U kunt zich voor deze nieuwsbrief aanmelden of afmelden via

http://www.edudivers.nl/actie/denktanks/seksuelediversiteitinhetmbo

Project wordt voortgezet

Op 1 april eindigde het tweede “Seksuele diversiteit in

het MBO: een duurzame aanpak” met de publicatie van

een inspiratiebrochure, een toolkit en een presentatie

aan MBO veiligheidscoördinatoren. Na een evaluatie

met de MBO-raad en het Ministerie van OCW is

besloten het succesvolle project nog een derde termijn

te geven.

Voor de deelnemende MBO’s is dit positief nieuws. In

sommige opleidingen was het ingezette traject nog niet

voltooid; de verlenging biedt ruimte om in de komende

1,5 jaar de inbedding alsnog te ondersteunen. In enkele

instellingen waren docenten en studenten wel

enthousiast, maar was het commitment van het

management onvoldoende om de gewenste

systematische inbedding te realiseren. Deze opleidingen

zal alsnog de mogelijkheid worden geboden om het

traject af te maken.

Voor een aantal andere MBO instellingen ligt er nu een

kans om mee te

doen met het

nieuwe traject.

Nieuw is dat de

projectgroep zich

nu niet meer alleen

richt op opleidingen

voor Zorg &

Welzijn, maar op

alle typen

opleidingen. De

goede ervaringen

daarmee worden

gedocumenteerd

en gedeeld met alle

MBO’s in

Nederland, om te

laten zien dat

succesvolle

integratie van

aandacht voor

tolerantie,

klantvriendelijkheid

en (seksuele)

diversiteit eigenlijk

overal mogelijk en

nodig is.

NUMMER 3

19 SEPTEMBER 2016

Project wordt voortgezet... 1

Noodzaak aandacht seksuele

diversiteit blijkt steeds

duidelijker... 2

ITS evalueert effect project... 2

Toolkit gepubliceerd... 3

Geslaagde presentatie aan

veiligheidscoördinatoren...3

Inhoud van het nieuwe project... 4

MBO-monitor: LHBT studenten

driemaal zoveel gepest...4

Onderwijsinspectie: MBO blijft

achter in aandacht voor seksuele

diversiteit...5

Dit project wordt ondersteund door het Ministerie van OCW, Directie BVE Nederlandse regering

2

Noodzaak aandacht seksuele diversiteit blijkt steeds duidelijker Naarmate het project vorderde, werd de noodzaak voor

geïntegreerde aandacht steeds duidelijker en meer

gedocumenteerd. In het eerste project heeft EduDivers

de situatie op 3o opleidingen in kaart gebracht in het

rapport "Het probleem is soms groter dan het lijkt".

In mei kwam het ECBO met een rapport over de

veiligheid in het MBO, waarin geconstateerd werd dat

MBO studenten steeds meer veiligheid ervaren, maar

dat de veiligheid van LHBT studenten daarop

achterblijft. LHBT studenten zeggen driemaal zo vaak als

anderen gepest te worden en last te hebben van

vandalisme. Slechts een derde van de LHBT docenten is

daarover open naar hun studenten. Zie verderop in dit

nummer daarover meer.

Het meeste recente onderzoek is een

onderzoeksrapportage van de Onderwijsinspectie

waaruit blijkt dat de aandacht van scholen voor seksuele

diversiteit het slechtst is in het MBO in vergelijking met

basisonderwijs en voortgezet onderwijs. In een

steekproef van 14 MBO instellingen zegt de 71% van de

leidinggevenden dat er geen enkele aandacht is voor

seksuele diversiteit. Ook daarover verderop in dit

nummer meer.

ITS evalueert effect van het project In opdracht van de projectgroep evalueerde het ITS (een

onderdeel van de Radboud Universiteit in Nijmegen) het

project op effect. Het onderzoek bestond uit een voor-

en nameting onder docenten en managers en uit een

serie interviews met de leidinggevende en inhoudelijk

betrokken docenten aan het eind van het project.

Het ITS trekt een aantal belangrijke conclusies:

1. Het aanbod slaat erg goed aan op de MBO's. Het

aantal docenten die denkt dat het project "veel effect"

heeft gaat van 7% naar 24%, een verdriedubbeling dus.

53% van de docenten denkt na het project dat het

project een "gemiddeld effect" heeft.

2. De docenten zijn enthousiast geworden de kwaliteit

van de voorstellingen van Theater AanZ, de EduDivers

training en de GSA formule die wordt ondersteund door

COC Nederland. Het recept is goed.

3. Waar de integratie van seksuele diversiteit minder

goed verliep, had dat deels te maken met een matige

betrokkenheid van de opleidingsmanagers. Leiderschap

blijkt van doorslaggevend belang te zijn.

4. Docenten vinden het thema seksuele diversiteit een

van de meest lastige onderwerpen om te bespreken. Of

en hoe ze dat doen hangt - als de manager niet bijstuurt

Dit project wordt ondersteund door het Ministerie van OCW, Directie BVE Nederlandse regering

3

- sterk af van hun persoonlijke ervaring en

belangstelling. In zo'n situatie spelen LHBT rolmodellen

onder studenten en docenten een grote rol.

