Rapport n.a.v. de jaarrekening 2011 APS - ARSXM...Het bestuur dient de vastgestelde jaarrekening1...

Rapport n.a.v. de jaarrekening 2011 APS

juli 2014

Jaarrekening APS 2011

Algemene Rekenkamer | 2

INHOUDSOPGAVE

1. OVER DIT ONDERZOEK ................................................................................................... 3

1.1 Aanleiding ................................................................................................................. 3

1.2 Wijze van uitvoering onderzoek .................................................................................... 4

1.3 Onderzoek naar jaarrekening ....................................................................................... 5

1.4 Onderzoek naar de rechtmatigheid ................................................................................ 5

2. SAMENVATTING ............................................................................................................. 7

3. DE JAARREKENING ........................................................................................................ 10

3.1 Verklaring van de externe accountant en de actuaris van het APS ..................................... 10

3.2 Balansposten ............................................................................................................ 11

3.3 De winst- en verliesrekening 2011 ............................................................................... 20

4. RECHTMATIGHEID......................................................................................................... 22

4.1 Organisatie ............................................................................................................... 22

4.2 Beleggingen .............................................................................................................. 23

4.3 Begroting en verantwoording ...................................................................................... 25

4.4 Oordeel over de rechtmatigheid ................................................................................... 26

5. GOVERNANCE, COMPLIANCE AND RISK MANAGEMENT (GCR) .............................................. 27

5.1 Investment Policy Statements (IPS) en interne beheersing .............................................. 27

5.2 De samenwerking met de beleggingsadviseur ................................................................ 28

5.3 Toezicht Centrale Bank ............................................................................................... 29

5.4 Oordeel over Governance, Compliance and Risk Management (GCR) .............................. 29

6. REACTIE BESTUUR APS EN NAWOORD ALGEMENE REKENKAMER ......................................... 30

6.1 Reactie Bestuur APS .................................................................................................. 30

6.2 Nawoord Algemene Rekenkamer .................................................................................. 33

BIJLAGE 1 DEFINITIE LIJST ................................................................................................. 35



1. OVER DIT ONDERZOEK

1.1 Aanleiding

De opdracht tot controle van het Algemeen Pensioenfonds Sint Maarten (APS) ligt vast in artikel

26 van de Landsverordening Algemeen Pensioenfonds van Sint Maarten (Lv APS; AB 2013, GT

nr. 65). In artikel 18, lid 10 van de Lv APS staat dat de Algemene Rekenkamer (verder: de

Rekenkamer) de door haar gecontroleerde jaarrekening onder bijvoeging van haar opmerkingen

aan de Staten en de Minister zendt.

Uit de bepalingen in de Lv APS blijkt duidelijk dat de overheid betrokken wil blijven bij het

toezicht op het APS en haar deelnemingen. Naar de mening van de Rekenkamer is dit terecht,

omdat de premies door de deelnemers en de overheid aan het fonds worden afgedragen en het

fonds de toekomstige pensioenuitkeringen veilig dient te stellen.

Het bestuur dient de vastgestelde jaarrekening1 2011 met verklaring van zijn externe

accountant én het jaarverslag vóór 1 november van 2012 aan de Minister van Financiën, aan de

Centrale Bank en aan de Algemene Rekenkamer te verstrekken. Het bestuur van het APS heeft

de jaarrekening 2011 bij brief van 21 juni 2013 aan ons aangeboden.

De jaarrekening 2011 van het APS is gecontroleerd door een externe accountant. De

Rekenkamer heeft vanuit efficiëntie overwegingen ervoor gekozen om niet zelfstandig een

controle op de jaarrekening van het APS te verrichten maar een grondige review van de door de

externe accountant verrichte controle uit te voeren. Voor de aspecten met betrekking tot het

deelnemersbestand van het pensioenfonds en de actuariële aannames bij de bepaling van de

pensioenverplichtingen, hebben wij ons laten bijstaan door een externe actuaris.

Leeswijzer

In dit rapport komen achtereenvolgens aan de orde: de samenvatting van ons rapport

(hoofdstuk 2), de jaarrekening 2011 (hoofdstuk 3), de naleving van de Lv APS en de daaruit

voortkomende nadere bepalingen en richtlijnen (rechtmatigheid) (hoofdstuk 4) en

Governance,Compliance and Risk Management aspecten (Risico Beheersing) (hoofdstuk 5). Wij

besluiten dit rapport met een weergave van de reactie die wij op het conceptrapport hebben

gekregen van het bestuur van het APS (hoofdstuk 6), aangevuld met ons nawoord (§ 6.2).

1 Lv APS; AB 2013, GT nr. 65. Art. 18, lid 7



1.2 Wijze van uitvoering onderzoek

Bij haar wettelijke taak om de controle van het APS uit te voeren steunt de Rekenkamer op de

door de externe accountant uitgevoerde controle. De Rekenkamer dient een redelijke mate van

zekerheid te verkrijgen over de getrouwheid van de verantwoordingsinformatie en over het

rechtmatig handelen van het APS. Daarbij mag van de Rekenkamer worden verwacht dat zij

haar taak zo efficiënt mogelijk uitvoert. Vanuit efficiëntieoverwegingen is het logisch om werk

niet dubbel te doen, maar om te steunen op reeds door de externe accountant uitgevoerde

werkzaamheden. Tevens is het van belang dat de Rekenkamer vanuit haar eigen specifieke taak

en verantwoordelijkheid zelf een oordeel vormt over de door anderen uitgevoerde

werkzaamheden.

De Rekenkamer heeft haar reviewprogramma uitgevoerd waarbij optimaal gebruik wordt

gemaakt van de door de externe accountant verrichte werkzaamheden.

Naast het beoordelen van de werkzaamheden van de externe accountant en de uitkomsten

hiervan, heeft de Rekenkamer altijd de mogelijkheid om zelf een eigen onderzoek ter plaatse uit

te voeren. De Rekenkamer heeft bijvoorbeeld een eigen onderzoek verricht naar de “Pensioenen

Sint Maarten 2011” en heeft hierover op 16 april 2013 gerapporteerd door publicatie op haar

website en door aanbieding van haar rapport aan de Staten. Ook heeft de Rekenkamer

bijvoorbeeld een externe actuaris ingeschakeld om de actuariële aannames, die ten grondslag

liggen aan de berekening van de pensioenverplichtingen, te laten toetsen. Daarnaast heeft de

Rekenkamer diverse rechtmatigheidsaspecten zelfstandig onderzocht.

De Rekenkamer is verantwoordelijk2 voor de controle van de jaarrekening van het APS. Het APS

heeft haar jaarrekening opgesteld onder de International Financial Reporting Standards (IFRS).

Dit verslaggevingsstelsel is een algemeen aanvaard stelsel.

De jaarrekening 2011 van het APS is gecontroleerd door een externe accountant. In dit rapport

geven wij antwoord op de twee volgende onderzoeksvragen:

1. Is de jaarrekening 2011 van het Algemeen Pensioenfonds Sint Maarten opgesteld in

overeenstemming met de bepalingen van de Landsverordening Algemeen Pensioenfonds

van Sint Maarten en met de International Financial Reporting Standards en is de hierin

opgenomen informatie inzake de financiële positie en financiële resultaten redelijkerwijs

getrouw verantwoord?

2. Handelt het APS in overeenstemming met:

a. De Landsverordening Algemeen Pensioenfonds van Sint Maarten en de daaruit

voortkomende nadere bepalingen en richtlijnen?

b. De pensioenlandsverordening Overheidsdienaren (PB 1997, no 312) en de

Pensioenverordening Burgerlijke Landsdienaren (PB 1938, no15) en andere

relevante wet- en regelgeving, voor zover aanwezig?

c. De Landsverordening Corporate Governance (AB 2013, GT nr. 19)?

d. Beleid en richtlijnen van de Centrale Bank?

2 Lv APS; AB 2013, GT no. 35, art. 18, lid 7



1.3 Onderzoek naar jaarrekening

Ons onderzoek naar de jaarrekening 2011 van het APS bestaat uit het reviewen van de

werkzaamheden van de externe accountant en eigen onderzoek. In de review is ook gekeken in

welke mate de externe accountant steunt op de actuaris en zijn er in dit kader diverse brieven

en mailwisselingen van en met de actuaris geanalyseerd.

Op hoofdlijnen hebben wij onze review van het dossier van de externe accountant op de

volgende onderdelen uitgevoerd:

- De uitgevoerde risicoanalyse;

- De onderbouwde en gemotiveerde controleaanpak;

- De vermelde controlewerkzaamheden in de controleprogramma’s voor de aspecten die uit

onze risicoanalyse naar voren zijn gekomen (zie de paragraaf hierna);

- De vastgestelde betrouwbaarheidspercentages en toleranties die bepalend zijn voor de

minimale omvang van deelwaarnemingen;

- De diepgang van de uitvoering van de in de controleprogramma’s opgenomen

controlehandelingen en de doorvertaling ervan naar het eindoordeel;

- De materiele posten van de jaarrekening in de planning en evaluatie van de

accountantscontrole;

- De controle op de gehanteerde waarderingsgrondslagen;

- De tekst van de afgegeven controleverklaring;

- De tekst van de door de actuaris afgegeven actuariële verklaring;

- Het voldoen aan de Pensioenlandsverordening Overheidsdienaren (PB 1997, no 312), aan

de Pensioenverordening Burgerlijke Landsdienaren (PB 1938, no15) en andere relevante

regelgeving voor zover aanwezig.

Op basis van onze eigen risicoanalyse hebben wij met name onderzoek gedaan naar de

volgende aspecten van de jaarrekening :

- De waardering van beleggingen;

- De waardering van de vordering op de overheid;

- De boedelverdeling van activa en passiva van het voormalig Algemeen Pensioenfonds van

de Nederlandse Antillen (APNA);

- Het eigen vermogen;

- De volledigheid en juistheid van de deelnemersadministratie “defined benefit pension plan”;

- De prudentie van de actuariële aannames voor berekening van de pensioenverplichting per

balansdatum;

- De rekening-courant schuld aan APC.

In onze rapportage zullen wij ingaan op de hier vermelde aspecten.

1.4 Onderzoek naar de rechtmatigheid

Ons onderzoek naar de rechtmatigheid heeft zich gericht op:

- de Landsverordening APS (AB 2013, GT nr. 65);



- het voldoen aan de Pensioenlandsverordening Overheidsdienaren (PB 1997, no 312),

aan de Pensioenverordening Burgerlijke Landsdienaren (PB 1938, no15) en andere

relevante regelgeving voor zover aanwezig;

- het besluit ‘Mandaat & delegatie directie APS’ van 13 april 2012;

- Benoemingsbeschikking leden beleggingscommissie;

- het reglement beleggingscommissie;

- het investeringsbeleid: External and Internal Master investment Policy.

1.5 Onderzoek naar Governance, Compliance and Risk Management

Ons onderzoek naar de kwaliteit van de Governance, Compliance en Risk management aspecten

heeft zich gericht op:

- De verschillende investment policy statements;

- Separately Management Accounts agreement (SMA)

- artikel 11 lid 2 van Lv APS.



2. SAMENVATTING

In dit hoofdstuk geven wij een samenvatting van de belangrijkste bevindingen en conclusies.

Wij hebben er voor gekozen om de bevindingen en conclusies samen te vatten zonder

technische termen. Voor een onderbouwing van deze bevindingen en conclusies met technische

details verwijzen wij naar de hierna volgende hoofdstukken.

