1    

 

Figuur  1  groepsfoto,  foto  André  Beijersbergen  

Deelnemers:  

André  Beijersbergen,    (reisleider)  

Dirk  Maas,    (reisleider)  

Ineke  Zwarekant  

Ineke  Gilbert-­‐Koomen  

Nicoline  Kuurstra  

Cécile  Arnold  

Greetje  Busman  

Jannie  Kassies  

Jantine  van  Hulst-­‐Slot  

Frans  van  der  Woerd  

Trees  Kaizer  

Han  ten  Hallers  

Liesbeth  van  Hees  

Simon  Kuitwaard  

 

2    

Heenreis Nijmegen - Kahla Zaterdag 21 mei 2011 door Cécile

Om 10.00 uur staan op station Nijmegen alle 12 deelnemers en reisleiders André en Dirk bij 2 nieuwe busjes: we kunnen vertrekken. We rijden langs oude industriegebouwen met een culturele bestemming door het Ruhrgebied. Het landschap wordt steeds heuvelachtiger en weidser. We zien koolzaadvelden en spotten een rode wouw.Onze eerste stop is bij een obligaat wegrestaurant, geen interessante natuur. De tweede stop is bij de “Drei Gleichen”, kasteelruïnes en een natuurgebied. We hopen hier orchideeën te vinden, wat binnen de beschikbare tijd helaas niet lukt. Wel zien we 2 rode wouwen, een buizerd en wespendieven en vlakbij de parkeerplaats martagon en adonisblauwtje.

Hotel Linzmühle, waar we deze hele vakantie logeren, blijkt prachtig gelegen in het bos. Het is modern en van alle gemakken voorzien. De groep is zeer geanimeerd bij het diner.

Rondwandeling vanuit Wöllnitz Zondag 22 mei door Cécile

We beginnen de dag goed met een uitgebreid ontbijtbuffet. Met stralend weer in de busjes naar Wöllnitz. Het beginpunt van de wandeling is wat lastig te vinden omdat alles vanuit Jena bewegwijzerd is. Maar het lukt de route “mittler horizontale” te vinden. We worden al gauw verrast door gulden boterbloem, ruige alant, parelmoervlinder, soldaatjes en bergandoorn. Dan een kort heel lastig klimmetje. We redden het allemaal, soms kruipend. Koffietijd met mooi uitzicht.We lopen over een goed pad en zien vanwege het warme weer al veel uitgebloeide orchideeën. Prachtig begroeide hellingen wisselen af met door “muschelkalk rutsch” kale rotshellingen. Mooie vergezichten en dichtbij oranjebruin bergkroonkruid.

We dalen af naar de Fürstenbrunnen, gelegen op de scheidslijn tussen de waterdoorlatende kalklaag en de niet waterdoorlatende bontzandsteenlaag. In deze vochtige omgeving staat een overvloed aan bleek bosvogeltje en vogelnestorchis.De travertijn groeve is ons volgende doel. Na enig zoeken vinden we de ingang. Prachtig helder water en een weelderige begroeiing. Als je stenen stukslaat kun je fraaie fossielen van bladeren vinden. Wanneer het CO2 gehalte daalt in het oververzadigde kalkwater ontstaat travertijn. Het wordt gebruikt als bouwmateriaal en om tandpasta, glaswerk en lenzen te maken. Op naar het aangename terras in Wöllnitz en het gekozen diner in het hotel. Ondanks de onweersvoorspelling een veelal stralende dag.

bezoek aan Weimar Maandagmorgen 23 mei 2011 door Jantine Op deze mooie zonnige dag staat een bezoek aan Weimar op het programma. Deze 'hoofdstad van de Duitse klassieke tijd' ligt tussen Erfurt en Jena aan het riviertje de Ilm. Na het ontbijt vertrekken we op tijd, voorzien van het dagelijks lunchpakket. Langs de Autobahn nummer 4 die nu nog door het Leutraltal loopt, zien we een tunnel in aanbouw. Deze zal dit gedeelte van de weg vervangen, waarna het dal weer geheel aan de natuur wordt teruggegeven. Een omvangrijk en kostbaar project.

Om 10 uur arriveren we via een mooie buitenwijk op een parkeerplein dicht bij de binnenstad. Busjes op slot, raampjes dicht: Daar gaan we op weg. We volgen André via straten met bekende namen als Ernst Thälmann- en Karl Liebknechtstrasze. We lopen langs het Gauwplein en verder tot we het Theaterplein bereiken. Daar staan Goethe en Schiller levensgroot opgesteld voor het 'Deutsches Nationaltheater'. Er tegenover is het Bauhaus-museum. Het is geopend, in tegenstelling tot alle andere musea op deze maandag zoals het naastgelegen Wittemspaleis, in 1767 gebouwd voor hertogin Anna Amalia. Niet ver van het Theaterplatz is het Schillerhaus en vanzelfsprekend ook het Goethehaus. Goethe en Weimar horen bij elkaar en daarom ook de ginkgoboom en Weimar. Ginkgomuseum, ginkgosieraden, ginkgoboompjes, ginkgo- stekjes... Goethe was namelijk een enorm bewonderaar van de boom en vooral van zijn bijzonder blad.

We komen op de Markt, waar het prachtige Raadhuis staat. Bijzonder zijn de porseleinen klokken, die dan ook een lichte, porseleinen klank laten horen. Er tegenover kunnen we het rijkversierde Lucas Cranach-huis

3    

bewonderen. Verder zien we nog de Hertogin Anna Amalia-bibliotheek en daar vlakbij het huis waar Charlotte von Stein, de vriendin van Goethe, wel vijftig jaar woonde. De Herderkirche is open. Hier zien we het beroemde vleugelaltaar met de kruisiging van Jezus, door vader en zoon Cranach.

André wijst ons nog op een huis uit de zestiende eeuw met houten galerijen, zoals dat toen gebruikelijk was. Heel aantrekkelijk, evenals de bijbehorende bloementuin.

Dan is het lunchtijd geworden en de gezamenlijke wandeling door deze voorname stad is ten einde. We gaan in groepjes uiteen om hier of daar, bijvoorbeeld in het nabijgelegen park aan de Ilm, ons lunchpakket aan te spreken.

