Project Vivaldi, de eerste drie jaren.

1 Project Vivaldi 42 Van huisbezoek tot Project Vivaldi 53 Doelstelling 64 Opzet Project Vivaldi 75 Start Project Vivaldi 86 Werving vrijwilligers 97 Doelgroep 108 Koppeling cliënt – vrijwilliger 119 Publiciteit 1210 Financiën 1311 Organisatie Project Vivaldi 1412 Toekomst 15 Eenzaamheid verborgen probleem 15 Doelstelling Vivaldi 16

Inhoud 3Inhoud 3

Project Vivaldi brengt mensen die in eenzaamheid verkeren in contact met vrijwilligers. Gedurende een jaar gaan zij samen op weg. Voor de invulling van een stukje leegte en op zoek naar meer sociale contacten voor de cliënt. Project

Vivaldi is voor mensen die eenzaam zijn.

Het beeld dat eenzamen voelen is treffend weergegeven in de volgende opmerkingen: “Dagen rijgen zich aaneen; geen verschil tussen zomer en winter, door de week of weekend. Niemand om mee te praten over wat je bezighoudt. Je buitengesloten voelen. Mensen plezier zien maken en er zelf geen deel van uitmaken. Soms grijpt de stilte je zo aan, dat je de straat op vlucht.” Herkenbare

opmerkingen? U bent niet de enige.

Alleen al in Den Haag zijn naar schatting 10.000 mensen eenzaam. Een groot probleem; een probleem van alle dag, week in week uit, jaar in jaar uit. Maar

vooral ook: een onzichtbaar probleem.

Project Vivaldi biedt ondersteuning voor mensen in Den Haag die eenzaam zijn of die geïsoleerd zijn geraakt. Het Project Vivaldi ondersteunt mensen. Wij brengen hen in contact met vrijwilligers. Gedurende een jaar ontmoeten zij elkaar regelmatig. Om samen gezellige activiteiten te ondernemen. En om samen te zoeken naar meer mogelijkheden van contact met andere mensen. Het Project Vivaldi brengt mensen, die in sociaal isolement verkeren, in contact met vrijwilligers. Een jaar lang gaan zij wekelijks samen iets ondernemen. Voor de invulling van een stukje leegte en op zoek naar meer sociale contacten voor de sociaal geïsoleerde. Elke vrijwilliger en eenzame persoon kunnen de projectleider persoonlijk benaderen, wanneer zij

vragen hebben over de invulling van het contact.

4 1 Project Vivaldi

Het huisbezoek is al heel lang onderdeel van het werk van de Vincentiusvereniging. De vrijwilligers komen bij hun huisbezoeken veel eenzaamheid tegen. In de laatste jaren is er uit onderzoek gebleken dat de mensen die bezocht worden niet alleen

ouderen zijn.

Eenzaamheid is een probleem van deze tijd en zal wellicht in de toekomst toenemen.

Dit gegeven was voor de Vincentiusvereniging aanleiding te onderzoeken op welke manier zij kon bijdragen aan de bestrijding van eenzaamheid in deze tijd. Onder de naam Project Vivaldi is zij haar activiteiten gestart. Medio januari 2004 heeft Project Vivaldi koppelingen tussen vrijwilligers en eenzamen bewerkstelligd, dit alles gebeurt onder goede begeleiding. Zodat een relatie duurzaam kan worden

onderhouden.

2 Van huisbezoek tot Project Vivaldi 5

De Vincentiusvereniging ’s-Gravenhage wil met het Project Vivaldi een bijdrage leveren aan de vermindering van gevoelens van eenzaamheid en sociaal isolement onder individuele burgers in Den Haag. Vrijwilligers binnen het project Vivaldi ondersteunen mensen in sociaal isolement die een verandering in hun

onbevredigende situatie nastreven.

6 3 Doelstelling

Project Vivaldi heeft geïnventariseerd wat er op het gebied van eenzaamheids-bestrijding in Den Haag aanwezig is. Uit onderzoek zijn er verscheidende bevindingen gevonden:

• Er gebeurt veel aan de bestrijding van eenzaamheid in Den Haag. • Het is vooral gericht op ouderen, gehandicapten en psychiatrische patiënten. • Er wordt een scala aan methodieken gebruikt, zoals: activiteiten in buurthuizen, stimuleren tot het doen van activiteiten (clubs, hobby’s, vrijwilligerswerk), bezoekwerk en allerlei activiteiten in verpleeg- en verzorgingstehuizen.

