Qualiteit regionale transmurale zorg

RA

AK

LI

JN

EN

Twintigste jaargang

nummer 1januari 2010

Redactioneel Raaklijnen begin 2010

Quartz regionaal symposium ‘Diabetes en vaten, een gedeelde zorg’

Regionale Werkconferentie Ketenzorg Dementie

Onderzoek naar effectiviteit en doelma-tigheid stepped care bij LOK gehonoreerd

Onderzoek naar de kwaliteit van spiro-metrie in de regio Helmond

Ouderenzorg en samenwerking in de eer-ste, tweede en derde lijn

Onderzoek evaluatie van afspraken over digitaal verwijzen in Zuidoost-Brabant

Spoedpost Elkerliek na het eerste half jaar; een korte impressie

Histamineprovocatietest

Aanvragen diagnostiekformulieren

Mutaties specialisten Ouderengeneeskunde / huisartsen / verloskundigen / praktijkon-dersteuners

Aankondigingen

R A A K L I J N E N

Gelukkig Nieuwjaar! Ik hoop dat u weer fris gestart bent. Er ligt een mooi nieuw jaar voor ons met veel mogelijkheden voor goede samen-werking in de zorg. Voor Quartz is 2010 speciaal, we vieren ons vierde lustrum. Het zijn dynamische tijden in de zorg maar ik stel voor dat we

ons niet teveel laten afleiden en gewoon doorgaan met wat er echt toe doet.

Quartz blijft ontmoetings-, scholingsmomenten en symposia organiseren voor en door de professionals in de regio. Als u dit leest is het Quartz-symposium ‘Samenspel in de oncologische zorg’ net geweest. Dit nummer van Raaklijnen begint met een impressie van het Quartz-symposium ‘Diabetes en vaten, een gedeelde zorg’ door een enthousiaste deelnemer, genaamd Wilma Kuijpers (pedicure diabetes/reuma). Ook wordt teruggeblikt op het Quartz-symposium ‘Regionale Ketenzorg Dementie’. Wist u dat we 2200 patiënten met dementie in onze regio hebben? De stijging in de Helmondse regio is groter dan het landelijk gemiddelde.

Ook (wetenschappelijk) onderzoek blijft Quartz belangrijk vinden. Het is nodig om te vernieuwen en te verbeteren. Annetje Dieleman (onderzoe-ker Quartz) is gestart met het onderzoek naar effectiviteit en doelmatigheid van stepped care bij Lichamelijk Onverklaarde Klachten. Doen we het in Helmond en omstreken ten opzichte van andere regio’s beter omdat we hier een LOK-poli hebben? Zie haar bijdrage in dit nummer.Tjard Schermer (onderzoeker UMC St. Radboud) doet kort verslag van een evaluatie-onderzoek naar de kwaliteit van spirometrietests die vanuit huisart-senpraktijken uit onze regio bij het longfunctielab werden ingediend.Janny Wildschut (onderzoeks-/beleidsmedewerker Quartz) informeert u over een nieuw onderzoek, waarin de digitale verwijsafspraken tussen de eerste- en tweede lijn geëvalueerd gaan worden.

Rob Linssen (huisarts) geeft een korte impressie van de spoedpost in het Elkerliek ziekenhuis die nu onge-veer een half jaar open is. Wat zijn de ervaringen van de betrokken professionals tot nu toe? En hoe tevreden is de patiënt? Ik ben benieuwd of u zich herkent in het commentaar.

Ook geeft Herman van Dijk (longarts) informatie over de meerwaarde van een histamine-provocatietest voor het uitsluiten of aantonen van astma.

Tenslotte nog redactioneel nieuws: we heten Sander van der Wolk (radioloog) van harte welkom in de redactie! Behalve een nieuw lid is er ook een nieuwe

2

Redactioneel Raaklijnen begin 2010door: Ans Hendrikx

3

rubriek: Raakvlakken. Hierin worden professionals geïnterviewd over samenwerking. Weten zij van elkaar wat ze doen? Wat zij voor elkaar kunnen bete-kenen? In deze editie praten Ulrich Schultz (huisarts), Maud van Vlerken (nurse practitioner in een huis-artsenpraktijk) en Benoit de Leest (klinisch geriater) over een goed voorbeeld van huisartsenzorg in het verzorgingshuis. Auteur is medisch coördinator Quartz

Het symposium ‘Diabetes en vaten, een gedeelde zorg’, dat werd gehouden op 22 okto-ber 2009 in Deurne, was druk bezocht. Ik was blij te zien dat de zorg voor mensen met dia-betes door zoveel professionals wordt gedeeld.

