Prins Heerlijk Prins Heerlijk kan gespeeld worden voor iedereen vanaf 4 jaar. Gemaakt door Marijke...

24
Lesbrief Prins Heerlijk 1 poppentheater FATSNERRAN Lesbrief bij de voorstelling - Prins Heerlijk - Poppentheater Fatsnerran Het verhaal over Zoetje, een keukenprinses op zoek naar haar prins met of zonder wit paard. Zal het Zoetje lukken een prins te vinden? Soms lijkt iets mooier dan het in het echt is. En zoals het in sprookjes hoort blijken er ook nog kikkers rond te springen die misschien niet zijn wat ze lijken. Kortom een ouderwets en toch modern sprookje. En ze leefden nog lang en …. Poppentheater FATSNERRAN speelt deze productie in een klassiek ogende setting. Met een handkar vol spullen waaruit het decor en verhaal onder handbereik ontstaan. Met aankleding uit de tijd van Dickens wordt een eigentijds verhaal gespeeld over een zoektocht naar geluk. Een verhaal van alle tijden. Met voor FATSNERRAN weer een geheel nieuwe manier van spelen met een andere poppen-bewegingstechniek. Maar natuurlijk ook met de voor FATSNERRAN kenmerkende zorg voor details, en afwerking van poppen en decor. Een herkenbaar verhaal in een nieuwe vorm. Prins Heerlijk kan gespeeld worden voor iedereen vanaf 4 jaar. Gemaakt door Marijke en Alexander Bauwens met muziek van Joram Bauwens en Gerard van Amstel, kostuums van Truus de Kanter. Het affiche is getekend door Kien Hertoghs en Frank de Winter maakte de foto’s.

Transcript of Prins Heerlijk Prins Heerlijk kan gespeeld worden voor iedereen vanaf 4 jaar. Gemaakt door Marijke...

Page 1: Prins Heerlijk Prins Heerlijk kan gespeeld worden voor iedereen vanaf 4 jaar. Gemaakt door Marijke en Alexander Bauwens met muziek van Joram Bauwens en Gerard van Amstel, kostuums

Lesbrief Prins Heerlijk 1 poppentheater FATSNERRAN

Lesbrief bij de voorstelling

- Prins Heerlijk - Poppentheater Fatsnerran

Het verhaal over Zoetje, een

keukenprinses op zoek naar haar prins

met of zonder wit paard. Zal het Zoetje

lukken een prins te vinden? Soms lijkt

iets mooier dan het in het echt is. En

zoals het in sprookjes hoort blijken er

ook nog kikkers rond te springen die

misschien niet zijn wat ze lijken. Kortom

een ouderwets en toch modern sprookje.

En ze leefden nog lang en ….

Poppentheater FATSNERRAN speelt

deze productie in een klassiek ogende

setting. Met een handkar vol spullen

waaruit het decor en verhaal onder

handbereik ontstaan. Met aankleding uit

de tijd van Dickens wordt een eigentijds

verhaal gespeeld over een zoektocht naar

geluk. Een verhaal van alle tijden.

Met voor FATSNERRAN weer een geheel nieuwe manier van spelen met een andere

poppen-bewegingstechniek. Maar natuurlijk ook met de voor FATSNERRAN

kenmerkende zorg voor details, en afwerking van poppen en decor. Een herkenbaar

verhaal in een nieuwe vorm. Prins Heerlijk kan gespeeld worden voor iedereen vanaf 4

jaar.

Gemaakt door Marijke en Alexander Bauwens met muziek van Joram Bauwens en

Gerard van Amstel, kostuums van Truus de Kanter. Het affiche is getekend door Kien

Hertoghs en Frank de Winter maakte de foto’s.

Page 2: Prins Heerlijk Prins Heerlijk kan gespeeld worden voor iedereen vanaf 4 jaar. Gemaakt door Marijke en Alexander Bauwens met muziek van Joram Bauwens en Gerard van Amstel, kostuums

Lesbrief Prins Heerlijk 2 poppentheater FATSNERRAN

Over theater en poppen

Poppenspel is een eeuwenoude theatervorm met vele kanten en mogelijkheden.

Natuurlijk de bekende poppenkast met Jan Klaassen en Katrijn maar ook complete

opera-uitvoeringen met ingewikkelde marionetten. Poppenspel is een theatervorm

waarbij "dode" materialen, objecten of figuren tot leven worden gewekt met de

bedoeling dit te laten zien aan anderen. Het publiek.

