Programmaboekje Solisten Vlaams Radio Koor en Heath String Quartet

BESPREEKBUREAU MUZIEKCENTRUM DE BIJLOKE GENTJ. Kluyskensstraat 2, 9000 Gent

Di - vr 10:00 - 12:00 & 13:00 - 17:00, za 13:00 - 17:00

t. 09 269 92 92

e. [email protected]

w. www.debijloke.be

DE BIJLOKE BISTROMa - vr 12:00 - 18:00

Op concertdagen ook 2 uur voor en 2 uur na het concert

t. 09 277 07 04


w. www.debijlokebistro.be

OP ZOEK NAAR EEN GESCHENK?Doe een concert cadeau in de vorm van een geschenkbon of een ticket naar uw

keuze. Te verkrijgen aan onze balie.

OP ZOEK NAAR KWALITEITSVOLLE OPNAMES?In de foyer vindt u een selectie opnames u aangeboden door ‘t KLAverVIER,

Kasteeldreef 6, 2970 Schilde

t. 03-384 29 70


CULTUUR EN ECOLOGIE HAND IN HAND! WWW.ECORENTAL.BEDe Bijloke rijdt op aardgas dankzij Ecorental.

AANDACHT!Gelieve uw mobiele telefoon uit te schakelen.

COLOFONTekst programmaboekje | Alain De Ley & Johan Van Acker

Inleiding | Johan Van Acker & Bo Holten

Coverafbeelding | Heath String Quartet (© Stefano Scheggi)

Coördinatie programmaboekje | Sophie Cocquyt

Verantwoordelijke uitgever | Yves Rosseel

© Muziekcentrum De Bijloke Gent

09 269 92 92 - [email protected]

3RENAISSANCE GESPIEGELD

HEATH STRInG QuARTETSOLISTEn VLAAMS RADIO KOOR OLV BO HOLTEn

ZA | 14.11.09 | 20:00

I.s.m. November Music

Dit concert wordt opgenomen door Klara en uitgenzonden op 25 november om 20u in ‘In de Loge’

WWW.DEBIJLOKE.BE

4

DEEL 1 (Heath String Quartet - Podium Concertzaal): Tristan Keuris (1946-1996)Strijkkwartet nr. 2:AdagioMolto agitatoAdagioAlla marcia/molto energicoHenri Dutilleux (1916)Ainsi la nuit

Pauze (zaalwissel)

DEEL 2 (Solisten Vlaams Ra-dio Koor - Kraakhuis): Pierre de la Rue (1460-1518)1. Autant en emporte le vent2. Doleo super te 3. Pourquoi nonNicolas Gombert (1495-1560)4. En douleur et tristesse5. Changeons propos Jacob Buus (1500-1565)6. Content désir

7. Amour, tu es par trop cruelleGiaches De Wert (1535-1596)8. Felice l’alma9. Cruda Amarilli10. Che fai alma?John Wilbye (1574 - 1638)11. Draw on sweet night Orlando Gibbons (1583-1625)12. O clap your hands to-gether

Pauze (drankpauze)

DEEL 3 (Heath String Quartet - Podium Concertzaal):Ludwig Van Beethoven (1770-1827)Kwartet in e, opus 59 nr. 2, ‘Rasumovski’:AllegroMolto AdagioAllegrettoFinale: Presto

PROGRAMMA

RENAISSANCE GESPIEGELD

WWW.DEBIJLOKE.BE

6

RENAISSANCE...

Pierre de la Rue (ca. 1460 - 1518) was een geestelijke, ons vandaag vooral bekend als componist en zanger behorend tot de School van de nederlandse polyfonisten. In 1471 was hij in Gent verbonden aan de Sint-Jacobskerk. Vervolgens zou hij in dienst zijn genomen in nieuwpoort (1472 - ca. 1477), Keulen (tot 1489), Kamerijk (onbekende datum), en “St Ode” (datum en stad niet geïdentificeerd). Van 1514 tot 1516 behoorde hij tot de persoonlijke kapel van de latere Keizer Karel V, met wie hij door de nederlanden reisde. Zijn werken zijn moeilijk nauwkeu-rig te dateren. De meeste vertonen stilistische eigenschappen van de muziek ca. 1500. De verwantschap met de composities van Josquin Desprez is bijzonder treffend, waardoor verwarring ontstond bij de toeschrijving van werken waarvan het auteur-schap niet vaststond.