- Een meer uitgebreide samenvatting van het rapport

- Het complete rapport

Toolkit gepubliceerd Aan het eind van het project, in maart, heeft EduDivers

de toolkit voor MBO opleidingen Zorg & Welzijn

gepubliceerd. De toolkit heet "Omgaan met dingen die

je niet verwacht" omdat uit de reacties van opleidingen

bleek dat er veel behoefte was aan materiaal waarmee

je studenten kunt leren uit hun "comfortzone" te

komen. Dat is natuurlijk helemaal niet een

homospecifiek thema. De toolkit gaat daarom zeker ook

niet alleen over seksuele diversiteit.

Hij bestaat uit vier delen:

1. een introductie die schets hoe je studenten

structureel vaardigheden kunt leren voor omgang met

diversiteit

2. uitgebreide suggesties voor het leggen van een basis

in het eerste jaar

3. uitgebreide suggesties voor het met studenten

verkennen van scenario's van situaties die je kunt

tegenkomen in de praktijk

4. uitgebreide tips voor stagebegeleiding, coaching en

opdrachten in het kader van stages

De toolkit en de achterliggende materialen zijn gratis te

downloaden van http://www.edudivers.nl/mbo.

Geslaagde presentatie voor veiligheidscoördinatoren Om de bekendheid van het project onder andere

opleidingen te vergroten, gaf de MBO-raad op de

platformdag voor MBO veiligheidscoördinatoren

uitgebreid aandacht aan seksuele diversiteit en het

Dit project wordt ondersteund door het Ministerie van OCW, Directie BVE Nederlandse regering

4

project.

Ten eerste was het belangrijkste nieuwsfeit van de dag

de presentatie van de MBO Veiligheidsmonitor, waaruit

bleek dat LHBT studenten driemaal zo vaak als anderen

gepest worden.

De dag werd daarna geopend door een stukje van een

voorstelling van Theater AanZ. Dat leidde zoals

gewoonlijk tot interessante discussies.

In de middag was er een workshop over seksuele

diversiteit, waarin het met name ging over hoe

opleidingen seksuele diversiteit kunnen integreren. Het

ROC Twente fungeerde als good practice en was bij

wijze van panel aanwezig met een coördinerend

beleidsmedewerker, een docent en een (GSA) leerling.

Dardoor kregen de deelnemers goed zicht op hoe vanuit

verschillende invalshoeken gewerkt kan worden aan

structurele aandacht.

Inhoud van het nieuwe project Na de afronding van het vorige project heeft de

projectgroep (COC Nederland, AanZ, EduDivers)

overlegd met haar klankbordgroep, die bestaat uit

vertegenwoordigers van OCW (directies Emancipatie en

MBO), de MBO-raad en het LAKS. In dat overleg werd

geconstateerd dat er een succesvolle methodiek is

ontwikkeld, dat men op een aantal opleidingen

enthousiast aan de slag is gegaan, maar ook dat de

daadwerkelijke integratie van aandacht voor seksuele

diversiteit soms lastig was en dat er nog een slag

geslagen moet worden bij de verspreiding van de goed

ervaringen naar andere instituten en opleidingen.

Om hier vorm aan te geven heeft het ministerie de

projectgroep gevraagd om een vervolgvoorstel te

schrijven. Dat voorstel is nu geaccepteerd. Het plan

bestaat uit drie onderdelen:

De strategie uit het vorige project wordt voortgezet:

1. Theater AanZ speelt een interactieve voorstelling met

als doel het zichtbaar en bepreekbaar maken van

seksuele diversiteit, EduDivers begeleidt training en

follow-up begeleiding en COC Nederland stimuleert

studenten een GSA op te richten en betrokken te raken

2. EduDivers werkt samen met opleidingen aan de

invulling van een keuzedeel "diversiteit"

3. De projectgroep documenteert enthousiasmerende

ervaringen uit de opleidingen en stimuleert managers

van nog niet bereikte instituten en opleidingen om een

vergelijkbaar traject aan te gaan.

MBO-monitor: LHBT studenten driemaal zo vaak gepest Ruim 88% van de mbo-studenten en 91% van het

personeel voelt zich in hun school veilig. Maar LHBT

studenten zijn wel bijna driemaal zo vaak slachtoffer van

pesten, discriminatie en andere vormen van psychisch

geweld. Waar bijvoorbeeld 1,4% van de heteroseksuele

studenten slachtoffer is van vandalisme, bedraagt dat

percentage voor LHBT-studenten 4,3. Dat komt uit de

Dit project wordt ondersteund door het Ministerie van OCW, Directie BVE Nederlandse regering

5

MBO veiligheidsmonitor over 2014 en 2015.

Boven: volgens alle studenten, niet alleen de LHBT

studenten, dus mogelijk geflatteerd

1 op de 7 LHBT studenten is in het voorgaande semester

gepest of gediscrimineerd, tegen minder dan 1 op de 20

heteroseksuele studenten. Waar 1,4% van de

heteroseksuele studenten slachtoffer is van vandalisme,

bedraagt dat percentage voor LHBT studenten 4,3.

