ook de dienstverlening op de luchthavens onder druk.

73 Schiphol Group (2014). Feiten en cijfers 2013. Zowel op Schiphol, Rotterdam – The Hague Airport als Eindhoven Airport

stegen de passagiersaantallen ieder jaar sinds 2009. Ruim 90% ging via Schiphol. Het vrachtvolume nam na een daling in

2012 in 2013 weer toe.



8.2.3 VacaturesEr worden weinig vacatures aangemeld bij het UWV voor functies in de deelsector vervoer door de

lucht. Vacatures bij UWV zijn derhalve geen goede indicator van de vraag naar arbeid in deze

deelsector.

8.3 Onderwijsmarkt vervoer door de luchtEr zijn binnen het publiek bekostigd onderwijs drie kwalificaties te onderscheiden, te weten:

1. Luchtvaartdienstverlener, niveau 4.

2. Luchtvaartlogisticus, niveau 4.

3. Aviation operations officer, niveau 4.

De opleidingen luchtvaartlogisticus en aviation operations officer worden door alle deelnemers in de

BOLvariant gevolgd. De opleiding luchtvaartdienstverlener wordt in zowel de BBL als de BOLvariant

gevolgd.

Er zijn 19 bekostigde onderwijsinstellingen in Nederland die opleidingen voor de luchtvaart

aanbieden. Alle districten bevatten onderwijsinstellingen die deze opleidingen bieden. Wel is er een

verschil tussen de districten Oost en Zuidoost te zien vergeleken met de overige districten: bijna de

helft van de instellingen is gevestigd in deze twee districten (9).

Figuur 8.4 Aantal mboinstellingen per district voor opleidingen in de luchtvaart


8.3.1 DeelnemersaantallenIn de periode 20092013 is het aantal deelnemers voor opleidingen in de luchtvaart sterk gestegen,

zie figuur 8.5. In 2009 telden de opleidingen nog 1.797 deelnemers, in 2013 zijn dit er 2.719 (+51%).

Dit wordt met name veroorzaakt door de toename in het aantal deelnemers voor de opleiding

luchtvaartdienstverlener de afgelopen jaren. In 2012 telde deze opleiding 2.042, in 2013 zijn dit er

2.468 (+21%). Voor de opleiding luchtvaartlogisticus (+8%) en de opleiding aviation operations officer

(+6%) is ook sprake van een stijging van het aantal deelnemers tussen 2012 en 2013.

Figuur 8.5 Aantal deelnemers per opleiding in de luchtvaart (2013)




8.3.2 Deelnemers naar districtIn de districten Oost (5) en Zuidoost (4) zijn de meeste onderwijsinstellingen gevestigd zijn die

opleidingen voor de luchtvaart aanbieden. Toch zijn in deze districten enkel deelnemers aan de

opleiding luchtvaartdienstverlener te vinden en zijn er in andere districten hogere aantallen

deelnemers. District Noordwest, waar naar verhouding het kleinst aantal onderwijsinstellingen voor

de deelsector gevestigd is (2), telt de meeste deelnemers, zie figuur 8.6. Dit is te verklaren door de

sterke aanwezigheid van de deelsector luchtvaart in regio GrootAmsterdam. In zowel district

Noordwest als Zuidwest worden alle drie de opleidingen voor de luchtvaart gevolgd.

Figuur 8.6 Aantal deelnemers per opleiding in de luchtvaart naar district (2013)


8.3.3 GediplomeerdenTussen 2009 en 2012 steeg het aantal gediplomeerden voor de luchtvaart van 398 naar 570. In 2013 is

het aantal gediplomeerden afgenomen naar 480 (16% vergeleken met 2012). Het aantal

gediplomeerden van de opleiding aviation operations officer kende alleen in 2012 een piek (62

gediplomeerden) en telde verder in de periode 2009-2013 rond de 30 gediplomeerden, zie figuur 8.7.

Het aantal gediplomeerden van de opleiding luchtvaartlogisticus is tussen 2012 en 2013 afgenomen

van 18 naar 12. Het aantal gediplomeerden van de grootste opleiding, luchtvaartdienstverlener, nam

tussen 20092012 steeds toe, maar daalde in 2013 van 490 in 2012 naar 436 (11%).

Figuur 8.7 Aantal gediplomeerden voor de luchtvaart (20092013)




8.4 BPV-markt vervoer door de luchtEr zijn 462 erkende leerbedrijven die BPVplaatsen bieden voor de luchtvaart. Hiervan zijn er 125

gevestigd in het buitenland. Dit is ruim een kwart van het totaal aantal leerbedrijven voor deze

deelsector. In Nederland zijn de meeste leerbedrijven gevestigd in district Noordwest (162). Dit is een

logisch gevolg van de concentratie van vestigingen binnen deze deelsector in de omgeving van Schiphol.