Over zijn liefde voor Charlotte von Stein schrijft Goethe in 1776:

Nein an der Wahrheit Verzweifle ich nicht mehr Ach wenn du da bist Fühl ich, ich soll dich nicht lieben Ach wenn du fern bist Fühl ich, ich lieb' dich so sehr

Figuur 2 standbeeld Goethe en Schiller, Weimar foto Trees Kaizer

4    

Grosskochberg Maandagmiddag 23 mei 2011 door Jannie Kassies Vanuit Weimar rijden we zuidwaarts over de B85, richting Rudolstadt. (Nee, geen 'f' vergeten). Een heerlijke tocht door het golvende Thüringer landschap. Ons doel is Grosskochberg, een klein dorp dat zijn bekendheid ontleent aan het slot Kochberg. Hier bezocht Goethe – daar is hij weer – regelmatig zijn vriendin Charlotte von Stein. Voor we het slot te zien krijgen gaat er eerst gewandeld worden. De busjes komen op een ruime parkeerplaats te staan en vandaar lopen we een breed pad op. Links bos en rechts prachtig uitzicht. We klimmen geleidelijk tot minstens 400 meter hoogte. Dan duiken we het bos in. Het is een aangenaam pad en we ontmoeten vele bekende planten zoals bevertjes, bleek bosvogeltje, vrouwenschoentje, bosanemoon. Nieuw is de purperorchis en de moeilijk te determineren Pirola chloranta (was het soms Remischia? Of Ortilia secunda?). Ook de Coronilla colutea arborescens is nieuw en bijzonder. De rode Berberis, in Nederland een tuinstruik, groeit hier in het wild. De Ajuga genevensis ('uit Genève') op z'n Duits: heidegamander, maakt geen uitlopers, daar mist het een gen voor, daarom vermenigvuldigt hij zich door al die kiemplantjes. Het bospad wordt steeds smaller en als de kalkgraslanden al in zicht komen wordt het bijna onbegaanbaar door een 'Abstürzung'. Hier haken een paar angsthazen – waaronder deze verslaggeefster – af. Een keert terug op haar schreden, anderen nemen een kortere route richting parkeerplaats onder leiding van Dirk.. Als iedereen voldaan teruggekeerd is bij de bussen brengen we nog een kort bezoek aan het slot, dat wil zeggen aan het slotplein. En dan terug naar Kahla, naar ons comfortabele hotel.

Figuur 3 Leutratal, Germaanse iris foto Trees Kaizer

Naar het Leutradal door Greetje

Dinsdag 24 mei 2011.

Na het al bekende tochtje door het golvende landschap met hier en daar wat foeilelijke bedrijfsgebouwen komen we in Göschwitz waar we de bussen tegenover de begraafplaats kwijt kunnen. Eerst even kijken bij een Geologischer Aufschluss waar we de rote Sandsteinschiefer zouden zien, maar we zijn nog niet hoog genoeg.

Langzaam klimmen we daarna omhoog terwijl het lawaai van de autobaan Dresden Frankfurt steeds luider wordt. Ze zijn druk bezig een nieuw stuk te ondertunnelen, zodat het natuurgebied Leutratal vrij van herrie wordt en niet meer doorsneden door een snelweg. De oude weg wordt dan afgebroken. Heel bijzonder! In 2012 moet de tunnel klaar zijn.

5    

Figuur 4 Leutratal, zicht op oude snelweg foto Trees Kaizer

Ondanks de herrie genieten we erg van de kalkgraslanden met orchissen, waaronder bokkenorchis purperorchis en soldaatje en de kruisingen tussen de laatste twee. De ruige alant staat te stralen en het ziet op sommige plekken paars en blauw van de salie en het weideklokje. Ook veel wilde akelei staat langs de kant van het pad. Later op de dag zien we allerlei kleuren akelei, misschien gezaaid?

Op een gegeven moment komt een rode wouw prachtig dichtbij overzeilen zodat je de rode staart heel mooi tegen de zon kunt zien. Trees vangt ondertussen vele vlinders die het op deze kalkgraslanden fijn vinden. Het kalkgraslanddikkopje dat ze gisteren heeft gevangen mag hier dan ook weer vrij gaan rondvliegen. We bewonderen de iris germanica en de welriekende- en de bergnachtorchis.

Op een splitsing gaan een aantal mensen via een wat kortere route naar het dorp Leutra en de anderen lopen nog een lus door het beukenbos met hier en daar wat dennen. Op de uitgekozen lunchplek is een boer aan het spuiten en we lopen dus snel verder naar een even verderop gelegen, pas gemaaid grasland. Maar in de randen staat nog weer veel fraais, o.a. de hengel met paarse schutbladen aan de top. In het bos vinden we nog adonis, wildemanskruid en purperorchis. Langzaam dalen we af naar Leutra via een tunnel onder de autobaan.

Vlak bij het koele terras waar we een welverdiende lafenis genieten is onder een bruggetje de waterspreeuw te bewonderen. De “doordouwers” gaan nog een stukje langs de beek lopen, maar Jannie en ik lopen vast naar de busjes. We zien nog een zwarte roodstaart met voer in z'n snavel en lopen daarna heel voldaan naar Göschwitz. Op een bankje bij het kerkhof wachten we op de anderen. Een heerlijke dag!

Bezoek aan Erfurt en Paulinzella, door Trees en Frans. Woensdag 25 mei ʼ11

Na een voorspoedige rit parkeerden wij pal achter de Citadel van Erfurt, van te voren keurig uitgezocht door Andre Beijersbergen. De Citadel Petersberg is gebouwd in de 17e eeuw ter verdediging van de stad. Vanaf de Citadel heb je een mooi uitzicht over het Domplein (waar markt was) en de rest van de middeleeuwse binnenstad. Erfurt werd een rijke stad in de middeleeuwen door de productie van wede ( een blauwe kleurstof). Later is het een tuinbouwcentrum geworden. Je kunt dit terugzien aan de vele aardbeistalletjes in de stad.

Aan het Domplein staan twee grote kerken. De Domkerk en de Severinkerk. Na het beklimmen van de imposante trap bezochten we beide kerken. Het romaanse deel van de Domkerk is op een rots gebouwd. Het

6    

gotische koor is er later aangebouwd op een kunstmatige heuvel. Voor katholieke kerken is de inrichting bescheiden, met uitzondering van de pompeuze doopvont, die tot het plafond reikt.

Figuur 5 detail Domkerk foto Han ten Hallers

Vervolgens liepen we via de Marktstrasse naar de Fischmarkt. Dit is het centrum van de stad met naast het stadhuis enkele fraai versierde Gildehuizen. Het is een gezellig plein met leuke terrassen waar we later nog gebruik van gemaakt hebben. Een laatste middeleeuws hoogtepunt is de Kraemerbruecke. Dit zijn huizen gebouwd op een brug over de rivier de Gera. Heel bijzonder om te zien, ook de leuke, aparte winkeltjes op de brug. Aan het Anger staan veel mooie Jugendstilpanden.

In de vrije uren zijn diverse kerken bezocht, opvallend waren de vele grote orgels. Erfurt heeft een levendige, goed bewaard gebleven binnenstad.

Later dan gepland, zo rond half vier, vertrokken we naar de andere bestemming, Paulinzella. Dit plaatsje is beroemd door de ruïne van een Benedictijner klooster, die al in de negentiende eeuw als een hoogtepunt van de Romantiek werd beschouwd. Op de weg naar het voormalige klooster hing aan een huis een curieus bordje met de tekst dat Goethe daar zijn verjaardag had gevierd… te weten op 28 augustus 1817 “Goethemania??” De ruïne bestaat nog uit de pilaren en muurrestanten en enkele bijgebouwen, zoals het later gebouwde jachtslot en het pachthuis. Paulinzella is erg stil, er waren weinig bezoekers. In het weitje naast de ruïne werd door de floristen glanzend fluitenkruid gevonden. Een nieuwe soort op de lijst. Er waren weinig vlinders in dit weitje te vinden. Gelukkig vonden we in een nabijgelegen visvijver een aantal soorten libellen.