Jaarrekening

De Boedelverdeling van de activa en passiva van het voormalig Algemeen Pensioenfonds van de

Nederlandse Antillen (APNA) is ten tijde van dit onderzoek nog niet afgerond. Hierdoor bestaat

er een onzekerheid in de waardering van de posten die voortkomen uit de boedelscheiding.

Niet alle deelnemers zijn in de bestanden van het APS opgenomen en de gegevens van een

aanzienlijk deel van de deelnemers zijn foutief in de bestanden van het APS opgenomen. Wij

achten de kans reëel dat de pensioenverplichtingen in werkelijkheid per 31 december 2011

hoger zijn dan de pensioenverplichtingen die in de jaarrekening voor NAf 394.701.000 zijn

weergegeven.

De gebruikte grondslagen voor de berekening van de Voorziening Pensioenverplichtingen zijn

niet getoetst aan de specifieke situatie van Sint Maarten. Het APS berekent de

pensioenverplichtingen door toekomstige betalingen contant te maken uitgaande van 4% rente.

Op het moment dat het APS een lager percentage hanteert, wordt de verplichting per 31

december 2011 aanzienlijk hoger. Het feit dat een ALM-studie ontbreekt, het

beleggingsrendement over 2011 laag is en het resultaat over 2011 negatief is, zorgt ervoor dat

wij geen oordeel kunnen vormen over het terecht hanteren van een rekenrente van 4 procent.

Volgens de jaarrekening worden de pensioenverplichtingen niet gedekt door het aanwezige

vermogen en er is tevens niet voldoende vermogen aanwezig ter dekking van de algemene

risico’s en de beleggingsrisico’s. Op het moment dat er een lager percentage dan 4 wordt

gehanteerd voor de berekening van de pensioenverplichtingen, wordt het tekort van het

aanwezige vermogen ten opzichte van de pensioenverplichtingen fors hoger.

APC heeft de schuld van het APS aan APC van NAf 13,436,381 per 31 december 2011 niet

bevestigd. De externe accountant heeft ook geen toereikende controle-informatie kunnen

verkrijgen over deze schuld aan APC. Er is daarom geen zekerheid over de volledigheid van de

opgenomen schuld aan APC.

Het percentage van de gehanteerde premieafdracht van 22 procent is niet in overeenstemming

met het wettelijke percentage van 25 procent.

Conclusie

Op grond van het vorenstaande zijn er aanzienlijke onzekerheden in de jaarrekening met

betrekking tot de verdeling van de Boedelbalans voormalige Nederlandse Antillen, de

volledigheid van de deelnemersadministratie en de onderbouwing van de grondslagen voor de



berekening van de pensioenverplichtingen en de schuld aan APC. Wij onthouden ons daarom

van een oordeel over de getrouwheid van de jaarrekening.

Ook kunnen wij op basis van het voorgaande niet concluderen dat de financiële positie per 31

december 2011 gezond was.

Rechtmatigheid

Formele besluiten over de organisatie van het APS, zoals benoeming voltallige Bestuur, zijn niet

tijdig genomen. Ook zijn de jaarrekening 2011 en de jaarrekening 2012 niet tijdig opgesteld.

Ook is er voor 2011 en 2012 geen beleggingsplan opgesteld. Deze bevindingen zijn in strijd met

de Lv APS.

Het overmaken van US$ 48 miljoen naar een buitenlandse bankrekening is onrechtmatig omdat

de vergunning die daarvoor nodig was pas later door de Centrale Bank werd afgegeven. De

Rekenkamer heeft begrepen dat het usance is dat door tijdsdruk eerst mondeling toestemming

wordt verkregen en dat de schriftelijke toestemming in de vorm van een vergunning later volgt.

De Algemene Rekenkamer heeft niet kunnen vaststellen of deze “praktijk” bij het APS ook is

gehanteerd.

Conclusie

Op grond van het vorenstaande concludeert de Rekenkamer dat er vanaf de start van het fonds

op 10 oktober 2010 tot op het moment van ons onderzoek niet is voldaan aan diverse wettelijke

inrichtingseisen. Ook hebben wij niet kunnen vaststellen dat de Centrale Bank over 2011 in

overeenstemming met de LV APS toezicht heeft gehouden.

Governance, Compliance and Risk management (GCR)

Voor zover de Rekenkamer heeft kunnen nagaan worden de toezichtswerkzaamheden op de

uitvoering van het beleggingsbeleid en de oordelen daarover onvoldoende gestructureerd en

consistent vastgelegd. Hierdoor was het voor de Rekenkamer tijdens haar onderzoek niet

mogelijk om na te gaan of de toezichtswerkzaamheden en de interne oordelen daarover

adequaat zijn uitgevoerd.

Wel is tijdens het gesprek met de directie onder andere gebleken dat APS 24/7 de beschikking

heeft over een terminal om de beleggingen te kunnen monitoren en dat er periodiek telefonisch

overleg met de externe adviseur plaatsvindt in het kader van toezichthoudende taken.

De adviseur, het bedrijf dat de adviseur vertegenwoordigt en het bedrijf dat de opdrachten tot

aan- en verkoop geeft aan de managers zijn direct of indirect met elkaar verbonden, terwijl de

managers op aanbeveling van dezelfde adviseur door het APS worden aangewezen (zie 5.2:

Tabel OECD).

APS heeft voor haar buitenlandse investeringen (40%) de functie van custodian formeel

geregeld. Voor de binnenlandse investeringen (60%) is echter -formeel- nog geen invulling

gegeven aan de functie van custodian.

De Rekenkamer heeft geen oordeel kunnen vormen over het toezicht over de jaren 2011 en

2012 van de Centrale Bank op het APS.



Conclusie

De Rekenkamer heeft op basis van het hiervoor vermeldde niet kunnen vaststellen dat binnen

het APS op een gestructureerde wijze toezicht wordt gehouden op de uitvoering van het

beleggingsbeleid.



3. DE JAARREKENING

3.1 Verklaring van de externe accountant en de actuaris van het APS

Controleverklaring van de externe accountant

De externe accountant heeft bij de jaarrekening 2011 van het APS op 15 mei 2013 een

controleverklaring met beperking afgegeven. Volgens de controleverklaring geeft de

jaarrekening een getrouw beeld van de financiële positie per 31 december 2011 en het behaalde

resultaat over 2011 en is deze jaarrekening in overeenstemming met de International Financial

Reporting Standards met uitzondering van de mogelijke effecten van de volgende issues:

- De other non-current assets include the proceeds from the division of the assets of the

Fund’s predecessor. The division of assets is being executed in accordance with the

Kingdom decree ‘Onderlinge regeling opvolging en boedelscheiding Algemeen

Pensioenfonds Nederlandse Antillen en opvolging van enkele andere aanverwante

regelingen’. The amount that the Fund has been recognized as the beginning balance is

derived from the latest draft version of the ‘Rapport inzake boedelverdeling per 9

oktober 2010 van het Algemeen Pensioenfonds van de Nederlandse Antillen’ dated

September 14, 2012. The possible effect on the non-current assets of the re-allocation

of participants is unknown;

- The loan and borrowings include the current account payable to APC amounting to ANG

13,436,381 as per December 31, 2011. This balance could not be confirmed by APC.

We were not able to satisfy ourselves as to the completeness of this current account

balance by other audit procedures;

- The Fund has recorded a provision for non-registered participants for an amount of ANG

7,086,649. This provision is recognized based on the invoiced premiums for non-

registered participants. The related pension benefit obligation for these non-registered

participants and the possible effect on the provision currently recognized is unknown.

De verklaring van de actuaris

De actuaris heeft op 7 mei 2013 een actuariële verklaring afgegeven over het boekjaar 2011.

Het oordeel in de actuariële verklaring luidt:

- “Met inachtneming van het voorafgaande en het navolgende verklaar ik dat naar mijn

overtuiging de technische voorzieningen, overeenkomstig de beschreven berekeningsregels

en uitgangspunten, als geheel bezien, toereikend zijn vastgesteld. Het vermogen van het

pensioenfonds is op de balansdatum niet voldoende ter dekking van de minimum positie

van de voorziening voor pensioenverplichtingen (VPV), er is sprake van een

dekkingstekort.”

Het “voorafgaande” heeft betrekking op de door het pensioenfonds verstrekte administratieve

basisgegevens en de bevindingen van de accountant ten aanzien hiervan. De actuaris heeft

deze gegevens als uitgangspunt voor zijn beoordelingswerkzaamheden aanvaard.



3.2 Balansposten

Activa

In onderstaande tabel is de activazijde van de balans van het APS per 10 oktober 2010 en

ultimo 2011 opgenomen. Wij hebben de benamingen uit de jaarrekening 2011 van APS

aangehouden:

Activazijde balans (x NAƒ 1.000) 2011 10-10-10

Property and equipment 161 -

Intangible assets 108 -

Financial assets

- Investments held to maturity 70.000

- Investments held at fair value through profit or loss 65.972

Other non-current assets 87.229 300.928

Total non-current assets 223.470 300.928

Accounts receivable 40.062 74.427

Short term portion of financial assets 120.000 -

Other current assets 66 -

Cash and cash equivalents 31.134 -

Total current assets 191.262 74.427

Total assets 414.732 375.355

Waardering van de beleggingen

De beleggingen zijn deels verantwoord onder de balanspost Financial assets en deels voor het

kortlopende deel van NAf 120.000.000 (deel van het vermogen in de beleggingen dat binnen

een jaar na 31 december 2011 weer beschikbaar komt ter herinvestering of pensioenbetalingen)

onder de balanspost Short term portion of financial assets.

Investments held to maturity

Het APS heeft in het kader van de boedelscheiding met APNA een voorschot gekregen op het

deel waar het APS recht op heeft. Dit voorschot werd gedurende 2011 tijdelijk belegd in Time

deposits in afwachting van verdere binnenlandse en buitenlandse investeringen. Wij hebben

geen vastlegging van de intentie van het management gezien inzake de voorgenomen termijn

voor het aanhouden van de time deposits. Deze time deposits zijn geclassificeerd als “held to

maturity”. De intentie van het management was kennelijk om deze beleggingen tot einde

looptijd aan te houden.

Deze time deposits worden aangehouden bij vier lokale banken. De nominale waarde van deze

time deposits bedraagt NAf 190 miljoen, waarvan 120 miljoen binnen een termijn van maximaal

1 jaar zal aflopen. Het gedeelte welk binnen 1 jaar zal aflopen is op de balans 2011 van het APS

verantwoord als kortlopende deel van de beleggingen.



Investments held at fair value through profit or loss

De “investments held at fair value” betreffen internationale beleggingen en zijn ultimo 2011 als

volgt samengesteld:

Soort belegging 31-12-11

Fixed income 17.123.623

Equity 48.847.610

Totaal 65.971.233 Bedragen in NAf

Periodiek ontvangt het APS een overzicht van de internationale beleggingen. Wij merken hierbij

op dat de waardering niet is gestaafd met een onafhankelijke bron (bijvoorbeeld Bloomberg).

Wij hebben begrepen dat de waardering ultimo 2012 wel met een onafhankelijke bron zal

worden afgestemd.

Waardering van de vordering op de overheid

Ultimo 2011 heeft het APS een aanzienlijke vordering van NAf 38,4 miljoen op de overheid.