Het blijkt soms moeilijk om voor de jonge deelnemers in de opleiding tot luchtvaartdienstverlener een

geschikte stageplaats te vinden. Stageplaatsen inclusief vliegervaring zijn niet altijd mogelijk. Voor een

deel van de stageverplichtingen bestaan er uitwijkmogelijkheden naar andere sectoren met

hospitality-activiteiten. Voor de luchtvaartlogisticus en aviation operations officer worden geen

problemen ervaren in het vinden van stages, alhoewel er wel concurrentie tussen ROC’s wordt

ondervonden als het gaat om stageplaatsen voor deelnemers van de opleiding aviation operations

officer.74

Figuur 8.8 Aantal erkende leerbedrijven75 binnen de deelsector luchtvaart per district (maart 2014)


74 Interviews ROC van Amsterdam, STC



8.5 Perspectieven voor gediplomeerde schoolverlaters op de arbeidsmarktWanneer wordt gekeken naar de ontwikkeling van de werkgelegenheid, dan lijken de kansen op werk

voor gediplomeerden in de deelsector gering. De KLM is verreweg de grootste werkgever in de

luchtvaart, hier staan door de kostenbesparingen de instroom van personeel onder druk. De ervaring

van mboinstellingen, waaronder ROC van Amsterdam, is over het algemeen dat gediplomeerden

weinig moeite hebben met het vinden vaan een baan, vaak ook binnen de deelsector. Wel zien zij een

verdere verschuiving van nationale naar internationale werkgevers binnen de deelsector. Zo is het

voor een gediplomeerde luchtvaartdienstverlener die aan de slag wil als vliegende stewardess lastiger

om een baan binnen Nederland te vinden. Wanneer luchtvaartdienstverleners geen baan in de

deelsector kunnen vinden, zijn er uitwijkmogelijkheden naar het toerisme, waarvoor zij de gewenste

competenties hebben (zoals talenkennis, gastvrijheid en stressbestendigheid). Verder is de vraag naar

luchtvaartlogistici groter dan het aanbod. Ook de kansen op werk voor de gediplomeerde aviation

operations officers is goed, waarbij het merkbaar is dat het aanbod langzaam stijgt en vraag en

aanbod daarom meer met elkaar in evenwicht komen.


9. Vervoer per spoor9.1 InleidingIn 2011 is de opleiding machinist railvervoer van start gegaan met de eerste deelnemers. In dit

hoofdstuk wordt ingegaan op onder meer kansen op werk en BPVplaatsen voor deelnemers aan deze

opleiding.

9.2 Arbeidsmarkt vervoer per spoorIn het onderstaande wordt ingegaan op de ontwikkelingen van het aantal vestigingen en van de

werkgelegenheid in de deelsector vervoer per spoor.

9.2.1 Aantal vestigingenHet aantal vestigingen in 2013 in het vervoer over spoor bedroeg 142. Dit is een toename van één

bedrijf ten opzichte van het jaar daarvoor. Tussen 2009 en 2013 is er een lichte dalende tendens in het

aantal vestigingen, zie figuur 9.1. In totaal zijn er 9 vestigingen minder in 2013 dan dat er waren in

2009. Er is in de deelsector geen trend waarneembaar van een groeiend aantal zelfstandigen.

Figuur 9.1 Aantal vestigingen in het vervoer per spoor (april 2013)



vervoer per spoor

De meeste vestigingen in het vervoer per spoor zijn te vinden in de districten Zuidwest en

Middenwest. De districten Noord en Noordwest hebben het kleinste aantal vestigingen, zie figuur 9.2.

Figuur 9.2 Verdeling vestigingen in het vervoer per spoor per UWVdistrict (april 2013)


9.2.2 WerkgelegenheidBij het spoor in Nederland werken circa 14.000 personen waarvan de meerderheid bij de NS

(bij NS Reizigers werkt ongeveer 80 procent van de machinisten in Nederland).76 In het

goederenvervoer per spoor is DB Schenker een belangrijke werkgever.77 Na een aantal jaren van krimp

nam de werkgelegenheid tussen april 2012 en 2013 toe, onder meer bij het vervoer over de

Betuwelijn (+100 banen in Rotterdam). Verder heeft de NS in 2013 geïnvesteerd in minder volle

treinen in de Randstad, door treinen met een hogere frequentie te laten rijden. Dit maakte een lichte

krimp buiten de Randstad meer dan goed.78

Figuur 9.3 Werkgelegenheid in het vervoer per spoor


Voor 2014 (tussen april 2014 en 2015) wordt een lichte krimp verwacht omdat de groei van 2013

grotendeels eenmalig was. Op de langere termijn blijft het aantal banen op peil, mede doordat de

OVstudentenkaart blijft bestaan, en ook mbostudenten onder de 18 jaar hiervan gebruik kunnen

gaan maken. Dit nieuws is nog niet in de prognoses verwerkt, deze kunnen dus nog iets positiever

uitpakken.

