Prostaatkanker heeft vele gezichten !

Dr. H

arm Arentsen

Uroloog

Urologisch C

entrum

Noord W

est-Vlaanderen

Prostaatproblemen

LUTS

De levenskwaliteit (Q

oL) van de “the ageing m

ale” is grotendeels afhankelijk van de kw

aliteit van zijn uro-genitaal functioneren.

minder vochtinnam

e voor het weggaan

beperkte vochtinname juist voor het

slapengaan

geen 2 uur rijden zonder een plaspauze

’s nachts opstaan

minder naar plaatsen gaan w

aar geen toilet is

minder sporten buiten beoefenen

vermijden van sociale activiteiten

LUTS en het dagelijks leven

Oorzaak : de prostaat

• vorm

en grootte van kastanje

• w

eegt ongeveer 20 gram

• bestaat uit tw

ee delen:

▪ ongeveer 40 klieren ▪ spier- en bindw

eefsel

Ligging van de prostaat

tussen de basis van de urineblaas en de bekkenbodem

1 tot 1,5 cm achter

het schaambeen

voor de endeldarm,

van waaruit de prostaat te voelen is

Functie van de prostaat

vervoer v

an d

e z

aadcelle

n

vitaal houden van de zaadcellen

vruchtbaarheid

Productie van prostaatvocht dat nodig is

voor ...

Reactie van de m

an als het over zijn prostaat gaat

De reden hiervoor is ...

Aandoeningen van

de prostaat

Ontsteking van

de prostaat = prostatitisG

oedaardige vergroting van de prostaat = BPH

Prostaatkanker

BPH

Goedaardige vergroting van de prostaat

BP

H

Klachten

langdurig plassen

verminderde straal

residugevoel

nadruppelen

dikwijls plassen

‘s nachts plassen

zich moeten haasten

soms te laat bij toilet - urineverlies

OB

STRU

CTIEF

IRR

ITATIEF

Diagnose B

PH

• anamnese

• IPSS

• rectaal toucher

• TRE

• onderzoek bloed en urine

• uroflow (m

l/sec)

Behandeling m

et medicatie

• alfa-blokkers

• 5-alfa reductase remm

ers

• combinatie van beiden

• geneesmiddelen op plantaardige basis

Indicaties voor chirurgie

• herhaaldelijk blaasresidu

• acute retentie

• zeer zwakke straal

• herhaaldelijk bloed in de urine

• veel irritatieve klachten

TUR

P

TVP

Prostaatkanker

Incidentie en mortaliteit

Algem

een

Binnen de Europese Unie heeft de m

an 1 kans op 8 om

een symptom

atische prostaattumor te

ontwikkelen.

De laatste jaren is er een w

are revolutie in de behandeling van prostaatkanker.

Diagnose gebeurt vlugger en beter. D

it laat een behandeling toe in een vroeger stadium

.

Risicofactoren

Erfelijkheid : mannen m

et e

en d

irecte v

erw

ante m

et p

rostaatkanker lo

pen e

en

tot d

rie

keer h

oger r

isic

o.

Leeftijd : kans s

tijg

t m

et h

et o

uder w

orden.

Vitamine D

: mensen d

ie w

ein

ig z

onlic

ht k

rijg

en, h

ebben m

eer k

ans o

m

prostaatkanker t

e k

rijg

en.

Dierlijke vetten : h

ebben e

en in

vlo

ed o

p d

e o

ntw

ikkelin

g v

an p

rostaatkanker.

Seksuele aktiviteit : once a

day k

eeps t

he d

octor a

way…

Ras :

zw

arten h

ebben e

en h

ogere p

revale

ntie

en m

eer a

gressie

ve k

ankers d

an

bla

nken d

ie o

p h

un b

eurt e

en h

ogere p

revale

ntie

hebben d

an A

zia

tis

che m

annen.