Tijdens de opeenvolgende parallelsessies werd soms heftig, maar vooral verhelderend gediscussieerd.Twee sessies die er voor mij uit sprongen waren:• Het Gezamenlijk Diabetes Consult door Mirjam

Dekkers, diabetesverpleegkundige in het Elkerliek ziekenhuis.

• Diabetes en depressie, wat doen we er mee? door Joep Elbers, psychiater GGZ Oost Brabant.

Gezamenlijk Diabetes ConsultHet Gezamenlijk Diabetes Consult heeft veel positieve resultaten. Deelname blijkt voor de patiënten zinvol. Mensen krijgen de mogelijkheid om ook te leren van de problemen van andere patiënten. Ze leren van het gesprek met elkaar en van de antwoorden die de dia-betesverpleegkundige andere deelnemers geeft.

DepressieDe uitleg over diabetes en depressie en het verhogen van het risico op diabetes mellitus door het gebruik van antidepressiva, sprak mij erg aan. Depressie is een aspect binnen de zorg dat in mijn dagelijkse praktijk weinig aandacht krijgt.Door dit inzicht gaan we binnen ons paramedisch centrum kijken of we onze screening kunnen aan-passen. Door beter inzicht te hebben in de depres-sieve gevoelens bij patiënten, kunnen we mogelijk de gevolgen hiervan voor onze behandeling betrekken in ons behandelplan.

Chronic Care ModelDe plenaire sessie over het Chronic Care Model, waarin een kader voor toekomstige regionale en landelijke ontwikkeling van de organisatie van de chronische (diabetes)zorg werd uitgelegd, zette mij

Quartz regionaal symposium ‘Diabetes en vaten, een gedeelde

zorg’De indruk van een deelnemer

door: Wilma Kuijpers

R A A K L I J N E N4

aan tot nadenken over mijn eigen toekomstvisie. Het blijkt dat, naast alles wat we al goed doen, nog veel verbeterd kan worden in de huidige manier van zorgverlening. De toepassing van het Chronic Care Model kan hier een leidraad voor zijn.

SamenwerkenDe positieve benadering die Quartz tijdens dit sym-posium laat zien, maakt me duidelijk dat we er niet alleen voor staan. Het is nodig dat we als zorgverle-ners onderling goed blijven communiceren en kritisch samenwerken. Inzicht in de organisatie van diabetes- en vaatrisi-cozorg en de toekomstige ontwikkeling hiervan, is een voorwaarde om een professionele, gezamenlijk gedeelde en kwalitatief hoogstaande diabetes/vaatri-sicozorg te kunnen waarborgen in onze regio. Nu en in de komende jaren.

Auteur is pedicure Diabetes / Reuma bij het Paramedisch Centrum-West

De afgelopen jaren is in de regio Helmond veel gedaan om samen-werking ten aanzien van zorgverle-ning voor en behandeling van men-sen met dementie en hun mantel-zorgers te verbeteren. In het kader van het programma Ketenzorg Dementie van Quartz werd eind 2009 een regionale werkconferentie geor-ganiseerd. Vertegenwoordigers van zorg- en welzijnsinstellingen, huis-artsen, Zorgkantoor, Elkerliek zieken-huis, gemeentes en cliënten uit de regio Helmond kwamen bijeen om te bespreken wat de komende jaren nog meer nodig is om te komen tot een optimale, regionale Keten van Dementiezorg.

De impact van dementie is grootMomenteel zijn er zo’n 2200 mensen met dementie in de regio Helmond. Dit aantal neemt de komende jaren toe en de stijging zal groter zijn dan het lan-delijk gemiddelde. Dementie heeft ook veel invloed op directe naasten, met als gevolg dat het aantal mensen dat van deze ziekte direct de consequenties ondervindt zeker driemaal zo groot is.Tijdens de inleiding illustreerde Ans Hendrikx, medisch coördinator Quartz, de impact van het hebben van een naaste met dementie middels een geluidsfragment van Renate Dorrestein.

