Projectthema: De verhalenkoffer ’40 – Les 1 | Groeten van ... · Knip de Mix en matchkaartjes...

Projectthema: De verhalenkoffer ’40 – ‘45

Les 1 | Groeten van Leo

© Blink Educatie Pagina 1

Voorbereiding

Lesdoelen Achtergrondinformatie Extra’s

Knip de Mix en matchkaartjes uit

(zie de laatste pagina van deze

lesvoorbereiding). Zorg ervoor dat

complete setjes worden uitgedeeld,

anders is er straks geen match.

Bijzondere benodigdheden

Voor het Mix en matchspel is een

even aantal kinderen nodig. Doe in

geval van een oneven aantal

kinderen zelf mee.

Lesorganisatie

Indicatie lesopbouw:

50 minuten klassikaal

De kinderen onderzoeken in deze

les wat er in Nederland gebeurde

tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Lesdoelen op het digibord

Dit ga je doen:

- Je luistert naar een verhaal over de

Tweede Wereldoorlog.

- Je kijkt naar een filmpje over de

Tweede Wereldoorlog.

- Je speelt het Mix en matchspel.

Daarmee ontdek je ...

wat er tijdens de Tweede

Wereldoorlog in Nederland

gebeurde.

Bronnenboek

In het bronnenboek lezen de

kinderen over belangrijke

gebeurtenissen tijdens de Tweede

Wereldoorlog en weetjes over

dodenherdenking en

Bevrijdingsdag.

Nederland hoopte, net als tijdens de

Eerste Wereldoorlog, neutraal te

kunnen blijven. Maar op 10 mei

1940 trokken Duitse soldaten in

Oost-Nederland het land binnen. Bij

belangrijke bruggen in Rotterdam

en Den Haag landden Duitse

parachutisten. Nederland was in

oorlog. Ons leger was slecht

getraind en onvoldoende

bewapend, maar hield langer stand

dan de Duitsers hadden verwacht.

Daarom besloten de Duitsers over te

gaan tot het bombarderen van

Rotterdam, waarna Nederland

capituleerde. De bezetting was

begonnen.

In dit projectthema onderzoeken de

kinderen de belevenissen van

onbekende slachtoffers van de

Tweede Wereldoorlog. Ze schrijven

vervolgens een ‘waargebeurd

verhaal’ over deze persoon. De

kinderen kunnen hun verhaal

insturen voor de Blink-prijsvraag. De

winnende klas krijgt een bezoek van

een verhalenverteller cadeau. Die

vertelt in de klas een mooi verhaal

over de Tweede Wereldoorlog en

Filmpjes

Aangrijpend interview met schrijver

Guus Luijters. Hij publiceerde het

werk In Memoriam, met daarin de

namen van bijna 18.000 kinderen

die tijdens de Tweede Wereldoorlog

vanuit Nederland werden

gedeporteerd:

http://dewerelddraaitdoor.vara.nl/m

edia/86846

13 in de oorlog, hongerwinter:

http://www.schooltv.nl/video/13-in-

de-oorlog-hongerwinter/

13 in de oorlog, bevrijding:

http://www.schooltv.nl/video/13-in-

de-oorlog-

bevrijding/#q=13%20in%20de%20o

orlog%20bevrijding

http://dewerelddraaitdoor.vara.nl/media/86846

http://dewerelddraaitdoor.vara.nl/media/86846

http://www.schooltv.nl/video/13-in-de-oorlog-hongerwinter/

http://www.schooltv.nl/video/13-in-de-oorlog-hongerwinter/

http://www.schooltv.nl/video/13-in-de-oorlog-bevrijding/#q=13%20in%20de%20oorlog%20bevrijding







geeft tips voor hoe je een verhaal

nóg beter kunt maken. In les 5 staat

beschreven waar de kinderen hun

verhaal naar toe kunnen sturen.




DIA 1 DIA 2 DIA 3 DIA 4

Bekijk de foto met de kinderen. De

foto is bedoeld om de kinderen

nieuwsgierig te maken naar de les.

In de verhalenkoffer ligt een foto

van Leo. Tik op de foto en bekijk de

foto in het groot.

Vraag: Wie zou deze jongen kunnen

zijn?

Laat de kinderen hier kort op

reageren.

Vertel: Dit is Leo. Hij heeft als kind de

Tweede Wereldoorlog meegemaakt.

Kinderboekenschrijfster Martine

Letterie heeft een boek over hem

geschreven. Straks zullen jullie meer

over Leo gaan horen.