Over het leven van Nicolas Gombert (ca. 1495 – ca. 1557) is niet veel bekend. De periode die het best is gedocumenteerd is die waarin hij aan het hof werkte van Keizer Karel V van Spanje. Zijn carrière kwam in 1540 ten einde, toen hij vanwege ontucht met een koorknaap werd veroordeeld tot de galeien. Karakteristiek voor Gomberts muziek is de donkere kleur van zijn muziek. Die donkerte verklaart wellicht ook zijn bijnaam ‘de diepzinnige’.

Jacob Buus (ca. 1500 - 1565) was een leerling van Adriaan Willaert en nicolas Gombert. Hij werd waarschijnlijk geboren in Gent en begon wellicht zijn carrière in Frankrijk. Jacob Buus schreef motetten, chansons en achttien opmerkelijke ricercars voor orgel. Giaches de Wert (1535-1596) was een Franco-Vlaamse compo-


TOELICHTING

ALAIn DE LEY & JOHAn VAn ACKER


7TOELICHTING

nist die actief was in Italië. Hij was een van de leidende perso-nen in de ontwikkeling van het madrigaal van de late renaissan-ce. De Wert was koorknaap in de kapel van Maria di Cardona in napels en werd daarna een leerling van Cypriano de Rore aan het hof van de Ercole II d’Este in Ferrara (circa 1550 - 1555). De Wert schreef meer dan 230 madrigalen. In de jaren 1580 was hij samen met Luzzasco Luzzaschi en Luca Marenzio een van de voortrekkers bij de ontwikkeling van een nieuwe, expressieve, emotioneel intense madrigaalstijl, een stijl die culmineerde in het werk van Claudio Monteverdi en Carlo Gesualdo. De Wert staat tussen Cypriano de Rore en Claudio Monteverdi, die onder zijn leiding werkte in Mantua en op wie hij een grote invloed had.

Er is erg weinig over het leven van John Wilbyes (1574 - 1638) bekend. In 1598 werkte Wilbye als huismuzikant voor de familie Kytson, een gegoede familie in Bury St. Edmunds. Dat jaar publiceerde hij het madrigalenboek ‘First Sett of Madrigalls’, in 1609 gevolgd door de ‘Second Sett of Madrigalls’. De stijl van Wilbye, die vrijwel uitsluitend madrigalen componeerde, is ietwat conservatief, en sterker op de oude, polyfone Engelse traditie gericht dan op de Italiaanse muziek.

Orlando Gibbons (1583 - 1625) heeft veel madrigalen en kerkmuziek geschreven. Toch is het vooral zijn instrumentale muziek waardoor hij bekend gebleven is. Zijn fantasia’s voor strijkers behoren tot de volmaaktste in hun soort.

GESPIEGELD...

Het strijkkwartet vormt de lakmoesproef voor iedere com-ponist. De intiemste klanken die je ziel besluipen, je tot grote hoogten dwingen en het uiterste van een toondichter vragen. november Music nodigt vrijwel iedere editie een gerenom-meerd strijkkwartet uit. Het strijkkwartetrepertoire is ongelofe-lijk uitgebreid en tjokvol onontgonnen repertoire. Het nog jonge Engelse Heath Quartet weet iedere keer weer pareltjes op te diepen. In november 2008 behaalde het Heath Quartet de eerste prijs op het Internationale Tromp Concours voor strijk-

WWW.DEBIJLOKE.BE

8 TOELICHTING

kwartetten in Eindhoven. Sindsdien gaat het crescendo met het Britse viertal rondom primarius Oliver Heath. In samenwerking met het Tromp Concours brengt het Heath Quartet werk van Tristan Keuris, het adembenemende ‘Ainsi la nuit’ van de nestor onder de Franse componisten, Henri Dutilleux, en het kwartet opus 59 nr. 2 van Beethoven.