Deze vordering betreft door het APS voorgeschoten bedragen inzake:

- VUT en Duurtetoeslag ten behoeve van gepensioneerde ambtenaren;

- voorgeschoten bedragen inzake VUT en Duurtetoeslag van gepensioneerde werknemers van

gesubsidieerde schoolbesturen;

- nog te ontvangen pensioenpremies van actieve werknemers van de gesubsidieerde

schoolbesturen.

Momenteel onderhandelt het APS met de overheid over een aflossingsplan ter incasso van deze

openstaande vordering.

Ten tijde van het uitbrengen van de jaarrekening was de vordering op de overheid per 31

december 2011 ouder dan 1 jaar. De rentetegoeden zijn ook in deze vordering per 31 december

2011 verantwoord.

Conclusie waardering van de vordering op de overheid

De vordering op de overheid is correct gewaardeerd.

Boedelverdeling van de activa en passiva van het voormalig Algemeen Pensioenfonds

van de Nederlandse Antillen (APNA)

Van belang voor het APS is dat er een definitieve afrekening van bezittingen en schulden zal

volgen uit de definitieve boedelscheiding van APNA. De boedelscheiding is nog niet afgerond en

daarom ook nog niet definitief.

Conclusie Boedelverdeling van de activa en passiva van het voormalig Algemeen

Pensioenfonds van de Nederlandse Antillen (APNA)

Er bestaat een onzekerheid in de waardering van de posten die voortkomen uit de voorlopige

boedelscheiding. Dit kan gevolgen hebben voor de getrouwheid van de jaarrekening.



Passiva

In de volgende tabel is de passivazijde van de balans ultimo 2011 weergegeven:

Passivazijde balans (x NAƒ 1.000) 2011 10-10-10

Reserves 3.597 3.597

Result current year - 4.328 -

Total equity - 731 3.597

Pension benefits obligations 394.701 371.758

Provisions 7.087 -

Loan and borrowings 13.436 -

Total non-current liabilities 415.224 371.758

Accounts payable 199 -

Tax and social premiums payable 40 -

Total current liabilities 239 -

Total liabilities 415.463 371.758

Total equity and liabilities 414.732 375.355

Eigen vermogen

Als gevolg van de nieuwe staatkundige verhoudingen per 10 oktober 2010 en de in dit kader

bepaalde verdeelsleutel van de activa en passiva van APNA zijn activa en passiva voorlopig

toegekend aan het APS op basis van de voorlopige boedelverdeling. De verdeelde activa

overtreffen de verdeelde passiva met NAf 3.597.252. Dit is het startkapitaal van het APS per 10

oktober 2010.

Voorzieningen

Inleiding

De balanspost Voorzieningen is als volgt samengesteld:

Omschrijving Bedrag NAf

Pensioenvoorziening geregistreerde deelnemers 394.701.000

Pensioenvoorziening niet geregistreerde deelnemers 7.086.649

Totaal 401.787.649

De voorziening voor niet-geregistreerde werknemers betreft de gefactureerde premies voor niet

geregistreerde deelnemers. De niet-geregistreerde deelnemers zullen in de pensioenvoorziening



worden opgenomen zodra deze werknemers worden geregistreerd. Wij zullen hierna deze twee

voorzieningen als een geheel onder de pensioenvoorziening behandelen.

Voorwaarden voor het juist berekenen van de omvang van de voorziening voor pensioenverplichtingen

Om de juiste omvang van de voorziening voor pensioenverplichtingen (VPV) te kunnen

berekenen is het essentieel dat:

- de deelnemersadministratie juist en volledig is;

- de actuariële aannames voldoende prudent zijn.

Juistheid en volledigheid van de deelnemersadministratie

Het APS is bij Landsverordening opgericht op 10 oktober 2010 en is het pensioenfonds voor alle

overheidsambtenaren en werknemers van de overheidsentiteiten op Sint Maarten. De

deelnemende organisaties hebben over 2011 het aantal deelnemers en de relevante gegevens

over de deelnemers aan het APS doorgegeven. Deze opgaven zijn niet vergezeld van een

controleverklaring van de betreffende externe accountants. Het APS heeft niet gecontroleerd of

de door de deelnemende organisaties opgegeven aantal werknemers en gegevens per

werknemer correct zijn.

Het beheer van de deelnemersadministratie en de verzorging van de pensioenuitkeringen werd

gedurende 2011 grotendeels uitbesteed aan het Algemeen Pensioenfonds Curaçao (APC). In dit

kader was er sprake van een Service Level Agreement (SLA) tussen het APS en het APC.

Er bestonden bij het APC en haar voorganger het APNA aanzienlijke achterstanden (‘backlogs’)

in de verwerking van mutaties in de deelnemersadministratie. Verder was rond 10 oktober 2010

sprake van een aanzienlijke uitbreiding van het deelnemersbestand als gevolg van de

indiensttreding van ambtenaren voor de invulling van belangrijke posten in de overheid van het

nieuwe Land Sint Maarten.

Het APS heeft de Stichting Overheidsaccountantsbureau (SOAB) de opdracht gegeven om de

juistheid en de volledigheid van het deelnemersbestand, dat door het APS van het APC is

overgenomen, te controleren. De werkzaamheden zijn in 2012 opgestart en liepen door tot in

2013. SOAB had op het moment van onze controle haar definitieve rapportage inzake de

juistheid en volledigheid van het deelnemersbestand nog niet uitgebracht. Op grond van de

bevindingen in de concept-rapportage bleek dat er onzekerheid bestond over de

betrouwbaarheid van de deelnemersadministratie. Dit werd onder andere veroorzaakt doordat:

- gegevens betreffende het pensioengevend salaris, de NAW-gegevens, maar ook gegevens

betreffende partner of geen partner en aantal kinderen onvolledig in het bestand waren

opgenomen;

- de overheid, de NV ’s, de schoolbesturen en de overige stichtingen niet altijd alle en niet

altijd actuele gegevens en documenten bij het APNA/APC hebben ingeleverd.

Bij onvolledige documentatie en gegevens werden de aangemelde personen door APNA/APC niet

in het deelnemersbestand opgenomen.

Uit de door de Rekenkamer op 16 april 2013 uitgebrachte Eindrapportage “Pensioenen Sint

Maarten 2011” komt ook naar voren dat de deelnemersadministratie onvolledig is. Wij stelden

vast dat meer dan 50 procent van de medewerkers die recht op pensioen hebben, niet bij het



APS waren ingeschreven. Ook al staan deze medewerkers niet ingeschreven, zij hebben wel

rechten uit het pensioenfonds omdat ze overheidsdienaar of werknemers volgens burgerlijk

recht zijn. De periode van de uitvoering van ons onderzoek loopt niet helemaal door tot het

moment van afgeven van de controleverklaring door de externe accountant. Wij zijn echter van

mening dat ons onderzoek wel richtinggevend is voor ons oordeel over de betrouwbaarheid van

de deelnemersadministratie.

De actuaris heeft op 7 mei 2013 een “Certificeringsrapport 2011 Algemeen Pensioenfonds Sint

Maarten” uitgebracht. In dit rapport staan uitspraken die er voor zorgen dat wij twijfelen of de

deelnemersbestanden en de daarop berekende VPV in de jaarrekening 2011 voldoende

betrouwbaar zijn. Deze uitspraken hebben betrekking op:

- Het ontbreken van een verklaring van de accountant dat de basisgegevens juist en volledig

zijn. Dat is wel gebruikelijk en geeft de actuaris zekerheid. De actuaris heeft op zich de

ruimte om zonder een verklaring toch de basisgegevens te aanvaarden, maar juist als de

accountant geen verklaring kan geven, en er zijn al eerder twijfels geuit over de bestanden,

dan zullen er duidelijke bevindingen van de accountant en/of van de actuaris zelf moeten

zijn die tot de conclusie leiden dat de basisgegevens juist en volledig zijn.

- Een brief van de accountant van 15 april 2013 waarin deze verklaart dat zij uit een

steekproef voor 80 van de 85 deelnemers de juistheid heeft kunnen vaststellen. Van 5 van

de 85 kon de accountant niet de juistheid vaststellen, omdat deze in het dossier ontbraken.

Deze dossiers bevonden zich nog bij het Algemeen Pensioenfonds Curaçao. Uit emails blijkt

dat de 5 ontbrekende deelnemers door de actuaris zelf zijn gecontroleerd en hierbij geen

bijzonderheden zijn geconstateerd.

- De volledigheid van de basisgegevens. De actuaris en de accountant gaan in de betreffende

correspondentie niet in op de volledigheid van de basisgegevens. Er zouden dus deelnemers

kunnen ontbreken. De deelnemersbestanden van het APS komen voort uit de splitsing van

APNA. De splitsing van APNA is door een accountant gecontroleerd. De controles van de

actuaris en accountant zijn voortgezet op basis van deze beginstand. Eventueel kunnen nog

verschuivingen van deelnemers plaatsvinden tussen de verschillende pensioenfondsen

voortgekomen uit APNA. De actuaris geeft aan dat dit naar verwachting een beperkte

impact op de dekkingsgraad zal hebben, omdat naast de pensioenverplichtingen ook het

bijbehorende vermogen overgedragen zal moeten worden.

- De hoogte van de voorziening voor niet geregistreerde deelnemers, die door het fonds zelf

is bepaald en niet door de actuaris is gecontroleerd.

- Het bestaan van twee gescheiden systemen voor de administratie van actieve- en

premievrije deelnemers enerzijds en voor gepensioneerden anderzijds heeft geleid tot a. het

opnemen van extracomptabele posten in de voorziening en b. tot diverse correctieposten bij

zowel de vaststelling van de VPV als bij het opstellen van het verloop van de VPV. Hierdoor

ontstaan onzuiverheden in de analyse en wordt de controle op de toereikendheid van de

VPV bemoeilijkt. Volgens de actuaris van het APS biedt de technische analyse vooralsnog

niet het gewenste betrouwbaarheidsniveau. Dit komt omdat sprake was van grote

correctieposten door de afsplitsing van het fonds en door onzekerheden wegens meerdere

administratieve systemen.



- De herindeling van de deelnemers over de drie fondsen (APS, APC en PCN). Volgens de

actuaris dienen de eindafrekeningen met de andere fondsen zo spoedig mogelijk te worden

afgewikkeld om onzekerheden zo veel mogelijk te verkleinen.

- Deelnemers die ten onrechte niet en ten onrechte wel in de systemen van het APS

voorkomen. Volgens de actuaris horen 147 deelnemers bij het APS thuis, maar waren bij

het APC geregistreerd. Verder stonden 22 deelnemers bij het APS geregistreerd in plaats

van bij het APC. Deze deelnemers zijn voor de berekening van de pensioenverplichtingen

ultimo 2011 gecorrigeerd. Deze correcties zijn door het APC gecontroleerd. Deze controle is

niet door de accountant of actuaris gecontroleerd.

- De pensioentrekkende deelnemers. De actuaris heeft niet kunnen vaststellen of deze bij het

APS horen. Deze controle is door de accountant uitgevoerd.

- De “zwevende” gepensioneerden. Deze komen niet voor in de bestanden van het APS en

zijn extracomptabel bepaald.

- De onduidelijkheid of er een voorziening voor nog niet opgehaalde pensioenen is

opgenomen.

- De onduidelijkheid of de gehanteerde afkoopfactoren nog bij de door het fonds gehanteerde

grondslagen passen.

Uit de hiervoor genoemde punten blijkt dat de technische analyse onvoldoende betrouwbaar is.

