TOTAALSPEKTAKEL TIELT, HET VAGEVUUR VAN HET IJZERFRONT

PROGRAMMABOEKJE

Vrijdag 18 september om 20u30

Zaterdag 19 september 20u30

Zondag 20 september om 15u

Zondag 20 september om 20u30

Europahal Tielt Stadsbestuur Tielt Cultureelcentrum GIldhof

Academie voor woor Muziek en Woord

Academie voor Beeldende Kunst

Attitude

Koor Sint-Jozef Werkman

Tieltse Blaaskappelle

Algemeen

Het totaalspektakel ‘Tielt, het Vagevuur van het IJzerfront’ vindt plaats in het derde weekend van september (18-19-20) in de Europahal in Tielt.

De organisator is het stadsbestuur van Tielt in samenwerking met het cultuurcentrum Gildhof, de Academie voor Muziek en Woord, de Academie voor Beeldende Kunsten, ballet Attitude, het koor Sint-Jozef Werkman en de Tieltse Blaaskapelle. Het totaalspek-takel brengt theater, muziek, zang, ballet en choreografie samen.

De auteur van het totaalspektakel is Paul Bekaert. Danny Verlinden werd door het stadsbestuur gevraagd voor de regie. De productieleiding bestaat uit Rik Demoen en Bart Gunst aangevuld met de auteur en de regisseur. Er zijn 30 acteurs en 60 figuranten. De hele cast met technici telt meer dan 100 mensen.

3

Paul Bekaert, auteur

Kort nadat de donderwolken van de oorlog waren verdwe-nen, zag Paul Bekaert het levenslicht in de Guldensporenstad op 9 december 1948. Hij volgde Grieks-Latijnse humaniora in het voormalige Sint-Jozefscollege van Tielt. Daar speelde hij meerdere malen mee in het traditionele collegetoneel. De studentinnen van de H. Familie voerden in 1967, in regie van Joseph Van Daele, zijn eerste toneelstuk op. In dat jaar richtte hij het studentencabaret ‘Rim-Ram’ op waarin hij op-trad en waarvoor hij de teksten schreef. Het collegeblad nam zijn cursiefjes op en het universitair studentenblad zijn co-lumns over politiek.

Als advocaat is hij sinds jaren bezig met het gesproken en ge-schreven woord. De stadskrant ‘De Gazette van Tielt’ publiceerde elke maand een column ondertekend met het pseudoniem ‘V.J. d’ Ab-salmon’.

Zijn voorzitterschap van het cultuurcentrum Gildhof (1980 tot 2000) zorgde voor een voortdurend contact met de toneelwereld. Als fervent theaterliefhebber woont hij vaak voorstellingen bij in binnen- en buitenland. De opvoering van ‘Mistero Buffo’ (1975) van Peer Gynt en de stukken van Bertold Brecht hebben een grote indruk op hem gemaakt. Het schrijven zit hem in het bloed. Zijn vader Antoon Bekaert schreef gedurende 25 jaar een revue in de streektaal van het Kortrijkse Overleie. Hij trad in zijn voetsporen en zette in 1985 de eerste Tieltse revue op papier en op de plan-ken. Er volgden nog drie revues (1987,1989,1994). De advocaten van de Balie van Brugge voerden twee revues van hem op. In 2011 bewerkte hij de tekst van Danny Verlinden en Rudi Debrabandere ‘Hij komt van Kanegem’ voor toneel en voegde er teksten aan toe die verwijzen naar de plaatselijke ge-schiedenis in de Bourgondische tijd.

Naast literatuur en toneel heeft hij nog een passie: geschiedenis. In het tijdschrift van de heemkundige kring verschenen verschillende artikelen van hem. Deze belangstelling bracht hem er toe twee historische evocaties te schrijven: ‘De Boerenkrijg’ (1999) en ‘100 jaar Gildhof’ (2005).

4

Danny Verlinden, regisseur Hij speelde 20 jaar bij de Toneelvrienden van Aarsele in verschillende voorstellingen zoals 'De Muizenval' (Agatha Christie), 'Het Belang van Ernst' (Oscar Wilde), 'De Paradijsvogels' (Gaston Martens) en ‘De Bloemen, de Vogels en de Gru-wel’ (Walter van den Broecke). In Tielt speelde hij mee in ‘De Boerenkrijg' en meerdere edities van de Tieltse Revue. In Malpertuis speelde hij mee in een veredelde figuratie in ‘Party Time’ (Harold Pinter) en ‘Recht zal zijn wat ik zeg’ (eerste versie).

Ook als regisseur vind je Danny Verlinden terug in een ruime waaier van producties, zoals ‘The

Sound of Music’, 'Waar de sterre bleef stille staan' (Felix Timmermans) en de filmbe-werking ‘Harold & Maude’. Ook heel wat openluchtspektakels en theaterwandeling schreef en/of regisseerde hij, zoals ‘De Bende van Baekelandt’, ‘Felix de Mûlenaere, eerste premier van het land’, ‘170 jaar kloosterorde Zusters van Maria’ in Pittem, de legende ‘Hij komt van Kanegem’ op de Markt in Tielt en ‘Vaders, Zijne Zonen’ over de Eerste Wereldoorlog in Pittem.