Stand van zakenVervolgens verwoordde Elise Mensink als program-

Regionale Werkconferentie Ketenzorg Dementiedoor: Elise Mensink en Tineke Nader

5

maleider de stand van zaken ten aanzien van de keten. Er is veel bereikt, zoals een dementienet-werk, themabijeenkomsten voor zorgverleners en vrijwilligers ten aanzien van het herkennen van vroege signalen van dementie, casemanagement dementie vanaf de diagnose, een informatiepakket voor cliënten en mantelzorgers en mantelzorgon-dersteuning. Toch is er nog genoeg te verbeteren. Witte vlekken zijn bijvoorbeeld: onbekendheid van cliënten, mantelzorgers en ook professionals met het scala van voorzieningen in de regio, lokale verschillen in toegang tot en aanbod van zorg en ondersteuning, afstemming tussen WMO en AWBZ, een eenduidig diagnostisch traject en afstemming en ontwikkeling van activiteiten op maat en respijtzorg op behoeften van cliënten én mantelzorgers. ZorgkantoorAan bod kwam de overgang van het Landelijk Dementie Programma naar de koploperregio voor het traject Ketenzorg Dementie, waarbij nauw werd samengewerkt met het Zorgkantoor CZ. Mevrouw Yvonne Hijnen van het Zorgkantoor pre-senteerde vervolgens de visie van het Zorgkantoor op Ketenzorg Dementie. Zij gaf aan dat het Zorgkantoor als doel stelt, dat de cliënt centraler komt te staan en dat voldoende kwalitatief ver-antwoorde zorg in samenhang geboden wordt. Daarnaast stimuleert het Zorgkantoor innovatie en ondernemerschap. Als voorbeeld hiervan werd de financiering vanuit zorginnovatiegelden van case-management dementie in de regio genoemd. Ook kwaliteitscriteria en de rol van het Zorgkantoor in de keten kwamen aan bod. Het cliëntenperspec-tief werd daarna indringend vormgegeven via een plenair interview met een mantelzorger in de vorm van een Alzheimer Café.

Beauties Tijdens de conferentie werden een aantal regio-nale ‘Beauties’ gepresenteerd; mooie voorbeelden van samenwerkingstrajecten rondom dementie, zoals het Steunpunt PsychoGeriatrie (De Zorgboog, Savant, GGZ Oost Brabant, Elkerliek ziekenhuis en Quartz), Eerste Hulp bij geheugenklachten (SWOH), Samen voor dementie, Deurne-Asten-Someren (Onis Welzijn) en het Alzheimer Café in Helmond.In workshops werden na de pauze een aantal onderwerpen verder uitgewerkt: afstemming in de keten AWBZ-WMO, kwaliteit en deskundigheid, wonen met dementie en respijtzorg. Doel hiervan was inventarisatie van de wensen en mogelijkhe-den van de betrokken organisaties voor de toe-komst. De uitkomsten zijn verwerkt in activiteiten voor 2010.Op de website www.quartztransmuraal.nl zijn de presentaties terug te vinden.

Auteurs zijn Elise Mensink, programmaleider PsychoGeriatrie en Tineke Nader, medewerker Steunpunt PsychoGeriatrie

R A A K L I J N E N6

Vijftien maanden na start van de sub-sidieaanvraag bij ZonMw is het zover: het onderzoek naar de effectiviteit en doelmatigheid van stepped care bij LOK is op 1 januari 2010 gestart!Het onderzoek is een vervolg op het pro-ject Lichamelijk Onverklaarde Klachten, dat in 2005 was gestart en in december

2009 is afgesloten. In dit project is een stepped care programma voor LOK ontwikkeld in goede samen-werking tussen het Elkerliek ziekenhuis, de GGZ Oost Brabant en de huisartsen, waarbij Quartz de projectleiding had. Het opgezette programma is nu een structureel aanbod in de regio.

Anders omgaan met klachtenHet stepped care programma kent als belangrijkste pijlers de jaarlijks aangeboden LOK-scholing voor huisartsen, specialisten en tegenwoordig ook POH’ers GGZ en bedrijfsartsen. Daarnaast is de LOK-poli opgezet als expertcentrum, waar patiënten en ver-wijzers advies kunnen inwinnen over leefstijl, arts-patiënt communicatie of behandelmogelijkheden.Het advies van de LOK-poli is erop gericht de patiënt anders te leren omgaan met zijn klachten, waardoor zijn welbevinden verbetert en hij bijvoorbeeld weer kan functioneren in het gezin of op het werk. Het onderzoek is er dan ook op gericht of het step-ped care programma die doelstelling haalt: voelen patiënten zich beter, verbetert het functioneren, ver-mindert de medische consumptie en is de zorg voor deze patiënten ook doelmatiger?