De Vincentiusvereniging heeft besloten zich te richten op de doelgroep twintig tot vijfenvijftig jarigen. De te hanteren ondersteuningsmethodiek is een samenvoeging

van de methodieken van het supportproject en activerend huisbezoek.

4 Opzet Project Vivaldi 7

In juni 2004 wordt met de daadwerkelijke uitvoering van het project gestart. De eerste vrijwilligers worden geworven. Na een kennismakingsgesprek krijgen de vrijwilligers een cursus aangeboden. Zodat zij goed voorbereid aan hun contact

met de cliënt beginnen.

Vanaf september kunnen mensen ingezet worden voor een contact met een eenzame persoon. Ook eenzamen worden opgeroepen zich te melden. Daartoe

worden artikelen geplaatst in allerlei wijk- en kerkbladen.

Het project ontwikkelt zich in de loop van de jaren 2004-2006 anders dan verwacht. De oorzaak is de inspanning die gepleegd moet worden om de

doelgroep te bereiken.

Het verspreiden van folders, mond op mond reclame en krantenartikelen hebben niet voldoende bekendheid voor Project Vivaldi gezorgd. De potentie van het project was meetbaar aan de binnenkomende aanvragen om als vrijwilliger mee

te werken aan het project.

8 5 Start Project Vivaldi

Een folder en korte projectbeschrijving ondersteunen het wervingswerk zodat vrijwilligers een beeld kunnen krijgen bij Project Vivaldi. Regelmatige herhaling van publiciteit is nodig om nieuwe vrijwilligers te werven. Met name artikelen met ervaringsverhalen van huidige vrijwilligers blijken aan te spreken. Ook wordt Project Vivaldi opgenomen in de vacaturebank van HOF. Ook de vrijwilligersvacaturebank

levert een aantal kandidaten op.

Voor de vrijwilligers is een ondersteuningsprogramma opgezet. Alle vrijwilligers nemen deel aan een startcursus van 4 dagdelen. Een uitgebreide cursusmap met extra informatie is ontwikkeld voor deelnemers aan de cursus. Vervolgens wordt hen eens per 2 maanden een informatieavond aangeboden, tijdens welke men de

eigen ervaringen kan bespreken en nieuwe kennis kan opdoen.

De vrijwilliger kan gedurende zijn werk voor vragen en advies altijd terugvallen op de projectleider als men daar behoefte voor had. Kennismakingsgesprekken en de cursus dienen als selectiemomenten om ongeschikte vrijwilligers uit te scheiden. Met vrijwilligers die niet geschikt lijken voor dit werk wordt een gesprek gevoerd over andere mogelijke vormen van vrijwillige inzet binnen of buiten de Vincentiusvereniging. Een belangrijk aandachtspunt is dat de vrijwilliger in het werk van de eenzaamheidsbestrijding een specifieke en unieke rol heeft. Een rol die verschilt van die van een hulpverlener. Een vrijwilliger is wekelijks 2 á 3 uren met de cliënt ‘op pad’. Gedurende die periode heeft de vrijwilliger aandacht voor de cliënt. Biedt de vrijwilliger een luisterend oor aan en onderneemt ontspannende activiteiten. Deze continue aandacht gedurende langere tijd (gedurende ongeveer een jaar) wordt door vele cliënten als een bijzondere ondersteuning en stimulans ervaren.

Ervaring van Project Vivaldi vrijwilliger Jan Janssen: “Een half jaar ben ik nu in contact met Martijn, een man die al jaren nauwelijks bezoek aan huis heeft gehad of bij anderen op visite kwam. Hij gaat in zijn vrije tijd veel naar buiten. Een heel weekend alleen thuis blijven kan hij niet. Maar die uitstapjes halen hem toch niet uit zijn isolement. Sinds wij regelmatig met zijn tweeën op stap gaan, zie je dat hij meer plezier in die uitjes krijgt. In het begin vertelde hij mij erg weinig over zichzelf en probeerde hij het mij vooral gezellig te maken. Nu gaan de gesprekken veel meer over hoe hij worstelt met zijn eenzaamheid; dat hij wel iets wil ondernemen naar andere mensen toe, maar niet weet hoe dit te doen. Samen zijn wij op zoek gegaan naar activiteiten. Zo zijn wij vorige week op bezoek geweest bij een toneelvoorstelling van een amateurtoneelgroep uit de wijk. Martijn heeft zich erg

geamuseerd.”