Indien een technische analyse onvoldoende betrouwbaar is, dient juist de controle van de

basisgegevens te worden aangescherpt. Deze aanscherping heeft niet kunnen plaatsvinden/

plaatsgevonden.

Tijdens onze dossierreview bij de accountant van APS hebben wij inzage gekregen in een brief

van de actuaris van 7 september 2012 bij “Opgave voorlopige voorziening

pensioenverplichtingen per 31 december 2011”. In deze brief geeft de actuaris aan dat de

grondslagen die gebruikt zijn door het APNA niet persé goed hoeven te zijn voor het APS. In het

door de actuaris op 7 mei 2013 uitgebrachte “Certificeringsrapport 2011 Algemeen

Pensioenfonds Sint Maarten” vermeldt de actuaris hier niets meer over. Het is ons tijdens ons

onderzoek niet duidelijk geworden waarom deze opmerking over de grondslagen niet in het

certificeringsrapport 2011 is opgenomen.

Gezien het belang van de informatie uit het deelnemersbestand en de invloed hiervan op de

technische voorziening pensioenuitkeringen, zal deze onzekerheid in de controle naar alle

waarschijnlijkheid van diepgaande invloed voor de getrouwheid van de jaarrekening zijn.

Ad Prudentie van de actuariële aannames

Bij de berekening van de Voorziening Pensioenverplichtingen zijn verschillende aannames en

veronderstellingen gehanteerd:

- Rentegrondslag: 4%;

- Overlevingstafels: Voor mannen is de sterftetafel GBM 2000 – 2005 gebruikt en voor

vrouwen de sterftetafel GBV 2000 – 2005, met een leeftijdsterugstelling van een jaar voor

mannen en twee jaren voor vrouwen. Hiervoor zijn de door APS gebruikte sterftetafels van

GBM en GBV 1995-2000 verhoogd met een procentuele opslag op de pensioenverplichting

van 3,4% voor actieven en 3,7% voor gewezen deelnemers. De wezen sterfte is

verwaarloosd;



- Leeftijdsverschil: de mannelijke deelgenoten zijn 3 jaar ouder verondersteld dan hun

echtgenote en de vrouwelijke deelgenoten zijn 3 jaar jonger verondersteld dan hun

echtgenoot;

- Gehuwdheidsfrequenties: verondersteld is dat alle actieve deelgenoten getrouwd zijn.

De door het APS gebruikte grondslagen zijn overgenomen van de door APNA gehanteerde

grondslagen. De actuaris van APS heeft aangegeven dat deze gebruikte grondslagen voor APS

niet persé goed hoeven te zijn. Wij adviseren u om de uitgangspunten specifiek te laten toetsen

aan de situatie van Sint Maarten.

APS heeft over 2011 een rekenrente van 4 procent gehanteerd. Het APS heeft vanuit de

voorlopige boedelbalans een aanzienlijk bedrag aan liquide middelen ontvangen. Dit bedrag in

liquide middelen diende te worden geïnvesteerd na 10 oktober 2010. Gedurende 2011 zijn deze

liquide middelen tijdelijk belegd in Time deposits.

Het gerealiseerde rendement op deze Time deposits is laag en heeft (mede) geleid tot een

negatief resultaat over 2011. Het minimum doelrendement op lange termijn is volgens het APS

5,5 procent. Hiervoor is echter geen onderbouwing door middel van een ALM-studie.

Het feit dat een ALM-studie ontbreekt, het beleggingsrendement over 2011 laag is en het

resultaat over 2011 negatief is, zorgt ervoor dat wij geen oordeel kunnen vormen over het

terecht hanteren van een rekenrente van 4 procent. De gevolgen van een mogelijke lagere

rekenrente van 3 procent zijn aanzienlijk. Een grove schatting van de dekkingsgraad van het

APS bij een rekenrente van 3 procent komt uit op 80 procent, een aanzienlijk tekort.

Technische voorziening pensioenverplichtingen

Verklaring van de actuaris

De actuaris heeft een actuariële verklaring inzake de technische voorzieningen over het

boekjaar 2011 afgegeven. Het oordeel (een “schone” verklaring) van de actuaris luidt:

“Met inachtneming van het voorafgaande en het navolgende verklaar ik dat naar mijn

overtuiging de technische voorzieningen, overeenkomstig de beschreven berekeningsregels en

uitgangspunten, als geheel bezien, toereikend zijn vastgesteld.”

De actuaris geeft verder als oordeel: “Het vermogen van het pensioenfonds is op de

balansdatum niet voldoende ter dekking van de minimum positie van de VPV, er sprake is van

een dekkingstekort”, “De vermogenspositie van het Algemeen Pensioenfonds Sint Maarten is

naar mijn mening slecht, vanwege een dekkingstekort”.

Het is de vraag in hoeverre het mogelijk is om een “schone” verklaring af te geven aangaande

de technische voorziening pensioenverplichtingen, terwijl er onzekerheid is over de

betrouwbaarheid van de informatie uit de deelnemersadministratie. Voor onze bevindingen over

de onzekerheden inzake de betrouwbaarheid van de informatie uit de deelnemersadministratie

verwijzen wij naar de bladzijdes 14 tot en met 16 onder Juistheid en volledigheid van de

deelnemersadministratie. Volgens de Rekenkamer zou hooguit de juistheid van de berekening

van de voorziening, uitgaande van de aangeleverde gegevens, kunnen worden bevestigd. Dit is

anders dan een mededeling inzake de betrouwbaarheid van de omvang van deze voorziening.

Verder geeft het APS aan dat het niet zeker is dat de huidige omvang van de technische



voorziening pensioenverplichtingen toereikend zal zijn. Het APS geeft aan dat er onzekerheid is

inzake de betrouwbaarheid van de deelnemersadministratie. Er is sprake van een

opschoningsactie welk in 2012 is opgestart en op het moment van onze controle nog lopende

was. Pas als deze opschoningsactie is afgerond kan er meer duidelijkheid worden gegeven

inzake het juiste aantal deelnemers en de financiële risico’s in dit kader voor het APS.

In dat kader heeft het APS in 2011 een aanvullende voorziening van NAf 7 miljoen getroffen

voor de nog niet geregistreerde deelnemers. Pas na afronding van de opschoningsactie kan er

volgens het APS meer duidelijkheid worden gegeven inzake het juiste aantal deelnemers en de

financiële risico’s in dit kader voor het APS.

Dekkingsgraad

De dekkingsgraad3 bedraagt 99,82 procent. Dit betekent dat er geen beleggingsreserve is. De

verplichtingen worden niet gedekt door het aanwezige vermogen en er is onvoldoende

vermogen aanwezig om algemene risico’s en beleggingsrisico’s te dekken. Een dekkingsgraad

van 105 procent wordt in het algemeen in Nederland als ondergrens beschouwd. Bij een

dekkingsgraad lager dan 105 procent is er sprake van een dekkingstekort. Bij een

dekkingsgraad van 115% is er sprake van een gezonde financiële positie.

Ook de actuaris van het APS concludeert dat de financiële positie van het APS ultimo 2011

onvoldoende is. Om die reden heeft de actuaris het APS geadviseerd om een herstelplan op te

stellen.

Het APS heeft een inschatting gemaakt van de omvang van de VPV voor de niet-geregistreerde

deelnemers. De omvang van deze voorziening is bepaald op ANG 7 miljoen. De actuaris van het

APS heeft deze voorziening niet gecontroleerd. Bij het bepalen van de voorziening wordt er van

uitgegaan dat de pensioenverplichting voor deze bij het APS niet-geregistreerde deelnemers bij

benadering gelijk zal zijn aan de betaalde pensioenpremies. De aanname hiervoor is dat deze

medewerkers in 2011 voor het eerst in de pensioenverplichting hadden moeten worden

opgenomen. Deze aanname kan niet zondermeer worden gemaakt. Afhankelijk van de

gemiddelde leeftijd van de niet-geregistreerde deelnemers kan deze pensioenvoorziening hoger

zijn dan de betaalde premies.

Premiepercentage

Bij de bepaling van de VPV en bij de bepaling van de te bepalen premie, door de aangesloten

organisaties, is uitgegaan van een premiepercentage van 22%. Op grond van de

Pensioenlandsverordening zou dit 25% moeten zijn (onrechtmatigheid in de VPV bepaling).

Volgens de actuaris van het APS was dit premiepercentage van 22% in 2011 voldoende om de

kosten voor de opbouw van de pensioenaanspraken in het jaar (inclusief de overige actuariële

kosten en de backservice) te kunnen dekken.

Deze stelling is alleen geldig indien een rekenrente van 4 procent terecht wordt gehanteerd. Bij

een lagere rekenrente dient er een analyse te worden uitgevoerd of de premieafdracht

voldoende is om de kosten voor de opbouw van de pensioenaanspraken in het jaar te dekken.

3 De dekkingsgraad wordt bepaald door het balanstotaal activa te verminderen met de kortlopende schulden en de langlopende

schulden en de uitkomst daarvan te delen door de het totaal van de pensioenverplichtingen.



Wij achten de kans dan groot dat het gehanteerde percentage van 22 procent niet voldoende is

om de kosten voor de opbouw van de pensioenaanspraken te dekken.

Conclusie pensioenvoorziening

In de waardering van de pensioenverplichting constateren wij een onzekerheid van diepgaande

invloed, omdat de deelnemersadministratie niet juist en volledig is. Ook ontbreekt er een

onderbouwing van de gehanteerde grondslagen voor de berekening van de Voorziening

Pensioenverplichtingen, waaronder de rekenrente. De bevindingen met betrekking tot het

deelnemersbestand en de rekenrente zorgen ervoor dat wij geen oordeel kunnen geven over de

toereikendheid van de pensioenvoorziening. Wij vinden de lage dekkingsgraad zeer zorgelijk.

Op grond van de Pensioenlandsverordening dient er een premiepercentage te worden

aangehouden van 25 procent. In 2011 is er een premiepercentage van 22 procent

aangehouden. Indien er een lagere rekenrente dan 4 procent dient te worden gehanteerd,

bestaat de kans dat het percentage van de premieafdracht fors dient toe te nemen.

Rekening-courant schuld aan APC

APC heeft de schuld van APS aan APC van NAf 13,436,381 per 31 december 2011 niet

bevestigd. De externe accountant heeft ook geen toereikende controle-informatie kunnen

verkrijgen over deze schuld aan APC. Er is daarom geen zekerheid over de volledigheid van de

opgenomen schuld aan APC.



3.3 De winst- en verliesrekening 2011

In de volgende tabel is het bedrijfsresultaat over 2011 weergegeven:

Resultaat (x NAƒ 1.000) 2011

Pension premium income 33.267

Investment income:

- Time deposits income

- Income investments held at fair value

- Other investment income

2.073

- 853

4.718

Other income 834

Total Revenues 40.039

Pension benefit payments 11.836

Operating expenses 2.504

Net increase in pension benefits obligation 22.943

Net increase in provisions 7.086

Total expenses 44.369

Result from operating activities - 4.330

Financial income/(expenses) 2

Total non operating results 2

Profit/(loss) - 4.328

Netto-opbrengsten

De premieopbrengsten zijn gebaseerd op de in rekening gebrachte pensioenpremies aan de

deelnemende organisaties. De in rekening gebrachte pensioenpremies zijn gebaseerd op de

opgave van de deelnemende organisaties. Hierin zijn ook de premies begrepen voor

medewerkers van deelnemende organisaties die nog niet bij het APS zijn aangemeld en ook nog

niet door het APS in de berekening van de pensioenverplichting zijn opgenomen. Voor deze

medewerkers is de in rekening gebrachte pensioenpremie voorzien voor een bedrag van NAf

7.086.649 en in de winst- en verliesrekening verantwoord onder “Net increase in provisions”.