Vergelijking regio Helmond met andere regioOm dit te kunnen onderzoeken wordt de zorg bij LOK in deze regio vergeleken met een regio waarin gebruikelijke zorg wordt geleverd; een regio dus zonder de scholing en zonder een LOK-poli. In beide regio’s zal dit voorjaar via bijvoorbeeld HAGRO’s informatie over het onderzoek worden verstrekt en voor deelname worden geworven.De wetenschappelijke begeleiding wordt geleverd door onderzoekers van het VUmc, internationale autoriteiten op het gebied van LOK. De onderzoeker, auteur in deze, wordt financieel opgebracht door Quartz, de GGZ Oost Brabant en het VUmc.Meer informatie over de projectresultaten en het onderzoek kunt u vinden op de website van Quartz of verkrijgen bij de onderzoeker.

Auteur is onderzoeker Quartz

Onderzoek naar effectiviteit en doelmatigheid stepped care bij LOK gehonoreerddoor: Annetje Dieleman

7

Spirometrie heeft zich in de afgelopen jaren in Nederland en daarbuiten ontwikkeld tot een onmisbare test voor het diagnosticeren en classifice-ren van patiënten met chro-nische luchtwegaandoenin-gen (met name COPD) in de eerste lijn. Het goed uitvoeren van een spirometrietest vergt echter de nodige scholing,

oefening en het verkrijgen van een zekere mate van routine in de praktijk. Zoals bekend maken enkele tien-tallen huisartsenpraktijken in de regio Helmond al een aantal jaren gebruik van een tele-spirometriefaciliteit die geboden wordt door het longfunctielaboratorium van het Elkerliek ziekenhuis.

Kwaliteit beter dan verwachtSamen met onderzoekers van het UMC St. Radboud in Nijmegen en medewerkers van de afdeling Longziekten van het Elkerliek ziekenhuis, heeft Quartz gekeken naar de kwaliteit van de spirometrietests die in de periode 2003-2005 vanuit vijftien huisartsenpraktijken digitaal bij het longfunctielab werden ingediend. De resultaten van deze evaluatie, die onlangs in een internationaal huisartsenvakblad zijn gepubliceerd1, laten zien dat de kwaliteit van de spirometrietests beter was dan op grond van eerder onderzoek verwacht kon worden. Desondanks was er aanzienlijke ruimte voor verdere ver-betering: bij 60% van de ingediende tests was de kwa-liteit niet optimaal. Vooral het niet lang genoeg door laten blazen van patiënten bleek een veel voorkomende tekortkoming. Ook bleek dat tests, die niet aan de kwa-liteitscriteria voldeden, vaker van vrouwen, ouderen en personen met luchtwegobstructie afkomstig waren.Het artikel met de volledige resultaten is inmiddels toegestuurd aan de huisartsenpraktijken die gebruik maken van de tele-spirometriefaciliteit. Andere geïnte-resseerden kunnen bij Quartz een digitale versie van het artikel opvragen via quartz@elkerliek.nl.

Invloed van feedback op kwaliteitOverigens heeft dit onderzoek een vervolg gekregen in de vorm van de zogenaamde FRESCO-studie, die begin 2009 is afgerond. In dat onderzoek is gekeken naar de invloed van feedback aan praktijken op de kwaliteit van hun spirometrietests. In een komende editie van Raaklijnen zullen wij aandacht besteden aan de uitkom-sten van dat onderzoek.

Referentie1.Schermer TRJ, Crockett AJ, Poels PJP, van Dijke J, Akkermans R, Vlek H, Pieters W. Quality of routine spi-rometry tests in Dutch general practices. Br J Gen Pract 2009 DOI: 10.3399/bjgp

Auteur is onderzoeker bij het UMC St. Radboud te Nijmegen

Onderzoek naar de kwaliteit van spirometrie in de regio Helmond

door: Tjard Schermer

R A A K L I J N E N8

"Prima initiatief! Dat wist ik niet"

Weten van elkaar wat je doet. Wat je voor elkaar kunt betekenen. Misschien ligt daar de basis van een goede ketenzorg wel. In de ouderenzorg in onze regio staan ver-schillende samenwerkingsprojecten, soms als écht gedefinieerd project, soms ook in de prille fase van kennismaken, in de stei-gers. De harde schotten tussen de diverse zorgverleners maken langzaam maar zeker plaats voor flexibel verrijdbare wandjes met steeds meer openingen.