76 Interview NS Reizigers.

77 Westbroek, Ineke (2014) Vergrijzing in de technieksector. Profiel: p. 19.

78 Interview NS Reizgers.


vervoer per spoor

Bij NS Reizigers is op dit moment een jaarlijkse instroom van 300 nieuwe machinisten noodzakelijk.79

De groei in banen bij het vrachtvervoer over de Betuwelijn blijft naar verwachting vooralsnog beperkt

omdat het nog enige tijd duurt voordat Maasvlakte II volledig in gebruik is genomen.

9.2.3 VacaturesEr zijn weinig vacatures geregistreerd bij het UWV in de periode 20132014 gericht op functies binnen

de deelsector spoor. Vacatures bij UWV zijn geen betrouwbare indicatie van de vraag naar arbeid in

het vervoer per spoor.

Figuur 9.4 Openstaande vacatures in vervoer per spoor en totaal T&L NL 2013, standcijfer bij aanvang kwartaal


79 Interview NS Reizigers. Een jaarlijkse instroom van 4 tot 6 procent van het aantal machinisten is noodzakelijk volgens een

artikel in profiel. Westbroek, Ineke (2014) Vergrijzing in de technieksector. Profiel: p. 19.

9.3 Onderwijsmarkt vervoer per spoorBinnen het publiek bekostigd onderwijs bestaat één kwalificatie voor de deelsector spoor, te weten:

machinist railvervoer. Deze opleiding wordt aangeboden bij drie onderwijsinstellingen: ROC van

Amsterdam, STC en het Summa College. De opleiding aan het ROC van Amsterdam betreft een pilot

opleiding in samenwerking met NS. De meerderheid van de deelnemers van de opleiding machinist

railvervoer volgt de opleiding aan het STC (59%).

De opleiding wordt in zowel de BOL als de BBLvariant gevolgd, op mboniveau 3.

9.3.1 DeelnemersaantallenSinds de start van de opleiding in 2011, is het aantal deelnemers in 2012 en 2013 meer dan

verdrievoudigd: in 2011 waren er 52 deelnemers die de opleiding volgden, in 2013 waren dat er 162.

Figuur 9.5 Aantal deelnemers per opleiding voor vervoer per spoor (2013)



vervoer per spoor

9.3.2 Deelnemers naar districtDe meeste deelnemers van de opleiding machinist railvervoer volgen hun opleiding bij het STC,

gevestigd in district Zuidwest. District Zuidoost, waar het Summa College gevestigd is, kent het laagst

aantal deelnemers (9). In district Noordwest, waar ROC van Amsterdam gevestigd is, zijn 58

deelnemers ingeschreven in 2013.

Figuur 9.6 Aantal deelnemers per opleiding voor vervoer per spoor per district (2013)


9.3.3 GediplomeerdenIn 2013 stroomden 39 deelnemers uit de opleiding met een diploma; de eerste gediplomeerden

binnen deze kwalificatie. De opleiding is van start gegaan in het leerjaar 2011/2012. Een vergelijking

met eerdere jaren is niet mogelijk. De deelsector heeft altijd haar eigen personeel opgeleid en is pas

vanaf 2011/2012 gebruik gaan maken van de reguliere instellingen voor beroepsonderwijs.

9.4 BPV-markt vervoer per spoorEr zijn 31 erkende leerbedrijven die BPVplaatsen bieden voor de deelsector spoor. Alle zijn gevestigd

in Nederland, zie figuur 3.7. District Zuidwest kent het grootst aantal erkende leerbedrijven (11). In

district Noord zijn geen erkende leerbedrijven gevestigd die BPVplaatsen voor de deelsector bieden.

Het potentieel aantal leerbedrijven is hoger. De NS is een belangrijke aanbieder van stageplaatsen. De

NS heeft 26 standplaatsen verspreid over Nederland, die niet alle erkend zijn als leerbedrijf. In

potentie gaat het daarmee om 26 leerbedrijven.80

Het werven van nieuwe instroom via mboinstellingen is nieuw voor de NS en heeft enige aanlooptijd.

NS heeft alle deelnemers aan het ROC van Amsterdam een stageplaats kunnen bieden en een deel

van de deelnemers van STC. Deelnemers van het STC hebben onder meer ook bij DB Schenker stage

gelopen. De komende jaren verwacht NS de deelnemers stageplaatsen te kunnen blijven bieden. Er

wordt frequent sector overleg gevoerd om vraag naar en aanbod van BPVplaatsen zo goed mogelijk

op elkaar af te stemmen.81

Figuur 9.7 Aantal erkende leerbedrijven82 binnen vervoer per spoor naar district (maart 2014)


80 Interview NS Reizigers.

81 Interview NS Reizigers; Westbroek, Ineke (2014) Vergrijzing in de technieksector. Profiel maart 2014: p. 19.




9.5 Perspectieven voor gediplomeerde schoolverlaters op de arbeidsmarktHet totaal aantal werknemers in de deelsector zal de komende jaren ongeveer gelijk blijven met het

huidige aantal werknemers. Er zal de komende jaren echter vrij veel vraag naar machinisten zijn, door

uitstroom van oudere werknemers en door de groei van het aantal treinen in met name de Randstad.