6 Werving vrijwilligers 9

De omschrijving van de doelgroep is

Volwassenen in de leeftijd van 20 – 55 jaar, woonachtig in den Haag, die hebben aangegeven al gedurende langere tijd eenzaam te zijn. Zij willen iets doen aan hun eenzaamheid, worden daarin niet beperkt door geestelijke of lichamelijke handicaps, maar slagen er desondanks die eenzaamheid te doorbreken.

Het erkennen van eenzaamheidsgevoelens is voor mensen niet gemakkelijk. Men schaamt zich voor de situatie waarin men verkeert. Meestal gaat dit gepaard met een laag zelfbeeld en weinig waardering voor eigen functioneren. Naarmate een situatie van eenzaamheid langer duurt, is het moeilijker om dit te doorbreken. Zeker in de leeftijdscategorie 20-55 jaar is de thematiek eenzaamheid een groot taboe. Cliënten (een gebrekkige term om de doelgroep mee aan te duiden) zullen zich dan ook niet snel zelf aanmelden voor ondersteuning. Om deze doelgroep

op te sporen is veel inzet vereist.

Het gebruiken van verschillende methodieken heeft voor een omvattend beeld gezorgd over de grootte van de groep eenzamen in de samenleving en specifiek in Den Haag. Vanaf november 2004 tot juni 2005 wordt een intensieve netwerkcampagne uitgevoerd om het project bekender te maken onder mogelijke intermediairs (personen, die als tussenpersoon fungeren bij het aandragen van namen van mogelijke ‘cliënten’ voor het project). Allerlei medewerkers van projecten en instellingen zijn bezocht, die naar ons idee in aanraking komen met

onze doelgroep.

Daarnaast wordt een kleine groep patiënten van een huisartsenpraktijk schriftelijk geënquêteerd. Wanneer een of meerdere methodieken duidelijk positieve resultaten opleveren, dan zal hierover in de toekomst een uitgebreide beschrijving worden gemaakt. Bij deze opsporing zijn wij ondersteund door een medewerkster van de faculteit sociale wetenschappen, van de Universiteit Utrecht, gepromoveerd op

onderzoek over eenzaamheid.

Met elke cliënt die zich aanmeldt, wordt een kennismakingsgesprek gevoerd. Mocht in dit gesprek blijken dat de persoon niet door vrijwilligers van het project Vivaldi ondersteund kan worden, dan wordt de cliënt zo mogelijk doorverwezen

naar andere organisaties.

10 7 Doelgroep

De projectleider, die zowel met cliënten als vrijwilligers kennis heeft gemaakt legt het eerste contact tussen cliënt en vrijwilliger, die volgens haar een koppeling zouden kunnen aangaan. Blijkt na enkele weken dat de betreffende personen niet bij elkaar passen, dan wordt deze koppeling verbroken. Voor cliënt en vrijwilliger wordt een nieuwe koppeling gezocht. De koppeling wordt aangegaan voor de duur

van een jaar. Eventueel kan het contact met enkele maanden verlengd worden.

In de loop van de projectjaren is vele malen gediscussieerd over de inhoud van de koppeling. Is aandacht voor de cliënt alleen het belangrijkste element van de koppeling? Of is er sprake van aandacht plus: de vrijwilliger probeert na een periode van kennismaking of enige sociale activering mogelijk is. Doel hiervan: streven dat de sociaal geïsoleerde na beëindiging van de koppeling niet weer terugvalt in sociaal isolement. In de praktijk blijkt aandacht de belangrijkste factor in de ondersteuning. Stimulering/activering van de cliënt kan alleen maar slagen,

als de cliënt dit zelf ook wil.

Het verloop van elke koppeling is uniek. De cliënt en de vrijwilliger bepalen samen de invulling van de koppeling. Het ene koppel besteedt vele uren aan koffie en een

praatje, het andere koppel bezoekt vele musea, kunstgalerieën.

Een kritische noot over Project Vivaldi: Mag je mensen een contact voor beperkte tijd aanbieden? Of moet je permanent aanwezig zijn? Uitgaande van de mogelijkheden van vrijwilligers zijn wij uitgegaan van een aanwezigheid gedurende beperkte tijd. Wat betekent dat de eenzame in ieder geval kan terugkijken op een

fijne periode. Soms wordt een uitzondering gemaakt op deze regel.