Poppenspel heeft tegenwoordig nogal snel de naam alleen voor kinderen te zijn. Dat

hoeft natuurlijk niet. In de geschiedenis zijn veel voorbeelden te vinden van poppenspel

dat juist alleen voor volwassenen werd en wordt vertoond. Maar poppenspel heeft wel

een heel bijzondere relatie met kinderen. Voor kinderen is het tot een bepaalde

leeftijd heel normaal dat voor volwassenen "dode” dingen een eigen leven leiden, een

eigen stem hebben. Voor hen leven de poppen waar ze zelf mee spelen ook echt. Hoewel

ze aan de andere kant ook heel goed weten dat de pop niet echt leeft. Ze zijn speler en

toeschouwer tegelijk. Dat geloven in de fantasie en tegelijkertijd weten van de realiteit

is heel natuurlijk.

Wat is er dan mooier dan een poppentheatervoorstelling waarin de poppen, die ze

kennen, een eigen leven leiden zonder dat zij zelf hoeven te spelen. Alleen toeschouwer

te zijn bij een vertoning die naadloos aansluit bij hun eigen fantasiewereld.

Poppenspel is een veelzijdige podiumkunst. Juist die veelzijdigheid maakt het ook heel

geschikt om er op verschillende manieren mee kennis te maken. Net als andere

theatervormen kun je er veel plezier aan beleven. leder op zijn of haar niveau. Met

eenvoudige middelen kan een leuke voorstelling gemaakt worden. Zeker met kinderen

zijn de resultaten vaak verbluffend.

In de voorstelling - Prins Heerlijk - wordt gebruik gemaakt van zgn. tafelpoppen. Maar

er zijn nog veel meer soorten poppen en in deze lesbrief worden verschillende soorten

poppen geïntroduceerd. Daarnaast ook een aantal verwerkingsopdrachten rond het

thema ‘beroepen’.

We wensen u veel plezier en succes,

Poppentheater FATSNERRAN uit Weesp

Marijke en Alexander Bauwens

Page 3: Prins Heerlijk Prins Heerlijk kan gespeeld worden voor iedereen vanaf 4 jaar. Gemaakt door Marijke en Alexander Bauwens met muziek van Joram Bauwens en Gerard van Amstel, kostuums

Lesbrief Prins Heerlijk 3 poppentheater FATSNERRAN

Wat hoort bij wie? Weet je ook hun namen nog?

Page 4: Prins Heerlijk Prins Heerlijk kan gespeeld worden voor iedereen vanaf 4 jaar. Gemaakt door Marijke en Alexander Bauwens met muziek van Joram Bauwens en Gerard van Amstel, kostuums

Lesbrief Prins Heerlijk 4 poppentheater FATSNERRAN

Toneelspelen met beroepen uitprinten, uitknippen en uitspelen.

Page 5: Prins Heerlijk Prins Heerlijk kan gespeeld worden voor iedereen vanaf 4 jaar. Gemaakt door Marijke en Alexander Bauwens met muziek van Joram Bauwens en Gerard van Amstel, kostuums

Lesbrief Prins Heerlijk 5 poppentheater FATSNERRAN

Liedje, hier vind je een mp3 met de muziek, www.fatsnerran/voorstellingen/prinsheerlijk

Page 6: Prins Heerlijk Prins Heerlijk kan gespeeld worden voor iedereen vanaf 4 jaar. Gemaakt door Marijke en Alexander Bauwens met muziek van Joram Bauwens en Gerard van Amstel, kostuums

Lesbrief Prins Heerlijk 6 poppentheater FATSNERRAN

Als ik later groot ben, teken jezelf zoals je er later in je werk

uitziet. Welke kleren en spullen horen daarbij?

Page 7: Prins Heerlijk Prins Heerlijk kan gespeeld worden voor iedereen vanaf 4 jaar. Gemaakt door Marijke en Alexander Bauwens met muziek van Joram Bauwens en Gerard van Amstel, kostuums

Lesbrief Prins Heerlijk 7 poppentheater FATSNERRAN

kleurplaat

Page 8: Prins Heerlijk Prins Heerlijk kan gespeeld worden voor iedereen vanaf 4 jaar. Gemaakt door Marijke en Alexander Bauwens met muziek van Joram Bauwens en Gerard van Amstel, kostuums

Lesbrief Prins Heerlijk 8 poppentheater FATSNERRAN

Poppen in soorten en maten...

Poppen zijn poppen. Levenloze dingen gemaakt van lappen, plastic, hout of noem maar op.

Toch zijn er belangrijke verschillen.

Als we over poppenspel praten, en dat doen we deze week, dan hebben we het over

speelpoppen, theaterpoppen. Poppen die bedacht en gemaakt zijn om er een voorstelling

mee te spelen. Poppen die alleen maar gemaakt worden als speelgoed of voor de sier

doen even niet mee.

In het poppenspel delen we speelpoppen meestal in naar de manier waarop ze gespeeld

worden:

1 HANDPOPPEN

2 STOKPOPPEN

3 DRAADPOPPEN / MARIONETTEN

4 SCHIMMENPOPPEN

Over die vier hoofdgroepen zullen we hieronder wat vertellen en laten zien.