Na een rustpauze waren we weer keurig op tijd terug voor het altijd goed verzorgde diner.

7    

Figuur 6 ruïne klooster Paulinzella foto Trees Kaizer

WANDELING IN HET KLEINBREITENBACHTAL EN ARNSTADT Donderdag 26 mei 2011. Door Liesbeth ten Hallers. Het wordt een heel warme, drukkende dag; De voorspelling op het prikbord gaf een verwachting van maximaal 27 graden aan. Na lang in de file te hebben gehangen, waarbij de bermen naarstig werden onderzocht vanachter het raampje (was het steenkruidkers of toch Deens lepelblad in zaad, koud tegen het asfalt aan?) bereikten we het Kleinbreitenbachtal, waar we heel andere planten dan voorheen ontdekten: De hauwklaver sprong er uit, evenals de kleine Valeriaan meteen aan de oever van het beekje, verderop eindelijk wat adderwortel, die ons na alle droogteminnende flora een sappig aspect bezorgt, net als de Trollblume, de dotter, beemdgeranium en de

Figuur 7 met o.a. sleutelbloemvlinder foto Nicoline Kuurstra

echte koekoeksbloem. Verderop hielden we koffiepauze op een lager gelegen, droge wei, die bovenlangs omzoomd werd door zwarte els. Met Jeneverbes, bevertjes, vleugeltjesbloem, muizenoor en heel veel uitgebloeide gulden sleutelbloem een heel ander aspect, gelardeerd met vliegende gasten als een

8    

luzernevlindersoort, hooibeestje, citroenvlinder, oranjetip, bont zandoogje en waarschijnlijk sleutelbloemvlinder. Geknikte knop van de al volop bloeiende, ruige leeuwentand werd uiteindelijk als kenmerk gespot. De beschaduwde paden over deels uitgeloogde Muschelkalk verderop waren verrassend met o.a. akelei, wolfskers, lazerkruid, engbloem, peperboompje, eenbes, keverorchis, moesdistel en wintergroen. Grote wijngaardslakken hielden het voor gezien en deden, wegens de aanhoudende droogte, een slaapje tegen de stammen. De vogels, die met hun gezang onze tocht opluisterden waren bijv. appelvink, zwartkop, winterkoning, fluiter, heggemus en zwarte mees. Onze reis werd vervolgd richting Arnstadt, waar een bronzen beeld van de jonge Johann Sebastian Bach niet iedereen kon bekoren. Ondergetekende zag in de wat onderuitgezakte, ongegeneerde houding met luisterend, opgeheven hoofd en ontvangende linkerhand, een verwijzing naar een binnenwereld, waar nieuwe muziek klonk, een houding waarin Bach zich misschien niet meer bewust was van zijn omgeving, wat enig decorumverlies kan verklaren. De Bachkerk met het blinkend wit en gouden interieur, twee balkons boven elkaar onder het tongewelf deed heel fris aan. Van de lindebomen rondom waren enkele al 250 jaar oud. Grappig waren de beelden van Bonifatius en Maria op het raadhuis en ook het Romaanse portaal van de lieve vrouwenkerk in roodbonte zandsteen was opvallend naast het gotische portaal even verder in de gevel. Bij de apotheek bleek het prijsniveau toch wel iets lager te liggen dan in Nederland. De enige regen van betekenis tijdens deze reis viel in Arnstadt, laat in de middag. 27 mei bezoek aan Jena (geen verslag) zaterdagochtend 28 mei 2011.

Naar de Schönberg bij Reinstädt door Nicoline Kuurstra

Vanochtend rijden we naar Reinstädt, het is niet ver,

Al vrij spoedig zijn we er.

Omhoog naar de Schönberg, daar is het pad,

Plusminus 430 meter hoog is dat.

Het is een tikkeltje fris, maar ook niet zó erg,

Tja, 't is tenslotte een wandeling op een berg!

Onderweg gerst en bunia's en malva langs de wegen,

Ook komen we een rij oldtimers , veel volvo's , tegen.

Dàn, als we parkeren, kijk eens in de lucht!

Vlakbij een rode wouw, in zwevende vlucht.

Op deze hoogte bloeit hier en daar nog een anemoon.

Vrij groot zijn ze , echt wonderschoon.

"Dit bos "zegt Dirk, "is heel gevarieerd ",

Elsbes, haagbeuk, wilde peer, linde, wèl, al weer wat geleerd!

Bergnachtorchis of welriekende, tussen de struiken,

Even duiken , om te ruiken!

André zegt "Hier moet ook de aangebrande orchis staan"

Helaas, we treffen hem maar niet aan.

9    

Echter, bij ongeveer het hoogste punt,

Is een hele verrassing ons gegund,

Het is de vuurwerkplant, en niet één , maar 'n heel veld!

Hadden Andre's boeken dit ook voorspeld?

Het is familie van de wijnruit, zo vertelt Simon ons dan,

Een foto hiervan dus, zo snel het maar kan!

En dan zijn daar nog graslelies in knop,

En blauw parelzaad ook , verderop.

Figuur 8 vuurwerkplant foto Nicoline Kuurstra

Na de koffie gaan we langs de helling verder lopen,

En blijven op de "aangebrande orchis"hopen.

Later treffen we een bankje aan,

Waar we onze broodjes eten gaan.

Iemand ziet verfbrem, daar verder omlaag,

Samen nader bestuderen, een hele waag!

Het wordt fris, de zon is even verdwenen,

En dus nemen we maar weer de benen.

Zoeken het zijpad, terug naar het begin,

Zetten er stevig de pas nu in.

Halverwege echter: Welk schoon geluid!

Het is een fluiter die fluit, héél luid!

Te-te-te-te trrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr, dat is zijn lied,

O! watmooi, dit vergeten we niet.

Dan nog Kahla bekijken, want logies was zó dichtbij.

Een stille stad, op zaterdag is iedereen vrij.

10    

Veel huizen zijn grijs, vervallen, verweerd,

Maar ook enkele heel fraai gerestaureerd.

Baeckerei "Hunger "is ook dicht.

Als alle andere winkels, allicht.

Dat was dan Kahla, en nu naar 't hotel,

En om drie uur 'n klimwandeling, waarvan ik echter niet vertel!

Zaterdagmiddag 28 mei 2011 door Simon Kuitwaard Om 12:30 u kwamen we aan in Kahla en hadden we ruim de tijd om het stadje te verkennen. Kahla is afgeleid van Calo dat kaal betekent. De burcht was gebouwd op een kale steenrots. De stadsmuur is nog grotendeels intact met twee poorten en twee torens. De stadskerk is gewijd aan de beschermheilige Sint Margaretha de drakendoodster. Deze is ook afgebeeld is het stadswapen. Ook zagen we haar terug als bronzen beeld op de markt vlakbij het raadhuis waar op dat moment een huwelijk werd voltrokken en het bruidje enkele witte duiven losliet. Helaas zijn er in Kahla ook veel bouwvallige panden. In de DDR periode was er geen geld en geen materiaal om de panden te onderhouden.