Danny Verlinden is pedagogische begeleider bij OVSG, Onderwijs voor Steden en Ge-meenten en vader van drie kinderen: Andries, Liesbet en Lander. Het hele gezin doet mee in dit spektakel.

5

Situering

Oostenrijk-Hongarije en bondgenoot Duitsland verklaren op 28 juli 1914 de oorlog aan Servië dat hulp zoekt bij Rusland. Op 1 augustus verklaart Duitsland de oorlog aan Rusland. Eén dag later eist Duitsland van ons land een vrije doortocht naar Frankrijk. Nog een dag later verklaart Duitsland de oorlog aan Frankrijk. Uiteindelijk val Duitsland op 4 augustus ons land binnen. Eind oktober stopt ons leger de Duitse aanval aan de rivier de IJzer.

Tielt beleeft een apart verhaal. In oktober komt het opperbevel vanuit Berlijn vier jaar naar Tielt. Zelfs het Berlijnse uur verhuist mee. Tielt ligt net ver genoeg van het front. Er is een station met een spoorlijn van en naar het front. Het opperbevel is in handen van Hertog Albrecht Von Württemberg. Alle officieren van het Vierde Leger krijgen een onderkomen in de herenhuizen van Tielt.

In het totaalspektakel worden in 10 taferelen, die verder kort worden toegelicht, de periode van oktober 1914 tot en met oktober 1918 gereconstrueerd met af en toe wat auteursrechtelijke vrijheid. Alle personen die in het verhaal voorkomen hebben echt bestaan. Heel het spektakel wordt ook in beeld gezet door het projecteren van oude Tieltse prentkaarten op een groot bioscoopscherm. Die dienen als ‘decor’ voor dit spektakel.

6

Tafereel 1 – Intocht van het Duitse leger

14 oktober 1914 – Koning Albert heeft vandaag beslist dat de IJzer de ultieme frontlijn wordt. Het zal wel nog een volle week duren voor de IJzervlakte onder water staat. Het re-gent wanneer de lange kolonne met paarden en karren door Tielt trekt. Hertog Albrecht von Württemberg is opperbevel-hebber van het Vierde Leger en neemt zijn intrek in de stad. Hij is de schoonbroer van aartshertog Franz-Ferdinand die in juni 1914 vermoord is en de aanleiding is tot de oorlog.

(foto: Albrecht von Württemberg)

Tafereel 2 – Verijdelde executie Het Duitse leger heeft in de vorige oorlog tegen Frankrijk in 1870-1871 een trauma overgehouden. De Duitse soldaten werden er door Franse burgers beschoten. Ook in Tielt is Von Württemberg ervan overtuigd dat de burgers op hen schieten. Daar-om beslist hij een voorbeeld te stellen voor de ganse bevolking en executeert hij burgemeester Vandevijvere, schepen Colle en onderpastoor Moncarey. Gelukkig is Zuster Elisa op tijd in de buurt.

Tafereel 3 – Spionnen Wies Vankeersbilck, Fonne Vermeersch en Fons Matthys zijn drie Tieltse spionnen. Wies is trambestuurder, Fonne is postbode en Matthys werkt in het station van Tielt. Zij zijn de eersten die vernemen dat de Duitse keizer naar Tielt komt. De spi-onnen bedenken een plan om hem te vermoorden.

Tafereel 4 – Bezoek van de keizer De keizer is in paniek omdat zijn leger al een paar dagen niet verder kan omdat de IJzervlakte onder water staat. Hij is ervan overtuigd dat Duitsland de oorlog aan het verliezen is. Hij komt naar Tielt om Von Württemberg de levieten te lezen.

7

Tafereel 5 – Gasaanval De gasaanval in april 1915 is de belangrijkste militaire beslissing uit de Eerste Wereldoor-log die in Tielt is genomen. Ethisch wil Von Württemberg de oorlog spoedig beëindigen door een definitieve bres te slaan in het IJzerfront. Met een minimale inzet van Duitse sol-daten kan met dit nieuwe wapen, het gifgas, een groot aantal soldaten van de vijand wor-den uitgeschakeld.

Tafereel 6 – Executie Anderhalf jaar na de moordaanslag op de Duitse keizer tijdens zijn bezoek in Tielt worden de drie spionnen in de lente van 1917 op de schietbaan in Gent geëxecuteerd. Ze dienen nog een genadeverzoek in, maar de keizer wil hier niets van weten.

Tafereel 7 – Soepbedeling In Tielt valt de hongersnood in de oorlogsjaren nog mee omdat de Amerikaanse ‘sponsoring’ van voedsel wordt toegestaan. Op die manier worden opstanden van honge-rige burgers vermeden. De voedselbedeling is een initiatief van de rijke zakenman Herbert Hoover. Hij wordt later president van Amerika. In 1916 komt hij op bezoek tijdens een soepbedeling voor de kinderen. In 1917 treedt Amerika toe tot de oorlog.