Er is momenteel een discussie tussen het APS en het APC over de verdeling van de

medewerkers van CBCS, SOAB, NPNA en UTS die op de vestiging van Sint Maarten werken. Het

APS is van mening dat de standplaats van deze medewerkers bepalend is, terwijl het APC van

mening is dat het land waar het hoofdkantoor van deze organisaties is gevestigd bepalend is. In

de door het APS verantwoorde premieopbrengsten zijn de premies voor de medewerkers van

deze 4 organisaties niet meegenomen. In de jaarrekening4 wordt een nadere toelichting op deze

problematiek gegeven.

4 Op pagina 35 en 36 van de jaarrekening 2011 van het APS.



Oordeel over de jaarrekening

Op grond van bovenstaande zijn er aanzienlijke onzekerheden in de jaarrekening

met betrekking tot de verdeling van de Boedelbalans voormalige Nederlandse

Antillen, de volledigheid van de deelnemersadministratie en de onderbouwing van

de actuariële aannames voor de berekening van de pensioenverplichtingen en de

schuld aan APC. Wij onthouden ons daarom van een oordeel over de getrouwheid

van de jaarrekening.

Ook kunnen wij op basis van het voorgaande niet concluderen dat de financiële

positie per 31 december 2011 gezond was.



4. RECHTMATIGHEID

In de Landsverordening Algemeen Pensioenfonds Sint Maarten (Lv APS) zijn bepalingen

opgenomen die handelen over onder andere:

- de organisatie;

- de beleggingen;

- de begroting en verantwoording;

- het toezicht.

In dit hoofdstuk geven wij aan op welke punten is afgeweken van de bepalingen van de Lv APS

en de daaruit voortkomende nadere bepalingen en richtlijnen.

Diverse Besluiten met betrekking tot de organisatie werden ná 31 december 2011 genomen.

Eind 2011 zijn de eerste internationale investeringen gepleegd. Om deze twee redenen heeft de

Rekenkamer besloten om de adequaatheid van de opzet van de Besluiten en Reglementen, het

testen van de interne monitoring op naleving van deze Besluiten en Reglementen en de

inhoudelijke toetsing op de naleving van deze Besluiten en Reglementen tijdens het onderzoek

jaarrekening 2012 APS uit te voeren.

4.1 Organisatie

In de Lv APS is bepaald dat het bestuur moet bestaan uit een onafhankelijke voorzitter en vier

andere leden. Deze leden worden voorgedragen door:

a. een persoon, benoemd op voordracht van de minister;

b. een persoon, benoemd op een voordracht van de minister welke hij opmaakt in

overeenstemming met de aanwijzing gedaan door de Corporate Governance Council;

c. een persoon, benoemd op een voordracht van de minister welke hij opmaakt in

overeenstemming met de aanwijzing gedaan door het Georganiseerd Overleg in

Ambtenarenzaken;

d. een persoon, benoemd op een voordracht van de minister welke hij opmaakt in

overeenstemming met de aanwijzing gedaan door of namens een of meer organisaties

welke door de minister als vertegenwoordiging van de overheidsgepensioneerden

representatief geacht worden.

De benoeming van het lid genoemd onder c. heeft nog niet plaatsgevonden.

Bestuursreglement

Op 1 juni 2012 heeft het bestuur een bestuursreglement vastgesteld; dit is 17 maanden na de

vorming van het fonds. Het bestuursreglement is in de Landscourant op 14 september 2012

gepubliceerd.

Aanwijzingsbesluit Bestuur profiel en bestuurdersprofiel Algemeen Pensioenfonds

Sint Maarten

In het Aanwijzingsbesluit bestuur profiel en bestuurdersprofiel Algemeen Pensioenfonds Sint

Maarten heeft de minister van Financiën regels gegeven betreffende de eisen ten aanzien van



geschiktheid en bekwaamheid die met betrekking tot de uitoefening van hun taak aan de

voorzitter en de overige leden van het bestuur worden gesteld. Het besluit van de minister

waarover de Rekenkamer beschikt is niet gedateerd. Volgens artikel 6 van het

Aanwijzingsbesluit treedt het besluit in werking met ingang van de dag van de publicatie in de

Landscourant. In de Landscourant van 15 februari 2013 is het besluit gepubliceerd.

Deskundigheidsverdeling bestuur

In Bijlage 1 behorende bij artikel 1 van het Aanwijzingsbesluit bestuur profiel en

bestuurdersprofiel Algemeen Pensioenfonds Sint Maarten is in hoofdstuk 3 de

deskundigheidsverdeling binnen het bestuur geregeld. Het APS onderkent 7

deskundigheidsgebieden. Per lid is aangegeven op welke van de 7 gebieden zij deskundig

worden geacht te zijn.

Verdeling van werkzaamheden van het bestuur

Volgens artikel 6, lid 1 van de Lv APS moet het bestuur in onderling overleg de verdeling van de

werkzaamheden regelen. De voorzitter vertegenwoordigt het bestuur naar buiten; door het

bestuur is een tweede vertegenwoordiger aangewezen. Een volledig uitgewerkte beschrijving

van de verdeling van de werkzaamheden van de bestuursleden is niet opgesteld. De

werkzaamheden van de secretaris zijn wel beschreven. Het Besluit regeling werkzaamheden

directie APS is in de Landscourant van 14 september 2012 gepubliceerd.

Mandaat & Delegatie directie APS

Op 13 april 2012 heeft het bestuur het document Mandaat & Delegatie directie APS vs. 0.4

geratificeerd (conform artikel 8, lid 2 van de Lv APS). Het besluit betreft het Delegatiebesluit en

het Mandaatbesluit. Beide besluiten zijn op 16 maart 2012 door het bestuur vastgesteld. Dit

besluit is op 13 april 2012 in werking getreden en is in de Landscourant gepubliceerd. In de

periode vóór 16 maart 2012 was de directie niet gemandateerd.

Artikel 10, lid 1 van de Lv APS bepaalt dat het bestuur voor de leden van de directie en het

overige personeel van het fonds een reglement vaststelt. Hierin worden zaken geregeld zoals de

indienstneming, de schorsing en het ontslag, het salaris, de werken diensttijden;

verlofaanspraken en disciplinaire straffen. Volgens de directeur van het fonds is het reglement

opgesteld, maar nog niet bij Landsbesluit goedgekeurd. Omdat het Landsbesluit nog niet is

goedgekeurd en gepubliceerd, is het besluit formeel nog niet in werking getreden.

Conclusie Organisatie

Formele besluiten over de organisatie van het APS zijn niet tijdig of nog niet genomen.

4.2 Beleggingen

De beleggingscommissie

De eerste leden van de beleggingscommissie zijn met terugwerkende kracht tot 10 oktober

2010 bij ministeriële beschikking van 9 maart 2011 benoemd. Daarna heeft de minister van

Financiën een nieuwe ministeriële beschikking ondertekend (1917/2012). De in deze

beschikking genoemde personen zijn met terugwerkende kracht tot 10 oktober 2010 benoemd.

Twee van de drie leden waren ook al genoemd in de ministeriële beschikking van 9 maart 2011.



Volgens artikel 14 van de Lv APS moeten de leden van de beleggingscommissie een bijzondere

deskundigheid op het gebied van beleggingen hebben.

Op 22 oktober 2011 heeft het bestuur het reglement voor de beleggingscommissie vastgesteld.

In de periode vóór 22 oktober 2011 bestond er geen reglement.

Artikel 15, lid 1 van de Lv APS bepaalt dat bestuur jaarlijks een beleggingsplan vaststelt, waarin

de algemene lijnen van het beleggingsbeleid zijn opgenomen. Voor 2011 heeft het bestuur geen

beleggingsplan vastgesteld. Ditzelfde geldt ook voor het jaar 2012. De directie heeft de plannen

voor 2013 en 2014 aan de beleggingscommissie aangeboden, maar de plannen zijn nog niet

door het bestuur vastgesteld.

Beleggingsbeleid

Op 18 oktober 2011 heeft het bestuur van het fonds een Investment Policy Statement (IPS)

voor het totale fonds vastgesteld. Daarnaast heeft het bestuur de volgende IPS vastgesteld:

- Investment policy statement for asset allocation strategy;

- Master Investment Policy Statement (MIPS) voor de interne beleggingsportefeuille;

- Master Investment Policy Statement (MIPS) voor de externe beleggingsportefeuille;

- Investment Policy Statement for custody management;

- Investment Policy Statement external manager/strategy analysis, selection and monitoring;

- Consultant conflict of interest protocol.

In deze documenten ligt het kader vast waarbinnen beleggingen kunnen worden gedaan. Het

gaat hierbij om zaken als:

- de beleggingsdoelstelling;

- de verantwoordelijkheden van betrokken partijen (bestuur, directie, adviseur, beheerder en

fondsmanagers );

- de prestatiedoelstelling en ijkpunten;

- beleggingsbenaderingen en parameters;

- derivaten;

- de gemiddelde duur van beleggingen;

- de risico-tolerantie;

- de verdeling van de beleggingen over verschillende fondsen;

- de evaluatietermijn;

- de selectiecriteria;

- de monitoring- en controleprocedures.

Foreign exchange license

Per 15 december 2011 heeft het APS US$ 48 miljoen belegd in het buitenland. Om geld naar

een buitenlandse bank over te maken is toestemming nodig van de Centrale Bank. Voor deze

transactie heeft de Centrale Bank op 16 maart 2012 toestemming gegeven. Op grond van

artikel 11 van de Regeling Deviezenverkeer Curaçao en Sint Maarten is betalingsverkeer met

het buitenland voor belegging in buitenlandse waardepapieren van meer dan ANG 250.000

zonder vergunning verboden.



De Rekenkamer heeft begrepen dat het usance is dat door tijdsdruk eerst mondeling

toestemming wordt verkregen en dat de schriftelijke toestemming in de vorm van een

vergunning later volgt. De Algemene Rekenkamer heeft niet kunnen bevestigen of deze

“praktijk” bij het APS ook is gehanteerd.

De gerealiseerde beleggingen

De Centrale Bank eist dat het APS 60% van de investeringen lokaal verricht en 40% in het

buitenland. Ultimo 2011 geldt dat de aangegeven lopende Time deposits bij de lokale banken,

welke als lokale beleggingen worden aangemerkt, in totaal 74% uitmaken van de totale

beleggingen van het APS. Dit betekent dat is voldaan aan het vereiste van de Centrale Bank van

minimaal 60% aan lokale investeringen.

De buitenlandse beleggingen maken ultimo 2011 in totaal 26% uit van de totale beleggingen

van het APS. Dit betekent dat is voldaan aan de CBCS-vereiste dat maximaal 40% van de

investeringen in het buitenland mag zijn.

Het APS heeft als uitgangspunt voor de buitenlandse beleggingen dat voor 40% in fixed income

en voor 60% in ‘equity’ belegd moet worden. De ‘fixed income’ betreft obligatieleningen bij

beursgenoteerde bedrijven terwijl de ‘equity’ betrekking heeft op beleggingen in

aandelenindexen (e.g. mid cap). Ultimo 2011 is hier aan voldaan.