Om 14:15u vertrokken we weer richting ons hotel. Om 14:30u waren we weer terug. En was er voor de echter liefhebbers nog een mogelijkheid om te wandelen in de omgeving onder leiding van André en Dirk. Met tien deelnemers gingen we op pad richting Hummelshain. Tijdens de wandeling zagen we nog veel fraaie plantjes zoals het Weideklokje, Bosbies, Blaasvaren en Hengel. En een acrobatische vlucht van een Rode wouw. Vervolgens een steil bospad omhoog met een fraaie begroeiing van Bospaardestaart, Boswederik en Zevenster. Vlak voor een jachthuis zagen we de visgraatinkervingen in een grove den, waar in de vroegere DDR tijd hars werd afgetapt. Bij een driesprong konden we nog ver weg Kasteel Hummelshein zien en genoten we van de zang van de Grote lijster. Op een gegeven moment hield het pad op en moesten we onze weg vinden door een bijna onbegaanbaar gedeelte, klauterend over boomstammen zagen we nog Verspreidbladig goudveil en Longkruid op een vochtige plek. Opeens ontdekte André weer de goede markering van het pad en moesten we een stukje omhoog klimmen en vonden we de goede route terug. Om 6 uur waren we weer terug bij ons hotel na een indrukwekkende wandeling en zeker zeer voldaan.

SAMENSPRAAK VAN INEKE EN LIESBETH:

L. Wie is toch die figuur, die er prat op gaat goed te kunnen parkeren? Ik ving zoiets op in Erfurt.

I. (in flora bladerend), O, ja, met die vergroeide bloemkroon bovenop?

L. Ja! En hij verleidde een stel meiden om voor dag en dauw achter hem aan te lopen…..

I. Had hij niet zoʼn vlot, gaafrandig vestje aan, de armen kaal uit de bladoksels stekend?

L. Ja. Maar de koekoek kreeg hij niet aan het zingen, die vogelaar!

I. Ja een vogelaar, dat is ie! Zo één, die met een onschuldig gezicht de zeldzaamste bloempjes durft af te plukken!

L. Het vuurhaantje kon ie laten piepen en de meiden hoorde hij aan met engelengeduld, de oortjes verlengd, postuur lijnlancetvormig, iets behaard, meerjarig: Kun jij hem op naam brengen?

I. Ik zoek hem even op, (verder bladerend), Dit moet hem zijn: Dirk Maas!

L. Dat is er vast één. Maar nu die ander nog, die Romanticus van Sturm und Drang, zandsteen en Muschelkalk, kerken en kastelen!

11    

Figuur 9 uitzicht vanaf Schönberg foto André Beijersbergen

I. Is dat die Oranjeklant, die bij ieder stoplicht gas geeft?

L. Ja, die plantjesjager met de duvel op zʼn hielen…..

I. O ja, 50 km p/uur in de bebouwde kom is hem te min!

L. Hij heeft altijd de grootste bus, vandaar die parkeerproblemen, begrijp je wel?

I. Voor lunchen heeft ie nauwelijks tijd; Namen, namen en nog es namen!

L. Kun jij deze figuur determineren? Na volgroeien nog behaard, de top spits, de steunblaadjes onregelmatig afvallend?

I. ( bladerend) Dat moet toch wel André zijn!

Beste Reisleiders, Beste André, Beste Dirk.

Alle gekheid op een stokje: Wij willen jullie graag onze erkentelijkheid tonen na de goede afloop van al die mooie excursies!

Het was helemaal terecht, André, om ons naar de omgeving van Jena te lokken en je hebt een afwisselend programma: “Cultuur en Natuur”secuur voorbereid en met ons gedeeld.

Dirk, je hebt heel snel een streep door je eigen programma gezet en op soepele wijze de uitgevallen reisleider vervangen. Jullie samen hebben voor een gezellige, ontspannen sfeer gezorgd.

Hopelijk zal het uiteindelijke verslag met toppers als armbloemige ganzekers, vrouwenschoentje, rode wouw, vogelnestorchis, ijsvogel, voorjaarserebia, Johan Sebastian Bach en als klap op de vuurpijl tenslotte: Dictamnus albus, jullie de eer aandoen die je toekomt!

12    

Hierbij ontvangen jullie een kleine ondersteuning voor je volgende, privé excursie, want jullie zijn voorlopig nog niet uitgekeken, afgemeten aan jullie enthousiasme.

Namens allen dus: Hartelijk dank!

Liesbeth ten Hallers-van Hees, Im Leubengrund, Kahla, Thüringen,

29 mei 2011

Figuur 10 Dictamnus albus foto André Beijersbergen

13    

Plantenlijst van de KNNV-Jena-reis (21 mei t/m 29 mei 2010)

De plantenlijst is niet volledig; op de vele wandelingen zijn alleen de meest opvallende planten genoteerd, met name die welke in Nederland weinig of maar zelden te zien zijn. Voor de naamgeving is gebruik gemaakt van Heukels Flora van Nederland, (23ste druk, 2005); sommige planten staan hierin niet beschreven en hebben derhalve geen officiële Nederlandse naam. In sommige gevallen is hiervoor een vertaling van de Duitse naam ingevoerd (tussen aanhalingstekens), soms is enkel een ? genoteerd. Naast de "Heukels" is veel gebruik gemaakt van Rothmaler, Excursionsflora von Deutschland, de delen 2 en 3. De data verwijzen naar de volgende lokaties: 21 mei: 1 = naaste omgeving van een wegrestaurant bij Soest 2 = omgeving van de "Drei Gleichen", vlak naast de autobahn bij Erfurt: hellingen van de burcht Gleichen en van de Kaffberg. 22 mei 1 = Pennickental en omgeving, bij Jena 23 mei: 1 = "Die Wache" ten noorden van het kasteel van Großkochberg, ten zuiden van Weimar. 24 mei: 1 = Het Leutradal ten zuidwesten van Jena. 25 mei: 1 = de directe omgeving van de kerkruïne van Paulinzella. 26 mei: 1 = Kleinbreitenbachtal bij Plaue, ten zuiden van Arnstadt. 28 mei: 1 = De Schönberg ten noorden van Reinstädt, enkele kilometers ten westen van Kahla. 2 = de omgeving van hotel Linzmühle, in Kahla.

datum / lokatie

Familie Wetenschappelijke naam Nederlandse naam

21-mei

22-mei

23-mei

24-mei

25-mei

26-mei

28-mei

Aceraceae Acer campestre Spaanse Aak 1 1 1 Acer pseudoplatanus Gewone Esdoorn 1 1 1 Alliaceae Allium scorodoprasum Slangenlook 1 1 Allium vineale Kraailook 1 Apiaceae Aegopodium podagraria Zevenblad 1 1 1 2 Anthriscus nitida ? 1 2 Anthriscus sylvestris Fluitekruid 1 1

