In coproductie met

LlyrWilliams

10|11

28.10.2010Piano

1/4

Piano 2010 | 2011

Llyr Williams 1/4do 28 oktober 2010

Severin von Eckardstein 2/4Liszt, Busoni, Medtner, Prokofjev, Messiaendo 16 december 2010

Alain Planès & Matan Porat 3/4Schumann, Debussy, Ravel, Stravinskiwo 16 februari 2011

Stephen Kovacevich 4/4Bach, van Beethoven, Schumanndo 24 maart 2011

Met de steun van

Praktisch 20u15 start concert | concertzaal21u00 pauze22u15 vermoedelijk einde concert

Dit concert wordt opgenomen door Klara en uitgezonden op 8 november

2010 in het programma In de loge (20u-22u).

Programma L. van Beethoven (1770-1827)Pianosonate nr. 18 in Es, opus 31 nr. 3 (23’)

AllegroScherzo: Allegretto vivaceMenuetto: Moderato e graziosoPresto con fuoco C. Debussy (1862-1918)Estampes (24’)

PagodesLa soirée dans GrenadeJardins sous la pluie PAUZE F. Liszt (1811-1886)Drie sonnetten van Petrarca (21’) (uit Années de pèlerinage, Deuxième Année: Italie)Sonetto 47: Preludio con moto – Ritenuto – Sempre mosso con intimo sentimentoSonetto 104: Agitato assai – AdagioSonetto 123: Lento placido – Sempre lento – Più lento L. van Beethoven Pianosonate nr. 21 in C, opus 53 ‘Waldstein’ (15’)

Allegro con brioIntroduzione – Rondo (Allegro moderato - Prestissimo)

Llyr Williams duikt de romanti-sche pianomuziek in met een

programma dat stevig verankerd zit bij Ludwig van Beethoven, met de twee sonates opus 31 nr. 3 en opus 53, maar daarnaast ook Franz Liszt en Claude Debussy mee aan boord neemt. Met de combinatie van twee Beethovensonates met Debussy’s ‘Es-tampes’ en Liszts drie sonnetten van Petrarca (1304-1374) lijkt Williams eerder te kiezen voor een caleidosco-pisch programma, maar zijn keuze is in wezen intelligent uitgebalanceerd. Twee zwaardere Beethovens omslui-ten twee maal drie karakterstukjes van Liszt en Debussy, die onderling grondig van elkaar verschillen maar als intermezzo dienst kunnen doen.

Karakterstukjes

Om bij de middelste werken te be- ginnen: de drie jaar waarin Liszt tot aan zijn zesentwintigste levensjaar met de schrijfster Daniel Stern (1805-1876) (de pennennaam van gravin Maria d’Agoult) door Europa trok, noemde hij zijn ‘Pelgrimsjaren’. Veel pelgrimstocht of ontbering waren daar voor de gevierde concertpianist niet aan, maar Liszt bundelde zijn ge-legenheidscomposities en impressies van reizen door Zwitserland en Italië wel bij elkaar in drie lijvige bundels pianomuziek waaraan hij de titel ‘An-nées de Pèlerinage’ gaf. Uit het tweede boek komen deze drie composities naar teksten van Petrarca’s sonnet-ten. Waarom Liszt Petrarca uitkoos is niet moeilijk te begrijpen: Petrarca’s

28.10.2010 | Llyr WilliamsEen caleidoscopisch maar gebalanceerd programma | Door Bart Cuypers

tweestrijd tussen het aardse en het hemelse moet Liszt, rokkenjager maar devoot Katholiek, zeker hebben her-kend. Liszt was steeds een man van grote passie en veel drama en dat ver-andert ook niet in deze pianistiek erg virtuoze stukjes. Liszts muziek kan op enkele maten tijd totaal van karakter omslaan. Vroege werken als deze blij-ven echter in de eerste plaats briljante bravourestukjes, die het gemoedelijke van salonmuziek koppelen aan een gevoel voor theater dat Liszt als geen ander op de planken kon zetten.

Net zo kort en eveneens karakter-stukjes zijn Debussy’s ‘Estampes’. Zij werden vijftig jaar later gecompo-neerd en bewandelen een radicaal ver-schillende klankwereld. In plaats van zich te richten op het Italiaanse quat-trocento, laat Debussy zich verleiden door het oriëntalisme dat in zwang was aan het begin van de vorige eeuw, met Oosterse akkoorden en toonlad-ders in ‘Pagodes’ of luie arabesken in ‘Soirée dans Grenade’. Als afwisse-ling met Liszts innerlijk verwrongen sonnetten had Williams geen beter contrast kunnen kiezen dan de wat afstandelijke, objectieve muziek van Debussy. Het vingervlugge ‘Jardins sous la Pluie’ is archetypisch impres-sionisme, met zijn uitbeelding van druppelend, sijpelend, pletsend regen- water, maar is natuurlijk ook een in-drukwekkende manier om als pianist Debussy’s trilogie virtuoos tot een einde te brengen.