1. HANDPOPPEN

Dat zijn de meest bekende van onze familie. Ook wel

bekend als poppenkastpoppen. In het Engels ook wel '-

glovepuppet' / handschoenpop genoemd omdat je 'm ook

zo aantrekt. Je steekt je hand in de jurk (poppenspelers

noemen dat meestal een sok) van de pop. Door nu je vin-

gers in de kop en de handjes te steken kun je de handpop

bewegen. Meestal je wijsvinger in de kop. Voor de hand-

jes gebruik je je duim en middelvinger. Dat is de meest

gemakkelijke en minst vermoeiende houding voor je hand.

Heb je wat meer geoefend probeer dan eens in het ene

handje in plaats van je middelvinger je pink te steken.

Dat kost wat meer moeite maar de pop ziet er een stuk

mooier uit. Niet zo krom. Vingers die je niet gebruikt

houd je zo plat mogelijk tegen je handpalm.

Handpop, gespeeld op de “makkelijke” manier

Page 9: Prins Heerlijk Prins Heerlijk kan gespeeld worden voor iedereen vanaf 4 jaar. Gemaakt door Marijke en Alexander Bauwens met muziek van Joram Bauwens en Gerard van Amstel, kostuums

Lesbrief Prins Heerlijk 9 poppentheater FATSNERRAN

Handpoppen worden van oudsher meestal gebruikt in een poppenkast. Je weet wel;

zo'n huisje met een flink groot raam en een puntdak. Dat soort kasten is er nog heel

veel. Alleen in het theater zie je ze niet vaak meer. Een handpop is heel handig. Hij kan

bijvoorbeeld heel direct reageren op wat er gebeurt omdat hij ook direct verbonden is

met de speler. De pop zit als het ware aan je vast. Handpoppen kunnen ook heel

gemakkelijk voorwerpen oppakken, stoeien, dansen, knuffelen enz.

2. STOKPOPPEN

Handpoppen speel je boven je hoofd met bijna

gestrekte armen. Dat betekent dat als je een grotere

pop wilt spelen dan je arm lang is je iets anders moet

bedenken. Steek een stok in de kop van de pop en je

kunt net zo hoog als je wilt. Veel theaters gebruiken

dan ook beide technieken door elkaar (wij ook) omdat

je daardoor verschil kunt aanbrengen in groot en

klein.

De armen van een stokpop worden soms net als

handpoppen van binnenuit met de vingers

bewogen. Meestal moeten er toch ook stokjes aan de

handen gemaakt worden. Die stokken voor de handen

kunnen zowel onder de kleding als aan de buitenkant

zijn vastgemaakt.

Stokpop

Er zijn prachtige stokpoppen met benen en

ingewikkelde mogelijkheden om de kop te draaien en

te laten buigen. Dat kan allemaal omdat je onder de

sok van de pop alle bedieningsdraden of stokjes kunt

verstoppen. Zo zie je soms heel knappe poppen die van binnen meer weghebben van een

opengemaakt horloge.

Stokpoppen kunnen vaak heel mooi bewegen. Met één hand wordt de kop van de stokpop

bewogen terwijl met de andere hand één of twee poppenhanden worden gespeeld. Soms

moet een pop met twee spelers tegelijk worden gespeeld omdat er een beweging

gemaakt moet worden die heel moeilijk is. Dat betekent veel samen oefenen.

Stokpoppen kunnen niets oppakken. Alles wat een stokpop in zijn hand wil nemen moet

ook aan een stokje zitten. Draaien, omkijken en natuurlijk bewegen kunnen stokpoppen

vaak heel goed.

Page 10: Prins Heerlijk Prins Heerlijk kan gespeeld worden voor iedereen vanaf 4 jaar. Gemaakt door Marijke en Alexander Bauwens met muziek van Joram Bauwens en Gerard van Amstel, kostuums

Lesbrief Prins Heerlijk 10 poppentheater FATSNERRAN

3. DRAADPOPPEN OF MARIONETTEN

Twee namen voor dezelfde pop. In het Frans heten alle speelpoppen marionetten. (bv.

marionnettes à gaine = handpoppen) om het verschil aan te geven tussen sierpoppen en

speelpoppen. In het Nederlands spreken we van marionetten als we poppen bedoelen die

niet van onderen, zoals hand- en stokpoppen, maar van boven worden bewogen.