De eerste gediplomeerden van de opleiding tot machinist railvervoer zijn voor zover bekend allen aan

het werk gekomen, van wie een groot deel op de plaats waar ze stage hebben gelopen.83 De

verwachting is dat dit ook voor de nieuwe lichting het geval zal zijn.

83 Westbroek, Ineke (2014) Vergrijzing in de technieksector. Profiel: p. 19.

Bijlage: Deelnemersaantallen

Crebo en kwalificatie

Niv

eau

Leer

weg

2009

/201

0

2010

/201

1

2011

/201

2

2012

/201

3

2013

/201

4 84

Ber

oep

sgo

eder

en-v

ervo

er

10656/91870 Manager transport en logistiek 4 BBL . . . . 1

BOL 1.245 1.184 1.153 1.216 1.268

10657 Specialist gevaarlijke stoffen 4 BBL 25 21 29 18 1

10663/91890 Planner wegtransport 3 BBL 52 92 79 54 63

BOL 11 5 6 10 17

10678/91830 Chauffeur goederenvervoer 2 BBL 2.020 2.309 3.093 2.770 2.829

BOL 41 48 21 28 16

Logi

stie

ke d

iens

tver

leni

ng

10660/90213/90217 Logistiek supervisor 4 BBL 178 178 230 206 202

BOL 77 141 157 198 287

10666/90202 Logistiek teamleider 3 BBL 176 302 355 514 602

BOL 87 156 129 177 224

10679/90255 Logistiek medewerker 2 BBL 650 759 830 721 834

BOL 137 227 255 359 506

10681/93732/91820 Assistent logistiek medewerker 1 BBL 121 110 102 84 57

BOL 62 46 43 49 62

Hav

en, o

p- e

n ov

ersl

ag

10682/93040/95260 Manager havenlogistiek 4 BOL 527 511 515 578 745

10687/93060/95240 Medewerker havenlogistiek 2 BBL 96 79 94 79 84

BOL 73 78 60 74 163

10690/93120/95725 Coördinator havenoperaties 3 BBL 87 75 86 73 82

10691/93070/95727 Medewerker havenoperaties 2 BBL 227 233 299 195 205

93050/95726 Manager havenoperaties 4 BBL 51 48 52 47 35

10685/10686/93000/95250 Coördinator havenlogistiek 3 BBL 23 21 14 13 19

BOL . . . 2 2

10692 Assistent operationeel medewerker op en overslag 1 BBL 3 . . . .

84 2013/2014 betreffen voorlopige cijfers. De overige schooljaren zijn definitieve cijfers van DUO.


bijlagen

Crebo en kwalificatie

Niv

eau

Leer

weg

2009

/201

0

2010

/201

1

2011

/201

2

2012

/201

3

2013

/201

4 84

Bin

nenv

aart

10650/93110/95640 Kapitein binnenvaart 4 BBL 23 9 12 11 18

BOL 83 93 88 85 80

10651 / /91900/95630 Schipper binnenvaart 3 BBL 397 414 471 497 529

BOL 51 49 51 52 38

10652/91880/91881/91882/95620 Matroos binnenvaart 2 BBL 216 204 228 237 273

BOL 3 . . . .

10653/93030 Bootman 3 BBL 78 62 57 53 69

95050 Schipper rondvaartboot beperkt vaargebied 2 BBL 19 18 16 12 .

Pers

one

nver

voer

10667/91843/95723 Touringcarchauffeur/reisleider 2 BBL 50 87 169 116 22

95724 Touringcarchauffeur (niveau 3) 3 BBL . . . . 5

10893/91840 Chauffeur personenvervoer 2 BBL 953 2569 44 . .