Voor het mooiste voorbeeld gaan we naar Zorgboogcentrum De Nieuwenhof in het centrum van Deurne. Een modern centrum waar ondermeer verzorgingshuiszorg en verpleeghuiszorg worden aangeboden. Bewoners hebben er allemaal, zoals gebruikelijk in ons land, hun eigen huisarts en dat zorgt nogal eens voor problemen, met name bij het verzorgend personeel. De acht huisartsen die het centrum bezoeken hebben immers allemaal hun eigen werkwijze en ook hun verwachtingen van de verzorging. Eenduidige protocollen of afspraken zijn er niet. Wáren er niet, moeten we ondertus-sen zeggen. In goed overleg met alle betrokken huisartsen is besloten om de huisartsenzorg in De Nieuwenhof namelijk anders, beter te organise-ren. Centrale rol is daarbij weggelegd voor Maud van Vlerken, nurse-practitioner bij huisarts Ulrich Schultz in Deurne. Het project wordt bekostigd vanuit de Modernisering en Innovatie Module ‘Gestructureerde huisartsenzorg in het verzorgings-huis’. “De eisen uit dat programma vormden ook de leidraad voor de manier waarop wij het hier ingericht hebben”, vertelt Maud. “Uiteindelijk is het doel om de huisartsenzorg beter te structure-

Ouderenzorg en samenwerking in de eerste, tweede en derde lijndoor: Arnold Otten

Maud van Vlerken en Ulrich Schultz

Benoit de Leest

RA

AK

VL

AK

KE

N

9

ren en ook om de samenwerking tussen de zorg-aanbieders te verbeteren.”

Concreet houdt het project in dat Maud van Vlerken voor de bewoners, verpleging en de ver-zorgenden in De Nieuwenhof altijd het eerste aan-spreekpunt is als het gaat om de huisartsenzorg. Indien noodzakelijk overlegt zij met de betrokken huisarts of stelt zij een visite voor. “De onderlinge contacten, ook bijvoorbeeld met de contactverzor-genden en met de verpleeghuisarts, zijn erg goed”, reageert Maud. “We hebben samengewerkt aan eenduidige protocollen en je merkt dat de drem-pel bij verzorgenden om iets te vragen heel laag is. Er is weinig afstand, terwijl er voorheen toch veel onzekerheid was bij de verzorging van De Nieuwenhof; doe ik het wel goed of wil deze huis-arts het net weer wat anders. Die onzekerheid is weg en de verzorging is enthousiast.” Als het aan Maud van Vlerken ligt, wordt deze voor Nederland unieke handelwijze op termijn uitgebreid voor ouderen buiten het verzorgingshuis. “Dat is lastig, dat realiseren we ons”, zegt ze. “Daar liggen bij-voorbeeld op het gebied van privacy nog wel wat gevoeligheden. Aan de andere kant zorgt dit voor een duidelijk toegevoegde waarde. Ik hoop dus dat die uitbreiding er wel komt.” Klinisch geriater Benoit de Leest, werkzaam in het Elkerliek zie-kenhuis, hoort het verhaal van Maud van Vlerken aandachtig en belangstellend aan. “Nee, dit wist ik niet”, reageert hij. “Maar het klinkt als een prima initiatief, waarbij ik me voor kan stellen dat bijvoorbeeld onze physician assistant nog een nut-tige rol zou kunnen vervullen. Misschien moesten we maar eens een afspraak maken… Een goede onderlinge communicatie blijkt ook hier weer heel belangrijk”, vervolgt Benoit de Leest. “Met name door de komst van ZorgDomein gaat dat al veel beter dan voorheen. Ook de komst van het EPD moet daaraan een bijdrage leveren.” Maar is de communicatie tussen eerste en tweede lijn dan zo slecht? “Wat mij betreft niet”, zegt huisarts Ulrich Schultz. “De lijnen zijn veel duidelijker geworden. Zeker als je kijkt naar de ouderenzorg. Er is een goede terugkoppeling vanuit de klinisch geriaters. Daar kunnen andere specialisten soms nog wel wat van leren.”