14    

Bupleurum falcatum Sikkelgoudscherm 1 1 1 1 Bupleurum longifolium Langbladig Goudscherm 1 1 Carduus defloratus ? 1 1 Chaerophyllum temulum Dolle Kervel 1 Conium maculatum Gevlekte Scheerling 1 Erynchium campestre Kruisdistel 1 Erynchium planum Vlakbladige Kruisdistel 1 1 Falcaria vulgaris Sikkelkruid 1 1 Heracleum spondylium Gewone Berenklauw 1 Laserpitium latifolium Breed Lazerkruid 1 1 Pastinaca sativa Pastinaak 1 1 Peucedanum cervaria ? 1 1 Pimpinella saxifraga Kleine Bevernel 1 Sanicula europaea Heelkruid 1 1 1 Smyrnium perfoliatum Doorwaskervel 2 Apocynaceae Vinca major Grote Maagdenpalm 1 Vinca minor Kleine Maagdenpalm 1 1 1 1 Vincetoxicum hirundinaria Witte Engbloem 1 1 1 1 1 Araceae Arum maculatum Gevlekte Aronskelk 2 1 1 Araliaceae Hedera helix Klimop 1 Aristolochiaceae Aristolochia clematitis Pijpbloem 1 Asarum europaeum Mansoor 1 1 1 Asparagaceae Anthericum liliago Grote Graslelie 1 1 1 Asteraceae Antennaria dioica Rozenkransje 1 Achillea millefolium Duizendblad 1 1 Anthemis tinctoria Gele Kamille 1 Arctium lappa Grote Klit 1 Carlina vulgaris Driedistel 1 1 Centaurea scabiosa Grootbloemige Centaurie 1 1 Cichorium intybus Cichorei 1 Cirsium acaule Aarddistel 1 1 Cirsium oleraceum Moesdistel 1 1 1 Cirsium vulgare Speerdistel 1 Crepis biennis Tweejarig Streepzaad 1 Crepis praemorsa ? 1 Doronicum pardalianches Hartbladzonnebloem 1 Echinops sphaerocephalus Beklierde Kogeldistel 1 Eupatorium cannabinum Koninginnekruid 1 1 Hieracium murorum Muurhavikskruid 1 1 1 Hieracium pilosella Muizenoortje 1 Hypochaeris maculata Gevlekt Biggenkruid 1 Inula conyza Donderkruid 1 1 1 1 Inula hirta Ruwe Alant 1 1 Lactuca perennis Overblijvende Sla 1 Leucanthemum vulgare Gewone Margriet 1 1 Leontodon hispidus Ruige Leeuwentand 1 1 1 Scorzonera hispanica Grote Schorseneer 1 1 Tanacetum corymbosum ? 2 1 1

15    

Tussilago farfara Klein Hoefblad 1 Athyriaceae Cystopteris fragilis Blaasvaren 2 Gymnocarpium robertianum Rechte Driehoeksvaren 1 Balsaminaceae Impatiens noli-tangere Groot Springzaad 1 2 Impatiens parviflora Klein Springzaad 1 2 Berberidaceae Berberis vulgaris Zuurbes 1 1 1 1 Betulaceae Alnus glutinosa Zwarte Els 1 1 Carpinus betulus Haagbeuk 1 Brassicaceae Alliaria petiolata Look zonder Look 1 1 Arabis brassica ? 1 Arabis hirsuta Ruige Scheefkelk 1 Bunias orientalis Grote Hardvrucht 1 1 Cardamine amara Bittere Veldkers 2 Cardamine flexuosa Bosveldkers 2 Boraginaceae Cynoglossum officinale Veldhondstong 1

Lithospermum purpurocaeruleum Blauw Parelzaad 1 1

Myosotis Moerasvergeetmijnietje 2 Pulmonaria obscura Ongevlekt Longkruid 1 1 Symphytum officinale Smeerwortel 1 Campanulaceae Campanula latifolia Breed Klokje 1 Campanula patula Weideklokje 1 Campanula persicifolia Perzikbladklokje 1 Campanula rapunculoides Akkerklokje 1 Campanula rotundifolia Grasklokje 1

Phyteuma spicatum Witte Rapunzel 1 1 1 1+2

Caprifoliaceae Dipsacus sylvestris Grote Kaardebol 1 Knautia arvensis Beemdkroon 1 1 Lonicera caprifolium Tuinkamperfoelie 1 Lonicera periclymenum Wilde Kamperfoelie 1 Lonicera xylosteum Rode Kamperfoelie 1 1 1 Sambucus nigra Gewone Vlier 1 Scabiosa columbaria Duifkruid 1 Valeriana dioica Kleine Valeriaan 1 Valeriana officinalis Echte Valeriaan 1 Valerianella locusta Veldsla 1 Viburnum lantana Wollige Sneeuwbal 1 1 1 1 1 Viburnum opulus Gelderse Roos 1 1 1 Caryophyllaceae Cerastium arvense Akkerhoornbloem 1 Dianthus barbatus Duizendschoon 1 Dianthus cathusianorum Karthuizer Anjer 1 Lychnis flos-cuculi Echte Koekoeksbloem 1 2 Moehringia trinervia Drienerfmuur 1 Myosoton aquaticum Watermuur 2 Silene dioica Dagkoekoeksbloem 1

16    

Silene nemoralis "Boskoekoeksbloem" 1 1 2 Silene nutans Knikkende Silene 1 1 Silene vulgaris Blaassilene 1 Stellaria alsine Moerasmuur 2 Celastraceae Euonymus europaea Kardinaalsmuts 1 Cistaceae Helianthemum nummularium Zonneroosje 1 1 Chenopodiaceae Chenopodium bonus-henricus Brave hendrik 1 Colchicaceae Colchicum autumnale Herfststijlloos 1 1 1 Cornaceae Cornus mas Gele Kornoelje 1 Cornus sanguinea Rode Kornoelje 1 1 1 Corylaceae Corylus avellana Hazelaar 1 1 1 Crassulaceae Sedum maximum ? 2 Cupressaceae Juniperus communis Jeneverbes 1 1 1 Cyperaceae Carex brizoides Trilgraszegge 1 1 2 Carex echinata Sterzegge 2 Carex flava Gele Zegge 1 Carex lepidocarpa Schubzegge 1 Carex nigra Zwarte Zegge 1 Carex otrubae Valse Voszegge 1 Carex sylvatica Boszegge 1 1 Carex vesicaria Blaaszegge 2 Scirpus sylvaticus Bosbies 1 1 2 Ericaceae Pyrola chlorantha ? 1 1 Rhododendron ponticum Rhododendron 2 Euphorbiaceae Euphorbia cyparissias Cipreswolfsmelk 1 1 1 Mercurilais perennis Bosbingelkruid 2 1 1 1 Fabaceae Anthyllis vulneraria Wondklaver 1 1 Astragalus glycyphyllos Hokjespeul 1 1 1 Caragana arborescens ? 1 Colutea arborescens Blazenstruik 1 1 Hippocrepis comosa Paardenhoefklaver 1 1 Genista tinctoria Verfbrem 1 1 Laburnum anagyroides Gouden regen 1 Lathyrus latifolius Brede Lathyrus 2 Lathyrus linifolius Knollathyrus 1 Lathyrus niger Zwarte Lathyrus 1 Lathyrus vernus Voorjaarslathyrus 1 1 Lotus corniculatus Rolklaver 1 1 1 Medicago lupulina Hopklaver 1 Onobrychis viciifolia Esparcette 1 1 Ononis repens Kruipend Stalkruid 1 1 1 Tetragonolobus maritimus Hauwklaver 1 1