Dat kan met draden. Die zijn het meest

bekend. Maar ook met stokken of

stangetjes. In België en Italië worden

daarmee veel oude ridderverhalen

gespeeld. Marionetten vinden de meeste

mensen knap. Dat komt omdat ze denken

dat het veel moeilijker is om op tijd aan

al die draadjes te trekken dan met je

hand een handpop te bewegen (Dat kan

toch iedereen!). Hoe meer draden, hoe

moeilijker het lijkt. Veel artiesten

maken daar dankbaar gebruik van. Ze

geven hun poppen talloze extra, soms

nutteloze, draden. Toch is het spelen

met andere soorten poppen vaak net zo

moeilijk.

Marionetten zijn veel minder direct dan

stokpoppen en zeker handpoppen. Er is

een afstand tussen de speler en de pop.

Marionettenbeest

Daarom worden met marionetten meestal ook andere stukken gespeeld dan met de

andere poppen. Als ze mensen uitbeelden worden het al gauw mini-acteurs. Die er net zo

uitzien en alles doen wat de speler wil.

Soms worden hele opera's opgevoerd met draadpoppen met schitterende kostuums en

decors. Ook bekend zijn de marionetten die door aan één of meerdere draden te trek-

ken veranderen. De zgn. metamorphose-marionetten veranderen bijvoorbeeld van een

tovenaar in een dwerg met een mand op zijn hoofd of een sultan verandert in 6 kleine

Arabieren. Vraag maar niet hoe.

Page 11: Prins Heerlijk Prins Heerlijk kan gespeeld worden voor iedereen vanaf 4 jaar. Gemaakt door Marijke en Alexander Bauwens met muziek van Joram Bauwens en Gerard van Amstel, kostuums

Lesbrief Prins Heerlijk 11 poppentheater FATSNERRAN

Marionetten hebben speciale

decors nodig. Ze kunnen bv. niet

zomaar door een deur. Natuurlijk

moeten er ook zo min mogelijk

uitstekende punten zijn waar de

draden achter kunnen blijven

steken. Marionetten hebben altijd

iets zweverigs. Het beste zijn dan

ook figuren die niet direct met de

aarde zijn verbonden.

4. SCHIMMENPOPPEN

De oudste vorm van poppenspel. Al

bekend in het oude China en in Nederland vooral bekend van de schimmen uit Indonesië;

de Wajangpop. Het principe is heel eenvoudig. Als je iets tussen een licht en een plat

vlak houdt geeft dat een schaduw; een schim. Dat ontdekte men natuurlijk vrij snel. Als

je op een zonnige dag buiten loopt, wandelt je schaduw vrolijk met je mee.

Vervang de grond of muur door een

laken en de zon door een lamp en je

kunt een schimmenspel maken. Met je

handen bijvoorbeeld. Wie heeft er nog

nooit een hertje op het scherm

gemaakt als er weer eens iemand dia's

wilde vertonen? Met je handen kun

heel leuke figuren maken.

Schim van Ko Doncker, Het melkmeisje van Vermeer

Je kunt natuurlijk ook uit karton figuren knippen

of snijden en die tegen het scherm houden. Aan de

andere kant zie je het verlichte scherm behalve op

de plek van de pop. Daar is het zwart. Zo kun je

hele voorstellingen maken. Van heel eenvoudige tot

zeer ingewikkelde figuren die van alles kunnen

bewegen.

Don Quichot, door Pieter van Gelder

Page 12: Prins Heerlijk Prins Heerlijk kan gespeeld worden voor iedereen vanaf 4 jaar. Gemaakt door Marijke en Alexander Bauwens met muziek van Joram Bauwens en Gerard van Amstel, kostuums

Lesbrief Prins Heerlijk 12 poppentheater FATSNERRAN

Geschiedenis van het Poppenspel

Waar komt het poppenspel vandaan...? Al heel veel knappe koppen hebben zich over dit probleem gebogen. Maar nog niemand heeft de

oorsprong van het poppenspel gevonden. Poppenspel komt nergens vandaan of liever poppenspel

komt eigenlijk overal vandaan. Overal op de wereld vinden we vormen van poppenspel. Overal is

het "vanzelf" begonnen omdat de mensen het dagelijkse leven gingen naspelen. Natuurlijk niet

op alle plaatsen tegelijk.

Indonesië De oudste zijn de poppentheatervormen uit het verre oosten. In China speelde men al met

schimmenspel ver voor het begin van onze jaartelling. En vooral het poppenspel uit Indonesië is

in Nederland heel bekend geworden. Er is geen land ter wereld na Indonesië zelf, waar zoveel

Wajangpoppen zijn als in Nederland. Wajang zo heet het

(poppen)theater daar. Vooral bekend zijn de

schimmenspelpoppen van dun buffelleer (Wajang Kulit) en de

ronde stokpoppen (Wajang Golek).