Nederland vergrijst, maar dat wisten we al. Dat het palet aan medische zorgverlening voor deze doelgroep daardoor steeds veelkleuriger wordt, wekt geen verbazing. Langzaam maar zeker raken die kleuren steeds beter vermengd. “Maar”, zo besluit Benoit de Leest, “dat is ook heel noodzake-lijk, anders zitten we straks allemaal op ons eigen eilandje en weet de patiënt niet meer waar hij naar toe moet. Dat zou een slechte ontwikkeling zijn.”

Auteur is tekstschrijver bij Comtext te Helmond

Benoit de Leest

Sinds 2004 wordt er in de regio Zuidoost-Brabant gebruik gemaakt van digitale communicatie via de ZorgDomein appli-catie. Dit was een gezamenlijk initiatief van de Districts Huisartsen Vereniging, het regionale specialistenberaad, de vier regionale ziekenhuizen en de GGZ. Een van de doelstellingen was de kwaliteit en efficiëntie van het verwijsproces tussen huisartsen en specialisten te verbeteren. Deze digitale verwijssystematiek is nu al enige jaren ingeburgerd en de transmu-

rale centra willen vanuit hun verantwoordelijkheid voor het tot stand komen en implementeren van (verwijs)afspraken tussen de eerste en tweede lijn, het werken met deze afspraken evalueren.

ProbleemstellingImiddels hebben bijna alle huisartsen de mogelijkheid om digitaal te verwijzen en wordt er steeds vaker gebruik van gemaakt. Bijna de helft van de verwijzin-gen vindt inmiddels digitaal plaats. Er is echter onvoldoende inzicht in de wijze waarop de betrokken zorgverleners in eerste en tweede lijn omgaan met de combinatie- en verwijsafspraken die zijn gemaakt. Slechts voor een relatief klein deel van de digitale verwijzingen wordt gebruikt gemaakt van verwijs- en combinatieafspraken, terwijl juist hierin de trans-murale afspraken zijn vastgelegd tussen huisartsen, specialisten en polimedewerkers.Wij zijn benieuwd naar de redenen waarom er al of niet gebruik gemaakt wordt van deze specifieke afspraken. Wat zijn de belemmerende en bevorde-rende factoren die hierbij een rol spelen? Van de spe-cialisten en polimedewerkers willen we weten welke verbeteringen er nog kunnen worden doorgevoerd. Een andere vraag is waarom soms wel en soms niet gebruik wordt gemaakt van het digitale systeem.

OnderzoekAnnelieke Niezen, onderzoeker Gezondheidsweten-schappen aan de Universiteit Maastricht, zal dit onderzoek in de komende maanden uitvoeren in opdracht van Quartz en de andere transmurale centra in de regio Zuidoost-Brabant. In eerste instantie zal worden gekeken naar de aantallen en type verwijzin-gen. Vervolgens zal aan de hand van focusgroepbij-eenkomsten een vragenlijst worden ontwikkeld, die in een later stadium aan de betrokken zorgverleners zal worden voorgelegd. De uitkomsten van dit onder-zoek zijn te verwachten rond de zomer van 2010.

Auteur is onderzoeks-/beleidsmedewerker Quartz

R A A K L I J N E N10

Onderzoek evaluatie van afspra-ken over digitaal verwijzen in Zuidoost-Brabantdoor: Janny Wildschut

11

De spoedpost in het Elkerliek is nu ongeveer een half jaar open. Er zijn gemengde reacties.

Allereerst de cijfers.Er is een duidelijke afna-me te zien in het aantal zelfverwijzers naar de SEH. Interessant is dat deze trend zich ook in de dagzorg lijkt

door te zetten. Dit is een beeld dat overeenkomt met de ervaringen in het Catharina-ziekenhuis, alwaar de spoedpost eerder van start ging. Uiteraard ligt de productie van de spoedpost beduidend hoger dan die van de CHP voorheen.

De huisartsenDoor de meeste huisartsen wordt er duidelijk een toename van werkdruk aangegeven. Dit is ook normaal gezien voorgaande. Door de tijdelijke inzet van een extra arts is de werkdruk prima draagbaar. Zodra de kortelijns verpleegkundige komt, medio 2010, verdwijnt deze weer en zal er slechts voor een beperkt aantal klachten extra hulp zijn. Ook zijn er nog collega’s die het concept spoedzorg (nog) niet omarmen. Zelf vind ik het leuk om af en toe een kort lijntje te hebben voor wel/niet verwijzen, of even gebruik te kunnen maken van een SEH-faciliteit zodat juist verwijzing niet nodig is.