17    

Trifolium alpestre "Bosklaver" 1 Trifolium dubium Kleine Klaver 1 Trifolium montanum Bergklaver 1 1 Trifolium pratense Rode Klaver 1 Trifolium repens Witte Klaver 1 Vicia sepium Heggewikke 1 Vicia tenuifolia Smalbladige Wikke 2 1 1 1 Fagaceae Fagus sylvatica Beuk 1 1 1 1 Quercus petraea Wintereik 1 Quercus robur Gewone Eik 1 Fumariaceae Dicentra spectabilis Gebroken Hartjes 1 Gentianaceae Gentiana cruciata Kruisbladgentiaan 1 Gentiana lutea Gele Gentiaan 1 1 Geraniaceae Geranium pyrenaicum Bermooievaarsbek 1 1 Geranium robertianum Robertskruid 1 1 Geranium sanguineum Bloedooievaarsbek 1 1 Geranium sylvaticum Bosooievaarsbek 1 Grossulariaceae Ribes alpinum Alpenbes 1 Ribes rubrum Aalbes 1 Ribes uva-crispa Kruisbes 1 Hypericaceae Hypericum pulchrum Fraai Hertshooi 1 1 Juncaceae Luzula luzuloides Witte Veldbies 2 Lamiaceae Ajuga genevensis Harig Zenegroen 1 1 1 Ajuga pyramidalis Piramidezenegroen 1 1 Ajuga reptans Kruipend Zenegroen 1 1 Clinopodium vulgare Borstelkrans 1 Galeobdolon luteum Gele Dovenetel 1 1 Glechoma hederacaea Hondsdraf 1 1 Lamium album Witte Dovenetel 1 Lycopus europaeus Wolfspoot 2 Mentha aquatica Watermunt 1 1 Mentha longifolia Hertsmunt 1 Origanum vulgare Wilde Marjolein 1 1 Prunella vulgaris Brunel 1 1 1 1 Salvia pratensis Veldsalie 2 1 1 1 Stachys officinalis Betonie 1 Stachys recta Bergandoorn 1 1 Stachys sylvatica Bosandoorn 1 1 1 Scutellaria galericulata Glidkruid 2 Teucrium chamaedrys Echte Gamander 1 1 1 1 Teucrium montanum Berggamander 1 Thymus praecox Kruiptijm 1 Liliaceae Convallaria majalis Lelietje van dalen 1 1 Lilium martagon Turkse Lelie 2 1 1

Maianthemum bifolium Dalkruid 1+2

18    

Ornithogalum umbellatum Gewone Vogelmelk 1 Polygonatum multiflorum Gewone Salomonszegel 1 Polygonatum odoratum Welriekende Salomonszegel 1 Linaceae Linum catharticum Geelhartje 1 1 Malvaceae Malva neglecta Klein Kaasjeskruid 1 Orobanchaceae Melampyrum pratense Hengel 2 Melampyrum nemorosum ? 1 Orobanche lutea Rode Bremraap 1 Oleaceae Fraxinus excelsior Es 1 1 1 Ligustrum vulgare Gewone Liguster 1 1 1 Syringa vulgaris Sering 1 Onagraceae Chamerion angustifolium Wilgenroosje 1 Oxalidaceae Oxalis acetosella Witte Klaverzuring 1 1 Orchidaceae Cephalanthera damasonium Bleek Bosvogeltje 1 1 1 Cyprepedium calceolus Vrouwenschoentje 1 1 1 1 Dactylorhiza maculata Gevlekte Orchis 1 Epipactis atrorubens Bruinrode Wespenorchis 1 Gymnadenia conopsea Muggenorchis 1 1 Himantoglossum hircinum Bokkenorchis 1 Listera ovata Grote Keverorchis 1 1 1 1 Neottia nidus-avis Vogelnestje 1 1 1 1 Ophrys insectifera Vliegenorchis 1 1 1 Orchis militaris Soldaatje 1 1 Orchis militaris x purpurea ? 1 Orchis purpurea Purperorchis 1 1 Platanthera bifolia Welriekende Nachtorchis 1 1 Platanthera chlorantha Bergnachtorchis 1 1 1 1 Papaveraceae Chelidonium majus Stinkende Gouwe 1 1 Pinaceae Picea orientalis Kaukasische Spar 1 Plantaginaceae Digitalis purpurea Vingerhoedskruid 2 Plantago lanceolata Smalle Weegbree Plantago media Ruige Weegbree 1 1 1 1 Veronica beccapunga Beekpunge 1 1 2 Veronica catenata Rode Waterereprijs 1 Veronica chamaedrys Gewone Ereprijs 1 1 Veronica officinalis Mannetjesereprijs 1 Veronica teucrium Brede Ereprijs 1 1 Poaceae Arrhenatherum elatius Glanshaver 1 Brachypodium pinnatum Gevinde Kortsteel 1 Brachypodium sylvaticum Boskortsteel 1 1 Briza media Bevertjes 1 1 1 Bromus erectus Bergdravik 1

19    

Dactylis glomerata Kropaar 1 1 Melica uniflora Eenbloemig Parelgras 1 1 Sesleria albicans Blauwgras 1 Polygalaceae Polygala vulgaris Gewone Vleugeltjesbloem 1 1 Polygonaceae Polygonum hydropiper Waterpeper 2 Polypodiaceae Polypodium vulgare Eikvaren 2 Primulaceae Lysimachia nemorum Boswederik 1 2 Lysimachia nummularia Penningkruid 1 1 Lysimachia vulgaris Wederik 1 2 Primula veris Gulden Sleutelbloem 1 1 1 Trientalis europaea Zevenster 2 Ranunculaceae Actaea spicata Christoffelkruid 1 1 1 1 Aconitum vulparia Gele Monnikskap 1 Adonis aestivalis Zomeradonis 1 Anemone nemorosa Bosanemoon 1 1 Anemone sylvestris ? 1 1 1 Aquilegia montana Wilde Akelei 1 1 Caltha palustris Dotterbloem 1 Clematis vitalba Bosrank 1 1 1 Hepatica nobilis Leverbloempje 1 1 Pulsatilla vulgaris Wildemanskruid 1 1 Ranunculus acris Scherpe Boterbloem 1 Ranunculus auricomus Gulden Boterbloem 1 1 Ranunculus bulbosus Knolboterbloem 1 1 Ranunculus ficaria Speenkruid 1 Thalictrum minus Kleine Ruit 1 1 Trollius europaeus Trollius 1 Resedaceae Reseda lutea Wilde Reseda 1 Rhamnaceae Frangula alnus Vuilboom 1 1 Rhamnus cathartica Wegedoorn 1 1 Rosaceae Agrimonia eupatoria Gewone Agrimonie 1 1 Agrimonia procera Welriekende Agrimonie 1 1 Alchemilla fissa ? 1 Crataegus laevigata Tweestijlige Meidoorn 1 1 Crataegus monogyna Eenstijlige Meidoorn 1 1 Cotoneaster integerrimus Wilde Dwergmispel 1 1 Filipendula ulmaria Moeraspiraea 1 Fragraria moschata Grote Bosaardbei 1 Fragraria vesca Bosaardbei 1 Geum urbanum Gewoon nagelkruid 1 1 1 Potentilla anserina Zilverschoon 1 1 Potentilla reptans Vijfvingerkruid 1 2 Prunus mahaleb Weichselboom 1 Prunus spinosa Sleedoorn 1 1 1 Pyrus piraster "Wilde Peer" 1 1 1 Rosa glauca Bergroos 1