Tafereel 8 – Krijgsgevangenen In het klooster van de Passionistinnen zitten de krijgsgevangenen. In de realiteit hebben in Tielt nooit alle nationaliteiten samen gevangen gezeten. In die zin neemt dit tafereel een loopje met de werkelijkheid. De gevangenen verbroederen in zang zowel in het Frans, En-gels, Duits als Russisch. Intussen maakt Tielt kennis met de opvolger van Von Württem-berg. Iedereen is oorlogsmoe en zelfs in het Duitse leger is de discipline weg.

8

Tafereel 9 – Meeting activisten Niet weg te denken uit de Eerste Wereldoorlog is de inzet voor een onafhankelijk Vlaande-ren. In dit tafereel passeren namen als de Tieltse drukker Joris Lannoo, Wakkenaar Joris van Severen en de gewezen Tieltse leraar aan het College Cyriel Verschaeve. Onderpastoor Moncarey probeert de jonge Tieltse student Arthur Mulier te waarschuwen voor de Vlaam-se zaak en voor de vrijwillige strijders die naar het front trekken.

Tafereel 10 – Bevrijding 18 oktober 1918 – Feest in Tielt. De Fransen worden als onze bevrijders ontvangen. De Bel-gische vlag wappert opnieuw aan de Hallentoren. De Duitsers verlaten Tielt, de Spaanse griep doet zijn intrede.

Epiloog Wat, 100 jaar later? Hebben wij elkaar nooit geen oorlog meer beloofd? We gebruiken nog altijd gifgas. Er zijn nog altijd jongeren die als vrijwillige strijders naar het front vertrekken. De epiloog brengt het verhaal van 100 jaar na de oorlog. Dit doen we met tekst, zang, dans en muziek.

9

Medewerkers Academie voor Muziek en Woord

- Tafereel 4: slagwerk (bombardement) - Tafereel 5: strijkers (gasaanval) - Epiloog (Els De Pauw)

Academie voor Beeldende Kunsten

- Epiloog (Tuur Delodder)

Rik Stevens en koor Sint-Jozef Werkman

- Tafereel 1: officieren zingen meerstemmig Duitse volkslied - Tafereel 4: officieren zingen Gloria Victoria - Tafereel 8: Le Déserteur / De Internationale / Only Remembered - Epiloog: Ode an die Freude (flashmob)

Rik Stevens en Jan Nolf zingt

- Tafereel 4: bezoek van de keizer - Tafereel 8: dwangarbeiders - Tafereel 10: bombardement lazaret - Epiloog: Ode an die Freude (flashmob)

Tieltse Blaaskapelle

- Tafereel 1: Alte Kameraden - Tafereel 4: Duitse volkslied - Tafereel 10: La Madelon - Epiloog: Last Post

Attitude

- Tafereel 5: choreografie, ballet op de gasaanval - Tafereel 10: burgers vieren feest tijdens de bevrijding - Epiloog: War - Edwin Starr (10-12 dansers)

Andere vrijwilligers

- Tafereel 7: De vormelingen van de parochie Sint-Jozef Werkman - Tafereel 7: Leden van Chiro van Kanegem - Tony Coen staat in voor de paarden en de begeleiding ervan.

Beeldmateriaal van oude prentkaarten tijdens de projectie is eigendom van de Roede van Tielt.

10

Cast – sprekende rollen Albrecht Von Württemberg - Michel Rogissart

René David - Jürgen Beke

Alfons ‘Fonne’ Vermeersch - Luc Vermeersch

Vrouw Maria Soenens-Vermeersch - Lieve Polleunis

Dochter1 Rosa Vermeersch - Fleur Wittewrongel

Dochter2 Leona Vermeersch - Marie Debyser

Alfons ‘Fons’ Matthijs - Marc Bruyneel

Aloys ‘Wies’ Vankeersbilck - Randy Declercq

Burgemeester Vandevijvere - Bart Debyser

Schepen Colle - Jurgen Rigole

Zuster Elisa - Emma Vandendaele

Vrouwtje - Trees Alliet

Keizer - Lieven Vancoillie

LG Ilse - Koen Debacker

Schmettow ‘Knops’ - Frédéric Persyn

G Friedrich ‘Frtiz’ Van Lossberg - Hannes Vanhauwaert

Priester - Joost Sabbe

Julia - Blondine Vande Wege

Irma - Caroline Vande Wege

Waelkens - Patrick Vanquaethem

Hoover - Gert Janssens

Onderpastoor Moncarey - Dave Buyck

Non-juffrouw - Liesbet Verlinden

Friedrich Sixt von Armin - Geert Degrieck

Arthur Mulier - Lander Verlinden

Dokter Octaaf De Zutter - Wim Vandendaele

Dokter Malfiet - Gerdy Beuselinck

Henri Seynhaeve - Andries Verlinden

11

©2015

VU Liesbet Verlinden