In juni 2006 is een barbecue georganiseerd voor cliënten en hun vrijwilligers. Dit initiatief was een succes. Het is de eerste activiteit in een reeks, die het project Vivaldi wil aanbieden aan cliënten en vrijwilligers gezamenlijk. Kenmerk van deze activiteiten zal steeds zijn: Gezelligheid; Activiteit in een veilige omgeving met een

groep mensen ervaringen kunnen delen.

8 Koppeling cliënt – vrijwilliger 11

De levensvatbaarheid van het project Vivaldi is afhankelijk van regelmatig terugkerende publiciteit. Het project moet regelmatig opnieuw onder de aandacht van betrokkenen worden gebracht. Om nieuwe vrijwilligers te werven; om de intermediairs nogmaals te herinneren aan de mogelijkheden van het project Vivaldi (binnen het woud aan Haagse sociale projecten), om anderen te laten zien wat wij doen en met welk resultaat; om betrokkenen op de hoogte te stellen van ons werk.

Regelmatig zijn stukjes verschenen in huis aan huisbladen, kerkbladen, wijkbladen en soms in het regionale dagblad. Elk artikel leverde wel reacties op en meestal een aantal vrijwilligers. Cliënten reageren nauwelijks op artikelen in bladen, en als

zij reageren, is dat weken tot maanden na verschijning van het artikel.

In een wijk is geëxperimenteerd met een intensievere publiciteitscampagne. Kort na elkaar zijn enkele artikelen verschenen over het project in het wijkblad. Eenmaal is een opvallende flyer in het wijkblad gestopt dat huis aan huis bezorgd is op meer dan 3000 adressen. Op de borden in supermarkten zijn kleine advertenties geplaatst, die regelmatig ‘ververst’ zijn. Deze extra inspanningen hebben relatief nauwelijks aanmeldingen opgeleverd. Op de artikelen heeft één vrijwilliger gereageerd, op de flyer één vrijwilliger en één cliënt, op de advertenties in enkele

winkels: één vraag van een mogelijke cliënt.

Om met name intermediairs op de hoogte te stellen van het project is over geheel Den Haag onder diverse adressen voor gezondheidszorg en sociale activiteiten een poster met een set folders verspreid. Meerdere malen is het secretariaat

gebeld met vragen over het project, n.a.v. het lezen van de folder.

De projectleider heeft vele gesprekken gevoerd met medewerkers van gezondheidsinstellingen en welzijnswerk. Deze gesprekken leidden met enkele instellingen tot afspraken voor doorverwijzingen van cliënten. In bijlage 1 is

opgesomd een lijst met personen en instellingen waarmee contact is geweest.

Het werven van vrijwilligers gaat het beste via artikelen in bladen en de HOF vacaturebank. Het vinden van de doelgroep loopt met name via medewerkers van

allerlei instellingen. Intensief netwerken is hiervoor vereist.

Omdat de ingezette publiciteit tot nu toe niet heeft opgeleverd, wat wij voor ogen hadden, is besloten in het najaar van 2006 een intensieve campagne te starten

met ondersteuning van een medewerker van een communicatiebureau.

12 9 Publiciteit

10 Financiën 13

De kosten voor het project Vivaldi zijn voor het overgrote deel gedragen door de Vincentius-vereniging Den Haag. Enkele kleine fondswervingsacties hebben tot resultaat gehad dat 15 % van de gelden van andere fondsen afkomstig is. In de toekomst zullen bijdragen van andere fondsen noodzakelijk zijn om dit project, naast andere nieuwe sociale initiatieven van de Vincentiusvereniging voort te

kunnen zetten.

Het project Vivaldi wordt geleid door de ‘stuurgroep project Vivaldi’. Deze stuurgroep is aangesteld door het bestuur van de Vincentiusvereniging Den Haag. De taak van de stuurgroep bestaat uit:

• Vaststellen doelstelling project en bewaken uitvoering hiervan.• Bepalen op hoofdlijnen van de uitvoering van het project.• Ondersteuning projectleider bij invulling project.

De leden van de stuurgroep zijn allen vrijwilligers binnen de Vincentiusvereniging, aangevuld met de projectleider. In 2005 is de stuurgroep uitgebreid met een persoon, die deskundig is op het gebied van de problematiek eenzaamheid en

begeleiding van vrijwilligers binnen het project.