20    

Rosa rubiginosa Egelantier 1 Sanguisorba minor Kleine Pimpernel 1 1 1 Sorbus aria Meelbes 1 Sorbus aucuparia Wilde Lijsterbes 1 1 1 Sorbus domestica ? 1 Sorbus intermedia Zweedse Lijsterbes 1 Sorbus torminalis ? 1 1 1 Rubiaceae Cruciata laevipes Kruisbladwalstro 2 Galium aparine Kleefkruid 1 1 Galium glaucum Zeegroene Walstro 1 Galium odoratum Lievevrouwebedstro 1 1 1 Galium rotundifolium "Rondbladfig Walstro" 1 1 Rutaceae Dictamnus albus Vuurwerkplant 1 Salicaceae Populus alba Witte Abeel 1 Populus tremula Ratelpopulier 1 Santalaceae Thesium bavarum Bergvlas 1 1 Saxifrageceae Chrysosplenum oppositifolium Paarbladig Goudveil 2 Scrophulariaceae Scrophularia nodosa Knopig Helmkruid 1 Solanaceae Atropa belladonna Wolfskers 1 1 1 Thymeleaceae Daphne mezereum Peperboompje 1 1 1 1 Tiliaceae Tilia cordata Winterlinde 1 1 1 Trilliaceae Paris quadrifolia Eenbes 1 1 Fumariaceae Dicentra spectabilis Gebroken Hartjes 1 Gentianaceae Gentiana cruciata Kruisbladgentiaan 1 Gentiana lutea Gele Gentiaan 1 1 Geraniaceae Geranium pyrenaicum Bermooievaarsbek 1 1 Geranium robertianum Robertskruid 1 1 Geranium sanguineum Bloedooievaarsbek 1 1 Geranium sylvaticum Bosooievaarsbek 1 Grossulariaceae Ribes alpinum Alpenbes 1 Ribes rubrum Aalbes 1 Ribes uva-crispa Kruisbes 1 Hypericaceae Hypericum pulchrum Fraai Hertshooi 1 1 Juncaceae Luzula luzuloides Witte Veldbies 2 Lamiaceae Ajuga genevensis Harig Zenegroen 1 1 1

21    

Ajuga pyramidalis Piramidezenegroen 1 1 Ajuga reptans Kruipend Zenegroen 1 1 Clinopodium vulgare Borstelkrans 1 Galeobdolon luteum Gele Dovenetel 1 1 Glechoma hederacaea Hondsdraf 1 1 Lamium album Witte Dovenetel 1 Lycopus europaeus Wolfspoot 2 Mentha aquatica Watermunt 1 1 Mentha longifolia Hertsmunt 1 Origanum vulgare Wilde Marjolein 1 1 Prunella vulgaris Brunel 1 1 1 1 Salvia pratensis Veldsalie 2 1 1 1 Stachys officinalis Betonie 1 Stachys recta Bergandoorn 1 1 Stachys sylvatica Bosandoorn 1 1 1 Scutellaria galericulata Glidkruid 2 Teucrium chamaedrys Echte Gamander 1 1 1 1 Teucrium montanum Berggamander 1 Thymus praecox Kruiptijm 1 Liliaceae Convallaria majalis Lelietje van dalen 1 1 Lilium martagon Turkse Lelie 2 1 1

Maianthemum bifolium Dalkruid 1+2

Ornithogalum umbellatum Gewone Vogelmelk 1 Polygonatum multiflorum Gewone Salomonszegel 1 Polygonatum odoratum Welriekende Salomonszegel 1 Linaceae Linum catharticum Geelhartje 1 1 Malvaceae Malva neglecta Klein Kaasjeskruid 1 Orobanchaceae Melampyrum pratense Hengel 2 Melampyrum nemorosum ? 1 Orobanche lutea Rode Bremraap 1 Oleaceae Fraxinus excelsior Es 1 1 1 Ligustrum vulgare Gewone Liguster 1 1 1 Syringa vulgaris Sering 1 Onagraceae Chamerion angustifolium Wilgenroosje 1 Oxalidaceae Oxalis acetosella Witte Klaverzuring 1 1 Orchidaceae Cephalanthera damasonium Bleek Bosvogeltje 1 1 1 Cyprepedium calceolus Vrouwenschoentje 1 1 1 1 Dactylorhiza maculata Gevlekte Orchis 1 Epipactis atrorubens Bruinrode Wespenorchis 1 Gymnadenia conopsea Muggenorchis 1 1 Himantoglossum hircinum Bokkenorchis 1 Listera ovata Grote Keverorchis 1 1 1 1 Neottia nidus-avis Vogelnestje 1 1 1 1 Ophrys insectifera Vliegenorchis 1 1 1 Orchis militaris Soldaatje 1 1

22    

Orchis militaris x purpurea ? 1 Orchis purpurea Purperorchis 1 1 Platanthera bifolia Welriekende Nachtorchis 1 1 Platanthera chlorantha Bergnachtorchis 1 1 1 1 Papaveraceae Chelidonium majus Stinkende Gouwe 1 1 Pinaceae Picea orientalis Kaukasische Spar 1 Plantaginaceae Digitalis purpurea Vingerhoedskruid 2 Plantago lanceolata Smalle Weegbree Plantago media Ruige Weegbree 1 1 1 1 Veronica beccapunga Beekpunge 1 1 2 Veronica catenata Rode Waterereprijs 1 Veronica chamaedrys Gewone Ereprijs 1 1 Veronica officinalis Mannetjesereprijs 1 Veronica teucrium Brede Ereprijs 1 1 Poaceae Arrhenatherum elatius Glanshaver 1 Brachypodium pinnatum Gevinde Kortsteel 1 Brachypodium sylvaticum Boskortsteel 1 1 Briza media Bevertjes 1 1 1 Bromus erectus Bergdravik 1 Dactylis glomerata Kropaar 1 1 Melica uniflora Eenbloemig Parelgras 1 1 Sesleria albicans Blauwgras 1 Polygalaceae Polygala vulgaris Gewone Vleugeltjesbloem 1 1 Polygonaceae Polygonum hydropiper Waterpeper 2 Polypodiaceae Polypodium vulgare Eikvaren 2 Primulaceae Lysimachia nemorum Boswederik 1 2 Lysimachia nummularia Penningkruid 1 1 Lysimachia vulgaris Wederik 1 2 Primula veris Gulden Sleutelbloem 1 1 1 Trientalis europaea Zevenster 2 Ranunculaceae Actaea spicata Christoffelkruid 1 1 1 1 Aconitum vulparia Gele Monnikskap 1 Adonis aestivalis Zomeradonis 1 Anemone nemorosa Bosanemoon 1 1 Anemone sylvestris ? 1 1 1 Aquilegia montana Wilde Akelei 1 1 Caltha palustris Dotterbloem 1 Clematis vitalba Bosrank 1 1 1 Hepatica nobilis Leverbloempje 1 1 Pulsatilla vulgaris Wildemanskruid 1 1 Ranunculus acris Scherpe Boterbloem 1 Ranunculus auricomus Gulden Boterbloem 1 1 Ranunculus bulbosus Knolboterbloem 1 1 Ranunculus ficaria Speenkruid 1 Thalictrum minus Kleine Ruit 1 1