Conclusie Beleggingen

Op grond van bovenstaande bevindingen komen wij tot de volgende conclusies:

- in strijd met de Lv APS is voor 2011 geen beleggingsplan opgesteld. Ditzelfde geldt ook voor

2012. Voor 2013 en 2014 is er een beleggingsplan opgesteld, maar nog niet door het

Bestuur vastgesteld;

- het overmaken van US$ 48 miljoen naar een buitenlandse bankrekening is onrechtmatig

omdat de vergunning die daarvoor nodig was pas later door de Centrale Bank werd

afgegeven.

4.3 Begroting en verantwoording

Op grond van artikel 17 van de Lv APS stelt het bestuur jaarlijks de begroting van het fonds

voor het volgende jaar op. Deze begroting moet vóór 1 oktober van het voorafgaande jaar ter

goedkeuring aan de minister van Financiën worden aangeboden. In afwijking op artikel 17 zendt

het bestuur op grond van artikel 34 van de Lv APS de vastgestelde begroting van het

kalenderjaar 2011 aan de Minister vóór een door hem in overleg met het bestuur vastgesteld

tijdstip. Desgevraagd deelde de minister van Financiën ons mee dat hij uit de gegevens die hij

beschikbaar heeft, niet kan af te leiden dat bovenvermelde berichtgeving door de Minister van

Financiën aan het APS heeft plaatsgevonden.

De begroting 2010-2011 is op 6 januari 2012 aan de minister van Financiën ter goedkeuring

aangeboden. Documenten waaruit de goedkeuring door de minister van Financiën blijkt en de

verzending door de Minister van Financiën van de goedgekeurde begroting aan de Staten,

konden ons niet worden getoond.

De jaarrekening en het verslag zijn niet gedateerd. De controleverklaring van de externe

accountant is op 15 mei 2013 afgegeven. Hierdoor heeft het bestuur de vastgestelde



jaarrekening, voorzien van een verklaring van een registeraccountant, en het jaarverslag niet

vóór 1 november 2012 aan de Minister van Financiën, de Bank en de Rekenkamer kunnen

verzenden (artikel 18 lid 7). Het APS heeft op 4 januari 2013 aan de Centrale Bank uitstel

gevraagd voor het aanleveren van de jaarcijfers 2010-2011 (aanbieden aan de Centrale Bank

vóór maart 2013).

Het bestuur heeft het jaarverslag 2011 niet algemeen verkrijgbaar gesteld (artikel 18, lid 8).

Voor zover de Rekenkamer heeft kunnen nagaan heeft de Minister van Financiën de

jaarrekening en het jaarverslag nog niet aan de Staten gezonden (artikel 18, lid 9).

Het bestuur van het fonds heeft respectievelijk op 4 en 8 november 2013 de minister van

Financiën en de Centrale Bank uitstel gevraagd voor het indienen van de jaarrekening 2012. Dit

uitstel is verleend tot 31 maart 2014. Op 1 april 2014 heeft het fonds wederom om uitstel

gevraagd (tot eind mei 2014).

Conclusie over de begroting en verantwoording

De jaarrekening 2011 is te laat door het bestuur vastgesteld en de jaarrekening 2012 is nog

niet opgesteld.

4.4 Oordeel over de rechtmatigheid

Oordeel over de rechtmatigheid

Vanaf de start van het fonds op 10 oktober 2010 was niet voldaan aan wettelijke

inrichtingseisen. Ten tijde van het schrijven van dit rapport is dat nog steeds niet het

geval. Zo is het bestuur nog niet voltallig, en is de jaarrekening 2012 nog niet opgesteld.

De Rekenkamer is van oordeel dat deze ongewenste situatie te lang voortduurt.

Met betrekking tot de beleggingen concluderen wij dat ten aanzien van het opstellen van

het jaarlijks beleggingsplan en het overmaken van gelden naar het buitenland niet is

voldaan aan de Lv APS.



5. GOVERNANCE, COMPLIANCE AND RISK MANAGEMENT (GCR)

5.1 Investment Policy Statements (IPS) en interne beheersing

Omdat APS daadwerkelijke beleggingshandelingen heeft uitbesteed zijn de Investment Policy

Statements (IPS) en Seperately Management Accounts agreement (SMA) belangrijk als

onderdeel van het control framework van APS.

De IPS bieden de mogelijkheid om deze handelingen te bewaken en te controleren. Het is de

verantwoordelijkheid van directie en bestuur zich een oordeel te vormen over uitvoering van het

beleggingsbeleid.

Om die verantwoordelijkheid te kunnen dragen is voorzien in informatievoorziening door de

fondsbeheerders, fondsmanagers en adviseur aan de beleggingscommissie en de directie van

het APS. De directie legt daarover verantwoording af aan het bestuur.

Ten behoeve van de oordeelvorming van het bestuur is het van belang dat de directie zodanig

aan het bestuur rapporteert, dat het bestuur inzicht krijgt in de overwegingen die hebben geleid

tot het oordeel van de directie dat de uitvoering van het beleggingsbeleid wel of niet in

overeenstemming is met de beleidsuitgangspunten.

Vervolgens maakt het bestuur zijn eigen afweging en legt deze ook vast. Voor zover de

Rekenkamer heeft kunnen nagaan worden deze toezicht werkzaamheden en de oordelen

daarover onvoldoende gestructureerd en consistent vastgelegd. Hierdoor was het voor de

Rekenkamer tijdens haar onderzoek niet mogelijk om na te gaan of de toezicht werkzaamheden

en de oordelen daarover adequaat worden uitgevoerd.

Wij merken op dat er voor de interne beleggingen geen Investment Policy Statement for

custody management is opgesteld. Het risico hiervan is dat onvoldoende zicht bestaat over het

bestaan van de bezittingen.

Conclusie Investment Policy statement (IPS) en interne beheersing

De Rekenkamer heeft op basis van de ontvangen informatie niet kunnen bepalen of de toezicht

werkzaamheden op de uitvoering van het beleggingsbeleid en de oordelen onvoldoende

gestructureerd en consistent worden vastgelegd. Hierdoor was het voor de Rekenkamer tijdens

haar onderzoek niet mogelijk om na te gaan of de toezicht werkzaamheden en de oordelen

daarover adequaat worden uitgevoerd. Wel is tijdens het gesprek met de directie onder andere

gebleken dat APS 24/7 de beschikking heeft over een terminal om de beleggingen te kunnen

monitoren en dat er periodiek telefonisch overleg met de externe adviseur plaatsvindt in het

kader van toezichthoudende taken.

Het APS loopt het risico dat onvoldoende inzicht bestaat over het bestaan van de bezittingen,

omdat voor de interne beleggingen geen Investment Policy Statement for custody management

is opgesteld.



5.2 De samenwerking met de beleggingsadviseur

Het bestuur van het APS heeft op 12 december 2011 een overeenkomst gesloten met een

Amerikaans beleggingsadviesbureau. Volgens de overeenkomst is het bureau verantwoordelijk

voor de beoordeling van de financiële situatie van het APS en zal het APS hierover adviseren,

inclusief de advisering over het beleggen en herbeleggen van de middelen. De overeenkomst is

getekend door de Investment Advisor Representative (de vertegenwoordiger van de adviseur).

Reikwijdte van de overeenkomst

Volgens de overeenkomst wijst het APS bepaalde onafhankelijke managers aan, die op basis

van de beleggingsdoelstellingen van het APS door de beleggingsadviseur zijn aanbevolen. Deze

managers zijn door het APS geautoriseerd om aandelen, obligaties, mutual funds, andere

zekerheden en contracten te kopen, te verkopen of anderszins investeringstransacties uit te

voeren.

De aanbevelingen van de adviseur zijn gebaseerd op zijn deskundig oordeel; de adviseur kan

niet verantwoordelijk worden gehouden voor de resultaten van zijn aanbevelingen.

Beheer afspraken

Het beheer over de bezittingen van het APS wordt uitgevoerd door onafhankelijke beheerders

en niet door de adviseur. Deze beheerders worden door het APS betaald.

De adviseur is door het APS gemachtigd om een in de overeenkomst genoemd bedrijf instructies

en opdrachten te laten geven voor de aankoop, verkoop, omzetting, ruiling of achterhouden van

zekerheden en contanten. Dit bedrijf heeft dezelfde naam als die van de adviseur en houdt

kantoor op hetzelfde adres. De feitelijke beleggingstransacties worden gedaan door de

managers.

Volgens de overeenkomst met de adviseur zullen de beheerders maandelijks rechtstreeks aan

het APS rekeningoverzichten zenden. Op deze overzichten worden alle transacties vermeld.

Voor zover de Rekenkamer heeft kunnen nagaan heeft het APS voor het maken van een keuze

voor een adviseur vooraf geen programma van eisen opgesteld en meerdere adviseurs gevraagd

om een aanbieding te doen.

Volgens het APS is inmiddels een tweede adviseur aangetrokken.

Best practice

Onder andere de OECD (Oganization for Economic Cooperation and Development) beveelt aan

om een duidelijke scheiding aan te brengen tussen “investment en settlement functies”. De

auditor (accountant), Actuary en Custodian moeten aangewezen zijn. Ten aanzien van de

binnenlandse investeringen (60%) ontbreekt vooralsnog de invulling van de functie van

Custodian.

Vanwege het uitbesteden van beleggingsactiviteiten is het hebben van een Conflicts of Interest

Policy cruciaal. Voorts is het regelmatig onafhankelijk en onpartijdig monitoren en beoordelen

van de beleggingsperformance essentieel. De Rekenkamer verwacht dat de vastlegging van de

toezichthoudende activiteiten eveneens op een gestructureerde wijze plaatsvindt.



Conclusie: De samenwerking met de beleggingsadviseur

De adviseur, het bedrijf dat de adviseur vertegenwoordigt en het bedrijf dat de opdrachten tot

aan- en verkoop geeft aan de managers zijn direct of indirect met elkaar verbonden, terwijl de

managers op aanbeveling van dezelfde adviseur door het APS worden aangewezen.

Het APS heeft “vooraf” voor de benoeming van de adviseur geen programma van eisen

opgesteld en heeft niet meerdere adviseurs gevraagd om een aanbieding te doen.

5.3 Toezicht Centrale Bank

De Centrale Bank houdt toezicht op het fonds en adviseert op verzoek of uit eigen beweging de

minister en het bestuur met betrekking tot zaken die het fonds raken (artikel 20 Lv APS). De

Centrale Bank brengt hierover jaarlijks vóór 1 juni verslag uit aan de minister van Financiën.

Vervolgens zendt de minister van Financiën een afschrift van het verslag aan het bestuur van

het APS. Aan de Rekenkamer konden geen documenten worden getoond waaruit blijkt dat de

Centrale Bank een verslag over 2011 en 2012 heeft uitgebracht aan de minister van Financiën.

Conform artikel 11 lid 2 van Lv APS moet het APS in overleg met Centrale Bank een of

meerdere actuariële deskundigen aanwijzen die het bestuur adviseert in actuariële en

bedrijfstechnische vraagstukken. Volgens de Centrale Bank heeft er geen overleg

plaatsgevonden over de aanstelling van de actuaris.

Op 4 november 2013 heeft de Centrale Bank het fonds schriftelijk haar bevindingen naar

aanleiding van een visitatie bij het APS meegedeeld. De bevindingen van de Centrale Bank

hebben betrekking op de status van de boedelscheiding, de betrouwbaarheid van het

deelnemersbestand, de wet- en regelgeving, de beleggingen en de financiële positie. Naar

aanleiding van de bevindingen heeft de Centrale Bank meerdere aanbevelingen gedaan.