Een schimmenspel voorstelling duurt daar van zonsondergang

tot zonsopkomst. Al gauw zo'n 8 a 9 uur. De speler doet het

hele spel, alle stemmen, en alle effecten alleen. En dan vertelt

hij ook nog het gamelanorkest dat erbij speelt door

klopsignalen wat en hoe snel ze moeten spelen. Veel mensen

vragen zich af waarom de poppen zo mooi gekleurd zijn als ze

toch gebruikt worden tegen een scherm. Je ziet dan toch

alleen maar zwart/wit? Dat gold dan alleen de vrouwen en de

kinderen, die voor het scherm moesten gaan

zitten. De mannen mochten rond het orkest zitten

en zagen dan ook de prachtige kleuren van de pop-

pen, de speler en het orkest. Wajang Kulit pop

Japan Ook in Japan is een zeer bijzondere manier van poppenspel ontstaan, de Bunraku (spreek uit

Boenrakoe). Daar wordt gespeeld met grote poppen. Tot wel 1,5 meter hoog. Die poppen worden

bespeeld door 3 poppenspelers. Ja, je leest het goed. De eerste, en belangrijkste speler be-

dient het hoofd en de rechterarm. De tweede de linkerarm en de derde mag de voeten voor zijn

rekening nemen. De mooiste poppen kunnen hun ogen, wenkbrauwen, mond en vingers bewegen.

Als je zo'n voorstelling meemaakt moet je eerst even wennen aan wat je ziet. De poppenspelers

zijn namelijk steeds zichtbaar achter de pop. Maar als je een tijdje kijkt ben je ze meestal al

snel vergeten.

Page 13: Prins Heerlijk Prins Heerlijk kan gespeeld worden voor iedereen vanaf 4 jaar. Gemaakt door Marijke en Alexander Bauwens met muziek van Joram Bauwens en Gerard van Amstel, kostuums

Lesbrief Prins Heerlijk 13 poppentheater FATSNERRAN

Vietnam Nog zo'n onbekende (wij zeggen dan al gauw vreemde) manier van poppenspelen zijn de

waterpoppen uit Vietnam. In die voorstellingen worden verhalen en hele veldslagen uitgebeeld in

het water. De poppen worden vanachter een scherm onder water bewogen met bamboestokken.

Je ziet er niets van. Het lijkt of de waterpoppen helemaal vanzelf bewegen. Met hun

voorstelling zijn ze ook in Nederland geweest. Hier moest het spel gespeeld worden in een

zwembad. Dat was wel grappig met al het publiek netjes aangekleed rond het pierenbad.

Europa In Europa zijn de eerste bewijzen van poppenspel pas in de middeleeuwen terug te vinden. In de

Bodleian Bibliotheek in Oxford ligt een prachtig handgeschreven boek dat heet: Romans du boin

Roi Alixandre. Een frans handschrift over Alexander de Grote. Nou is die tekst niet zo

belangrijk voor ons. Maar indertijd (we hebben het over 1338) vroegen ze een Vlaming, Jehan le

Grise, of hij wat plaatjes wilde tekenen in het boek. Dat heeft hij gedaan. Hij heeft vooral

tekeningen ge-

maakt over

allerlei dingen uit

het dagelijks

leven. Van alles.

Ook twee keer

een poppenkast.

Met publiek

ervoor. De oudste,

ons bekende

illustratie van een

poppenspel in

Europa. tekening van Jehan le Grise uit "Li Romans du boin Roi Alixandre" 1338

In die tijd speelden de poppen vooral op de hoven van de edelen en de

hoog geplaatsten. Maar ook werd er van alles met poppen vertoond in de kerk. Omdat daar

alleen in Latijn werd gepreekt begrepen de mensen niets van wat er werd verteld. Daarom werd

al snel het verhaal van het evangelie, de heiligenverhalen etc met theater en met poppen

gespeeld om het duidelijk te maken.

In de 16e eeuw werd daar echter door de paus een stokje voor gestoken. Afgelopen met die

onkerkelijke zaken als toneel- en poppenspel. De spelers belandden zodoende via het kerkplein

al snel op het marktplein en van daaruit is het theater verder gegroeid. Ook het poppenspel

kwam op straat te liggen. Vandaar dat we nog steeds straatpoppenkasten kennen die al dan niet

met Jan klaassen en Katrijn (Punch and Judy in de UK) de alledaagse gebeurtenissen op de hak

nemen. In die tijd niet voor kinderen maar voor de volwassenen of beter nog voor iedereen.

Page 14: Prins Heerlijk Prins Heerlijk kan gespeeld worden voor iedereen vanaf 4 jaar. Gemaakt door Marijke en Alexander Bauwens met muziek van Joram Bauwens en Gerard van Amstel, kostuums

Lesbrief Prins Heerlijk 14 poppentheater FATSNERRAN

20e Eeuw

Pas aan het einde van de 19e eeuw werd het

poppenspel steeds meer iets voor kinderen.