23    

Trollius europaeus Trollius 1 Resedaceae Reseda lutea Wilde Reseda 1 Rhamnaceae Frangula alnus Vuilboom 1 1 Rhamnus cathartica Wegedoorn 1 1 Rosaceae Agrimonia eupatoria Gewone Agrimonie 1 1 Agrimonia procera Welriekende Agrimonie 1 1 Alchemilla fissa ? 1 Crataegus laevigata Tweestijlige Meidoorn 1 1 Crataegus monogyna Eenstijlige Meidoorn 1 1 Cotoneaster integerrimus Wilde Dwergmispel 1 1 Filipendula ulmaria Moeraspiraea 1 Fragraria moschata Grote Bosaardbei 1 Fragraria vesca Bosaardbei 1 Geum urbanum Gewoon nagelkruid 1 1 1 Potentilla anserina Zilverschoon 1 1 Potentilla reptans Vijfvingerkruid 1 2 Prunus mahaleb Weichselboom 1 Prunus spinosa Sleedoorn 1 1 1 Pyrus piraster "Wilde Peer" 1 1 1 Rosa glauca Bergroos 1 Rosa rubiginosa Egelantier 1 Sanguisorba minor Kleine Pimpernel 1 1 1 Sorbus aria Meelbes 1 Sorbus aucuparia Wilde Lijsterbes 1 1 1 Sorbus domestica ? 1 Sorbus intermedia Zweedse Lijsterbes 1 Sorbus torminalis ? 1 1 1 Rubiaceae Cruciata laevipes Kruisbladwalstro 2 Galium aparine Kleefkruid 1 1 Galium glaucum Zeegroene Walstro 1 Galium odoratum Lievevrouwebedstro 1 1 1 Galium rotundifolium "Rondbladfig Walstro" 1 1 Rutaceae Dictamnus albus Vuurwerkplant 1 Salicaceae Populus alba Witte Abeel 1 Populus tremula Ratelpopulier 1 Santalaceae Thesium bavarum Bergvlas 1 1 Saxifrageceae Chrysosplenum oppositifolium Paarbladig Goudveil 2 Scrophulariaceae Scrophularia nodosa Knopig Helmkruid 1 Solanaceae Atropa belladonna Wolfskers 1 1 1 Thymeleaceae Daphne mezereum Peperboompje 1 1 1 1 Tiliaceae Tilia cordata Winterlinde 1 1 1

24    

Trilliaceae Paris quadrifolia Eenbes 1 1

Vogellijst JENA 21 – 29 mei 2011 door Dirk Maas Blauwe reiger Knobbelzwaan Wilde eend Kuifeend Wespendief Rode wouw Buizerd Torenvalk Meerkoet Houtduif Gierzwaluw IJsvogel Grijskopspecht Zwarte specht Grote bonte specht Veldleeuwerik Boerenzwaluw Huiszwaluw Boompieper Grote gele kwikstaart Witte kwikstaart Figuur 11 Dirk spot vogels foto Nicoline Kuurstra

Waterspreeuw Winterkoning Heggenmus Roodborst Nachtegaal Zwarte roodstaart Gekraagde roodstaart Tapuit Merel Zanglijster Grote lijster Braamsluiper Grasmus Tuinfluiter Zwartkop Fluiter Tjiftjaf Fitis Goudhaantje Bonte vliegenvanger

25    

Zwarte mees Pimpelmees Koolmees Boomklever Boomkruiper Grauwe klauwier Vlaamse gaai Ekster Kauw Zwarte kraai Raaf Spreeuw Huismus Vink Europese kanarie Groenling Putter Kneu Goudvink Appelvink Geelgors 62 soorten. Opvallend is het ontbreken van een aantal “gewone soorten” zoals fazant, turkse tortel, wielewaal (veel loofbos) en ringmus. Leuk was het dat we de drie beekbegeleidende soorten (grote gele kwikstaart, ijsvogel en waterspreeuw) allemaal hebben waargenomen. Leuk was het ook, dat we de geluiden van grote gele kwik, bonte vliegenvanger en europese kanarie elke ochtend zo goed konden horen bij het hotel.

Vlinderwaarnemingen Jena en omgeving door Trees Kaizer

soort Drei Gelichen

Wölnitz

Grosskochberg/park Weimar

Leutratal

Paulinzella

Klein Breitenbach

Leubental

Hesperiidae(dikkopjes) Bruin dikkopje - Erynnis tages

X

Kalkgraslanddikkopje - Spialia sertorius

X

Bont dikkopje - Carterocephalus palaemon

X X

Groot dikkopje - Ochlodes sylvanus

X

Pieridae (witjes) (Verborgen) boswitje - Leptidea sinapis(reali)

X X X

Klein geaderd witje - Pieris napi

X X X

Oranjetipje - Anthocharis cardamines

X

Zuidelijke luzernevlinder - Colias alfacariensis

X X

Citroenvlinder - Gonepteryx rhamni

X X X

Lycaenidae (blauwtjes)

26    

Sleutelbloemvlinder - Hamearis lucina

X

Dwergblauwtje - Cupido minimus

X

Boomblauwtje - Celastrina argiolus

X

Klaverblauwtje - Cyaniris semiargus

X

Icarusblauwtje - Polyommatus icarus

X X X

Adonisblauwtje - Polyommatus bellargus

X X X X

Bruin blauwtje - Aricia agestis

X X

Hooibeestje - Coenonympha pamphilus

X X X X X X

Nymphalidae ( aureliaʼs) Kleine vos - Aglais urticae X X X Dagpauwoog - Aglais io X Atalanta - Vanessa atalanta X X Distelvlinder - Vanessa cardui

X

Landkaartje - Araschnia levana

X

parelmoervlinders Purperstreepparelmoervlinder - Brenthis ino

X X

Steppeparelmoervlinder - Melitaea aurelia

X

Zilvervlek(Boloria )euphrosyne

X

zandoogjes Bont zandoogje - Pararge aegeria

X

Tweekleurig hooibeestje - Coenonympha arcania

X X X X

Voorjaarserebia - Erebia medusa

X X X X

Waargenomen libellen:

Weidebeekjuffer - Calopteryx splendens; Bosbeekjuffer - Calopteryx virgo; Azuurwaterjuffer - Coenagrion puella; Vuurjuffer - Pyrrhosoma nymphula; Lantaarntje - Ischnura elegans; Grote Roodoogjuffer - Erythromma najas; Smaragdlibel - Cordulia aenea; Plasrombout - Gomphus pulchellus; Platbuik - Libellula depressa; Viervlek - Libellula quadrimaculata; Gewone Oeverlibel - Orthetrum cancellatum, zoals ingevoerd op Observado.org

Zie daar ook voor andere waarnemingen