Conclusie Toezicht Centrale Bank

De Rekenkamer heeft geen oordeel kunnen vormen over het toezicht over de jaren 2011 en

2012 van de Centrale Bank op het APS.

5.4 Oordeel over Governance, Compliance and Risk Management (GCR)

Oordeel over Governance, Compliance and Risk Management

De Rekenkamer heeft geen gestructureerde vastlegging van de toezicht werkzaamheden

op de uitvoering van het beleggingsbeleid kunnen vaststellen. Hierdoor kunnen wij geen

oordeel geven of de toezicht werkzaamheden en de oordelen daarover adequaat worden

uitgevoerd.

Het belang van het adequaat uitvoeren van deze toezicht werkzaamheden wordt nog

verhoogd door de verbondenheid van de externe partijen die betrokken zijn bij de

uitvoering van het beleggingsbeleid.

Er bestaat onzekerheid of de Centrale Bank over 2011, in overeenstemming met de Lv

APS, toezicht heeft gehouden op het APS.



6. REACTIE BESTUUR APS EN NAWOORD ALGEMENE REKENKAMER

Het bestuur van het APS heeft op 19 juni jl. gereageerd op ons rapport. De volledige reactie van

het bestuur hebben wij opgenomen in § 6.1. De reactie van het bestuur gaf ons aanleiding tot

een nawoord (§ 6.2).

6.1 Reactie Bestuur APS

Het bestuur schrijft:



6.2 Nawoord Algemene Rekenkamer

The Algemene Rekenkamer heeft op 27 juni 2014 gereageerd op het schrijven d.d. 19 juni 2014

van het bestuur van het APS. De reactie luidt als volgt:

Geachte Bestuur,

In uw schrijven van 19 juni 2014, met kenmerk 2014-06/APS-53, geeft u in het kader van hoor en

wederhoor reactie op het concept eindrapport t.a.v. de controle van de jaarrekening 2011 van het

APS. Wij willen bij deze graag reageren op uw schrijven van 19 juni 2014.

Allereerst willen wij benadrukken dat deze eerste controle van het fonds en specifiek het onderzoek

naar de jaarrekening 2011 van het APS duidelijk langer heeft geduurd dan wenselijk. Op de oorzaken

van deze vertraging zullen wij later in deze reactie terugkomen. De Rekenkamer heeft vanaf het

moment van de aankondiging van ons onderzoek de aanpak zeer duidelijk en transparant aan de

directie en het bestuur van het APS uiteengezet. Wij hebben alle begrip voor het feit dat het traject

voor het APS nieuw is en wij zijn daarom ook flexibel geweest. Dat laat echter onverlet dat de

Rekenkamer haar wettelijke taak zakelijk en zorgvuldig uitvoert. Het fonds staat conform de

Landsverordening APS onder de controle van de Rekenkamer. Voorts wordt, zoals u bekend, in deze

landsverordening ook bepaald dat de jaarrekening onderhavig is aan een toets van de Rekenkamer.

Met andere woorden, onderzoek bij het APS is een jaarlijks terugkomende activiteit. De Rekenkamer

heeft tijdens dit eerste onderzoek de tijd genomen en de inspanning gedaan om uw bestuur te wijzen

op onze wettelijke rollen en bevoegdheden ten aanzien van het APS. Wij willen ook benadrukken dat

die rollen en bevoegdheden los staan van de op- en inrichtingsperikelen van de organen van het APS.

In uw brief van 19 juni 2014 stelt u dat door het weglaten van cruciale elementen, de lezer van het

rapport op het verkeerde been kan worden gezet. De Rekenkamer constateert echter dat de ‘cruciale

punten’ die u benoemt in uw brief geen feiten bevatten die de conclusies en aanbevelingen in het

concept eindrapport tegenspreken.

In ons eindrapport beperken wij ons tot de feitelijkheden die relevant zijn voor het primaire proces,

namelijk het besturen en beheren van het fonds. Wij hebben getoetst op rechtmatigheid en waar wij

dat van belang achten maken wij ook melding van andere aspecten. Wij hebben op diverse

momenten uitleg gegeven over het door ons gehanteerde proces waaronder het traject van hoor en

wederhoor. Bij dit traject van hoor en wederhoor is bewust onderscheid gemaakt tussen een

ambtelijke en bestuurlijke reactie. Uit uw schrijven blijkt dat er bij het APS nog onduidelijkheid

bestaat ten aanzien van de manier van rapporteren van de Rekenkamer. Uw brief van 19 juni in het

kader van bestuurlijk hoor- en wederhoor zal als bijlage aan ons eindrapport worden toegevoegd.

Ondanks het feit dat wij in het voortraject, onder meer bij de aankondiging van het onderzoek,

afspraken hebben gemaakt met betrekking tot communicatie, is het proces niet feilloos verlopen. Wij

zullen in de toekomst meer aandacht besteden aan het verduidelijken van o.a. het traject van hoor en

wederhoor om onnodige misverstanden te voorkomen.

Voorts willen wij ingaan op uw opmerking op pagina 1 van uw reactie waarin u aangeeft dat “het

rapport een controle is van een jaar dat inmiddels ver achter ons ligt”. Met betrekking tot de

actualiteit van ons rapport merken wij op dat de belangrijkste oorzaak dat wij in 2014 rapporteren

over de jaarrekening 2011, is dat de jaarrekening laat is opgesteld en pas op 15 mei 2013 is voorzien

van een controleverklaring van de externe accountant. Bovendien is het komen tot een verslaglegging

bemoeilijkt door het feit dat de Rekenkamer vaak lang heeft moeten wachten op documentatie en

antwoorden op onze vragen. Een aantal van deze nog onbeantwoorde vragen zullen wij meenemen

tijdens de controle over het jaar 2012.

Tenslotte willen wij ingaan op enkele van de zgn. ‘cruciale elementen’ die u in uw reactie aandraagt.

Het is waar dat bij het APS sprake was van een opbouwsituatie, maar dat betekent niet dat ons

oordeel over de betrouwbaarheid en de rechtmatigheid daardoor beïnvloed had mogen worden. Voorts

is de Rekenkamer niet bekend met enige bepaling uit wet en regelgeving, anders dan reeds vermeld

in ons concept eindrapport, die de controle van de Rekenkamer vanwege deze omstandigheden

beïnvloedt.



Cruciale punten:

Oprichting: Het beheren van een pensioenfonds vereist een minimaal zorgvuldigheidsniveau. Uit wet

en regelgeving blijkt dat behalve een overgangsbepaling t.a.v. de datum van oplevering van de

begroting, geen uitzondering is opgenomen voor de naleving van deze wet- en regelgeving in de

beginfase van het APS.

Beleggingsbeleid: Ondanks het niet beschikken over een beleggingsbeleid heeft het APS het geld zo

spoedig mogelijk laten renderen. Dit kan zowel positief als negatief worden geïnterpreteerd. Het APS

is een instantie die prudent dient om te gaan met de aan haar beschikbaar gestelde middelen. Dat

vergt een uitgebreide analyse en vooronderzoek en het is de vraag of die hebben plaatsgevonden.

Pensioenadvies: De Rekenkamer merkt op dat tijdens haar onderzoek de inzet en betrokkenheid van

het adviesbureau Montae niet aan de orde is geweest. Het lijkt ons een belangrijk gegeven dat zeker

tijdens het onderzoek gemeld had kunnen of moeten worden. Ook tijdens het ambtelijk hoor en

wederhoor is dit feit niet door het APS genoemd. De betrokkenheid van Montae zullen wij tijdens het

onderzoek over het 2012 meenemen.

Kovack Securities: Wij hebben vragen gesteld naar aanleiding van de keuze voor adviseur Kovack

Securities en de heer Newton. Een programma van eisen hebben wij gevraagd, maar niet ontvangen.

Onze vraagstelling was bedoeld om duidelijkheid te verkrijgen over de zorgvuldigheid en compleetheid

van het selectie proces.

SOAB onderzoek: Stichting Overheid Accountantsbureau (SOAB) is met het onderzoek om de

bestanden op te schonen per mei 2012 begonnen. Wij hebben geen definitieve rapportage van SOAB

ontvangen. Voor de jaarrekeningcontrole 2012 zullen wij specifiek ingaan op de juistheid en

volledigheid van de bestanden.

ALM-studie: U geeft aan dat het een weloverwogen besluit is geweest om in 2011 geen ALM-studie uit

te voeren. Voorts geeft u aan dat “er geen gelegenheid was om beleggingsbeleid te formuleren en een

uitvoerend plan op te stellen voor de ontvangst van de gelden. Dit beleid is in oktober 2011 voltooid.”

De Rekenkamer meent dat een ALM-studie juist steun kan bieden om tot overwogen beleid te komen.

Tenslotte is de Rekenkamer verheugd te constateren dat u van mening bent dat ons onderzoek

grondig is geweest. Voor het onderzoek voor het jaar 2012 zullen wij terugkomen op zaken waar wij

nog vragen hebben openstaan. Uw bestuur heeft ons onlangs meegedeeld dat de jaarrekening 2012

pas eind juli 2014 beschikbaar zal zijn. Voorts zullen wij aan het communicatie traject meer aandacht

besteden om zodoende de werkzaamheden met betrekking tot de jaarrekening 2012 soepeler te laten

verlopen. Hopelijk zullen bij dat onderzoek een groot deel van de aanbevelingen naar aanleiding van

de jaarrekening controle 2011 zijn opgevolgd.

Namens het bestuur van de Algemene Rekenkamer,

Hoogachtend, Ronald C. Halman Joane Dovale-Meit Voorzitter Secretaris



BIJLAGE 1 DEFINITIE LIJST

Begrip / Afkorting Omschrijving

Actieve deelgenoten Andere benaming voor de deelnemers die aan de regeling deelnemen. Omdat de deelnemers actief pensioen opbouwen,worden zij ook wel ‘actieven’ genoemd.

Actuariële verklaring Het oordeel van een certificerend actuaris in het kader van diens

rol met betrekking tot het prudentieel toezicht op verzekeringsinstellingen (pensioenfondsen en verzekeraars).

Actuaris Een actuaris of verzekeringswiskundige houdt zich beroepshalve

bezig met het doorrekenen en evalueren van risico's. Actuarissen geven bij verzekeringsmaatschappijen en pensioenfondsen een verklaring af over de toereikendheid van de voorziening en de financiële positie van de verzekeraar of het pensioenfonds.

Actuariële verklaring Verklaring waarin de actuaris aangeeft of de voorziening

pensioenverplichtingen op prudente (voorzichtige) wijze is vastgesteld en ofhet vermogen van het pensioenfonds toereikend is om de verplichtingen van het fonds te kunnen afwikkelen.

Afkoopfactoren De afkoopsom wordt berekend op basis van meerdere factoren die allemaal verschillend kunnen zijn per persoon. Deze afkoopfactoren worden bepaald door het pensioenfonds en zijn normaal gesproken opvraagbaar in de pensioenreglementen. Een belangrijke factor die echter altijd wordt meegenomen is de gemiddelde levensverwachting van de bevolking en uw leeftijd op het moment van afkopen.

ALM- Studie Asset Liability management studie. Het afstemmen van het pensioenvermogen op verplichtingen.

Amortiseerde kostprijs De geamortiseerde kostprijs wordt bepaald door middel van de effectieve-rentemethode verminderd met eventuele afboekingen (direct, dan wel door het vormen van een voorziening wegens bijzondere waardeverminderingen of oninbaarheid).