91841 Chauffeur personenvervoer (OV) 2 BBL 631 2266 334 272 171

91842 Chauffeur personenvervoer (taxi) 2 BBL 1088 1376 1712 775 233

Luch

tvaa

rt

10654/91850 Luchtvaartdienstverlener 4 BBL . . . 24 19

BOL 1.566 1.727 1.816 2.018 2.449

10655/91860 Luchtvaartlogisticus 4 BOL 70 106 83 88 95

10804/93010 Aviation operations officier 4 BOL 161 154 161 147 156

Spo

or 9560 Machinist railvervoer 3 BBL . . . 5 9

BOL . . 52 120 153

Vis

seri

j

10643/93130 Stuurman/werktuigkundige zeevisvaart SW6 2 BOL 69 81 70 52 42

10645/91910/95738 Stuurman/werktuigkundige zeevisvaart SW5 3 BOL 106 97 81 58 56

10649/91922/91920/91921/91924/95737/95739 Stuurman/werk

tuigkundige zeevisvaart SW4

4 BOL 45 46 40 39 25

Wat

er-

bouw

10639/93020 Baggermeester 4 BOL 22 19 29 41 45

10640/93101/95734 Scheepswerktuigkundige waterbouw 4 BOL 30 36 37 43 45

10641/93102/95735 Stuurman waterbouw 4 BOL 41 46 46 51 65

Ko

opv

aard

ij

10642/91930/91931/91932/91933/ 22124/95728/95729/95730

Koopvaardij officier alle schepen

4 BOL 879 882 976 1.057 1.227

10644/91940/91941 /91942/91943/22123/95731/95732/95733

Stuurman/werktuigkundige kleine schepen

3 BOL 217 223 209 250 281

10648/93090/95736 Schipper/machinist beperkt werkgebied 2 BOL 170 154 197 175 217

Sche

epsb

ouw

10638/93080 Scheeps en jachtbouwkundige 4 BOL 174 175 175 182 210

Bijlage: Aantal opleidings instellingen per district per deelsectorTabel B1 Aantal mboinstellingen per deelsector en district