Bespreek met de kinderen wat ze in

deze les gaan doen en wat ze gaan

ontdekken.

Bekijk samen de foto van de

verhalenkoffer. Tik op het

geluidsfragment en luister met de

kinderen naar een stukje uit het

boek Groeten van Leo van

kinderboekenschrijfster Martine

Letterie.

Deel nu de werkbladen uit en lees

de onderzoeksvraag voor.

Onderzoeksvraag: Wat weet jij al

over de Tweede Wereldoorlog?

Laat de kinderen:

- nadenken,

- hun reactie op het werkblad

schrijven,

- hun eerste reactie in de klas geven.

Vertel: Je antwoord kan niet fout zijn,

schrijf je eerste gedachte op.




DIA 5 DIA 6 DIA 7 (vervolg)

Neem met de kinderen het

stappenplan van dit thema door.

Vertel: Jullie zijn nu bij stap 1 zijn en

gaan onderzoeken wat jullie al weten

over de Tweede Wereldoorlog.

Stap 1. Onderzoek wat je al weet

over de Tweede Wereldoorlog.

Stap 2. Kijk welke persoon je gaat

onderzoeken en doe onderzoek.

Stap 3. Schrijf jouw verhaal.

Stap 4. Luister naar andere verhalen

en maak jouw verhaal beter.

Stap 5. Deel je verhaal met de klas.

Bekijk samen het filmpje over het

begin van de Tweede Wereldoorlog.

Bekijk samen de foto’s.

1. Wat zien jullie op deze foto?

(Vliegtuigen met parachutisten.) In

welk land is dit? (Nederland.) Dit zijn

Duitse soldaten die in mei 1940

landden in de buurt van Den Haag.

Welke oorlog begon toen? (De

Tweede Wereldoorlog.) Wie kent

iemand die de Tweede Wereldoorlog

heeft meegemaakt? (Laat dit kind

vertellen wie en wat deze persoon

heeft meegemaakt.)

2.Wat gebeurt er op deze foto?

(Nederlandse mannen staan met

elkaar te praten, Duitse soldaten

komen voorbij.) Waar zouden de

Nederlandse mannen op de

voorgrond over praten? Waarom?

3. Wat zie je op deze foto? (Mensen in

uniform, een heeft een krant waarop

staat: Volk en Vaderland. Een vrouw

op de achtergrond rent weg.) De

mensen in uniform zijn lid van de NSB.

Die partij vond het leuk om ruzie te

zoeken met Joden en sloegen hen in

elkaar. Joodse mensen zijn mensen die

horen bij het joodse volk of in de

joodse godsdienst geloven.

Wat denken jullie, wil iedereen met de

NSB mensen op de foto? Waarom denk

je dat?




(vervolg) DIA 8 (vervolg) (vervolg)

4. Vertel: Anne Frank was een joods

meisje. De Duitsers hadden een hekel

aan Joden. Tijdens de oorlog had de

familie Frank zich verstopt in

Amsterdam.

Lees de tekst op de foto.

Denken jullie dat Anne een filmster is

geworden na de oorlog? Waarom

denk je dat? Vertel dat Anne Frank

werd verraden. Ze werd opgesloten

in een kamp en is daar overleden.

Bekijk samen de foto’s en vertel bij

elke foto iets over het verloop van

de Tweede Wereldoorlog.

Voor de oorlog

Vertel: In de jaren dertig was er een

economische crisis en veel

werkloosheid in Duitsland. Hitler gaf

de Joden de schuld van alle

problemen. Hij kwam in 1933 aan de

macht toen het Duitse volk massaal

op hem stemde.

In het begin

Vertel: Op 10 mei 1940 viel

Duitsland Nederland aan. Nadat

Nederland zich had overgegeven

waren de Duitsers heel vriendelijk.

Maar na een tijdje veranderde dat.

Vanaf 1941

Vertel: Vanaf 1941 moest iedereen

Zo zagen de Duitsers snel wie Joods

was en wie niet. Regelmatig pakten

de Duitsers Joden op tijdens een

razzia. Dat is een georganiseerde

actie om een groep mensen op te

pakken.

Het leven van Joodse mensen

Vertel: Het leven van Joodse mensen

werd steeds moeilijker gemaakt. Ze

mochten niet meer naar het

zwembad of de bioscoop. Joodse

kinderen moesten naar aparte Joodse

scholen en Joodse mensen moesten

in aparte Joodse wijken gaan wonen.