Van de nederlandse componist Tristan Keuris (1946-1996) speelt het Heath Quartet het ‘Strijkkwartet nr. 2’. De muziek van Tristan Keuris heeft een herkenbaar, neoklassiek idioom. Zijn stijl is lyrisch en expressief maar ook ritmisch en soms uitge-sproken expressief en dramatisch. In zijn muziek zijn er invloe-den te horen van zijn grote voorbeelden Anton Webern, Gustav Mahler en Igor Stravinsky. Keuris’ ‘Tweede Strijkkwartet’ uit 1985 bestaat uit vier delen: Adagio, Molto Agitato, Adagio en Alla marcia/molto energico. De eerste drie delen vormen een geslo-ten geheel. Een volwassen kwartet waarin Keuris volledig zijn eigen pad uitstippelt, vol emotionele woelingen, van serieus tot speels en van ingetogen tot uitbundig. Vanuit een indrukwek-kende cellosolo bouwt de compositie zich stap voor stap op, ‘als een slang die in zijn eigen staart bijt’, aldus de componist.

Ten slotte klinkt ‘Ainsi la nuit’ van de Franse nestor onder de componisten Henri Dutilleux. Het werk werd geschreven in de periode 1973 tot 1976 en bevat naast een inleiding en zeven delen een viertal ‘parentheses’ die tussen de eerste vijf delen zijn gevoegd. De muziek is bij vlagen bijzonder expressief en verraadt een zekere verwantschap met de kwartetten van Berg en Webern, hoewel Dutilleux die invloeden op een heel per-soonlijke manier heeft verwerkt. In ‘Ainsi la nuit’ schuilen vele prachtige evocatieve gebaren en klankkleuren. Het werk heeft Dutilleux opgedragen aan Ernest Sussman, een vriend van hem. Henri Dutilleux (1916) is één van de belangrijkste heden-daagse Franse componisten. Hij kreeg eerder in 1987 de Prix Maurice Ravel voor zijn gehele oeuvre. Gedurende zijn hele carrière heeft Dutilleux zich niets aangetrokken van muzikale trends en modes. Zijn sonore muziek met heldere en sensuele timbres wordt bepaald door bestaande vormen en structuren maar kent toch een echte vernieuwingsdrang. Het oeuvre van


9TOELICHTING

Dutilleux bevat - naast een aantal symfonieën en orkestwerken - twee onder musici en publiek geliefde soloconcerten: ‘L’arbre des songes’ voor viool en ‘Tout un monde lointain’ voor cello.

De vijf kwartetten uit Beethovens middenperiode werden tus-sen 1806-1810 uitgegeven als op. 59 ‘Rasumovski’, op. 74 en op. 95. Ze vertonen een vrij virtuoze schriftuur, waarin steeds ver-der van de conventionele vormen werd afgeweken en waarin ook de toegenomen bewegingsvrijheid van de vier instrumen-ten opvalt. Het Kwartet opus 59 nr. 2 in e verwijst duidelijk naar de stijl van Beethovens late kwartetten. Dit wordt in de eerste beweging meteen duidelijk uit de zeer abstracte taal van de twee akkoorden, gevolgd door een pauze. Ook in het verdere verloop krijgt men in plaats van de verwachte themati-sche ontwikkeling van thema’s en motieven, een voortspinnen met thematische elementen die amper meer dan twee maten lang zijn. De diepe en innige, breed voortschrijdende koraal-achtige melodie legt een link naar de derde beweging van het late Kwartet opus 132, Heiliger Danksagung eines Genesen-den an die Gottheit. Typisch voor Beethoven is de ritmische factuur van het daaropvolgende Allegretto, een overmoedig spel met ongebruikelijke klemtonen van zwakke tijden. In het Trio verschijnt het Russische thema, hetzelfde dat Moesorgski ongeveer zeventig jaar later in Boris Godoenov zal gebruiken. De uitbundigheid van de bijna satirisch aandoende fugatische behandeling van het Russische thema bereidt voor op de tur-bulente, krachtige finale.

WWW.DEBIJLOKE.BE

10 TEKSTEN

1. Autant en emporte le vent, Qu’il n’a qu’un baiser seule-ment, Combien qu’il soit donné de bouche, Se le cœur ne donne la tou-che, Ou y met son consentement, Autant en emporte le vent.