Gespeeld door arme sloebers die niets beters

konden vinden dan op straat poppenkast te spelen

of niets anders konden. Ze hadden vaak geen

behoorlijk vak geleerd. Je begrijpt dat het niveau

van het spel niet geweldig was. Vandaar dat veel

mensen denken dat poppenspel alleen iets is voor

kinderen. En degenen die het spelen, toch vaak

volwassen mannen en vrouwen, een beetje vreemd

worden aangekeken. Maar poppenspel is een vorm

van theater die ook heel goed voor volwassenen

gespeeld kan worden. Pas na de 2e Wereldoorlog

heeft het poppenspel zich verder ontwikkeld tot

een moderne vorm van theater

Oude poppenkast in Amsterdam

In de bibliotheek zijn veel boeken te vinden over de geschiedenis van het theater in het

algemeen en poppentheater in het bijzonder. Ook veel informatie is natuurlijk te vinden op

internet. Hieronder vind je enkele links.

Ons poppentheater Fatsnerran

http://fatsnerran.nl/

Nederlandse Vereniging voor het poppenspel:

http://www.nvp-unima.nl

Otto van der Mieden van het Poppenspe(e)lmuseum verzamelde heel veel poppenspelfilmpjes:

http://www.youtube.com/user/OTTOPOPMUS/videos

De wereldorganisatie voor poppenspel heet Union International de la Marionnette (UNIMA)

http://www.unima.org/

Page 15: Prins Heerlijk Prins Heerlijk kan gespeeld worden voor iedereen vanaf 4 jaar. Gemaakt door Marijke en Alexander Bauwens met muziek van Joram Bauwens en Gerard van Amstel, kostuums

Lesbrief Prins Heerlijk 15 poppentheater FATSNERRAN

Aan het werk met de groepen 1 en 2

Poppen van washandjes

en pollepels. Kleuters kunnen het beste uit de voeten (natuurlijk meer uit de handen) met poppen die

vrij eenvoudig te bewegen zijn. Kleine kinderen steken hun handen in een handpop en

bewegen zelden de handjes van zo’n poppenkastpop. Als ze er al een vinger in stoppen.

Kies voor muziek of liedjes die door de kinderen geïllustreerd worden met

zelfgemaakte poppen. Kies eerst een (aantal) liedje(s) of stukjes muziek uit voordat u

aan het werk gaat met het maken van de poppen. Ze moeten natuurlijk bij de liedjes

passen en het is veel moeilijker een liedje bij een pop te vinden dan andersom. Het kan

ook heel leuk zijn bij een liedje verschillende poppen, met verschillende technieken te

gebruiken.

Laat de muziek tijdens het maken van de poppen horen en/of leer de liedjes aan. Zo

gaat het gelijk op en is er wat afwisseling.

Washandpopjes

Wat hebben we nodig?:

Washandjes

Verschillende kleuren vilt

(Dikke) Wol

Textiellijm of hobbylijm

Scharen

Maken:

Kies aan de hand het verhaal en /of de muziek een aantal dieren uit die gemaakt kunnen

worden. Bedenk met elkaar wat de in het oog springende kenmerken van die dieren zijn.

Laat de kinderen ogen, oren, snuit, en versieringen uit het vilt knippen. Eventueel kunt u

tevoren met balpen al de te knippen vormen op het vilt tekenen. Met lijm de

verschillende onderdelen op de washandjes laten plakken.

Met wol eventueel haren, manen etc. maken en ook op de washandjes plakken.

Laat ze minstens een dag goed drogen. (Even voelen)

Page 16: Prins Heerlijk Prins Heerlijk kan gespeeld worden voor iedereen vanaf 4 jaar. Gemaakt door Marijke en Alexander Bauwens met muziek van Joram Bauwens en Gerard van Amstel, kostuums

Lesbrief Prins Heerlijk 16 poppentheater FATSNERRAN

Spelen: Door een hand in het washandje te stoppen kunnen de kinderen zelf de poppen

bewegen. Laat zien dat ze niet alleen heen en weer kunnen lopen maar ook kunnen

buigen. Door een hand in het washandje te bewegen verandert het “gezicht” van de pop.

Laat een aantal kinderen een dansje maken met hun pop terwijl de andere kinderen het

liedje zingen. Hoeft niet per se in een kast of verstopt achter een doek. De kinderen

kunnen ook samen met het poppendier dansen.

Het is ook heel leuk om deze popjes eens met de voeten te spelen. Op de rug liggen en

op een voet de pop laten dansen.

Pollepelpoppen

Wat hebben we nodig?:

Pollepels (vaak goedkoop per drie bij Zeeman, Wibra etc.)