Begin 1942

Vertel: Begin 1942 besloten de nazi’s

om alle Joden te doden. Ze werden

opgepakt en naar kampen gebracht.

Daar werden ze opgesloten en

vermoord. In vergelijking tot andere

Dat kwam onder andere doordat het

Nederlandse bevolkingsregister volledig

was. Joden waren zo snel op te sporen.

Ook was Nederland dichtbevolkt; dat

maakte het verstoppen van mensen

moeilijker.

1943

Vertel: In 1943 verloor Duitsland een

grote slag in Rusland. Het werd

duidelijk dat Duitsland kon worden

verslagen. De Russen en Amerikanen

trokken steeds verder Europa in en

meer en meer landen werden bevrijd.

Het verzet tegen de Duitsers nam toe.

Doordat de Duitsers in Rusland aan het

verliezen waren, moesten nog meer

Duitse mannen gaan vechten. In

Duitsland was een tekort aan arbeiders.

Daarom moesten Nederlandse mannen

in Duitsland gaan werken.




een persoonsbewijs hebben.

landen zijn in Nederland veel Joden

weggevoerd.

(vervolg) DIA 9 DIA 10

1944

Vertel: In september 1944 werd

Nederland vanuit het zuiden bevrijd.

Maar de slag bij Arnhem mislukte.

Nederland boven de grote rivieren

bleef daardoor in Duitse handen. De

winter van 1944 was heel zwaar voor

West-Nederland. Er was

hongersnood en veel mensen stierven

aan voedseltekort.

5 mei 1945

Vertel: Op 5 mei 1945 was heel

Nederland bevrijd en was de oorlog

voorbij.

Speel het Mix en matchspel. Doe in

geval van een oneven aantal

kinderen zelf mee. Zorg ervoor dat

complete setjes worden uitgedeeld,

anders is er straks geen match. Geef

elk kind een kaartje.

Vertel: Jullie gaan rustig door elkaar

lopen in de klas. Als ik mijn hand

omhoog steek, staan jullie stil. Je

leest de tekst op je kaartje voor of

laat de foto zien. Horen de kaartjes

bij elkaar? Dan gaan jullie bij elkaar

staan. Je loopt dan niet meer mee.

Matchen de kaartjes niet, dan zoek je

verder.

Doe dit drie keer.

Maak na 10 minuten de les weer

klassikaal. Laat vervolgens per duo

vertellen welke kaartjes bij elkaar

horen. Hebben ze het goed? Laat de

kinderen op het werkblad bij

opdracht 2 de juiste match maken.

Kijk daarna samen naar de foto in de

verhalenkoffer. Laat de kinderen

vertellen wat ze zien. Vraag: Wat zal

deze vrouw gaan doen? Hoe kijkt ze?

Vertel. Op deze foto klimt Ruth

Dailey op een jachtvliegtuig, 28

november 1944. Zij was een van de

eerste vrouwen in de Amerikaanse

luchtmacht. Vrouwen vlogen de

vliegtuigen naar de plaatsen waar de




vliegtuigen nodig waren. Ze vochten

niet mee, dat vond men toen nog een

mannentaak.

Sluit de les af en vat de

gebeurtenissen van de Tweede

Wereldoorlog chronologisch samen.

Mix en matchkaartjes

Leider van het Duitse volk. 5 mei 1945 Heel Nederland was bevrijd.

Joods meisje dat ondergedoken was.

Joden werden opgepakt en naar

vernietigingskampen gebracht.

Rotterdam Deze stad werd in mei 1940

gebombardeerd.

Hier mochten alleen niet-Joden

komen.




Arnhem Om deze stad woedde in 1944 een

hevige strijd.

Hiermee werd Anne Frank

wereldberoemd.

Stalingrad In 1943 verloor Duitsland de grote

slag om deze stad. De koningin

Vluchtte uit Nederland. Vanuit

Londen hield ze radiotoespraken.

Tijdens de bezetting moest iedereen

dit bij zich hebben. NSB

Dit was een Nederlandse club die het

eens was met de ideeën van Hitler.

Alle joden ouder dan 6 jaar moesten

deze dragen.

Dit was het logo van de partij van

Hitler.




In het westen van Nederland waren

grote voedseltekorten. Veel mensen

leden honger.

Projectthema: De verhalenkoffer ’40 – Les 1 | Groeten van ... · Knip de Mix en matchkaartjes...

Documents

Transcript of Projectthema: De verhalenkoffer ’40 – Les 1 | Groeten van ... · Knip de Mix en matchkaartjes...