No

ord

Oo

st

Zuid

oo

st

No

ord

wes

t

Mid

denw

est

Zuid

wes

t

Beroepsgoederenvervoer 4 9 8 5 5 4

Logistieke dienstverlening 4 7 7 5 5 5

Haven, op en overslag . . . 1 . 2

Binnenvaart 1 . . 1 1 2

Personenvervoer 1 2 4 . 2 3

Luchtvaart 3 5 4 3 2 3

Spoor . . 1 1 . 1

Visserij . . . 1 1 2

Waterbouw . . . . . 1

Koopvaardij 1 1 . 2 1 2

Scheeps en jachtbouw 1 . . . . 1



bijlagen

Bijlage: Samenvatting beschikbaarheid BPV-plaatsen

Crebo Kwalificatie

Niv

eau

Ach

terh

oek

Dre

chts

tede

n

Dre

nthe

Flev

ola

nd

Foo

d V

alle

y

Frie

slan

d

Go

oi-

en V

echt

stre

ek

Go

rinc

hem

Gro

ning

en

Gro

ot

Am

ster

dam

Haa

glan

den

Hel

mo

nd-D

e Pe

el

Ho

lland

Rijn

land

IJss

elve

chts

tree

k

Mid

den-

Bra

bant

Mid

den-

Gel

derl

and

Mid

den-

Ho

lland

Mid

den-

Lim

burg

Beroepsgoederenvervoer

10678/91830 Chauffeur

goederenvervoer

2 = = = = = = = = = = = = = = = =

10663/91890 Planner

wegtransport

3 + + = + + = + + = + + + + + + + + +

10656/91870 Manager

transport en

logistiek

3 = = = = = = = + = = = = = = = =

Logistieke dienstverlening

10681/91820/ 93732 Assistent

logistiek

medewerker

1

10679/90255 Logistiek

medewerker

2 = = = = = = = = = = = = = = =


teamleider

3 + + = + + = + + = + + + + + + + + +

10660/90213/90217 Logistiek

supervisor

4 + + = + + = + + = + + + + + + + + +

Crebo Kwalificatie

Niv

eau

Mid

den-

Utr

echt

No

ord

-Ho

lland

No

ord

No

ord

-Lim

burg

No

ord

oo

st-B

raba

nt

Oo

st-U

trec

ht/A

mer

sfo

ort

Rijn

mo

nd

Riv

iere

nlan

d

Sted

endr

ieho

ek

Twen

te

Wes

t-B

raba

nt

Zaan

stre

ek/W

ater

land

Zeel

and

Zuid

-Gel

derl

and/

Rijk

van

Nijm

egen

Zuid

-Ho

lland

Cen

traa

l

Zuid

-Ken

nem

erla

nd

Zuid

-Lim

burg

Zuid

oo

st-B

raba

nt

Land

elijk


10678/91830 Chauffeur

goederen

vervoer

2 = = = = = + = = = = = = = = = = =

10663/91890 Planner

wegtransport

3 + + + + + + + + + + + + + + + + + +

10656/91870 Manager

transport en

logistiek

4 = = = = = = = = = = = = = = = = =


10681/ 91820/ 93732 Assistent

logistiek

medewerker

1


medewerker

2 = = = = = = = = = = = = = = = = =

10666/90202 Logistiek team

leider

3 + + + + + + + + + + + = + + + + +

10660/90213/90217 Logistiek super

visor

4 + + + + + + + + + + + = + + + + +


bijlagen

Crebo Kwalificatie

Niv

eau

No

ord

Oo

st

Mid

den-

wes

t

No

ord

wes

t

Zuid

wes

t

Zuid

oo

st

Land

elijk

Personenvervoer

10667/91843 Touringcarchauffeur/reisleider 2 =

91842 Taxi-chauffeur 2

91841 Chauffeur openbaar vervoer 2 =

Haven, open overslag

10687/93060/ 95240 Medewerker havenlogistiek 2

10691/93070 Medewerker havenoperaties 2

10690/93120 Coördinator havenoperaties 3 = =

10686/93000/95250 Coördinator havenlogistiek 3 = =

10682/93040/95260 Manager havenlogistiek 4 = =

93050 Manager havenoperaties 4 = =

Binnenvaart

10652/91881/95620 Matroos binnenvaart 2 =

10651/91900/95630 Schipper binnenvaart 3 =

10653/93030 Bootman 3 =

10650/93110/95640 Kapitein binnenvaart 4 =

95050 Schipper rondvaartboot beperkt werkgebied 2 NB

Koopvaardij

10642/91930/91931/

91932/91933/ 22124/

95728/95729/95730

Koopvaardij officier alle schepen 4 +

10644/91940/91941 /919

42/91943/22123/95731/9

5732/95733

Stuurman/werktuigkundige kleine schepen 3 +

10648/93090/95736 Schipper/machinist beperkt werkgebied 2 +

Visserij

10643/93130 Stuurman/werktuigkundige zeevisvaart SW6 2 =

10645/91910/95738 Stuurman/werktuigkundige zeevisvaart SW5 3 =

10649/91922/91920/9192

1/91924/95737/95739

Stuurman werktuigkundige zeevisvaart SW4 4 =

Waterbouw

10639/93020 Baggermeester 4 =

10640/93101/95734 Scheepswerktuigkundige waterbouw 4 +

10641/93102/95735 Stuurman waterbouw 4 +

Scheepsbouw

Crebo Kwalificatie

Niv

eau

No

ord

Oo

st

Mid

den-

wes

t

No

ord

wes

t

Zuid

wes

t

Zuid

oo

st

Land

elijk

10638/93080 Scheeps en jachtbouwkundige 4 +

Vervoer door de lucht

10654/91850 Luchtvaartdienstverlener 4 = =

10655/91860 Luchtvaart logisticus 4 + +

10804/93010 Aviation operations officer 4 = =

Vervoer per spoor

95650 Machinist railvervoer 3 = = = = = = =


bijlagen

Bijlage: Samenvatting beschikbaarheid arbeidsplaatsen

Crebo Kwalificatie

Niv

eau

Ach

terh

oek

Dre

chts

tede

n

Dre

nthe

Flev

ola

nd

Foo

d V

alle

y

Frie

slan

d

Go

oi-

en V

echt

stre

ek

Go

rinc

hem

Gro

ning

en

Gro

ot

Am

ster

dam

Haa

glan

den

Hel

mo

nd-D

e Pe

el

Ho

lland

Rijn

land

IJss

elve

chts

tree

k

Mid

den-

Bra

bant

Mid

den-

Gel

derl

and

Mid

den-

Ho

lland

Mid

den-

Lim

burg


10678/91830 Chauffeur goederenvervoer 2 = = = = = + + + = + = = = + =

10663/91890 Planner wegtransport 3 + + = + + + + + + + + + + + + + + +

10656/91870 Manager transport en logistiek 4 = = = = = = + = = + = = = + =


10681/91820/93732 Assistent logistiek medewerker 1 = = = = = = = = = = = = =