Vilt in verschillende kleuren of Papier in verschillende kleuren

(Hobby)Lijm

Scharen

Wol

Lapjes stof of stukken (crêpe)papier

maken:

Kies aan de hand van het verhaal of de muziek/liedjes een aantal dieren uit die gemaakt

kunnen worden. Bedenk met elkaar wat de in het oog springende kenmerken van die

dieren zijn. Laat de kinderen ogen, oren, snuit, en versieringen uit het vilt of papier

knippen. Eventueel kunt u tevoren met balpen al de te knippen vormen tekenen. Met lijm

de verschillende onderdelen en eventueel haar van wol op de pollepels laten plakken. Met

de stof of een stuk crêpepapier kan aan de stok een jurkje (dit noemen poppenspelers

een sok) gemaakt worden om de hand te verbergen. Laat ze minstens een dag goed

drogen. (Even voelen)

Page 17: Prins Heerlijk Prins Heerlijk kan gespeeld worden voor iedereen vanaf 4 jaar. Gemaakt door Marijke en Alexander Bauwens met muziek van Joram Bauwens en Gerard van Amstel, kostuums

Lesbrief Prins Heerlijk 17 poppentheater FATSNERRAN

Spelen:

Door de pollepel onder de sok/jurk beet te pakken kan de pop lopen en dansen. Denk er

ook eens aan dat het niet alleen heen en weer lopen is. Op en neer, buigen en draaien

horen juist bij deze poppen. Heel grappig wordt het als een aantal poppen / dieren gelijk

heen en weer / op en neer op de maat van de muziek worden bewogen. Links, rechts,

links, rechts ........Hoog, laag, hoog, laag. Zo kan een hele dans worden ingestudeerd.

Laat steeds een (klein) groepje spelen en laat de andere kinderen het liedje zingen.

Aan het werk met de groepen 3 en 4

Eenvoudige poppen van dozen en

plastic flessen.

Voordat u met het maken van de poppen begint is het aan te raden eerst een verhaal en

de muziek uit te kiezen die u met uw klas wilt gaan doen. Met de klas kan daarna

worden besproken welke dieren er gemaakt moeten worden? Hoeveel? Met welke

techniek? Door wie? Enz. Het is ook aan te raden tevoren met elkaar te bespreken hoe

bepaalde dieren eruit zien. Niet de details natuurlijk. Maar wat

maakt een paard bv een paard. Wat zijn de meest opvallende

kenmerken van een dier. De kenmerken waaraan je een dier juist

zo goed kunt herkennen. Bij het maken van poppen moet altijd

gelet worden op het uitvergroten van 1 of meer details van een pop

om het opvallend te maken. bv. Extra grote tanden maken van een

paard iets bijzonders. Een erg grote snuit, gekke ogen, forse oren,

manen, veren etc. Laat de fantasie maar werken.

Maar bespreek het tevoren met elkaar. Dat voorkomt dat iemand

begint met het maken van een lief poesje en er achteraf achter

komt dat het een varken geworden is.

Page 18: Prins Heerlijk Prins Heerlijk kan gespeeld worden voor iedereen vanaf 4 jaar. Gemaakt door Marijke en Alexander Bauwens met muziek van Joram Bauwens en Gerard van Amstel, kostuums

Lesbrief Prins Heerlijk 18 poppentheater FATSNERRAN

Poppen van plastic flessen

Wat hebben we nodig?:

Plastic flessen en flacons (van b.v. wasverzachter, wasmiddelen)

[Wel zorgvuldig laten schoonmaken]

Stokken (rondhout of niet te dun bamboe)

Papier of vilt in verschillende kleuren

Wol of raffia in verschillende kleuren

Lappen stof

Hobbylijm

Scharen

Priem

Maken:

Kijk welk dier er al een beetje in de vorm van de fles of flacon te vinden is. Meestal

werkt het het beste als de fles of flacon ondersteboven, met de dop naar beneden

gebruikt wordt. Beplak de flacon met onderdelen van vilt of papier. Denk vooral aan het

overdrijven van sommige onderdelen. Kinderen hebben snel de neiging naar de natuur te

willen maken. Vooral

ogen, oren en

snuiten moeten fors

worden uitgevoerd.

Vergeet ook niet

versieringen aan te

brengen die de

poppenkop verder

aankleden. Dat kan

met wol, raffia,

papier enz..

Als de kop klaar (en de lijm liefst al gedroogd) is kan er indien nodig een stok in de kop

gemaakt worden. Steek een gat in de fles/flacon en steek de stok tot helemaal bovenin.

Eventueel lijm aan de stok doen om het inwendig te fixeren. Na het lijmen van stokken

minstens een dag laten drogen en niet aanraken.

Voor veel poppenkoppen zal het echter al voldoende zijn de kop vast te houden aan de

dop. Met een lap stof of stuk soepel papier kan aan de flacon/fles een sok/jurk gemaakt

worden. Even goed vastlijmen of met een stevige draad vastbinden. Ook de uit de

elektronica bekende Tie-raps werken perfect. Armen zijn niet noodzakelijk. Kiest u er

toch voor, of kinderen komen er zelf mee, kunnen die los naar beneden blijven hangen.