De projectleider staat direct onder het bestuur van de Vincentiusvereniging Den Haag en legt verantwoording over zijn/haar werkzaamheden af aan het bestuur. De aansturing van de projectleider ligt bij de stuurgroep Vivaldi. De projectleider is verantwoordelijk voor de inhoudelijke, organisatorische en financiële invulling van

het project.

14 11 Organisatie Project Vivaldi

12 Toekomst 15

‘Blijf in contact met het leven’, zo omschrijft het Project Vivaldi kernachtig de inspanningen die worden verricht om eenzame burgers in Den Haag te helpen uit hun isolement te komen. Na drie jaar succesvol koppelingen te hebben verzorgd tussen eenzamen en Haagse vrijwilligers is de tijd rijp om dit onzichtbare probleem in de samenleving wat meer bekendheid te geven. Zeker jongere volwassenen praten niet makkelijk over eenzaamheid. De ervaring van Vivaldi leert dat een kleinschalige aanpak mooie resultaten oplevert, zowel voor de eenzame als voor

de vrijwilliger.

Tijdens de Vivaldi-bijeenkomst op 12 februari 2007, waarvoor onder meer lokale hulpverleningsinstellingen zijn uitgenodigd, zal de Haagse wethouder Bert van Alphen (Welzijn, Gezondheid en Emancipatie) een forumdiscussie leiden. Ook wordt informatie verstrekt over de ervaringen tot nu toe. Doel van de bijeenkomst is om te komen tot betere samenwerking met de diverse instanties om zo meer

eenzame burgers te helpen uit hun isolement te komen.

Eenzaamheid verborgen probleemEenzaamheid, sociale uitsluiting is een groot probleem voor mensen die het treft. Naar schatting (gebaseerd op landelijk onderzoek) leven in Den Haag zo’n 18.000 mensen in sociaal isolement; dat wil zeggen dat zij minder dan 1 keer per week contact hebben met familie of vrienden, of contacten in verenigingsverband. Sociaal isolement heeft vaak eenzaamheid tot gevolg. Eenzaamheid onder ouderen wordt in de samenleving breed herkend en erkend. Diverse hulpverleningsinstellingen houden zich met deze groep bezig. Voor de leeftijdcategorie jonger dan 55 jaar geldt dat helaas niet. Toch komt ook daar eenzaamheid helaas veel voor. Daarom

richt Project Vivaldi zich specifiek op die categorie.

Erkennen van eenzaamheidsgevoelens is voor veel mensen niet gemakkelijk. Ze schamen zich voor de situatie waarin ze verkeren. Meestal gaat dit gepaard met een laag zelfbeeld en weinig waardering voor eigen functioneren. Naarmate een

situatie van eenzaamheid langer duurt, is het moeilijker om dit te doorbreken.

16 12 Toekomst

Doelstelling VivaldiDe Vincentiusvereniging ’s-Gravenhage wil met het project Vivaldi een bijdrage leveren aan de vermindering van gevoelens van eenzaamheid en sociaal isolement onder individuele burgers in Den Haag in de leeftijd van 20 – 55 jaar. Vrijwilligers binnen het project Vivaldi ondersteunen mensen in sociaal isolement die een verandering in hun onbevredigende situatie nastreven, maar daar zelf niet in slagen. Bijvoorbeeld als gevolg van ervaringen uit het verleden, gebrekkige sociale vaardigheden of teleurstellingen in contacten met andere mensen. Om deze ‘vergeten’ groep eenzamen op te sporen maakt Project Vivaldi, gezien de aard van de problematiek, gebruik van intermediairs als artsen, maatschappelijk werkers, psychologen, welzijnswerkers, medewerkers van sociale instellingen en

bewonersverenigingen.

Colofon 17

Blijf in contact met het leven

Jarenverslag Project VivaldiEen jarenverslag over Project Vivaldi van af de start in januari 2004 tot en met het december 2006. Project Vivaldi is een project van ALV Vincentiusvereniging

’s-Gravenhage.

Postadres:Westeinde 165

2512 GX Den Haag

Bezoekadres:Westeinde 101

2512 GW Den Haag

Telefoon:070 360 69 54

Telefonisch bereikbaar:maandag, woensdag en donderdag tussen 9.00u en 15.00u

Email:info@projectvivaldi.nl

Website:www.projectvivaldi.nl

OntwerpBean Designed, Spijkenisse

Den Haag, februari 2007

Project Vivaldi, de eerste drie jaren.Blijf in contact met het leven