10679/90255 Logistiek medewerker 2 = = = = = + = + = = = + =

10666/90202 Logistiek teamleider 3 + = = = = = = = = + = = + = = = + =

10660/90213/90217 Logistiek supervisor 4 + = + = = + = = + + = = + = + = + +

Crebo Kwalificatie

Niv

eau

Mid

den-

Utr

echt

No

ord

-Ho

lland

No

ord

No

ord

-Lim

burg

No

ord

oo

st-B

raba

nt

Oo

st-U

trec

ht/A

mer

sfo

ort

Rijn

mo

nd

Riv

iere

nlan

d

Sted

endr

ieho

ek

Twen

te

Wes

t-B

raba

nt

Zaan

stre

ek/W

ater

land

Zeel

and

Zuid

-Gel

derl

and/

Rijk

van

Nijm

egen

Zuid

-Ho

lland

Cen

traa

l

Zuid

-Ken

nem

erla

nd

Zuid

-Lim

burg

Zuid

oo

st-B

raba

nt

Land

elijk


10678/91830 Chauffeur goederenvervoer 2 + = = + + + + + + = + + = =

10663/91890 Planner wegtransport 3 = = + + + + + + + + + + + = + = + +

10656/91870 Manager transport en logistiek 4 = = = = + = = = + = = = + = =


10681/91820/93732 Assistent logistiek medewerker 1 = = = = = = = = = = = = = =

10679/90255 Logistiek medewerker 2 = = = = = = + = = = = = = = = = =

10666/90202 Logistiek teamleider 3 = = = = = + + = + + + = = = + = +

10660/90213/90217 Logistiek supervisor 4 = = + + = = + = + = + = = = = + +

Crebo Kwalificatie

Niv

eau

No

ord

Oo

st

Mid

den-

wes

t

No

ord

wes

t

Zuid

wes

t

Zuid

oo

st

Land

elijk

Personenvervoer

10667/91843 Touringcarchauffeur/reisleider 2 = = =

91842 Taxi-chauffeur 2

91841 Chauffeur openbaar vervoer 2

Haven, open overslag

10687/93060/ 95240 Medewerker havenlogistiek 2 = =

10691/93070 Medewerker havenoperaties 2 = =

10690/93120 Coördinator havenoperaties 3 + +

10686/93000/95250 Coördinator havenlogistiek 3 + +

10682/93040/95260 Manager havenlogistiek 4 + +

93050 Manager havenoperaties 4 + +

Binnenvaart

10652/91881/95620 Matroos binnenvaart 2 =

10651/91900/95630 Schipper binnenvaart 3 =

10653/93030 Bootman 3 =

10650/93110/95640 Kapitein binnenvaart 4 =

95050 Schipper rondvaartboot beperkt

werkgebied

2 NB

Koopvaardij

10642/91930/91931/

91932/91933/

22124/95728/95729/

95730

Koopvaardij officier alle schepen 4 +

10644/91940/91941 /91

942/91943/22123/9573

1/95732/95733

Stuurman/werktuigkundige kleine

schepen

3 +

10648/93090/95736 Schipper/machinist beperkt werkgebied 2 +

Visserij

10643/93130 Stuurman/werktuigkundige zeevisvaart

SW6

2 =

10645/91910/95738 Stuurman/werktuigkundige zeevisvaart

SW5

3 =

10649/91922/91920/

91921/91924/95737/

95739

Stuurman werktuigkundige zeevisvaart

SW4

4 =

Waterbouw

10639/93020 Baggermeester 4 =

10640/93101/95734 Scheepswerktuigkundige waterbouw 4 +

10641/93102/95735 Stuurman waterbouw 4 +

Scheepsbouw

10638/93080 Scheeps en jachtbouwkundige 4 +

Vervoer door de lucht

10654/91850 Luchtvaartdienstverlener 4 = =

10655/91860 Luchtvaart logisticus 4 = =

10804/93010 Aviation operations officer 4 = =


bijlagen

Crebo Kwalificatie

Niv

eau

No

ord

Oo

st

Mid

den-

wes

t

No

ord

wes

t

Zuid

wes

t

Zuid

oo

st

Land

elijk

Vervoer per spoor

95650 Machinist railvervoer 3 = = = + + = =

Bijlage: 84

Nederland verdeeld in UWV-districten85

85 Behalve deze indeling in zes districten hanteert UWV een verdeling van Nederland in 35 arbeidsmarktregio’s. In losse

factsheets besteedt VTL aandacht aan de arbeidsmarkt van deze 35 arbeidsmarktregio’s. Zie: www.vtl.nl.

http://www.vtl.nl


Bronnen

Rapporten en artikelen • ABN AMRO (2013), Branche Update Wegvervoer

• ABN AMRO (2013), Transport en Logistiek branche: Opslag

• Boskalis (2013 en 2014), Jaarverslag 2012 en 2013

• CPB (2014), Centraal Economisch Plan 2014

• Export.nl (2014) Exportwiki Luchtvervoer

• ING Economisch bureau (2013), Herstel binnenvaart uit zicht

• ING Economisch bureau (2014), Kwartaalbericht Transport en Logistiek

• Panteia, Tempo Team (2014), Vraag en potentieel aanbod knelpuntfuncties logistiek

• Rabobank (2014), Rabobank cijfers en trends: sectorprognoses 2014

• Rabobank (2014), Rabobank cijfers en trends: Brancheinformatie scheepsbouw

• Rabobank (2014), Rabobank cijfers en trends: Brancheinformatie binnenvaart

• Schiphol Group (2014), Feiten & Cijfers 2013

• SOOB (2013), Sectorplan Transport en Logistiek

• TLN, FNV Bondgenoten, CNV Vakmensen en VVT (2013), Hoofdlijnen sectorplan transport en

logistiek

• TLN (2013), Conjunctuurbericht 4e kwartaal 2013

• TLN (2014), Conjunctuurbericht 1e kwartaal 2014

• UWV (2014), UWV Arbeidsmarktprognoses 20142015

• UWV (2014), Vervoer en opslag: Sectorbeschrijving

• Van der Aa, R. et al. (2014), De Nederlandse Maritieme Cluster monitor 2013

• Van Oord (2012, 2013 en 2014), Annual report

• Verweij, K. (2013), VAL levert aan 240.000 mensen werk op, expertartikel op logistiek.nl

• VTL (2014), Kwartaalbericht Arbeidsmarktontwikkelingen Transport en Logistiek

• Westbroek, Ineke (2014). Vergrijzing in de technieksector. Profiel 23: 2 (maart 2014), pp. 18-19.