2. Doleo super te, frater mi Jonatha, decore nimis, et amabilis super amorem mulierum. Sicut mater unicum amat filium suum, ita ego te diligebam. Quomodo ceciderunt robusti, et perierunt arma bellica?

3. Pourquoi non, ne veuil je mourir? Pourquoi non, ne dois je quérir, La fin de ma dolente vie. Quand j’aime qui ne m’aime mie, Et sers sans guerdon acqué-rir.

4. En douleur et tristesseLanguiray je toujoursSi je perdz ma maitresseMadame par amoursM’amours lui ay donnéeJamais ne l’ oublirayEt pour chose qu’on me dyeToujours le serviray

5. Changeons propos, c’est trop chanté d’amours: Ce sont clamours, chantons de la Serpette: Tous Vignerons ont à elle recours, C’est leur secours pour tailler la Vignette. O Serpillette, ô la Serpillon-nette, La Vignolette est par toy mise sus, Dont les bons Vins tous les ans sont yssus.

6. Content désir qui cause ma douleur,Heureux savoir qui mon tra-vail renforce,Ô fort amour qui m’a rendu sans force,Donnez secours à ma peine et langueur.

7. Amour tu es par trop cruelleQuant tes amants il ne pen-sent qu’a bienTu ne sais rien mais mon coeur le sait bienAmour me prend c’est chose naturelle

8. Felice l’alma, che per voi respira,Porte di perle, e di rubini ardenti,E gli onesti sospiri, e i dolci accenti,


11TEKSTEN

Che, per sentier sì dolce, Amor ritira.

Felice l’aura, che soave spiraPer sì fiorita valle, e l’aria e i ventiVeste d’odor; felici i bei con-centi,Che suonan dentro, e fuor tolgono ogn’ira.

Felice il bel tacer, che s’imprigionaEntro a sì belle mura, e ‘l dolce risoChe di sì ricche gemme s’incorona.Ma più felice me, che intento e fisoAl bel che splende, a l’armonia che suona,L’orecchie ho in cielo, e gli occhi in paradiso.

9. Cruda Amarilli, che col nome ancora, D’amar, ahi lasso ! amaramen-te insegni; Amarilli, del candido ligustro Più candida e più bella, Ma de l’aspido sordo E più sorda e più fera e più fugace; Poi che col dir t’offendo, I’ mi morro tacendo.

Ma grideran per me le piagge e i montie questa selva, a cui

sì spesso il tuo bel nomedi risonare insegno.Per me piangendo i fonti,e mormorando i venti,diranno i miei lamenti;Parlerà nel mio voltola pietate e ’l dolore;E, se fia muta ogn’ altra cosa, al fineparlerà il mio morire,e ti dirà la morte il mio mar-tire.

10. Che fai Alma Deh, che ti fa languir, misera ?Amore, Ahi, no ‘l sai tu moi coreOimè,dolente, immaginata penaA lagrimar mi menaAh, lassaAhi, lassoÈ moi ogni tormenttoMa tua collpa è colpa sol io sento.Anzié pur tu ch’accogl’aspri martiriDa’ soverchi desiriAnzie tu ch’ai tor-menti vo-lontaria consenti.

Ah che far dun’que ahi miseroFinire morte con morteIo non posso morirePoss’io se dame parti.Io non posso solo sciarSe non è prima toltoL’imagin del bel voltoAhi, che non sia giamai

WWW.DEBIJLOKE.BE

12 TEKSTEN

Cosi dunqu’in eterno lan-guiro?LanguiraiLanguiro?Languiremo !Ahi, vivo inferno,Ahi, martir amorosoPiu del morir penoso !Chu d’igia maiLa piu misera sorteFuggir la vitae non trovar la morte

11. Draw on, sweet Night, best friend unto those caresThat do arise from painful melancholy.My life so ill through want of comfort fares,That unto thee I consecrate it wholly.Sweet night, draw on ! My griefs, when they are toldTo shades and darkness, find some ease from paining,And while thou all in silence dost enfold,I then shall have best time for my complaining.