ANG Antilliaanse Guldens

AO/IC Administratieve Organisatie / Interne Controle

APC Algemeen Pensioenfonds Curaçao

APNA Algemeen Pensioenfonds Nederlandse Antillen

APS Algemeen Pensioenfonds Sint Maarten

Backlogs Achterstanden in verwerking

Beleggingsbeleid Een pensioenfonds is verplicht om op prudente wijze te

beleggen. Het beleggingsbeleid van een pensioenfonds is enerzijds gericht op het zoveel mogelijk uitsluiten van beleggingsrisico’s en anderzijds op het behalen van een zo hoog mogelijk rendement. Bovendien moet de afstemming van beleggingen op de verplichtingen juist zijn: het pensioenfonds moet op het juiste moment aan haar verplichtingen kunnen voldoen. Om optimaal aan deze uitgangspunten te voldoen is een



juiste samenstelling van de beleggingsmix noodzakelijk, die met behulp van een ALM-studie kan worden vastgesteld.

Beleggingscommissie De Beleggingscommissie adviseert –gevraagd of ongevraagd- het bestuur over het vermogensbeheer wat betreft: De lange termijnverdeling van het vermogen op basis van een Asset Liability Management (ALM)-studie;

De Richtlijnen voor Vermogensbeheer; De benchmarks waartegen de resultaten worden afgezet; De jaarrekening voor zover het de beleggingen betreft; Alle zaken waarover het bestuur aan de Beleggingscommissie advies vraagt en waarover de Beleggingscommissie het gepast vindt advies uit te brengen.

Beleggingsplan In het Beleggingsplan wordt beschreven op welke wijze het pensioenfonds invulling zal geven aan het -Strategisch- Beleggingsbeleid.

Beleggingsreserve Een reserve die wordt gevormd om schommelingen in de waardering van beleggingen op te vangen.

Boedelbalans Overzicht van de schulden en het eigen vermogen van een

entiteit zoals een onderneming, instelling of persoon, op een bepaald moment (bijv. 10-10-2010), opgesteld om tot een definitieve afwikkeling tussen de belanghebbenden te komen.

Boedelscheiding Boedelverdeling (ook: boedelscheiding) is de verdeling van de

gezamenlijke boedel tussen verschillende gerechtigden.

Certificeringsrapport Het rapport van de certificerend actuaris.

Controle verklaring met beperking

Deze verklaring wordt verstrekt indien de accountant tot het oordeel is gekomen dat geen goedkeurende accountants- of beoordelingsverklaring kan worden verstrekt maar dat het effect

van de bedenkingen tegen de financiële overzichten of van beperkingen in de controle of beoordeling niet van zodanig wezenlijke betekenis is dat een afkeurende accountants- of beoordelingsverklaring of een accountantsverklaring van oordeel-onthouding moet worden verstrekt.

Corporate governance

council

Landsverodening van 11 mei 2009, houdende regels ten aanzien

van de besluitvorming in zaken betreffende de betrokkenheid van de openbare rechtspersoon Sint Maarten in vennootschappen en stichtingen geeft het volgende aan.

Op voordracht van de Minister van Algemene Zaken wordt bij landsbesluit een adviesraad ingesteld, genaamd Corporate

Governance Council. De Corporate Governance Council adviseert, onverminderd hetgeen verder in deze landsverordening is bepaald, de minister op diens verzoek over de toepassing van de in de Corporate Governance Code en in deze landsverordening opgenomen bepalingen.

COS 3402 International Standards for Assurance Engagements (ISAE) /

Service Organization Control (COS) 3402 Assurance-rapport serviceorganisaties wordt opgesteld door een accountant en heeft betrekking op de kwaliteit van de AO/IC en de rol van het management van de service organisatie.

Custodian De onafhankelijke financiële partij die de effecten/assets

bewaart.

De Rekenkamer Algemene Rekenkamer Sint Maarten

Deelnemersadministratie De pensioen gerechtigden die opgenomen zijn in de administratie van APS

http://nl.wikipedia.org/wiki/Schuld_(economie)

http://nl.wikipedia.org/wiki/Eigen_vermogen

http://nl.wikipedia.org/wiki/Entiteit

http://nl.wikipedia.org/wiki/Bedrijf

http://nl.wikipedia.org/wiki/Gezamenlijke_boedel



Deelwaarneming Een statistisch –representatieve- steekproef.

Defined benefit pension

plan

Het beschikbare-uitkeringssysteem (Engels: defined benefit, DB)

oftewel salaris-diensttijdsysteem, is een vorm van sparen voor een pensioen waarbij het pensioenfonds het beleggingsrisico voor zijn rekening neemt.

De begunstigde bouwt dus een recht op pensioen op dat niet afhankelijk is van het beleggingsresultaat van het pensioenfonds, maar van elementen als de tijd dat de begunstigde lid is geweest van het pensioenfonds, volgens een middelloonsysteem of een eindloonsysteem.

Dekkingsgraad Het geeft de verhouding aan tussen het vermogen en de pensioenen die APS nu en in de toekomst moet uitbetalen

Dekkingspercentage Is een (globale) indicator voor de vermogenspositie van een pensioenfonds: hierbij wordt de actuele waarde van de beleggingen gedeeld door de contante waarde van de verplichtingen.

Dekkingstekort Daalt het vermogen van een fonds onder de ondergrens dan is er sprake van een dekkingstekort.

Duurtetoeslag Een aanvulling bij het salaris voor het duurder worden van levensonderhoud.

Extracomptabele posten Een boekingspost die het gevolg is van een -decentrale-

administratie waarmee geen directe koppeling is met het grootboek.

Foreign Exchange license Toestemming van de Centrale bank om tegoeden over te maken

naar een buitenlandse bank.

Gehuwdheidsfrequenties Voor het ongehuwdenouderdomspensioen en het

nabestaandenpensioen wordt uitgegaan van de gehuwdheidsfrequenties. Mannen worden geacht gehuwd te zijn met een drie jaar jongere partner, vrouwen worden geacht gehuwd te zijn met een drie jaar oudere partner.

Georganiseerd Overleg in

Ambtenarenzaken

Is een overleg in Ambtenarenzaken, bestaande uit de Minister en

de Centrale Commissie, waarin overleg wordt gevoerd inzake alle aangelegenheden van algemeen belang voor de rechtstoestand van ambtenaren, met inbegrip van de algemene regels volgens welke het personeelsbeleid zal worden gevoerd.

GOA Georganiseerd Overleg Ambtenarenzaken

Held to Maturity Een “Held to maturity” investering wordt gedaan met de intentie

om deze aan te houden tot einde looptijd (maturity) . Dit kunnen alleen leningen en vorderingen zijn omdat deze een eind datum kennen.

IFRS International Financial Reporting Standards

Investment held at Fair value

Onder reële waarde (fair value) wordt verstaan het bedrag waarvoor een actief kan worden verhandeld of een verplichting kan worden afgewikkeld, tussen terzake goed geïnformeerde, tot een transactie bereid zijnde partijen, die onafhankelijk zijn.

Juistheid De gegevens van de deelnemers correct opgenomen in de deelnemersadministratie.

Lv APS Landsverordening Algemeen Pensioenfonds

http://nl.wikipedia.org/wiki/Engels

http://nl.wikipedia.org/wiki/Pensioen

http://nl.wikipedia.org/wiki/Pensioenfonds

http://nl.wikipedia.org/wiki/Beleggen

http://nl.wikipedia.org/wiki/Middelloonsysteem

http://nl.wikipedia.org/wiki/Eindloonsysteem

http://nl.wikipedia.org/wiki/Pensioenfonds

http://nl.wikipedia.org/wiki/Contante_waarde



NAW-gegevens Naam, Adres, Woonplaats gegevens

Niet geregistreerde

deelnemers

De pensioen gerechtigden die ten onrechte niet zijn opgenomen

in de administratie van APS.

Ondergrens De ondergrens van het Vereist eigen vermogen is het Minimaal vereist eigen vermogen (MVEV).

Overlevingstafels Dit zijn tafels waarmee het pensioenfonds werkt om inschattingen te maken van de duur hoe lang het pensioenfonds verwacht premie van een deelnemer te ontvangen en hoe lang men verwacht te moeten uitkeren aan de deelnemer na pensionering.

Pensioenverplichtingen Verplichtingen van de pensioenuitvoerder uit hoofde van pensioenaanspraken en pensioenrechten.

Pensioenvoorziening Bedrag dat bij een pensioenfonds aanwezig moet zijn om samen met de in de toekomst nog te ontvangen premies aan de al bestaande pensioenverplichtingen te kunnen voldoen. Volgens een alternatieve definitie is de voorziening pensioenverplichtingen gelijk aan de schuld die op grond van in het verleden verrichte koopsom- respectievelijk premiebetalingen

is ontstaan jegens de gezamenlijke verzekerden.

De voorziening pensioenverplichtingen is dus mede afhankelijk van het financieringsstelsel dat voor de bepaling van de premies respectievelijk koopsommen wordt gebruikt. In plaats van voorziening pensioenverplichtingen worden ook wel de termen wiskundige reserve en premiereserve toegepast.

Rechtmatigheid In overeenstemming is met de geldende regels en besluiten.

Rekenrente Fictief rendementspercentage dat het belegde pensioenvermogen

wordt geacht op te brengen in de toekomst. Bij de berekening van contante waarden van toekomstige betalingen wordt van dit rendementspercentage uitgegaan.

Schone verklaring actuaris Een Verklaring waarin de actuaris aangeeft dat de voorziening

pensioenverplichtingen op prudente (voorzichtige) wijze is vastgesteld en dat het vermogen van het pensioenfonds toereikend is om de verplichtingen van het fonds te kunnen afwikkelen.

SLA Service Level Agreement

SOAB Stichting Overheidsaccountantsbureau

Sterftetafels Een sterftetabel is een tabel die weergeeft hoe de sterfte

evolueert naargelang de leeftijd. De tabel geeft hoofdzakelijk voor elke leeftijd (bijvoorbeeld van 0 tot 105 jaar en ouder) het sterfterisico (of sterftequotiënt), de overlevingskans, het aantal overlijdens in een fictieve generatie en de levensverwachting.

Volledigheid Alle relevante gegevens van de deelnemers zijn opgenomen in de

deelnemersadministratie.

VPV Voorziening Pensioen Verplichtingen

VUT Vervroegde Uitdiensttreding

Waarderingsgrondslagen Een waarderingsgrondslag is de basis waarop een waardeoordeel wordt uitgesproken zoals bijvoorbeeld de waardering van een balanspost.

http://www.watsonwyatt.com/europe/netherlands/research/grippen/c.asp#Contante waarde



Wettelijke inrichtingseisen De bij wet voorgeschreven eisen voor het mogen voeren van een

pensioenbedrijf.

Zwevende gepensioneerden Gepensioneerden die een pensioen ontvangen maar vooralsnog

niet zijn opgenomen in de bestanden van het APS.

E. Camille Richardson St. #13 - Philipsburg - Sint Maarten - Phone: +1 (721) 542 1004 - Fax: +1 (721) 541 1013 - www.arsxm.org

juli 2014

juli 2014

Rapport n.a.v. de jaarrekening 2011 APS - ARSXM...Het bestuur dient de vastgestelde jaarrekening1...

Documents

Transcript of Rapport n.a.v. de jaarrekening 2011 APS - ARSXM...Het bestuur dient de vastgestelde jaarrekening1...