De verpleegkundigenOver het algemeen hoor ik dat men blij is dat allerlei zaken die niet in het ziekenhuis thuishoren nu ook in de eerste lijn blijven. Daar staat tegenover dat sommige dingen die men leuk vindt, nu ook richting huisarts lijken te verdwijnen. De nieuwe rol is nog wennen en zeker omdat er met zo veel huisartsen samengewerkt moet worden die ogenschijnlijk alle-maal andere wensen hebben. Maar overwegend hoor ik een positief verhaal.

De specialistVoor de specialisten zijn er wisselende effecten; de poortspecialisten zien een forse afname in consul-ten door het wegvallen van de zelfverwijzers. Toch blijven er nog voldoende mensen over die specia-listische hulp nodig hebben. Deze worden dan ook nog eens gerichter verwezen. Toch overheerst een gevoel van: het is goed dat de mensen daar gezien en behandeld worden waar dit het meest logisch is. Het gemakkelijker in contact komen met de collega-huisarts zien veel medisch specialisten als meerwaarde, ofschoon niet iedereen even vaak de SEH bezoekt.

Spoedpost Elkerliek na het eerste half jaar; een korte impressie

door: Rob Linssen

R A A K L I J N E N12

De doktersassistentenDe assistenten van het ziekenhuis zien hun werk-zaamheden inzakken en zijn niet blij met het ver-dwijnen van hun werk naar de spoedpost. Zij geven duidelijk te kennen meer integratie te willen. De assistente van de CHP komt niet meer toe aan het ondersteunen van de huisarts in verband met de vele administratieve werkzaamheden aan de balie. Met ingang van december is hierin verandering gekomen door de inzet van een baliemedewerker.

De patiëntOm hem was het nu allemaal begonnen. De eerste cijfers van het tevredenheidsonderzoek druppelen nu binnen. Patiënten geven aan tevreden te zijn over de zorg. Ik heb de indruk dat de patiënten het wel fijn vinden dat de huisarts achter de balie een kort lijntje naar het ziekenhuis heeft. We hebben nog voldoende verbeterpunten: zo zijn er nog twee balies op de spoedpost en de automa-tiseringssystemen van de CHP en het ziekenhuis zijn (nog) niet compatible. Overigens horen we op de huisartspraktijk de volgende dag: “We zijn naar het ziekenhuis geweest”…

Al met al lijkt het erop dat de ombuiging van tweede lijn naar eerste lijn lukt; patiënten krijgen de juiste zorg voor hun problemen op één plaats aangeboden. Van hulpverlenerzijde zijn er vaak positieve reacties maar toch ook nog kritische geluiden. Het cultuurver-schil is duidelijk nog niet door eenieder overbrugd.

Met z’n allen zullen we met elkaar in gesprek moe-ten blijven om het voor onszelf en voor de patiënt beter te maken. Of om met de woorden van een oud Philips-topman te spreken: “Let’s make things better”.

Auteur is huisarts

Een normale longfunctie sluit astma niet uit. Ter opsporing van een luchtwegobstructie wordt een his-taminedrempel bepaald. Er is dus steeds meer vraag naar uitsluiten danwel aantonen van astma.

PrikkelsVeel patiënten met astma of COPD vertonen spon-tane fluctuaties in de ernst van de luchtwegobstruc-tie. Vooral bij astma staat de variabele obstructie op de voorgrond. Deze wordt veroorzaakt door blootstelling aan prikkels van allerlei aard, zowel sensibiliserende stoffen zoals allergenen of beroeps-matige expositie. Ook omstandigheden (koude of droge lucht, mist, inspanning, virusinfecties) kunnen een luchtwegobstructie veroorzaken. Met name de allergenen hebben als extra eigenschap dat ze de gevoeligheid van de luchtwegen voor andere prikkels kunnen doen toenemen.