Ook zwaardere vormen van agressie komen duidelijk

vaker voor onder homo- en biseksuele studenten. Ruim

5% is bedreigd en een iets grotere groep is ongewenst

seksueel benaderd.

Van de homo- en biseksuele studenten voelt zich 91%

zich veilig in de lesruimten, 88% in de school en 87% op

het terrein en in de omgeving van de school.

MBO-raad: belangrijk dat scholen weten

hoe veilig LHBT zich voelen

De monitor besteedt voor het eerst aandacht aan de

doelgroep LHBT’ers. Rien van Tilburg (waarnemend

voorzitter van de MBO-raad) zei: “Om discriminatie van

en geweld tegen deze studenten en medewerkers tegen

te gaan is het belangrijk dat scholen weten hoe veilig zij

zich voelen.”

Binnen het eigen team durven vrijwel alle LHBT

docenten open te zijn over hun geaardheid. Een derde

daarvan is daarover ook open tegenover studenten.

De aandacht voor een veilig sociaal klimaat voor LHBT

medewerkers blijkt op de meeste instellingen nog

beperkt. Op een derde van de instellingen krijgt het

thema de laatste jaren aandacht. Aan de andere kant is

het op 4 op de 10 instellingen geen issue in het sociale

veiligheidsbeleid.

Lees meer over de resultaten van de MBO

Veiligheidsmonitor:

http://www.edudivers.nl/onderwijsbeleid/onderzoek/e

cbo-mbo-monitor-2016

Boven: een minderheid van de studenten geeft aan

problemen te hebben met LHBT studenten, maar de

sfeer wordt wel vaak door hen bepaald

Onderwijsinspectie: MBO blijft achter in aandacht voor seksuele diversiteit In september kwam de Onderwijsinspectie met een

rapport over de stand van zaken rond de invoering van

de kerndoelen rond seksuele diversiteit. De kerndoelen

voor basisscholen en middelbare scholen zijn in 2012

aangepast en vragen sindsdien dat scholen leerlingen

respect leren voor seksualiteit en seksuele diversiteit.

Dit project wordt ondersteund door het Ministerie van OCW, Directie BVE Nederlandse regering

6

De regering gaf de inspectie de opdracht om in kaart te

brengen wat scholen doen om de kerndoelen rond

seksuele diversiteit in te vullen. Het onderzoek zelf gaat

daarom niet in op de effecten van wat scholen doen op

de leerlingen. Maar de inspectie twijfelt wel aan de

impact en gaat daarop in als ze hele voorzichtige

conclusies trekt over de kwaliteit van de voorlichting.

Scholen verschillen niet veel van elkaar “De gemiddelde school bestaat niet”, zegt de

onderwijsinspectie, “maar wat aandacht voor seksuele

diversiteit betreft, verschillen scholen niet zoveel van

elkaar.” Als een kernachtige “verhalende” indruk zegt de

inspectie:

Maar waar en hoe dat onderwerp wordt ingevuld, is niet

gemakkelijk te zeggen. Ook de school zelf kan dat niet

precies aangeven. De school doet er zeker iets aan. Er is

wel eens een project, en het komt soms aan de orde in

een les (bijvoorbeeld bij biologie of maatschappijleer, of

in een mentoruur, of groep 7 of 8) maar niet vaak. Wat

daar behandeld wordt weten andere leraren en de

directeur niet precies;

dat ligt bij de

betrokken leraar of

wordt overgelaten

aan het vak. De

invulling van

respectvol leren

omgaan met

seksualiteit en

seksuele diversiteit

hangt af van wat de

leraar ervan maakt en

hoe betrokken die zich

voelt. Een plan of

leerdoelen heeft de

school eigenlijk niet.

(pagina 7)

Volgens de Inspectie verschillen scholen in de grote stad

niet van scholen in kleine gemeenten, grote scholen niet

van kleine, en scholen met weinig leerlingen uit

migrantengroepen niet van scholen met veel. Wel lijken

middelbare scholen in de grote stad of scholen met veel

leerlingen uit achterstandsgroepen het thema lastiger te

vinden: ze geven vaker dan andere scholen aan last te

hebben van belemmeringen. Evenmin leidt de

denominatie van de school tot grote verschillen.

nuanceverschillen in bijzondere en speciale scholen

MBO minste aandacht Bij nadere beschouwing blijkt wel dat er kwantitatieve

verschillen zijn tussen onderwijssectoren. De Inspectie

constateert dat in het basisonderwijs het meeste

aandacht wordt geschonken aan seksuele diversiteit,

wat minder in het middelbaar onderwijs en nog minder

in het MBO. De kerndoelen gelden overigens niet voor

het MBO. In de kwalificatiedossiers staan wel eisen aan

cliëntvriendelijkheid, maar dat wordt momenteel nog

niet doorgetrokken naar diversiteit of seksuele

diversiteit.