Page 19: Prins Heerlijk Prins Heerlijk kan gespeeld worden voor iedereen vanaf 4 jaar. Gemaakt door Marijke en Alexander Bauwens met muziek van Joram Bauwens en Gerard van Amstel, kostuums

Lesbrief Prins Heerlijk 19 poppentheater FATSNERRAN

Spelen:

Het is altijd leuk eerst klassikaal wat bewegingsoefeningen te doen voordat aan het

eigenlijke spel wordt begonnen. Laat bv. alle kinderen een voor een hun pop voorstellen

aan de klas. Ook kunnen eenvoudige opdrachten worden gegeven. Bv. huppelen, dansen,

sluipen, hollen, springen enz. Dat kan klassikaal maar ook individueel zodat de rest van

de klas moet raden wat er wordt uitgebeeld.

Geef duidelijk aan dat bewegen meer is als alleen heen en weer gaan. Probeer zelf maar

eens welke andere bewegingen er in je pop zitten. Laat de leerlingen hun ontdekkingen

op het gebied van bewegen tonen aan de rest van de klas. Daarna is het verstandig te

bepalen welke dieren bij welke liedjes gebruikt gaan worden, wie ze speelt, welke

volgorde, tegelijk, in kleine groepjes of achter elkaar enz. Het is vaak het leukste als

een deel van de klas speelt en de overige leerlingen kunnen kijken en natuurlijk de

liedjes zingen.

Poppen van doosjes

Wat hebben we nodig?:

Kartonnen doosjes (niet te groot)

Vilt of papier in verschillende kleuren

Hobbylijm

Scharen

Lappen stof of soepel papier (crêpe)

Maken:

Net als bij andere technieken van poppen maken

eerst bedenken hoe en wat etc. Zie aldaar. Van de

doosjes maken de leerlingen poppen door er

onderdelen van papier of vilt op te plakken, koppen.

Ook kunnen ze de doosjes halverwege inknippen

waardoor een klapbekfiguur gemaakt wordt. (zie

tekening volgende pagina) Door er een jurk of sok

aan te plakken van stof of papier krijg je een

complete pop. Bedenk wel dat de vierkante of

rechthoekige vorm van de doosjes niet geschikt is voor alle dieren. Het leuke is wel dat

de vorm afwijkt van de meestal gebruikte vormen en vaak verrassende resultaten te

zien geeft.

Spelen:

Doosjespoppen speel je door je hand in het doosje

te steken.

Spelsuggesties vind je bij de fles en flaconpoppen.

Page 20: Prins Heerlijk Prins Heerlijk kan gespeeld worden voor iedereen vanaf 4 jaar. Gemaakt door Marijke en Alexander Bauwens met muziek van Joram Bauwens en Gerard van Amstel, kostuums

Lesbrief Prins Heerlijk 20 poppentheater FATSNERRAN

Page 21: Prins Heerlijk Prins Heerlijk kan gespeeld worden voor iedereen vanaf 4 jaar. Gemaakt door Marijke en Alexander Bauwens met muziek van Joram Bauwens en Gerard van Amstel, kostuums

Lesbrief Prins Heerlijk 21 poppentheater FATSNERRAN

Doolhof

Jan Klaassen is de weg naar de poppenkast

helemaal kwijt. Kun jij hem helpen...?

Page 22: Prins Heerlijk Prins Heerlijk kan gespeeld worden voor iedereen vanaf 4 jaar. Gemaakt door Marijke en Alexander Bauwens met muziek van Joram Bauwens en Gerard van Amstel, kostuums

Lesbrief Prins Heerlijk 22 poppentheater FATSNERRAN

(voorlees)verhaal

Page 23: Prins Heerlijk Prins Heerlijk kan gespeeld worden voor iedereen vanaf 4 jaar. Gemaakt door Marijke en Alexander Bauwens met muziek van Joram Bauwens en Gerard van Amstel, kostuums

Lesbrief Prins Heerlijk 23 poppentheater FATSNERRAN

(uit ‘Wat een poppenkast’ van Ad Soeters

uit de methode Veilig Leren Lezen deel 8)

Page 24: Prins Heerlijk Prins Heerlijk kan gespeeld worden voor iedereen vanaf 4 jaar. Gemaakt door Marijke en Alexander Bauwens met muziek van Joram Bauwens en Gerard van Amstel, kostuums

Lesbrief Prins Heerlijk 24 poppentheater FATSNERRAN

De 3 Jagers

Bij het maken het tweede plaatje

Hebben we acht fouten gemaakt.

Kun jij de verschillen vinden?