Virtuoze finales

Het zijn de Beethovensonates die het programma definiëren. Muzikaal zijn dit alleszins substantiëlere wer-ken dan de korte miniaturen die ze omsluiten. De tweeëndertig piano-sonates van Beethoven worden wel eens prozaïsch ‘het nieuwe Testament’ van de pianoliteratuur genoemd, in dien verstande dat Bachs ‘Wohltem-perierte Klavier’ dan het oude testa-ment vertegenwoordigt. Zeker is dat ze een hoeksteen van het repertoire vormen waar weinig pianisten rond kunnen. Een man met zo een kracht-dadige persoonlijkheid als Beethoven kon niet anders dan dit genre herde-finiëren, van aangename en vaak vir-tuoze maar steeds divertimenterende klavierwerkjes tot een uitdrukking van hoogst persoonlijke gevoelens waarvoor vastgelegde conventie en structuur moesten wijken. Uit dit pro-gramma zijn die latere sonates echter afwezig: de twee sonates die Williams uitkoos dateren uit 1802 en 1804, uit een tijd waarin Beethoven zijn eer-ste grote ‘eigenzinnige’ werken zoals de ‘Eroica’ symfonie aan het publiek voorstelde.

Beethovens 18de pianosonate is de opener, maar de twee jaar jongere 21ste sonate, een van de grote piano-sonates uit zijn middelste periode, is de publiekstrekker. Ferdinand Graf von Waldstein (1762-1823), aan wie de sonate is opgedragen, mag niet de meest succesvolle politicus of militair zijn geweest - hij verloor al zijn geld aan vruchteloze pogingen om een

leger op de been te brengen en daar-mee Napoleon te verslaan - maar van muziek had hij meer verstand. Het was hij die de jonge componist naar Wenen bracht zodat hij er bij Mozart en Haydn kon studeren. Of Waldstein had kunnen voorzien dat zoiets eigen-zinnigs als de openingsmaten van de ‘Waldstein’ sonate, tintelend van anti-cipatie en energie ooit uit Beethovens pen zouden vloeien, lijkt twijfelach-tig. Zeker is dat Beethoven met zijn sonate een van zijn meest genereuze en optimistische pianosonates neer-schreef. En de sonate is niet in de ver-trouwde vierdelige structuur gegoten maar telt slechts drie delen, waarbij het in zichzelf gekeerde middendeel zo kort is dat het eigenlijk meer dienst doet als inleiding tot de finale.

Minder hemelbestormend is de sonate opus 31 nr. 3, die haar bij-naam ‘De Jacht’ kreeg vanwege haar vlotte karakter en toonaard van Es groot, die traditioneel met jachttafe-relen, buitenleven en natuurevocaties wordt geassocieerd. De finale is dan ook een onmiskenbaar galopperend jachtstukje voor piano. Wat beide pianosonates met elkaar gemeen heb-ben is hun virtuoze slot, momenten waarop Beethoven de mogelijkheden van zijn pianist (en toen ook van zijn eigen pianoforte) op de proef stelt. Een echt traag deel is niet aanwezig in deze sonate. Die plaats wordt in-genomen door een wispelturig maar opgewekt scherzo, terwijl een galant menuet als derde deel eerder een knipoog is, terug in de richting van de achttiende eeuw. Het hoeft iemand

die Beethovens muziek kent niet te verbazen dat achter de nog klassieke en schijnbaar eenvoudige structuur van de sonate meer diepgang schuil-gaat dan een enkele oogopslag doet vermoeden.

Llyr Williams, piano

De Handelsbeurs verwelkomt graag aanstormend talent en zo hoeft het niet lang te duren of pianist Llyr Williams is ook in ons land te horen. De Welshe pianist bouwt gestaag aan een veelbe-lovende carrière. Zo was hij te gast op de BBC Proms in 2005, toerde hij in de VS met het BBC National Orchestra of Wales en is hij een regelmatige gast op het Edinburgh Festival, de Wigmore Hall en de BBC Cardiff Singer of the World wedstrijd, waar hij de kandidaten begeleidt.

Hij draait zijn eigen Wales alleszins niet de rug toe, dat mag blijken uit de vele steunbetuigingen en prijzen die de regio hem bezorgde: vorig jaar ontving hij de prestigieuze Glyndwr onderschei-ding, een witgouden medaille die aan uitstekende muzikanten, beeldende kunstenaars of schrijvers wordt uit-gereikt. Bij het Quartz label nam hij inmiddels de 24 Préludes van Cho-pin op (QTZ 2040). Een gelijkwaar-dig verdeelde interesse in het lied- en solopianorepertoire lijkt te wijzen naar een veelomvattend repertoire, iets waar-van hij op dit concert een sterk staaltje zal laten horen.

Biografie  

Tekst Bart Cypers | Foto Llyr Williams © Sussie Ahlburg | Coördinatie Claire Denoyette | V.U.: Michael Joostens © Handelsbeurs Concertzaal, Kouter 29, 9000 Gent

Masterclasses 2011Om studenten de kans te geven samen te werken met internationaal vermaarde mu-sici, organiseert de Handelsbeurs master-classes. Zij brengen jonge muzikanten en toehoorders dichter dan ooit bij de intieme geheimen van de muziekpraktijk op het hoogste niveau. Masterclasses 2011: leden van het Pavel Haas Quartet (zo 27/02/2011) en Yossif Ivanov (wo 06/04/2011).

Gratis toegankelijk voor het publiek.

Viool-ViolaIn de reeks Viool-Viola brengen Antoine Tamestit (09/11/2010), Paul De Clerck & Claire Chevallier (13/01/2011), Mayu Kishima & Akane Sakai (09/02/2011) en Yossif Ivanov & Itamar Golan (08/04/2011) een ode aan de expressieve, jazzy viool- en altvioolmuziek uit de 20ste eeuw.

Abonnement Viool-Viola €74 | Reductie (-26/65+) €60

Binnenkort in de Handelsbeurs Quatuor Terpsycordes & Jürg Dähler

Mozart, Brahms, Ligeti do 09.12.2010