12. O clap your hands toge-ther, all ye peopleO sing unto God with the voice of melody For the Lord is high and to be feared for the voice of melodyHe is the great King upon all

the earth, of all the earthHe shall subdue the people under us, and the nations under our feetHe shall choose out an heri-tage for us, even the worship of Jacob, whom he lovedGod is gone up with a merry noise and the Lord with the sound of the trumpetO sing praises unto our GodO sing praises unto the Lord our KingFor God is the King of all the earthsing ye praises with the un-derstandingGod reigneth over the hea-thenGod sitteth up on his holy seatFor God which is highly exalted, doth defend the earth as it were with a shieldGlory be to the Father, and to the Son to the Holy GhostAs it was in the beginning, is now and ever shall be, world without endAmen


13

Heath String QuartetHet Heath Quartet bestaat uit Oliver Heath (viool), Michael Gu-revich (viool), Gary Pomeroy (altviool) en Christopher Murray (cello). Het Heath Quartet is opgericht in 2002 aan het Royal northern College of Music, onder leiding van Dr. Christopher Rowland. In november 2008 behaalde het Heath Quartet de eerste prijs op het Internationale Tromp Concours voor strijk-kwartetten in Eindhoven. naar aanleiding van deze prijs toer-den ze door nederland, en gaven onder meer een concert in het Concertgebouw Amsterdam. Het Heath Quartet voert naast de klassieke werken ook veel hedendaagse strijkkwartetten uit, en heeft samengewerkt met componisten als Louis Andriessen, Anthony Gilbert en in het bijzonder met Hans Abrahamsen.

Solisten Vlaams Radio KoorHet Vlaams Radio Koor werd als professioneel kamerkoor opgericht in 1937 door het toenmalige nIR. Sinds 1998, het jaar waarin het koor zelfstandig werd, onderging het een merkwaar-dige metamorfose. Door de combinatie van jarenlange studio-ervaring enerzijds en een doorgedreven verjonging anderzijds, is het Vlaams Radio Koor nu een ensemble geworden van uitzonderlijk hoog niveau, dat in binnen- en buitenland wordt opgemerkt. De 24 professionele zangers repeteren onder lei-ding van chef-dirigent Bo Holten in Studio 1 van het vermaarde Flagey-gebouw in Brussel. Sinds het seizoen 2004-2005 bouwt het Vlaams Radio Koor samen met het label Glossa aan een collectie cd’s rond het groot repertoire voor kamerkoor.

Bo HoltenHoewel Bo Holten, die op dit moment dirigent is van het Deen-se ensemble Musica Ficta, zich nooit gespecialiseerd heeft, kreeg hij toch internationale erkenning voor zijn pionierswerk in het herontdekken van vele vergeten renaissance-polyfonisten zoals Gombert, De Wert en de la Rue. Sinds september 2008 is Bo Holten chef-dirigent van het Vlaams Radio Koor. Bo Hol-ten staat zowel in Denemarken als daarbuiten bekend als een veelzijdig musicus. Zelf vindt hij noch het ene noch het andere belangrijker. “Wat belangrijk is, is wat ik op het moment zelf doe, ik vind geen van mijn functies primair of secundair. Ik ben

BIOGRAFIE

WWW.DEBIJLOKE.BE

14

dus niet in de eerste plaats componist of in de eerste plaats dirigent, ik tracht absoluut geconcentreerd te zijn op wat ik op eender welk moment aan het doen ben. De muziekscène verwacht meer en meer een zekere vorm van specialisatie, maar persoonlijk heb ik nooit de behoefte gehad mij tot een of andere niche te beperken.”