Histamineprovocatietestdoor: Herman van Dijk

13

HistaminetoedieningDe toegenomen gevoeligheid van de luchtwegen voor irriterende prikkels wordt bronchiale hyperreac-tiviteit genoemd en deze omstandigheden worden nagebootst door de verneveling van histamine in de bronchiaalboom. Histamine is een lichaamseigen stof en veroorzaakt bronchusvernauwing door samen-trekking van gladde spieren en oedeemvorming van het slijmvlies. Histamine wordt toegediend in oplo-pende concentraties tot maximaal 32 mg/ml. Ook het oplosmiddel, waarin histamine wordt opgelost, wordt getest, zodat we zeker weten dat het effect door de histamine wordt veroorzaakt en niet door de inha-latieprocedure zelf. Een histaminedrempelbepaling geeft dus inzicht in de mate van ernst van astma.

Na de verneveling van een concentratie histamine wordt de longfunctie gemeten, met name de FEV1. Bij de concentratie histamine, waarbij de FEV1 met 20% of meer daalt ten opzichte van de uitgangs-waarde, spreken we van histaminedrempel.

ZorgDomeinSinds enige tijd kunnen alle huisartsen via ZorgDomein een aanvraag doen voor een histamineprovocatietest. De aanvraag histamineprovocatietest, inclusief de contra-indicaties, is in ZorgDomein te vinden bij Longgeneeskunde>Astma.

Auteur is longarts

Eerstelijns diagnostiekformu-lieren kunnen sinds enige tijd digitaal worden aan-gevraagd via onze website www.quartztransmuraal.nl,bij Professionals>formulieren.Aanvragen is ook telefonisch of per e-mail mogelijk, bij voorkeur niet via het secre-tariaat van Quartz maar bij

Lia Eckstein, T: 0492 – 59 51 70 of E: leckstein@elkerliek.nl.

Verhuizing huisartsen te GemertHuisartsenpraktijk ’t Frans Brugske is per 1 decem-ber 2009 verhuisd naar het Gezondheidscentrum Palissade en zal zich huisartsencentrum Palissade gaan noemen.De betrokken huisartsen zijn:De heer A.P.M. LeijteDe heer P.A.H.M. VerbruggenDe heer E.G.F. Zeldenrust

Aanvragen diagnostiekformulieren

Mutaties specialisten Ouderengeneeskunde /

huisartsen /verloskundigen / praktijkondersteuners

R A A K L I J N E N14

De adresgegevens zijn als volgt:Julianastraat 25421 DB GEMERT

De telefoonnummers blijven gehandhaafd.

Beëindiging functie huisarts De heer J.T.J. Dams heeft zijn werkzaamheden als huisarts per 31 december 2009 beëindigd. De prak-tijk zal worden voortgezet door huisarts G. Verhaegh, Hof Bruheze 16 te Helmond. Het telefoonnummer blijft gehandhaafd: 0492 – 51 07 75.

Mutatie huisarts Mevrouw A. Kieft-de Dreu is sinds oktober 2009 werkzaam in de huisartsenpraktijk Speelheuvelplein, Speelheuvelplein 13, 5711 AR te Someren.

Mutatie huisarts De heer J.C.W.M.M. Schakenraad van huisartsen-praktijk het Speelheuvelplein heeft zijn werkzaam-heden per 31 december 2009 beëindigd. Hij heeft zijn werkzaamheden overgedragen aan mevrouw A.M.G.P. Cuppen-Rikken en de heer J.H.C. van den Broek.

Mutatie huisartsMevrouw M. van de Weerden is werkzaam als HIDHA in de huisartsenpraktijk ’t Heelhuis, Ameidepark 21, 5701 ZZ te Helmond.

Mutatie huisartsMevrouw S.H. Teunisse, voorheen werkzaam als HIDHA in de huisartsenpraktijk Coenen/Teunisse te Beek en Donk, zal vanaf 1 januari 2010 samen met de heer P.D.M. Coenen deze praktijk voeren.

LOK-scholingLocatie: Catharina-ziekenhuisData: 9 februari, 9 maart en 13 april 2010 De cursus is reeds volgeboekt

CASPIR-nascholingmaandag 5 oktober 2009 en maandag 8 maart 2010 Locatie: RooseveltzaalTijd: 17.30 uur tot 21.00 uur

CASPIR-nascholingMaandag 18 januari 2010 en maandag 14 juni 2010 Locatie: RooseveltzaalTijd: 17.30 uur tot 21.00 uur

Aankondigingen

15

R A A K L I J N E N16

Colofon

RedactieFriso DelemarreAns HendrikxAldi van LieropRob LinssenJanny WildschutSander van der Wolk

Secretariaat Marion Steinmann / Ine van GerwenT: 0492 - 59 51 60E: quartz@elkerliek.nl