Prostaatkanker : de diagnose

•bloedonderzoek : bepaling van het PSA

•rectaal toucher

•echografie van de prostaat

•M

RI

•biopsies van de prostaat

(gleason-score)

•Toekom

st : liquid biopsy

De P

SA-revolutie

Voor 1980

• geen PSA-bepaling

• klachten van uitzaaiingen

• verder gevorderd stadium

• vaak slechte prognose

Sinds de PSA

-bepaling

• klachtenvrij

• vroeg stadium, kanker veel m

eer beperkt tot prostaat

• grotere kans op genezing

• behandeling op tijd, maar m

et gevolgen

De uitdaging !

• de belangrijke kankers vinden en behandelen

• de andere kankers actief opvolgen

PSA

• 1 PSA meting is veelal onvoldoende

• de PSA densiteit (volume prostaat)

• de PSA snelheid van stijgen / verdubbelen

• de PSA ratio : vrij PSA / totaal PSA

= variatie van PSA

per tijdseenheid (Velocity)

• kritieke waarde =

0,75 ng/ml per jaar

• kanker :

PSA

in de loop van de tijd

• correlatie verdubbelingstijd en agressiviteit ?

PSA

-snelheid

Gleason-score

Staging

• CT-scan : zijn er vergrote klieren ?

• botscan : bij PSA > 20 of bij klachten

• MRI : lokale uitbreiding ?

Prostaatkanker : de klachten

Prostaatkanker evolueert zeer traag en veroorzaakt geen sym

ptomen tot in een

vergevorderd stadium.

Prostaatkanker kan uitzaaien !

Prostaatkanker zaait bij voorkeur uit naar :

de omliggende structuren,

naar de lymfeklieren en

het botweefsel.

Prostaatkanker

heeft veel gezichten !

gelokaliseerdgem

etastaseerd

Prostaatkanker :

de behandelingen in een vroeg stadium

•W

atchful Waiting (actieve observatie)

•uitw

endige radiotherapie (bestralingen)

•brachytherapie (inbrengen van radioactieve zaadjes in de prostaat)

•radicale retropubische prostatectom

ie (open operatie)

•laparoscopische prostatectom

ie (kijkoperatie)

•robotgeassisteerde laparoscopische prostatectom

ie

Externe radiotherapie

Brachytherapie

radicale prostatectomie

open retropubische prostatectomie

laparoscopische prostatectomie

da Vinci™

prostatectomie

Chirurgie is de hoeksteen

Chirurgie

Robotchirurgie

Robotchirurgie

• betere ergonomie

• precisie

• betrouwbaarheid

• driedimensionaal zicht

• beeld tot 10 keer vergroot

• intuïtief werken

Robotchirurgie

• zeer fijn instrumentarium

• groter rotatievermogen

• precisiechirurgie in zeer kleine lichamelijke ruim

tes

Robotchirurgie

• korter ziekenhuisverblijf

• veel minder pijn

• vlugger hervatten dagelijkse activiteiten

• minder infecties

• kleinere littekens

• minder bloedverlies

• betere continentiecijfers

• betere potentiecijfers

• betere kankercontrole

Prostaatkanker : evolutie van de ziekte

Niet-gem

etastaseerde prostaatkanker

Zytig

a® M

on

og

rap

h

PHBNL/ZYT/0814/0001

Horm

oontherapie

■Principe ? ■

Vernieuwing prostaatcellen gedeeltelijk afhankelijk van testosteron

■Bij gebrek testosteron : een snel zelfvernietigingsproces van norm

ale prostaatcellen en prostaatkankercellen

■H

ormoontherapie (eigenlijk AN

TI-hormoon) : effect van testosteron

op de kankercellen verminderen, om

de vernieuwing ervan te

beletten

■H

oe ? ■

Blokkeren van de androgene stimulatie

■Verlagen van testosterongehalte

■W

erking van testosteron blokkeren

Prostaatkanker : castratieresistentie

Castratieresistente

prostaatkanker of CRPC

Zytig

a® M

on

og

rap

h

PHBNL/ZYT/0814/0001

CR

PC

✓ A

biraterone

✓ Enzalutam

ide

✓ C

abazitaxel

✓ D

ocetaxel

✓ M

itoxantrone

✓ …

Toekomst : precision m

edicine

Voor meer info ...

ww

w.urologischcentrum

.be

ww

w.facebook.com

/urologiebrugge

ww

w.youtube.com

/ldl105

Bedankt voor de aandacht !