Bo Holten ( © Eva Sommestad)

BIOGRAFIE


15HUISMEDEDELINGEN

MUZIEKCENTRUM DE BIJLOKE BLOGT!Voortaan verschijnt op de website van Muziekcentrum De Bijloke Gent een blog. Hiermee willen we u, Bijlokebezoeker, nog beter op de hoogte houden van het reilen en zeilen in het Muziekcentrum en af en toe een blikje achter de schermen gunnen. We willen er u bijvoorbeeld ook cd’s aanprijzen die wij absoluut de moeite waard vinden of interessante informatie verstrekken die niet rechtstreeks met het programma te maken heeft. En… we doen ook een beroep op u! Heeft u een boeiend concert gehoord en schrijft u graag een recensie? Aarzel dan niet om ons te contacteren op [email protected]

LEES HET GASTENBOEK na elk concert worden de artiesten uitgenodigd om iets in het gastenboek van het Muziekcentrum te schrijven. u kan nu doorheen dit gastenboek bladeren op onze website. Lees de hartverwarmende woorden van o. a. Claire Lefilliâtre, Paul De Clerck, Stefon Harris, Christoph Prégardien, Jean-Guihen Quey-ras, Christine Busch... (www.debijloke.be)

SYMFONIEORKEST VAN DE CONSERVATORIA VAN GENT, TILBURG EN MAASTRICHTAl enkele jaren komen de gevorderde studenten van de conser-vatoria van Tilburg, Gent en Maastricht één keer per seizoen sa-men om een groot symfonieorkest te vormen. Gedurende een week trekken zij zich terug op het Belgische platteland om zich voor te bereiden op een symfonisch concert dat aan het eind van die week in Tilburg, Gent en Maastricht uitgevoerd wordt. Dit jaar staat het orkest op 23 november in Muziekcentrum De Bijloke Gent met o.a. de ‘Symphonie Fantastique’ van Hector Berlioz. Voor de vertolking van de solopartij in de ‘Rhapsodie’ van Claude Debussy werd klarinettist Sven Van De Voorde van Hogeschool Gent Conservatorium geselecteerd.

WWW.DEBIJLOKE.BE

16 BiNNENKORT

ZO | 15.11.2009 | 16:00 | Kidconcert

deFilharmonie olv Michal Dworzyns-ki, Christine Van Pellicom (acteur), Jeroen Vander Ven (acteur)Romeo en Julia

WO | 18.11.2009 | 20:00 | Jazz / Jazz+

Roy Hargrove Quintet

DO | 19.11.2009 | 20:00 | East of Eden

Hossein Omoumi (ney en zang), Madjid Khaladj (tombak, daf, zang-e saringôshti (percussie)Mystieke stemmen binnen de Iraanse

stilte

VR | 20.11.2009 | 20:00 | Musica

Antiqua 1

Collegium Vocale Gent olv Philippe HerrewegheOne perfect Harmony

ZO | 22.11.2009 | 17:00 | Docenten in

Concert

Docenten van de afdeling jazz, lichte muziek conservatorium

ZA | 28.11.2009 | 20:00 | Symfonisch

2 / 2+

Symfonieorkest Vlaanderen olv Seikyo Kom, Pieter Wispelwey (cello) Dvorák, Britten, Elgar

DO | 03.12.2009 | 20:00 | Miry / +

Lipkind QuartetIn search of new worlds

ZA | 05.12.2009 | 20:00 | Symfonisch

1 / 1+

deFilharmonie olv Jaap van ZwedenBrahms, Franck

DO | 10.12.2009 | 20:00 | Jazz

Kurt Van Herck, Bobo Stenson

VR | 11.12.2009 | 20:00 | Musica Anti-

qua 2

Harmonie Universelle olv Florian DeuterKerst in Europa

VR | 11.12.2009 | 20:00 | East of Eden +

(De Centrale)

Ross Daly QuartetGrieks-Meditteraans

DO | 17.12.2009 | 20:00 | MA.XS /

Symfonisch 2+

Ronald Brautigam (pianoforte)Beethoven pianosonates V

VR |08.01.2010 | 20:00 | Musica

Antiqua 1

Akademie für Alte Musik BerlinKandidaten voor het ambt van Tho-

mascantor in Leipzig

VR |09.01.2010 | 20:00 | Symfonisch

2 / 2+

Symfonieorkest Vlaanderen olv Etienne Siebens, Jean-Philippe Collard (piano)Mozart, Stravinski

Programmaboekje Solisten Vlaams Radio Koor en Heath String Quartet

Documents

Transcript of Programmaboekje Solisten Vlaams Radio Koor en Heath String Quartet