InterviewsOrganisatie Naam

CBRB Dhr. M. Koning

Deltalinqs Dhr. Alderliesten

Dutch Maritime Technology Mevr. A. Opstal

FSO Dhr. A. Niekamp

KVNR Dhr. T. Westra

NS Reizigers Dhr. M. Okkes

Onderwijscentrum Binnenvaart Mevr. H. van Willenswaard

Port of Rotterdam Mevr. N. Backx

Sociaal fonds taxi Dhr. R. De Haan

STC Dhr. R. Kooren

ROC van Amsterdam Mevr. A. Kerling

Transport en Logistiek Nederland Mevr. C. Blom

Veolia Dhr. L. Banus

Vereniging van Waterbouwers Dhr. H. Bleker

Visned Dhr. P. Visser

VTL Dhr. J. van Rijn

VTL Mevr. L. Saxton

VTL Dhr. R. Tellekamp

Databestanden • CPB (Centraal Economisch Plan)

• DUO (Crebo)

• LISA

• Pensioenfonds Vervoer/TKP

• UWV (ramingen en cijfers vacatures en werkzoekenden)

• VTL Leerbedrijvenbestand

Over EcorysMet ons werk willen we een zinvolle bijdrage leveren aan maatschappelijke thema’s. Wij bieden

wereldwijd onderzoek, advies en projectmanagement en zijn gespecialiseerd in economische,

maatschappelijke en ruimtelijke ontwikkeling. We richten ons met name op complexe markt, beleids

en managementvraagstukken en bieden opdrachtgevers in de publieke, private en notfor

profitsectoren een uniek perspectief en hoogwaardige oplossingen. We zijn trots op onze 80-jarige

bedrijfsgeschiedenis. Onze belangrijkste werkgebieden zijn: economie en concurrentiekracht; regio’s,

steden en vastgoed; energie en water; transport en mobiliteit; arbeidsmarkt, sociaal beleid, bestuur,

onderwijs, en gezondheidszorg. Wij hechten grote waarde aan onze onafhankelijkheid, integriteit en

samenwerkingspartners. Ecorysmedewerkers zijn betrokken experts met ruime ervaring in de

academische wereld en adviespraktijk, die hun kennis en best practices binnen het bedrijf en met

internationale samenwerkingspartners delen.

Ecorys voert een actief MVO-beleid en heeft een ISO14001-certificaat, de internationale standaard

voor milieumanagementsystemen. Onze doelen op het gebied van duurzame bedrijfsvoering zijn

vertaald in ons bedrijfsbeleid en in praktische maatregelen gericht op mensen, milieu en opbrengst.

Zo gebruiken we 100% groene stroom, kopen we onze CO2uitstoot af, stimuleren we het ovgebruik

onder onze medewerkers, en printen we onze documenten op FSC- of PEFC-gecertificeerd papier.

Door deze acties is onze CO2voetafdruk sinds 2007 met ca. 80% afgenomen.

Voor dit onderzoek gaat onze dank uit naar Gera de Vries voor de begeleiding vanuit VTL en Jeroen

Kleingeld voor de input over het beroepsgoederenvervoer. Tevens danken wij alle geïnterviewden en

Lijsje Goosen en Geiske Tjeerdsma, die vanuit Ecorys hebben meegewerkt aan dit onderzoek.

Karel Kans

Martin van der Ende

Jena de Wit

Elvira Meurs

Henk Bakker

ECORYS Nederland B.V.

Watermanweg 44

3067 GG Rotterdam

Postbus 4175

3006 AD Rotterdam

Nederland

T 010 453 88 00

F 010 453 07 68

E [email protected]

K.v.K. nr. 24316726

W www.ecorys.nl

Sectorinstituut Transport en LogistiekKampenringweg 432800 AH Gouda

088 – [email protected]

Kenniscentrum Transport en Logistiek aanvaardt geen aansprakelijkheid voor drukfouten en/of andere onvolkomen-

heden. Aan deze informatie kan geen rechten worden ontleend. Copyright © december 2014 VTL-ARG-RA02-14001

rapp

ortag

e 2014-2015

RAPPORTAGE 2014-2015 Arbeidsmarkt- en Onderwijsinformatie ...

Documents

Transcript of RAPPORTAGE 2014-2015 Arbeidsmarkt- en Onderwijsinformatie ...